-1- แปลงใหญข่ ้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวดั ชลบุรี ที่ทำการกล่มุ แปลงใหญ่ ศพก. อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบรุ ี (หมู่ 11 ตำบลท่าบญุ มี) ประเภทแปลงใหญ่ แปลงใหญ่ ปี 25๖1 ชนิดสินค้า ขา้ ว พนั ธ์ุข้าวขาวดอกมะลิ 105 399,840 กโิ ลกรัม/ปี พนั ธข์ุ ้าวหอมปทมุ ธานี 99,9๖0 กิโลกรมั /ปี มลู ค่าสินค้า คดิ เปน็ เงิน 2,847,600 บาท ประธานแปลงใหญ่ นางชญั ญา บวั พา - นท่ี 833 ร่ - เก รกรสมาชิก 40 รา - ชนดิ สนิ คา้ ขา้ วหอมดอกมะลิ 105 , ขา้ วหอมปทุมธานี
-2- ประวั ิและข้อมลู ท่วั ปของ แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวดั ชลบรุ ี ต้ังแต่อดีตประชาชนในพ้ืนท่ีประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก โดยทำนาเป็นส่วนใหญ่คิดเป็นร้อยละ 70 มีส่วนน้อยท่ีทำสวน ทำไร่ คิดเป็นรอ้ ยละ 20 และปลกู ผัก คดิ เป็นรอ้ ยละ 10 ตำบลท่าบุญมี อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวัดชลบรุ ี เป็นหมบู่ ้านทมี่ ีประวัตเิ ล่าขานกนั มาช้านานวา่ หมู่บา้ นนี้มีวงั น้ำ ขนาดใหญ่ อยู่กลางหมู่บา้ นมีน้ำตลอดท้งั ปี มีปลาไหลชุกชุมมาก ประชากรส่วนใหญ่เข้ามาตั้งบา้ นเรอื นเป็นกลุ่มๆ และ อยู่อาศัยกันมาจนถึงปัจจุบัน แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี เกษตรกรส่วนใหญ่ทำนา จึงมีการจัดต้ังศูนย์เรียนรู้การเพิ่ม ประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร(ศพก.) ด้านข้าว ตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๔9 โดยมีพ้ืนท่ีเหมาะสม และต้องการเรียนรู้ เทคโนโลยีการเพ่ิมผลผลติ ขา้ ว ได้รับการสนับสนนุ ปัจจัยการผลิตจากสำนักงานเกษตรจังหวดั ชลบุรี และศนู ยเ์ มล็ดพันธ์ุ ข้าวชลบุรี ได้ดำเนินการเป็นระบบมากขน้ึ และชัดเจนด้านการบรหิ ารกลุ่ม และได้รับการแนะนำจากเจ้าหน้าทีส่ ่งเสริม การเกษตรของสำนักงานเกษตรอำเภอเกาะจันทร์ จึงได้จัดต้ังกลุ่มแปลงใหญ่ เม่ือปี พ.ศ. 2561 โดยใช้ช่อื ว่า “กลุ่ม แปลงใหญ่ขา้ ว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวัดชลบรุ ี” อีกทั้งปัจจุบัน แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี ยังเป็นศูนย์เพ่ิมประสิทธิภาพการผลิตสินค้า เกษตร (ศพก.) ด้านข้าว ของอำเภอเกาะจันทร์ ซึ่งเป็นศูนย์เรียนรู้ด้านการเกษตร เป็นจุดถ่ายทอดความรู้ด้าน การเกษตรของชุมชน และเป็นที่ให้บริการข้อมูลข่าวสารและบริการด้านการเกษตร เป็นกลไกในการถ่ายทอดความรู้ เร่ืองการผลิตสินค้าเกษตร โดยเฉพาะศูนย์เรียนรู้ด้านข้าว และทำให้การขยายผลเพื่อลดต้นทุนการผลิตประสบ ความสำเร็จอย่างย่ังยืนเกษตรกรได้รับความรู้ที่บริหารจัดการโดยเกษตรกร และสามารถจัดการการผลิตสินค้าเกษตร อยา่ งถูกต้องเพอื่ เพ่มิ ผลผลติ ลดต้นทุนการผลิต ได้ดว้ ยตนเอง อย่างยงั่ ยนื ดังนั้น กลุม่ แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบรุ ี จงึ มคี วามเหมาะสม ทั้งในด้านพนื้ ท่ี และสมาชิกใน กลุ่ม ให้ความร่วมมือในการบรหิ าร รวมถงึ ชุมชนมสี ่วนร่วม ส่งผลให้กลุ่มมีการบริหารจัดการกลมุ่ ที่ดี สมาชิกในกลุ่มมี ความสนใจกระตือรือร้นในการท่ีจะเรียนรู้ในสิ่งใหม่ๆ และท่ีสำคัญคือ ผู้นำกลุ่มมีความเข้มแข็งสามารถดูแลบริหาร จัดการกลุ่มได้ ส่งผลให้กลุ่มแปลงใหญ่นาข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี มีความเข้มแข็ง และมีศักยภาพในการ พัฒนาต่อยอด
-3- แปลงใหญ่ข้าว ปี 61 อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวดั ชลบรุ ี ข้อมลู นฐาน 1. พื้นท่ี ………833……...ไร่ 2. ความเหมาะสมพ้ืนท่ี S2 ท้ังหมด 3. แปลงย่อย ........103......... แปลง 5. คุณภาพผลผลิตมาตรฐาน GAP จำนวน …………………15……………... ราย 6. สมาชกิ ..............40.......................... ราย 7. ผลผลิตรวม.........................499.80........................... ตนั /ปี 8. กลมุ่ วสิ าหกิจชุมชน ...-... 9. ทมี ผู้จดั การแปลง - ผู้จัดการแปลง ขื่อ-สกุล...นางสาววราภรณ์ เฮงไล้..... ตำแหน่งเกษตรอำเภอเกาะสีชัง รักษาราชการแทนเกษตรอำเภอเกาะจนั ทร์ - ผชู้ ่วยผจู้ ดั การแปลง นายชนายสุ ฐิติอุดมรักษ์ นกั วชิ าการส่งเสรมิ การเกษตรปฏบิ ัติการ 10. คณะกรรมการแปลงใหญ่ ประกอบดว้ ย คณะกรรมการบรหิ ารกลุ่มการเก รรปู แบบแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จงั หวดั ชลบุรี ประธาน นางชญั ญา บวั พา รองประธาน นายคงฤทธิ์ บุญทา เลขานกุ าร นางสาวพไิ ลพรรณ เหลืองอ่อน เหรญั ญิก นางสาวกรรณิกา ทาสี ประชาสมั พันธ์ นายนายอารักษ์ วงษ์ละคร กรรมการ นายอมนั ยงั ให้ผล กรรมการ นายเรวตั ร อยูส่ บาย กรรมการ นายทองใบ ฉลองศักด์ิ ปีท่เี ร่ิมจดั ัง • ศนู ยเ์ รยี นรกู้ ารเพม่ิ ประสทิ ธิภาพการผลิตสนิ คา้ เกษตร (ศพก.) อำเภอเกาะจันทร์ จดั ต้งั ขึ้น ปี ๒๕59 • จัดตง้ั เป็น แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี ในปี ๒๕๖1
-4- สถานทท่ี ำการ ศพก.อำเภอเกาะจนั ทร์ หมู่ที่ 11 ตำบลท่าบุญมี อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวดั ชลบรุ ี พกิ ัดที่ตงั้ ศูนย์ 47P, x:749363 , Y:1483801 โทรศัพท์ 063-2973794 ศ ก.อำเภอเกาะจันทร์ ท่ที ำการแปลงใหญ่ขา้ ว อ.เกาะจนั ทร์ จ.ชลบรุ ี ความคดิ รเิ ริ่ม ในการทำนาแต่เดิมน้นั เกิดปญั หาตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ 1. เมล็ดพันธุท์ นี่ ำมาปลูก ยังไมเ่ ปน็ เมล็ดพนั ธุด์ ีเทา่ ทคี่ วร 2. ประสบปัญหาเงนิ ทนุ ในการจดั หาเมล็ดพันธเ์ุ พ่อื เพาะปลูก 3. ขาดความรู้ และที่ปรึกษาในการแกไ้ ขปัญหาเมอ่ื ประสบปญั หาโรคและแมลงรบกวน 4. การใช้ปยุ๋ และสารเคมีเกนิ ความจำเป็น 5. ขาดการจัดการในการเกบ็ เกีย่ วขา้ วเพื่อใหไ้ ด้คณุ ภาพเหมาะสมสำหรับการเป็นข้าวปลูกในฤดูตอ่ ไป 6. ไมส่ ามารถต่อรองราคากับพ่อคา้ คนกลางได้ จึงเกิดแนวความคิดในการรว่ มกันแก้ไขปัญหา อีกทั้งสำนักงานเกษตรอำเภอเกาะจันทร์ ได้เข้ามาพูดคุย ให้แนวคิดใน การจัดการระบบส่งเสริมรูปแบบแปลงใหญ่ ทำให้คนในชุมชนได้เริ่มดำเนินการจัดต้ังกลุ่มแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะ จันทร์ จงั หวัดชลบุรี ขึ้นมา โดยเรม่ิ ต้นการจดั การเรื่องเงนิ ลงทนุ ของกล่มุ ได้จากการลงหนุ้ ของสมาชกิ จากการนำพันธ์ุขา้ ว ทไี่ ด้รบั การสนับสนุนจากกรมการข้าว โดยเกบ็ กระสอบละ 500 บาท ซึ่งในการจัดตงั้ กลมุ่ นำแนวคดิ มาใช้ คอื 1. แนวคิดระบบแปลงใหญ่ รปู แบบบทบาทหนา้ ที่โดยมีคณะกรรมการและสมาชิก 2. แนวคิดในการจัดต้ังเพือ่ ให้สมาชิกและเกษตรกรในพน้ื ที่ลดตน้ ทนุ ในการผลิต เชน่ เมล็ดพนั ธข์ุ ้าว ปุ๋ยเคมี ใน รูปแบบสินเช่ือซ่งึ เกษตรกรจะไดไ้ ม่ถกู เอารัดเอาเปรยี บจากพอ่ คา้ อกี ตอ่ ไป 3. แนวคิดให้เป็นแหล่งเรยี นร้ดู า้ นการผลติ ข้าวท่ีมีคณุ ภาพให้แกส่ มาชิก เกษตรกรในชุมชนและเกษตรกรพื้นท่ี ใกล้เคยี ง
-5- ส่วนท่ี 1 แผน และปจั จัยนำเข้า 1.1 การสร้างความเข้าใจเก รกรสมาชกิ และรวมกลุ่มเก รกรแปลงใหญ่ กำหนดระเบี บ/ กฎเกณฑก์ ลุ่ม - กลุ่มแปลงใหญ่มกี ารประชุมอยา่ งตอ่ เนอื่ ง อย่างนอ้ ย 1 ครั้ง/ปี เพือ่ พูดคยุ และแลกเปลยี่ นสภาพ ปญั หาการปลูกขา้ วในพืน้ ท/ี่ มกี ารประชุมคณะกรรมการและวางแผนการแกไ้ ขปญั หาในกลมุ่ และร่วมจัดทำแผนพฒั นา กลมุ่ แปลงใหญ่ - มีการจดั ตัง้ กฎระเบียบของกลมุ่ ดังนี้ ระเบี บขอ้ บังคับ ๑. การพน้ จากการเปน็ สมาชิก ตามเหตุการณต์ า่ งๆ ดงั น้ี ตาย ทป่ี ระชุมใหญ่มีมตใิ ห้ออก ดว้ ยคะแนน เสยี ง 2 ใน 3 ของผู้เขา้ ร่วมประชมุ หรอื จงใจฝา่ ฝืนระเบยี บข้อบงั คับของกลุ่ม หรือแสดงตนเป็นปรปักษ์หรือไมใ่ ห้ความ ช่วยเหลือ ไมใ่ ห้ความร่วมมอื กับกลุ่ม ไม่ว่าประการใดๆ ๒. สมาชิกตอ้ งเข้ารว่ มประชมุ อยา่ งนอ้ ยปีละ 1 ครง้ั ๓. ในการประชุม อบรม นอกสถานท่ี สมาชกิ ต้องสบั เปลี่ยนหมุนเวียนกันไป เพอื่ จะไดร้ บั รู้ขอ้ มลู ขา่ วสาร และนำมาถ่ายทอดใหก้ ับสมาชิกในกลุ่ม ๔. เม่อื กลุม่ ไดร้ บั งบประมาณสนบั สนุนเพิ่มเติม สมาชิกรบั ไปดำเนินการแล้ว จะต้องคนื เงินไว้สำหรับ เป็นกองทุนหมนุ เวยี นในกลุ่ม ๕. สมาชิกกลุ่ม ต้องใช้สารชวี ภัณฑ์ แทนการใช้สารเคมี อยา่ งน้อย 1 ไร่ และจัดทำบัญชีตน้ ทุนอาชีพ บัญชีครวั เรอื น ทกุ คน ๖. สมาชิกทกี่ ู้ยืมเงนิ กองทนุ หมนุ เวยี น ต้องคนื เงนิ ภายในระยะเวลาท่กี ำหนดในสัญญาทุกครัง้ ๗. คณะกรรมการกลมุ่ ให้มีวาระการดำรงตำแหน่ง 2 ปี เม่อื หมดวาระตอ้ งคดั เลอื กใหมท่ ้ังหมด ๘. หากไมป่ ฏบิ ตั ติ ามกฎระเบียบของกลมุ่ แปลงใหญ่ ทางคณะกรรมการกลมุ่ มีสิทธพิ จิ ารณาให้พ้น สภาพการเปน็ สมาชิกกลุ่มตามความเหมาะสม โดยมีมติใหอ้ อกเสยี ง 2 ใน 3 ของคณะกรรมการทเ่ี ข้ารว่ มประชุม การบริหารจัดการเงนิ รา ด้ จากการบรหิ ารจัดการดา้ นการจดั ซอปัจจั การผลิ ใหก้ ับสมาชิก ๑. การจดั ซ้ือแมป่ ยุ๋ ใหก้ บั สมาชิก เกบ็ ค่าใชจ้ า่ ย 5-10 บาท/กระสอบ เพือ่ เป็นรายได้ของกลุ่มและเกบ็ เข้ากล่มุ เพือ่ เป็นเงินกองทุนบริหารจัดการดา้ นการจัดซอื้ ปจั จัยการผลิต (ระยะเวลาเกบ็ เงนิ คนื หลังเกี่ยวขา้ วเสร็จทันที หรอื 3-4 เดอื น) ๒. ค่าหุ้นสมาชกิ คนละ 200 บาท/ปี ฝากเพ่มิ ได้ไมเ่ กินคนละ 10,000 บาท ๓. กล่มุ หรอื คณะกรรมการถอื เงนิ สด ได้ไม่เกิน 20,000 บาท ๔. ผลกำไรของกลุ่ม ดำเนินการจดั สรร ดังนี้ 4.1 ประกันความเสยี่ งของสมาชิก รอ้ ยละ 5 4.๒ สมทบกองทนุ รอ้ ยละ 10 4.๓ สาธารณประโยชน์ ร้อยละ 45 4.๔ ตอบแทนคณะกรรมการ รอ้ ยละ 30 4.๕ สมทบเข้ากองทุนแม่ ร้อยละ 10
-6- 1.2 สร้างความเข้มแข็งให้กับสมาชกิ ในแปลงโด ด้รบั การ ัฒนาความรจู้ าก ศ ก. - มีการประชุมร่วมกันระหว่างคณะกรรมการแปลงใหญ่และคณะกรรมการ ศพก. ในการขับเคลื่อน งานที่มี ศพก. เป็นหลัก และมีแปลงใหญ่ (เป็นนักเรียน) โดยมีฐานการเรียนรู้เก่ียวกับการทำนา และมีแปลงเรียนรู้ ตน้ แบบของ ศพก. เครอื ข่าย - การถ่ายทอดความรู้ผ่าน ศพก.หลัก และ ศพก.เครือข่าย โดยสมาชิกแปลงใหญ่ได้เข้าร่วมกิจกรรม รว่ มถงึ การศึกษาดงู าน เพอื่ นำความรทู้ ไ่ี ด้มาปรบั ใชใ้ นการพฒั นาการดำเนนิ งานแปลงใหญ่ ได้รับการถ่ายทอดความรู้เร่ืองการใช้สารชีวภัณฑ์ ในการป้องกันโรคแมลง โดยศูนย์ส่งเสริม เทคโนโลยีการเกษตรด้านอารักขาพืช จังหวัดชลบุรี /ได้รับการถ่ายทอดความรู้เรื่องบัญชี โดยสำนักงานตรวจบัญชี / ไดร้ บั การสนบั สนุนเมล็ดพนั ธ์ุขา้ วและความรูเ้ ร่อื งข้าว จากศนู ยเ์ มล็ดพนั ธ์ขุ า้ วชลบรุ ี/ไดส้ นบั สนุนการทำป๋ยุ หมัก น้ำหมัก ชวี ภาพ สารปรับปรุงบำรุง(ปูนมาร์ล) สารเร่ง พ.ด.2 จากสำนักงานพัฒนาท่ีดินชลบุรี ได้รับสนับสนุนปุ๋ยอินทรีย์ จาก สำนักงานเกษตรจังหวัดชลบุรี ให้แก่กลมุ่ เกษตรกรแปลงใหญ่ เป็นอาชพี เสรมิ /กลุ่มได้รับการสนบั สนุนการดำเนินงาน ของกล่มุ จากหนว่ ยงานในพื้นที่ เช่น อบต.ทา่ บุญมี กำนนั ตำบลทา่ บุญมี และผู้นำชมุ ชน
-7- 1.3 การจดั เกบ็ ขอ้ มูล นฐานและความกา้ วหน้าของแปลง ามท่กี ำหนด และบันทึกข้อมลู เขา้ ระบบเปน็ ปจั จุบัน - มกี ารจัดเกบ็ ข้อมูลพน้ื ฐานรายแปลง และรายบคุ คลของสมาชกิ และบนั ทกึ ข้อมลู ลงในระบบco- farm.doae.go.th และการรายงานความกา้ วหนา้ แปลงทเ่ี ป็นปัจจุบนั 1.4 มเี ปา้ หมา และแผนปฏิบั ิงานท่ีชัดเจนในการปฏบิ ั งิ าน 5 ดา้ น เป้าหมา การดำเนนิ งานของกลมุ่ ประเดน็ ัฒนา เปา้ หมา การ ฒั นา 1. ลดตน้ ทุนการผลิต 1.1 ตน้ ทนุ การผลติ เดิม 5,๒60 บาท/ไร่ ตน้ ทุนการผลิตใหม่ 4,201 บาท/ไร่ รอ้ ยละ 20.13 (ลดลงได้ 1,059 บาท/ไร)่ 2. เพิ่มผลผลิต 2.1 ผลผลติ เดิม 500 กโิ ลกรัม/ไร่ ผลผลิตเพ่ิมข้ึน 600 กโิ ลกรมั /ไร่ รอ้ ยละ 20 (ผลผลติ เพ่ิมข้นึ 100 กโิ ลกรัม/ไร่) 3. เพิม่ มลู ค่าผลผลิต 3.1 ผา่ นการรับรองมาตรฐานการปฏบิ ัตทิ างการเกษตรที่ดีสำหรบั ข้าวหอมมะลิไทย มีความรู้ GAP จำนวน 15 ราย พ้นื ทีป่ ลูก 455 ไร่ 4. การบรหิ ารจดั การ 4.1 การซ้อื ปจั จัยการผลติ ร่วมกนั เชน่ ปุ๋ยตามค่าวเิ คราะหด์ ิน 4.2 การจำหน่ายผลผลติ ๔.๓ การผลิตและจำหน่าย สารชวี ภัณฑ์ ไตรโครเดอร์มา่ บิวเวอร์เรยี และเมตาไรเซียม / ปยุ๋ อินทรยี ์ 4.4 เครื่องจกั รกล : เคร่ืองหยอดขา้ ว และโรงสีข้าวของกลมุ่ แปลงใหญ่ 5.1. การขายผลผลิต : ขายขา้ วให้กบั โรงสี รอ้ ยละ 90 ขายขา้ วเมล็ดพนั ธุ์ ร้อยละ 5 5. ตลาด ข้าวสารแปรรูป ร้อยละ 5 5.2 ชอ่ งทางการตลาด : โรงสขี ้าวในจังหวัดชลบุรี,ฉะเชงิ เทรา /เมลด็ พันธ์ใุ หก้ ับเกษตรกรทั่วไป และจำหน่ายขา้ วสารแปรรปู ใหก้ ับคนในชมุ ชน และลกู คา้ ทางสือ่ Online
-8- รา ดเ้ ิม่ ขนึ ดังนี แปลงใหญข่ ้าว อำเภอเกาะจันทร์ จงั หวัดชลบุรี ๑. ลดต้นทนุ ไรล่ ะ 1,059 บาท พนื้ ทแี่ ปลงใหญ่ จำนวน 833 ไร่ ดังนน้ั สามารถลดต้นทุนได้ 882,147 บาท ๒. ผลผลติ เพ่ิมขน้ึ ไร่ละ ๑๐0 กโิ ลกรัมๆ ละ (ขัน้ ตำ่ 7 บาท) เป็นเงินทีเ่ พ่ิมขนึ้ ไร่ละ 7๐0 บาท พื้นท่ีแปลงใหญ่ จำนวน 833 ไร่ ดังน้นั เกษตรกรมรี ายไดเ้ พม่ิ ขนึ้ 583,100 บาท กิจกรรม เดมิ ใหม่ ผลลั ธ์ ต้นทุน 5,๒60 บาท/ไร่ 4,201 บาท/ไร่ ลดลง 1,059 บาท/ไร่ ผลผลิต 500 กก./ไร่ 600 กก./ไร่ เพม่ิ ข้นึ 100 กิโลกรมั /ไร่ รายได้ทเ่ี พม่ิ ขึ้น (ขายเฉล่ยี กโิ ลกรมั ละ 7 บาท) (แปลงใหญ่ จำนวน รายได้เพิ่มข้นึ คดิ เป็นเงนิ 700 บาท/ไร่ 833 ไร่) ลดต้นทนุ ได้ 882,147 บาท ผลผลิตคิดเป็นรายได้ 583,100 บาท 1.5 ประสานและสรา้ งความเข้าใจกบั ภาคีเครอข่า ท่ีเก่ี วขอ้ ง ร่วมประชมุ กบั หน่วยงานต่างๆ เพื่อรับงบประมาณ และวสั ดกุ ารเกษตรเพอ่ื สนับสนุนกลุ่มแปลงใหญ่ และ รว่ มเปน็ วิทยากรถา่ ยทอดความรใู้ ห้กบั หน่วยงานต่างๆ ได้แก่ องค์การบรหิ ารสว่ นตำบล สาธารณสขุ กศน. พัฒนาชมุ ชน กระทรวงมหาดไทย 1.6 การสอ่ สารกบั เก รกรสมาชิกแปลงใหญ่ กลุ่มแปลงใหญม่ ีการประชุมอย่างต่อเนือ่ ง อย่างน้อย 1 คร้งั /ปี บทบาทและการมีส่วนรว่ มของสมาชิก อ่ นาแปลงใหญ่ขา้ ว อำเภอเกาะจันทร์ จงั หวดั ชลบุรี ๑. ใช้สิทธิออกเสียงในการเลือกต้ังคณะกรรมการบรหิ ารนาแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวดั ชลบรุ ี ๒. ออกกฎระเบยี บเพ่ือใช้รว่ มกัน - ตอ้ งรว่ มประชุมอย่างน้อยปลี ะไมต่ ่ำกวา่ 1 ครง้ั - ตอ้ งส่มุ สำรวจแปลงนาของตนเองอย่างนอ้ ยเดือนละ 2 ครั้ง - ต้องเออ้ื เฟื้อ และสามัคคกี ัน ๓. การมีสว่ นร่วมในชุมชนการขยายเครือข่ายและแลกเปลีย่ นความรู้ ๔. สมาชกิ มีการพัฒนาตนเอง ใฝห่ าความรู้ อยา่ งตอ่ เนื่อง ๕. สมาชิกมีความสามารถถา่ ยทอดความร้สู ู่บคุ คลอื่นได้ท้งั ระดบั ครอบครวั และชมุ ชน ๖. มีการจัดตั้งกองทุนหมุนเวียนเพ่ือใช้ดำเนินงานของนาแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี ได้แก่ จัดหาปัจจัยการผลิต (แม่ปุ๋ย,พันธ์ุข้าว) การผลิตขยายสารชีวภัณฑ์ การใช้ปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน หรือกิจกรรม อ่นื ๆ 1.7 การจดั ทำบญั ชี ้นทนุ อาชี สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์จังหวัดชลบุรี ได้อบรมถ่ายทอดความรู้ และสนับสนุนให้เกษตรกรสมาชิก แปลงใหญ่ จัดทำบัญชีตน้ ทนุ อาชีพ ซ่ึงสมาชกิ แปลงใหญข่ า้ ว อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวดั ชลบุรี ได้จดั ทำบญั ชีต้นทนุ อาชีพ
-9- 1.8 การจัดหาทุนสนับสนนุ (เงินและ/หรอปจั จั การ ฒั นาแปลงใหญ่) 1. โครงการส่งเสริมสินค้าเกษตรปลอดภัยตลอดโซ่อุปทานกลุ่มแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี ปีการผลิต 2562 สนับสนุนปุ๋ยอนิ ทรีย์อดั เมด็ จำนวน 32.40 ตนั เพ่อื พฒั นาศักยภาพการผลิตและเป็น กองทุนหมนุ เวยี นให้กบั สมาชิกกลุม่ แปลงใหญ่ขา้ ว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวัดชลบรุ ี (ซึ่งเก็บเงินสมาชกิ 38 ราย รายละ 200 บาท ประธานแปลงใหญ่และรองประธานแปลงใหญ่ รายละ 5,000 บาท เพื่อเป็นกองทุนของกลุ่ม จำนวน 17,600 บาท ๒. กรมการข้าว ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวชลบุรี สนับสนุนเมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 จำนวน 3,250 กิโลกรัม ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมการเกษตรรูปแบบแปลงใหญ่ เพ่ือเพิ่มประสิทธภิ าพการผลิต และเป็น กองทุนหมุนเวียนให้กับสมาชิกกลุ่มแปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี (ซึ่งเก็บเงินค่าเมล็ดพันธุ์ข้าว กระสอบละ 500 บาท หรอื กิโลกรัมละ 20 บาท เพือ่ เป็นกองทุนของกลุม่ จำนวน 65,000 บาท พรอ้ มอบรมถ่ายทอดความรู้ด้านขา้ วและคัดเลอื กจัดตั้งคณะกรรมการแปลงใหญ่ขา้ ว, คณะกรรมการบริหารจดั การกลุ่ม 5 ดา้ น ดงั นี้ 1. ด้านบริหารจัดการเมลด็ พันธ์ุข้าว 2. ดา้ นบรหิ ารจดั การศตั รูพชื 3. ด้านบรหิ ารจัดการปจั จยั การผลติ 4. ด้านบริหารจดั การเครอ่ื งจกั รกลและอุปกรณ์ทางการเกษตร 5. ดา้ นบริหารจัดการพฒั นาคณุ ภาพและมาตรฐาน ศูน เ์ มลด็ ันธขุ์ ้าวชลบรุ ี อบรมถ่า ทอดความรู้ดา้ นขา้ วและคัดเลอกจดั ตัง้ คณะกรรมการแปลงใหญ่ขา้ ว
-10- 3. หน่วยงานสาธารณสุข เขา้ บริการตรวจสขุ ภาพเกษตรกรสมาชิกแปลงใหญ่ 4. โครงการ 9101 สนับสนนุ การผลติ ปยุ๋ อนิ ทรยี ์รว่ มใจ 5. กรมพฒั นาท่ีดินจงั หวดั ชลบุรี สนับสนนุ เมล็ดพันธุป์ อเทอื ง ภายใตโ้ ครงการระบบส่งเสรมิ การเกษตรรูปแบบแปลงใหญ่ เพือ่ เพ่มิ ประสทิ ธภิ าพการผลิตใหก้ ับสมาชกิ กลมุ่ แปลงใหญ่ขา้ ว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัด ชลบรุ ี
-11- ส่วนท่ี 2 การดำเนินการและผลตามกิจกรรม 2.1 มกี ารดำเนนิ การ ามแผนและกิจกรรมที่ ัง ว้ ดงั นี 2.1.1 ลด ้นทนุ ามกจิ กรรมของแผน มกี จิ กรรมทีด่ ำเนนิ การตามแผนการลดตน้ ทุนการผลติ ดงั น้ี ๑. การตรวจวิเคราะห์ดนิ การใชน้ ้ำหมักชวี ภาพ พด.2 โดยสำนักงานพฒั นาทีด่ ินจงั หวัดชลบรุ ี ร่วมกับ กลุ่มอารักขาพืช สำนกั งานเกษตรจังหวดั ชลบรุ ี และศนู ยส์ ง่ เสริมเทคโนโลยีการเกษตรด้านอารกั ขาพืช จังหวดั ชลบรุ ี ๒. การใชป้ ุย๋ ตามค่าการวิเคราะห์ดิน รว่ มกับการใชน้ ำ้ หมักชวี ภาพ ของกรมวิชาการเกษตร ๓. การผลิตและใช้สารชวี ภัณฑ์ เชอ้ื ราไตรโครเดอรม์ า่ ปอ้ งกันโรค และใชเ้ ชอ้ื ราบิวเวอรเ์ รยี ในการ ปอ้ งกันกำจดั แมลง โดยกลุ่มอารักขาพืช สำนักงานเกษตรจังหวัดชลบรุ ี ร่วมกบั ศนู ย์สง่ เสรมิ เทคโนโลยกี ารเกษตรดา้ น อารกั ขาพืช จงั หวัดชลบรุ ี ๔. การใช้ปยุ๋ อนิ ทรยี ์อัดเมด็ ของกรมวิชาการเกษตร ๕. การลดอัตราการใช้เมลด็ พนั ธ์ขุ า้ ว จากเดิม 40 กิโลกรมั ต่อไร่ เปน็ 25 กโิ ลกรมั ตอ่ ไร่ กลุม่ อารัก ชและศนู ์ส่งเสรมิ เทคโนโล กี ารเก รด้านอารักขา ช ถ่า ทอดความรู้การบริหารศั รขู า้ ว
-11- กรม ฒั นาที่ดนิ และกรมวชิ าการเก ร ถา่ ถอดความรู้การใชน้ ำหมักชวี ภา และปุ๋ ามคา่ วิเคราะห์ของดนิ 2.1.2 เ ่ิมผลผลิ ามกิจกรปรุ๋มขาอมงคแา่ ผวิเนคราะหด์ ิน มีกจิ กรรมทด่ี ำเนินการตามแผนการเพิม่ ผลผลิต ดังนี้ 1. การใชเ้ มล็ดพันธ์ุขา้ วพันธุ์ดี ทไ่ี ด้รับสนบั สนุนจากศนู ยเ์ มลด็ พนั ธ์ขุ า้ วจงั หวดั ชลบรุ ี และเมลด็ พนั ธุ์ดี ทท่ี างกลมุ่ แปลงใหญค่ ดั เลอื กไว้ใช้ทำพนั ธุ์ ๒. การใช้ป๋ยุ อยา่ งถกู ตอ้ งและเหมาะสมตามช่วงระยะเวลาการเจริญเติบโตของข้าว ทำให้ผลผลิตข้าว เพิ่มมากข้นึ ๓. การดแู ล ปอ้ งกนั โรคและแมลง และกำจัดวชั พืช ๔. ปรบั ปรุงบำรงุ ดนิ โดยการปลกู ปอเทือง ถั่วเขียว และใชว้ ธิ กี ารไถกลบตอซงั
-12- 2.1.3 ัฒนาคุณภา ามกิจกรรมของแผน มีกิจกรรมทด่ี ำเนนิ การตามแผนการพัฒนาคุณภาพผลผลิต ดงั นี้ 1. การประชมุ ชี้แจงการดำเนินแนวทางการขับเคล่อื นการดำเนินงานโครงการส่งเสรมิ การเกษตร รูปแบบแปลงใหญ่ 1 ครัง้ ภายในเดือนกุมภาพันธ์ ดำเนนิ การได้ตามแผน 2. การอบรมถ่ายทอดความรู้ GAP (กรมการข้าว) จำนวน 2 ครัง้ เพื่อตรวจประเมนิ ให้การรับรอง แบบกลุม่ มาตรฐานการปฏบิ ัตทิ างการเกษตรท่ีดีสำหรับขา้ วหอมมะลิไทย GAP จำนวน 15 ราย พื้นทปี่ ลกู 455 ไร ๓. พัฒนาสินค้าผลิตภัณฑ์ขา้ วของสมาชิกกลมุ่ แปลงใหญข่ ้าว โดยการแปรรปู ข้าวสารคุณภาพ 2.1.4 การ ลาด ามกิจกรรมของแผน กลุ่มแปลงใหญข่ ้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบรุ ี มแี ผนการจำหน่ายข้าว 3 รปู แบบ ไดแ้ ก่ 1. ขา้ วเปลอื ก ในรปู แบบเกย่ี วสดแล้วขายเข้าโรงสีเลย ประมาณร้อยละ 90 ของขา้ วทัง้ หมด โดยราคาเฉลี่ยอยทู่ ่ี 7,000 – 10,000 บาท ขึ้นอยกู่ ับเปอร์เซน็ ต์ความชน้ื /ความสะอาดของข้าว ๒. เมล็ดพนั ธุ์ข้าวพันธ์ดุ ี ประมาณร้อยละ 5 ๓. ข้าวสารคุณภาพ แพ็คบรรจุถงุ ประมาณร้อยละ 5 ได้แก่ - ข้าวขาวมะลิ 105 บรรจถุ งุ 5 กิโลกรมั (ราคาขาย 150 บาท) - ขา้ วขาวมะลิ 105 บรรจถุ งุ 1 กิโลกรมั (ราคาขาย 30 บาท) - ขา้ ว กข. 43 บรรจุถงุ 1 กโิ ลกรมั (ราคาขาย 40 บาท)
-13- 2.1.5 การบริหารจดั การ ามกิจกรรมของแผน มีกจิ กรรมท่ดี ำเนนิ การตามแผนการบรหิ ารจดั การ ดงั น้ี ๑. มีการบริหารเร่อื งการจดั เก็บเงินกองทุนของกลมุ่ จากการไดร้ บั สนับสนนุ เมล็ดพนั ธุ์ข้าวจาก ศนู ย์วิจยั ข้าว โดยมีเงนิ หนุ้ ของกลมุ่ จำนวน 65,000 บาท ๒. มีเงนิ กองทนุ หมนุ เวียนของกลุม่ เพ่อื ใชใ้ นการบริหารจดั การ ช่อื บัญชี “กลมุ่ แปลงใหญข่ ้าว อำเภอ เกาะจนั ทร์” จำนวน 65,000 บาท ๓. ซ้ือปัจจยั การผลติ ร่วมกนั ไดแ้ ก่ พันธ์ุขา้ วปลูกพันธดุ์ ี แมป่ ๋ยุ 2.2 ทมี ผจู้ ัดการแปลงมีการกำกบั ดแู ล และแก้ ขปัญหาของแปลงใหญ่ มีแผนในการตดิ ตามการดำเนนิ งานในแปลงใหญ่อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง มีการดำเนนิ การติดตามแผน เพ่ือรบั ทราบปัญหาในการ ดำเนนิ งาน และร่วมวางแผนพัฒนากลุ่มแปลงใหญ่อยา่ งต่อเนอ่ื ง
-14- 2.3 การลดความเสี่ งจากการผลิ สนิ คา้ เชงิ เดี่ ว (การผลิ และรา ด้) สมาชิกแปลงใหญ่มีการลดความเส่ียง โดยมีการทำการเกษตรแบบผสมผสาน ตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง ได้แก่ การปลูกผักสวนครัว ผักปลอดสารพิษ การเล้ียงปลาในบ่อดิน การเลี้ยงเป็ดไข่ ปลูกไผ่กิมซุง และเข้ารว่ มโครงการเกษตรทฤษฎีใหม่ (5 ประสาน) การปลูกไมย้ ืนตน้ การปลูกไม้ผลไวบ้ ริโภคและจำหน่าย สว่ นท่ี 3 ผลลั ธ์ 3.1 ด้านลด ้นทุนการผลิ ตน้ ทุนผลผลิตก่อนเข้ารว่ มโครงการฯ 5,๒60 บาท ลดลงเหลือ 4,201 บาท ลดลง 1,059 บาท คดิ เป็น 20.13 % 3.2 ดา้ นเ ม่ิ ผลผลิ ผลผลิตเมอ่ื กอ่ นเข้ารว่ มโครงการฯ เฉลยี่ ๕๐0 กิโลกรัม/ไร่ ปัจจุบนั เพมิ่ ขึ้น 60๐ กิโลกรัม/ไร่ คิดเป็น ๒0% 3.3 ดา้ นคณุ ภา ผลผลิ เกษตรกรผ่านการรบั รองมาตรฐานการปฏิบตั ิทางการเกษตรท่ีดีสำหรบั ขา้ วหอมมะลิไทย GAP จำนวน 15 ราย พื้นท่ีปลูก 455 ไร่ 3.4 ด้านการ ลาด มีตลาดรองรับในพื้นที่ ราคาจำหนา่ ยอยูร่ ะหว่างราคา ที่ 7,000-10,000 บาท ซึ่งเมอ่ื เทียบกับตน้ ทนุ การผลติ เกษตรกรยงั ได้ผลกำไรอยู่ระหว่าง 2,799-5,799 บาท/ไร่
-15- ส่วนท่ี 4 การนำนวั กรรมและเทคโนโล มี าใช้ 4.1 การปรบั ใชน้ วั กรรม กลมุ่ แปลงใหญข่ า้ ว อำเภอเกาะจันทร์ จงั หวัดชลบรุ ี มกี ารปรับใช้นวตั กรรม ดังนี้ 1. การใชป้ ุ๋ยสง่ั ตัด รว่ มกับ น้ำหมักชวี ภาพ 2. การไถกลบตอซงั ข้าว, การใชป้ ุ๋ยพชื สด (ถ่ัวเขยี ว, ปอเทอื ง), การใช้สารยอ่ ยสลายตอซัง (จลุ นิ ทรยี ย์ อ่ ยตอซัง) 3. การใชส้ ารชวี ภณั ฑ์ในการป้องกนั กำจดั โรคและแมลง
-16- 4.2 นำงานวิจั ป ่อ อดในการ ฒั นาการผลิ สมาชกิ กลุม่ แปลงใหญ่ได้มีการนำเทคโนโลยี นวตั กรรม และงานวิจยั ไปปรับใช้ในการพัฒนาการผลิต ของตนเอง ในเรื่องการลดต้นทุน และการเพ่ิมผลผลิต เช่น การตรวจวิเคราะห์ดินก่อนการปลูกข้าว การใช้ปุ๋ยส่ังตัด ร่วมกับน้ำหมักชีวภาพ การปลูกถั่วเขียวหลังนาปรับปรงุ บำรุงดินและสร้างรายได้ ซ่ึงส่งผลให้ผลผลิตเพ่ิมสงู ขึ้น และลด ตน้ ทุน รักษาระบบนิเวศ ในเรื่องของการลดใช้ปุ๋ยเคมี การใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกันกำจัดศัตรูพืช รวมไปถึงการนำ เทคนิคจากการทดลองทำนาแบบประณีต 4.3 เก รกรรมแม่น ำสูง กลุ่มแปลงใหญน่ าขา้ ว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวัด ไดม้ ีการใช้องค์ความรแู้ ละวธิ ีการทที่ ำให้เกิดความ แม่นยำในการทำนา ดังนี้ - การตรวจวิเคราะห์ดินกอ่ นการปลกู ขา้ ว - ใช้ปยุ๋ ตามค่าวิเคราะห์ดิน รว่ มกับน้ำหมักชีวภาพ - เรียนรกู้ ารใช้ Application ปยุ๋ ส่ังตดั - สำรวจสถานการณ์ศตั รพู ืชทุกสัปดาห์ ๔.๔ เก รกรมีความสามารถในการใชเ้ ทคโนโล นี วั กรรม การใช้เครอ่ งจกั รกลสมั ใหม่ใน การ ัฒนาการผลิ กลุม่ แปลงใหญข่ ้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวดั ชลบุรี ไดม้ ีการเสนอขอโครงการยกระดบั เกษตรแปลง ใหญ่ดว้ ยเกษตรสมัยใหมแ่ ละเชอ่ื มโยงตลาด โดยเสนอขอรถแทรกเตอร์ และอุปกรณต์ อ่ พว่ ง สำหรับไว้ใช้ในการทำนา ของกลมุ่ แปลงใหญ่ และเพื่อชว่ ยในเรื่องการลดต้นทุนการผลติ การเพิม่ ผลผลติ และการบริหารจดั การเครอ่ื งจกั รกลและ อุปกรณ์ ๔.๕ สร้างสินค้าที่เป็นนวั กรรม เปล่ี นจากการผลิ สนิ ค้าวั ถุดิบ ปส่สู ินคา้ เชิงนวั กรรม - ไม่มี –
-17- ๔.๖ การเ ่มิ ชอ่ งทางและโอกาสทางการคา้ ผา่ นระบบ e-commerce Facebook 4.7 สรา้ งแบรนด์ของ นเอง - ไม่มี – ส่วนที่ 5 ความ ่งั น 5.1 ความสามารถของประธานองค์กรเก รกรในการเปน็ ประธานแปลงใหญ่ และเก รกร ้นแบบ ศนู เ์ รี นรู้การเ ิ่มประสทิ ธภิ า การผลิ สินค้าเก ร (ศ ก.) ขา้ ว อำเภอเกาะจันทร์ นางชญั ญา บวั า ประธานแปลงใหญ่ขา้ ว มีความร้คู วามสามารถในการเปน็ ประธานแปลงใหญ่ และเปน็ ผนู้ ำกลุ่มได้ ซงึ่ ไดผ้ ่านการอบรมหลกั สูตรด้าน ตา่ งๆ ของโครงการส่งเสริมการเกษตรรูปแบบแปลงใหญ่ และโครงการศูนย์เรยี นร้กู ารเพ่ิมประสิทธภิ าพการผลติ สินคา้ เกษตร (ศพก.) เรียบร้อยแลว้ อีกท้ังยังเปน็ Smart Farmer ตน้ แบบ / อกม. /ประธาน ศพก. อำเภอเกาะจนั ทร์/ ผูม้ ีความร้คู วามสามารถดา้ นการทำนา / เปน็ วทิ ยากรใหก้ ับหนว่ ยงานตา่ งๆ และเป็นผู้มจี ิตเสียสละ
-18- 5.2 ความเข้มแข็งของกลุ่มเก รกร กลุ่มเกษตรกร มีความสามัคคี พรอ้ มใจกันพัฒนาอาชีพของตนเอง รวมไปถึงการพัฒนาชุมชน ตำบลท่า บญุ มี ใหด้ ยี ิ่งข้ึน พรอ้ มทีจ่ ะเรียนรเู้ ทคโนโลยี นวัตกรรมใหม่ๆ และนำมาปรบั ใช้ ต่อยอด สรา้ งรายไดท้ างด้านการเกษตร ให้เพ่ิมสูงข้ึน กล่มุ แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจันทร์ จังหวัดชลบุรี จงึ มีความเข้มแข็ง ดำเนินเป็น ศพก.เครือข่าย ศูนย์ จัดการศัตรูพชื ชุมชน ศนู ยจ์ ัดการดินปุย๋ ชุมชน แปลงทดลองทำนาข้าวของหน่วยงานตา่ งๆ และกิจกรรมอนื่ ๆ 5.3 การใช้ทรั ากรอ า่ ง งั่ นและประห ดั การใชน้ ำอ ่างรคู้ ุณค่า การทำการเก รที่ สอดคลอ้ งกบั ระบบนเิ วศ กลมุ่ แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จงั หวัดชลบรุ ี ทำนาโดยคำนึงถึงการรกั ษาทรัพยากรธรรมชาติ และบริหารจัดการน้ำ ทรพั ยากรทมี่ ีในพืน้ ทใี่ ห้เกิดประโยชน์สงู สุด และรักษาระบบนิเวศ โดยการใช้สารชวี ภัณฑ์ นำ้ หมักชีวภาพ เรยี นรูก้ ารควบคุมศัตรูพชื ตามธรรมชาติ รูจ้ ักแมลงศัตรพู ืช แมลงศตั รูธรรมชาติ ให้ระบบนเิ วศในนาขา้ วได้ จัดการกันเอง
-19- 5.6 ลดการใช้สารเคมที ม่ี ีผลเสี กับสิ่งแวดล้อม เกษตรกร ได้ลดการใช้สารเคมี โดยปรับวิธีการในการป้องกันกำจัดศัตรูพืช โดยการใช้สารชีวภัณฑ์ใน กระบวนการปลกู ขา้ วตั้งแตเ่ รม่ิ ตน้ และมีการผลติ ขยายสารชวี ภัณฑ์ไวใ้ ชใ้ นกลุ่มเอง 5.7 Zero waste กลมุ่ แปลงใหญ่ข้าว อำเภอเกาะจนั ทร์ จังหวัดชลบุรี ไม่มีการเผาตอซังและฟางขา้ ว จะใช้วธิ กี ารหมกั ย่อย สลายตอซัง
Search
Read the Text Version
- 1 - 20
Pages: