โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดาริ หนา้ พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกล้าเจ้าอยหู่ วั ๒ ๘ โครงการพฒั นาแหล่งนา้ อันเนอื่ งมาจากพระราชดา้ ริ ............................................................. ๑๑ โครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชกรณยี กจิ ด้านการแพทยแ์ ละการสาธารณสขุ ...................... โครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชด้ารดิ ้านการเกษตรและส่งเสรมิ อาชพี ................................ ๑๔ โครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชด้ารดิ า้ นการศกึ ษา .............................................................. ๑๖ โครงการจติ อาสา “เราท้าความดี ด้วยหวั ใจ” ........................................................................ ๑๙ บรรณานกุ รม .........................................................................................................................
โครงการพัฒนาอนั เนื่องมาจากพระราชดาริ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทราบด้วยพระเนตรพระกรรณ ถึงปัญหาความทุกข์ยาก ของราษฎรมาตั้งแตย่ งั ทรงพระเยาว์จากการตามเสด็จสมเด็จพระบรมชนกนาถ และสมเด็จพระบรมราชชนนี ออกเย่ียมเยียนพสกนิกรทุกภูมิภาคของประเทศไทย ทรงพระวิริยะอุตสาหะเอาพระราชหฤทัยใส่ในการ เรียนรู้ตามรอยพระยุคลบาท สมเด็จพระบรมราชบุพการี ด้วยทรงตระหนักถึงพระราชภาระอันสาคัญที่รอ คอยอยู่ในภายภาคหน้า และด้วยนา้ พระราชหฤทัยอันเป่ียมลน้ ด้วยพระเมตตาต่อประชาชนทุกผูท้ ุกนาม และ ทกุ หมู่เหล่า โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดาริก่อเกิดด้วยพระมหากรุณาธิคุณ ต่อเน่ืองยาวนานมากว่า ๒๗ ปี ตง้ั แตค่ รง้ั ดารงพระอสิ รยิ ยศสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกุฎราชกมุ าร ด้วยพระวสิ ัยทศั น์ และสายพระเนตรท่ียาวไกล โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดาริ จึงครอบคลมุ ใน ทกุ ดา้ น ทัง้ การพฒั นาแหลง่ น้า การพฒั นาคณุ ภาพชีวิตความเป็นอยู่ของพสกนิกร การสาธารณสุข การศกึ ษา การรกั ษาทรพั ยากรธรรมชาติ และความมน่ั คงของชาติ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๑~
โครงการพฒั นาแหล่งนาอันเนื่องมาจากพระราชดาริ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระราชกรณียกิจด้านการพัฒนาแหล่งน้า ทรงดาเนินตามรอยพระยุคลบาท พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร พระบรมชนกนาถท่ีทรงให้ ความสาคญั กบั “น้า” ที่เป็นปัจจัยหลักในการดารงชีวิตและการประกอบอาชีพของพสกนิกรโดยถ้วนทั่ว เร่ิมต้นจากการ พัฒนาแหล่งน้าในหลากหลายรูปแบบมาตั้งแต่ปี ๒๕๓๔ จนถึงปัจจุบัน โครงการพัฒนาแหล่งน้าอัน เนื่องมาจากพระราชดาริตรงที่พระราชทานเมอ่ื เสด็จพระราชดาเนนิ ไป ในพนื้ ทตี่ า่ ง ๆ มีจานวน ๖๑ โครงการ ใน ๑๒ จังหวัด ทุกภูมิภาค จากหมู่บ้านชายขอบบนภูเขา ทางภาคเหนือจดหมู่บ้านในสามจังหวัดชายแดน ภาคใต้ ต้ังแต่จังหวัดเชียงใหม่ ราชบุรี จันทบุรี อุดรธานี จนถึงจังหวัดนราธิวาสเพ่ือช่วยพลิกฟ้ืนชีวิตราษฎร ตามความต้องการของประชาชนและ ความเหมาะสมของสภาพภมู ิประเทศ นบั จากนน้ั เป็นตน้ มา ในเกือบทุกคร้ังทีโ่ ดยเสด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเย่ยี มราษฎรในพน้ื ที่ ต่าง ๆ ขณะที่สมเด็จพระบรมราชชนนี ทรงงานด้านศลิ ปาชีพมักทรงแยก ไปทอดพระเนตรความเป็นอยูข่ อง ราษฎรและพระราชทานแนวพระราชดาริในการพัฒนาแหล่งน้า เพื่อช่วยเหลือปัดเป่าความเดือดร้อนให้กับ ราษฎรในพ้นื ทน่ี ้ัน โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๒~
โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๓~
โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๔~
โครงการพัฒนาแหลง่ น้าอันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริที่เกิดขนึ้ ตั้งแต่คร้ัง ดารงพระอิสรยิ ยศสมเดจ็ พระ บรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ครอบคลุมตั้งแต่การก่อสร้างอ่างเก็บน้า ฝาย แก้มลิง บ่อเก็บน้า ท่อ ระบายนา้ ระบบส่งน้า และการปรับปรุงอ่างเก็บน้า ฝายอาคาร บังคับน้า ระบบและท่อส่งน้า ทานบดิน การ จัดหาน้าเพ่ือช่วยเหลือพื้นท่ี การเกษตรและการอุปโภคบริโภคของประชาชนในรูปแบบต่าง ๆ และการ พฒั นาพนื้ ที่แบบบูรณาการ ท้ัง ๖๑ โครงการพัฒนาแหล่งนา้ อันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ กระจาย อย่ใู นทกุ ภมู ิภาค คอื ภาคเหนอื มี ๖ โครงการ ใน ๒ จังหวัด เชียงราย และเชียงใหม่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ รวม ๑๒ โครงการ ใน ๖ จังหวัด คือ อุบลราชธานี มุกดาหาร บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ อุดรธานี และสกลนคร ภาคกลาง ที่จังหวัดราชบุรี รวม ๖ โครงการ ขณะท่ีภาคใต้ เป็นภาคที่ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานโครงการมากถึง ๓๗ โครงการ ใน ๓ จังหวดั ชายแดนภาคใต้ คอื ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๕~
โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๖~
โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๗~
โครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชกรณยี กจิ ดา้ นการแพทยแ์ ละการสาธารณสขุ หนึ่งในโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดารดิ า้ นการสาธารณสขุ ท่แี สดงถึงพระมหากรุณาธคิ ุณ โดยเฉพาะ ผู้ที่ได้รับความทุกข์ยากจากการเจ็บป่วย ยากไร้และขาดโอกาส คือ “โครงการกาญจนบารมี” ท่ีพระราชทาน พระราชดาริให้ก่อต้ังข้ึนและทรงเป็นประธาน จัดสร้างศูนย์บาบัดรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง ครบวงจรแห่งแรกใน ประเทศไทย เพ่ือถวายเป็นพระราชกุศลแดพ่ ระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เน่อื ง ในโอกาสมหามงคลเสดจ็ เถลงิ ถวลั ยราชสมบัติ เปน็ ปีที่ ๕๐ เพื่อลด ความทุกข์ยากลาบากของผูป้ ่วยในการเดนิ ทาง มารับการรกั ษา เน่ืองจาก “โรคมะเร็ง” เป็นปัญหาสาธารณสุขท่ีสาคัญของไทย และมีแนวโน้มที่คนไทยจะมีโอกาส เป็น มะเร็งมากข้ึน ขณะที่จานวนผู้ป่วยเพ่ิมมากขึ้น แต่สถานพยาบาลผู้ป่วยกลับมีจานวนจากัด ทาการดูแลรักษา โรคมะเรง็ ท่ีต้องอาศยั ระยะเวลาและความต่อเน่ืองไมส่ ามารถกระทาได้เต็มที่เพือ่ ใหโ้ ครงการกาญจนบารมี ดาเนิน ไปได้อย่างต่อเน่ืองมีประสิทธิภาพ และบรรลุวัตถุประสงค์ตาม เป้าหมาย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ คณะกรรมการของโครงการกาญจนบารมีดาเนินการ จดั ต้ังมลู นิธิกาญจนบารมขี น้ึ ในวันท่ี ๑๕ กรกฎาคม ๒๕๔๐ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๘~
โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~๙~
วัตถุประสงค์ของมูลนิธิกาญจนบารมี นอกจากเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ยากไร้แล้ว ยังเพ่ือ สนับสนุนส่งเสริมการป้องกันและควบคุมโรคมะเร็ง โดยเน้นการรักษาผู้ป่วยทั้งทางร่างกาย และจิตใจ ให้ ทนุ การศกึ ษาและวิจัยเก่ียวกับโรคมะเรง็ เป็นกองทนุ สนับสนนุ การดาเนินงาน กจิ กรรมตา่ ง ๆ และการพฒั นา บุคลากรของศูนย์ฯ มหาวชิราลงกรณ ธัญบุรี สถาบันมะเร็งแห่งชาติ และศูนย์ป้องกันและควบคุมโรคมะเร็ง สว่ นภูมภิ าคท่ีอยใู่ นความรบั ผิดชอบ รวมทงั้ ร่วมมอื กบั องค์กร การกุศลอ่นื ๆ และเพอื่ สาธารณ ประโยชน์ ปัจจุบัน ศูนย์บาบัดรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง มหาวชิราลงกรณ ธัญบุรี ยกสถานะขึ้นเป็นโรงพยาบาล มหาวชิราลงกรณธัญบุรี ให้บริการรักษาผู้ป่วยมะเร็งทุกชนิด ด้วยเคร่ืองมือที่ทันสมัย มีผู้ป่วยเข้ารับ บริการ เฉลย่ี ปีละ ๒,๐๐๐ คน ทัง้ มะเรง็ เต้านม มะเร็งไทรอยด์ มะเรง็ ปอด มะเรง็ ปากมดลูก และ มะเรง็ ลาไสใ้ หญ่ มี การใช้กัมมันตรังสีในการรักษามะเร็งไทรอยด์ ซึ่งได้ผลการรักษา ทาให้มีผู้ป่วย มีอายุเกิน ๕ ปี ได้ถึงร้อยละ ๙๐ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๐ ~
โครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดาริ ด้านการเกษตรและส่งเสริมอาชีพ โครงการพัฒนาพื้นท่ีบริเวณหนองอ่ึงอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ อาเภอเมือง จังหวัดยโสธร เป็น โครงการท่ีสามารถแก้ปัญหาให้กับราษฎรจานวน ๗ หมู่บ้านได้อย่างบูรณาการ ครอบคลุม ต้ังแต่การพัฒนา แหล่งน้า การฟ้ืนฟูปรับปรุงดิน การบรรเทาอุทกภัย การเพิ่มผลผลิตและรายได้ การสร้างอาชีพใหม่ รวมทั้ง การฟ้นื ฟูอนุรกั ษ์ปา่ และทรพั ยากรธรรมชาติ โดยความร่วมมือของ ราษฎร ๗ หมบู่ า้ นโดยรอบหนองอึ่ง จากเดิมที่เคยมีการบุกรุกแพ้วถาง ทาไร่เล่ือนลอย จนป่าเส่ือมโทรม กลายเป็นป่าชุมชนดงมัน พื้นที่ ๓,๐๐๖ ไร่ที่ชาวบ้านร่วมกันฟื้นฟูสภาพและอยู่ร่วมกับป่าได้อย่างเกื้อกูลกัน ผลผลิตจากป่าท่ีได้รับ การ พฒั นา ยกระดับขึ้น จนสามารถสร้างชวี ติ และรายไดท้ ี่ดีใหก้ ับชาวบา้ น โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๑ ~
โครงการน้ี เร่ิมต้นขึ้นจากการเสด็จพระราชดาเนินของพระบรมราชชนนีพันปีหลวง พร้อมด้วย พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะทรงดารงพระอิสริยยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยาม มกฎุ ราชกมุ าร ไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านคานา้ สร้าง ตาบลคอ้ เหนอื อาเภอเมืองยโสธร จงั หวดั ยโสธร เมื่อวนั ท่ี ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ ซ่ึงได้รับผลกระทบ จากน้าท่วม ในการน้ี สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ พระราชทานพระราชดาริให้หน่วยงาน ราชการต่าง ๆ พิจารณาช่วยเหลือเร่ืองปากท้องของราษฎร ในพ้ืนท่ี ซึง่ เปน็ หมู่บ้านยากจน โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๒ ~
ในวันเดียวกัน พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว ได้เสดจ็ พระราชดาเนิน ไปทอดพระเนตรสภาพ บริเวณหนองอึ่ง ในพื้นท่ีบ้านท่าเยี่ยม ตาบลค้อเหนือ และมีพระราชดาริ เกี่ยวกับการปรับปรุงและพัฒนา ทรัพยากรธรรมชาติ เพ่ือช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ ของราษฎรในพ้ืนท่ีโดยพระราชทาน พระราชดาริ ดังนี้ ๑. ใหป้ รับปรงุ ขดุ ลอกหนององ่ึ เพ่อื ให้เปน็ แหล่งนา้ สาหรบั ทาการเกษตรและแหล่งเพาะพนั ธปุ์ ลา ๒. ให้พัฒนาและปรับปรุงพ้ืนท่ีและสภาพดินโดยรอบหนองอึ่ง ปลูกหญ้าแฝกและต้นไม้เพื่อป้องกัน การชะลา้ งหนา้ ดนิ ๓. ให้ฟ้นื ฟสู ภาพป่าโดยรวม เพ่ือให้คนกับปา่ อยู่อยา่ งเกื้อกลู กนั โครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๓ ~
โครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดารดิ า้ นการศกึ ษา โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดาริด้านการศึกษา ได้สร้างคุณูปการให้กับเด็กและเยาวชนจานวน มาก ในทุกระดับช้ัน โดยพระราชปณธิ านมุ่งมน่ั เพอ่ื สร้างโอกาสให้กับเยาวชนทจี่ ะเติบโตเป็นกาลงั สาคัญของ ชาติตอ่ ไป พระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจ้าอยหู่ ัว มีพระราชดารใิ ห้นาพระราชทรัพยส์ ่วนพระองคแ์ ละทรัพย์ จากผ้บู ริจาค โดยเสด็จพระราชกุศลมาใช้ให้เกิดประโยชนใ์ นการเสริมสร้างโอกาสทางการศกึ ษาให้แกเ่ ยาวชน ท่ี ยากจน ให้มีโอกาสศึกษาอย่างต่อเนื่อง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดต้ัง “โครงการทุนการศึกษา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร” ข้ึนเป็นคร้ังแรก เมื่อปี ๒๕๕๒ ในเวลาต่อมาจึง จัดตั้ง เป็น “มูลนิธิทุนการศึกษาพระราชทาน สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกุฎราชกุมาร” หรือ ม.ท.ศ. ข้ึน เมื่อวันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ และทรงเป็นประธานกรรมการเอง ทุนการศึกษา พระราชทาน สมเด็จพระ บรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร” หรือ ม.ท.ศ. เป็นทุนการศึกษาแก่ เยาวชนท่ีเรียนดี ขยันหมั่นเพียร ประพฤติดี มีคุณธรรมและฐานะยากจนให้มีโอกาสศึกษาต่อในระดับ ท่ีสูงข้ึนจนจบปริญญาตรีหรือเทียบเท่า ในสาขาวชิ าทีส่ อดคล้องกับความรูค้ วามสามารถและความต้อง การของผ้เู รียน โดยไม่มภี าระผกู พนั ต้องใช้ทนุ คนื และเม่ือจบการศึกษาจะเปิดโอกาสใหเ้ ข้าทางานเปน็ ขา้ ราชบริพารในพระองคฯ์ ตามความสมัครใจ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๔ ~
ในการดาเนินงานโครงการทุนฯ ได้พระราชทานหลักการให้กระจายทุนครบทุกจังหวัด และดาเนิน การด้วยการแสวงหา คัดเลือก คัดสรร และกลั่นกรอง จนได้ผู้ท่ีมีคณุ สมบัติเหมาะสมเข้ารับ พระราชทานทุน จังหวัดละ ๒ รายต่อปี เป็นชายและหญิงเท่า ๆ กัน รับทุนพระราชทานในระดับชั้น มัธยมศึกษาตอนปลาย ทุนละ ๑๘,๐๐๐ บาท ต่อปีในสายสามัญ และทุนละ ๒๒,๐๐๐ บาทต่อปี ในสายอาชีพต่อเน่ืองไปจนจบ ปริญญาตรีหรือเทียบเท่า โดยจะครอบคลุมทั้งค่าเรียน ค่าหอพักตามที่ จ่ายจริง สาหรับค่าครองชีพ ค่า หนังสืออุปกรณ์การเรียนจัดสรรให้เท่ากัน ๕๘,๐๐๐ บาทต่อคนต่อปี ต้ังแต่ปี ๒๕๕๒ จนถึง ๒๕๖๑ มี นกั เรียนทุน ม.ท.ศ. ๙ รุ่น ในปี ๒๕๖๑ มนี กั เรยี นทนุ ยังคงสถานะความ เป็นนักเรยี นทนุ ฯ รวมท้งั สน้ิ ๑,๐๕๙ ราย ศกึ ษาในระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ๔๗๔ ราย ระดับ ปริญญาตรีหรอื เทยี บเทา่ ๕๘๕ ราย รวมเงนิ ทุน ท่ีได้จัดสรรไปแล้วเป็นเงินทั้งส้ิน ๓๑๘,๓๓๖,๕๒๔ บาท และนับตั้งแต่ปี ๒๕๕๘ เป็นต้นมา มีนักเรียนอยู่ใน ระบบครบทุกระดับตั้งแต่ระดับมัธยมศึกษา ตอนปลายจนถึงระดับปริญญาตรี โดยมีการใช้จ่ายเงินทุน พระราชทานคงที่นับจากปีดงั กล่าว ประมาณ ๗๐ ลา้ นบาทตอ่ ปี ทรงเน้นย้าวา่ “เม่ือทาโครงการมาแล้ว จาเป็นต้องศกึ ษา ติดตาม และพัฒนาแผนในการช่วยเหลืออย่างต่อเนอ่ื งการทางาน ท่ีได้ผล ต้องศกึ ษาขอ้ มูล มกี ารปรับแผนใหท้ นั สมยั และมคี วามใส่ใจที่จะทางานตอ่ เนื่อง” ด้วยเหตุนี้ นักเรียนทุนพระราชทาน ม.ท.ศ. จึงได้รับการติดตามช่วยเหลืออย่างต่อเนื่อง ท้ังด้าน การศึกษาและการดารงชีวิต พร้อมทั้งการส่งเสริมให้เป็นผู้มีจิตใจเป็นผู้ให้ มีความเป็น ผู้นาเพื่อสร้าง ประโยชนต์ อ่ สังคมและนาความร้กู ลับไปดูแลบ้านเกิด โครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๕ ~
โครงการจิตอาสา “เราทาความดี ดว้ ยหวั ใจ” โครงการจิตอาสา “เราทาความดี ด้วยหัวใจ” เป็นโครงการท่ีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดข้ึน เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๐ ด้วยนา้ พระราชหฤทยั ทรงห่วงใย ความอยดู่ มี ีสุข ของประชาชน และพระราชปณิธานแน่วแน่ในการบาบัดทุกข์ บารุงสุข เพื่อชีวิต ความเป็นอยู่ที่ดีข้ึนของ ประชาชาชน สรา้ งความมนั่ คงและวัฒนาสถาพรให้กับประเทศ โครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๖ ~
โครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๗ ~
โครงการจิตอาสา “เราทาความ ดี ด้วยหัวใจ” คือ การรณรงค์ให้ประชาชนชาวไทยแสดงพลังจิต อาสาร่วมกับหน่วยทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ ข้าราชบริพาร หน่วยราชการ ในพระองค์ และ หน่วยราชการต่าง ๆ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้หน่วยราชการในพระองค์ ร่วมกับหน่วยราชการต่าง ๆ บาเพ็ญสาธารณประโยชน์ในพ้ืนท่ีต่าง ๆ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อน และแก้ไขปัญหาให้แก่ประชาชน เป็น แบบอย่างในการทาประโยชน์เพื่อส่วนรวมและผู้อื่น ด้วยสานึกรับผิดชอบต่อสังคม และส่งเสริมการสร้าง สงั คมของคนดี เชิดชคู นทาความดี จากก้าวแรกท่ีทรงเริม่ ต้น การทาความดีดว้ ยหัวใจของประชาชนแผ่ขยายออกไปอยา่ งกว้างขวาง จาก คนกลุ่มหน่ึง จากพ้ืนท่ีพ้ืนท่ีหนึ่ง เป็นแบบอย่างของการทาประโยชน์เพ่ือส่วนรวมและผู้อื่น ด้วยสานึก รับผดิ ชอบต่อสังคม ทข่ี ยายวงกว้างออกไปทกุ สงั คม ทกุ พนื้ ท่ี โครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๘ ~
บรรณานุกรม มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดาริ (๒๕๖๒) โครงการพัฒนาอันเน่ืองมาจากพระราชดาริ. สืบค้น กันยายน ๓, ๒๕๖๓, จาก http://www.pidthong.org/Rama10coronation/royal- project.php โครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๑๙ ~
โครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ ~ ๒๐ ~
Search
Read the Text Version
- 1 - 24
Pages:
