ชุดที่ 4 เรื่องระบบอ้างอิงบนแผนที่

หนา้ 1

หน้า 2 คาํ นาํ ชุดการสอนเร่อื ง แผนทแ่ี ละเครอ่ื งมือทางภมู ศิ าสตร์ นจี้ ดั ทําขึ้นเพื่อประกอบการเรียนรู้ รายวชิ าสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวชิ า ส33101 สําหรบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ทก่ี าํ ลงั ศกึ ษาอยู่นี้ คอื ชดุ ท่ี 4 เร่อื ง ระบบอา้ งอิงบนแผนที่ โดยมงุ่ เน้นใหน้ กั เรยี นได้รจู้ ักค้นควา้ หาความรู้ ด้วยตนเอง ซงึ่ ในเอกสารชุดการสอนนปี้ ระกอบดว้ ยคาํ แนะนําสาํ หรับครู คาํ แนะนาํ สําหรับนักเรยี น มาตรฐานการเรยี นรู้ ตวั ช้วี ดั จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ แบบทดสอบกอ่ นเรียน เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน ใบความรู้ ใบงาน เฉลยใบงาน แบบทดสอบหลงั เรียน และเฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น ผ้จู ดั ทาํ ขอขอบพระคุณผเู้ ช่ียวชาญทุกทา่ น ซึง่ ไดแ้ ก่ นางทองดี วรรณวงษ์ ครโู รงเรียนขุขันธ์ วิทยฐานะครูชํานาญการพิเศษ ผู้เช่ยี วชาญดา้ นเนือ้ หา นางวาสินีย์ ประทมุ ครูโรงเรียนขุขันธ์ วทิ ยฐานะครชู ํานาญการพเิ ศษ ผู้เช่ยี วชาญด้านแผนการจดั การเรยี นรู้ นางอัจฉฎาพร เคราะหด์ ี ศกึ ษานเิ ทศก์ วทิ ยฐานะชาํ นาญการพิเศษ ผเู้ ชี่ยวชาญด้านการวดั ประเมินผล ดร.อนรรฆศักด์ิ ยศวิจติ ร ครูโรงเรยี นขุขันธ์ วิทยฐานะครชู ํานาญการพเิ ศษ ผู้เช่ยี วชาญดา้ นหลกั สตู ร และการสอน และนายสวุ ฒั น์ เกิดปราชญ์ ครูโรงเรียนขุขนั ธ์ วิทยฐานะครชู ํานาญการพิเศษ ผู้เชีย่ วชาญดา้ นส่ือและนวัตกรรม ทใ่ี ห้คําแนะนาํ และปรบั ปรุงชดุ การสอนชดุ นี้จนสําเร็จลลุ ่วงไปได้ดว้ ยดี จึงขอขอบพระคุณเปน็ อยา่ งสงู มา ณ โอกาสนดี้ ว้ ย หวังเป็นอย่างย่งิ ว่า ชุดการสอนวิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 เรอ่ื ง แผนทแ่ี ละเคร่อื งมือทางภมู ศิ าสตร์ ชดุ นจี้ ะเปน็ ประโยชน์ต่อการพัฒนา นักเรยี นใหบ้ รรลุมาตรฐานการเรยี นรูต้ ามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน 2551 และให้ครู สามารถใช้พฒั นาการเรยี นการสอนให้เกดิ คณุ ภาพสงู สดุ อย่างไรก็ตามหากมขี ้อบกพร่องหรือ ขอ้ ผดิ พลาดประการใด ผูจ้ ดั ทาํ มีความยนิ ดแี ละขอบพระคณุ ยิง่ หากไดร้ บั คาํ แนะนําทค่ี วรแกไ้ ขจากผใู้ ช้ ชดุ การสอนชุดนี้ จํารญู ใจนวน

สารบญั หน้า 3 คาํ แนะนําสําหรับครู หน้า คาํ แนะนาํ สําหรับนกั เรียน 1 มาตรฐาน ตวั ชวี้ ัด และจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 2 แบบทดสอบกอ่ นเรียน 3 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น 4 ใบความรู้ 6 ใบงานที่ 1 7 เฉลยใบงานที่ 1 10 แบบทดสอบหลงั เรียน 12 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 14 16

หน้า 4 คาํ แนะนําสาํ หรับครู ชุดการสอนเร่อื ง แผนทแี่ ละเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วชิ า ส33101 มีท้ังหมด 10 ชดุ ชุดท่กี ําลงั ศึกษาอยใู่ นขณะนี้คือชุดที่ 4 เรอื่ ง ระบบอา้ งอิงบนแผนที่ เพื่อให้บรรลุจดุ ประสงค์การเรียนรู้ ครผู สู้ อนควรปฏิบตั ดิ ังน้ี 1. ทดสอบกอ่ นเรียนเพ่อื วดั ความร้พู ้ืนฐานของนักเรียน 2. จดั กิจกรรมการเรยี นการสอนโดยใชช้ ุดการสอนควบค่กู ับแผนการจดั การเรียนรู้ 3. หลังจากนักเรียนศกึ ษาเน้อื หาในชดุ การสอนแล้วให้นกั เรียนตอบคําถามจากใบงาน 4. ขณะท่นี ักเรยี นปฏิบตั ิกิจกรรมทัง้ กจิ กรรมเดย่ี วหรอื กิจกรรมกลมุ่ ครคู วรดแู ลให้คาํ แนะนํา อย่างใกลช้ ดิ 5. ทดสอบความรหู้ ลงั เรียนหลังจากท่ีนกั เรียนเรียนจบแตล่ ะชุดการสอน 6. ใช้เปน็ ส่ือการสอนสําหรบั ครู 7. ใชเ้ ป็นแบบเรียนทใี่ ห้นักเรยี นไดเ้ รยี นรแู้ ละซ่อมเสริมความรูด้ ว้ ยตนเอง

หนา้ 5 คาํ แนะนาํ สาํ หรบั นักเรยี น ชุดการสอนเรอ่ื ง แผนทแี่ ละเครอื่ งมอื ทางภูมศิ าสตร์ รายวชิ าสงั คมศกึ ษา ศาสนาและ วัฒนธรรม รหสั วิชา ส33101 มีทัง้ หมด 10 ชดุ ชุดที่กาํ ลงั ศึกษาอยูใ่ นขณะนค้ี ือชุดที่ 4 เรอื่ ง ระบบ อ้างองิ บนแผนท่ี เพอื่ ให้บรรลจุ ดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ นกั เรยี นควรปฏิบัติตามคําแนะนาํ ดงั นี้ 1. นักเรียนศกึ ษามาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวชว้ี ดั และจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรใู้ ห้เข้าใจ 2. นักเรียนทําแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดพ้ืนฐานความรขู้ องนกั เรียนกอ่ นเรียน 3. นกั เรียนศึกษาใบความรู้และทาํ ใบงานระหว่างเรยี นเพื่อดูวา่ นกั เรียนเข้าใจเน้ือหาทศ่ี ึกษา มาแล้วมากนอ้ ยเพยี งใด 4. ถ้านักเรยี นสามารถทาํ ใบงานได้ตามเกณฑ์ท่กี ําหนดนักเรียนสามารถศกึ ษาเน้ือหาอน่ื ตอ่ ไปได้ แต่ถา้ นักเรยี นไดค้ ะแนนตํ่ากว่าเกณฑใ์ ห้นกั เรยี นกลับไปศึกษาเนื้อหาใหม่อีกคร้งั 5. อย่าเปิดดคู ําตอบก่อนทีน่ ักเรียนจะทําแบบทดสอบหรอื ใบงาน ความซื่อสัตย์ การมวี ินยั ใน ตนเอง และความรบั ผิดชอบจะช่วยให้นกั เรยี นประสบความสําเรจ็ ในการเรยี นจากชุดการสอนนี้ 6. นกั เรียนทาํ แบบทดสอบหลงั เรยี นเพ่ือตรวจสอบความกา้ วหน้าหลงั เรยี น

หน้า 6 มาตรฐาน ตัวชว้ี ดั และจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะของโลกทางกายภาพและความสมั พนั ธ์ของสรรพสิ่งซงึ่ มีผล ต่อกันและกนั ในระบบของธรรมชาติ ใชแ้ ผนทแ่ี ละเครอ่ื งมือทางภูมิศาสตร์ในการคน้ หา วิเคราะห์ สรุป และใช้ข้อมูลขอ้ มลู ภูมสิ ารสนเทศอยา่ งมีประสิทธภิ าพ ตัวช้ีวัด ส 5.1 ม.4-6/1 ใชเ้ คร่ืองมอื ทางภูมศิ าสตรใ์ นการรวบรวม วเิ คราะห์และนาํ เสนอข้อมูล ภูมสิ ารสนเทศอยา่ งมีประสิทธิภาพ จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในเร่อื งระบบอา้ งอิงบนแผนที่ 1. อธบิ ายหลักการหาตาํ แหนง่ หรอื พกิ ดั ภูมิศาสตร์ได้ถกู ตอ้ ง 2. อธิบายหลกั การคํานวณเวลาโลกได้ถูกตอ้ ง

หน้า 7 แบบทดสอบก่อนเรียน วชิ าสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหัสวชิ า ส33101 ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6 หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 1 แผนทแ่ี ละเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ชุดท่ี 4 เรื่อง ระบบอา้ งองิ บนแผนท่ี คาํ ช้ีแจง นักเรียนเลือกคาํ ตอบที่ถกู ตอ้ งที่สุดเพียงข้อเดยี ว โดยทําเครอื่ งหมาย X ลงใน กระดาษคาํ ตอบ 1. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ ประโยชน์ของพิกดั ทางภูมศิ าสตร์ ก. ทาํ ใหท้ ราบความสูงตา่ํ ของพื้นที่ ข. ทําใหท้ ราบลกั ษณะภมู ิอากาศครา่ วๆ ได้ ค. สามารถคาํ นวณความแตกต่างของเวลาในแตล่ ะทอ้ งถนิ่ ได้ ง. บอกตาํ แหน่งตา่ งๆ บนผวิ โลกทส่ี ามารถอา้ งอิงทางภูมิศาสตรไ์ ด้ 2. ถ้าทราบข้อมลู เพยี งเส้นละตจิ ูดซง่ึ เปน็ ข้อมลู ทางภมู ิศาสตรข์ องประเทศหนง่ึ ประเทศใด เราจะทราบ ข้อมลู ใดต่อไปนี้ อย่างชัดเจน ก. ภูมอิ ากาศ ข. วนั เวลาท้องถน่ิ ค. ความกดอากาศ ง. ลมประจําถน่ิ ท่พี ัดผ่าน 3. หากผู้โดยสารเครอ่ื งบินเดินทางข้ามเส้นเขตวันสากล โดยเดินทางจากไทยไปสหรัฐอเมรกิ า จะต้องเปลีย่ นแปลงอย่างไร ก. เพ่ิมเวลาอกี 1 วนั ข. ลดเวลาลงอีก 1 วนั ค. เพม่ิ เวลาอกี 48 ช่วั โมง ง. ลดเวลาลงอีก 48 ชว่ั โมง

หนา้ 8 4. องคป์ ระกอบของแผนท่ใี นขอ้ ใด ทาํ ใหท้ ราบวา่ ตําแหน่งทีต่ ั้งของเกาะภเู กต็ อยูใ่ นตําแหนง่ ละติจูด และลองจจิ ดู ใด ก. เครือ่ งหมายชีท้ ิศในแผนท่ี ข. ค่าพกิ ัดทางภูมิศาสตรใ์ นแผนท่ี ค. แผนภาพเดคลเิ นชน่ั (Declination) ง. การบอกทิศแบบอะซมิ ุท (Azimuth) 5. วัดระยะทางในแผนท่ไี ด้ 3 เซนตเิ มตร กาํ หนดใหแ้ ผนทมี่ ีมาตราส่วน 1 : 5,000,000 หมายความวา่ ระยะทางจริง ในภมู ิประเทศยาวเท่าไร ก. 120 กิโลเมตร ข. 130 กโิ ลเมตร ค. 140 กโิ ลเมตร ง. 150 กโิ ลเมตร 6. จากภาพทก่ี ําหนด ข้อใดเป็นพิกดั ภูมิศาสตรข์ องจุด D 0 10 20 30 10 ก. ละตจิ ูด 20 องศา N ลองจิจูด 30 องศา W D 20 ข. ละติจูด 30 องศา S ลองจจิ ดู 20 องศา E 30 ค. ละติจดู 20 องศา S ลองจจิ ดู 30 องศา E 40 ง. ละติจดู 30 องศา N ลองจิจดู 20 องศา W 7. “มาตราส่วน” ข้อใดกล่าวได้ถูกตอ้ งทส่ี ุด ก. บอกจํานวนข้อมูลทแี่ สดง ข. ใชเ้ ปรยี บเทยี บกบั พื้นท่ีจริง ค. ช้ีแจงคา่ ความคลาดเคลื่อน ง. บอกความละเอยี ดในการทํา 8. เวลามาตรฐานกรีนิช กําหนดทเี่ ส้นลองจจิ ูดท่ีเทา่ ไร ก. 0 องศา ข. 60 องศา ค. 90 องศา ง. 105 องศา

หน้า 9 9. ประเทศไทยต้ังอยู่ทล่ี องจิจูด 105 องศาตะวนั ออก ประเทศออสเตรเลียตั้งอยทู่ ล่ี องจิจูด 120 องศา ตะวันออก เวลาประเทศไทยกับออสเตรเลยี หา่ งกนั กชี่ ว่ั โมง ก. 1 ชัว่ โมง ข. 2 ชั่วโมง ค. 3 ชั่วโมง ง. 4 ช่วั โมง 10. เมือง A ตั้งอยทู่ ลี่ องจิจดู ท่ี 20 องศาตะวนั ออก เมือง B หา่ งจากเมือง A ไปทางตะวันตก 2 ช.ม. อยากทราบวา่ เมอื ง B ตง้ั อย่ทู ลี่ องจจิ ูดทเี่ ทา่ ไร ก. 10 องศาตะวันตก ข. 20 องศาตะวนั ตก ค. 10 องศาตะวันออก ง. 50 องศาตะวันออก

หน้า 10 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น วิชาสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหัสวิชา ส33101 ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 6 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 1 แผนทแ่ี ละเครือ่ งมือทางภูมศิ าสตร์ ชุดท่ี 4 เรอ่ื ง ระบบอา้ งองิ บนแผนท่ี ขอ้ 1. ก ขอ้ 2. ก ขอ้ 3. ข ขอ้ 4. ข ขอ้ 5. ง ขอ้ 6. ค ข้อ 7. ข ข้อ 8. ก ข้อ 9. ก ข้อ 10.สกู้ สู้ ไมท่ ้อถอย นะครบั

หน้า 11 ใบความรู้ วชิ าสังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวชิ า ส33101 ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 เรือ่ ง ระบบอ้างอิงบนแผนที่ ระบบอ้างอิงบนแผนท่ี คือ ระบบทกี่ าํ หนดข้ึนมาเพอื่ อาํ นวยความสะดวกในการหาตําแหนง่ ที่ตั้ง และคํานวณเวลาของ ตาํ แหน่งตา่ งๆ บนพื้นผิวโลก ซ่งึ ประกอบไปด้วย 2 สว่ น คือ 1. การหาตําแหนง่ ทีต่ ง้ั หรือพิกดั ภมู ศิ าสตร์ การตาํ แหน่งทต่ี ้ัง จะใชล้ ะติจดู และลองจิจดู เปน็ เกณฑ์ กลา่ วคือ เรมิ่ ต้นจะต้องทราบค่าของ ละติจูด ลองจิจูดเสยี กอ่ น ว่าอย่ตู รงองศา ลิปดา ฟลิ ิปดา เท่าใด ถึงจะคํานวณหาตําแหน่งท่ตี อ้ งการได้ วธิ ีการนีเ้ รยี กอีกอยา่ งหนงึ่ ว่า การหาพกิ ดั ภูมิศาสตร์ พกิ ัดภูมิศาสตร์ คอื จุดตดั ของเสน้ ขนานกบั เสน้ เมอรเิ ดียนแต่ละองศา ใช้หาหรอื กาํ หนด ตาํ แหน่งต่างๆ บนผวิ โลกประกอบดว้ ย เสน้ เมอรเิ ดยี น (Parallels) คอื เสน้ สมมตุ ทิ ล่ี ากจากข้ัวโลกเหนอื ไปจดข้วั โลกใต้ โดยเส้น เมอรเิ ดยี นแรกมคี ่ามมุ เท่ากับ 0 องศา เรียกวา่ เมอริเดยี นปฐม (Prime Meridian) เปน็ เมอรเิ ดยี นแรก สาํ หรับการกาํ หนดเวลาทัว่ โลก เสน้ เมอริเดียนที่ถัดจาก 0 องศา ไปทางขวามอื มีค่าเปน็ องศาตะวันออก จนถึง 180 องศา เส้นเมอรเิ ดยี นทีถ่ ดั จาก 0 องศา ไปทาขวามือมคี า่ เปน็ องศาตะวันตก จนถึง 180 องศา ฉะน้นั เสน้ เมอริเดยี น 180 องศา จงึ มคี า่ มมุ ได้ทง้ั ตะวนั ออกและตะวนั ตก และเปน็ เส้นแบ่งวนั ดว้ ย เสน้ ขนาน คอื เสน้ สมมตุ ิทลี่ ากจากทศิ ตะวนั ตกไปทิศตะวันออก เส้นขนานแรกมคี า่ มุม 0 องศา เรยี กวา่ เสน้ ศนู ยส์ ตู ร (Equator) เสน้ ขนานท่ีถัดจากศนู ย์สตู รไปทางขั้วโลกเหนอื มคี ่ามุมองศาเหนอื จนถึง 90 องศาท่ีขั้วโลกเหนือ เส้นขนานทถ่ี ัดจากเส้นศนู ยส์ ตู รไปทางขวั้ โลกใตม้ คี ่ามมุ องศาใต้ จนถงึ 90 องศาใต้ ท่ขี ว้ั โลกใต้ ละติจดู (Latitude) เป็นคา่ ระยะเชิงมมุ โดยนับ 0 องศา จากเสน้ ศูนยส์ ตู รไปทางเหนือ หรือใต้ จนถงึ 90 องศาทีข่ ้ัวโลก  เสน้ ศูนยส์ ตู รเปน็ ตน้ กําเนดิ ของละติจดู ต่าง ๆ มคี า่ เริม่ ต้น 0° 00’ 00’’ - 90  วัดไปทางเหนือละตจิ ดู 1° เหนอื วดั ไปทางใต้ ละตจิ ูด 1° ใต้  โลกวงกลมป่องกลาง ดงั นนั้ ระยะ 1 ไมเ่ ทา่ กนั บริเวณขว้ั โลกจะสัน้ กว่าเส้นศูนยส์ ตู ร

หนา้ 12 ลองจจิ ดู (Longitude) เป็นคา่ ระยะเชงิ มุม โดยนบั 0 องศา จากเสน้ เมอรเิ ดียนปฐมไปทาง ตะวันออก และทิศตะวนั ตก จนถึง 180 องศา  ระยะทางท่วี ัดเปน็ มมุ ไปทางตะวันตก และตะวันออกของเสน้ เมริเดียนเริ่มแรก 0° -180° ตะวันออก และ 0° -180° ตะวนั ตก  ความยาวของระยะ 1° ลองจิจูดจะมี ระยะสน้ั ลงในบรเิ วณทอ่ี ยูส่ งู ขึน้ ไปทางขวั้ โลกทัง้ สอง ตัวอย่าง นักเรยี นลองอ่านพิกัดภูมศิ าสตรข์ องจุด A และ B จุดตดั A ตัง้ อยู่ท่ี ละตจิ ูด 30 องศาเหนือ ลองจจิ ูด 25 องศาตะวันออก จดุ ตัด B ตง้ั อยู่ที่ ละตจิ ดู 60 องศาใต้ ลองจจิ ดู 75 องศาตะวนั ตก 2. การคาํ นวณเวลาโลก การคาํ นวณเวลา จะใช้ลองจจิ ดู เปน็ หลกั โดยเฉพาะลองจิจูดท่ี 0 องศา หรอื เมอริเดยี นปฐม และ ลองจิจูดที่ 180 องศาซ่ึงถกู กาํ หนดให้เป็นเส้นวนั ทส่ี ากล การทราบค่าของลองจจิ ูดจะทาํ ให้หาค่าของ เวลาไดง้ า่ ย โดยใชห้ ลักการวา่ 1 นาที เทา่ กบั 15 ลิปดา และ 4 นาที เทา่ กบั 1 ลองจจิ ดู หรอื 1 องศา

หนา้ 13 สืบเน่ืองจากความรวดเรว็ ในการเดินทางในปัจจุบนั น้ี การเรียนรเู้ รอื่ งความสัมพนั ธ์ของเวลา ในภมู ิภาคตา่ งๆ ของโลกมคี วามสาํ คญั มาก ท้ังนี้เพื่อให้การตดิ ต่อส่ือสารท้งั ทางโทรเลข โทรศพั ท์ ตลอดจนการเดินทางเป็นไปด้วยความสะดวกและไม่คลาดเคลื่อนในการนัดหมาย ความแตกตา่ งในเวลาบนโลกมนุษย์เปน็ ผลมาจากความแตกต่างของเมอรเิ ดียนของตาํ บลต่างๆ ประเทศทีม่ พี นื้ ท่ีขนาดใหญค่ รอบคลมุ พืน้ ทก่ี นิ บริเวณหลายช่วงลองจิจูดจะมีเขตเวลาหลายเขต แตล่ ะ เขตจะมเี วลาแตกตา่ งกันออกไปทําให้การจดั ตารางการเดินทางขา้ มเขตเวลามีปญั หา จงึ ตอ้ งมกี ารวาง แผนการเดินทางข้ามเขตเวลาใหถ้ กู ตอ้ ง ลองจิจดู และเวลา เพือ่ หลกี เลีย่ งความสับสนในการคาํ นวณเวลาจึงถอื ว่าโลกหมนุ รอบตวั เองหน่ึงรอบใชเ้ วลา 24 ชั่วโมง ขณะที่โลกหมุนรอบตัวเองจากตะวนั ตกไปตะวันออกนั้น วงกลมแบง่ เวลากลางวันกลางคืน จะเคลือ่ นทจ่ี ากตะวันออกไปตะวนั ตก ดังน้ัน เส้นเมอรเิ ดยี นจะค่อยๆ เคลอ่ื นรับแสงอาทติ ยไ์ ปอยา่ ง ต่อเน่อื งในชว่ งขณะหนง่ึ จะมีเมอริเดียนสาํ คัญเกิดข้นึ สองเส้นคือ เมอริเดยี นเทยี่ งวนั (Noon meridian) เป็นเมอรเิ ดียนทอ่ี ย่ตู รงกบั ตําแหนง่ ของดวงอาทติ ย์ทปี่ รากฏสงู สุดในทอ้ งฟา้ เทา่ ที่จะสูงได้ เมอรเิ ดียนที่ อยู่ตรงขา้ มเราเรียกวา่ เมอรเิ ดียนเทยี่ งคนื ( Midnight meridian ) ซงึ่ เมอรเิ ดียนท้งั สองจะอยู่หา่ งกัน 180 องศาลองจิจดู เมอรเิ ดียนเท่ยี งวนั ทําหน้าท่ีแบ่งกลางวันออกเปน็ สองสว่ น คือ กอ่ นเทยี่ ง (Forenoon) กับหลงั เทยี่ ง (Afternoon) ซง่ึ อยู่ในวนั ปฏทิ ินเดียวกนั ขณะท่ีเมอรเิ ดียนเทย่ี งคนื ทาํ หน้าท่ี แบ่งวนั ปฏทิ ินวนั ปัจจบุ ันกบั วนั ถัดไป เนื่องจากเมอริดียนเที่ยงวนั เคลื่อนท่เี ปน็ ระยะเชิงมมุ 360 องศาลองจิจดู ในเวลา 24 ช่ัวโมง หรือเมอริเดยี นเคล่อื นไปทกุ ๆ 15 องศาตอ่ ช่ัวโมง หรือ 1 องศาลองจจิ ูดทกุ ๆ 4 นาที หรอื พดู ใหเ้ ข้าใจ ง่ายๆว่า เวลา 1 ชว่ั โมง มคี า่ เทา่ กับเมอริเดียน 15 องศาลองจจิ ูด ตอ่ มาไดม้ กี ารนาํ เง่ือนไขนไ้ี ปกําหนด เขตเวลาและเปน็ พน้ื ฐานของการคาํ นวณเวลา เชน่ ในขณะท่เี ส้นเมอรเิ ดยี นเที่ยงวนั พาดผา่ นตาํ บลหน่ึง บนโลก อีก 4 ชั่วโมงถัดมาเมอริเดียนเที่ยงวันนน้ั ก็พาดผ่านอีกตําบลหนึง่ ตาํ บลทงั้ สองนั้นจะอยหู่ ่างกัน เท่ากบั 15×4 = 60 องศาลองจิจูด

หน้า 14 จากพนื้ ฐานดงั กลา่ วจะเห็นว่าพื้นผวิ โลกจากเมอรเิ ดียนเทยี่ งวนั ไปถึงเมอริเดยี นเท่ยี งคนื และ จากเมอริเดียนเทีย่ งคนื ไปถงึ เมอรเิ ดียนเทีย่ งวนั จะอยู่หา่ งกันขา้ งละ 180 องศาลองจจิ ดู และทัง้ สองข้าง จะมีวงกลมชั่วโมง (Hour cycles) รวม 22 เส้น ทัง้ น้ียกเว้นเมอริเดยี นเที่ยงวนั และเมอริเดียนเทย่ี งคืนซ่งึ ทจี่ ริงก็คือวงกลมชัว่ โมงเช่นกัน เสน้ วงกลมชว่ั โมงแต่ละเสน้ จะมคี วามยาวเป็นครึ่งหนง่ึ ของวงกลมใหญ่ และแตล่ ะเสน้ จะอยู่ห่างกนั 15 องศาลองจจิ ดู ในเง่ือนไขของการคาํ นวณเวลาเปน็ ที่ยอมรบั กนั วา่ ตาํ บลที่อย่ทู างตะวนั ออกจะมีเวลาเร็ว กว่า (มาก่อน) ตําบลทีเ่ ราอยู่ เช่น โตเกยี วจะมเี วลาเรว็ กว่ากรุงเทพฯ และตําบลทีอ่ ยทู่ างตะวันตกจะมี เวลาชา้ กว่า (มาทหี ลงั ) ตาํ บลทีเ่ ราอยู่ เช่น กรงุ นวิ เดลีจะมเี วลาช้ากว่ากรงุ เทพฯ เพอ่ื ปอ้ งกันความ สบั สนเร่อื งวันและเวลา จงึ มกี ารตกลงกําหนดเส้นเขตวันนานาชาติ (International date line) เป็น เส้นอา้ งอิงการเปลย่ี นวันของผู้ที่เดนิ ทางขา้ มเส้นดังกล่าว สาํ หรบั ประเทศไทยใช้เมอริเดียนท่ีลองจจิ ดู 105 องศาตะวนั ออกเป็นเมอรเิ ดียนมาตรฐาน โดย มีเวลาเรว็ กวา่ เวลาเมอริเดยี นกรีนิช 7 ช่วั โมง ภาพแผนทเี่ ขตเวลาโลก ท่มี า : http://www.1blueplanet.com/world_time_zones/th/ สืบคน้ วันที่ 29 ตลุ าคม 2554

หนา้ 15 การคาํ นวณเวลาบนพนื้ โลก การคาํ นวณเวลาบนพน้ื โลกนน้ั สามารถทําได้งา่ ยๆ โดยมีคา่ ตัวเลขพื้นฐานการคํานวณวา่ โลก หมุนรอบตวั เอง 1 รอบ ซึ่งมรี ะยะเชงิ มมุ (ลองจจิ ูด) 360 องศา ใช้เวลา 24 ช่วั โมง หรอื เวลา 1 ชวั่ โมง เมอรเิ ดยี นเคลอ่ื นทไ่ี ปได้ 15 องศา หรือเมอรเิ ดยี นเคลอ่ื นทไี่ ป 1 องศาใชเ้ วลา 4 นาที หรือนาทลี ะ 15 ลิปดาและเมอริเดียนท่ีอยทู่ างตะวนั ออกเวลาจะเร็วกว่าเมอริเดียนที่อยู่ทางตะวันตก การคํานวณเวลา ของตําบลใดๆ บนผิวโลกต้องทราบเวลาและ ลองจจิ ดู ของตาํ บลหน่ึงกอ่ นเพอ่ื ใชเ้ ป็นตาํ บลอ้างองิ และ ต้องทราบลองจจิ ดู ของตําบลที่จะหาเวลา การคาํ นวณเวลาทาํ งา่ ยๆ โดยคํานวณ ณ ระยะห่างเชิงมมุ ของตําบลทั้งสอง แลว้ นํามาเปลีย่ นเป็นเวลาโดยใช้ตวั เลขพื้นฐานดังทไ่ี ด้กล่าวมาแลว้ การคาํ นวณเวลาทอ้ งถน่ิ ของตําบลทอี่ ยใู่ นซกี โลกเดียวกนั ซึ่งมีท้ังการคํานวณเวลาในกรณที ี่เป็น เวลาในวนั เดยี วกันกนั กรณีทม่ี ีการเปลีย่ นวนั เพ่ือความเข้าใจยิ่งข้นึ ใหน้ กั เรยี นศึกษาตัวอย่างประกอบ ตวั อย่างท่ี 1 กรุงเทพฯ ซ่งึ อยู่ทีล่ องจิจดู 100๐ 30/ ตะวนั ออก มีเวลาทอ้ งถ่นิ 9.15 น. วันเสาร์ จงหา เวลาท้องถิ่นของโตเกียว ซ่งึ อยูท่ ่ี 141๐ 15/ ตะวนั ออก วธิ ีทาํ กรุงเทพฯ โตเกียว 100๐ 30/ E 141๐ 15/ E (9.15 น.) 1) หาความแตกตา่ งระยะเชิงมุม = 141๐ 15/ - 100๐ 30/ = 40๐ 45/ 2) เปลย่ี นความแตกต่างของระยะเชงิ มุมเป็นความแตกต่างเวลา = 40๐ 45/ = 2.43 ชม. 15๐ 3) เวลาของโตเกียว = 9.15+ 2.43 = 11.38 น. 4) สรุปเวลาทอ้ งถนิ่ ของโตเกียว = 11.58 น. วันเสาร์ ตอบ 11.58 น. วันเสาร์

หนา้ 16 ตวั อย่างที่ 2 ในขณะทก่ี รุงบราซิลเลีย ซ่ึงอยทู่ ีล่ องจิจูด 48๐ 21/ ตะวนั ตก มีเวลา 2.40 น. วนั จนั ทร์ จงหาเวลาของลอสแองเจลสิ ซงึ่ อย่ทู ี่ลองจจิ ูด 117๐ 21/ ตะวนั ตก วธิ ีทาํ ลอสแองเจลสิ บราซิลเลีย 117๐ 21/ W 48๐ 21/ W ( 2.40 น. วนั จันทร์ ) 1) ระยะเชงิ มมุ ตา่ งกนั = 117๐ 21/ - 48๐ 21/ = 69๐ 00/ = 69๐ 00/ = 4.36 ชม. 2) เวลาตา่ งกัน 15๐ 3) เวลาของลอสแองเจลสิ = 2.40 - 4.36 = - 2.12.00 น. = -2.12.00 + 24 = 21.48 น. วนั อาทติ ย์ ตอบ 21.48 น. วนั อาทติ ย์ ตวั อยา่ งท่ี 3 ขณะท่กี รุงเทพฯ ซึง่ อยู่ ที่ลองจิจูด 100๐ 30/ ตะวันออก มี เวลา 14.30 น. วนั จันทร์ จงหาเวลาของนครลอสแองเจลิส ซง่ึ อยู่ทลี่ องจจิ ดู 117๐ 20/ ตะวันตก วิธที าํ 1 การคํานวณขา้ มเสน้ เมรเิ ดียนกรีนชิ ลอสแองเจลสิ กรีนิช กรงุ เทพฯ 117๐ 20/ W 0 100๐ 30/ E 1) ระยะเชิงมมุ ตา่ งกนั = 100๐ 30/ + 117๐ 20/ = 217๐ 50/ = 217๐ 50/ 2) เวลาต่างกัน 15๐ = 14.31.20 ชม. 3) เวลาของลอสแองเจลสิ = 14.30 - 14.31.20 = - 0.01.20 น. = 24.00 - 0.01.20 = 23.58.40 น. วันอาทิตย์ ตอบ 23.58.40 น. วนั อาทิตย์

หนา้ 17 วธิ ีทาํ 2 คํานวณข้ามเส้นเขตวัน กรุงเทพฯ เส้นเขตวนั ฯ ลอสแองเจลิส 100๐ 30 / E 180๐ 117๐ 20 / W (14.30 น. วนั จนั ทร์) 1) ระยะเชิงมุมตา่ งกัน = ( 180๐ - 100๐ 30/) + (180๐ - 117๐ 20/) = 142๐ 10/ = 142๐ 10/ 2) เวลาต่างกัน 15๐ = 9.28.40 ชม. 3) เวลาของลอสแองเจลิส = 14.30 + 9.28.40 = 23.58.40 น. ตอบ 23.58.40 น. วันอาทติ ย์

หน้า 18 ใบงานที่ 2 วิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหสั วชิ า ส33101 ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 6 เรื่อง ระบบอา้ งอิงบนแผนท่ี 1. นักเรียนศกึ ษาการอ่านพกิ ดั ภมู ศิ าสตรแ์ ลว้ เติมคาํ ตอบที่ถูกตอ้ งลงในตารางดา้ นลา่ ง พกิ ัด อา่ นวา่ A B C D E F G H I J

หน้า 19 2. นกั เรียนเปรียบเทยี บเวลามาตรฐานของประเทศไทยกบั เวลามาตรฐานของเมอื งสําคญั ในทวีปตา่ งๆ ทัว่ โลก แลว้ ใสข่ อ้ มูลเวลามาตรฐานเมืองสําคญั นน้ั ลงในชอ่ งวา่ งดา้ นขวา เวลามาตรฐาน ชอ่ื เมืองสาํ คญั เสน้ เวลามาตรฐาน เวลามาตรฐาน ประเทศไทย ในทวีปตา่ งๆ ทใ่ี ช้ เมืองสําคญั 07.00 นาฬิกา กรุงลอนดอน 16.00 นาฬิกา กรงุ ปักกิง่ เมอรเิ ดียน 0 องศา 00.00 นาฬกิ า 14.00 นาฬกิ า กรุงแคนเบอร์ร่า เมอริเดียน 120 องศาตะวนั ออก 05.00 นาฬิกา กรงุ มอสโค เมอรเิ ดยี น 150 องศาตะวันออก 12.00 นาฬิกา กรุงฮาวานา เมอรเิ ดยี น 45 องศาตะวันออก 06.00 นาฬิกา กรุงเอเธนส์ เมอรเิ ดียน 75 องศาตะวนั ตก 21.00 นาฬกิ า กรุงเวลลงิ ตนั เมอรเิ ดียน 30 องศาตะวนั ออก 11.00 นาฬกิ า กรุงบัวโนสไอเรส 01.00 นาฬิกา กรงุ โตเกียว เมอริเดียน 180 องศา 20.00 นาฬิกา กรงุ แมก็ ซโิ กซติ ้ี เมอริเดยี น 45 องศาตะวันตก 23.00 นาฬิกา กรุงแบกแดด เมอรเิ ดยี น 135 องศาตะวันออก 18.00 นาฬิกา กรงุ วอชงิ ตัน ดี.ซี เมอรเิ ดียน 90 องศาตะวนั ตก 09.00 นาฬกิ า เมอรเิ ดียน 45 องศาตะวันออก กรงุ ปารีส เมอริเดยี น 75 องศาตะวันตก เมอรเิ ดียน 15 องศาตะวันออก พยายามเขา้ นะ จะได้เขา้ ใจยง่ิ ข้นึ

หน้า 20 เฉลยใบงานท่ี 1 วิชาสังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชา ส33101 ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 6 เรอ่ื ง ระบบอ้างอิงบนแผนที่ 1. นักเรียนศึกษาการอา่ นพกิ ดั ภูมศิ าสตรแ์ ลว้ เตมิ คาํ ตอบท่ถี ูกต้องลงในตารางดา้ นลา่ ง พกิ ดั อ่านวา่ ละติจดู 40 องศาใต้ ลองจจิ ูด 155 องศาตะวันตก ละติจูด 30 องศาเหนอื ลองจิจูด 120 องศาตะวนั ตก ละตจิ ดู 10 องศาใต้ ลองจจิ ูด 20 องศาตะวันออก ละติจูด 70 องศาเหนือ ลองจจิ ูด 85 องศาตะวันออก ละตจิ ูด 30 องศาใต้ ลองจจิ ูด 105 องศาตะวนั ออก ละติจดู 30 องศาใต้ ลองจจิ ดู 95 องศาตะวันตก ละตจิ ูด 20 องศาเหนอื ลองจิจดู 105 องศาตะวนั ตก ละตจิ ดู 80 องศาเหนอื ลองจจิ ูด 40 องศาตะวันตก ละตจิ ดู 55 องศาใต้ ลองจจิ ูด 120 องศาตะวันตก ละติจดู 60 องศาเหนอื ลองจจิ ดู 35 องศาตะวันออก

หนา้ 21 2. นักเรยี นเปรยี บเทยี บเวลามาตรฐานของประเทศไทยกับเวลามาตรฐานของเมืองสําคญั ในทวีปต่างๆ ทัว่ โลก แลว้ ใสข่ อ้ มูลเวลามาตรฐานเมืองสําคญั นน้ั ลงในชอ่ งว่างดา้ นขวา เวลามาตรฐาน ชอื่ เมอื งสาํ คญั เสน้ เวลามาตรฐาน เวลามาตรฐาน ประเทศไทย ในทวปี ตา่ งๆ ทใี่ ช้ เมอื งสําคัญ 07.00 นาฬกิ า กรงุ ลอนดอน 00.00 นาฬกิ า 16.00 นาฬิกา กรุงปักกิง่ เมอรเิ ดยี น 0 องศา 17.00 นาฬกิ า 14.00 นาฬิกา กรุงแคนเบอรร์ า่ เมอรเิ ดียน 120 องศาตะวนั ออก 17.00 นาฬกิ า 05.00 นาฬกิ า กรุงมอสโค เมอรเิ ดยี น 150 องศาตะวันออก 01.00 นาฬกิ า 12.00 นาฬกิ า กรุงฮาวานา เมอรเิ ดียน 45 องศาตะวันออก 00.00 นาฬิกา 06.00 นาฬกิ า กรุงเอเธนส์ เมอรเิ ดยี น 75 องศาตะวนั ตก 01.00 นาฬกิ า 21.00 นาฬิกา กรุงเวลลงิ ตัน เมอรเิ ดยี น 30 องศาตะวันออก 02.00 นาฬิกา 11.00 นาฬกิ า กรงุ บวั โนสไอเรส 01.00 นาฬิกา 01.00 นาฬิกา กรงุ โตเกยี ว เมอริเดยี น 180 องศา 03.00 นาฬกิ า 20.00 นาฬิกา กรงุ แม็กซโิ กซติ ี้ เมอริเดยี น 45 องศาตะวนั ตก 07.00 นาฬกิ า 23.00 นาฬกิ า กรุงแบกแดด เมอริเดียน 135 องศาตะวนั ออก 19.00 นาฬิกา 18.00 นาฬิกา กรุงวอชิงตัน ดี.ซี เมอรเิ ดยี น 90 องศาตะวันตก 06.00 นาฬกิ า 09.00 นาฬิกา เมอรเิ ดยี น 45 องศาตะวันออก 03.00 นาฬิกา กรงุ ปารสี เมอริเดยี น 75 องศาตะวนั ตก เมอรเิ ดยี น 15 องศาตะวันออก ทาํ ไดอ้ ยู่แล้ว ไมย่ ากเลย

หนา้ 22 แบบทดสอบหลงั เรียน วชิ าสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 1 แผนทแ่ี ละเครือ่ งมือทางภูมศิ าสตร์ ชุดท่ี 4 เร่ือง ระบบอา้ งอิงบนแผนที่ คาํ ช้ีแจง นกั เรียนเลอื กคาํ ตอบที่ถกู ตอ้ งทีส่ ดุ เพยี งข้อเดยี ว โดยทําเครอ่ื งหมาย X ลงใน กระดาษคาํ ตอบ 1. องค์ประกอบของแผนที่ในข้อใด ทาํ ใหท้ ราบว่าตําแหนง่ ทีต่ ้ังของเกาะภูเก็ตอยูใ่ นตําแหนง่ ละติจดู และลองจิจดู ใด ก. เครื่องหมายช้ีทศิ ในแผนท่ี ข. คา่ พกิ ดั ทางภูมศิ าสตร์ในแผนที่ ค. แผนภาพเดคลเิ นช่ัน (Declination) ง. การบอกทศิ แบบอะซิมุท (Azimuth) 2. ถา้ ทราบข้อมูลเพียงเส้นละตจิ ูดซงึ่ เปน็ ข้อมลู ทางภูมศิ าสตรข์ องประเทศหน่ึงประเทศใด เราจะทราบ ขอ้ มูลใดตอ่ ไปนีอ้ ยา่ งชัดเจน ก. ภูมิอากาศ ข. วนั เวลาทอ้ งถ่ิน ค. ความกดอากาศ ง. ลมประจําถนิ่ ทพี่ ัดผา่ น 3. จากภาพทีก่ ําหนด ข้อใดเป็นพิกดั ภมู ศิ าสตร์ของจดุ D 0 10 20 30 10 ก. ละติจดู 20 องศา N ลองจจิ ูด 30 องศา W D 20 ข. ละตจิ ูด 30 องศา S ลองจิจดู 20 องศา E 30 ค. ละตจิ ูด 20 องศา S ลองจิจูด 30 องศา E 40 ง. ละติจดู 30 องศา N ลองจิจูด 20 องศา W 4. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ประโยชนข์ องพิกัดทางภมู ิศาสตร์ ก. ทาํ ใหท้ ราบความสงู ต่าํ ของพืน้ ที่ ข. ทาํ ให้ทราบลักษณะภูมอิ ากาศครา่ วๆได้ ค. สามารถคาํ นวณความแตกต่างของเวลาในแต่ละท้องถน่ิ ได้ ง. บอกตําแหน่งตา่ งๆ บนผวิ โลกทส่ี ามารถอา้ งอิงทางภมู ิศาสตรไ์ ด้

หนา้ 23 5. วัดระยะทางในแผนท่ีได้ 3 เซนติเมตร กาํ หนดให้แผนทมี่ มี าตราส่วน 1:5,000,000 หมายความว่า ระยะทางจริง ในภูมิประเทศยาวเทา่ ไร ก. 120 กโิ ลเมตร ข. 130 กโิ ลเมตร ค. 140 กิโลเมตร ง. 150 กิโลเมตร 6. หากผโู้ ดยสารเครอ่ื งบินเดินทางข้ามเส้นเขตวนั สากล โดยเดนิ ทางจากไทยไปสหรัฐอเมรกิ า จะต้องเปล่ยี นแปลงอยา่ งไร ก. เพม่ิ เวลาอีก 1 วัน ข. ลดเวลาลงอกี 1 วนั ค. เพิม่ เวลาอกี 48 ช่ัวโมง ง. ลดเวลาลงอีก 48 ชว่ั โมง 7. เมอื ง A ตงั้ อยู่ทล่ี องจจิ ดู ท่ี 20 องศาตะวันออก เมือง B ห่างจากเมอื ง A ไปทางตะวันตก 2 ช.ม. อยากทราบว่าเมือง B ต้ังอยทู่ ีล่ องจิจดู ทีเ่ ท่าไร ก. 10 องศาตะวนั ตก ข. 20 องศาตะวนั ตก ค. 10 องศาตะวนั ออก ง. 50 องศาตะวันออก 8. เวลามาตรฐานกรนี ิช กําหนดที่เสน้ ลองจิจดู ท่ีเท่าไร ก. 0 องศา ข. 60 องศา ค. 90 องศา ง. 105 องศา 9. ประเทศไทยตงั้ อยู่ที่ลองจิจดู 105 องศาตะวนั ออก ประเทศออสเตรเลียตง้ั อยูท่ ่ลี องจิจูด 120 องศา ตะวนั ออก เวลาประเทศไทยกบั ออสเตรเลยี หา่ งกนั ก่ีชวั่ โมง ก. 1 ช่วั โมง ข. 2 ชว่ั โมง ค. 3 ช่วั โมง ง. 4 ช่ัวโมง 10. “มาตราสว่ น” ข้อใดกลา่ วไดถ้ กู ต้องทสี่ ุด ก. บอกจํานวนขอ้ มูลทแี่ สดง ข. ใชเ้ ปรยี บเทยี บกบั พนื้ ท่จี รงิ ค. ชี้แจงคา่ ความคลาดเคลอื่ น ง. บอกความละเอียดในการทํา

หน้า 24 เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น วิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหสั วิชา ส33101 ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 6 หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 1 แผนทแี่ ละเคร่อื งมือทางภูมิศาสตร์ ชุดที่ 4 เรอื่ ง ระบบอา้ งองิ บนแผนที่ ข้อ 1. ข ขอ้ 2. ก ข้อ 3. ค ข้อ 4. ก ข้อ 5. ง ข้อ 6. ข ข้อ 7. ก ขอ้ 8. ก ขอ้ 9. ก ขอ้ 10. ข หม่นั ทบทวนความรู้ ด้วย นะครับ

หน้า 25 บรรณานกุ รม ทวี ทองสวา่ ง และ กนษิ ฐา ทยานุกลู . คู่มือสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ภมู ศิ าสตร์ ม.4-5-6, ไฮเอ็ดพับลิชชง่ิ จาํ กัด. 2537 ธวัช บรุ ีรักษ์. การแปลความหมายในแผนท่แี ละภาพถา่ ยทางอากาศ. สํานักพิมพอ์ กั ษรวฒั นา. พระนคร. (ม.ป.ป.) บญุ นะ แดงเหลือบ และคณะ. ค่มู อื เตรยี มสอบสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม ม.5. กรุงเทพฯ : ไฮเอ็ดพบั ลชิ ชิ่ง จาํ กดั . 2537 ศนู ยร์ โี มทเซนซง่ิ และระบบสารสนเทศภูมศิ าสตร์ภาคใต้. เทคโนโลยีรีโมทเซนซงิ่ และระบบสารสนเทศ ภูมศิ าสตร.์ มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ทร,์ 2544 สาํ นกั งานพฒั นาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน). ความรูพ้ น้ื ฐานเกีย่ วกบั เทคโนโลยอี วกาศและภมู สิ ารสนเทศ. สยามเอม็ แอนด์บี พบั ลชิ ชิง่ จํากัด, 2547 สาํ นักงานพัฒนาเทคโนโลยอี วกาศและภูมสิ ารสนเทศ (องค์การมหาชน). ความรู้พนื้ ฐานสําหรบั เยาวชน เทคโนโลยอี วกาศและภมู ิสารสนเทศ. สทอภ, 2547 สุรชัย รตั นเสรมิ พงศ.์ หลักการเบอื้ งตน้ ของการสาํ รวจขอ้ มูลระยะไกล การสาํ รวจ ทรัพยากรธรรมชาติ ด้วยดาวเทียม, สํานกั งานคณะกรรมการวจิ ยั แหง่ ชาติ กรุงเทพมหานคร. 2536 เอกสารประกอบการอบรม โครงการอบรมเชงิ ปฏบิ ัตกิ าร (23-31 สิงหาคม 2543). เทคโนโลยภี ูมิ สารสนเทศเพ่อื การเรียนการสอน. ศนู ยว์ ิทยาศาสตร์เพอ่ื การศึกษา, 84 หน้า http://www.1blueplanet.com/world_time_zones/th/ http://www.gistda.or.th สํานกั เทคโนโลยีอวกาศและสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ http://www.google.co.th