อช31002ทักษะการขยายอาชีพ ปลาย

151 เร่อื งท่ี 1 การจดั ทาํ โครงการขยายอาชพี เพ่ือนําเสนอแหลง ทุน ลักษณะบงช้คี วามสาํ เร็จ กจิ กรรม การวัดผล ประเมินผล สือ่ การเรียน ของการเรียนรู 1.อานเอกสารหมายเลข 24 : ใบ 1. ทดสอบความเขาใจ เอกสารหมายเลข 24 1.บอกความสัมพันธ ความรู เรื่อง เหตผุ ลของการทํา ในการศึกษาใบความรู ใบความรูเรื่องเหตุผล ระหวา งแผนธรุ กจิ ขยาย 2. ตรวจสอบเอกสาร ของการทําโครงการ อาชีพกับโครงการขยาย โครงการขยายอาชีพ ขยายอาชีพ อาชีพได 2.อานเอกสารหมายเลข 25 : ใบ โครงการขยายอาชีพ 2.รโู ครงสรา งการเขยี น ความรู เร่ือง การเขียน โครงการ โครงการขยายอาชีพ 3.ใหผ ูเรียนปฏิบัตกิ ารเขยี น เอกสารโครงการขยายอาชีพ ของตนเอง 4.ใหผ ูเ รยี นนาํ เอกสารโครงการ ขยายอาชีพของตนเองไป นําเสนอผูรู ผูเช่ยี วชาญใน ทอ งถน่ิ แลกเปลยี่ นเรียนรูหา ขอ บกพรอ ง จุดแข็งตา ง ๆ แลว ปฏิบตั ิการพัฒนาเอกสารแผน ของตนเอง

152 เอกสารหมายเลข 25 : ใบความรู เรือ่ ง เหตุผลของการทาํ โครงการขยายอาชพี ในการเรียนรูทีผ่ านมาเปนเรือ่ งของการทําแผนธุรกิจตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่ให ความสําคัญกับการใชเหตุผล การกําหนดทิศทางธุรกิจใหมีความพอดีและมีภูมิคุม กัน การกําหนด แผนปฏิบัติการสรางความรอบรูแ ละขับเคลือ่ นแผนสูค วามสําเร็จอยางมีคุณธรรม ซึง่ เปนเรือ่ งภายในของ ผูป ระกอบการขยายอาชีพเทานัน้ แตการทําธุรกิจที่จะตองขยายตัวออกไปจําเปนตองใชทุนเพิม่ เติมหรือ ตองไดรับความชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาวผูใ หตองการทราบ รายละเอียดการดําเนินงาน มีผลลัพธเปนอยางไร มีผลที่เกิดอะไรบาง และกระทบตอสังคมชุมชนอยางไร คุม คาที่จะใหการสนับสนุนหรือไม หรือมีโอกาสที่จะสรางกําไร นํารายไดมาคืนสถาบันทางการเงินได หรอื ไม ดังนั้น จึงมีความจําเปนทีจ่ ะตองมีความรู ความเขาใจในการเขียนโครงการขยายอาชีพ เพื่อนําเสนอขอรับความชวยเหลือหรือสรางความเชื่อมั่นใหกับแหลงทุน

153 เอกสารหมายเลข 26 : ใบความรู เรอ่ื ง การเขียนโครงการขยายอาชพี โครงการเปนเอกสารภาพรวมของแผนธุรกิจ เพือ่ ใชนําเสนอตอสังคมในการเผยแพร ความคิด หรือใชนําเสนอเพือ่ ขอความชวยเหลือ สนับสนุนเงินทุน ซึ่งประกอบดวยสาระที่แสดงใหเห็น ความสําคัญและคุณคาของการดําเนินงาน ซึ่งประกอบดวย 1. ชื่อโครงการ 2. เหตุผล หลักการ 3. เปาประสงค 4. วัตถุประสงค 5. ผลไดของโครงการ 6. วธิ ดี าํ เนนิ งาน 7. งบประมาณดําเนินการ 8. ผลดําเนินโครงการ การเขยี นโครงการ 1. การเขียนช่ือโครงการ โดยทวั่ ไป มี 3 องคประกอบ คือ (1) ขอความบงบอกวาทําอะไร (2) ขอความวาเปนของ ใครและ(3) นาํ เสนอใคร “โครงการขยายอาชีพเกษตรอินทรีย ชุมชนบานคลองหาด นําเสนอขอการสนับสนุนจากทางอําเภอคลอง หาด” 2. การเขยี น ความสาํ คัญและหลกั การ เปนสาระสวนทีบ่ อกความสําคัญของการจัดทําโครงการและหลักการดําเนินการ ซึง่ มี โครงสรางการเขียน ดังนี้ 2.1 โครงสรางการเขียนความสําคัญ การเขียนความสําคัญในการขยายอาชีพ ควรจะเปน สาระสาํ คัญในธรุ กิจ ซ่ึงประกอบดว ย 2.1.1 เขียนบงบอกสภาวะแวดลอ มอาชพี ไดแ ก (1) สภาพทด่ี นิ ส่ิงแวดลอ มท่ีสงเสริมการดาํ เนนิ โครงการ (2) ผลติ ผลอะไรท่ีเหมาะสมในการผลิต (3) ลกั ษณะคณุ ภาพผลผลิตทล่ี กู คาตองการ (4) ลูกคาเปนใคร อยางไร (5) ขายใหกับใคร สวนแบงทางการตลาดเปนอยางไร (6) จะสามารถเขาไปยึดตลาดสวนแบงตลาดไดรอยละเทาไร

154 2.1.2 เขยี นสรุปใหเหน็ ความสําคญั ท่เี กย่ี วขอ งกับ (1) การสรางงาน สรางรายไดใหกับชุมชน (2) การมีสวนรวมสรางความพอเพียงดานตาง ๆ ใหกับชุมชน 2.2 การเขียนหลักการ เปนขอความตาง ๆ เพือ่ บงบอกวา โครงการจะทําอะไร ใหใคร ทําแคไหน และทาํ อยางไร ดังน้ี 2.2.1 จะทําอะไร ใหใ คร ดงั ตวั อยา ง (1) มุง เนนผลติ ผกั ผลไมระบบเกษตรอินทรีย ขายใหก ับกลุมผูรกั ษาสขุ ภาพ 2.2.2 ทําอยางไรดังตัวอยาง (1) ใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบ การเกษตร 2.2.3 ทําท่ไี หน ดงั ตวั อยาง (1) การดาํ เนินงาน จะเร่ิมตน ท่แี ปลงเกษตรของผทู ําแลว สงเสริมการเรียนรูขยาย เครือขายการปลกู ผกั อนิ ทรียออกไป 2.3 ตวั อยางการเขยี นเหตุผลและหลักการ เหตผุ ลและหลกั การ การตัดสินใจดําเนินการจดั ทาํ เกษตรอินทรยี  มีเหตผุ ลมาจาก 1. สภาพทีด่ ินของหมูบานคลองหาด เปน ทด่ี นิ เปด ปาใหม เพ่ือทําพืชไรม าเพยี ง 5 ป เกษตรกรไมรูจ ัก และไมเคยใชสารพิษฆาแมลงและปราบวัชพืชเขามาใชเปนพื้นที่สะอาดปราศจากสารพิษ 2. ถาหากดําเนินการผลิตพืชผัก ผลไมในระบบเกษตรอินทรีย จะทําใหผลิตผลทีไ่ ดมา สะอาดไมมี สารพิษตกคาง 3. ผักผลไมทีต่ ลาดตองการ จะเปนผลผลิตที่ไรสารพิษ มีการเจริญเติบโตไปตามธรรมชาติ และ รสชาตเิ ปนไปตามสายพันธุ 4. ขณะนีก้ ลุม ผูร ักสุขภาพมีจํานวนมากขึน้ เนือ่ งมาจากการประชาสัมพันธความปลอดภัยของ อาหาร ทําใหกลมุ คนกลมุ น้สี นใจซอ้ื อาหารไรสารพิษบริโภคมากขึ้นโดยลําดับ 5. มีผูคาอาหารสุขภาพเขามารับซื้อถึงไรนา จํานวนไมจํากัด เพื่อกระจายสินคาเขาสูรานคาอาหาร สขุ ภาพ 6. ผลการศึกษาติดตามสวนแบงของตลาด อาหารสุขภาพพบวา ขณะนีม้ ีผักผลไมเขาสูตลาด เพียง รอยละ 0.25 ของพืชผักผลไมท ปี่ ลูกในระบบเคมี เทาน้ัน จึงอาจสรุปไดวา สวนแบงของตลาดยังสูงมาก สามารถทําแลวขายได จะเปนโอกาสในการสรางงาน สรางรายไดใหกับคนในชุมชนบานคลองหาดไดพัฒนาเศรษฐกิจเขาสูค วามพอเพียงตามอัตภาพของแตละ ครอบครัวที่เขารวมโครงการได

155 จากเหตผุ ลดังกลาว จึงอาจสรุปหลกั การดาํ เนนิ งานไดด งั นี้ 1. เปนการดําเนินงานท่มี งุ เนน การผลิตผกั ผลไมในระบบอนิ ทรยี ข ายใหกบั กลมุ ผูรกั ษาสขุ ภาพ 2. การดําเนินงานใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบการเกษตร 3. การดําเนินงานจะเร่มิ ตนที่แปลงเกษตรของผูน าํ แลวสงเสริมการเรียนรูขยายเครือขายการปลูกผัก อนิ ทรยี อ อกไป 3. การเขยี นเปา หมายโครงการ 3.1 โครงสรางการเขียนเปาหมายโครงการ ประกอบดว ย ขอความบงชี้วา + ปริมาณงาน + บอกระยะเวลา ทําอะไร สําเรจ็ 3.2 การเขียนขอความเปาหมายโครงการ ควรพิจารณาสิ่งตอไป (1) ขอความบงชี้วาทําอะไร ตองเปนเรื่องสําคัญ เปนหัวเรื่องหลักของโครงการ (2) ปริมาณงานทรี่ ะบุตองมีขอความสามารถทําไดจริง (3) ระยะเวลาสาํ เรจ็ ตอ งเหมาะสมกบั ปรมิ าณงาน และมคี วามเปน ไปไดจ รงิ ทจ่ี ะทาํ สาํ เรจ็ 3.3 ตัวอยางขอความเปาหมายโครงการ จัดตัง้ ครัวเรือนบานคลองหาดใหทําเกษตรอินทรียครอบครัวละ 2 ไร จํานวน 200 ครอบครัว ให แลว เสรจ็ ในเดอื นพฤษภาคม 2552 4. การเขยี นวตั ถปุ ระสงคโ ครงการ เปนขอความทีข่ ยายภาพของเปาหมายโครงการใหมองเห็นภาระงานทีจ่ ะตองทําให สําเร็จ โดยมีรายละเอียดการคิด การเขยี น ดังน้ี 4.1 วิเคราะหเปาหมาย กําหนดภาระงานที่ควรทําแลวทําใหเกิดความสําเร็จตามเปาหมาย โครงการได เชน วิเคราะหเปาหมาย กําหนดภาระงานที่ควรทํา จดั ตง้ั ครวั เรือน 1. ฝกอบรมศึกษาดูงาน เกษตรอินทรีย 2. จัดการสนับสนนุ การจดั ต้ัง 200 ครอบครวั ระบบเกษตรอินทรีย 3. ติดตามควบคุมการ ดาํ เนนิ งาน

156 4.2 วเิ คราะหภ าระงาน กําหนดลักษณะบง ช้ีความสําเร็จ ดังตวั อยางน้ี ภาระงานทจ่ี ะทาํ ลกั ษณะบงชี้ความสําเร็จ 1. จดั ฝกอบรม - สามารถเขาใจเห็นความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย 2. จดั สนบั สนนุ - สามารถดําเนินอาชีพเกษตรอินทรียได 3. ตดิ ตามและพฒั นา - อาชีพมีความเขมแข็ง 4.3 เขียนวัตถุประสงคโครงการตามโครงสรางนี้   เปนอยางไร ทําอะไร ใหใคร เพอื่ ฝก อบรม เกษตรบานคลองหาด สามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพ เกษตรอินทรีย ตัวอยา งวัตถปุ ระสงคโครงการ 1. เพ่ือฝกอบรมเกษตรกรบานคลองหาดใหสามารถเขาใจเห็นความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ได 2. เพอ่ื สนบั สนนุ เกษตรบา นคลองหาดใหสามารถดําเนินการประกอบอาชีพเกษตรอินทรียได 3. เพื่อติดตามพัฒนาใหเกษตรผูประกอบอาชีพเกษตรอินทรีย มีความเขมแข็งในอาชีพได 5. การเขียนผลไดข องโครงการ การเขียนผลไดของโครงการเปนการเขียนสิง่ ที่จะเกิดขึน้ อันเนือ่ งมาจากโครงการอยางมี เหตุมีผล ดวยการนําวัตถุประสงคโครงการมาวิเคราะหกําหนดผลไดที่ควรจะเกิดตามตัวอยาง วัตถุประสงคที่ 1 ขอความในวัตถุประสงค ผลไดท ี่ควรจะเกดิ 1. ฝกอบรมเกษตร 1. มีผูผ า นการฝกอบรม 60 คน 2. เขาใจและเห็นความสําคัญของเกษตรอินทรีย 2.1 บอกวธิ กี ารพฒั นาคณุ ภาพดินได 2.2 บอกวิธีการเพาะปลูกพืชในระบบ เกษตรอนิ ทรียได 2.3 บอกวิธีการอารักขาพืชในระบบ เกษตรอินทรยี ไ ด

157 6. การเขยี นวธิ ดี าํ เนนิ งาน เปนการเขียนเรยี งลาํ ดับในแตละจดุ ประสงค โดยมีข้นั ตอนการเขยี นดงั น้ี 6.1 ยกขอความ วัตถุประสงคและผลไดโครงการมาเปนตัวตั้ง 6.2 ดําเนนิ การวิเคราะหผลไดแตละตัวเพ่ือกําหนด กิจกรรม/ขัน้ ตอนวิธีการดําเนินงานที่ เกดิ ผลได 6.3 ระบุเกณฑชี้วัดความสําเร็จของงาน 6.4 กาํ หนดระยะเวลาดาํ เนนิ งานทเ่ี ปน จรงิ ตัวอยา งการเขียนวธิ ดี าํ เนินงาน 6. วธิ ีดาํ เนินงาน 6.1 วธิ ดี าํ เนนิ งานตามจดุ ประสงคท ่ี 1 : เพื่อฝก อบรมเกษตรบา นคลองหาดใหสามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ผลได กิจกรรม/ขนั้ ตอนวธิ ดี าํ เนินงาน เกณฑช ีว้ ัดความสําเรจ็ ระยะเวลา ของงาน (KPI) 1. มีผูผานการอบรม 1. ประชาคมหมูบานชี้แจงรับสมัคร 100% ประชาคม 2 คร้งั 60 คน ผูสนใจเขารวมโครงการ 2. ผเู ขา อบรมมี 1. จัดสัมมนาใหมองเห็นภาพรวมของ 80% ของผูเขารับการ 2 วนั ความรู ความเขาใจ เกษตรอินทรีย อบรมบอกวิธีการ 2.1 การพฒั นาดิน 2. ศกึ ษาดงู านท่ไี รท นเหน่ือย พฒั นาดนิ ได 2.2 การเพาะปลูก 2.1 ศึกษา สงั เกตคุณภาพดนิ 80% ของผูเขารับการ 2.3 การอารักขาพืช 2.2 ศึกษา สงั เกตวธิ กี ารเพาะปลกู อบรม บอกวธิ ีการ 2.3 ศึกษา สังเกตวธิ ีการอารกั ขาพืช เพาะปลูกเกษตร 3. เปด เวทสี มั มนาแลกเปล่ียนเรียนรูกับ อนิ ทรยี ไ ด 80% ของผูเขารว ม บุคลากรของไรทนเหนื่อย 4. สรปุ ผลการศึกษาสังเกตและการ อบรม บอกวิธีการ อารักขาพืชได สัมมนา 3. เห็นความสําคัญ 3. ทบทวนสภาพเปนจริงของตนเองกับ 80% ของผูเขารับการ 2 วนั อาชพี เกษตรอนิ ทรยี  ประสบการณทไี่ ดรับมา แลวรวมกนั หา อบรมเห็นความสําคัญ แนวทางของตนเอง ของอาชีพเกษตร อินทรีย

158 7. การเขยี นงบประมาณดาํ เนนิ การ เปน การนาํ กจิ กรรม/ขั้นตอนดําเนินการมาวิเคราะหรายละเอียดของรายจาย แลวบรรจุใน โครงการ ดังตัวอยาง ตวั อยา งการเขียนรายละเอียดงบประมาณ 7. งบประมาณดาํ เนนิ การ รวมงบประมาณดําเนนิ การท้ังสิน้ 108,000 บาท มีรายละเอียดการจาย ดงั นี้ รายการจาย รายละเอียดการจาย งบประมาณ ** การพฒั นาดนิ คาจางไถบุกเบิก 120 ไร x 500 บาท 60,000 บาท คาจางไถแปร 120 ไร x 300 บาท 36,000 บาท คาเมล็ดพันธุป ุยพชื สด 120 ไรx 5 กก. X 20 บาท 12,000 บาท 8. การเขยี นผลดาํ เนนิ โครงการ เปนการนําผลไดมา คิดวิเคราะหวา ถาการดําเนินงานเกิดผลไดตามที่กําหนด จะมีผลที่ เกิดอะไรบาง และมีผลกระทบอยางไรที่ทําใหมองเห็นคุณคาของโครงการ ดังตัวอยางนี้ 8. ผลดําเนินโครงการ หากการดําเนนิ การเกิดผลไดด งั ทกี่ ําหนดไว จะมผี ลที่เกดิ ตามมาและผลกระทบ ดังน้ี ผลได Output ผลท่เี กดิ Effect ผลกระทบ Impact 1. มีผผู านการอบรม 60 คน 1. โครงสรางความรูเกษตรเปลี่ยน 1. เกดิ ชุมชนแหง การเรยี นรูเ กษตร อินทรยี  2. ผูอบรมมีความรูความ 2. ความคิดของเกษตรกรเห็น 2. การลดรายจายของชุมชน เขา ใจเกษตรอินทรยี  ความสําคัญกับการประยุกตใช ปจจัยภายในใหม คี ุณคาสงู ขึ้น 3. ผเู ขาอบรมเห็น 3. มีการประกอบการอาชีพเกษตร 3. ระบบเศรษฐกิจยกระดับเขาสูความ ความสําคัญอาชีพเกษตร อินทรียขึ้นในชุมชนบานคลองหาด อยดู มี ีสุข อนิ ทรีย แบบขนานใหญ

159 กจิ กรรมท่ี 19 1. ใหผูเรียนเขียนโครงการขยายอาชีพ โดยอาจเปนอาชีพของตนเองที่ประกอบการอยู หรืออาชีพ ที่มีความสนใจ โดยโครงการมีสวนประกอบ (1) ชื่อโครงการ (2) เหตุผล หลักการ (3) เปาประสงค (4) วัตถุประสงค (5) ผลไดของโครงการ (6) วธิ ดี าํ เนนิ งาน (7) งบประมาณดําเนินงาน (8) ผลดําเนินโครงการ 2. ใหผูเ รียนนําเอกสารโครงการขยายอาชีพของตนเองไปนําเสนอผูร ู ผูเ ชีย่ วชาญ ในทองถิน่ แลกเปลยี่ นเรียนรหู าขอบกพรอง จดุ แข็งตา งๆ แลวปฏิบัตกิ ารพฒั นาเอกสารของตนเอง

160 ทป่ี รึกษา คณะผูจดั ทาํ 1. นายประเสรฐิ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ อ่มิ สวุ รรณ รองเลขาธิการ กศน. 3. นายวชั รนิ ทร จําป รองเลขาธิการ กศน. 4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ท่ปี รกึ ษาดา นการพัฒนาหลักสูตร กศน. 5. นางรักขณา ตัณฑวุฑโฒ ผอู ํานวยการกลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผูเขียนและเรียบเรียง ขาราชการบํานาญ 1. นายอทุ ยั หนแู ดง ผอู ํานวยการ กศน. อาํ เภอนครชยั ศรี ผบู รรณาธกิ าร และพฒั นาปรับปรงุ จงั หวดั นครปฐม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายพชิ ิต แสงลอย กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางดุษฎี ศรีวฒั นาโรทัย กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางพรทิพย เข็มทอง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุม พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวเยาวรัตน คําตรง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน คณะทํางาน 1. นายสุรพงษ ม่ันมะโน 2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท 4. นางสาวศริญญา กุลประดิษฐ 5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจิตวฒั นา ผพู ัฒนาและปรับปรุงคร้ังท่ี 2 (วันที่ 4 - 10 พฤศจิกายน 2554) 1. นางอัญชลี ธรรมวิธีกุล 2. นางดษุ ฎี ศรวี ฒั นาโรทัย 3. นายสุธี วรประดษิ ฐ 4. นางสาวกฤษณา โสภี 5. นายสุภาพ เมอื งนอย 6. นางสาวทิพวรรณ วงคเ รือน

161 ผูพ ิมพตนฉบับ 1. นางสาวปย วดี คะเนสม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางสาวชาลินี ธรรมธษิ า กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวเพชรนิ ทร เหลอื งจิตวฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผูออกแบบปก นายศภุ โชค ศรีรัตนศลิ ป