สำนวนไทย-59

สำนวนไทย

หวั ล้านได้หวี ได้ส่งิ ของท่ไี ม่มปี ระโยชน์กบั ตนเอง

สีซอให้ควายฟัง สอนคนโง่ไม่รู้เร่ือง แนะนาคนโง่ไม่มีประโยชน์

หมาหวงก้าง คนท่หี วงส่งิ ของท่ตี นเองใช้ประโยชน์ไม่ได้

จบั ปลาสองมือ อย่าหวงั จะได้ทเี ดยี วพร้อมๆ กนั สองอย่าง เพราะในท่สี ุดกจ็ ะพลาดไม่ได้สักอย่าง

ตานา้ พริกละลายแม่นา้ ทำอะไรต้องเสียทรัพย์แล้ว ไม่ได้ทรัพย์คุ้มกบั ทต่ี ้องเสียไป

ดนิ พอกหางหมู การงานท่ีเกดิ ขนึ้ ทีละเลก็ ทลี ะน้อยพอกพนู ขนึ้ เร่ือย ๆ จนทาให้ต้องลาบากหรือ ยุ่งยากเดอื ดร้อน

รักดีหามจ่วั รักช่ัวหามเสา ทาตัวดี ประพฤตดิ ี มีวชิ าความรู้กย็ ่อมจะได้งานเบางานสูง ทาตวั ไม่ดี ประพฤตไิ ม่ดี ไม่ มีวชิ าความรู้กย็ ่อมจะต้องทางานหนัก งานต่า จ่ัวเป็ นของเบาต่างกับเสาท่ีเป็ นของหนัก

รักวัวให้ผูก รักลูกให้ตี ถ้ารักวัวก็ให้ผูกล่ามขังไว้ มฉิ ะนัน้ วัวจะถกู ลักพาหรือหนีหายไป ส่วนรักลูกให้เฆ่ยี น ก็หมายถงึ ให้อบรมส่ังสอนลูกและทาโทษลูกเม่ือผิด.

สำนวน หมายถงึ โวหาร ทานองพูด ถ้อยคาท่เี รียบเรียง จะมี ความหมายโดยนัยเป็ นลักษณะความหมายเชงิ อุปมาเปรียบเทยี บ จะไม่ แปลความหมายตรงตามตัวอักษร เม่ือฟังแล้วมักจะไม่ได้ความหมายใน ตนเอง ต้องนาไปประกอบกับบุคคลหรือเหตุการณ์ จงึ จะได้ความหมาย เป็ นคตเิ ตอื นใจเช่นเดียวกับสุภาษติ ลักษณะเด่น คือ เป็ นถ้อยคาท่มี ีคารมคมคาย กนิ ใจผู้ฟังใช้คากะทดั รัด ไพเราะร่ืนหู มีความหมายลึกซงึ้

สุภำษติ หมายถงึ คากล่าวท่มี ีคตคิ วรฟัง มีจุดมุ่งหมายเพ่อื การส่ัง สอน เตอื นสตใิ ห้ได้คดิ ให้ได้ความจริงเก่ียวกับ ความคดิ และแนวปฏบิ ัติ ซ่งึ สามารถพสิ ูจน์และ เช่ือถอื ได้ เช่น รักยาวให้บ่นั รักสัน้ ให้ต่อ นา้ เช่ียวอย่าขวางเรือ

คำพงั เพย หมายถงึ ถ้อยคาท่เี รียบเรียงขนึ้ มา แฝงคตเิ ตือนใจหรือข้อคดิ สะกิดใจให้นาไปปฏิบตั ไิ ด้ มักเป็ นความหมายกลางๆ ไม่ เน้นการส่ังสอนหรือเนือ้ หาของใจความ โดยมากจะมี ความหมายซ่อนอยู่ ดงั นัน้ การใช้คาพงั เพยจะต้อง ตีความหมายให้เข้ากบั สถานการณ์ เช่น กระต่ายต่นื ตูม

คำคม หมายถงึ ถ้อยคาท่คี ดิ ขนึ้ มาในปัจจุบนั เป็ นถ้อยคาท่หี ลักแหลม ซ่งึ สามารถเข้ากบั เหตุการณ์นัน้ ได้อย่างเหมาะเจาะทงั้ ยัง ชวนให้คดิ ถ้าพูดตดิ ปากกันต่อไปก็อาจกลายเป็ นสานวนได้ เช่น “ความรักทาให้คนตาบอด” “อดีตคือส่งิ ท่ผี ่าน อนาคตคอื ส่ิงท่ฝี ัน ปัจจุบันเท่านัน้ คือความจริง”

๑. \"ฟังหูไว้หู\" หมำยควำมว่ำอย่ำงไร ๑๑..ออยย่ำ่ำดด่ว่วนนสสรรุปุปททนั นั ททที ที ไี่ ไี่ดด้ฟ้ฟังัง ๒. อย่ำฟังควำมข้ำงเดยี ว ๓. อย่ำเสียโอกำสในกำรฟัง ๔. อย่ำฟังโดยไม่จดลง วิชำภำษำไทย เร่ืองสำนวนไทย ระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษำปี ท่ี ๑

๒. ผู้ทม่ี สี ิ่งทต่ี นไม่รู้คุณค่ำ อุปมำว่ำอย่ำงไร ๑. กงิ้ ก่ำได้ทอง ๒. วำนรได้แก้ว ๓. หัวล้ำนได้หวี ๔. ตำบอดได้แว่น ทำแบบทดสอบต่อข้อ ๑ – ๑๕ วิชำภำษำไทย เร่ืองสวำนวนไทย ระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษำปี ท่ี ๑

จงเตมิ สานวนให้ครบสมบรู ณ์ และสอดคล้องกับข้อความท่กี าหนด สามวนั ..ด..ีส..่ีว..นั..ไ..ข...้ ............ ฝนสง่ั .ฟ..้ำ...ป..ล...ำ.ส...งั่.ห..น...อ..ง...... ชกั ใบ.ใ..ห..เ้.ร..ือ..เ.ส..ีย................ รกั ววั .ใ.ห...ผ้..ูก...ร..กั..ล..กู...ใ.ห..ต.้ ..ี ..... คนตาย..ข..ำ..ย..ค..น...เ.ป.็.น..........

ขนทรำยเข้ำวดั ทำบุญทำกศุ ลโดยวธิ ีนำ หรือหำประโยชน์เพ่ือส่วนรวม

ขวำนผ่ำซำก พูดตรงเกนิ ไปโดยไม่เลือกกำลเทศะและบุคคล

กบในกะลำครอบ ผ้มู ปี ระสบกำรณ์และควำมรู้น้อย แต่สำคญั ตนว่ำมคี วำมรู้มำก

กระต่ำยหมำยจันทร์ ผู้ชำยหมำยปองผ้หู ญิงทม่ี ฐี ำนะดกี ว่ำ

กว่ำถั่วจะสุก งำกไ็ หม้ ลกั ษณะของกำรทำงำนทม่ี คี วำมลงั เล ทำให้แก้ปัญหำได้ไม่ทนั ท่วงทเี มื่อได้อย่ำงหนึ่ง แต่ต้องเสียอกี อย่ำงหนึ่งไป

เขยี นเสือให้ววั กลวั ทำอย่ำงใดอย่ำงหน่ึงเพ่ือให้อกี ฝ่ ำยหน่ึงเสียขวญั หรือเกรงขำม

กนิ นำ้ ใต้ศอก ยอมเป็ นรองเขำ, ไม่เทยี มหน้ำเทยี มตำเท่ำ (มักหมำยถงึ เมยี น้อยทตี่ ้องยอมลงให้แก่เมยี หลวง)

จบั ปลำสองมือ อย่ำหวงั จะได้ทเี ดยี วพร้อมๆ กนั สองอย่ำง เพรำะในทส่ี ุดกจ็ ะพลำดไม่ได้สักอย่ำง

กระโถนท้องพระโรง ผ้ทู ใ่ี ครๆ กใ็ ช้งำนได้ และเป็ นทร่ี ะบำยอำรมณ์ของทุกคน

กนิ นำ้ เห็นปลงิ ตะขิดตะขวงใจเมื่อจะทำอะไรซักอย่ำง

กระดูกร้องไห้ กำรจบั ตวั ฆำตกรมำลงโทษได้หลงั จำกพบหลกั ฐำนโดยบังเอญิ

ท่ีมำของสำนวนไทย เกดิ จำก ความเป็ นอยู่ ค่านิยม และการพจิ ารณาส่งิ แวดล้อม ต่าง ๆ รอบตวั แล้วนามาเปรียบเปรย ๑. สำนวนเกิดจำกธรรมชำติ ๒. สำนวนเกิดจำกสตั ว์ ๓. สำนวนเกิดจำกกำรกระทำ/ควำมเป็ นอยู่ ๔. สำนวนเกิดจำกของกินของใช้ ๕. สำนวนเกิดจำกกำรละเล่น กีฬำ หรือ กำรพนนั ๖. สำนวนเกิดจำกกำรนบั ถือศำสนำ ๗. สำนวนเกิดจำกกำรเปรียบเทียบกบั อวยั วะต่ำง ๆ ๘. สำนวนเกิดจำกนิทำนหรือวรรณคดี ๙. สำนวนเกิดจำกประเพณีและวฒั นธรรม ๑๐. สำนวนเกิดจำกกฎหมำย/พงศวดำร

กำรใช้สำนวน ๑.ไม่ใช้ฟ่ ุมเฟื อย ๒.ใช้ให้เหมาะกับกาลเทศะ ๓.ใช้ให้ตรงความหมาย

คุณค่ำของสำนวน ๑.ใช้ส่ือสารได้รวดเร็ว ใช้แล้วเข้าใจความหมายได้ทันที ๒.ช่วยเน้นความเข้าใจให้ชัดเจนย่งิ ขนึ้ ๓.โน้มน้าวให้ปฎิบตั หิ รือมีค่านิยมท่สี ังคมปรารถนา ๔. สะท้อนให้เหน็ ค่านิยม สภาพของสังคมไทยในแง่ต่างๆ ๕. มีประโยชน์ด้านการใช้ภาษา เช่น การผูกคา การเรียง ประโยค

เป็ นเด็กดีนะคะ