การพัฒนาอาชีพให้มีความมั่นคง ม.ปลาย

43 3. การพัฒนาอาชีพ เปน กระบวนการท่ีเนน ความสาํ คัญการพฒั นาระบบการจดั การทัง้ การผลิตและการตลาดใหตรง กบั ความตองการของลกู คา ดังน้ี คณุ ภาพผลผลติ ลดตน ทนุ การผลิต การพัฒนาอาชีพ การสง มอบ ความปลอดภัย ปจจยั รว มทง้ั 4 ดาน เปนปจจัยทสี่ งผลตอการพัฒนาอาชีพ โดยมลี ักษณะความสําคัญ ดังน้ี 1) คุณภาพผลผลติ เปน เรอ่ื งทีเ่ ราจะตอ งจดั การใหคณุ ภาพตรงความตอ งการของลกู คาใหม ากทสี่ ุด เพ่ือใหลูกคา มนั่ ใจไดว าจะไดร บั สนิ คา/บรกิ ารทดี่ ีเปนไปตามความคาดหวัง 2) ลดตนทุนการผลติ เกยี่ วขอ งกับการกําหนดราคาผลผลิตท่ีจะตองเปนราคาท่ีลูกคาสามารถ ซอื้ ผลผลติ ของเราได แตไมใ ชกําหนดราคาต่ําจนกระทั่งรายไดไมพอเพียง ดังนั้น การลดตนทุนจึงเปน เรื่องสําคัญที่เราจะตองศึกษาเรียนรู หาวิธีลดตนทุนท่ีทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชไปลดตนทุนกับ คา แรงงาน แตเปนการบริหารจัดการใหลดความเสียหายในปจ จัยการผลติ และการจัดการใหไ ดผลผลิตสูง 3) การสงมอบผลิตผลใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงทั้งเวลานัดหมายและจํานวนผลผลิต ตัวอยาง เชน อาชพี รา นตดั เยบ็ เสอ้ื ผาชาย สว นใหญม กั จะผดิ นดั ทําใหเ สยี หายกับลกู คา ทม่ี ีกําหนดการจะ ใชเส้ือผา จึงหันไปใชบริการเส้ือผาสําเร็จรูปท่ีมีความสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสินใจเลือกซ้ือได ทันที ทําใหป จ จบุ ันรา นเยบ็ เสอื้ ผา ชายเกอื บหายไปจากสังคมไทย 4) ความปลอดภัย ทั้งผผู ลติ และผบู ริโภคผลผลิต เชน อาชีพเกษตรอนิ ทรยี  คนงานไมมีโอกาส สัมผัสกับสารพิษ ทําใหการทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกัน ผลผลิตจากเกษตรอินทรียเปนอาหารที่ ปลอดภยั 4. การยดึ หลักคณุ ธรรม การยึดหลกั คณุ ธรรม เปนพฤติกรรมภายในของผูประกอบอาชีพ ท่ีสําคัญสงผลตอความมั่นคง ของอาชพี ดงั น้ี

44 ความขยนั คณุ ธรรมประกอบอาชีพ ความประหยดั ความซอื่ สัตย ความอดทน คุณธรรมทง้ั 4 ประการดังกลาว หลายคนบอกวา เปนเรื่องที่ตองปลูกฝงมาแตเยาววัย จึงจะเกิดข้ึนได ความเช่อื น้ีเปนจริง แตม นุษยเราสามารถเรียนรู สรา งความเขา ใจ มองเหน็ คณุ คา ปรบั เปลีย่ น และตกแตง พฤตกิ รรม เพื่อใชเ ปน เคร่อื งมอื สรา งความสําเรจ็ ใหก ับตนเองได 1) ความขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจคราน ถาผูประกอบอาชีพเปนอยางนี้ เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนามุงม่ันเอาจริงเอาจังยกระดับ ความสาํ เร็จไปอยางตอเน่ือง ความม่นั คงก็จะเกิดขึน้ 2) ความประหยดั เปนพฤติกรรมของการยับยงั้ ระมัดระวังการใชจายใหพอ สรางความคุมคา ใหมคี วามเสียหายนอยทส่ี ุด พฤติกรรมเชนนี้ เปนเรอื่ งของความรอบคอบในการทาํ งาน 3) ความซอ่ื สตั ย เปน ลักษณะการประพฤติตรงและจรงิ ใจตอ ลกู คา ทีมงานไมคดิ ทรยศ คดโกง หลอกลวง คูค า ผรู ว มทุน เปน พฤติกรรมทสี่ รา งความภักดี ความไววางใจตอลกู คา ทมี งานและหนุ สว น 4) ความอดทน มลี ักษณะพฤตกิ รรมทีส่ ามารถอดกล้นั ทนอยไู ดก ับความยากลําบาก ไมทิ้งงาน ไมยกเลิกขอตกลงงา ย ๆ 5. ความม่ันคงในอาชพี ความม่ันคงในอาชพี เปน การจัดการทางจติ ใจของผปู ระกอบการ และระบบงานใหการประกอบอาชีพ ดําเนนิ ไปอยางมคี วามแนนอน ทนทาน ลมสลายไดย าก โดยอาศยั พื้นฐานของการคดิ เปนบนองคประกอบของ การพัฒนาอาชีพสูความมนั่ คง ดังนี้ 1) ดานตนเอง อยบู นฐานของคุณธรรม 2) ดา นสงั คม อยูบนฐานของการพฒั นา 3) ดานวิชาการ อยูบนฐานของการลดความเสย่ี งในผลผลติ ซง่ึ เปนกระบวนการที่ตอ งใชข อ มูลการรบั รูเขา มาคดิ วเิ คราะหสรา งสรรค และตัดสนิ ใจอยางเปนระบบ จะนําอาชพี ไปสูความม่ันคง

45 ใบงานที่ 1 คําสั่ง ใหผ เู รยี นสมั ภาษณผูทป่ี ระสบความสําเร็จเกยี่ วกับองคป ระกอบการพัฒนาอาชพี มา 2 งาน แลว จด ในสมุดบันทกึ ใบงานที่ 2 คาํ สงั่ ใหผ เู รยี นนาํ องคป ระกอบการพัฒนาอาชีพของผูทป่ี ระสบความสําเร็จ มาใชว เิ คราะหตามความรูท่ี เรียนรมู า ใบงานท่ี 3 คําส่ัง ใหผูเรียนทบทวนประสบการณของตนเองแลววิเคราะหความเปนไปไดท่ีจะทําไดจริง โดยนาํ จดุ ออ นจุดแขง็ มาพัฒนาเปน องคความรเู พื่อพัฒนาตนเอง

46 บทท่ี 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมีความมนั่ คง สาระสาํ คัญ การจัดทําแผนและโครงการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง เพื่อใชในการตรวจสอบ ปรับปรุง แกไ ขพรอมจะนาํ ไปสูการปฏบิ ตั ิ ผลการเรียนรูทค่ี าดหวงั 1. อธิบายการวเิ คราะหความเปน ไปไดข องแผนการผลติ หรอื บริการ 2. อธิบายการเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามมั่นคง 3. อธบิ ายการตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพัฒนาอาชพี ใหม คี วามมั่นคง 4. อธิบายแนวทางปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง ขอบขายเนื้อหา 1. การวเิ คราะหค วามเปนไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ 2. การเขยี นโครงการพัฒนาอาชพี ใหม ีความมนั่ คง 3. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพใหมคี วามมั่นคง 4. การปรับปรงุ โครงการพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง

47 เรื่องท่ี 1 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดของแผนการผลติ หรอื บริการ 1. การกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนการผลิตหรอื บรกิ ารดวยการกาํ กบั ดแู ลการขยายอาชีพ เปนกจิ กรรมของผปู ระกอบการท่ีจะตองมีระบบสารสนเทศใหมองเห็นความกาวหนา และความสําเร็จ ของงานในแตละภารกจิ วาไปถึงไหน ดว ยการทาํ กิจกรรมลักษณะความสําเร็จในแผนกลยุทธมากําหนด ระยะเวลาทีต่ อ งใชจ รงิ ดว ย การเขียนเปน ผังการไหลของงานใชเ ฝา ระวงั การดําเนนิ งาน ดังน้ี 1. การจัดทําผังการไหลของงานของแตล ะภารกจิ ประกอบดว ย 1.1 นําขอความเปาหมายกลยุทธอ อกมาเปนหวั เร่ืองสาํ คัญ 1.2 นํากจิ กรรมออกมาจดั ลาํ ดับข้นั ตอนกอ นหลัง 1.3 นําลักษณะบงช้คี วามสําเร็จ ออกมากําหนดเปนผลการดําเนินงาน จดั ทาํ ผงั การไหลของงานเพ่อื ความเขา ใจของผปู ระกอบอาชพี     1 ม.ี ค.53 3 – 5 ม.ี ค.53 16 เม.ย.53 1 พ.ค.53 ตรวจสอบ ไถบกุ เบกิ หวา นเมล็ดพันธุ ไถพรวน การสลายตวั ของซาก หนา ดนิ ปยุ พืชสด คลกุ ปยุ พืชสด พืช ไถพรวนคลุก พัฒนา ลงดิน กระจายใหท่วั ดนิ มีอนิ ทรียวตั ถุ คุณภาพดิน โครงสรา งดินเปน 20 ไร กอนกลม รว นซุย 2 ม.ี ค. 53 6 ม.ี ค. – 17 เม.ย. 17 – 30 เม.ย. 2 – 15 พ.ค. ไถแปรยอยดิน ใหน้ําบํารุงรกั ษา ใหนา้ํ พรอ ม ใหน้าํ พรอม ใหแ ตกกระจาย ตน ปุย พืชสด จุลินทรียย อย จุลินทรยี จ น สลายหมักดนิ ซากพืชยอย   สลายเปน  อินทรยี วัตถุ  แผนภมู ผิ ังการไหลของงาน

48 2. การใชผ ังการไหล กํากับดแู ลการขยายอาชพี ประกอบดว ย 2.1 นาํ ผงั การไหลของงานติดผนงั ท่ีสามารถมองเหน็ ได 2.2 ติดตามระยะเวลาตามผังการไหลของงาน วันท่ีกําหนดกิจกรรมดําเนินการ สาํ เร็จหรอื ไม ถา สําเร็จกท็ ําเครือ่ งหมายบอกใหรูวางานหรือกิจกรรมน้ีทําสําเร็จแลว งานหรือกิจกรรมน้ี ตองมีการปรับปรงุ แกไ ขหรอื ไม 2.3 กรณกี จิ กรรมไมส าํ เร็จ ผปู ระกอบการจะตองคดิ ตาม คน หาสาเหตุแลวปฏิบัติการ แกไขขอบกพรอ ง 2.4 ดําเนินการปรับระยะเวลาในผังการไหลของงานใหเ ปนความจริง 3. ประเมนิ ผลการกาํ กบั ดแู ลวา มสี ว นประสบผลสาํ เรจ็ อะไรบาง และสําเร็จไดเพราะ อะไร จากน้นั ดวู า สวนใดที่ไมประสบผลสําเร็จและมีอะไรเปนเหตุ นําผลทั้งความสําเร็จและความเสียหาย มาสรุปผล เพ่อื นาํ ผลกลบั มาแกไขแผนกลยทุ ธแ ละแผนปฏบิ ัตกิ ารใหมีประสทิ ธภิ าพได 2. กรอบแนวคดิ การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมั่นคง การควบคุมตรวจสอบการทํางาน เปนกจิ กรรมที่ใหการทํางานเปน ไปตามขอตกลงหรือ ขอกําหนด พิจารณาดคู วามถูกผิดหาขอ เท็จจริง ประมาณคา และบันทึกสรุปเรื่องราวของการดําเนินงาน ขยายอาชพี และผลทีเ่ กดิ เพอ่ื นําไปสกู ารวางแผนพฒั นาการขยายอาชีพ ใหม ีความมนั่ คงมากย่ิงข้นึ จึงขอสรปุ กิจกรรมการควบคุมตรวจสอบ ประกอบดว ย 4 กิจกรรม ดงั นี้ (1) การควบคมุ (2) การตรวจสอบ (3) การประเมนิ (4) การรายงานผล

   49 การควบคมุ การตรวจสอบ การประเมิน  ควบคุมการดําเนนิ งาน การพิจารณาความ การประมาณคา การรายงานผล - การลดความเส่ยี งของ - ถกู ผิดและหา - ผลสาํ เรจ็ การจดั ทาํ - ผลเสีย สารสนเทศ ผลผลติ – ขอเทจ็ จรงิ ใหเ ปนไปตาม ขอ ตกลง - การพฒั นาคณุ ภาพ - เรอื่ งราวของ อาชีพ การทาํ งาน - ผลสําเรจ็ - ผลเสีย จัดทําแผนพัฒนาการขยายอาชพี สู ความมน่ั คงทส่ี ูงขนึ้ วงจรของการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามมนั่ คง 3. การควบคมุ การดําเนนิ งานขยายอาชีพ เปน กิจกรรมการดแู ลการดาํ เนนิ งานขยายอาชีพใหเปน ไปตามแผนธุรกจิ ขอ กําหนดและ ขอตกลงดา นตาง ๆ ทีเ่ ก่ยี วขอ งกบั คุณภาพผลผลติ ความเช่ือถือของลกู คา โดยมขี ้นั ตอนดาํ เนินการ ดงั นี้ แผนภูมกิ ารควบคุมการดําเนนิ งานขยายอาชพี    ศกึ ษาทําความเขาใจ เขยี นเอกสารในสงิ่ ที่ตอ งทํา ทาํ ตามทีเ่ ขียน - แผนธุรกจิ - เอกสารคมู อื ทาํ งาน - ทําตามท่ีเขยี น - การลดความเสยี่ ง - เอกสารขน้ั ตอนการ - หาขอจํากดั ขอ บกพรอ ง ของผลผลติ ทาํ งาน/ใบงาน การทาํ งานตามเอกสาร - การพัฒนาการ - เอกสารขอกาํ หนด - พัฒนาเอกสารข้นั ตอน มาตรฐานการดําเนินงาน การทาํ งาน ขยายอาชีพ

50 จากแผนภูมกิ ารควบคุมการดําเนินงานขยายอาชพี มรี ายละเอียด ดังน้ี 1. ศึกษาทาํ ความเขาใจ ผูประกอบการตองศึกษาทําความเขาใจแผนธุรกิจ ขอกําหนด การลดความเสีย่ งผลผลิต และขอ กําหนดหรือมาตรฐานการพฒั นาอาชีพใหผูรวมงานทกุ ฝา ยไดรเู ทา ทนั กัน 2. เขียนเอกสารในสิ่งที่ตองทํา ผูประกอบการและผูรวมงานชวยกันเขียนขอกําหนด วธิ กี าร ขน้ั ตอนการทํางานทีต่ องทําจริง ๆ ออกเปน เอกสารคมู ือการทาํ งานตามแผนธรุ กิจ เอกสารขัน้ ตอน การทํางานหรอื ใบงานตามขอ กําหนด การลดความเส่ยี งผลผลิต และเอกสารมาตรฐานการดาํ เนินงานตาม ขอกําหนดของการพัฒนาอาชีพ 3. ทาํ ตามทเ่ี ขียน คณะทํางานตองมุงมั่นทําตามท่ีเขียนไวในเอกสารดวยการนําไปหา ขอ จาํ กดั ขอ บกพรองแลว รวมกนั แกไ ขเอกสารการทาํ งานทเ่ี ปน ปญหา การดาํ เนินงานทงั้ 3 ข้นั ตอนเปน การควบคมุ ใหการดําเนนิ งานเปนไปตามขอกาํ หนดได ผลผลติ และการทํางานเปน ไปตามมาตรฐานและขอ ตกลงกบั ฝายตาง ๆ ได 4. การตรวจสอบการดาํ เนนิ งานขยายอาชพี การตรวจสอบเปนการดําเนินการเพ่ือปกปองรักษาอาชีพใหเขมแข็งคงอยูได ดวยการ พจิ ารณาดคู วามเรยี บรอย พจิ ารณาดูวา ถูกหรือผิด และหาขอเท็จจริงแลวดําเนินการจัดการใหความไม เรียบรอยหรือความผิดบกพรอ งหมดไป มขี นั้ ตอนดําเนนิ การดงั นี้      วิเคราะห จัดทาํ รายการ ปฏบิ ัตกิ าร สรปุ ผลการ จดั การแกไ ข แผนปฏบิ ัตกิ าร ตรวจสอบ ตรวจสอบ ตรวจสอบ - ช้แี จง จําแนก - เหตุการณท จ่ี บแลว - รายการตรวจ - ตรวจสอบบนโตะ - ความเรยี บรอ ย สิง่ ผิด - เหตกุ ารณทีก่ ําลัง - เกณฑก ารตรวจ ประชมุ - ส่งิ ผดิ - รว มกันแกไข ดําเนนิ การ - ตรวจสอบการ - ขอ เท็จจรงิ ปฏบิ ตั ิการ จากแผนภูมกิ ารไหลของงาน มรี ายละเอยี ดการดําเนนิ การตรวจสอบ ดังน้ี 1. วิเคราะหแผนปฏิบัติการ เปนการตรวจสอบการดําเนินงานขยายอาชีพ เร่ิมตนจาก แผนปฏิบัตกิ ารเพอื่ ตรวจสอบวาในชว งเวลาน้ี มีเหตุการณข องงานทจี่ บแลว และเหตกุ ารณท ี่กําลงั จะทํามี อะไรบา งท่ีมีความสาํ คญั และสง ผลกระทบตอ คุณภาพงานตาง ๆ แยกออกมาเพอื่ ใชดําเนนิ การตรวจสอบ 2. จดั ทาํ รายการตรวจสอบ ดวยการเอาเหตุการณที่จบแลวและเหตุการณกําลังจะทําที่ ถกู เลอื กออกมาวา มคี วามสาํ คัญและสงผลกระทบตอคณุ ภาพงานตาง ๆ ออกมาจัดทําเกณฑวา สภาพท่ีดี ควรเปน อยางไร แลว จัดทาํ เปน เอกสารสําหรับการตรวจ และจดบันทกึ ทีเ่ หมาะสมกบั การทาํ งานจรงิ

51 3. ปฏบิ ัตกิ ารตรวจสอบ ควรแจงใหผูรับผดิ ชอบกิจกรรมท่ีจะตรวจวา จะตรวจอะไรกับ เหตุการณอะไรบาง เพื่อใหผูรับผิดชอบไดทบทวนสภาพการทํางานของตนเอง โดยแยกดําเนินการ ออกเปน 2 ลักษณะ คอื 3.1 การตรวจสอบบนโตะประชุม เพื่อพิจารณาความเรียบรอยสิ่งผิด ส่ิงถูกตาม ผรู ับผิดชอบงานกาํ หนด 3.2 การตรวจสอบการปฏิบัติงาน เพื่อเปรียบเทียบกับขอมูลของการตรวจสอบบน โตะประชมุ กบั สภาพทเ่ี หน็ จรงิ 4. สรุปผลการตรวจสอบ รวมกันสรุปผลระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน โดย สรปุ ผลการตรวจสอบใหม องเห็นสภาพการทาํ งาน ความเรียบรอ ย สิ่งของและขอเท็จจริง 5. จัดการแกไข เปนการทํางานระหวางผูตรวจสอบกับคณะทํางาน รวมกันวิเคราะห สง่ิ ผดิ และรวมกันปฏบิ ัตกิ ารแกไข 5. การประเมินตนเอง เปน การนาํ ผลสรุปจากการตรวจสอบมาประมาณคา ดังน้ี 1. การประมาณคา ผลสําเร็จวา มีอะไรบาง และความสาํ เร็จดงั กลา วมีอะไรมาสนับสนนุ บา ง และการสนับสนุนเหลา นนั้ คุม คา กับผลสําเรจ็ หรอื ไม 2. การประมาณคาผลเสียวา มีอะไรบาง และความเสียหายดังกลาวสงผลกระทบกับ สวนใดบา งของการขยายอาชีพ 6. การรายงานผล การจัดทํารายงานผล สําหรับการพัฒนาหรือขยายอาชีพ เปนการจัดทําเอกสารสารสนเทศ เพื่อใชจดั ทาํ แผนพฒั นาการขยายอาชีพสคู วามมน่ั คง จงึ ควรทําเปนเอกสารหนาเดียวท่ีระบุเร่ืองราวของ การทาํ งาน ผลสาํ เร็จ และผลเสยี ดงั ตัวอยาง

52 ตัวอยา งเอกสารรายงานผลและการควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพสคู วามม่นั คง 1. ช่อื สถานประกอบการ วัน เดอื น ปทีต่ รวจ 2. กจิ กรรมทต่ี รวจ : การพฒั นาคณุ ภาพดิน 3. เหตุการณทีร่ ับการตรวจ สําเร็จ เสยี หาย 1. การปลูกปยุ พืชสด  - - 2. การไถพรวนปุยพชื สดลงดนิ  -  3. การหมักดิน 4. ผลการตรวจ 4.1 เรอ่ื งราวของการทํางาน (1) ผูรบั ผดิ ชอบทํางานตรงตามเอกสารขอกาํ หนดเร่ืองพัฒนาดนิ ไมครบทุกคน (2) ผูรบั ผิดชอบจดบนั ทึกการทํางานเพียง 3 คน ไมมีบันทกึ 7 คน 4.2 ลกั ษณะความสําเรจ็ ของงาน ผลทีเ่ กิดจากความสาํ เร็จ (1) สามารถผลิตปยุ พชื สดไดไรละ 8 ตนั - ลดคา ใชจา ยซ้ือปุยคอกลงไรล ะ 2,000 บาท (2) ซากพชื ถกู สบั พรวนเติมพน้ื ทพ่ี ฒั นา - ดินมซี ากพืชในอตั ราสวนปนกันท้งั หมด 4.3 ลกั ษณะผลเสีย สาเหตุ การแกไข 1. ดินมีกลิ่นเหมน็ บูดเนา - ไมไ ดจา ยจลุ นิ ทรียม าพรอ มกบั น้าํ - ชแ้ี จงความสําคัญของการทาํ งาน - ใชเคร่ืองพน ละอองหนา ดิน ตามเอกสารขอ กาํ หนด จลุ ินทรียไมพ อ - ใหเรงดําเนินการใหจุลินทรีย ทางนํ้า วันละ 2 คร้ัง ผรู บั การตรวจ ผูตรวจ 1. ______________________________ ____________________________ 2. ______________________________ 3. ______________________________ 4. ______________________________

53 ใบงานที่ 1 คําสั่ง ใหผ เู รียนจัดทาํ เอกสารรายงานผล การควบคุมตรวจสอบการขยายอาชีพ สูความมั่นคงของตนเอง หรือ สมั ภาษณผ ูประสบความสําเร็จในอาชพี ตามรูปแบบของเอกสารขา งตน

54 เรอื่ งที่ 2 การเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามม่นั คง 1. เหตผุ ลของการทาํ โครงการพฒั นาอาชพี สูความม่นั คง ในการเรยี นรูท ผี่ า นมาเปน เรอ่ื งของการทําแผนธรุ กจิ ตามปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งท่ีใหค วามสําคัญ กบั การใชเหตผุ ล การกําหนดทศิ ทางธุรกจิ ใหมีความพอดี และมีภูมิคุมกัน การกําหนดแผนปฏิบัติสราง ความรอบรู และขับเคลือ่ นแผนสคู วามสําเร็จอยา งมีคณุ ธรรม ซ่ึงเปนเรื่องภายในของผปู ระกอบการขยาย- อาชพี เทานั้น แตการทาํ ธุรกจิ ที่จะตองพฒั นาออกไปจาํ เปน ตอ งใชท ุนเพ่มิ เติมหรอื ตองไดรบั ความชวยเหลือ จากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียด การดําเนินงาน ชวยเหลือจากภาครัฐหรือเอกชน การใหความชวยเหลือดังกลาว ผูใหตองการทราบรายละเอียดการ ดาํ เนนิ งานมผี ลลพั ธเปนอยางไร มีผลที่เกิดอะไรบางและกระทบตอสังคมชุมชนอยางไร คุมคาที่จะให การสนบั สนนุ หรือไม หรอื มีโอกาสท่จี ะสรา งกาํ ไร นาํ รายไดมาคนื สถาบนั ทางการเงนิ ไดห รอื ไม ดังนั้น จึงมีความจําเปนท่ีจะตองมีความรู ความเขาใจในการเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ เพื่อ นาํ เสนอขอรบั ความชวยเหลือหรือสรางความเชอ่ื ม่นั ใหกับแหลงทุน 2. การเขยี นโครงการ โครงการ เปนเอกสารภาพรวมของแผนธรุ กิจ เพอ่ื ใชน ําเสนอตอ สงั คมในการเผยแพรความคดิ หรือใชนําเสนอเพอ่ื ขอความชว ยเหลือ สนับสนนุ เงนิ ทนุ ซงึ่ ประกอบดว ยสาระทแ่ี สดงใหเ ห็นความสําคัญ และคณุ คา ของการดาํ เนินงาน ซ่ึงประกอบดวย 1) การเขยี นชือ่ โครงการ โดยท่วั ไป มี 2 องคป ระกอบ คอื (1) ขอความบงบอกวาทําอะไร (2) ขอความวาเปน ของใครและ(3) นาํ เสนอใคร เชน “โครงสรา งขยายอาชีพเกษตรอนิ ทรีย ชุมชนบานคลองหาด นําเสนอขอ การสนับสนนุ จากทางอาํ เภอคลองหาด” 2) การเขยี น ความสําคัญและหลกั การ เปน สาระสว นทบ่ี อกความสาํ คัญของการจดั ทําโครงการและหลักการดําเนนิ การ ซึง่ มี โครงสรา งการเขยี น ดังน้ี 2.1 โครงสรางการเขยี นความสําคัญ การเขยี นความสาํ คญั ในการขยายอาชพี ควรจะ เปน สาระสาํ คญั ในธรุ กจิ ซึง่ ประกอบดวย 2.1.1 เขยี นบง บอกสภาวะแวดลอ มอาชีพ ไดแ ก (1) สภาพทด่ี นิ ส่ิงแวดลอ มทสี่ ง เสริมการดาํ เนินโครงการ (2) ผลิตผลอะไรทเี่ หมาะสมในการผลติ (3) ลักษณะคณุ ภาพผลผลติ ทลี่ กู คาตอ งการ (4) ลกู คา เปน ใคร อยา งไร

55 (5) ขายใหก ับใคร สว นแบง ทางการตลาดเปน อยางไร (6) จะสามารถเขาไปยึดตลาดสว นแบงตลาดไดร อ ยละเทา ไร 2.1.2 เขียนสรปุ ใหเ ห็นความสําคัญทเ่ี กี่ยวขอ ง (1) การสรา งงาน สรางรายไดใ หกบั ชมุ ชน (2) การมีสวนรวมสรา งความพอเพยี งดานตาง ๆ ใหกบั ชมุ ชน 2.2 การเขยี นหลักการ เปน ขอ ความตา ง ๆ เพอื่ บง บอกวา โครงการจะทําอะไร ใหใคร ทําแคไหน และทาํ อยา งไร ดังนี้ 2.2.1 จะทําอะไร ใหใคร ดังตัวอยาง - มงุ เนน ผลิตผกั ผลไมร ะบบเกษตรอินทรยี  ขายใหก บั กลุมผูรักษาสขุ ภาพ 2.2.2 ทําอยางไรดังตัวอยาง - ใหความสําคัญกับการประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขาสูระบบ การเกษตร 2.2.3 ทําทไ่ี หน ดงั ตวั อยา ง - การดําเนินงาน จะเร่ิมตนท่ีแปลงเกษตรของผูทํา แลวสงเสริมการ เรียนรูขยายเครอื ขา ยการปลูกผกั อนิ ทรียอ อกไป

56 2.3 ตัวอยางการเขยี นเหตผุ ลและหลกั การ เหตผุ ลและหลกั การ การตดั สินใจดาํ เนนิ การจัดทาํ เกษตรอินทรยี  มีเหตผุ ลมาจาก 1. สภาพทดี่ ินของหมูบานคลองหาด เปนทด่ี ินเปด ปา ใหม เพอ่ื ทาํ พชื ไรมาเพยี ง 5 ป เกษตรกรไมรจู กั และไมเ คยใชสารพษิ ฆา แมลงและปราบวัชพืชเขามาใช เปน พนื้ ท่ีสะอาดปราศจากสารพษิ 2. ถาหากดาํ เนนิ การผลิตพชื ผกั ผลไมในระบบเกษตรอินทรีย จะทําใหผลิตผลท่ีไดมา สะอาดไมมี สารพิษตกคา ง 3. ผักผลไมท่ีตลาดตองการ จะเปนผลผลิตท่ีไรสารพิษ มีการเจริญเติบโตไปตามธรรมชาติและ รสชาติเปน ไปตามสายพันธุ 4. ขณะนกี้ ลมุ ผูรักษาสุขภาพมีจํานวนมากขึ้น เน่ืองมาจากการประชาสัมพันธความปลอดภัยของ อาหาร ทําใหก ลุมคนกลุมน้ีสนใจซอ้ื อาหารไรส ารพษิ บรโิ ภคมากขน้ึ โดยลาํ ดบั 5. มีผูค า อาหารสุขภาพเขา มารับซ้ือถึงไรนา จํานวนไมจํากัด เพ่ือกระจายสินคาเขาสูรานคาอาหาร สุขภาพ 6. ผลการศึกษาติดตามสวนแบงของตลาดอาหารสุขภาพ พบวา ขณะนี้มีผักผลไมเขาสูตลาด เพียงรอ ยละ 0.25 ของพืชผักผลไมท่ีปลูกในระบบเคมี เทานนั้ จึงอาจสรปุ ไดวา สวนแบงของตลาดยงั สงู มาก สามารถทําแลวขายได จะเปน โอกาสในการสรางงาน สรางรายไดใหกับคนในชุมชนบานคลองหาดไดพัฒนาเศรษฐกิจเขาสูความพอเพียงตามอัตภาพของแตละ ครอบครัวที่เขารว มโครงการได จากเหตุผลดังกลา ว จงึ อาจสรปุ หลักการดําเนนิ งานไดด งั น้ี 1. เปนการดาํ เนินงานที่มงุ เนนการผลิตผัก ผลไมใ นระบบอินทรียข ายใหก บั กลุม ผูรกั ษาสุขภาพ 2. การดําเนินงานใหความสาํ คัญกบั การประยุกตระบบนิเวศธรรมชาติเขา สรู ะบบการเกษตร 3. การดาํ เนินงานจะเริม่ ตน ทีแ่ ปลงเกษตรของผูนํา แลวสงเสริมการเรียนรูขยายเครือขายการปลูก ผกั อินทรียออกไป

57 3) การเขยี นเปาหมายโครงการ 3.1 โครงสรา งการเขยี นเปา หมายโครงการ ประกอบดวย ขอความบงชว้ี า + ปรมิ าณงาน + + บอกระยะเวลา ทาํ อะไร สาํ เรจ็ 3.2 การเขียนขอความเปา หมายโครงการ ควรพจิ ารณาสิ่งตอ ไป (1) ขอความบงชว้ี าทําอะไร ตอ งเปน เรือ่ งสําคัญ เปนหวั เร่ืองหลักของโครงการ (2) ปริมาณงานท่รี ะบตุ องมขี อ ความสามารถทาํ ไดจรงิ (3) ระยะเวลาสาํ เรจ็ ตองเหมาะสมกบั ปริมาณงาน และมีความเปนไปไดจริงท่ีจะทํา สําเรจ็ 3.3 ตัวอยา งขอ ความเปา หมายโครงการ จดั ตัง้ ครวั เรือนบา นคลองหาดใหท ําเกษตรอนิ ทรยี  ครอบครัวละ 2 ไร จํานวน 200 ครอบครวั ใหแลวเสรจ็ ในเดอื นพฤษภาคม 2552 4) การเขียนวัตถปุ ระสงคโครงการ เปนขอความที่ขยายภาพของเปาหมายโครงการ ใหมองเห็นภาระงานท่ีจะตองทําให สาํ เร็จ โดยมรี ายละเอียดการคิด การเขียน ดงั นี้ 4.1 วิเคราะหเ ปาหมาย กาํ หนดภาระงานท่ีควรทําแลวทําใหเ กิดความสาํ เรจ็ ตามเปาหมาย โครงการได เชน วิเคราะหเ ปาหมาย กําหนดภาระงานทคี่ วรทํา จดั ตั้งครวั เรอื น 1. ฝก อบรมศกึ ษาดงู าน เกษตรอนิ ทรีย 2. จัดการสนับสนุนการจัดตงั้ 200 ครอบครัว ระบบเกษตรอินทรยี  3. ติดตามควบคมุ การ ดําเนนิ งาน

58 4.2 วเิ คราะหภาระงาน กาํ หนดลักษณะบงชค้ี วามสําเร็จ ดงั ตวั อยางนี้ ภาระงานท่จี ะทํา ลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ 1. จดั ฝก อบรม - สามารถเขา ใจเห็นความสาํ คญั อาชพี เกษตรอนิ ทรีย 2. จัดสนบั สนุน - สามารถดําเนินอาชีพเกษตรอินทรยี ไ ด 3. ตดิ ตามและพัฒนา - อาชพี มคี วามเขม แข็ง 4.3 เขยี นวัตถุประสงคโ ครงการตามโครงสรางนี้   ทําอะไร ใหใ คร เปน อยางไร เพือ่ ฝก อบรม เกษตรกรบานคลองหาด สามารถเขาใจเห็น ความสาํ คัญอาชพี เกษตรอินทรยี  ตวั อยางวตั ถปุ ระสงคโครงการ 1. เพ่ือฝกอบรมเกษตรกรบา นคลองหาดใหส ามารถเขา ใจ เหน็ ความสําคัญอาชีพเกษตรอนิ ทรียไ ด 2. เพ่ือสนบั สนนุ เกษตรบา นคลองหาด ใหสามารถดาํ เนนิ การประกอบอาชพี เกษตรอนิ ทรียไ ด 3. เพอื่ ตดิ ตามพฒั นาใหเ กษตรกรผูประกอบอาชีพเกษตรอินทรีย มคี วามเขมแขง็ ในอาชพี ได 5. การเขียนผลผลติ ของโครงการ การเขยี นผลผลิตของโครงการเปนการเขียนส่ิงที่จะเกิดขึ้นอันเน่ืองมาจากโครงการ อยางมีเหตุมีผล ดวยการนําวัตถุประสงคโครงการมาวิเคราะห กําหนดผลผลิตท่ีควรจะเกิดตามตัวอยาง วตั ถปุ ระสงคท ี่ 1 ขอ ความในวตั ถปุ ระสงค ผลผลติ ทีค่ วรจะเกดิ 1. ฝกอบรมเกษตรกร 1. มผี ผู า นการฝก อบรม 60 คน 2. เขาใจและเห็นความสําคญั ของเกษตรอนิ ทรยี  1.1 บอกวิธกี ารพัฒนาคณุ ภาพดินได 1.2 บอกวิธีการเพาะปลูกพชื ใน ระบบเกษตรอินทรียได 1.3 บอกวิธกี ารอารกั ขาพชื ในระบบ เกษตรอนิ ทรยี ไ ด

59 6. การเขยี นวิธีดําเนินงาน เปน การเขยี นเรียงลาํ ดับในแตละจุดประสงค โดยมขี นั้ ตอนการเขยี นดงั นี้ 6.1 ยกขอความ วตั ถุประสงคและผลไดโครงการมาเปน ตวั ตั้ง 6.2 ดําเนนิ การวเิ คราะหผ ลผลิตแตล ะตวั เพอ่ื กําหนดกจิ กรรม ขน้ั ตอนวธิ กี ารดาํ เนินงาน ใหเกดิ ผลผลิต 6.3 ระบเุ กณฑชี้วดั ความสาํ เร็จของงาน 6.4 กําหนดระยะเวลาดําเนินงานทเ่ี ปนจริง ตวั อยา งการเขยี นวธิ ดี าํ เนินงาน 6. วธิ ีดาํ เนินงาน 6.1 วิธีดาํ เนนิ งานตามจุดประสงคที่ 1 : เพื่อฝกอบรมเกษตรบานคลองหาด ใหสามารถเขาใจเห็น ความสําคัญอาชีพเกษตรอินทรีย ผลผลิต กจิ กรรมขน้ั ตอนวธิ ีดาํ เนินงาน เกณฑช้ีวัดความสําเร็จ ระยะเวลา ของงาน (KPI) 1. มีผผู านการอบรม 1. ประชาคมหมบู า นช้ีแจงรบั สมคั ร 100% ประชาคม 2 คร้งั 60 คน ผูส นใจเขา รว มโครงการ 2. ผเู ขา อบรมมี 1. จัดสัมมนาใหมองเหน็ ภาพรวมของ 1. 80% ของผเู ขา รับ ความรู ความเขา ใจ เกษตรอนิ ทรีย การอบรมบอกวิธีการ 2.1 การพัฒนาดนิ 2. ศกึ ษาดงู านทีไ่ รท นเหนื่อย พัฒนาดนิ ได 2.2 การเพาะปลกู 2.1 ศึกษา สังเกตคณุ ภาพดนิ 2. 80% ของผูเ ขารับ 2.3 การอารักขาพชื 2.2 ศึกษา สงั เกตวธิ กี ารเพาะปลกู การอบรมบอกวธิ กี าร 2 วัน 2.3 ศกึ ษา สงั เกตวธิ กี ารอารกั ขาพชื เพาะปลกู เกษตร 3. เปด เวทสี มั มนาแลกเปล่ียนเรยี นรกู ับ อนิ ทรียไ ด บุคลากรของไรทนเหน่อื ย 3. 80% ของผเู ขารว ม 4. สรุปผลการศึกษาสังเกตและ การอบรม บอกวิธีการ การสัมมนา อารักขาพชื ได 3. เห็นความสําคญั 3. ทบทวนสภาพเปน จริงของตนเองกับ 80% ของผเู ขา รับการ 2 วนั อาชีพเกษตรอินทรยี  ประสบการณท่ไี ดรบั มาแลว รว มกัน อบรมเหน็ ความสาํ คัญ หาแนวทางของตนเอง ของอาชีพเกษตร อินทรีย

60 7. การเขียนงบประมาณดําเนินการ เปนการนาํ กิจกรรมขน้ั ตอนดาํ เนินการ มาวิเคราะหร ายละเอยี ดของรายจายแลวจัดทํา เอกสารบรรจใุ นโครงการ ตามตวั อยาง ดงั น้ี ตัวอยา งการเขยี นรายละเอยี ดงบประมาณ 7. งบประมาณดําเนินการ รวมงบประมาณดาํ เนินการท้ังสน้ิ 350,000 บาท มรี ายละเอียดการจา ย ดงั น้ี รายการจาย รายละเอียดการจาย งบประมาณ ** การพัฒนาดนิ คาจา งไถบุกเบิก 120 ไร  500 บาท 60,000 บาท คาจางไถแปล 120 ไร  300 บาท 36,000 บาท คา เมล็ดพนั ธุปยุ พชื สด 120 ไร 5 กก.  20 บาท 12,000 บาท 8. การเขยี นผลดาํ เนินโครงการ เปน การนาํ ผลไปวเิ คราะหว า ถาการดําเนินงานเกิดผลผลิตตามท่ีกําหนด จะมผี ลทเ่ี กดิ อะไรบาง และมีผลกระทบอยางไรทท่ี ําใหมองเห็นคณุ คาของโครงการ ตามตัวอยา ง ดังน้ี 8. ผลดําเนินโครงการ หากการดําเนนิ การเกดิ ผลผลติ ดงั ที่กําหนดไว จะมีผลที่เกิดตามมาและผลกระทบ ดังน้ี ผลผลิต Output ผลทีเ่ กดิ Effect ผลกระทบ Impact 1. มผี ูผา นการอบรม 60 คน 1. โครงสรางความรเู กษตรเปลยี่ น 1. เกดิ ชมุ ชนแหง การเรยี นรเู กษตร- อนิ ทรยี  2. ผูเ ขารับการอบรมมี 2. ความคดิ ของเกษตรกรให 2. การลดรายจา ยของชุมชน ความรคู วามเขา ใจเกษตร- ความสําคัญกบั การประยกุ ตใ ช อนิ ทรยี  ปจ จยั ภายในใหมีคณุ คาสงู ขนึ้ 3. ผเู ขารบั การอบรมเห็น 3. มีการประกอบการอาชพี เกษตร 3. ระบบเศรษฐกจิ ยกระดับเขาสคู วาม ความสาํ คัญอาชีพเกษตร- อนิ ทรยี ข ้ึนในชุมชนบานคลองหาด อยูดีมสี ุข อนิ ทรีย แบบขนาดใหญ

61 เรอื่ งท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดและปรับปรุงแกไ ขโครงการ กรอบแนวความคิด การจดั ทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง มกี รอบแนวการดําเนนิ งาน ดงั นี้ ขัน้ ตอนพฒั นา  กําหนดโครงสราง โครงการ โครงการ วิเคราะหสรุปความตองการพฒั นา 1. เปาหมายโครงการ 1. ผลการวิเคราะหศ กั ยภาพอาชีพ 2. จุดประสงคด าํ เนนิ งาน 2. รายงานผล กาํ กับ ดแู ล 3. ลักษณะบง ชคี้ วามสําเร็จ 4. ผลผลิต  วเิ คราะหทรพั ยากรดําเนนิ งานทมี่ อี ยู กาํ หนดแผนงานกระบวนการ 1. แผนงานกระบวนการการตลาด 1. เงนิ ทุน 2. แผนงานกระบวนการการผลติ 2. แรงงาน 3. กําหนดผลที่เกดิ และผลกระทบ 3. อปุ กรณ 4. ระบบงาน ตัดสินใจ ดาํ เนินการ  วิเคราะหแผนงานกระบวนการ ขน้ั ตอนดาํ เนนิ 1. ความเปน ไปไดท ่จี ะบรรลุผล P 1. กาํ หนดแนวปฏบิ ตั ิ โครงการ ตามลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ AD 2. ทาํ งานตามทกี่ าํ หนด ผลที่เกดิ ผลกระทบ 3. ตรวจสอบขอ บกพรอง C 4. ติดตาม แกไ ข พัฒนา  วิเคราะหผลผลติ ผลท่ีเกิด ตดั สินใจ ทําตอ /ยกเลกิ และผลกระทบ ตัดสินใจ ยกเลิก 1. ผลผลิตไดต ามเกณฑเ ปาหมาย 2. ผลท่เี กดิ และผลกระทบท่ีบง ช้ี ความมน่ั คง ทาํ ตอ พัฒนา

62 จากแผนภูมิ แสดงใหเห็นวาในข้ันตอน การจัดทําโครงการแผนงานพัฒนาอาชีพใหมี ความม่ันคงเปน การทาํ งานบนฐานความรูข องตนเอง ตองอาศัยประสบการณก ารเรยี นรจู ากการทําแผนธรุ กจิ โครงการขยายอาชพี การประเมินศกั ยภาพของการขยายอาชีพ และการกํากบั ดูแลการขยายอาชีพท่ีมีการ ปฏิบัตจิ ริง ดงั น้นั จงึ อาจกลา วไดวา การจัดทําโครงการแผนงานพฒั นาอาชีพใหมีความม่ันคง จะเปน ประสบการณทีใ่ ชดําเนนิ การตอ เนือ่ งไปเปนระยะ ๆ จึงอาจสรุปพฒั นาการการเรยี นรูของผูเรียนทจี่ ะมาสู การจัดทาํ โครงการแผนงานพฒั นาอาชีพสคู วามม่นั คงไดด ังนี้ - การใชความรูส รางความเขม แข็ง มัน่ คงยั่งยืน - ระบบความม่นั คงในอาชพี - การใชนวตั กรรมเทคโนโลยใี น การจัดทําแผนพัฒนาอาชีพ อาชีพเพ่ือความม่นั คง ใหมคี วามมนั่ คง - การตรวจสอบความพรอม ทักษะ การขยายอาชีพเพื่อความม่ันคง - การจดั ทําแผนธรุ กจิ - การกํากับ ดแู ล การขยายอาชพี - การวิเคราะหศ กั ยภาพเพ่อื สรา ง ธุรกิจใหม คี วามมนั่ คง - การกาํ กบั ดูแลการขยายอาชพี สูความมัน่ คง จากแผนภมู ิ ทําใหเราเหน็ ความสําคัญของการเรียนรูท่ีผานมา ไดรับประสบการณเปน ฐานของการจดั ทําแผนพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง

63 1. การวเิ คราะห สรปุ ความตอ งการพัฒนาเพ่ือปรับปรุงโครงการ 1.1 การวเิ คราะหสรปุ ความตองการพัฒนา ดวยการนําผลการวิเคราะหศักยภาพอาชีพ และรายงานผลกํากับ ดูแลมาจําแนกวา มีอะไรบางท่ีสงผลกระทบตอความม่ันคงในอาชีพท่ีสําคัญให นาํ มาจดั ลําดบั กาํ หนดเปน ความตองการพฒั นา ก. ผลการวเิ คราะหศ ักยภาพอาชีพจากตัวอยางพบองคประกอบทีม่ ีศักยภาพตํา่ (ต่าํ กวา 0.5) จําเปน ตองพัฒนา ใหมศี กั ยภาพตอความม่ันคงในอาชพี สมควรท่ีจะนํามาเปนความตอ งการพฒั นา ดังนี้ (1) การจดั การรายได (2) การจัดการลดตน ทนุ (3) การสงมอบผลผลติ ข. รายงานผลกาํ กับดแู ล เปนขอ มูลสําคญั ท่เี รานาํ มากาํ หนดความตองการพัฒนา ดังนี้ - การปนเปอ นโลหะหนกั ในปยุ หมกั จากขอมูลดังกลาว จึงสามารถระบุความตองการพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง ประกอบดว ย (1) การจดั การรายได (2) การจดั การลดตน ทนุ (3) การสง มอบผลผลิต (4) การปนเปอนโลหะหนักในปยุ หมกั 1.2 การกําหนดโครงสรางโครงการ ดวยการนาํ ความตอ งการพัฒนาแตล ะองคป ระกอบมา วเิ คราะห ตวั แปรภายในวา มีตวั แปรอะไรท่เี ปน ความตอ งการท่ีแทจริง เพราะการทาํ แผนพัฒนาอาชีพให มคี วามม่นั คงน้ัน จะตองการพฒั นาสิง่ ทีจ่ ําเปน จรงิ ๆ ความตอ งการพัฒนา ตวั แปรภายใน ตัวแปรทีเ่ ปน ความ ลกั ษณะความตอ งการ ตองการทีแ่ ทจ ริง 1. การจัดการรายได 1.1 คา เสื่อมเครอ่ื งมอื - การแบง ปน 1. การกําหนดอตั รา เคร่อื งจักรกล ผลประโยชน แบง ปน ผลประโยชน 1.2 ทนุ ในผลติ ผล 2. ทัศนคตขิ องผูร ว ม 1.3 เงินออมขยายทุน ลงทนุ 1.4 การแบง ปน 3. เงินตอบแทนสรา ง- ผลประโยชน ขวัญกําลงั ใจใหก ับ ผูรวมงาน

64 จากตวั แปรความตองการทแ่ี ทจรงิ และผลการวิเคราะหส ภาวะความตองการท้ังหมดจะ ถกู นาํ ไปกาํ หนดเปนเปาหมายโครงการ จุดประสงคด ําเนินงาน ลักษณะบงช้ีความสําเร็จและรายไดของ การพฒั นาสคู วามมั่นคง 2. การวเิ คราะหทรัพยากรดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู เพื่อกาํ หนดแผนงานกระบวนการ 2.1 การวเิ คราะหท รพั ยากรดาํ เนนิ งานทีม่ ีอยู มีจุดประสงค เพอ่ื ใหการกําหนดแผนงาน กระบวนการดาํ เนนิ งานอยูบ นความพอดี ไมสรา งปญหาดําเนินงาน 2.2 การกาํ หนดแผนงานกระบวนการเพอื่ การพัฒนาอาชพี สูค วามมน่ั คง มกั จะเก่ยี วขอ งกบั กระบวนการผลติ กระบวนการการตลาด ดังนั้น แผนงานกระบวนการจะตองถูกตีกรอบไวเพียงทรัพยากร ดาํ เนนิ งานทีม่ อี ยู ไมจ าํ เปนท่ีจะตองจัดการพัฒนาใหสําเรจ็ ในครง้ั เดียว แตหากจะวางแผนเปนระยะ ๆ ให สมั พันธก บั ทุนดําเนนิ การทีจ่ ะเกดิ ตอมาโอกาสของความมนั่ คงจะเกดิ ขนึ้ 3. การวิเคราะหแผนงานกระบวนการเพอื่ ตดั สนิ ใจดาํ เนนิ การ เปน การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนงานกระบวนการทีจ่ ะนําไปใช มวี ิธีดาํ เนนิ งาน 2 ลักษณะ 1. การวเิ คราะหโ ดยใชแบบวเิ คราะหค วามเปนไปไดข องคณะทํางานเปนการดําเนนิ การให คณะทาํ งานทกุ คนไดคดิ ตัดสินอยา งอิสระ ตวั อยา ง การวิเคราะหค วามเปน ไปไดของการทาํ แผนกระบวนการไปใชจริง (โดยจะทํางาน 5 คน) การวิเคราะหต ดั สนิ ใจ จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวา ง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วเิ คราะห กับจดุ ประสงค 0.85 0.85 ตรง ไมตรง มาก นอ ย 1.0 1 0 54321 1. เพอ่ื พัฒนาระบบ 1.1 การกาํ หนดสว นแบง คา เฉลย่ี 4 1 4---1 การจดั การรายได ราคา อุปกรณ 1.2 การกาํ หนดสว นแบง 4 1 4---1 เพอื่ การสะสมเพิม่ ทนุ 5 - 5---- 1.3 การกาํ หนดอตั ราสว น แบงปน ผลประโยชน

65 การวเิ คราะหต ัดสนิ ใจ จุดประสงคโครงการ แผนงาน กระบวนการ ความตรงระหวาง โอกาสความสาํ เรจ็ ผลการ ตามจดุ ประสงค แผนงานกระบวนการ วิเคราะห กบั จุดประสงค 0.90 0.73 ตรง ไมต รง มาก นอย 1.00 0.813 1 0 54321 0.68 1.00 2. เพ่อื ลดตน ทุน 2.1 ใชแ กลบรองพื้นคอกแทน 4 1 32- - - การเล้ยี งหมู การใชนํา้ ลา งคอก 1.00 3 2 3--2- 3. การสง มอบผัก 2.2 ใชใบมนั เทศ แทนอาหาร ผลไม สําเรจ็ รปู 5 - 5---- 5 - 32- - - 2.3 ใชม ลู ปส สาวะหมูทําแกส 2.4 นํ้าลนจากบอ แกสใชเปน ปยุ 5- 1- 4- - 5- 5- - - - ปลกู มนั เทศ 3.1 จดั หารถบรรทกุ ผลผลติ 5- 5- - - - 3.2 จดั การหีบหอใหม ี เครอื่ งหมายการคา และ รายละเอยี ดแหลงผลิต 3.3 แสดงผลการตรวจสอบ สารปนเปอ น จากตาราง มีผลการวิเคราะหสามารถอธบิ ายได ดงั น้ี 1) ทกุ จุดประสงคแ ละทกุ กจิ กรรมมีความตรงและโอกาสความกา วหนาตามจดุ ประสงค มีคะแนน สงู กวาเกณฑ 0.5 ทกุ รายการ 2) จงึ อาจสรุปไดวาแบบวางกระบวนการใหดําเนินการได 2. นาํ ผลการวเิ คราะหมารว มกันพิจารณาซาํ้ อกี ครัง้ โดยใชความรูป ระสบการณของทุกคน พิจารณาอยา งรอบคอบแลว ตัดสนิ ใจจะใชดาํ เนินการหรอื ไม 4. วเิ คราะหผลผลติ ผลทีเ่ กิดและผลกระทบ การวิเคราะหผลผลิต ผลท่ีเกิดและผลกระทบ มีเปาหมายเพื่อตัดสินใจวา ผลเหลานี้ สามารถบง ชีถ้ ึงความมนั่ คงทีจ่ ะดําเนินการตอ ไปหรอื ไม ดงั ตัวอยาง

66 ตวั อยา ง การวเิ คราะห ผลผลติ ผลท่ีเกิด และผลกระทบและโอกาสความมนั่ คงในการขยายอาชพี จุดประสงคท่ี 1 เพือ่ ลดตนทนุ การเล้ียงหมู แผนงาน ผลผลติ ผลทเี่ กดิ ผลกระทบ โอกาสความมน่ั คงของการขยายอาชพี กระบวนการ Output Effect Impact มาก นอ ย 5 4 3 21 1. ใชแกลบรอง ไดปยุ หมกั จาก กล่ินเหม็น ชุมชนไม พ้ืนคอกแทนการ แกลบและ หมดไป ตอ ตานธุรกิจ  - - - - ลางดวยนา้ํ มลู หมู 2. ใชใบมนั เทศ ลดรายจาย ใบมันเทศ ประสิทธภิ าพ เปนอาหารแทน คา อาหาร สามารถ การหมุนเวียน - - - - อาหารสําเรจ็ รปู สาํ เร็จรูป ตวั ละ เปล่ียนรูป ปจ จยั ภายใน  1,500 บาท สรางมลู คาเพิม่ สงู ข้นึ 3. ใชมูลและ ไดแกสหุงตม ลดรายจา ยซือ้ ประสทิ ธิภาพ ปสสาวะใน และแสงสวาง แกส LPG การหมุนเวยี น บริเวณเก็บนา้ํ ปจ จัยภายใน -  - - - เก็บอาหารไปทํา สงู ขน้ึ แกสชวี ภาพ 4. น้ําและกากมลู - ปยุ หมกั แหง ลดคา ใชจ าย ดินมคี ณุ ภาพ หมูจากบอ แกส - ปุยนํา้ ชวี ภาพ ปยุ เคมี มีอนิ ทรยี วัตถุ ใชเ ปน ปยุ ใส ใหอ าหารแกพืช -  - - - แปลงปลูกมนั สงู ขน้ึ เทศ จากตวั อยา งเปนการนําผลได ผลที่เกิด และผลกระทบท่ีปรากฏจริงนํามาวิเคราะหดวย เหตุ ผล และประสบการณของบุคคลวา ส่ิงเหลานี้สามารถบงช้ีและเปนโอกาสของการขยายอาชีพให มัน่ คงไดเพียงใด หากผลการวิเคราะหอ อกมาคอ นขางตาง เราจะสามารถตัดสินใจ ยกเลิก หรือพัฒนาทํา ตอ ไปได สรปุ การจัดทาํ แผนพฒั นาอาชพี ใหม ีความม่นั คง เปนภาวะงานที่ตองดาํ เนนิ การตอเน่อื ง เพอ่ื ยกระดับ ความมน่ั คง การดาํ เนนิ งาน จาํ เปน ตอ งเร่มิ ตน จากฐานความรู ผลการดําเนินงานขยายอาชีพตามแผนธุรกิจท่ี จะตอ งมกี ารวางแผน ทาํ งานตามแผน ตรวจตดิ ตาม หาขอ บกพรอ ง และปฏิบัตกิ ารแกไขขอบกพรอง แลว นําสารสนเทศเหลา นั้นมากาํ หนดความตอ งการพฒั นายกระดบั ความมัน่ คงเปน ระยะ ๆ

67 ใบงานที่ 1 คําส่ัง ใหผูเรียนวิเคราะหผลผลิต ผลท่ีเกิด ผลกระทบและโอกาสความมั่นคงในการขยายอาชีพของ ตนเอง หรอื รวมเรียนรใู นการวเิ คราะหก บั ผปู ระสบความสําเรจ็ ในอาชพี ของชุมชนทต่ี นเองสนใจ ใบงานท่ี 2 คาํ สัง่ ใหผเู รยี นจัดทาํ แผนและโครงการพฒั นาอาชีพสคู วามม่นั คงของตนเองหรือรวมเรียนรูกับผูประสบ- ความสําเรจ็ ในอาชีพของชมุ ชน โดยมีประเดน็ ในการจดั ทํา ดังน้ี 1.1 การลดความเสี่ยงที่จะสูความมน่ั คง 1.2 คุณธรรมในการประกอบอาชพี ท่ีจะทาํ ใหสคู วามม่นั คง 1.3 การพฒั นาคณุ ภาพผลผลิตหรือบริการท่ีจะสูความมนั่ คง 1.4 การลดตน ทุนการผลติ หรือบรกิ ารท่จี ะสคู วามมน่ั คง 1.5 การสงมอบผลผลิตหรอื การใหบ ริการที่จะสูค วามมั่นคง 1.6 การสรา งความปลอดภัยใหแ กแ รงงาน และผูบ ริโภคหรือผูร บั บรกิ าร 1.7 การจดั การรายได ทส่ี ูความม่ันคง

68 คณะผูจดั ทาํ ทีป่ รึกษา 1. นายประเสริฐ บญุ เรอื ง เลขาธิการ กศน. 2. ดร.ชัยยศ อิ่มสวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน. 3. นายวัชรนิ ทร จาํ ป รองเลขาธกิ าร กศน. 4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ทีป่ รึกษาดานการพัฒนาหลกั สูตร กศน. 5. นางรักขณา ตณั ฑวฑุ โฒ ผอู ํานวยการกลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ผเู ขียนและเรียบเรียง ขาราชการบํานาญ นายอุทยั หนูแดง ผูอ ํานวยการ กศน. อาํ เภอนครชัยศรี จงั หวัดนครปฐม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน ผบู รรณาธิการ และพัฒนาปรบั ปรงุ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 1. นายพชิ ติ แสงลอย กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรยี น 2. นางดษุ ฎี ศรวี ฒั นาโรทยั กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรยี น กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน 3. นางพรทิพย เข็มทอง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 4. นางสาวเยาวรัตน คําตรง คณะทาํ งาน มั่นมะโน 1. นายสุรพงษ 2. นายศุภโชค ศรีรัตนศิลป 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท 4. นางสาวศริญญา กุลประดษิ ฐ 5. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจิตวัฒนา ผ้พู ฒั นาและปรบั ปรุงครังที (วนั ที - พฤศจกิ ายน ) 1. นางอัญชลี ธรรมวธิ กี ุล 2. นางดษุ ฎี ศรีวฒั นาโรทัย 3. นายสธุ ี วรประดษิ ฐ 4. นางสาวกฤษณา โสภี 5. นายสุภาพ เมอื งนอย 6. นางสาวทพิ วรรณ วงคเ รือน

69 ผูพ ิมพตนฉบบั กลุม พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรียน กลมุ พัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นางสาวเพชรินทร เหลอื งจติ วฒั นา กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น 2. นางสาวปยวดี คะเนสม 3. นางสาวชาลินี ธรรมธิษา กลุมพัฒนาการศกึ ษานอกโรงเรียน ผูออกแบบปก นายศุภโชค ศรีรัตนศลิ ป

70 คณะผปู รบั ปรงุ ขอมลู เก่ยี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริย ป พ.ศ. 2560 ที่ปรกึ ษา จาํ จด เลขาธิการ กศน. หอมดี ผตู รวจราชการกระทรวงศึกษาธิการ 1. นายสุรพงษ ปฏิบตั หิ นาทร่ี องเลขาธิการ กศน. 2. นายประเสริฐ สขุ สเุ ดช ผูอํานวยการกลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศยั 3. นางตรีนชุ กลุมพฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ผปู รบั ปรุงขอมลู นางสาวทิพวรรณ วงคเรอื น คณะทํางาน 1. นายสุรพงษ มั่นมะโน กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั 2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั 3. นางสาวเบญ็ จวรรณ อาํ ไพศรี กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย 4. นางเยาวรัตน ปน มณีวงศ กลุม พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย 5. นางสาวสลุ าง เพ็ชรสวาง กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย 6. นางสาวทิพวรรณ วงคเ รอื น กลมุ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั 7. นางสาวนภาพร อมรเดชาวัฒน 8. นางสาวชมพูนท สงั ขพ ิชยั