กฎหมายการชุมนุมสาธารณะ

วชิ า กม. (LA) ๒๒๒๐๗ กฎหมายการชุมนมุ สาธารณะ

ตําÃÒàÃÕ¹ ËÅÑ¡ÊμÙ Ã ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊºÔ ตาํ ÃǨ ÇÔªÒ ¡Á. (LA) òòòð÷ ¡®ËÁÒ¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóРเอกสารน้ี “໚¹¤ÇÒÁÅºÑ ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หา มมิใหผ หู นง่ึ ผูใดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนงึ่ สว นใด หรอื ทง้ั หมดของเอกสารนเ้ี พอื่ การอยา งอน่ื นอกจาก “à¾Íè× ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทานั้น การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนที่ไมมีอํานาจหนาที่จะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา ¡Í§ºÞÑ ªÒ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ สํา¹Ñ¡§Ò¹ตํา¾ÃÇ.Ȩá.òËõ§‹ ªöÒôμÔ

1

คํานํา หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ที่เขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตาํ รวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานกึ ในการใหบ ริการเพอ่ื บําบัดทกุ ขบ ํารุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คญั กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝกอบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบัญชาการศึกษา ศูนยฝกอบรมตํารวจภูธรภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตาํ รวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตาํ ราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจ่ี ําเปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตํารวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพี่ งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส ําหรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยางแทจ รงิ และมคี วามพรอมในการเขาสปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคาํ ปรึกษา คาํ แนะนาํ ประสบการณที่เปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ที่เปนประโยชน จนทาํ ใหการจัดทําตาํ ราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตาํ รวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซ่ึงกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดน้ีคงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจัดการฝกอบรมของครู อาจารย และครูฝก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏิบัติงาน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทาํ ใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อมั่น ศรัทธา และความผาสุกใหแ กประชาชนไดอ ยา งแทจ ริง พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÞÑ Ë¹ŒÒ ÇÔªÒ ¡®ËÁÒ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóР๑ ó º··Õè ñ º·นํา ๓ º··Õè ò ÊÒÃÐสาํ ¤ÑÞ ¾.Ã.º.¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø áÅÐ͹غÞÑ ÞÑμÔ ๘ ๒.๑ สาระสําคัญ พ.ร.บ.การชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ๘ ๒.๒ ประกาศ สาํ นกั งานตาํ รวจแหงชาติ ๙ ññ เร่ือง กาํ หนดระดบั เสยี งของเครื่องขยายเสยี งท่ใี ชในการชุมนมุ สาธารณะ ๑๑ พ.ศ.๒๕๕๘ ๑๒ ๒.๓ ประกาศ สาํ นกั นายกรัฐมนตรี ๑๓ เร่ือง กาํ หนดวธิ กี ารแจง การชุมนมุ สาธารณะ ñõ ๒.๔ ประกาศ สาํ นักนายกรัฐมนตรี ñ÷ เรื่อง เคร่ืองมอื ควบคมุ ฝงู ชนในการชุมนมุ สาธารณะ ๑๗ º··Õè ó ¡®ËÁÒÂà¡ÂèÕ Ç¡ºÑ ¤ÇÒÁÁ¹èÑ ¤§ ๑๗ ๓.๑ พ.ร.บ.การรกั ษาความมน่ั คงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.๒๕๕๑ ๑๘ ๓.๒ พ.ร.ก.การบริหารราชการในสถานการณฉ กุ เฉิน พ.ศ.๒๕๔๘ ๓.๓ พ.ร.บ.กฎอัยการศึก พ.ศ.๒๔๕๗ º··èÕ ô ËÅ¡Ñ ¡®ËÁÒ»¡¤Ãͧ¾¹×é °Ò¹ º··èÕ õ ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´·Ò§ÅÐàÁ´Ô ¢Í§à¨ŒÒ˹Ҍ ·èÕ ๕.๑ เจา หนาท่กี ระทําในการปฏิบัตหิ นาทแี่ ลวเกดิ ความเสียหาย จะฟองตัวเจา หนา ท่ีไมได ๕.๒ ความรบั ผดิ ของเจาหนา ที่ ๕.๓ สดั สวนความรบั ผดิ ทางละเมดิ ของเจาหนา ท่ี

˹ŒÒ º··èÕ ö ¡ÒúÃËÔ ÒèѴ¡ÒáÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРñù ๖.๑ มตคิ ณะรฐั มนตรี ๑๙ ๖.๒ แผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ (มติคณะรฐั มนตรี ๒๕ สงิ หาคม ๒๕๕๘) ๒๐ ๖.๓ แนวทางการปฏบิ ตั ิของสํานกั งานตํารวจแหง ชาติ ๒๔ º··Õè ÷ ¡Òè´Ñ กําÅѧ¾Å ÀÒá¨Ô º·ºÒ· áÅÐ˹Ҍ ·¢Õè ͧตาํ ÃǨ ò÷ ๗.๑ การจดั กําลงั พล ๒๗ ๗.๒ ภารกิจ บทบาท และหนาที่ของตาํ รวจ ๒๗ º··èÕ ø ¨ÔμÇÔ·ÂÒ¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóÐáÅÐËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กาํ Å§Ñ òù ๘.๑ จิตวิทยาการชุมนุมสาธารณะ ๒๙ ๘.๒ หลกั การใชก าํ ลงั ๓๐ º··èÕ ù º·ÊÃØ» óõ ºÃóҹ¡Ø ÃÁ óø àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §Í§Ô óù

๑ º··èÕ ñ º·นํา ประเทศไทยไดภาคยานุวัติ (Accession) เขารวมเปนภาคีกติการะหวางประเทศวาดวย สทิ ธพิ ลเมืองและสิทธิทางการเมอื ง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR) เมอื่ วันที่ ๒๙ ตลุ าคม ๒๕๓๙ และมผี ลบงั คบั ใชวนั ท่ี ๒๙ มกราคม ๒๕๔๐ ซึ่งมสี าระของ สทิ ธใิ นสว นทเี่ ปน สทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง โดยมกี ารคมุ ครองเสรภี าพทางความคดิ เสรภี าพ ในการแสดงความคดิ เหน็ และการแสดงออก (Freedom of Expression) และสทิ ธทิ จ่ี ะชมุ นมุ อยา งสนั ติ การรวมกันเปนสมาคม พลเมืองทุกคนมีสิทธิท่ีจะมีสวนในกิจการสาธารณะ การรับรองวาบุคคล ท้ังปวงยอมเสมอภาคกันตามกฎหมายและไดรับการคุมครองอยางเทาเทียมกัน โดยกติกา ระหวา งประเทศวา ดว ยสทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง ในขอ บทท่ี ๒๑ ไดก ลา วถงึ สทิ ธใิ นการชมุ นมุ โดยสงบ (The Right of Peaceful Assembly) ยอ มไดร บั การรบั รอง การจํากดั การใชส ทิ ธนิ จ้ี ะกระทาํ มไิ ด¹ Í¡¨Ò¡¨Ðกํา˹´â´Â¡®ËÁÒÂáÅÐà¾ÂÕ §à·Ò‹ ·จèÕ าํ ໹š สาํ หรบั สงั คมประชาธปิ ไตย เพอ่ื ประโยชน แหงความม่ันคงของชาติ (National Security) หรือความปลอดภัยสาธารณะ (Public Safety) ความสงบเรยี บรอ ย (Public Order) การสาธารณสขุ หรอื ศลี ธรรมของประชาชน (Protection of Public Health or Morals) หรือการคุม ครองสทิ ธิและเสรีภาพของบคุ คลอื่น (Protection of the Rights and Freedoms of Others) ประเทศไทยจึงถอื ตามกติการะหวา งประเทศดงั กลา ว และใหก ารรบั รอง และความสําคัญกับการชุมนุมโดยสงบภายใตกรอบของรัฐธรรมนูญและกฎหมายท่ีจะตองมุงคุมครอง ทัง้ ผูชมุ นมุ สาธารณะและสาธารณชนไปพรอม ๆ กนั ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞá˧‹ ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â·Õàè ¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§¡Ñº¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóРการชุมนุมสาธารณะไดมีพัฒนาการมาตั้งแตอดีต จะเห็นไดจากรัฐธรรมนูญฉบับตางๆ ซง่ึ สทิ ธแิ ละเสรภี าพในการชมุ นมุ สาธารณะไดร บั การรบั รองไวอ ยา งตอ เนอื่ ง ความชดั เจนจะเหน็ ไดจ าก รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย ตั้งแตป พ.ศ.๒๕๓๙ เปนตนมา สิทธิและเสรีภาพในการชุมนุม ซึง่ ถอื เปน สทิ ธิข้นั พน้ื ฐานของความเปน มนุษย จงึ เปน สทิ ธทิ ไ่ี ดรับการรับรองตามรฐั ธรรมนูญ ñ. Ã°Ñ ¸ÃÃÁ¹ÞÙ á˧‹ ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾Ø·¸È¡Ñ ÃÒª òô÷õ ÁÒμÃÒ ñô ภายในบงั คบั แหง บทกฎหมายบคุ คลยอ มมเี สรภี าพ บรบิ รู ณใ นรา งกาย เคหสถาน ทรัพยสิน การพูด การเขียน การโฆษณา การศึกษาอบรม การประชุมโดยเปดเผย การตง้ั สมาคม การอาชพี ò. ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÞÙ á˧‹ ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾·Ø ¸ÈÑ¡ÃÒª òôøù ÁÒμÃÒ ñô บคุ คลยอ มมเี สรภี าพบรบิ รู ณใ นรา งกาย เคหะสถาน ทรพั ยส นิ การพดู การเขยี น การพิมพ การโฆษณา การศึกษาอบรม การชมุ นุมสาธารณะ การตง้ั สมาคมฯ

๒ ó. Ã°Ñ ¸ÃÃÁ¹ÞÙ á˧‹ ÃÒªÍÒ³Ò¨¡Ñ Ãä·Â ¾·Ø ¸ÈÑ¡ÃÒª òôùò ÁÒμÃÒ ó÷ บคุ คลยอ มมเี สรภี าพบรบิ รู ณใ นการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวธุ การจาํ กดั เสรภี าพ เชน วา นี้ จะกระทาํ ไดก็แตโ ดยบทบัญญัติแหงกฎหมายเฉพาะ ô. ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÞÙ áË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â(©ºÑºªèÑǤÃÒÇ) ¾.È.òõõ÷ ÁÒμÃÒ ô “ภายใตบ งั คบั บทบญั ญตั แิ หง รฐั ธรรมนญู นี้ ศกั ดศ์ิ รคี วามเปน มนษุ ย สทิ ธิ เสรีภาพและความเสมอภาค บรรดาที่ชนชาวไทยเคยไดรับการคุมครองตามประเพณีการปกครอง ประเทศไทยในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขและตามพันธกรณีระหวาง ประเทศท่ีประเทศไทยมอี ยแู ลว ยอ มไดรบั การคมุ ครองตามรัฐธรรมนูญน”้ี การปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทต่ี ํารวจในการดแู ลรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในการชมุ นมุ สาธารณะ ดงั ทจี่ ะกลา วตอ ไป จะตง้ั อยใู นพนื้ ฐานทว่ี า “»ÃЪҪ¹ÂÍ‹ ÁÁàÕ ÊÃÀÕ Ò¾ã¹¡ÒêÁØ ¹ÁØ â´ÂʧºáÅлÃÒȨҡ ÍÒÇ¸Ø ” เจา หนา ทมี่ หี นา ทใี่ นการดแู ลความปลอดภยั อํานวยความสะดวกใหแ กผ ชู มุ นมุ และดแู ลบรหิ าร จดั การการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไปดว ยความสงบเรยี บรอ ย ไมก ระทบกระเทอื นตอ ความมน่ั คงของชาติ ความปลอดภัยสาธารณะ ความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดี ตลอดจนสุขอนามัยของประชาชน หรือความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชที่สาธารณะ และไมกระทบกระเทือนตอสิทธิและเสรีภาพ และศกั ดศ์ิ รคี วามเปน มนษุ ยข องผอู น่ื ผจู ดั การชมุ นมุ มหี นา ทร่ี ว มกบั เจา หนา ทใี่ นการบรหิ ารความเสย่ี ง ผูชุมนุมมีหนาท่ีจะตองปฏิบัติเปนผูชุมนุมที่ดี ปฏิบัติตามคําแนะนํา เง่ือนไขหรือคาํ ส่ังของเจาหนาท่ี เพ่อื ปอ งกนั การเกดิ เหตุราย และมิใหเ กิดเหตุการณร นุ แรงขน้ึ ตลอดจนเกดิ ผลกระทบกบั ประชาชนอนื่ นอ ยทสี่ ดุ ดงั นน้ั เจา หนา ทจ่ี งึ ตอ งมที ศั นคตทิ ดี่ ตี อ การชมุ นมุ และเจา หนา ทที่ ไี่ ดร บั มอบหมายใหป ฏบิ ตั ิ หนาท่ี จักตองมีทักษะ ความเขาใจ และอดทนตอสถานการณ เพื่อไมใหเกิดการยั่วยุ อันจะเปนการ สง ผลใหก ารชุมนมุ มีแนวโนม ไปสคู วามรุนแรงได หนังสือฉบับน้ี คณะผเู ขียนไดจ ดั ทาํ ข้ึนเพ่ือเปนหนงั สอื ประกอบการเรยี นการสอนในวชิ า กฎหมายวาดวยการชุมนุมสาธารณะ ของหลักสูตรนักเรียนนายสิบตาํ รวจ สาํ นักงานตํารวจแหงชาติ และเพอ่ื ใหผ อู า นหรอื ผทู สี่ นใจไดร บั ความรแู ละมคี วามเขา ใจในวชิ า กฎหมายวา ดว ยการชมุ นมุ สาธารณะ ตอ ไป

๓ º··Õè ò ÊÒÃÐสาํ ¤ÑÞ ¾.Ã.º.¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø áÅÐ͹ºØ ÑÞÞÑμÔ ò.ñ ÊÒÃÐสาํ ¤ÞÑ ¾.Ã.º.¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø พระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ เปนกฎหมายท่ีกาํ หนดหลักเกณฑ การใชสิทธิชุมนุมสาธารณะใหชัดเจนและสอดคลองกับกติการะหวางประเทศวาดวยสิทธิพลเมืองและ สทิ ธทิ างการเมอื งทปี่ ระเทศไทยเปน ภาคี ทง้ั นี้ เพอ่ื ใหก ารชมุ นมุ สาธารณะเปน ไปดว ยความสงบเรยี บรอ ย ไมก ระทบกระเทอื นตอ ความมนั่ คงของชาติ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ ยหรอื ศลี ธรรม อันดี ตลอดจนสุขอนามัยของประชาชน หรือความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชที่สาธารณะ และ ไมกระทบกระเทอื นสทิ ธแิ ละเสรีภาพและศักด์ิศรคี วามเปน มนุษยของผูอ นื่ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤¢Í§ ¾.Ã.º.ªÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР๑. เพอ่ื เปน แนวทางปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ท่ี และหนว ยงานตา งๆ เขา ใจหลกั สทิ ธแิ ละเสรภี าพ ขนั้ พน้ื ฐานของการชมุ นมุ สาธารณะ ตลอดจนเขา ใจหลกั เกณฑว ธิ กี ารปฏบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ งตามกฎหมายบญั ญตั ิ และใหทุกภาคสวนมีสวนรวมในการดูแลการชุมนุมสาธารณะ โดยกาํ หนดบทบาท หนาที่ ตลอดจน แนวทางการใชก ําลงั มาตรการ อปุ กรณห รอื เครอ่ื งมือสาํ หรับเจา หนา ที่ เพอ่ื ดูแลและรักษาความสงบ การชุมนุมสาธารณะในการใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเครื่องมือใหอยูภายใตขอบเขตของ พระราชบัญญัตกิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ เพ่อื ทําใหก ารชมุ นมุ สาธารณะ อันเปนสิทธทิ ่ีไดร ับ การรับรองตามกฎหมาย ไดรับการดูแลเกี่ยวกับความสงบเรียบรอย ใหสอดคลองกับกติการะหวาง ประเทศวาดวยสิทธิทางการเมืองท่ีประเทศไทยเปนภาคี ไมกระทบกระเทือนตอความมั่นคงของชาติ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดี ตลอดจนสขุ อนามยั ของประชาชน หรอื ความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชท่ีสาธารณะ และไมกระทบกระเทือนสิทธิและเสรีภาพและศักดิ์ศรี ความเปนมนษุ ยของผอู ืน่ ๒. เพื่อกําหนดแนวทางปฏิบัติตั้งแตในภาวะปกติจนถึงสถานการณที่รุนแรงจนเกิด ความวุนวายข้ึนในบานเมือง ทั้งน้ีเพ่ือใหการใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือของเจาหนาที่ สามารถใชต ามทกี่ ฎหมายไดใ หอ าํ นาจไว เพอื่ บรรลภุ ารกจิ และเปน การประกนั วา การใชก าํ ลงั มาตรการ อปุ กรณหรือเครือ่ งมอื ดงั กลา วไดม กี ารใชอยางเหมาะสม ๓. เพ่อื ให หนวยงาน ผบู ังคับบัญชา เจา หนาทที่ ุกระดบั มีหนาทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบ ตอการใชกาํ ลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือของเจาหนาท่ีตามแผนนี้ใหเปนไปตามหลักของ ความจําเปนอยา งสมเหตสุ มผลและอยูภายใตก ฎหมายท่ีเกี่ยวขอ ง ๔. เพอ่ื ให หนว ยงาน ผบู งั คบั บญั ชา เจา หนา ทที่ กุ ระดบั มกี ารอบรมใหค วามรคู วามเขา ใจ ในเร่ืองแผนน้ีแกผูใตบังคับบัญชาของตน นอกจากน้ีกําลังพลที่จะปฏิบัติหนาที่ในภารกิจนี้ ตองไดรับ การฝก ฝนใหม ขี ดี ความสามารถเพยี งพอทจี่ ะใชก าํ ลงั มาตรการ และอปุ กรณห รอื เครอ่ื งมอื เพอ่ื การรกั ษา ความสงบการชุมนมุ สาธารณะ เพื่อบรรลุภารกิจดังกลา ว

๔ พระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ไดกาํ หนดขอบเขตของการชุมนุม สาธารณะ สถานท่ีหามการชุมนุม การแจงและวิธีการแจงการชุมนุม หนาท่ีของผูจัดการชุมนุม และผชู มุ นมุ การดแู ลการชมุ นมุ และบทกาํ หนดโทษสาํ หรบั ผทู ฝี่ า ฝน โดยมสี าระสําคญั ตา ง ๆ ดงั ตอ ไปนี้ ๑. กาํ หนดการชมุ นมุ สาธารณะทไี่ มอ ยภู ายใตพ ระราชบญั ญตั นิ ้ี ไดแ ก การชมุ นมุ เนอ่ื งในงาน พระราชพิธีและงานรัฐพิธี การชุมนุมเพ่ือประกอบพิธีกรรมทางศาสนาหรือกิจกรรมตามประเพณี หรอื ตามวฒั นธรรมแหง ทอ งถนิ่ การชมุ นมุ เพอ่ื จดั แสดงมหรสพ กฬี า สง เสรมิ การทอ งเทย่ี ว หรอื กจิ กรรมอนื่ เพื่อประโยชนทางการคาปกติของผูจัดการชุมนุมนั้น การชุมนุมภายในสถานศึกษา การชุมนุม หรือการประชุมตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย หรือการประชุมสัมมนาทางวิชาการของสถานศึกษา หรือหนวยงานท่ีมีวัตถุประสงคทางวิชาการ และการชุมนุมสาธารณะในระหวางเวลาที่มีประกาศ สถานการณฉ กุ เฉนิ หรอื ประกาศใชก ฎอยั การศกึ และการชมุ นมุ สาธารณะทจ่ี ดั ขน้ึ เพอ่ื ประโยชนใ นการ หาเสยี งเลอื กตง้ั ในชว งเวลาทมี่ กี ารเลอื กตง้ั แตท ง้ั น้ี ตอ งปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายวา ดว ยการนน้ั (มาตรา ๓) ๒. กาํ หนดนิยามคาํ วา “¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóД ซง่ึ มีองคป ระกอบ ดงั นี้ ๒.๑ การชุมนุมของบคุ คลในท่สี าธารณะ ๒.๒ เพ่อื เรียกรอ ง สนับสนนุ คดั คา น หรือแสดงความคดิ เห็นในเรื่องใดเรอ่ื งหนึง่ ๒.๓ โดยแสดงออกตอ ประชาชนทวั่ ไป และบคุ คลอ่ืนสามารถรวมการชุมนมุ นนั้ ได ไมว าการชมุ นมุ น้ันจะมกี ารเดินขบวน หรือเคล่อื นยา ยดวยหรอื ไม (มาตรา ๔) ๓. กาํ หนดหลักทั่วไปในการชุมนุมสาธารณะ กลาวคือ การชุมนุมสาธารณะตองเปน โดยสงบและปราศจากอาวุธ การใชสิทธิและเสรีภาพของผูชุมนุมในระหวางการชุมนุมสาธารณะ ตอ งอยภู ายใตข อบเขตการใชส ทิ ธแิ ละเสรภี าพตามบทบญั ญตั แิ หง รฐั ธรรมนญู และกฎหมาย (มาตรา ๖) ๔. กาํ หนดสถานท่ีตองหามมิใหจัดการชุมนุมสาธารณะ ไดแก ระยะรัศมี ๑๕๐ เมตร จากสถานที่สําคญั (พระบรมมหาราชวงั พระราชวงั วงั ของพระรชั ทายาทหรอื ของพระบรมวงศตงั้ แต สมเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป พระราชนเิ วศน พระตาํ หนกั หรอื จากทซี่ งึ่ พระมหากษตั รยิ  พระราชนิ ี พระรชั ทายาท พระบรมวงศต ง้ั แตส มเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป หรอื ผสู าํ เรจ็ ราชการแทนพระองค ประทบั หรอื พาํ นกั หรอื สถานที่ พํานักของพระราชอาคนั ตุกะ) จะกระทาํ มไิ ด (มาตรา ๗ วรรคหนึง่ ) กําหนดสถานที่หามจัดการชุมนุมภายในพ้ืนท่ีของรัฐสภา ทําเนียบรัฐบาล ศาล และการชมุ นมุ สาธารณะตอ งไมก ดี ขวางทางเขา ออก หรอื รบกวนการปฏบิ ตั งิ าน หรอื การใชบ รกิ ารสถานที่ เชน สถานที่ทําการหนวยงานของรัฐ ทาอากาศยาน ทาเรือ สถานีรถไฟ หรือสถานีขนสงสาธารณะ โรงพยาบาล สถานศึกษา และศาสนสถาน สถานทูตหรือสถานกงสลุ ของรัฐตางประเทศ หรอื สถานที่ ทําการองคการระหวางประเทศ เปนตน (มาตรา ๗ วรรคสอง วรรคสาม และมาตรา ๘) อยา งไรกด็ ี เพอ่ื รกั ษาความปลอดภยั สาธารณะและความสงบเรยี บรอ ยของประชาชน จึงไดใหอํานาจผูบัญชาการตาํ รวจแหงชาติหรือผูที่ไดรับมอบหมายในการประกาศหามชุมนุมในรัศมี ไมเ กิน ๕๐ เมตรจากรฐั สภา ทําเนียบรัฐบาลและศาลได (การประกาศหามตามแตก รณี โดยคาํ นงึ ถงึ จาํ นวนผเู ขารว มชุมนมุ และพฤติการณในการชุมนมุ ) (มาตรา ๗ วรรคสี่)

๕ ๕. กาํ หนดใหมีการสงเสริมการใชสิทธิเสรีภาพในการชุมนุม โดยใหหนวยงานของรัฐ อาจจัดใหมีสถานท่ีเพ่ือใชสําหรับการชุมนุมสาธารณะก็ได โดยมิใหนําความในหมวด ๒ การแจง การชมุ นมุ สาธารณะมาใชบ งั คบั แกก ารชมุ นมุ สาธารณะทจี่ ดั ขนึ้ ภายในสถานทท่ี ห่ี นว ยงานของรฐั จดั ไว ดงั กลาว (ผจู ดั การชมุ นมุ ไมตองแจงการชุมนุม ถาชุมนมุ ในสถานท่ที ร่ี ฐั จัดเตรียมไว) (มาตรา ๙) ๖. กําหนดใหผ ูประสงคจ ะจดั การชุมนุมสาธารณะทุกกรณี ใหแ จงการชุมนมุ ตอ ผูรับแจง กอนเร่ิมการชุมนุมไมนอยกวายี่สิบส่ีช่ัวโมง โดยใหผูจัดการชุมนุม ผูประสงคจะจัดการชุมนุม และ ใหถ อื วา ผเู ชญิ ชวนหรอื นดั ใหผ อู นื่ มารว มชมุ นมุ ในวนั เวลา และสถานทที่ ก่ี าํ หนดไมว า จะดว ยวธิ กี ารใด ๆ รวมท้ังผูขออนุญาตใชสถานท่ีหรือเคร่ืองขยายเสียงหรือขอใหทางราชการอาํ นวยความสะดวกในการ ชุมนมุ เปนผูป ระสงคจะจดั การชุมนุมสาธารณะดวย โดยการแจง การชมุ นมุ สาธารณะตอ งระบวุ ตั ถปุ ระสงค และวนั ระยะเวลา และสถานท่ี ชุมนุมสาธารณะตามวิธีการท่ีรัฐมนตรีประกาศกําหนด ซ่ึงตองเปนวิธีที่สะดวกแกผูแจง และตองให แจง ผา นระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศไดด ว ย (มาตรา ๑๐) (วธิ กี ารแจง คอื การแจง โดยตรง ณ สถานตี าํ รวจ การแจงทางโทรสาร หรอื การแจง โดยจดหมายอิเล็กทรอนิกส) เมื่อไดรับแจงแลว ใหผูรับแจงสงสรุปสาระสาํ คัญในการชุมนุมสาธารณะตาม พระราชบัญญัติน้ี ใหผูแจงทราบภายในยี่สิบสี่ช่ัวโมงนับแตเวลาท่ีไดรับแจง กรณีท่ีผูรับแจงเห็นวา การชุมนุมสาธารณะที่ไดร บั แจงนน้ั อาจขดั ตอ มาตรา ๗ หรอื มาตรา ๘ ใหผูรับแจงมคี ําสงั่ ใหผแู จง แกไ ข ภายในเวลาที่กําหนด หากผูแจงการชุมนุมไมปฏิบัติตามคําส่ังใหผูรับแจงมีคาํ ส่ังหามชุมนุมโดยแจง คาํ สั่งเปนหนงั สือไปยังผแู จง กรณีท่ีผูประสงคจะจัดการชุมนุมสาธารณะซึ่งไมสามารถแจงการชุมนุมไดภายใน กาํ หนดเวลาตามมาตรา ๑๐ แจงการชุมนุมพรอมคําขอผอนผันกําหนดเวลาดังกลาวตอผูบังคับการ ตาํ รวจผูรับผิดชอบพ้ืนที่ในกรุงเทพมหานคร หรือผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดในจังหวัดอ่ืน แลวแตกรณี กอนเร่ิมการชุมนุม โดยใหผูรับคาํ ขอผอนผันมีหนังสือแจงคําส่ังพรอมดวยเหตุผล ใหผ ูย ืน่ คําขอทราบภายในเวลายสี่ ิบสช่ี ั่วโมงนบั แตเวลาทไ่ี ดรับคําขอ (มาตรา ๑๒) ๗. กําหนดหนา ทขี่ องผจู ดั การชมุ นมุ ไดแ ก ดแู ลและรบั ผดิ ชอบการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไป โดยสงบและปราศจากอาวธุ ภายใตข อบเขตการใชส ทิ ธแิ ละเสรภี าพตามบทบญั ญตั แิ หง รฐั ธรรมนญู ดแู ล และรบั ผดิ ชอบการชมุ นมุ สาธารณะไมใ หเ กดิ การขดั ขวางเกนิ สมควรตอ ประชาชนทจี่ ะใชท ส่ี าธารณะ ตลอดจน ดแู ลและรบั ผดิ ชอบใหผ ชู มุ นมุ ปฏบิ ตั ติ ามมาตรา ๑๖ แจง ใหผ ชู มุ นมุ ทราบถงึ หนา ทขี่ องผชู มุ นมุ ตามมาตรา ๑๖ และเง่ือนไขหรือคาํ สั่งของเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ใหความรวมมือแกเจาพนักงานดูแล การชมุ นมุ สาธารณะในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไปตามกฎหมาย ไมย ยุ งสง เสรมิ หรอื ชกั จงู ผชู มุ นมุ เพอื่ ใหผ ชู มุ นมุ ไมป ฏบิ ตั ติ ามมาตรา ๑๖ ไมป ราศรยั หรอื จดั กจิ กรรมในการชมุ นมุ โดยใชเ ครอื่ งขยายเสยี ง ในระหวา งเวลา ๒๔.๐๐ นากิ า ถงึ เวลา ๐๖.๐๐ นากิ าของวนั รงุ ขน้ึ ไมใ ชเ ครอ่ื งขยายเสยี งดว ยกําลงั ไฟฟา ท่ีมีขนาดหรือระดับเสียงตามท่ีผูบัญชาการตาํ รวจแหงชาติประกาศกาํ หนด (คาระดับเสียงเฉล่ีย

๖ ๒๔ ชว่ั โมง ไมเ กิน ๗๐ เดซิเบลเอ และคา ระดับเสยี งสูงสดุ ไมเ กิน ๑๑๕ เดซิเบลเอ) (มาตรา ๑๕) และกําหนดหนาท่ีของผูชุมนุม (ซ่ึงหมายความรวมถึงผูจัดการชุมนุมดวย ไดแก ไมกอใหเกิด ความไมสะดวกแกประชาชนท่ีจะใชที่สาธารณะอันเปนท่ีชุมนุม หรือทําใหผูอ่ืนไดรับความเดือดรอน เกินที่พึงคาดหมายไดวาเปนไปตามเหตุอันควร ไมปดบังหรืออาํ พรางตนโดยจงใจมิใหมีการระบุ ตัวบุคคลไดถูกตอง เวนแตเปนการแตงกายตามปกติประเพณี ไมพาอาวุธ ดอกไมเพลิง สิ่งเทียม อาวุธปน หรือส่ิงท่ีอาจนาํ มาใชไดอยางอาวุธ เขาไปในท่ีชุมนุม ไมวาจะไดรับอนุญาตใหมีส่ิงนั้น ตดิ ตัวหรือไม ไมบกุ รุกหรือทาํ ใหเ สียหาย ทาํ ลาย หรอื ทําดว ยประการใด ๆ ใหใ ชการไมไ ดต ามปกติ ซึ่งทรัพยสินของผูอ่ืน ไมทาํ ใหผูอื่นกลัววาจะเกิดอันตรายตอชีวิต รางกาย ทรัพยสิน หรือเสรีภาพ ไมใชกาํ ลังประทุษรายหรือขูเข็ญวาจะใชกําลังประทุษรายผูเขารวมชุมนุมหรือผูอื่น ไมขัดขวาง หรือกระทาํ การใด ๆ อันเปนอุปสรรคตอการปฏิบัติหนาที่ของเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ในการคุมครองความสะดวกของประชาชนในการใชที่สาธารณะ และการดูแลการชุมนุมสาธารณะนั้น ไมเดินขบวนหรือเคล่ือนยายการชุมนุมระหวางเวลา ๑๘.๐๐ นาิกา ถึงเวลา ๐๖.๐๐ นาิกา ของวันรุงข้ึน เวนแตไดรับอนุญาตจากเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ และปฏิบัติตามเง่ือนไข หรือคําสง่ั ของเจา พนกั งานดูแลการชมุ นุมสาธารณะ (มาตรา ๑๖) ๘. กาํ หนดการคมุ ครองความสะดวกของประชาชนและการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ เชน ใหหัวหนาสถานีตาํ รวจแหงทองท่ีท่ีมีการชุมนุมสาธารณะเปนเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ แจง หรอื รอ งขอพนกั งานฝา ยปกครองหรอื องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ แหง ทอ งทที่ ม่ี กี ารชมุ นมุ สาธารณะ หรอื หนว ยงานประชาสมั พนั ธข องรฐั หรอื เอกชนในทอ งทน่ี นั้ เพอื่ ทราบ และเพอ่ื ประโยชนใ นการคมุ ครอง ความสะดวกของประชาชน การดูแลการชุมนุมสาธารณะ และการรักษาความสงบเรียบรอยหรือ ศีลธรรมอนั ดขี องประชาชน โดยมีอํานาจหนาที่ อาํ นวยความสะดวกแกประชาชนท่ีจะใชท ี่สาธารณะ อันเปนสถานที่ชุมนุม รักษาความปลอดภัย อาํ นวยความสะดวก หรือบรรเทาเหตุเดือดรอนราํ คาญ แกผูอ่ืนซึ่งอยูในบริเวณใกลเคียงกับสถานที่ชุมนุม รักษาความปลอดภัยหรืออาํ นวยความสะดวก แกผูชุมนุมในสถานท่ีชุมนุม อาํ นวยความสะดวกในการจราจรและการขนสงสาธารณะในบริเวณ ที่มีการชุมนุมและบริเวณใกลเคียงเพ่ือใหประชาชนไดรับผลกระทบจากการชุมนุมนอยท่ีสุด กาํ หนดเง่ือนไขหรือมีคาํ ส่ังใหผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม หรือผูอยูภายในสถานท่ีชุมนุมตองปฏิบัติตาม และอาจมีคําส่ังใหปดหรือปรับเสนทางการจราจรเปนการช่ัวคราวได เพื่อประโยชนในการคุมครอง ความสะดวกของประชาชนหรอื การดูแลการชุมนมุ สาธารณะ (มาตรา ๑๙) โดยใหส ํานกั งานตํารวจแหง ชาตแิ ละหนว ยงานประชาสมั พนั ธข องรฐั จดั หรอื ประสาน ใหมีการประชาสัมพันธเปนระยะเพื่อใหประชาชนทราบถึงสถานที่ท่ีใชในการชุมนุมและชวงเวลาที่มี การชมุ นุม ตลอดจนคําแนะนําเกี่ยวกับเสนทางการจราจรหรอื ระบบการขนสง สาธารณะ (มาตรา ๒๐) ๙. กรณีการชุมนุมท่ีไมชอบดวยกฎหมาย ใหเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ มีอาํ นาจส่ังใหผูชุมนุมแกไขหรือเลิกการชุมนุมภายในระยะเวลาที่กําหนดตามแตกรณี หากผูชุมนุม

๗ ไมป ฏบิ ตั ติ ามคาํ สงั่ ดงั กลา ว ใหเ จา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะÃÍŒ §¢ÍμÍ‹ ÈÒÅᾧ‹ ËÃÍ× ÈÒŨ§Ñ ËÇ´Ñ เพ่ือมีคาํ สั่งใหเลิกการชุมนุมสาธารณะ โดยในระหวางที่รอคาํ ส่ังศาลเจาพนักงานมีอํานาจกระทําการ ที่จําเปนตามแผนหรือแนวทางตามกฎหมาย (มาตรา ๒๑) และอาจใชเครื่องมือควบคุมฝูงชนตามท่ี กําหนดไวไ ด (๔๘ ชนดิ /ประเภท) เพยี งเทา ที่จําเปน ทง้ั น้ี การดําเนนิ การของเจาพนกั งานไมต ัดสิทธ์ิ ของผูอนื่ ซ่งึ ไดใ ชสิทธิทางศาล เมอื่ ไดร ับคาํ ขอใหม คี าํ สั่งใหผ ชู มุ นมุ เลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามมาตรา ๒๑ ใหศาล พิจารณาคาํ ขอน้ันเปนการดวน หากความปรากฏตอศาลวามีผูชุมนุมซึ่งไมปฏิบัติตามประกาศของ เจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะตามมาตรา ๒๑ ใหศาลมีคาํ สั่งโดยออกคาํ บังคับใหผูชุมนุม เลกิ การชมุ นมุ สาธารณะภายในระยะเวลาทศ่ี าลกาํ หนด โดยใหเ จา พนกั งานบงั คบั คดปี ด ประกาศคําสงั่ ศาล ตามมาตราน้ีไวใ นท่แี ลเหน็ ไดง าย ณ บริเวณท่มี กี ารชมุ นุมสาธารณะนัน้ และประกาศโดยวิธกี ารใด ๆ เพื่อใหผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม ผูอยูในสถานที่ชุมนุม หรือประชาชนทั่วไป ไดรับทราบคําส่ังศาล ดังกลา วดวย ในกรณีที่ผูชุมนุมไมเลิกการชุมนุมสาธารณะตามคาํ ส่ังศาลภายในระยะเวลาที่ศาล กาํ หนด ใหเ จา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะรายงานใหศ าลทราบกบั ประกาศกาํ หนดใหพ น้ื ทบ่ี รเิ วณ ทมี่ ีการชุมนมุ สาธารณะนนั้ และปริมณฑลของพ้นื ทนี่ นั้ ตามควรแกกรณีเปนพน้ื ท่ีควบคมุ และประกาศ ใหผูชุมนุมออกจากพ้ืนท่ีควบคุมภายในระยะเวลาท่ีกําหนดและหามบุคคลใดเขาไปในพื้นที่ควบคุม โดยมไิ ดร บั อนญุ าตจากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ และใหร ายงานรฐั มนตรี (นายกรฐั มนตร)ี เพ่อื ทราบ เมอ่ื มกี ารประกาศกาํ หนดพนื้ ทคี่ วบคมุ ตามวรรคหนงึ่ ใหผ บู ญั ชาการตาํ รวจนครบาล ในกรงุ เทพมหานคร ผวู า ราชการจงั หวดั ในจงั หวดั อนื่ หรอื ผซู ง่ึ รฐั มนตรมี อบหมายใหร บั ผดิ ชอบเปน ผคู วบคมุ สถานการณ เพอื่ ใหม กี ารเลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามคาํ สงั่ ศาล โดยเมอื่ พน ระยะเวลาทป่ี ระกาศใหผ ชู มุ นมุ ออกจากพ้ืนท่ีควบคุม หากมีผูชุมนุมอยูในพื้นที่ควบคุมหรือเขาไปในพ้ืนที่ควบคุมโดยมิไดรับอนุญาต จากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ใหถ อื วา ผนู น้ั กระทําความผดิ ซง่ึ หนา และใหผ คู วบคมุ สถานการณ และผูซ่ึงไดรับมอบหมายจากผูควบคุมสถานการณดาํ เนินการใหมีการเลิกการชุมนุมสาธารณะ ตามคาํ สง่ั ศาล โดยใหผ คู วบคมุ สถานการณแ ละผซู งึ่ ไดร บั มอบหมายจากผคู วบคมุ สถานการณม อี าํ นาจ จับผูซึ่งอยูในพ้ืนท่ีควบคุมหรือผูซ่ึงเขาไปในพื้นที่ควบคุมโดยมิไดรับอนุญาตจากเจาพนักงานดูแล การชมุ นมุ สาธารณะ คน ยดึ อายดั หรอื รอ้ื ถอนทรพั ยส นิ ทใี่ ชห รอื มไี วเ พอ่ื ใชใ นการชมุ นมุ สาธารณะนนั้ กระทาํ การที่จาํ เปนตามแผนหรือแนวทางการดูแลการชุมนุมสาธารณะตามมาตรา ๒๑ มีคาํ ส่ัง หามมิใหก ระทาํ การใด ๆ เพื่อประโยชนในการดําเนินการใหม กี ารเลิกการชมุ นมุ กรณีที่ผูชุมนุมกระทาํ การใด ๆ ที่มีลักษณะÃعáçáÅÐÍҨ໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ªÕÇÔμ Ëҧ¡Ò ¨Ôμ㨠ËÃ×Í·ÃѾÊÔ¹¢Í§¼ŒÙÍ×蹨¹à¡Ô´¤ÇÒÁNjعÇÒ¢éֹ㹺ŒÒ¹àÁ×ͧ ใหเจาพนักงานดูแล การชุมนุมสาธารณะมีอํานาจสั่งใหผูชุมนุมยุติการกระทาํ นั้น และดาํ เนินการตามแผนหรือแนวทาง

๘ ทกี่ าํ หนดไดท นั ที (เนอื่ งจากเปน กรณเี รง ดว นเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะจงึ ไมต อ งรอ งขอตอ ศาล และมอี าํ นาจสงั่ ใหผชู มุ นุมยุตกิ ารกระทําไดทนั ท)ี (มาตรา ๒๕) ๑๐. กาํ หนดโทษกรณีตาง ๆ อาทิ ผจู ัดการชมุ นมุ สาธารณะมไิ ดแจงการชุมนุมสาธารณะ (มาตรา ๒๘) ผจู ดั การชมุ นมุ หรอื ผชู มุ นมุ ฝา ฝน ไมป ฏบิ ตั ติ ามหนา ที่ (มาตรา ๓๐ และ ๓๑) ผฝู า ฝน ไมป ฏบิ ตั ิ ตามคําสง่ั หรอื ประกาศของเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (มาตรา ๓๒) และบรรดาทรพั ยส นิ ทใ่ี ช หรอื มไี วเ พอ่ื ใชใ นการชมุ นมุ สาธารณะทยี่ ดึ ไดจ ากการชมุ นมุ สาธารณะทไี่ มช อบดว ยกฎหมายหรอื ทไี่ มเ ลกิ การชมุ นมุ ตามคาํ สง่ั ศาล ใหศ าลมอี ํานาจสง่ั รบิ เสยี ทง้ั สน้ิ ไมว า จะมผี ถู กู ลงโทษตามคําพพิ ากษาหรอื ไม (มาตรา ๓๕) และหา มมใิ ห ผทู ไ่ี มไ ดร บั มอบหมายจากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ หรอื ผคู วบคมุ สถานการณ หรือผูซ่งึ ไดรบั มอบหมายจากผคู วบคุมสถานการณ ใหปฏิบัตหิ นาทต่ี ามพระราชบัญญัติน้ี พาอาวธุ เขา ไปในท่ีชุมนมุ ไมว าจะไดรบั อนญุ าตใหมอี าวธุ นนั้ ติดตวั หรือไมก ต็ าม (มาตรา ๓๔) ò.ò »ÃСÒÈสาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨá˧‹ ªÒμÔ àÃÍ×è § กํา˹´ÃдºÑ àÊÂÕ §¢Í§à¤ÃÍ×è §¢ÂÒÂàÊÂÕ § ·ãèÕ ªãŒ ¹¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø สํานักงานตํารวจแหงชาติไดประกาศกําหนดระดับเสียงของเคร่ืองขยายเสียงที่ใชในการ ชุมนุมสาธารณะ ดงั น้ี ๑. คา ระดบั เสียงสงู สุด ไมเ กนิ ๑๑๕ เดซเิ บลเอ ๒. คา ระดบั เสยี งเฉลีย่ ๒๔ ชวั่ โมง ไมเกนิ ๗๐ เดซเิ บลเอ ๓. คา ระดับเสียงรบกวนเทากับ ๑๐ เดซเิ บลเอ ๔. วธิ กี ารตรวจวดั ระดบั เสยี งใหเ ปน ไปตามกฎหมายวา ดว ยการสง เสรมิ และรกั ษาคณุ ภาพ สง่ิ แวดลอมแหง ชาติ ò.ó »ÃСÒÈสาํ ¹Ñ¡¹ÒÂ¡Ã°Ñ Á¹μÃÕ àÃÍè× § กํา˹´Ç¸Ô ¡Õ ÒÃᨧŒ ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóРโดยทก่ี ารจดั การชมุ นมุ สาธารณะäÁμ‹ ÍŒ §Á¡Õ ÒâÍ͹ÞØ Òμ จงึ กําหนดวธิ กี ารแจง การชมุ นมุ สาธารณะ ดังนี้ ๑. พนักงานเจาหนาท่ี หมายความวา เจาพนักงานซ่ึงผูรับแจงแตงตั้งหรือมอบหมาย ใหรับผิดชอบในการรับหรือสงหนังสือ หรือดาํ เนินการเก่ียวกับการรับแจงการชุมนุมสาธารณะของ หนวยงาน เมือ่ พนักงานเจา หนา ท่ี ไดร ับหนังสือแจง การชมุ นุมสาธารณะแลว ใหร ีบนาํ เสนอผูรบั แจง เพื่อพิจารณาโดยเร็ว กรณีมีขอสงสัยใหพนักงานเจาหนาท่ีติดตอไปยังผูแจง เพ่ือตรวจสอบตัวผูแจง และความถูกตองของหนังสือแจงการชุมนุมสาธารณะดว ย

๙ ๒. ผูประสงคจะจัดการชุมนุมใหแจงเปนหนังสือตอผูรับแจงซ่ึงเปนหัวหนาสถานีตาํ รวจ แหงทองท่ีท่ีมีการชุมนุมสาธารณะตามแบบทายประกาศ กอนเร่ิมการชุมนุมไมนอยกวาย่ีสิบส่ีชั่วโมง และการแจงใหดําเนินการโดยวิธหี นึ่งวธิ ีใด ดงั ตอไปนี้ ๑) การแจง โดยตรงตอ ผรู ับแจง ๒) แจง ทางโทรสาร ๓) แจง ทางจดหมายอิเลก็ ทรอนิกส กรณที ผ่ี แู จง ไมส ามารถแจง การชมุ นมุ ไดท นั ตามกาํ หนดเวลาขา งตน ใหผ แู จง ยน่ื คาํ ขอ ผอนผันพรอมแบบการแจงการชุมนุมสาธารณะ โดยแจงโดยตรงตอผูบังคับการผูรับผิดชอบ พืน้ ท่กี ารชมุ นุมสาธารณะ ๓. การชุมนุมสาธารณะในทองท่ีสถานีตํารวจตาง ๆ เกินกวาหนึ่งทองที่ซ่ึงมีเขต ตอ เนื่องกัน ใหแ จง การชุมนุมสาธารณะตอ ผูร ับแจงในทอ งทหี่ นง่ึ ทอ งท่ีใดกไ็ ด ๔. ใหส ํานกั งานตาํ รวจแหง ชาตวิ างระเบยี บหรอื คาํ สงั่ กาํ หนดหลกั เกณฑแ ละการปฏบิ ตั ิ ของเจาหนา ที่ตาํ รวจ เพ่ือใหเปน ไปตามประกาศฯ ò.ô »ÃСÒÈสาํ ¹¡Ñ ¹ÒÂ¡Ã°Ñ Á¹μÃÕ àÃÍè× § à¤ÃÍè× §ÁÍ× ¤Çº¤ÁØ ½§Ù ª¹ã¹¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРกาํ หนดเคร่อื งมอื ควบคุมฝูงชน โดยเจาพนกั งานดูแลการชมุ นมุ สาธารณะและขาราชการ ตํารวจซึ่งไดรับมอบหมาย ผูควบคุมสถานการณและผูซึ่งไดรับมอบหมาย อาจเลือกใชเครื่องมือ ควบคมุ ฝงู ชนในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะได จาํ นวน ๔๘ ชนดิ /ประเภท (แบง เปน เครอื่ งมอื อปุ กรณ ประจํากาย ประจํากองรอย และประจําหนวย)

๑๐

๑๑ º··Õè ó ¡®ËÁÒÂà¡ÂÕè ǡѺ¤ÇÒÁÁ¹èÑ ¤§ ó.ñ ¾.Ã.º.¡ÒÃÃÑ¡ÉÒ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ÀÒÂã¹ÃÒªÍҳҨѡà ¾.È.òõõñ เหตุผลในการประกาศ พ.ร.บ.การรักษาความม่ันคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.๒๕๕๑ เพราะปญหาเก่ียวกับความมั่นคงจากบุคคลหรือกลุมบุคคลที่มีหลากหลาย มีความรุนแรง รวดเร็ว สามารถขยายตัวจนสงผลกระทบเปนวงกวาง มีความสลับซับซอน จนอาจกระทบตอเอกราช และบูรณภาพแหงอาณาเขต กอใหเกิดความไมสงบเรียบรอยภายในประเทศ และเปนภยันตรายตอ ความสงบสุขของประชาชน จึงใหมีหนวยงานเพ่ือสามารถปองกันและระงับภัยที่เกิดขึ้นไดอยางทัน ทว งที ตลอดจนบูรณาการและประสานการปฏิบตั ิรว มกบั ทุกสว นราชการ สง เสริมประชาชนใหเ ขามา มสี ว นรวมในการปองกนั และรักษาความมน่ั คง พระราชบญั ญตั กิ ารรกั ษาความมน่ั คงภายในราชอาณาจกั ร พ.ศ.๒๕๕๑ จะนาํ มาใชบ งั คบั ในกรณีท่ีมีความจําเปนตองดําเนินการเพ่ือปองกัน ควบคุม แกไข และฟนฟูสถานการณที่เปนภัย หรอื อาจเปน ภยั อนั เกดิ จากบคุ คลหรอื กลมุ บคุ คลทกี่ อ ใหเ กดิ ความไมส งบสขุ ทาํ ลาย หรอื ทาํ ความเสยี หาย ตอชีวิต รางกาย ทรัพยสินของประชาชนหรือของรัฐใหกลับคืนสูสภาวะปกติ เพื่อใหเกิดความสงบ เรียบรอ ยของประชาชนหรือความมั่นคงของรัฐ พระราชบัญญัติน้ีไดมีการจัดโครงสราง กองอํานวยการรักษาความม่ันคงภายใน ราชอาณาจกั ร (กอ.รมน.) ขนึ้ ในสาํ นกั นายกรฐั มนตรี และขนึ้ ตรงตอ นายกรฐั มนตรี โดยมภี ารกจิ การรกั ษา ความมั่นคงภายในราชอาณาจักร ในกรณีท่ีปรากฏเหตุการณอันกระทบตอความมั่นคงภายใน ราชอาณาจกั รแตย งั ไมม คี วามจาํ เปน ตอ งประกาศสถานการณฉ กุ เฉนิ คณะรฐั มนตรจี ะมมี ตมิ อบหมาย ให กอ.รมน. เปนผูรับผดิ ชอบในการปอ งกัน ปราบปราม ระงับ ยบั ยง้ั และแกไ ขหรือบรรเทาเหตุการณ ท่ีกระทบนั้นภายในพ้ืนที่และระยะเวลาท่ีกําหนดได ซ่ึงกรณีดังกลาว คณะรัฐมนตรีสามารถมีมติให หนวยงานของรัฐมอบอํานาจหนาท่ีและความรับผิดชอบตามกฎหมายในเรื่องตาง ๆ ให กอ.รมน. ดําเนินการแทนหรือมีอํานาจดําเนนิ การดว ย ทง้ั น้ี ภายในพ้นื ที่และระยะเวลาท่ีกาํ หนด นอกจากน้ี พระราชบัญญัติฉบับน้ีไดกําหนดใหนายกรัฐมนตรีเปนผูอํานวยการรักษา ความมนั่ คงภายในราชอาณาจกั ร (ผอ.รมน.) ซงึ่ สามารถออกขอ กาํ หนดในเรอ่ื งตา ง ๆ โดยความเหน็ ชอบ ของคณะรัฐมนตรไี ด เชน หามเขา หรือใหออกจากบริเวณพนื้ ที่ อาคารหรอื สถานท่ีท่ีกาํ หนด หา มออก นอกเคหสถานในเวลาที่กําหนด เปนตน โดยลักษณะพิเศษของพระราชบัญญัติการรักษาความม่ันคง ภายในราชอาณาจักรฯ ท่ีสําคัญประการหน่ึง คือ การกําหนดใหมีการชดเชยคาเสียหายตามควรแก กรณีใหแกประชาชนผูสุจริตซึ่งไดรับความเสียหายจากการใชอํานาจของ กอ.รมน. ตามหลักเกณฑ และเง่ือนไขทค่ี ณะรฐั มนตรีกาํ หนด

๑๒ ó.ò ¾ÃÐÃÒªกาํ ˹´¡ÒúÃËÔ ÒÃÃÒª¡ÒÃã¹Ê¶Ò¹¡Òó© ¡Ø à©¹Ô ¾.È.òõôø เหตุผลในการประกาศ พระราชกําหนดการบริหารราชการในสถานการณฉุกเฉิน พ.ศ.๒๕๔๘ เน่ืองจากปญหาเก่ียวกับความม่ันคงของรัฐ มีหลากหลายรูปแบบ มีความรายแรง มากยงิ่ ขน้ึ จนอาจกระทบตอ เอกราชและบรู ณภาพแหง อาณาเขต และกอ ใหเ กดิ ความไมส งบเรยี บรอ ย ในประเทศ จึงสมควรกําหนดมาตรการในการบริหารราชการสําหรับสถานการณฉุกเฉินไวเปนพิเศษ เพ่อื ใหรฐั สามารถรักษาความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัย และรักษาสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ใหกลับสสู ภาพปกตไิ ดโ ดยเร็ว สําหรับการประกาศสถานการณฉุกเฉินนั้น เปนอํานาจของนายกรัฐมนตรีโดยตองไดรับ ความเหน็ ชอบของคณะรฐั มนตรี แตใ นบางกรณที ม่ี คี วามจาํ เปน เรง ดว นทาํ ใหไ มอ าจขอความเหน็ ชอบ จากคณะรัฐมนตรีไดทันทวงที กฎหมายจึงไดเปดชองใหนายกรัฐมนตรีสามารถประกาศสถานการณ ฉุกเฉินไปกอนได แตจะตองดําเนินการใหไดรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีภายในสามวัน โดยหากมไิ ดด าํ เนนิ การขอความเหน็ ชอบภายในเวลาทก่ี าํ หนด หรอื ขอความเหน็ ชอบแลว แตป รากฏวา คณะรัฐมนตรีไมใหความเห็นชอบ ยอมมีผลใหการประกาศสถานการณฉุกเฉินน้ันเปนอันสิ้นสุดลง โดยประกาศดงั กลา วมผี ลใชบ งั คบั ไดต ลอดระยะเวลาทน่ี ายกรฐั มนตรกี าํ หนด แตต อ งไมเ กนิ สามเดอื น นับแตวันประกาศ แตหากมีความจําเปนตองขยายระยะเวลาเน่ืองจากสถานการณน้ันยังไมส้ินสุดลง นายกรัฐมนตรีก็ตองขอความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีกอนใชอํานาจประกาศขยายระยะเวลา การใชบ งั คบั ออกไปอกี เปน คราว ๆ ไป ทง้ั นี้ คราวละไมเ กนิ สามเดอื น แตใ นบางกรณสี ถานการณฉ กุ เฉนิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เปน สถานการณท มี่ คี วามรา ยแรง เชน มกี ารกอ การรา ย การใชก าํ ลงั ประทษุ รา ยตอ ชวี ติ รา งกาย หรือทรัพยสิน หรือมีเหตุอันควรเชื่อไดวามีการกระทําที่มีความรุนแรงกระทบตอความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัยในชีวิตหรือทรัพยสินของรัฐหรือบุคคล ทําใหมีความจําเปนตองใชมาตรการท่ีเขมขน และรนุ แรงกวา ในกรณที วั่ ไปเพอ่ื เรง แกไ ขปญ หาใหย ตุ อิ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและทนั ทว งที กใ็ หเ ปน อาํ นาจ นายกรฐั มนตรที จ่ี ะประกาศใหส ถานการณฉ กุ เฉนิ นน้ั เปน สถานการณท ม่ี คี วามรา ยแรง แตจ ะตอ งไดร บั ความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีดวย โดยใหอํานาจนายกรัฐมนตรีมีอํานาจออกขอกําหนดได เชน หามมิใหบุคคลมีการชุมนุมหรือมั่วสุมกัน ณ ท่ีใด ๆ หรือกระทําการใดอันเปนการยุยงใหเกิดความ ไมสงบเรียบรอย หามการเสนอขาว การจาํ หนาย หรอื ทาํ ใหแ พรหลาย เปนตน และถาสถานการณฉุกเฉินน้ันเปนสถานการณที่มีความรายแรง กฎหมายใหอํานาจ นายกรัฐมนตรีเพ่ิมเติมขน้ึ ตามนัยมาตรา ๑๑ แหง พระราชกําหนดดังกลา วดวย นอกจากนี้ พระราชกําหนดฉบับน้ีไดกําหนดใหพนักงานเจาหนาที่และผูมีอํานาจหนาท่ี เชน เดยี วกบั พนกั งานเจา หนา ทตี่ ามพระราชกาํ หนดนไี้ มต อ งรบั ผดิ ทง้ั ทางแพง ทางอาญา หรอื ทางวนิ ยั เนือ่ งจากการปฏบิ ตั หิ นาทใ่ี นการระงับหรอื ปอ งกนั การกระทาํ ผิดกฎหมาย หากเปนการกระทาํ ทส่ี ุจรติ ไมเ ลอื กปฏบิ ตั ิ และไมเ กนิ สมควรแกเ หตหุ รอื ไมเ กนิ กวา กรณจี าํ เปน แตไ มต ดั สทิ ธผิ ไู ดร บั ความเสยี หาย ท่ีจะเรียกรองคาเสียหายจากทางราชการตามกฎหมายวาดวยความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาท่ี แตอยา งใด

๑๓ ó.ó ¾ÃÐÃÒªºÞÑ ÞÑμ¡Ô ®ÍÂÑ ¡ÒÃÈ¡Ö ¾.È.òôõ÷ พระราชบัญญตั ิกฎอัยการศกึ พระพุทธศกั ราช ๒๔๕๗ มีความมุงหมายเพ่ือใหอาํ นาจแก ฝายทหารในการดําเนินการตาง ๆ เพ่ือรักษาไวซ่ึงสถาบนั พระมหากษัตรยิ  สถาบันชาติ และสถาบัน ศาสนา ใหย ังคงดาํ รงอยูดวยความเจริญรงุ เรอื ง เปน อสิ รภาพ และมีความสงบเรียบรอยทง้ั จากภัยทม่ี ี จากภายนอกและภัยจากภายในราชอาณาจกั ร สําหรับการประกาศใหใชกฎอัยการศึกนั้น ตองทําเปนประกาศพระบรมราชโองการ แตอยางไรก็ดี ในสถานการณที่มีลักษณะพิเศษ คือ เม่ือมีสงครามหรือจลาจลเกิดข้ึน ณ แหงใด ผบู ังคับบญั ชาทหาร ณ ทีน่ ้นั มีอาํ นาจประกาศใชกฎอัยการศกึ ได แตมผี ลเฉพาะในเขตอาํ นาจหนา ท่ี ของกองทหารนน้ั เทา นน้ั และจะตอ งรบี รายงานใหร ฐั บาลทราบโดยเรว็ ทสี่ ดุ และยงั ไดก าํ หนดใหเ จา หนา ท่ี ฝายทหารมีอํานาจเหนือเจาหนาท่ีฝายพลเรือนในสวนที่เกี่ยวกับการยุทธ การระงับปราบปราม หรือการรกั ษาความสงบเรียบรอ ย และกําหนดใหเจา หนา ทฝี่ า ยพลเรือนตอ งปฏบิ ัตติ ามความตอ งการ ของเจาหนาท่ีฝายทหาร และใหเจาหนาท่ีฝายทหารมีอํานาจเต็มที่ในการใชอํานาจดําเนินการตาง ๆ ไมว า จะเปน การตรวจคน บคุ คล ยานพาหนะ สถานทไี่ มว า ทใ่ี ด ๆ และไมว า เวลาใด ๆ ทงั้ สน้ิ การเกณฑ พลเมืองใหชวยกําลังทหาร การหามการมั่วสุมประชุมกัน การหามบุคคลกระทําหรือมีซ่ึงกิจการ หรือสง่ิ อน่ื ใดไดตามทร่ี ัฐมนตรีวาการกระทรวงกลาโหมกาํ หนด เปนตน นอกจากนี้ ความเสียหายที่เกิดขึ้นอยางหนึ่งอยางใดจากการใชอํานาจของฝายทหาร ตามทีก่ ําหนดไว จะรอ งขอคาเสยี หายหรือคาปรับอยา งหนึ่งอยา งใด แกเจาหนา ที่ฝายทหารไมไ ดเลย เพราะอํานาจท้ังปวงที่เจาหนาท่ีฝายทหารไดปฏิบัติและดําเนินการตามกฎอัยการศึกเปนการกระทํา สําหรับปองกัน พระมหากษัตริย ชาติ ศาสนา ดวยกําลังทหารใหดํารงอยูในความเจริญรุงเรือง เปนอสิ รภาพ และสงบเรยี บรอยปราศจากราชศตั รูภายนอกและภายใน

๑๔

๑๕ º··èÕ ô ËÅ¡Ñ ¡®ËÁÒ»¡¤Ãͧ¾×é¹°Ò¹ กฎหมายปกครอง คอื กฎหมายมหาชนสาขาหนงึ่ ทีก่ ําหนดความสัมพันธระหวางองคกร เจา หนา ทข่ี องรฐั กบั ราษฎรหรอื ระหวา งองคก รเจา หนา ทข่ี องรฐั ดว ยกนั เอง โดยองคก รเจา หนา ทขี่ องรฐั มกั จะมเี อกสทิ ธห์ิ รอื อาํ นาจบางประการเหนอื ราษฎร ไมว า จะเปน กรณที ท่ี รพั ยส นิ ขององคก รเจา หนา ท่ี ของรัฐไดรับความคุมครองเปนพิเศษแตกตางจากทรัพยสินของราษฎร หรือกรณีที่องคกรเจาหนาที่ ของรฐั สามารถใชอ าํ นาจบงั คบั การตามกฎหมายใหเ ปน ไปตามความตอ งการของตนไดแ ตเ พยี งฝา ยเดยี ว โดยไมตองไดรับความยินยอมจากราษฎรกอน เชน การเวนคืนท่ีดิน การจัดเก็บภาษีอากร เปนตน ซง่ึ แตกตา งจากหลกั การในกฎหมายเอกชนทถ่ี อื หลกั ความเสมอภาคในการแสดงเจตนาระหวา งคกู รณี เปนสําคัญ ดวยเหตุที่การกระทําของรัฐดังกลาวเปนการใชอํานาจตามกฎหมายและกระทําไป เพอื่ ประโยชนส าธารณะ ซง่ึ การดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะเปน การกระทาํ ของรฐั ในการรกั ษาความมนั่ คง หรอื ความสงบเรยี บรอ ยของประเทศ กรอบการปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทใ่ี นการดแู ลรกั ษาความสงบเรยี บรอ ย ในการชมุ นมุ สาธารณะดงั ทจี่ ะกลา วตอ ไป จะตงั้ อยใู นพนื้ ฐานทว่ี า “ประชาชนยอ มมเี สรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวุธ” เจาหนาที่มหี นา ท่ใี นการดแู ลความปลอดภยั อํานวยความสะดวกใหแก ผูชุมนุม และดูแล ควบคุมการชุมนุมใหเปนไปดวยความสงบเรียบรอย ไมกระทบกระเทือนตอ ความมนั่ คงของชาติ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดี ตลอดจนสขุ อนามยั ของประชาชน หรือความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชที่สาธารณะ และไมกระทบกระเทือนตอสิทธิ และเสรีภาพและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของผูอ่ืน ผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม มีหนาท่ีในการบริหาร ความเสี่ยง ปฏิบัติตามคําแนะนํา เงื่อนไขหรือคําส่ังของเจาหนาท่ีเพื่อปองกันการเกิดเหตุราย และมใิ หเกิดเหตุการณร ุนแรงขน้ึ ตลอดจนเกิดผลกระทบกับประชาชนอนื่ นอ ยทส่ี ดุ ” ดังนัน้ เจาหนา ที่ จึงตองมีทัศนคติท่ีดีตอการชุมนุม และเจาหนาที่ที่ไดรับมอบหมายใหปฏิบัติหนาท่ี จักตองมีทักษะ ความเขา ใจ และอดทนตอ สถานการณ เพอ่ื ไมใ หเ กดิ การยว่ั ยุ อนั จะเปน การสง ผลใหก ารชมุ นมุ มแี นวโนม ไปสคู วามรนุ แรงได โดยมกี รอบแนวคดิ ในการปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทข่ี องรฐั ตอ ผชู มุ นมุ จะตอ งสอดคลอ ง กบั หลักนติ ริ ัฐและหลักนติ ธิ รรมเปนไปตามหลกั การตา งๆ ดงั น้ี ô.ñ ËÅ¡Ñ á˧‹ »ÃÐÊ·Ô ¸ÀÔ Ò¾áÅÐËÅ¡Ñ ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ กลา วคอื องคก รของรฐั ฝา ยปกครอง จะตองใชวิจารณญาณเลือกออกคําสั่งหรือมาตรการทางกฎหมายท่ีสามารถจะดําเนินการรักษา ความสงบเรียบรอ ยของสังคมไดอ ยางมปี ระสิทธภิ าพสงู สดุ และมีความเหมาะสมกับสถานการณ ô.ò ËÅ¡Ñ áË‹§¤ÇÒÁจาํ ໹š กลา วคือ องคกรของรัฐจะตอ งพจิ ารณาวาในบรรดาคาํ ส่งั หรือมาตรการหลาย ๆ ประการซ่งึ ลว นแลว แตสามารถดาํ เนนิ การใหค วามมงุ หมายของกฎหมายทใ่ี ห อํานาจสําเร็จลุลวงไปไดท้ังสิ้นนั้น มีผลกระทบกระเทือนตอสิทธิหรือเสรีภาพของประชาชนนอยที่สุด แตย ังคงมปี ระสิทธภิ าพในการรักษาความสงบเรียบรอ ยตามทีก่ ฎหมายใหอ ํานาจ

๑๖ ô.ó ËÅ¡Ñ á˧‹ ¤ÇÒÁä´ÊŒ ´Ñ ÊÇ‹ ¹ กลา วคอื องคก รของรฐั ตอ งพจิ ารณาความสมดลุ ระหวา ง ความเสียหายอันจะเกิดข้ึนกับประชาชนกับประโยชนอันสังคมจะพึงไดรับจากการปฏิบัติในการรักษา ความสงบเรยี บรอ ย ดงั นน้ั เจา หนา ทจ่ี ะตอ งเลอื กดาํ เนนิ มาตรการทเ่ี มอ่ื ลงมอื ปฏบิ ตั กิ ารแลว ¨Ð处 ãËŒ à¡´Ô »ÃÐ⪹Ꮰ¡Á‹ ËÒª¹ÁÒ¡·ÊÕè ´Ø áÅÐà¡´Ô ¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒÂá¡»‹ ÃЪҪ¹¹ÍŒ ·ÊÕè ´Ø แตย งั คงเปน มาตรการ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพสงู สดุ ภายใตส ถานการณน นั้ โดยอาจใชว ธิ กี ารหรอื มาตรการทเ่ี หมาะสมแตกตา งกนั ไป ในแตละสถานการณแหง ความรา ยแรงหรอื ความจําเปน ในสถานการณนั้น ๆ ô.ô ËÅÑ¡¡ÒÃËŒÒÁàÅ×Í¡»¯ÔºμÑ âÔ ´ÂอําàÀÍã¨áÅÐäÁà‹ »¹š ¸ÃÃÁ กลา วคือ ดว ยเหตทุ ่ีสทิ ธิ ในความเสมอภาคเปนสิทธิข้ันพ้ืนฐาน สิทธิดังกลาวจึงผูกพันองคกรของรัฐ เจาหนาท่ีของรัฐจึงตอง ปฏิบัติตอสิ่งท่ีมีสาระสําคัญเหมือนกัน ดวยวิธีการท่ีเหมือนกัน จะปฏิบัติใหแตกตางกันโดยอําเภอใจ มไิ ด และถา มสี าระสาํ คญั ทแี่ ตกตางกัน จะพิจารณาใหเ หมอื นกันโดยอาํ เภอใจมิไดเ ชน เดยี วกัน ดงั น้นั การกําหนดมาตรการใด ๆ จงึ จะตอ งพจิ ารณาหลกั การหา มเลอื กปฏบิ ตั ทิ ไ่ี มเ ปน ธรรมอยา งเทา เทยี มกนั โดยไมคํานงึ ความแตกตา งกันทางเช้อื ชาติ ศาสนา เผาพนั ธุ หรือความแตกตางกันดานอืน่ ๆ รวมถงึ ความคดิ เหน็ ทางการเมืองทแ่ี ตกตา งกันดวย ô.õ ¡Ã³ÈÕ ¡Ö ÉÒ¡ÒÃ㪴Œ ÅØ Â¾¹Ô ¨Ô ¢Í§à¨ÒŒ ˹Ҍ ·Õè เจา หนา ทจ่ี ะตอ งบงั คบั การตามทกี่ ฎหมาย ใหอ ํานาจหนาท่ไี ว กรณที ่ีจะตอ งมกี ารใชดุลยพินิจจะตองเปนไปตามหลักเหตุผลและกฎหมาย

๑๗ º··èÕ õ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼Ô´·Ò§ÅÐàÁ´Ô ¢Í§à¨ŒÒ˹ŒÒ·Õè พระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่ พ.ศ.๒๕๓๙ ประกาศใชเนื่องจาก การทเ่ี จาหนา ทีด่ ําเนินกจิ การตาง ๆ ของหนวยงานของรฐั นน้ั หาไดเปน ไปเพ่อื ประโยชนอนั เปนการ เฉพาะตัวไม การปลอยใหความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาท่ีในกรณีที่ปฏิบัติงานในหนาที่และ เกิดความเสียหายแกเอกชนเปนไปตามหลักกฎหมายเอกชน จึงไมเปนธรรมกับเจาหนาที่และ ยังเปนการบั่นทอนกําลังขวัญในการทํางานของเจาหนาที่ดวย จนบางครั้งกลายเปนปญหาในการ บรหิ ารเพราะเจา หนา ที่ ไมก ลา ตดั สนิ ใจดาํ เนนิ งานเทา ทคี่ วร เพราะเกรงความรบั ผดิ ชอบทจี่ ะเกดิ แกต น ทัง้ น้ี เพื่อใหเกิดความเปน ธรรมและเพ่ิมพนู ประสทิ ธภิ าพในการปฏิบตั งิ านของรฐั การปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทตี่ าํ รวจในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ เปน การกระทาํ เพอ่ื รกั ษา ความสงบเรยี บรอ ยของประเทศ และปฏิบัติหนา ทใี่ นการบังคบั ใชกฎหมาย จงึ หาไดเปน การกระทาํ ไป เพื่อประโยชนอันเปนการเฉพาะตัวไม ดังน้ันเมื่อเกิดความเสียหายอยางหน่ึงอยางใดขึ้น จึงตองถือ ปฏบิ ตั ิตามพระราชบญั ญตั ิความรับผดิ ทางละเมดิ ของเจาหนา ที่ พ.ศ.๒๕๓๙ โดยมสี าระสําคญั ดงั น้ี õ.ñ ਌Ò˹ŒÒ·Õ¡è ÃÐทํา㹡Òû¯ºÔ μÑ Ô˹Ҍ ·Õáè ÅÇŒ à¡Ô´¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒ¨п͇ §μÑÇà¨ÒŒ ˹ŒÒ·Õäè Áä‹ ´Œ จากเหตผุ ลทก่ี ลา วขา งตน การกระทาํ ของเจา หนา ทต่ี าํ รวจเปน การกระทาํ เพอื่ ประโยชนข องรฐั ดังน้ันเมื่อการกระทาํ ดงั กลาวมใิ ชการกระทาํ ทเี่ ปน การสวนตวั การนําหลักกฎหมายเอกชนทั่วไปมาใช บงั คบั จึงไมเปน ธรรมกับเจาหนาท่ี ดงั น้นั เมอ่ื เกดิ ความเสยี หายจากการกระทาํ ของเจา หนาทต่ี าํ รวจ ในการดูแลการชุมนุมสาธารณะ สํานักงานตํารวจแหงชาติจึงตองรับผิดในผลแหงละเมิดที่เจาหนาที่ ของตนได¡ÃÐทาํ 㹡Òû¯ÔºμÑ Ô˹ŒÒ·èÕ ในกรณนี ้ผี เู สยี หายอาจฟองหนวยงานของรัฐดงั กลาวไดโดยตรง (สาํ นักงานตํารวจแหง ชาติ) áμ‹¨Ð¿Í‡ §à¨ŒÒ˹Ҍ ·ÕèäÁä‹ ´Œ เวนแตถ าเจา หนาทด่ี ังกลา วกระทําละเมิดมใิ ช การกระทาํ ในการปฏิบัติหนา ท่ี เจา หนาท่ีตองรับผิดในการนน้ั เปน การเฉพาะตวั õ.ò ¤ÇÒÁÃѺ¼´Ô ¢Í§à¨ÒŒ ˹Ҍ ·èÕ ถาหนวยงานของรัฐตองรับผิดใชคาสินไหมทดแทนแกผูเสียหายเพ่ือการละเมิด ของเจาหนาที่ หนวยงานของรัฐมีสิทธิเรียกใหเจาหนาที่ผูทําละเมิดชดใชคาสินไหมทดแทนดังกลาว แกห นว ยงานของรฐั ได ถา เจา หนา ทไี่ ดก ระทําการนน้ั ไปดว ยความ¨§ã¨ËÃÍ× »ÃÐÁÒ·àÅ¹Ô àÅÍ‹ ÍÂÒ‹ §ÃÒŒ Âáç (หากเจา หนา ทกี่ ระทําการละเมดิ ทเี่ ปน การกระทําประมาท(โดยทว่ั ไป) เจา หนา ทไี่ มต อ งรบั ผดิ ชอบชดใช ตอ งรับผิดเฉพาะการกระทําโดยจงใจหรือประมาทเลนิ เลออยา งรายแรงเทาน้ัน)

๑๘ õ.ó ÊÑ´ÊÇ‹ ¹¤ÇÒÁÃѺ¼´Ô ·Ò§ÅÐàÁÔ´¢Í§à¨ÒŒ ˹ŒÒ·Õè นอกจากความรบั ผดิ ตาม ๕.๒ แลว เจาหนาท่ียังมีเหตทุ ี่จะชดใชคา เสียหายตามสดั สวน ทเี่ หมาะสมกบั ความรบั ผดิ ชอบตามระดบั ความรา ยแรงแหง การกระทาํ และความเปน ธรรมในแตล ะกรณี เปน เกณฑโ ดยÁÔμÍŒ §ãË㌠ªŒàμÁç จํา¹Ç¹¢Í§¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒ¡çä´Œ ถา การกระทาํ ละเมดิ เกดิ จากความผดิ หรอื ความบกพรอ งของหนว ยงานของรฐั หรอื ระบบ การดาํ เนนิ งานสว นรวม ãËËŒ ¡Ñ ÊÇ‹ ¹á˧‹ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼´Ô ´§Ñ ¡ÅÒ‹ ÇÍÍ¡´ÇŒ  และในกรณที กี่ ารละเมดิ เกดิ จาก เจาหนาท่ีหลายคน มิใหนําหลักเรื่องลูกหนี้รวมมาใชบังคับและ਌Ò˹ŒÒ·èÕáμ‹ÅФ¹μŒÍ§ÃѺ¼Ô´ãªŒ ¤Ò‹ ÊÔ¹äËÁ·´á·¹à©¾ÒÐÊÇ‹ ¹¢Í§μ¹à·‹Ò¹¹Ñé จะเห็นไดวาพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่ พ.ศ.๒๕๓๙ เปน กฎหมายทค่ี มุ ครองเจา หนา ทที่ ไี่ ดก ระทาํ ในการปฏบิ ตั หิ นา ที่ ไมใ หถ กู ฟอ งรอ งดาํ เนนิ คดใี นทางแพง หรอื ตอ งรบั ผดิ ในมลู ละเมดิ ทเี่ กดิ ขน้ึ จากการปฏบิ ตั หิ นา ที่ ถา มไิ ดก ระทาํ โดยจงใจหรอื ประมาทเลนิ เลอ อยางรายแรง และหากตองรับผิดชดใชคาสินไหม กฎหมายยังใหพิจารณาระดับความรายแรง ความผิดหรือความบกพรองของหนวยงานอีกดวย เพื่อพิจารณาใหเจาหนาท่ีอาจรับผิดตามสัดสวน ท่ีเหมาะสม และไมนําหลักเรื่องลูกหนี้รวมมาใชบังคับกับความรับผิดดังกลาว ซ่ึงเปนประโยชนตอ เจาหนาท่ีเปนอยางมาก เพ่ือใหเจาหนาท่ีทุกนายปฏิบัติหนาท่ีไดอยางมีประสิทธิภาพ และสามารถ ตัดสินใจไดอ ยางมั่นใจ ตอบสนองตอ สถานการณก ารชุมนุมสาธารณะท่อี าจเกิดข้ึนตามแตกรณี

๑๙ º··Õè ö ¡ÒúÃÔËÒè´Ñ ¡ÒáÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРö.ñ Áμ¤Ô ³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ ñ. Áμ¤Ô ³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ òó àÁÉÒ¹ òõôõ เหน็ ชอบใหเ จา หนา ทท่ี เ่ี กย่ี วขอ งบรหิ ารจดั การ การชุมนุมสาธารณะโดยยึดหลักเมตตาธรรมคูหลักนิติธรรม แตหากกลุมผูชุมนุมกระทําผิดกฎหมาย กอใหเกิดความเสียหายแกทรัพยสินของราชการหรือเอกชน เปนการกระทําเกินกวาการใชสิทธิตาม รฐั ธรรมนูญ บางครง้ั มกี ารใชวิธกี ารรนุ แรง หรอื ไมป ฏบิ ตั ติ ามขอ ตกลงและเงอ่ื นไขท่ีไดเจรจาตกลงกัน ไวแ ลว ถา เปนเชนนอ้ี กี ก็อาจไมตอ งมีการเจรจาหรือชว ยเหลอื ใด ๆ หากผใู ดกระทาํ ผดิ กฎหมายหรอื ทาํ ใหท รพั ยสนิ เสยี หาย กใ็ หดาํ เนินการตามกฎหมายอยา งจริงจงั ò. Áμ¤Ô ³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ óð ¡Ã¡®Ò¤Á òõôõ เหน็ ชอบหลักการและแนวทางการแกไ ข ปญ หาความรนุ แรงในการชมุ นมุ เรยี กรอ ง กําหนดแนวทาง ดังน้ี ๒.๑ การใชห ลกั เมตตาธรรม อยบู นสมมตฐิ านทวี่ า ผมู าชมุ นมุ เรยี กรอ งมคี วามเดอื ดรอ น และมคี วามทกุ ขจ รงิ ซงึ่ ตอ งการใหร ฐั บาลชว ยเหลอื ขา ราชการหรอื พนกั งานเจา หนา ทท่ี รี่ บั ผดิ ชอบตอ ง ตรวจสอบขอ เทจ็ จรงิ วา มคี วามเดอื ดรอ นและมคี วามทกุ ขต ามขอ เรยี กรอ งหรอื ไม ถา มจี รงิ กต็ อ งใหก าร ชวยเหลือตามอํานาจหนาท่ี ๒.๒ การใชหลักกฎหมาย หากมีการกระทําผิดกฎหมายใหเจาหนาท่ีท่ีรับผิดชอบ ใชว ธิ เี จรจากอ น โดยเสนอแนะใหป ฏบิ ตั ใิ หถ กู ตอ งตามกฎหมาย หากไมป ฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย หรอื ยงั คง มกี ารกระทาํ ทกี่ าวรา ว รุนแรง ใหด าํ เนนิ การตามกฎหมาย โดยใหด ําเนินการในระดบั ถอ ยทีถอ ยอาศยั และตองมองวาทกุ คนเปนคนรว มชาติ ó. ÁμÔ¤³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ òõ ÊÔ§ËÒ¤Á òõõø เหน็ ชอบแผนการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ ตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ที่สํานักงานตํารวจแหงชาติเสนอ โดยมีสาระ ท่ีสาํ คญั ดังน้ี ๓.๑ กาํ หนดหลกั การ นโยบาย วสิ ยั ทศั น วตั ถปุ ระสงค เปา หมาย กรอบยทุ ธศาสตร และมาตรการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ๓.๒ กาํ หนด บทบาท หนาท่ขี องหนวยงานท่เี กยี่ วขอ ง ตลอดจนขน้ั ตอนการปฏบิ ตั ิ และการใชก าํ ลงั เครอื่ งมอื อุปกรณและอาวธุ ในการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ๓.๓ ใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตเิ ปน หนว ยงานหลกั ในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ และหนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ งใหก ารสนบั สนนุ การปฏบิ ตั ิ โดยเฉพาะหนว ยงานทม่ี หี นา ทร่ี บั ผดิ ชอบโดยตรง หรอื หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง ขอ สนบั สนนุ ขอ คดั คา นหรอื การแสดงความคดิ เหน็ ของกลมุ ผูชุมนุม ตองจัดเจาหนาที่มารับทราบขอเท็จจริง เจรจา ไกลเกล่ีย หรือแกไขปญหาเบ้ืองตน และให

๒๐ ชแ้ี จงทาํ ความเขา ใจการปฏบิ ตั แิ ละกฎหมายใหผ ชู มุ นมุ ทราบดว ย ทงั้ นี้ ใหข บั เคลอื่ นและบรหิ ารจดั การ การชมุ นุมสาธารณะโดยศนู ยป ฏบิ ตั กิ าร (ศปก.) แตละระดบั ö.ò á¼¹¡ÒôáÙ Å¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР(Áμ¤Ô ³ÐÃÑ°Á¹μÃÕ òõ ÊÔ§ËÒ¤Á òõõø) ñ. ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒÃ㹡ÒÃᨧŒ ¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóРใหท กุ สน./สภ. บก. หรอื บช. จดั ระบบการรบั แจง การชมุ นมุ สาธารณะสามารถตรวจสอบ และรับแจงไดตลอด ๒๔ ช่ัวโมง โดยจัดเจาหนาที่รับ-สง ประสานงานการแจงการชุมนุมสาธารณะ และประทับตรารับหนังสือ ลงทะเบียนรับหนังสือในหนังสือรับตามระเบียบงานสารบรรณ แลวใหรีบ ดาํ เนินการเสนอ หน.สน./สภ. โดยดว น เพ่ือให หน.สน./สภ. พจิ ารณาใหแ ลว เสร็จภายในย่สี ิบสช่ี ่วั โมง หากเปนการชมุ นมุ สาธารณะตอ เนื่องหลายพน้ื ทใ่ี ห หน.สน./สภ. รายงานให ผบก. หรือ ผบช. ทราบ ตามแตกรณี ใหท กุ สน./สภ. จดั ทําแผนทส่ี ถานทหี่ า มการชมุ นมุ ในระยะ ๑๕๐ เมตร จากสถานทส่ี าํ คญั ตามมาตรา ๗ แหง พ.ร.บ.การชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และอาจประกาศไวใ นบรเิ วณทแี่ ลเหน็ ไดง า ยของ สน./สภ. พรอมแผนท่ีโดยสังเขป โดยอาจประสานงานเจาหนาที่โยธาในพ้ืนที่รวมกันทาํ การวัดระยะ ตามภูมศิ าสตรใ หช ัดเจนได เมื่อผูรับแจง (หน.สน./สภ.) ไดรับแจงการชุมนุมสาธารณะใหพิจารณาดําเนินการ ไปตามอํานาจหนาท่ี จัดต้ังศูนยปฏิบัติการสวนหนา (ศปก.สน.) แลวรายงานการรับแจงการชุมนุม สาธารณะผา น ศปก.ทกุ ระดับ โดยให ศปก.ตร. ติดตาม ควบคมุ ส่งั การการรกั ษาความสงบและแกไข ปญ หาตามข้นั ตอน กรณีใดท่ีกฎหมายกาํ หนดใหเปนอํานาจของ ผบ.ตร. ในการประกาศ หรอื แตง ตัง้ เจา พนักงานอนื่ เพ่ิมหรอื แทน ใหห นวยสงเร่อื งผาน ศปก.ตร. เพอ่ื เสนอผบู ังคบั บญั ชาพจิ ารณาอนมุ ัติ ตามขน้ั ตอนตอ ไป กรณกี ารชมุ นมุ สาธารณะใดทอ่ี าจฝา ฝน คาํ สงั่ หน.คสช.ท่ี ๓/๒๕๕๘ ลง ๑ เม.ย. ๕๘ ให หน.สน./สภ. และผบู งั คบั บญั ชาประสาน กกล.ทหาร ในพน้ื ทอี่ ยา งใกลช ดิ เพอ่ื รว มกนั ประชาสมั พนั ธ ชแี้ จง ทาํ ความเขา ใจ เพอ่ื แกไ ขสถานการณก ารชมุ นมุ ใหเ ปน ไปตามเจตนารมณข องกฎหมายแตล ะฉบบั ประสานหนว ยงานทมี่ หี นา ทร่ี บั ผดิ ชอบโดยตรงหรอื หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง สนบั สนนุ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผชู มุ นมุ จดั ผแู ทนมารบั ทราบขอ เทจ็ จรงิ เจรจา ไกลเ กลย่ี หรือแกไขปญหาเบื้องตน โดยมีเจาหนาที่ดูแลการชุมนุมสาธารณะเปนผูสนับสนุนการปฏิบัติ และในตางจังหวัด ใหรายงานใหผูวาราชการจังหวัดทราบ เพ่ือเขามาแกไข เยียวยา รับขอเรียกรอง ตา ง ๆ ตลอดจนประสานการปฏบิ ตั หิ นว ยงานตา ง ๆ เพอื่ รองรบั การชมุ นมุ สาธารณะ อาทเิ ชน องคก ร ปกครองสวนทองถ่ิน กระทรวงสาธารณสุข กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงคมนาคม สถาบนั การแพทยฉ กุ เฉนิ กรงุ เทพมหานคร จงั หวดั อาํ เภอ ตาํ บล ตามแตก รณี โดยอาจพจิ ารณาใหจ ดั เจา หนา ที่ พรอมบัญชอี ุปกรณ เครือ่ งมือ ประจาํ ศปก.สน. เพอ่ื ประสานงานและสนบั สนุนการปฏิบตั ิ

๒๑ ไดต ามความเหมาะสม และเตรยี มความพรอ มในการออกคาํ สงั่ บรรจุ แตง ตงั้ เจา พนกั งานในการชว ยเหลอื เจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ไมวาจะเปนในสวนของ ตร. หรือเจาหนาท่ีสนับสนุนจาก หนวยงานอนื่ ๆ ประสานงานหนวยงานประชาสมั พันธในพน้ื ท่ี หรือหนวยงานประชาสัมพันธของรฐั กรมประชาสมั พนั ธ และกองสารนเิ ทศ ตร. เพอ่ื จดั ใหม กี ารประชาสมั พนั ธก ารชมุ นมุ สาธารณะ แนะนาํ การปฏบิ ตั ติ า งๆ ตลอดจนเสนทางการจราจร เสนทางหลกี เล่ียงหรอื เสนทางแนะนาํ เปน ตน ใหท กุ หนว ยตรวจสอบและเตรยี มความพรอ มของกาํ ลงั พล อาวธุ อปุ กรณ ยานพาหนะ ใหเปนปจ จบุ นั สามารถใชก ารได และเขาแกไขสถานการณก ารชุมนุมสาธารณะตา ง ๆ ได เมอื่ ไดร ับ การส่ังการ ตลอดจนตรวจสอบการปฏิบัตกิ ารตาง ๆ ใหมคี วามสอดคลองกับบทบญั ญัติของ พ.ร.บ. การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ดว ย ใหทุกหนวยเก็บรวบรวมขอมูล สถิติการแจงการชุมนุมสาธารณะ ตลอดจนเอกสาร หลักฐานที่เก่ียวของทางกฎหมายและคดี เพ่ือประกอบการพิจารณาในสว นทเี่ กีย่ วของตอ ไป รายละเอยี ดการบรหิ ารจดั การ ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ การตา ง ๆ ใหเ ปน ไปตาม บทที่ ๕ ขน้ั ตอน ปฏบิ ตั กิ ารดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ขน้ั ตอนท่ี ๑ ขน้ั เตรยี มการ) ตามแผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ตามพระราชบญั ญัติการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ (ตามมติ ครม. เมอื่ ๒๕ ส.ค. ๕๘) ò. ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒÃ㹡ÒôÙáÅ¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРให ศปก.สน. รายงานรายละเอยี ดของการชมุ นมุ สาธารณะ สถานการณด า นการขา ว และเจาพนกั งานดูแลการชมุ นุมสาธารณะให ศปก.ตร. ทราบ (ผาน ศปก.ทุกระดบั ) ดงั น้ี หน.สน./สภ. กรณีการชุมนุมภายในพนื้ ที่ สถานตี ํารวจที่รับผิดชอบ ผบก. กรณีการชมุ นุมตอ เนือ่ งหลายพนื้ ที่ สถานตี ํารวจในพน้ื ท่รี ับผดิ ชอบ ผบช. กรณีการชุมนมุ ตอ เนื่องหลายพื้นที่ กองบงั คับการในพน้ื ทรี่ ับผิดชอบ ขาราชการตํารวจอ่ืน ในกรณีที่ ผบ.ตร. แตงตั้ง ใหเปนเจาพนักงานดูแลการชุมนุม สาธารณะ ตามนัยมาตรา ๑๙ แหง พ.ร.บ.การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ใหเจาพนกั งาน ดูแลการชุมนุมสาธารณะพิจารณาบริหารจัดการการชุมนุมสาธารณะ อํานวยความสะดวก รักษา ความปลอดภัย บรรเทาเหตุเดือดรอนรําคาญตามอํานาจหนาที่ เพ่ือใหการชุมนุมสาธารณะเปนไป ดวยความสงบเรียบรอย กรณีท่ีเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะขางตน มีการกําหนดเงื่อนไข หรอื คาํ สงั่ หรือปด/ปรับเสน ทางการจราจรใดๆ ให ศปก.สน. รายงาน ศปก.ตร. (ผา น ศปก. ทุกระดับ) ทราบและประสานใหม กี ารประชาสมั พนั ธส ถานทจี่ ดั การชมุ นมุ สาธารณะ ตลอดจนเสน ทางการจราจร เพอื่ ใหป ระชาชนไดร บั ผลกระทบนอยทีส่ ุด ประสานงานหนว ยงานประชาสัมพนั ธในพื้นท่ี หรอื หนว ยงานประชาสัมพันธของรฐั กรมประชาสมั พนั ธ และกองสารนเิ ทศ ตร. เพอื่ จดั ใหม กี ารประชาสมั พนั ธก ารชมุ นมุ สาธารณะ แนะนาํ การปฏบิ ตั ิตาง ๆ เสนทางการจราจร เสนทางหลกี เล่ยี งหรือเสนทางแนะนํา เปน ตน

๒๒ พจิ ารณาประสานหนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งในการจดั ตง้ั ศนู ยร กั ษาพยาบาล เพอ่ื ชว ยเหลอื ปฐมพยาบาล ผูชุมนุม ประชาชน หรอื เจาหนาท่ี เตรียมความพรอมของเคร่ืองมือควบคมุ ฝงู ชน การเบิกจาย การเบกิ ยมื เพ่ือรองรับ การปฏบิ ัตใิ นข้ันตอนตาง ๆ ตอไป จัดเตรียมพนักงานสอบสวน การเก็บรวบรวมพยานหลักฐานจากหนวยงานตาง ๆ โดยประสานการปฏบิ ัติตา ง ๆ ไวเบ้ืองตน เพอื่ ใหเกิดความพรอ มในการปฏบิ ัติ ตลอดจนการเช่ือมตอ สญั ญาณภาพ เสียง หรืออืน่ ๆ เพอ่ื ประกอบสํานวนคดี หากมคี วามจาํ เปน ตอ งมกี ารใชก าํ ลงั นอกเหนอื จากกาํ ลงั พลของ สน./สภ. ใหพ จิ ารณา ขอสนบั สนนุ กําลังจาก บก. บช. หรอื ตร. ตามลําดบั โดยประสานการปฏบิ ตั ผิ าน ศปก. แตล ะระดบั รายละเอยี ดการบริหารจัดการ ขน้ั ตอนการดําเนินการตาง ๆ ใหเ ปน ไปตาม บทท่ี ๕ ขนั้ ตอนปฏิบัติการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ขัน้ ตอนที่ ๒ ขัน้ การเผชญิ เหตุ ขนั้ ตอนที่ ๓ ขนั้ การใช กาํ ลังเขา คลค่ี ลายสถานการณ และขัน้ ตอนท่ี ๔ ขนั้ การฟน ฟ)ู ตามแผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ (ตามมติ ครม. เมื่อ ๒๕ ส.ค. ๕๘) ในเขต กรุงเทพมหานครใหก องบญั ชาการตาํ รวจนครบาล เปนหนวยหลกั รับผิดชอบดําเนินการตามกฎหมายเกี่ยวกับการชุมนุมสาธารณะ วางแผน และเตรยี มการรกั ษาความสงบการชมุ นมุ สาธารณะ แกไ ขปญ หา แลว รายงานใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ (ผานศูนยปฏิบัติการ สํานักงานตํารวจแหงชาติ (ศปก.ตร.)) ทันที โดยดําเนินการดวยการใชระบบ ศนู ยป ฏิบตั กิ าร (ศปก.) และระบบบัญชาการเหตกุ ารณ หัวหนาสถานีตํารวจนครบาล ผูบังคับการตํารวจนครบาลทองที่ หรือ ผูบัญชาการ ตาํ รวจนครบาล เปน เจาพนกั งานดูแลการชุมนุม ตามแตกรณี การแจง สว นราชการทเี่ กย่ี วขอ ง เชน กองอาํ นวยการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กรุงเทพมหานคร หนวยงานของรัฐดานสาธารณูปโภค การขนสงมวลชน เชน การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง การขนสงมวลชน เพื่อประสานการปฏิบัติ หรือเตรียมการรองขอตามกฎหมาย ใหห นว ยงานนัน้ ดาํ เนินการหรือบังคบั การดําเนนิ การตามกฎหมายทีเ่ กีย่ วกบั การชุมนมุ สาธารณะ ติดตามสถานการณและส่ังการในการแกไขปญหาตอไป โดยใชกําลังตํารวจในสังกัด เปนหลกั หากเกินขดี ความสามารถใหข อรับการสนับสนุนจากสํานักงานตาํ รวจแหงชาตติ อ ไป หนว ยราชการ หรอื หนว ยงานของรฐั ทเ่ี กย่ี วขอ ง คอื กรงุ เทพมหานคร กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงคมนาคม กระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี กระทรวงเทคโนโลยี สารสนเทศและการส่ือสาร กรมประชาสัมพันธ เตรียมการดําเนินการตามอํานาจหนาท่ีเมื่อไดรับ การรองขอ โดยเบื้องตนใหประสานชองทางติดตอประสานงาน หรือการขอใหจัดเจาหนาที่ติดตอมา ประจําทศี่ นู ยป ฏิบัตกิ ารพรอมรายการสง่ิ อุปกรณ หรอื เคร่ืองมือทพ่ี รอ มใหก ารสนบั สนนุ ตามรอ งขอ สท. ประชาสมั พันธและปฏบิ ตั ิการดานขา วสาร สกบ. จัดเตรยี มอาวธุ ยุทโธปกรณ เพ่อื รองรับการชมุ นุมสาธารณะ ดาํ เนินการโดยผา น ศปก.ตร. ในการประสานหนวยงานและสั่งการหนวยทีเ่ กีย่ วขอ ง

๒๓ ขนั้ ตอนปฏบิ ัติการดูแลการชุมนุมสาธารณะ แบง เปน ๔ ขนั้ ตอน ดงั น้ี ¢¹Ñé μ͹·Õè ñ ¢¹éÑ àμÃÕÂÁ¡Òà (กอ นการชมุ นุมสาธารณะหรือเม่ือรบั ทราบการรบั แจง การชุมนุม) การปฏบิ ัตใิ นขัน้ นีเ้ ริ่มปฏิบัติต้งั แตการยกระดับหรือปรบั ศูนยปฏิบตั กิ าร (ศปก.) ทุกระดับ ใหเ หมาะสมกับสถานการณและใชเปนหนวยขบั เคล่อื นแผน ดงั น้ี ดาํ เนนิ การดา นการขา ว วางแผนรวบรวมขา วสาร ขยายขา ยงานขา ว ประสานงานขา ว กบั หนว ยงานขา วตา งๆ โดยเปน หนา ทขี่ องเจา หนา ทที่ กุ ระดบั และ ศปก.ทกุ ระดบั สบื สวนหาขา วเกยี่ วกบั แกนนาํ ผูสนับสนุน เครอื ขา ย ผูจ ัดการชมุ นุม ใหทราบรายละเอยี ดและแนวโนม สถานการณ จดั ต้ังและใชศนู ย ปฏบิ ตั กิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) รายงานเหตกุ ารณเ บอ้ื งตน ให ศปก. ของหนว ยเหนอื หรอื หนว ยบงั คบั บญั ชา แลวรายงานสํานักงานตํารวจแหงชาติ (ผาน ศปก.ตร.) ในฐานะหนวยปฏิบัติหลัก ประชาสัมพันธ ตดิ ตอ ประสาน เจรจาตอ รอง และจดั เจา หนา ทป่ี ระสานกบั ผแู จง การชมุ นมุ แกนนาํ หรอื ผจู ดั การชมุ นมุ สาธารณะประเมนิ ภยั คกุ คาม จดั การวเิ คราะหค วามเสย่ี ง ประชมุ เพอ่ื แสวงขอ ตกลงใจทางยทุ ธวธิ เี บอื้ งตน แลว จดั ทาํ แผนหรอื คาํ สง่ั ปฏบิ ตั กิ ารดแู ลความสงบการชมุ นมุ สาธารณะ โดยใหส อดคลอ งกบั ระเบยี บ คาํ สง่ั และแผนทเ่ี กย่ี วขอ งสง ศปก. หนว ยเหนอื เตรยี มการตามขนั้ ตอนมาตรการทางกฎหมาย เตรยี มสงิ่ อปุ กรณ ส่ิงกีดขวางหรืออํานวยความสะดวกแกสาธารณชน เตรียมพ้ืนท่ีการชุมนุมสาธารณะใหปลอดภัย และหรอื สะดวกตอ การใชพ น้ื ทขี่ องบคุ คลทวั่ ไป รวมทงั้ ศนู ยป ฏบิ ตั กิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) จดุ รวมพล คา ยพกั จดุ สง กาํ ลงั บาํ รงุ จดุ บรกิ าร จดั ระเบยี บสอื่ มวลชน ดาํ เนนิ การดา นชมุ ชนและมวลชนสมั พนั ธท กุ รปู แบบ และเตรียมปฏิบัติการดานการประชาสัมพันธ และการปฏิบัติการจิตวิทยา ปฏิบัติการขาวสาร จัดตั้ง ศูนยป ฏบิ ตั กิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) ในพน้ื ท่ชี มุ นุมสาธารณะ เพือ่ ควบคมุ สัง่ การ รวมท้งั กําหนดตัว ผรู ับผิดชอบในการควบคุม อํานวยการและสงั่ การในแตล ะพ้ืนที่แตล ะข้นั ตอน ¢éѹμ͹·èÕ ò ¢éѹ¡ÒÃ༪ÔÞàËμØ (ขณะชุมนุมสาธารณะ) เมื่อมีสถานการณ การชมุ นมุ สาธารณะเกดิ ขน้ึ ใหห นว ยงานทเี่ กย่ี วขอ งในระดบั ตา ง ๆ ดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไป ตามพระราชบญั ญัตกิ ารชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และปฏบิ ตั ิดงั น้ี ตํารวจทองท่ีเขารักษาความสงบเรียบรอยบริเวณท่ีชุมนุมและบริเวณใกลเคียง ดว ยการแยกพน้ื ทชี่ มุ นมุ ออกจากพน้ื ทท่ี วั่ ไป ตง้ั จดุ ตรวจจดุ สกดั ตรวจคน อาวธุ สงิ่ ผดิ กฎหมายรอบสถานท่ี ชุมนุมสาธารณะ ต้ังจุดตรวจการณจากจุดสูงขม รักษาความปลอดภัยสถานที่และบุคคลสําคัญ ใชศ นู ยป ฏบิ ตั กิ าร (ศปก.) ทกุ ระดบั ตดิ ตาม ควบคมุ และสงั่ การการรกั ษาความสงบและแกไ ขปญ หาตาม ขนั้ ตอน ชแี้ จงทาํ ความเขา ใจตอ ผจู ดั การชมุ นมุ และผชู มุ นมุ สาธารณะ แจง หนว ยงานทมี่ หี นา ทร่ี บั ผดิ ชอบ โดยตรงหรอื หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง สนบั สนนุ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผชู มุ นมุ จดั ผแู ทนมารบั ทราบขอ เทจ็ จรงิ เจรจา ไกลเ กลย่ี หรอื แกไ ขปญ หาเบอื้ งตน ดาํ รงการเจรจากบั ผจู ดั การชมุ นมุ ผชู มุ นมุ หรอื ผเู กยี่ วขอ งเรง ดาํ เนนิ การสบื สวนหาขอ เทจ็ จรงิ และรวบรวมพยานหลกั ฐาน เพอ่ื บงั คบั ใชก ฎหมาย ดาํ เนนิ การประชาสมั พนั ธ และแจง ฝา ยปกครอง หนว ยงานประชาสมั พนั ธข องหนว ยงานของรฐั และเอกชน ชวยทําการประชาสัมพันธ และปฏิบัติการขาวสาร และใชมวลชนของฝายเราสนับสนุนการขาว และการปองกนั และรกั ษาความสงบการชมุ นุมสาธารณะทุกรปู แบบ ดําเนินการปองกนั เหตแุ ทรกซอ น

๒๔ ¢éѹμ͹·Õè ó ¢¹éÑ ¡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ à¢ŒÒ¤Å¤Õè ÅÒÂʶҹ¡Òó การใชกําลงั เขาคลีค่ ลายสถานการณ - กรณที ีศ่ าลมีคําส่งั ใหเลกิ การชมุ นุมสาธารณะ ดาํ เนนิ การตามขั้นตอนของกฎหมาย กรณีการใชกําลังเขาคลี่คลายสถานการณในกรณีเกิดความวุนวายขึ้นใน บา นเมือง - เม่อื มีความจําเปนตองใชกําลังชดุ ควบคมุ ฝงู ชน หรือหนว ยตาง ๆ ในแตละระดบั ในการ แกไ ขสถานการณ ใหร ายงานสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ (ผา น ศปก.ตร.) ทราบทนั ที และในกรณจี งั หวดั อน่ื นอกเขตกรุงเทพมหานครใหรายงานผูวาราชการจังหวัดทราบดวย เม่ือเจาพนักงานดูแลการชุมนุม สาธารณะสั่งใหผูชุมนุมยุติการกระทําที่กอใหเกิดความวุนวายข้ึนในบานเมืองแลว หากผูชุมนุม ไมปฏบิ ัติตาม ใหเจาพนักงานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ดําเนินการตามข้ันตอนของกฎหมายตอไป กรณีผูชุมนุมไมปฏิบัติตามประกาศของผูดูแลการชุมนุมสาธารณะตามมาตรา ๒๑ แหงพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และอยูระหวางการรองขอตอศาล เพ่ือมีคําส่ังใหผูชุมนุมเลิกการชุมนุมสาธารณะ หากมีความจาํ เปนตองดําเนินการเพื่อคุมครอง ความสะดวกของประชาชน หรอื คมุ ครองการชมุ นมุ สาธารณะ ใหผ ดู แู ลการชมุ นมุ สาธารณะกระทาํ การ ทจ่ี าํ เปน ตามแนวทาง/แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ โดยดาํ เนนิ การทางยทุ ธวธิ จี ากเบาไปหาหนกั ตามความจาํ เปน และเปนไปตามสดั สวน ตามหลักการใชก ําลงั ท่ีกําหนดไวใ นแผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะน้ี ¢¹éÑ μ͹·èÕ ô ¢¹Ñé ¡Òÿ¹„œ ¿Ù (หลงั การชุมนมุ สาธารณะ) เมอ่ื สถานการณก ารชมุ นมุ สาธารณะคลคี่ ลายคนื สสู ภาวะปกตหิ รอื ยตุ กิ ารชมุ นมุ แลว ใหพิจารณาดําเนินการ จัดสงผูบาดเจ็บ ฟนฟู เยียวยา และชวยเหลือผูท่ีไดรับผลกระทบจากการ ชุมนุมสาธารณะ สนับสนุนหนวยงานที่เกี่ยวของในการบูรณะ ฟนฟูสถานท่ีหรือทรัพยสินท่ีไดรับ ความเสียหาย บังคับใชกฎหมาย รวบรวมพยานหลักฐาน สืบสวนสอบสวน จับกุมดําเนินคดีกับ ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทก่ี ฎหมายกาํ หนด รอ งขอใหห นว ยงานรฐั หรอื เอกชนทร่ี ว มปฏบิ ตั กิ าร สนบั สนนุ หรือดําเนินงานตามอํานาจหนาท่ีของตน จัดประชุมหนวยงานที่เกี่ยวของสรุปผลการปฏิบัติเพื่อการ จดั ทํารายงานภายหลงั การปฏบิ ัติ สรปุ บทเรยี นจากการปฏิบตั งิ าน รายงานสํานักงานตาํ รวจแหง ชาติ (ผา น ศปก.ตร.) ตลอดจนดําเนนิ การชีแ้ จงประชาสัมพันธข อเทจ็ จรงิ ที่เกดิ ข้นึ แกส าธารณชน ö.ó á¹Ç·Ò§¡Òû¯ºÔ Ñμ¢Ô ͧสํา¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨá˧‹ ªÒμÔ การชุมนมุ ท่เี ขาขายเปนการชมุ นมุ ตามคําสง่ั หวั หนา คสช.ท่ี ๓/๒๕๕๘ ใหพ จิ ารณาจาก พฤตกิ รรมการชมุ นมุ ประกอบขอ มลู ดา นขา วกรอง โดยเมอ่ื มกี ารชมุ นมุ สาธารณะใด ๆ ใหห วั หนา สถานี ตํารวจทองท่ีรับผิดชอบประสานหนวยขาวฝายตํารวจ ทหาร และพลเรือนในพ้ืนที่ปฏิบัติการสืบสวน หาขา วในพนื้ ทร่ี บั ผดิ ชอบวา เปน การชมุ นมุ ทางการเมอื งหรอื ไม ถา อาจเขา ขา ยการชมุ นมุ ทางการเมอื ง ใหห วั หนา สถานตี าํ รวจทอ งทปี่ ระชาสมั พนั ธท าํ ความเขา ใจกบั ผชู มุ นมุ ทเ่ี กย่ี วขอ ง และประสานกองกาํ ลงั ทหารในพ้นื ท่ี เพอื่ พิจารณาดาํ เนนิ การในสวนท่เี กยี่ วของตอ ไป

๒๕ ใหทุก สน./สภ. จัดระบบการแจงการชุมนุมสาธารณะ สามารถตรวจสอบและรับแจงได ตลอดยี่สิบส่ีชั่วโมง จัดพนักงานเจาหนาท่ีรับ-สงตามระเบียบงานสารบรรณ แลวใหรีบดําเนินการ โดยดวน จัดทําแผนที่ทางภูมิศาสตรสําหรับสถานที่กําหนดเงื่อนไขในการชุมนุมสาธารณะ จัดต้ัง ศูนยปฏิบัติการสวนหนา (ศปก.สน.) แลวรายงาน ศปก. ตามลําดับ ประสานหนวยงานที่มีหนาที่ รบั ผดิ ชอบโดยตรงหรอื หนว ยงานทเี่ กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง ขอ สนบั สนนุ ขอ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผูชมุ นมุ จัดผแู ทนมารบั ทราบขอ เท็จจรงิ เจรจา ไกลเ กล่ีย หรือเยยี วยาแกไ ขปญหาในเบอ้ื งตน ประสานงานหนว ยงานประชาสมั พนั ธใ นพนื้ ที่ ตรวจสอบและเตรยี มความพรอ มของกาํ ลงั พล อุปกรณ เครื่องมือ อาวุธ ยานพาหนะใหเปนปจจุบัน สามารถใชการได ตลอดจนใหฝายสืบสวน และฝา ยกฎหมายเกบ็ รวบรวมขอ มูล สถติ ติ าง ๆ เพอ่ื เปนขอ มูลตอ ไป

๒๖

๒๗ º··èÕ ÷ ¡Òè´Ñ กาํ Åѧ¾Å ÀÒá¨Ô º·ºÒ· áÅÐ˹ŒÒ·Õ¢è ͧตาํ ÃǨ ÷.ñ ¡Òè´Ñ กาํ Å§Ñ ¾Å กองรอ ยควบคมุ ฝงู ชน (รอ ย คฝ.) ๑ กองรอ ย ประกอบดวย นายตาํ รวจชนั้ สัญญาบตั ร จํานวน ๕ นาย (ทําหนา ที่ ผบ.รอ ย ๑ นาย, รอง ผบ.รอย ๑ นาย และ ผบ.มว. ๓ นาย) และขา ราชการ ตํารวจช้นั ประทวน จาํ นวน ๑๕๐ นาย รวมทงั้ ส้ิน ๑๕๕ นาย ดังน้ี ๑. บก.รอ ย จาํ นวน ๒๐ นาย ประกอบดว ย ผบ.รอย ๑ นาย, รอง ผบ.รอย จํานวน ๑ นาย, จา กองรอ ย ๑ นาย, จนท.สอ่ื สาร ๒ นาย, จนท.พยาบาล ๒ นาย, จนท.ธรุ การประจาํ บก.รอ ย ๓ นาย, พลขับ ๕ นาย, จนท.บนั ทึกภาพและเสียง ๒ นาย และ จนท.สง กําลังบาํ รงุ ๓ นาย ๒. มว.ควบคุมฝูงชน จาํ นวน ๓ มว. (โลกระบอง) แตละ มว. ประกอบดวยกําลังพล ๔๕ นาย (ผบ.มว. ๑ นาย, รอง ผบ.มว. ๑ นาย, บก.มว. ๓ นาย และ ๔ หมคู วบคมุ ฝงู ชน ซง่ึ ประกอบดว ย ผบ.หมู ๑ นาย, รอง ผบ.หมู ๑ นาย และ จนท. ประจําหมู ๘ นาย) ๓. การจัดกําลังควบคุมฝูงชน สามารถปรับลดหรือเพ่ิมเติมกําลังไดตามสถานการณ และความเหมาะสมในการปฏิบัติภารกิจ เชน การจัดกําลังเปนคูตรวจ (๒ นาย) การจัดกําลังเปน ชดุ ตรวจ (๕ นาย) การจดั กําลังเปน หมู หมวด กองรอ ย หรือกองพนั ตามแตก รณี ÷.ò ÀÒáԨ º·ºÒ· áÅÐ˹Ҍ ·èբͧตําÃǨ สํานักงานตํารวจแหงชาติมีอํานาจหนาที่ ในการปฏิบัติการตามประมวลกฎหมาย วธิ ีพจิ ารณาความอาญา ปองกนั และปราบปรามการกระทาํ ความผิดอาญา รกั ษาความสงบเรยี บรอย ความปลอดภัยของประชาชนและความม่ันคงของราชอาณาจักร โดยมีขาราชการตํารวจในสังกัดเปน ผูปฏิบัติการตามอํานาจหนาที่ดังกลาว ประกอบกับเปนเจาพนักงานที่กฎหมายใหอํานาจและหนาที่ รักษาความสงบเรียบรอยของประชาชนและพนักงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา บทบาทและหนาที่ของตํารวจในการชุมนุมสาธารณะ กําหนดใหมีหนาท่ีในการอํานวย ความสะดวกแกประชาชนที่จะใชที่สาธารณะอันเปนสถานที่ชุมนุม รักษาความปลอดภัย อํานวย ความสะดวก หรือบรรเทาเหตุเดือดรอนรําคาญแกผูอื่น ซ่ึงอยูบริเวณใกลเคียงกับสถานที่ชุมนุม รกั ษาความปลอดภยั หรอื อาํ นวยความสะดวกแกผ ชู มุ นมุ ในสถานทชี่ มุ นมุ อาํ นวยความสะดวกในการจราจร และการขนสง สาธารณะในบรเิ วณทมี่ กี ารชมุ นมุ และบรเิ วณใกลเ คยี ง เพอื่ ใหป ระชาชนไดร บั ผลกระทบ จากการชมุ นุมนอ ยทีส่ ุด บงั คับตามเง่ือนไขหรอื คาํ สง่ั ทเี่ จา พนกั งานดูแลการชมุ นุมสาธารณะกําหนด

๒๘ ขาราชการตํารวจซ่ึงไดรับมอบหมายใหดูแลการชุมนุมสาธารณะตองผานการฝกอบรม ใหมีทักษะ ความเขาใจ และอดทนตอสถานการณการชุมนุมสาธารณะ และตองแตงเคร่ืองแบบ เพอ่ื แสดงตน และอาจใชเ ครอื่ งมอื ควบคมุ ฝงู ชนไดต ามทร่ี ัฐมนตรีประกาศกําหนด กรณีท่ีมีการประกาศพื้นท่ีควบคุม ขาราชการตํารวจอาจเปนผูซึ่งไดรับมอบหมายจาก ผคู วบคมุ สถานการณ (ผบู ญั ชาการตาํ รวจนครบาลหรอื ผวู า ราชการจงั หวดั ) เพอื่ ใหม กี ารเลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามแตกรณี

๒๙ º··èÕ ø ¨ÔμÇ·Ô ÂÒ¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóÐáÅÐËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ ø.ñ ¨ÔμÇ·Ô ÂÒ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóРจติ วทิ ยา (Psychology) เปน ศาสตรแ ขนงหนงึ่ ทศ่ี กึ ษาเกยี่ วกบั พฤตกิ รรมมนษุ ย (Human Behavior) และกระบวนการทางจิต (Mental Processes) ซ่งึ อาจแบงออกเปน ๒ ประเภทใหญ ๆ คือ พฤติกรรมภายนอก (Overt Behavior) และพฤตกิ รรมภายใน (Covert Behavior) การศึกษา จิตวิทยาทําใหเราเขาใจถึงความคิดและการกระทําของคน และสามารถทํานายพฤติกรรมในอนาคต การทําความเขาใจพฤติกรรมและกระบวนการทางจิต อันไดแก ความคิด ความรูสึก อารมณและ แรงจูงใจ ซ่ึงมีความเก่ียวพันกันระหวางบุคคลและกลุมคนในการชุมนุมสาธารณะเปนอยางย่ิง โดยจะกลา วถงึ เฉพาะพฤตกิ รรมกลมุ (Group Behavior) ซง่ึ นาํ มาใชใ นจติ วทิ ยาฝงู ชนเปน สาํ คญั ทงั้ น้ี เพอื่ ใหส อดคลองกบั การบริหารจัดการการชุมนุมสาธารณะในบรบิ ทของเจา หนาทตี่ าํ รวจ กลมุ (Group) เกดิ จากบคุ คลตงั้ แต ๒ คนขน้ึ ไป มปี ฏสิ มั พนั ธร ะหวา งกนั มอี ทิ ธพิ ลตอ กนั สมาชกิ ในกลมุ ยอมรบั สทิ ธแิ ละปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บของกลมุ รว มกนั กาํ หนดเปา หมายและดาํ เนนิ งาน ใหบ รรลุเปาหมายของกลมุ พฤติกรรมการคลอ ยตาม (Conformity) มเี หตุผลทสี่ ําคัญ ๒ ประการ คอื คนอยากให ตนเองทาํ ถกู ตอ ง และตอ งการใหค นอน่ื ชอบ การทค่ี นทาํ ตามผอู นื่ เปน เพราะไมแ นใ จวา อะไรถกู อะไรผดิ สมาชิกคนอ่ืน ๆ ในกลุมจึงมีอิทธิพลตอเราเพราะสมาชิกใหขอมูลที่เราคิดวาเราไมมีขอมูลเหลาน้ัน โดยปกติเวลาทเี่ ราไมรหู รือไมแนใ จเร่อื งใดกจ็ ะสอบถามบุคคลอนื่ และเหตุผลทสี่ าํ คญั ประการหน่ึงคอื ความอยากเปน ทชี่ ่นื ชอบของคนอ่ืน เพือ่ ใหเ ปนท่ียอมรบั จากคนอืน่ ๆ ในกลุม พฤตกิ รรมรวมหมู เปน การปฏบิ ตั ขิ องกลมุ คนทมี่ ารวมตวั กนั เปน จาํ นวนมาก มวี ตั ถปุ ระสงค หรอื เปา หมายอยา งเดยี วกนั และการรวมตวั กนั นส้ี ง ผลทางจติ วทิ ยาใหแ ตล ะบคุ คลประพฤตหิ รอื ปฏบิ ตั ิ แตกตา งออกไปจากเดมิ ทเี่ คยประพฤติ โดยมกั จะไมป ฏบิ ตั ติ ามปทสั ถานทางสงั คม (Norms) ทกี่ าํ หนดไว ดังนน้ั เมือ่ มีการรวมกลุม กนั ข้นึ ความรับผิดชอบตอ สังคมเดิมของบคุ คลเหลา นัน้ จะลดลง หรือหายไป พฤติกรรมท่ีพบ เชน การไมทราบตัวบุคคล การไมถือตัวบุคคล การชักนํา การเลียนแบบ และการคลอ ยตาม การถา ยทอดทางอารมณ (การแพรร ะบาดทางอารมณ) การระบายอารมณท ถี่ กู เกบ็ กด ซ่ึงพฤติกรรมตาง ๆ เหลานี้มีผลตอการดูแลการชุมนุมสาธารณะ การปฏิบัติของเจาหนาท่ีจะตอง ทราบถงึ พฤตกิ รรมตา ง ๆ ทอ่ี าจจะนาํ ไปสคู วามรนุ แรงหรอื ความวนุ วายขนึ้ โดยเจา หนา ทอี่ าจใชจ ติ วทิ ยา ในการทาํ ความเขา ใจ ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา งสมั พนั ธภาพกบั กลมุ ผชู มุ นมุ ทง้ั นี้ เจา หนา ทจ่ี ะตอ ง คอยสนใจศึกษาความเปล่ียนแปลงในความตองการของกลุมเสมอ เพ่ือจะไดทราบวาความตองการ ขั้นใด (ความตองการพน้ื ฐานของมนุษย ตามทฤษฎลี าํ ดบั ความตอ งการของมาสโลว) กาํ ลงั มอี ิทธพิ ล

๓๐ อยใู นขณะนนั้ และพยายามตอบสนองความตอ งการใหส อดคลอ งกบั การเปลย่ี นแปลง และการปอ งกนั มิใหกลุมแตกต่ืน (Panic) เปนเรื่องท่ีเจาหนาที่จะตองระมัดระวังเปนอยางยิ่งไมวาจากปจจัยภายใน หรือภายนอกการชุมนุม เพราะจะกอใหเกิดความกลัวข้ันสุดขีด แสดงพฤติกรรมไรเหตุผล เปนความ พยายามที่แสวงหาความปลอดภัย ผูคนจะกระทําการใด ๆ โดยขาดสติสัมปชัญญะ และส่ิงท่ีสําคัญ จะตอ งทาํ ใหก ลมุ คนสงบลง โดยใชม าตรการ วธิ กี ารตา ง ๆ เชน การแจง ขอ มลู ขา วสารใหป ระชาชนทราบ และเชื่อม่ันวา จะไมมภี ัยคกุ คาม การจัดใหม ชี องทางออกฉุกเฉิน และดาํ รงไวอยา งตอ เนอ่ื ง การจะใช กําลงั หรอื อปุ กรณต า ง ๆ ควรจะมีการเจรจาตอ รอง ไกลเ กลยี่ กับหวั หนา หรือแกนนํา การชวยเหลือ แกไข เยยี วยาในเบ้อื งตน การจะใชกําลงั ควรมกี ารแจง เตอื น และใชกาํ ลงั ตามความเหมาะสม เปน ตน นอกจากนี้ เจาหนาท่ีทุกนายจะตองมีทักษะในการควบคุมอารมณในการดูแลการชุมนุม สาธารณะ โดยเฉพาะเมื่อมีการยั่วยุ หรอื เหตกุ ารณจ ะมีแนวโนม ไปสูการกระทบกระทัง่ ใหเจาหนา ที่ ใชเ ทคนคิ การควบคมุ อารมณต าง ๆ เชน การหายใจเขาออกลึก ๆ การเปล่ียนอริ ยิ าบถ ทา ทางตา ง ๆ การระลึกถึงภารกิจที่ไดรับเปนสําคัญ การพิจารณาถึงผลกระทบท่ีอาจจะเกิดข้ึน การระบายอารมณ การใหเ พื่อนรวมงานเตอื นหรือระลกึ ถึงความเปนตนเอง และสดุ ทายผบู ังคบั บญั ชาอาจแยกเจาหนาที่ ที่ไมส ามารถควบคุมอารมณไดออกจากภารกจิ หรอื กลุม เปนตน ø.ò ËÅ¡Ñ ¡ÒÃãªกŒ าํ Å§Ñ ñ. ËÅ¡Ñ ·èÇÑ ä»ã¹¡ÒÃãªกŒ ําÅ§Ñ Code of Conduct for Law Enforcement Officials วางกรอบการใชก าํ ลงั ของ เจา หนา ทข่ี องรฐั วา ใหก ระทาํ ไดเ พยี งเฉพาะกรณที จี่ าํ เปน อยา งยง่ิ และเพอ่ื ประโยชนใ นการปฏบิ ตั หิ นา ท่ี เทา นนั้ Basic Principles of the Use of Force and Firearm by Law Enforcement Officials วางหลักในการจัดการการชุมนุมสาธารณะที่ไมชอบดวยกฎหมาย โดยเจาหนาท่ีของรัฐ ตอ งตระหนกั วา การใชก าํ ลงั และอาวุธควรเปนไปอยางจํากดั ดงั นี้ - ถาเปนการชุมนุมท่ีไมชอบดวยกฎหมาย แตไมกอใหเกิดความรุนแรง เจาหนาท่ี ของรฐั ตอ งหลกี เลย่ี งการใชก าํ ลงั หรอื หากไมส ามารถหลกี เลย่ี งการใชก าํ ลงั ได ใหใ ชก าํ ลงั เพยี งเทา ทจี่ าํ เปน - ถา เปนการชุมนมุ ท่กี อ ใหเ กดิ ความรุนแรง เจาหนาท่ีของรัฐอาจใชอาวธุ ได หากไม สามารถใชมาตรการอน่ื ที่อนั ตรายนอยกวาได และเจาหนาท่ีของรัฐตองไมใชอาวุธตอบุคคลอื่น เวนแตเพื่อปองกันตนเอง หรือบุคคลอื่นใหพนจากภยันตรายรายแรงตอชีวิตหรือรางกาย เพื่อปองกันมิใหเกิดการกระทํา ความผิดอาญารายแรงที่อาจกอใหเกิดอันตรายตอชีวิต เพ่ือจับกุมผูท่ีกระทําการอันเปนอันตราย หรอื ตอ สูเ จา พนักงานหรือเพอ่ื ปอ งกันมใิ หบคุ คลดังกลา วหลบหนี

๓๑ เจาหนาท่ีของรัฐตองแสดงตนกอนการใชอาวุธ และตองแจงเตือนใหทราบลวงหนา วาจะมีการใชอาวุธ เวนแตการดําเนินการดังกลาวอาจทําใหเจาหนาท่ีของรัฐเสี่ยงที่จะไดรับอันตราย หรอื ทาํ ใหบ คุ คลอนื่ เสย่ี งทจ่ี ะไดร บั อนั ตรายแกช วี ติ หรอื รา งกาย หรอื เปน ทชี่ ดั เจนวา ไมม คี วามเหมาะสม หรือจําเปน ท่ีตองดําเนินการดังกลาวในสถานการณเ ชน นั้น ò. ËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ μÒÁá¼¹¡ÒôÙáÅ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóР(ÁμÔ ¤ÃÁ. òõ Ê.¤. õø) เจา หนา ทตี่ อ งพยายามใช¡ ÒÃà¨Ã¨ÒμÍ‹ Ãͧหรอื ปฏบิ ตั กิ ารใด ๆ เพอื่ คลค่ี ลายสถานการณ หากไมเ ปน ผลและเจา หนา ทจี่ าํ เปน ตอ งมกี ารใชก าํ ลงั เขา แกไ ขสถานการณท ไ่ี มใ ชก ารปอ งกนั ภยนั ตราย ที่ใกลจะถึง สามารถดาํ เนินการตามมาตรการตาง ๆ ใหเปนไปμÒÁÊÁ¤ÇÃá¡‹àËμØ áÅÐÂØ·¸ÇÔ¸Õ ¡ÒÃãªกŒ ําÅ§Ñ μÒÁ¤ÇÒÁจาํ ໹š ¢Í§Ê¶Ò¹¡ÒÃ³μ ÒÁËÅ¡Ñ Ê´Ñ ÊÇ‹ ¹ â´ÂÇ¸Ô ¡Õ ÒÃã´Ç¸Ô ¡Õ ÒÃ˹§èÖ ËÃÍ× ËÅÒÂÇ¸Ô ¡Õ Òà ¾ÃŒÍÁ¡Ñ¹ãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§àËÁÒÐÊÁ¡ÑºÊ¶Ò¹¡Òó ਌Ò˹ŒÒ·ÕèμŒÍ§¾ÂÒÂÒÁËÅÕ¡àÅÕ觡ÒÃ㪌กําÅѧ à¤ÃÍè× §ÁÍ× ¤Çº¤ÁØ ½§Ù ª¹ËÃÍ× ÍÒÇ¸Ø ¨¹¶§Ö ·ÊÕè ´Ø ËÒ¡äÁÊ‹ ÒÁÒöËÅ¡Õ àÅÂÕè §ä´ãŒ Ë㌠ªกŒ ําÅ§Ñ à¾ÂÕ §à·Ò‹ ·จÕè าํ ໹š áÅÐàËÁÒÐÊÁ¡ºÑ ʶҹ¡Òó การใชก าํ ลงั เครอ่ื งมอื ควบคมุ ฝงู ชนหรอื อาวธุ ตอ งใชเ มอื่ มเี หตจุ าํ เปน และเหมาะสม กบั ความรนุ แรงของสถานการณ โดยในเบอ้ื งตน ใหใ ชก ารเจรจา และหลกี เลยี่ งการใชก าํ ลงั เทา ทจ่ี ะสามารถ กระทําได แตจะตองไมกระทบตอความปลอดภัยของสาธารณชนและเจาหนาท่ีซ่ึงปฏิบัติหนาที่ ในการดูแลรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในการชมุ นมุ การใชอ าวธุ ตอ งใชเ พอื่ ปอ งกนั ตนเองหรอื บคุ คลอน่ื ใหพ น จากภยนั ตรายรา ยแรงตอ ชวี ติ หรอื รา งกาย หรอื เพอ่ื ระงบั ยบั ยง้ั เหตคุ วามรนุ แรงใหส งบ หรอื เพอื่ จบั กมุ ผทู กี่ ระทาํ ผดิ กฎหมายหรอื ผตู อ สู ขัดขวางเจาพนกั งานหรอื เพ่อื ปองกนั มิใหบ ุคคลดงั กลาวหลบหนี การจะใชก าํ ลงั เครอ่ื งมอื ควบคมุ ฝงู ชนหรอื อาวธุ เพอ่ื ยตุ กิ ารชมุ นมุ ทไ่ี มช อบดว ยกฎหมาย เมอ่ื ใดนนั้ ยอ มไมต ดั สทิ ธขิ องเจา หนา ที่ ในการปอ งกนั สทิ ธขิ องตนเองหรอื ผอู น่ื เพอ่ื ใหพ น จากภยนั ตราย อันเกิดจากการประทุษรายอันละเมดิ ตอ กฎหมายทใ่ี กลจะถงึ โดยไดก ระทาํ พอสมควรแกเหตุ ๑) ËÅÑ¡¡ÒÃãªกŒ าํ Åѧ การดูแลการชุมนุมสาธารณะใหเ จา พนกั งานดูแลการชุมนมุ สาธารณะ ผูควบคุม สถานการณ หรอื เจา หนา ทท่ี รี่ บั ผดิ ชอบ หรอื ผมู หี นา ทเี่ กย่ี วขอ งในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะพจิ ารณา ในการใชก าํ ลงั มาตรการ อปุ กรณ หรอื เครอื่ งมอื ในการรกั ษาความสงบ ใหเ หมาะสมกบั สถานการณ ดงั น้ี ใชกําลังตามความจําเปนของสถานการณ โดยใหใชกําลังนอยที่สุดเทาท่ีจําเปน เพ่อื บรรลุภารกจิ กอนการใชกาํ ลัง มาตรการ อปุ กรณห รอื เครือ่ งมอื - ãË㌠ª¡Œ ÒÃà¨Ã¨Ò¡Ñº¼Œ¨Ù Ñ´¡ÒêØÁ¹ÁØ ËÃÍ× ¼ÙªŒ ØÁ¹ØÁ áÅÐ - ᨌ§àμ×͹¡‹Í¹ ËÒ¡ÊÒÁÒö¡ÃÐทําä´ŒáÅÐäÁ‹à¡Ô´ÍѹμÃÒÂμ‹Í਌Ò˹ŒÒ·Õè ËÃ×ͺ¤Ø ¤ÅÍ×è¹

๓๒ - ·§éÑ ¹éÕ ãË㌠ªÇŒ ¸Ô ¡Õ ÒÃàμÍ× ¹μÒÁ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ¡ºÑ ¡ÒÃãªกŒ าํ Å§Ñ ÁÒμáÒÃ Í»Ø ¡Ã³ ËÃÍ× à¤Ãè×ͧÁÍ× μÒÁʶҹ¡Òó การใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือเพ่ือบังคับใหผูชุมนุมหรือบุคคล อ่ืน ๆ ปฏิบัติตามคําสั่งของเจาหนาท่ี หรือการใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือในกรณีท่ีมี การฝาฝน คําส่ัง เชน การใชกําลงั มาตรการ อปุ กรณหรือเครื่องมอื เพื่อตรวจคน จบั กุม ใหใ ชกําลงั ได ตามแนวทางดงั น้ี เตอื นดว ยวาจาวา การฝา ฝน ดงั กลา วผดิ กฎหมายใหห ยดุ การกระทาํ หากไมห ยดุ ใหแ สดงทาทางพรอมใชก าํ ลงั มาตรการ อุปกรณ หรอื เคร่อื งมอื หากยงั คงฝา ฝน ใหใ ชก าํ ลงั เพอื่ กกั ตวั หรอื ทาํ การจบั กมุ ได แตท ง้ั นร้ี ะดบั ของกาํ ลงั ที่ใชต อ งเหมาะสมกบั สถานการณทเี่ กดิ ข้ึน การปฏบิ ตั ติ อ ผหู ญงิ เดก็ และคนชรา จะตอ งเพม่ิ ความระมดั ระวงั และปฏบิ ตั ใิ หม ี ความเหมาะสมกบั สถานภาพ โดยคํานึงถึงสิทธิมนุษยชนทีไ่ มทําใหเสียภาพพจนใ นการปฏบิ ัติการ การสั่งใชกําลังเจาหนาที่หลัก หรือเจาหนาที่ที่รวมปฏิบัติการ เขายุติการชุมนุม ใหอยูในอํานาจของผูบังคับบัญชาในพ้ืนท่ีท่ีไดรับคําสั่งใหรับผิดชอบในการรักษาความสงบการชุมนุม สาธารณะคอื เจาพนกั งานดูแลการชุมนมุ สาธารณะหรอื ผคู วบคุมสถานการณ ในกรณฉี กุ เฉนิ จาํ เปน เรง ดว น ซง่ึ เปน เหตกุ ารณเ ฉพาะหนา การใชก าํ ลงั มาตรการ อปุ กรณห รอื เครอื่ งมอื ปอ งกนั ตนเองหรอื ทรพั ยส นิ ของทางราชการ ปอ งกนั การกระทาํ ความผดิ ซงึ่ หนา หรือปกปองชีวิตผูอ่ืนจากภยันตรายที่ใกลจะถึงสามารถกระทําไดตามความจําเปนแตตองพอสมควร แกเ หตุ ๒) ¡ÒÃ㪌à¤ÃÍè× §Á×Í ÍØ»¡Ã³¤ Ǻ¤ØÁ½§Ù ª¹ การใชเ ครอื่ งมอื หรืออุปกรณใ นการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ ใหถ ือปฏิบตั ติ าม แนวทาง ดงั น้ี การใชเครื่องมือ อุปกรณควบคุมฝูงชน ตองใชตามความจําเปนไดสัดสวน และเหมาะสมกบั สถานการณเพอ่ื ใหบรรลภุ ารกจิ หรือปองกนั ตนเองหรือกลุมบคุ คล หรอื ทรัพยสิน ตองเตือนผชู ุมนุมหรือกลมุ บคุ คลดังกลาวกอนวาจะใชก าํ ลงั เขา ยตุ ิการชมุ นมุ การใชกระบอง ใหใ ชใ นกรณผี ลักดนั กลมุ คนออกจากพ้นื ท่โี ดยเมื่อจําเปน ตองใช กระบอง ตองเตือนกอน เวน แตส ถานการณไมเ อือ้ อาํ นวย และใหใชเทา ทจ่ี าํ เปนเพอ่ื การบรรลุภารกิจ หากจําเปนใหทําการตี แตตองไมตีที่บริเวณอวัยวะสําคัญซ่ึงอาจกอใหเกิดอันตรายตอชีวิตหรือทําให พิการ การยิงกระสุนยาง ใหยิงตอเปาหมายท่ีกระทําการหรือมีทาทีคุกคามตอชีวิต บุคคลอื่น รวมทั้งตองกําหนดเปาหมายโดยชัดเจน ไมยิงโดยไมแยกแยะหรือไมเลือกเปาหมาย ไมใ ชการยงิ อตั โนมัติ จะตอ งเลง็ ยงิ ใหกระสนุ ยางกระทบสว นลางของรา งกายของผูทเ่ี ปน เปาหมาย

๓๓ การใชนํ้าฉีด ใหใชในกรณีการเขายุติการชุมนุม หรือระงับยับย้ังปองกันเหตุ โดยใชแ รงดนั นา้ํ เทา ทจ่ี าํ เปน ในการสลายฝงู ชน และระมดั ระวงั อยา ฉดี นา้ํ ไปยงั บรเิ วณอวยั วะทบ่ี อบบาง เชน ดวงตา เปนตน การใชสารควบคุมการจลาจลในการยุติการชุมนุม หรือระงับยับยั้งปองกันเหตุ สามารถกระทําได แตต องมีการเตอื นกอนการใชแ ละใหใ ชใ นระดับความเขม ขนท่ีเหมาะสม การใชแกสนา้ํ ตาใหร ะมัดระวัง หลกี เล่ียงการขวางไปโดนตัวบุคคลใดบคุ คลหนึ่ง ระมดั ระวังอนั ตรายท่ีจะเกิดแกก ลุมคนที่อยูใกลเ คยี ง ซึ่งไมมสี วนเก่ยี วของกบั การชมุ นุม หา มใชอาวุธ หรืออุปกรณท่ีมีอํานาจการทําลายสูง เชน เคร่ืองยิงลูกระเบิด เอ็ม ๗๙ ในการยิงลูกระเบิดสังหาร ระเบดิ เพลงิ อาวธุ ปนกล ในภารกจิ การรกั ษาความสงบการชุมนุมสาธารณะ ๓) ¡ÒÃ㪌ÍÒÇ¸Ø กรณีที่มเี หตแุ ทรกซอน มีการนําหรือใชอาวธุ รา ยแรงในสถานทชี่ มุ นมุ สาธารณะ หรือมกี ารกระทาํ ความผดิ ท่เี ปน ภยนั ตรายตอชีวติ รา งกาย ทรพั ยส นิ อันเปน การละเมิดสิทธเิ สรภี าพ อยา งรา ยแรง ซงึ่ มใิ ชก ารชมุ นมุ ตามปกติ ใหเ จา หนา ทส่ี ามารถใชม าตรการ อาวธุ เพอื่ ระงบั ยบั ยงั้ และ ปราบปรามการกระทาํ ความผดิ นนั้ ได ภายใตก รอบของกฎหมาย พอสมควรกบั เหตรุ า ยทคี่ าดวา จะเกดิ ขน้ึ นอกเหนือจากการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะตามท่ีกฎหมายกําหนด ó. »ÃÐÁÇÅÃÐàºÂÕ º¡ÒÃตําÃǨà¡ÕÂè Ç¡ºÑ ¤´Õ กําหนดหลักการพิจารณาการใชกําลังของเจาหนาท่ีตํารวจ โดยอาจพิจารณาไดจาก อาการกริ ิยา อาวุธและความรายแรงของอาวุธและกําลงั และความจาํ เปน ดงั นี้ ๑) อาการกิริยา จะตองถือเอาอาการกิริยาผูจะตองถูกจับเปนสําคัญ หากผูน้ัน จะตอสูเจาพนักงาน ซึ่งคําวา ตอสู นี้มิไดหมายความวาเจาพนักงานจะตองรอใหถูกทํารายกอน หรือไม แมเ พียงแสดงกิรยิ าใหป รากฏวา ไดพยายามจะตอสูเ ทาน้ันก็พอแลว ๒) อาวธุ และความรา ยแรงของอาวธุ เมอ่ื ผจู ะตอ งถกู จบั ตอ สหู รอื แสดงกริ ยิ าจะตอ สู แลว เจา พนกั งานยงั จะตองระวังในเรอ่ื งอาวุธทจี่ ะใชอ ีกอยา งหนง่ึ ดว ย โดยตอ งเลือกใหสมควรกับการ ตอ สู แตหากเปนการจําเปนจริงๆ แลว แมศ ักดิข์ องอาวธุ ที่ใชจ ะผิดกันบาง แตเปนเวลาจําเปน หาก เจา พนกั งานไมใ ชอ าวธุ ทมี่ อี ยปู อ งกนั ตวั แลว อาจไดร บั อนั ตรายได แมเ จา พนกั งานจะใชอ าวธุ เกนิ ไปบา ง ก็อาจอยูใ นฐานะพอสมควรแกเหตุ ๓) กาํ ลงั และความจาํ เปน กรณที ผ่ี ถู กู จบั มกี าํ ลงั มากกวา ในทางกายภาพไมว า จะเปน จาํ นวนคน หรอื ขนาดความแขง็ แรงของรา งกายกต็ าม แมเ จา พนกั งานจะใชอ าวธุ เกนิ ไปบา ง กอ็ าจอยใู น ฐานะพอสมควรแกเหตุ เวนแตเจาพนักงานมกี าํ ลังสามารถจะทาํ การจับไดโ ดยละมอ มแตไ มไดก ระทาํ ยอมเปนการกระทําเกนิ กวาเหตุ

๓๔

๓๕ º··Õè ù º·ÊÃØ» เจา หนา ทต่ี าํ รวจจะตอ งพงึ ระลกึ ไวเ สมอวา การชมุ นมุ สาธารณะเปน เสรภี าพทกี่ ตกิ าระหวา ง ประเทศ รัฐธรรมนูญ และกฎหมายไดรับรองและคุมครองไว การจะหามการชุมนุมสาธารณะน้ัน ไมส ามารถกระทําได เวนแตการชมุ นุมสาธารณะนั้นเปน การชมุ นุมทไี่ มช อบดวยกฎหมาย กระทบตอ ความม่ันคงของชาติ หรอื ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ ย การสาธารณสุขหรือศีลธรรม ของประชาชน หรือการคุมครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอ่ืน ภายใตกรอบของรัฐธรรมนูญ และกฎหมายทจี่ ะตองมุงคมุ ครองท้ังผูชมุ นมุ สาธารณะและสาธารณชนไปพรอม ๆ กนั เจาหนาที่ตาํ รวจจะตองมีความเขาใจในหลักสิทธิ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชน และกฎหมาย ทีเ่ กย่ี วของเพอื่ ใหก ารปฏบิ ตั ิหนา ทเ่ี ปน ไปดวยความถกู ตอง ตามข้นั ตอนทกี่ ฎหมายกําหนดไว การฝกอบรมทางยุทธวิธี การประกอบกาํ ลัง และการใชเครื่องมือ อุปกรณ หรืออาวุธ เปนสิ่งที่เจาหนาที่ตาํ รวจทุกนายท่ีไดรับมอบหมายใหปฏิบัติภารกิจดูแลการชุมนุมสาธารณะ จะตอง ผา นการฝกอบรมใหมีทกั ษะ ความเขา ใจ ตลอดจนอดทนตอ สถานการณการชุมนมุ ไดเปนอยา งดี การใชกาํ ลังใหพึงระลึกไวเสมอวา จะตองหลีกเลี่ยงการใชกําลังแตหากมีความจําเปน ตองใชกาํ ลัง ใหเจรจากอ น หากไมเ ปนผล ใหทาํ การแจง เตอื นกอน ถาสามารถกระทําได และใชก ําลงั ตามความจาํ เปน เหมาะสม และไดสัดสวนกับสถานการณ ท้ังน้ี ไมตัดสิทธิเจาหนาที่ตาํ รวจในการ ปองกันตนเองหรือบุคคลอ่ืนใหพนจากภยันตรายที่ละเมิดตอกฎหมายและเปนภยันตรายท่ีใกลจะถึง และพอสมควรแกเหตุ การศึกษาบทเรียน คาํ วินิจฉัย แนวคาํ พิพากษาศาล ตลอดจนแนวทางการปฏิบัติจาก การดูแลการชุมนุมสาธารณะที่ผานมา เปนสิ่งที่ผูบังคับบัญชาและเจาหนาที่ตาํ รวจจําเปนตองศึกษา และทบทวนเพื่อใหเกิดการพัฒนาในการปฏิบัติเพื่อดูแลการชุมนุมสาธารณะใหเปนไปตามกฎหมาย และมีความเหมาะสมไดสัดสวนตอไป ñ. á¹Çคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ ñ. ¡ÒêÁØ ¹ØÁ·ªÕè ͺ´ÇŒ ¡®ËÁÒ ก. การชุมนุมที่ชอบดวยกฎหมายจะตองเปนการชุมนุมโดยสงบและปราศจาก อาวธุ ภายใตข อบเขต การใชส ิทธแิ ละเสรภี าพตามบทบญั ญตั แิ หงรฐั ธรรมนูญและกฎหมาย ข. การชุมนุมสาธารณะเปนไปดวยความสงบเรียบรอย ไมกระทบกระเทือน ตอความม่ันคงของชาติ ความปลอดภัยสาธารณะ ความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดีตลอดจนสุข อนามยั ของประชาชน หรอื ความสะดวกของประชาชนทจ่ี ะใชท ส่ี าธารณะ และไมก ระทบกระเทอื นสทิ ธิ เสรีภาพและศกั ดศ์ิ รคี วามเปน มนุษยข องผูอ่นื

๓๖ ò. ¡ÒêØÁ¹ÁØ ·äÕè Á‹ªÍº´ŒÇ¡®ËÁÒ ก. การชุมนุมท่ีไมชอบดวยกฎหมาย กลาวคือ เปนการชุมนุมท่ีเกินขอบเขต เสรภี าพของการชุมนมุ ตามที่บัญญัตไิ วใ นรฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย หรอื กฎหมาย ข. การชมุ นมุ สาธารณะทมี่ ลี กั ษณะรนุ แรงและอาจเปน อนั ตรายแกช วี ติ รา งกาย จติ ใจ หรือทรัพยส นิ ของผอู ื่นจนเกิดความวุนวายขนึ้ ในบา นเมือง ยกตวั อยางเชน การชมุ นมุ ทปี่ ดลอ ม ทางเขา ออกสถานท่ีราชการ มีการใชร้วั ลวดหนาม ยางรถยนตร าดนํา้ มันเชอื้ เพลงิ กีดขวางถนน อนั มี ลกั ษณะทําใหผ ูอน่ื กลัววาจะเกิดอันตราย ตอ ชีวติ รางกาย เสรีภาพ หรือการชุมนมุ ที่มีการปด กนั้ ถนน ทางหลวง ทางสาธารณะ ò. ¤³Ø ÊÁºμÑ Ô¢Í§à¨ŒÒ¾¹¡Ñ §Ò¹´ÙáÅ¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóÐและขาราชการตํารวจ ซ่ึงไดร ับ มอบหมาย ๑. ตองผานการฝกอบรมใหมีทักษะ ความเขาใจ และอดทนตอสถานการณ การชมุ นุมสาธารณะ ๒. ตอ งแตง เครอ่ื งแบบเพอ่ื แสดงตน เพอื่ ใหเ จา พนกั งานดงั กลา ว ไมก ระทําการใดๆ อันเปนการย่วั ยุ หรอื อาจกอ ใหเกดิ การกระทบกระท่ังระหวางเจา หนา ที่กับผูช ุมนุม ๓. การใชเคร่อื งมอื ควบคุมฝงู ชนตามท่รี ฐั มนตรีประกาศกาํ หนด ปจ จุบัน (๒๕๕๘) มกี ําหนดไว จํานวนทัง้ สนิ้ ๔๘ ชนดิ เคร่อื งมอื ó. ¡Òý¡ƒ ¤Çº¤ØÁ½Ù§ª¹ ๑) รูปแบบการฝก ในระดับพน้ื ฐาน ยงั คงใชร ปู แบบการฝกที่ ตร.กาํ หนด ๒) การฝก ทบทวน หรอื การฝก ตามแผนเผชิญเหตุ ¡. ÊÇ‹ ¹áá ทาํ การฝก จากประสบการณก ารใชก าํ ลงั ในการควบคมุ ฝงู ชนจรงิ เชน การรักษาความปลอดภัยสถานท่ี การตั้งจุดตรวจจุดสกัด การรักษาความปลอดภัยในพื้นที่การชุมนุม การอํานวยความสะดวกดานการจราจรโดยรอบพื้นท่ีการชุมนุม การกาํ หนดเสนทางการเคลื่อนไหว การใชเ ทคนคิ การเจรจาตอ รอง การใชอปุ กรณประจํากาย การปดลอมพื้นท่ี ¢. ÊÇ‹ ¹·ÊÕè ͧ ทําการฝก กําลงั สาํ หรบั ภารกจิ ทอี่ าจกระทบกระทงั่ กบั ผชู มุ นมุ เชน การปฏิบัติ เขากดดัน ปะทะหรือยุติการชุมนุม ควรเปนกําลังอีกสวนหนึ่ง ที่ไดรับการฝกเพ่ือปฏิบัติ ในกรณีเปน การเฉพาะ ๓) ควรจัดใหมีวงรอบในการฝกทบทวน ในภาวะปกติอยางเปนระบบ ทุกครั้ง ทจี่ ะตอ งออกปฏิบัตภิ ารกิจในสถานการณจรงิ กําลังทกุ สวนจะตองไดร ับ “การฝกเรงดวน” ô. ¢ŒÍàʹÍá¹ÐÍè¹× æ ๑) การปฏิบัติงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ควรใช “ผูบัญชาการเหตุการณ” เพยี งคนเดยี ว ตอ เนอ่ื งจนกวา เหตกุ ารณจ ะยตุ ลิ ง ระบบการสง่ั การบงั คบั บญั ชาจะตอ งเปน ไปตามระบบ ขั้นตอน และวธิ กี าร ทถี่ ูกตอ งเหมาะสมตามหลกั การและสถานการณท ่เี กิดขน้ึ

๓๗ ๒) ควรมีการฝก อบรม “นักเจรจาตอรอง” ในสถานการณควบคุมฝูงชนโดยเฉพาะ ๓) จาํ เปนจะตองมีการทบทวนระเบียบ กฎหมาย เกี่ยวกับความรับผิดชอบ ตอเหตกุ ารณ ระหวา งเจาพนักงานตํารวจ ฝายปกครอง หนวยงานของรัฐอ่ืนๆ เพื่อสรา งความชัดเจน เกย่ี วกบั ขอกฎหมาย รองรับการปฏิบตั ิหนาทขี่ องเจาพนักงานตํารวจ

๓๘ àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §Í§Ô ¡®ËÁÒ พระราชบัญญัตกิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ พระราชบญั ญตั คิ วามรบั ผดิ ทางละเมดิ ของเจา หนาท่ี พ.ศ.๒๕๓๙ พระราชบัญญตั ิกฎอัยการศกึ พ.ศ.๒๔๕๗ พระราชบญั ญัตกิ ารรกั ษาความม่นั คงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.๒๕๕๑ พระราชกาํ หนดการบรหิ ารราชการในสถานการณฉ กุ เฉนิ พ.ศ.๒๕๔๘ พระราชบญั ญัติวธิ ีปฏิบตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ พระราชบญั ญัตติ ํารวจแหง ชาติ พ.ศ.๒๕๔๗ ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา

๓๙ ºÃóҹءÃÁ คคั นางค มณีศรี ผศ.ดร. จิตวทิ ยาทว่ั ไป. พมิ พครงั้ ที่ ๓. ชอระกา การพิมพ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๖. จิรภรณ ตง้ั กติ ติภาภรณ. จติ วิทยาทวั่ ไป. พมิ พครัง้ ท่ี ๒. สํานกั พิมพแ หงจุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั . กรุงเทพฯ. ๒๕๕๗. นพมาศ องุ พระ(ธีรเวคนิ ). จิตวทิ ยาสงั คม. พิมพค ร้งั ที่ ๑. หา งหุนสว นจํากัด สามลดา. กรงุ เทพฯ. ๒๕๕๕. ปกรณ นิลประพนั ธ. หลกั สากลในการใชกาํ ลงั และอาวุธของเจาหนาทีข่ องรัฐในการยุติการชมุ นมุ สาธารณะทีไ่ มช อบดว ยกฎหมาย. ๒๕๕๓. ยงยทุ ธ วงศภ ริ มยศ านติ์ นพ. และคณะ. ประมวลสาระ ชดุ ฝก อบรมเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารใหแ กเ จา หนา ทข่ี องรฐั เกี่ยวกับเสรภี าพในการชุมนุมในที่สาธารณะ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๕. วรเจตน ภาคีรตั น. กฎหมายวธิ ปี ฏิบัติราชการทางปกครอง. พิมพค รัง้ ท่ี ๒. บริษทั เอ.พ.ี กราฟค ดไี ซน และการพิมพ จาํ กัด. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๔. สาํ นักงานตาํ รวจแหง ชาต.ิ คมู ือการปฏบิ ตั ิตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘. โรงพิมพต าํ รวจ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๘.

๔๐ จัดพิมพโดย โรงพิมพต าํ รวจ ถ.เศรษฐศิริ ดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศพั ท ๐-๒๖๖๘-๒๘๑๑-๓ โทรสาร ๐-๒๒๔๑-๔๖๕๘

“เปนองคกรบังคับใชกฎหมายที่นําสมัย ในระดับมาตรฐานสากล เพ�อใหประชาชนเช�อมั่นศรัทธา” พลตํารวจเอก สุวัฒน แจงยอดสุข ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ