6240311358

รายงาน เร)ืองเคร)ืองมือการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ เสนอ ผศ.ดร.นุจารีย์ แซ่จิว จดั ทาํ โดย นางสาวพาขวญั ทองขาว รหสั ประจาํ ตวั นกั ศึกษา 6240311358 รายงานฉบบั นTีเป็นส่วนหน)ึงของวชิ า VWX-WZV INDUSTRIAL HYGIENE สาขาอาชีวอนามยั และความปลอดภยั มหาวทิ ยาลยั สงขลานครินทร์วทิ ยาเขตสุราษฎร์ธานี ภาคเรียนที) W ปี การศึกษา WlmX

คาํ นาํ รายงานเรื)องนTีเป็นส่วนหน)ึงของวชิ า VWX-WZV INDUSTRIAL HYGIENE ผจู้ ดั ทาํ ไดท้ าํ การศึกษา เก)ียวกบั เคร)ืองมือการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ความรู้เบTืองตน้ เกี)ยวกบั เครื)องมือ และวธิ ีการเลือกใชง้ านอยา่ ง เหมาะสม โดยมีวตั ถุประสงคข์ องการศึกษาคือ เพื)อศึกษาหลกั การใชง้ านของเคร)ืองมือการเกบ็ ตวั อยา่ ง อากาศอยา่ งถูกตอ้ งและถูกวธิ ี รวมถึงการใชง้ านอยา่ งถูกประเภทและเหมาะสม หวงั เป็นอยา่ งยง)ิ วา่ รายงานเล่มนTีจะเป็นประโยชนช์ แก่ผทู้ ี)สนใจเก)ียวกบั เครื)องมือการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ อยา่ งมากที)สุด หากมีขอ้ ผดิ พลาดประการใดขออภยั มา ณ ท)ีนTี นางสาวพาขวญั ทองขาว ผจู้ ดั ทาํ tZ มีนาคม WlmX

สารบญั หนา้ เร)ือง. ก คาํ นาํ . ข สารบญั 1 เคร)ืองมือท)ีสามารถอ่านค่าโดยตรง. 2 เคร)ืองมือท)ีอ่านค่าผา่ นตวั กลาง. 3 เคร)ืองมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศผา่ นอุปกรณ์ท)ีเป็นตวั กลางในการเกบ็ และวเิ คราะห์ทางหอ้ งปฏิบตั ิการ. ชนิดของกระดาษกรอง. 3-4 หลอดบรรจุของเหลว. 5 หลอดบรรจุสาร. 6 ถุงเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ. 7 เครื)องมือสาหรับการเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศที)เป็นอนุภาคโดยการกรอง. 8 อุปกรณ์วดั อตั ราการไหลของอากาศและปwัมดูดอากาศ. 9 ขาตTงั . 10 ผนวก. 11

1 1.เครื)องมือท)ีสามารถอ่านค่าโดยตรง เป็นเครื)องมือท)ีแสดงผลการตรวจ วดั ในเชิงปริมาณไดท้ นั ที ท)ีทาํ การตรวจและผลจดั แสดงขTึนตรง ปัดหนา้ จอและเครื)องมือที)อ่านค่าไดต้ รงจากตวั กลาง เคร)ืองมือที)แสดงผลบนหนา้ ปัด ไดแ้ ก่ 1) เคร)ืองมือที)อาศยั หลกั การแยกชTนั ของก๊าซ โดยจะซึมผา่ นวสั ดุดูดซบั เช่น Portable GC W)เครื)องมือที)อาศยั หลกั การวดั ความเขม้ ขน้ ของแสง ใชส้ าํ หรับตรวจวดั ก๊าซและไอ เช่น เครื)อง Miran vapor analyzer 3)เครื)องมือท)ีอาศยั หลกั การแตกตวั ของไอออน สาํ หรับตรวจวดั ก๊าซและไอ เช่น เครื)องวดั VOC

2 4) เครื)องมือท)ีอาศยั หลกั การกระจายของแสง ใชส้ าํ หรับเกบ็ และวเิ คราะห์อนุภาคในอากาศ เช่น เคร)ืองมือท)ี ตรวจวดั ปริมาณฝ่ ุ ที)เขา้ ถึงถุงลมปอด ที)อ่านค่าไดท้ นั ที เคร)ืองมือที)อ่านค่าโดยตรงโดย ที)แสดงผลตวั กลาง เคร)ืองมือท)ีอ่านค่าโดยตรงโดยแสดงผลตวั กลาง เช่น หลอดตรวจวดั จะตอ้ งใชร้ ่วมกบั เคร)ืองเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศร่วมดว้ ย เป็นชนิด Peristallic pump หรือ Handpiston pump หรือ Squeeze bulb เป็นตน้ ภายในหลอดบรรจุสาร silica gel ,activated alumina, silica sand, silica gass อยา่ งใดอยา่ งหน)ึง สารเหล่านTีจะดูดซบั ดว้ ยสารท)ีทาํ ปฏิกิริยา เฉพาะเจาะจงกบั สารมลพิษท)ีเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ทาํ ใหเ้ กิดการ เปลี)ยนสีอยา่ งรวดเร็วและชดั เจน จนทาํ ใหท้ ราบความเขม้ ขน้ ของปริมาณมลพิษ ไดเ้ มื)อตอ้ งการใชห้ ลอด ตรวจวดั ใหต้ ดั ปลายทTงั สองออก ปลายดา้ นหน)ึงของหลอดต่อกบั ช่องอากาศของเคร)ืองเกบ็ อากาศ ส่วน ปลายอีกดา้ นหน)ึงของหลอดตรวจวดั เป็นช่องใหอ้ ากาศเขา้

3 W. เครื)องมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศผา่ นอุปกรณ์ที)เป็นตวั กลางในการเกบ็ และวเิ คราะห์ทางหอ้ งปฏิบตั ิการ โดยทว)ั ไปอาศยั หลกั การแทนที)อากาศ เช่น Personal air sampler pump หรือ High volume pump ซ)ึงชุด เครื)องมือดงั กล่าวประกอบดว้ ย t) เครื)องมือเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ไดแ้ ก่ -ทางเขา้ ของอากาศ -อุปกรณ์ควบคุมการไหลของอากาศ -มาตรวดั อตั ราการไหลของอากาศ -เคร)ืองดูดอากาศ -ทางออกอากาศ -สวติ ชค์ วบคุมการเปิ ดปิ ดเครื)อง W) อุปกรณ์สะสม (t) อุปกรณ์สะสมอนุภาค ไดแ้ ก่ กระดาษกรอง ท)ีมีโครงสร้างเป็นรูพรุน มีรูปร่างภายนอกที)สามารถวดั ได้ คือความหนาและพTืนที)หนา้ ตดั ที)อากาศไหลผา่ น โดยกระดาษกองจะมี หลายชนิด และมีโครงสร้างที) แตกต่างกนั หลกั การทาํ งานอาศยั หลกั แรงดึงดูดของโลก และหลกั แรงสู่ศูนยก์ ลาง กระดาษกรองที)นิยมใช้ กนั คือ -ชนิดเซลลูโลส ทาํ จากเยอ)ื เซลลูโลส กระดาษมีส่วนของขTีเถา้ ต)าํ ไม่ฉีกขาด ดูดซบั ความชTืน ทนต่อการ ไหลของอากาศสูงและราคาแพง

4 -ชนิดใยแกว้ ทาํ จากใยแกว้ ละเอียด กระดาษกองชนิดนTีไม่ดูดความชTืน ทนความร้อน มีความตา้ นทาน ต่อการไหลของอากาศต)าํ มีส่วนประกอบของ Silica ถา้ ตอ้ งการสาํ รวจ silica ไม่ควรใชอ้ นั นTี -ชนิดพลาสติก ทาํ จากใย Ultra fine มีประสิทธิภาพในการเกบ็ สูง ตา้ นทานการไหลของอากาศ ค่อนขา้ งต)าํ ละลายนTาํ ไดด้ ีในตวั ทาํ ละลายบางชนิด มีความยดื หยนุ่ ต)าํ ฉีกไดง้ ่าย -ชนิดเมนเบรน ทาํ จากเรซิน สามารถเกบ็ ตวั อยา่ งที)มีอนุภาคเลก็ ถึง 0.001 ไมครอน มีความตา้ นทาน ด่างและกรดที)เจือจาง เกบ็ มลพิษไดด้ ี ไม่ดูดซบั ความชTืน ฉีกง่าย ความตา้ นทานต่อการไหลสูง

5 -ชนิดซิลเวอร์เมนเบรน เป็นกระดาษท)ีทาํ จากเรซิน และมีส่วนของเงิน เหมาะสาํ หรับการเกบ็ ตวั อยา่ งควอทซ์ - ชนิดนิวคลีพอร์ มีลกั ษณะเหมือนกระดาษกรองเมนเบรน แต่ต่างกนั คือ ใส มีรู Pore size สม)าํ เสมอ ความตา้ นทานต่อการไหลอากาศสูง ไม่เปราะฉีกง่าย (W) หลอดบรรจุของเหลว มีลกั ษณะเป็นแกว้ ทรงกระบอก ภายในบรรจุของเหลว ซ)ึงทาํ หนา้ ที)จบั มลพิษ ของเหลวใหส้ ะสมอยใู่ นนTนั หลอดแกว้ นTีประกอบดว้ ยช่องสาํ หรับอากาศเขา้ ซ)ึงเช)ือมกบั หลอดแกว้ ยางขนาด เลก็ มีปลายอีกขา้ งหน)ึงจมอยใู่ ตข้ องเหลว และช่องอากาศซ)ึงเช)ือมต่อกบั เครื)องดูดอากาศ มลพิษที)ตดั ตน้ อยู่ ในอากาศนTนั จะถูกของเหลวจบั ไว้ อาการส่วนท)ีเหลือกจ็ ะถูกดูดผา่ นเครื)องดูดอากาศออกไป ป้ายครแกว้ ซ)ึง จุ่มมีหลายลกั ษณะ เพ)ือความเหมาะสมของมลพิษถูกเกบ็ หลอดแกว้ มีหลายแบบเช่น - Midget impingers (หลอดแกว้ ขนาดเลก็ ) ส่วนปลายของหลอดแกว้ ถูกทาํ ใหเ้ รียงเลก็ เหมาะสาํ หรับ การเกิดอนุภาคก๊าซและไอระเหย -Fritted glass bubbler มีลกั ษณะเป็นแกว้ ทรงกระบอก ส่วนปลายของหลอดแกว้ มีลกั ษณะเป็นรูพรุน เพ)ือใหอ้ ากาศท)ีไหลผา่ นชา้ ลง และเกิดฟองอากาศเลก็ ๆจาํ นวนมาก จะช่วยใหม้ ลพิษจากอากาศสามารถ ละลายในของเหลวไดด้ ีขTึน หลอดแกว้ ชนิดนTีถา้ ใชเ้ กบ็ ตวั อยา่ งมลพิษท)ีกดั กร่อนทาํ ใหล้ ดประสิทธิภาพและมี รูพรุนขนาดใหญ่ ทTงั สองชนิดนTีเหมาะสาํ หรับก๊าซและไอระเหยจะทาํ ปฏิกิริยากบั สารตวั อยา่ ง

6 (œ) หลอดบรรจุสารดูดซบั เป็นหลอดแกว้ ขนาดเลก็ มีเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง l มม.ปลายทTงั W ปิ ด ภายในหลอดแกว้ จะมีสารดูดซบั ซ)ึงเป็นของแขง็ มีรูพรุน เข่น ผงถ่าน ซิลิกา้ เจล ซ)ึงมีชื)อเรียกวา่ Activated Charcoal tube เหมาะสาํ หรับมลพิษที)มีจุดเดือดสูง Z องศา ประสิทธิภาพการดูดซบั จะลดลงเม)ือ มลพิษนTนั มีจุดเดือดต)าํ ลง เหมาะสาํ หรับดูดซบั ไอระเหยไดด้ ีกวา่ สิริกา้ เจล ส่วนสิริกา้ เจล มีขอ้ จาํ กดั คือ ในบรรยากาศที)มีความชTืน จะ ดูดซบั ไอนTาํ ไดด้ ีกวา่ ไอระเหยของสารอินทรีย์ ดงั นTนั ประสิทธิภาพในการดูดซบั มลพิษจะลดลงเมื)ออากาศมี ความชTืนสูง

7 เวลาใชใ้ หต้ ดั รายทางสองออก โดยปลายขา้ งหน)ึงต่อกบั เคร)ืองเกบ็ อากาศ ส่วนปลายอีกขา้ งหน)ึงเป็นทางเขา้ ของอากาศ เมื)ออากาศท)ีมีมลพิษปนเปTื อนผา่ นหลอด สารท)ีบรรจุในแกว้ จะดูดซบั มลพิษไว้ ดงั นTนั เม)ือเกบ็ ตวั อยา่ งเสร็จตอ้ งส่งไปหอ้ งปฏิบตั ิการเพื)อวเิ คราะห์ หาชนิดและปริมาณของมลพิษต่อไป (X) ถุงเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ใชส้ าํ หรับเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษ ทางอากาศท)ีเป็นก๊าซและไอ มีหลายขนาด ทาํ จาก พลาสติกชนิดต่างๆ เช่น Mylar Teflon หรือ Scotch park ลกั ษณะของถุงจะมีวาวลห์ รือลิTนปิ ดเปิ ด เพื)อเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศหรือถ่ายตวั อยา่ งเพื)อวเิ คราะห์ผล

8 เคร)ืองมือสาหรับการเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศท)ีเป็นอนุภาคโดยการกรอง t.ช่องเปิ ดใหอ้ ากาศเขา้ (Airinlet)ปกติจะต่อท่อนาํ อากาศเขา้ ลกั ษณะจะเป็นช่องปิ ด แบบรูกลมเพ)ือใหฝ้ ่ นุ สามารถกระจายตวั ไปตามพTืนท)ีหนา้ ตดั ของตวั กรองได้ W. . อุปกรณ์สะสมอนุภาคหรือกระดาษกรอง œ. ส่วนเช)ือมต่อ (Connector) ไดแ้ ก่ขอ้ ต่อ และสายยาง/พลาสตกิเชื)อมต่อระหวา่ งดา้ นหลงั ของตลบั ใส่ตวั กรอง(Airoutlet)กบั ปwัมดูดอากาศสายพลาสติกตอ้ งไม่รั)วและ ไม่ทาํ ปฏิกิริยาเคมีกบั อนุภาคท)ีตอ้ งการเกบ็ เช่น ตวั อยา่ งสายยางนาํ อากาศชนิด Tigon tube

9 X.อุปกรณ์วดั อตั ราการไหลของอากาศและปัwมดูดอากาศ (Air flow meter & Pump) ประกอบดว้ ยมิเตอร์วดั อตั ราการไหลของอากาศ(Airflowmeter)ส่วนควบคุมการไหล ของอากาศ (Flowcontrolvalue)และปwัมดูดอากาศ(Personalpump)ปัจจุบนั มิเตอร์วดั อตั ราการไหลของอากาศทTงั แบบที) เป็นโรตามิเตอร์ หรือแบบลูกลอย และแบบตวั เลขดิจิตอลติดตTงั รวมอยใู่ นส่วนของปwัมดูดอากาศ โรตามิเตอร์ l.อุปกรณ์สาํ หรับคดั แยกขนาดฝ่ นุCycloneสาํ หรับคดั แยกขนาดฝ่ นุ ท)ีมีขนาดเลก็ กวา่ tZไมครอน มีหลายชนิดแต่ละชนิดตอ้ งใชอ้ ตั ราการไหลของอากาศที)แตกต่างกนั เช่น Nylon cyclone อตั ราการไหลของ อากาศ t.¡ ลิตร ต่อนาที,HD cyclone อตั ราการไหลของอากาศ W.W ลิตรต่อนาที, Aluminum Cyclone อตั าการไหลของอากาศ W.l -W.¢ ลิตรต่อนาที ฯลฯ m. คลิปยดึ อุปกรณ์ Cassettes Holder clip สาํ หรับบรรจุตลบั ใส่ตวั กรอง (Casette filterholder)และมีคลิป หนีบเพ)ือติดตTงั ในขณะทาํ การเกบ็ อยา่ งอากาศ

10 ¡. - ขาตTงั Tri-pot

บรรณานุกรม ณฐั พงค์ แหละหมนั .(WmlX). หลกั การใชเ้ ครื)องมือและตรวจประเมิน.(ออนไลน)์ . แหล่งที)มา http://envocc.ddc.moph.go.th/uploads/Menu/rayong/air.pdf. tZ มีนาคม WlmX. รจฤดี โชติกาวนิ ทร์.(WlmX). การเกบ็ ตวั อยา่ งและการวเิ คราะห์.(ออนไลน)์ . แหล่งท)ีมา https://fliphtml5.com/zsdk/jdou/basic. 10 มีนาคม WlmX. พรพรรณ สกลุ คู.(WlmX).การเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศในการวเิ คราะห์ดา้ นอาชีวอนามยั และส)ิงแวดลอ้ ม. กรุงเทพมหานคร.Barcode