วันมาฆบูชา

ประวัตวิ ันมาฆบูชา “วันมาฆบูชา” เป็นวันท่ีมีความสาคัญทางพระพุทธศาสนา 2 ประการคือ เป็นวันที่พระพุทธเจ้าแสดงธรรมโอวาทปาฏิโมกข์ และพระพุทธเจ้าทรงปลง อายุสังขาร โดยตรัสขณะแสดงธรรมว่า “ต่อไปน้ีอีก 3 เดือน เราจักเสด็จดับ ขันธปรนิ ิพพาน” หลังจากทรงส่ังสอนพระธรรมมาเป็นเวลา 45 ปี ความหมาย ของคาว่า “มาฆบูชา” ย่อมาจากคาว่า “มาฆปุรณมีบูชา” แปลว่า การบูชา พระในวันเพ็ญเดือน 3 เหตุการณ์สาคัญในวันเพ็ญเดือน 3 ปีน้ันเกิดเหตุ อัศจรรย์ 4 อย่าง เรียกว่า “จาตุรงคสันนิบาต” มีความหมายดังน้ี จาตุร แปลว่า 4 องค์ แปลว่า สว่ น สนั นบิ าต แปลว่า ประชุม ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

ความสาคญั ของ “จาตุรงคสันนิบาต” ในวนั มาฆบูชา 1. พระสงฆ์จานวน 1,250 รูป เดินทางมาเฝ้าพระพุทธเจ้า ณ เวฬุวันมหาวิหาร กรุงราชคฤห์ แคว้นมคธ ซ่ึงพระสงฆ์เหล่านี้ต่างแยกย้ายไปจาริกเผยแผ่ พระพุทธศาสนาในสถานท่ีต่างๆ 2. พระสงฆ์จานวน 1,250 รูปเหล่านี้ ล้วนเป็นพระอรหันต์ทุกรูปโดยได้รับการ บวชจากพระพทุ ธเจ้าโดยตรง เรยี กว่าวิธเี อหิภิกขุอุปสมั ปทา 3. พระสงฆ์จานวน 1,250 รูป ต่างมาประชุมพร้อมเพรียงกันโดยมิได้มีการนัด หมาย 4. วันท่ีมาประชุม ตรงกับวันเพ็ญเดือนมาฆะ (วันเพ็ญกลางเดือน 3) เป็นวันท่ี พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงธรรมเทศนาอันเป็นหัวใจขอพระพุทธ ศาสนา คือ โอวาทปาติโมกข์ ห้องสมุดประชาชนอาเภอโพธิต์ าก จังหวัดหนองคาย

ประวัติพิธีปฏิบัติวันมาฆบูชาในประเทศไทย พิธีปฏิบัติ หรือพิธีกรรมวันมาฆบูชาในประเทศไทย เริ่มต้นสมัย รัชกาลที่ 4 โดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยมีพิธีพระ ราชกุศลนิมนต์พระสงฆ์วัดบวรนิเวศ และวัดราชประดิษฐ์ 30 รูป ฉันใน พระอุโบสถวันพระศรรี ัตนศาสดาราม เวลาค่าเสด็จออกทรงจุดธูปเทียน เคร่ืองนมัสการแล้วพระสงฆ์สวดทาวัตรเย็นเหมือนอย่างที่วัดแล้ว จึงได้ สวดมนต์ต่อไปมสี วดคาถาโอวาทปาติโมกขด์ ้วยสวดมนต์จบทรงจุเทียน รายตามราวรอบพระอุโบสถ 1,250 เล่ม มีประโคมด้วยอีกคร้ังหน่ึง แล้ว จึงได้มเี ทศนาโอวาทปาติโมกขก์ ัณฑ์ 1 เปน็ เทศนาท้ังภาษามคธแลภาษา สยาม เคร่อื งกัณฑ์จีวรเน้ือดีผนื หน่งึ เงิน 3 ตาลึงและขนมต่างๆ เทศน์จบ พระสงฆซ์ ่งึ สวดมนต์รับสัพพีท้ัง 30 รูป ถือปฏิบัติตามวิธีปกั ษคณนาฝ่าย ธรรมยุติกนิกาย หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

หลักธรรมในวันมาฆบูชา หลักธรรมสาคัญในวันมาฆบูชา คือ “โอวาทปาติโมกข์” เปน็ หลักธรรม อันเปน็ หลักหวั ใจสาคัญในพระพทุ ธศาสนาที่พระพทุ ธเจ้าแสดงธรรมให้ แก่พระอรหันต์ท้ัง 1,250 รูปในวันน้ัน ได้แก่ การทาความดี ละเว้นความ ช่ัว และทาจิตใจใหบ้ ริสุทธิ์ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

กจิ กรรมในวันมาฆบูชาที่ชาวพุทธควรปฏบิ ัติ พระราชพิธี สานักพระราชวังจะมีหมายกาหนดการพระราชพิธีทรงบาเพ็ญพระ ราชกุศลในวันมาฆบูชา ออกประกาศให้ทราบโดยท่ัวกันทุกปี โดยปกติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั จะเสด็จฯ ไปทรงบาเพ็ญพระราชกศุ ด้วย พระองค์เอง ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม แต่บางปีจะทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ใหผ้ ู้แทนพระองค์ไปปฏิบตั ิพระราชกรณียกิจแทน ห้องสมุดประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

กิจกรรมในวันมาฆบูชาที่ชาวพุทธควรปฏบิ ัติ พิธีราษฎร์ สถานศึกษา จะพานักเรียนไปประกอบพิธีในวัด ด้วยการนัดหมายให้ แต่งกายสุภาพเรยี บร้อย นาเคร่ืองสักการะไปเวียนเทียนในช่วงบ่ายหรือ เยน็ ส่วนประชาชนนาดอกไม้ ธูป เทียน ไปเวียนเทียนกันที่วัดในช่วงเย็น หรือช่วงค่าหลังจากฟงั โอวาทเสรจ็ แล้วจะร่วมกันเดินเวียนเทียนรอโบสถ์ หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

กจิ กรรมในวันมาฆบูชาทีช่ าวพุทธควรปฏิบัติ พิธีสงฆ์ พระสงค์จะเป็นผู้นาประกอบพิธีต่างๆ ให้โอวาท สวดมนต์ แสดธรรม และประวัติความเป็นมาของวันมาฆบูชา และเจริญสมาธิภาวนา ในวัน มาฆบูชาช่วงเย็นถึงค่าจะมีการเวียนเทียนรอบพระอุโบสถ โดยเร่ิมจาก พระสงฆ์ สามเณร อุบาสก อุบาสิกา ประชาชนท่ัวไป กระทา 3 รอบ ด้วย การเวียนทางขวาเรยี กว่า เวียนแบบทักขิณาวัฏ รอบที่ 1 ให้ราลึกถึงคุณพระพุทธเจ้า โดยภาวนาคาถา บทอิติปิโส ภควา ฯ ไปจนจบ เพ่ือใหจ้ ิตใจมีสมาธิ รอบท่ี 2 ใหร้ าลึกถึงคุณพระธรรม โดยภาวนาคาถา บทสวากขาโต ภะคะ วะตา ธัมโมฯ ไปจนจบ ร อบ ที่ 3 ใ ห้ร า ลึ กถึ ง คุณ พร ะสงฆ์ โ ด ย ภา ว น า คา ถา บ ท สุปฏิ ปัน โ น ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆฯ ไปจนจบ ที่มา: สานกั หอสมดุ กลาง มหาวิทยาลัยรามคาแหง หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย