หลักฐานสําคัญทางประวัติศาสตร์ในสมัยอยุธยา

ความสาคญั ของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ในสมยั อยธุ ยา

 1. หลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์ในข้นั ตอนของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์  หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั อยา่ งมากในการศึกษาคน้ ควา้ เพราะการศึกษาประวตั ิศาสตร์ตอ้ งอาศยั หลกั ต่างๆ ถา้ ไม่มีหลกั ฐาน การศึกษาประวตั ิศาสตร์กจ็ ะไม่ถูกตอ้ งหรือถูกตอ้ งนอ้ ย นอกจากน้ีการรวบรวมหลกั ฐานเป็นข้นั ตอนตน้ ๆของวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์ซ่ึงมีผลต่อข้นั ตอนต่อไปของวิธีการทาง ประวตั ิศาสตร์ท้งั หมด การเขียนงานทางประวตั ิศาสตร์ไม่น่าเช่ือถือหรือเกิดความผดิ พลาดได้ อยา่ งไรกด็ ีก่อนท่ีจะกล่าวถึงหลกั ทางประวตั ิศาสตร์อยา่ งละเอียด นกั เรียนควรทบทวนข้นั ตอนต่างๆ ของวธิ ีการ ประวตั ิศาสตร์ เพ่ือจะไดเ้ ขา้ ใจความสาคญั ของหลกั การประวตั ิศาสตร์ไดย้ ง่ิ ข้ึน วธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์  วิธีการทางประวตั ิศาสตร์ประกอบดว้ ย 5 ข้นั ตอนตามลาดบั 1 การกาหนดหวั เรื่องท่ีจะศึกษา 2 การรวบรวมหลกั ฐาน 3 การประเมินคุณคา่ ของหลกั ฐาน 4 การวิเคราะห์ สงั เคราะห์ และการจดั หมวดหมู่ขอ้ มูล 5 การเรียบเรียงหรือการนาเสนอ

2. หลกั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์  ในการเขียนงานประวตั ิศาสตร์ หลกั ฐานทาง ประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั ในข้นั ตอนที่เริ่มทาการศึกษา คน้ ควา้

 2.1 หลกั ฐานท่ีเป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร  ในส่วนท่ีเป็นหลกั ฐานของไทย มีพระราชพงศาวดารฉบบั ต่างๆการต้งั ชื่อพระราชพงศาวดารดงั กล่าวมีอยหู่ ลายลกั ษณะ เช่น ต้งั ตามช่ือผพู้ บ ต้งั ตามสถานที่เกบ็ ตามผตู้ รวจแก้ อยา่ งไรกด็ ีขอ้ ความในพระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบบั หลวงประเสรฺฐ เขียนไวอ้ ยา่ งส้นั ๆ จึงทาใหเ้ ขา้ ใจเหตุกราณ์ยาก เช่น ถึงเดือน 11 เสดจ็ ไปเชียงไกร เชียงกราน สาหรับพระราชพงศาวดารฉบบั พระราชหตั ถเลขามีความสาคญั คือ มีการตรวจสอบและชาระในสมยั พระบาทสมเด็จ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ฉบบั พระราชหตั ถเลขา ต่อมาสมเดจ็ ฯ กรมพระยาดารงราชานุภาพทรงพระนิพนธ์ ในส่วนหลกั ฐานสาคญั ในการศึกษาปรวตั ิศาสตร์สมยั ธนบุรี ซ่ึงใหค้ วามรู้เก่ียวกบั สมยั ธนบุรีต้งั แต่ก่นการเสียกรุงศรี อยธุ ยาคร้ังท่ี 2 จนสิ้นสุดสมยั ธนบุรี นอกจากหลกั ฐานของไทย ยงั มีหลกั ฐานของต่างชาติท่ีกล่าวถึงประวตั ิศาสตร์อยธุ ยาดว้ ยทาใหไ้ ดข้ อ้ มูลท่ีหลากหลายข้ึน นอกจากน้ี หลกั บานที่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษรเก่ียวกบั สมยั อยธุ ยายงั มีในลกั ษณะอ่ืนอีก เช่นรายงานการคา้ ของบริษทั ิ ต่างชาติท่ีเขา้ มาต้าั หา้ งขายท่ีกรุงศรีอยธุ ยา

 2.2 หลกั ฐานทไ่ี ม่เป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร  หลกั ฐานท่ีไม่เป็นลายลกั ษณ์อกั ษรมีหลายประเภท เช่น พระราชวงั เก่าท่ี พระนครศรีอยธุ ยา ที่ลพบุรี วดั ท่ีพระนครศรีอยธุ ยาและท่ีอื่นซ่ึงสร้างในสมยั อยธุ ยา ศิลปวตั ถุสมยั อยธุ ยา หมู่บา้ นชาวต่างชาติที่เขา้ มาขายหรือเผยแผค่ ริสต์ ศาสนา หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ท้งั ท่ีเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรและไม่เป็นลาย ลกั ณษอ์ กั ษร อาจแบ่งไดใ้ นอีกแบบหน่ึง คือ หลกั ฐานข้นั ตน้ หรือหลกั ฐานปฐม ภูมิ กบั หลกั ฐานช้งั รองหรือหลกั ฐานทุติยภูมิ

3.การประเมินคุณค่าของหลกั ฐาน หลกั ฐานทางประศาสตร์ขา้ งตน้ ไม่วา่ จะเป็นหลกั ฐานประเภท ใด ก่อนที่จะศึกษาคน้ ควา้ จะตอ้ งมีการประเมินคุณค่าเสียก่อน

 3.1 วธิ ีการประเมนิ ความน่าเชื่อถือของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ไทยใน ลกั ษณะต่าง  การประเมินความน่าเชื่อถือของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ไทย มีขอ้ ควร พิจารณาในลกั ษณะต่างๆ ดงั ต่อไปน้ี 1. เป็นของแทห้ รือการทาเลียนแบบ 2. การศึกษาภูมิหลงั ของผทู้ าหรือผเู้ ก่ียวขอ้ ง 3. วตั ถุประสงคข์ องการจดั ทา 4. ช่วงระยะเวลาท่ีจดั ทาหลกั ฐาน 5. รูปลกั ณษข์ องหลกั ฐาน

 3.2 การแยกแยะหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์  หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ท่ีเป็นลายลกั ณษอ์ กั ษรจะมีการเขียนเรื่องราว ทางประวตั ิศาสตร์เรื่องราวท่ีจดบนั ทึกไวเ้ รียกวา่ ขอ้ มูล เม่ือจะใชข้ อ้ มูลควร ตอ้ งดาเนินการดงั น้ี 1.) การแยกแยะความแตกต่างระหวา่ งขอ้ เทจ็ จริงกบั ความคิดเห็น 2.) การแยกแยะระหว่างความจริงกบั ข้อเทจ็ จริง

 3.3 ตัวอย่างการประเมนิ ความน่าเชื่อถือของหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ไทย  การศึกษาประวตั ิศาสตร์ตอ้ งใชห้ ลกั ฐานจากหลายทาง หลายแหล่ง หลาย ฝ่ าย โดยเฉพาะฝ่ ายที่เกี่ยวขอ้ งกบั เหตุกราณ์น้นั ๆ เช่น ในเรื่องการคา้ ขายของ อยธุ ยากบั ชาติตะวนั ตก หลกั ฐานไทยพระราชพงศาวดาร ในกฏหมายตราสาม ดวง อยา่ งไรกด็ ี มีหลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ของไทยหลายเร่ืงที่ไม่มีขอ้ มูล เพยี งพอ จึงมีความจาเป็นตอ้ งใชห้ ลกั ฐานของชาวต่างชาติ

4. การตคี วามหลกั ฐาน หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์แมจ้ ะมีความสาคญั มาเพยี งใดกต็ าม แต่ โดยตวั หลกั ฐานเองอาจไม่มีความหมายหรือความสาคญั ถา้ ขาดการ ตีความโดยนกั ประวตั ิศาสตร์หรือผใู้ ชห้ ลกั ฐานน้นั ๆ ดงั น้นั การ ตีความหลกั ฐานจึงถือวา่ มีความสาคญั ต่อการศึกษาประวตั ศิ าสตร์

 4.1 ความสาคญั ของการตีความทางประวตั ิศาสตร์  การตีความทางประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั ดงั ต่อไปน้ี  1 .เพือ่ อธิบายเร่ืองราวท่ีปรากฏในหลกั ฐาน  2. เพ่ือตีความ  3. เพื่อวิพากษห์ รือวจิ ารณ์  4. ช่วยอธิบายความถูกผดิ ได้  5. เพ่อื อธิบายหลกั ฐานใหเ้ ขา้ ใจง่ายข้ึน

 4.2 ตัวอย่างการตคี วามข้อมูลจากหลกั ฐาน  1. หลกั ฐานท่ีแสดงเหตกุ ารณ์สาคญั ในสมยั อยธุ ยา 2. หลกั ฐานที่แสดงเหตุกราณ์สาคญั ในสมยั ธนบุรี 5. การวเิ คราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล  ในการวิเคราะห์และสงั เคราะห์ขอ้ มูล นกั เรียนควรทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั ความสาคญั ของการวเิ คราะห์และสงั เคราะห์ขอ้ มูล และตวั อยา่ งการวเิ คราะห์ และสงั เคราะห์ขอ้ มูลจากหลกั ฐานท่ียกมาใหศ้ ึกษาจนเกิดความเขา้ ใจ

 5.1 ความสาคญั ของการวเิ คราะห์และสังเคราะห์ข้อมูล  ขอ้ มูลท่ีมีการคน้ ควา้ มาจากหลายแหล่ง ใชห้ ลกั ฐานท่ีมีบุลคลหลายฝ่ าย เขียนถึง หรือแมแ้ ต่มาจากแหล่งเดียวตอ้ งมีการวิเคราะห์ คือ แยกแยะในส่วนท่ี เป็นจริง ขอ้ เทจ็ จริง 5.2 ตัวอย่างการวเิ คราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลจากหลกั ฐาน  1. เอกสารสมยั อยธุ ยา 2. เอกสารสมยั ธนบุรี  ด.ช.พชระพฤกษ์ งามเนตร ม.2/5 เลขท่ี 7