ชุดการสอน 1 เรื่อง ความหมายและประโยชน์ของแผนที่

คํานํา ชุดการสอนเร่ือง แผนทแี่ ละเคร่ืองมอื ทางภูมิศาสตร์ น้จี ดั ทําขึน้ เพ่ือประกอบการเรยี นรู้ รายวิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 สําหรับชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 ท่กี าํ ลงั ศกึ ษาอยู่น้ี คอื ชดุ ท่ี 1 เร่อื ง ความหมายและประโยชนข์ องแผนที่ โดยมุง่ เนน้ ให้นักเรียนได้รจู้ กั คน้ คว้าหา ความร้ดู ว้ ยตนเอง ซ่ึงในเอกสารชดุ การสอนนปี้ ระกอบดว้ ยคําแนะนําสําหรบั ครู คาํ แนะนําสําหรับ นักเรยี น มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชวี้ ดั จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรยี น เฉลยแบบทดสอบ ก่อนเรียน ใบความรู้ ใบงาน เฉลยใบงาน แบบทดสอบหลงั เรียน และเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ผจู้ ดั ทาํ ขอขอบพระคณุ ผู้เชี่ยวชาญทุกทา่ น ซึ่งได้แก่ นางทองดี วรรณวงษ์ ครโู รงเรยี นขขุ นั ธ์ วทิ ยฐานะครชู ํานาญการพเิ ศษ ผเู้ ช่ยี วชาญด้านเนอื้ หา นางวาสนิ ีย์ ประทุม ครูโรงเรียนขขุ นั ธ์ วิทย ฐานะครชู ํานาญการพเิ ศษ ผู้เช่ียวชาญด้านแผนการจดั การเรียนรู้ นางอัจฉฎาพร เคราะห์ดี ศกึ ษานเิ ทศก์ วทิ ยฐานะชํานาญการพเิ ศษ ผเู้ ชี่ยวชาญดา้ นการวัดประเมินผล ดร.อนรรฆศกั ดิ์ ยศวิจติ ร ครโู รงเรยี นขขุ นั ธ์ วิทยฐานะครูชาํ นาญการพิเศษ ผู้เชยี่ วชาญดา้ นหลกั สตู ร และการสอน และนายสุวฒั น์ เกิดปราชญ์ ครโู รงเรียนขุขนั ธ์ วทิ ยฐานะครชู ํานาญการพิเศษ ผู้เชยี่ วชาญดา้ นส่ือและนวตั กรรม ท่ใี ห้ คาํ แนะนําและปรับปรุงชุดการสอนชุดนี้จนสาํ เร็จลุล่วงไปได้ดว้ ยดี จงึ ขอขอบพระคุณเปน็ อย่างสงู มา ณ โอกาสน้ีดว้ ย หวงั เปน็ อย่างยง่ิ วา่ ชุดการสอนวชิ าสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชา ส33101 ชนั้ มธั ยมศึกษา ปีท่ี 6 เรอ่ื ง แผนทแี่ ละเครอ่ื งมือทางภูมิศาสตร์ ชดุ นจ้ี ะเปน็ ประโยชน์ต่อการพฒั นา นักเรียนให้บรรลมุ าตรฐานการเรยี นรู้ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐาน 2551 และให้ครู สามารถใชพ้ ฒั นาการเรียนการสอนให้เกิดคณุ ภาพสูงสดุ อย่างไรก็ตามหากมีข้อบกพร่องหรือ ขอ้ ผิดพลาดประการใด ผจู้ ดั ทาํ มีความยินดีและขอบพระคุณยง่ิ หากได้รับคําแนะนําท่ีควรแกไ้ ขจากผใู้ ช้ ชดุ การสอนชุดน้ี จํารญู ใจนวน

สารบัญ หน้า 1 คาํ แนะนําสาํ หรับครู 2 คําแนะนาํ สาํ หรับนักเรยี น 3 มาตรฐาน ตวั ช้ีวัด และจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 4 แบบทดสอบกอ่ นเรียน 6 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 7 ใบความรู้ 10 ใบงานที่ 1 12 เฉลยใบงานท่ี 1 14 แบบทดสอบหลังเรยี น 16 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น

คําแนะนําสาํ หรบั ครู ชดุ การสอนหนว่ ยท่ี 1 แผนทแี่ ละเคร่ืองมือทางภมู ศิ าสตร์ วิชาสังคมศกึ ษา ศาสนาและ วัฒนธรรม รหสั วชิ า ส33101 ทก่ี าํ ลงั ศึกษาอยใู่ นขณะนค้ี อื ชุดท่ี 1 เรอื่ ง ความหมายและประโยชน์ของ แผนท่ี เพอื่ ใหบ้ รรลุจุดประสงค์การเรยี นรู้ ครผู ู้สอนควรปฏบิ ัติดงั น้ี 1. ทดสอบความรู้กอ่ นเรยี นเพือ่ วัดความร้พู ื้นฐานความร้ขู องนักเรยี น 2. จัดกจิ กรรมการเรยี นการสอนโดยใชช้ ดุ การสอนควบคู่กับแผนการจดั การเรยี นรู้ 3. หลังจากนักเรียนศกึ ษาเนอ้ื หาในชุดการสอนแล้วใหน้ ักเรียนตอบคําถามจากใบงาน 4. ขณะทน่ี ักเรยี นปฏบิ ตั ิกจิ กรรมท้ังกจิ กรรมเดย่ี วและกจิ กรรมกลมุ่ ครคู วรดแู ลใหค้ าํ แนะนาํ อยา่ งใกล้ชิด 5. ทดสอบความร้หู ลงั เรียนหลังจากท่นี ักเรียนเรยี นจบแต่ละชดุ การสอน 6. ใช้เปน็ สอ่ื การสอนสําหรับครู 7. ใช้เป็นแบบเรียนทใี่ ห้นกั เรยี นได้เรียนรแู้ ละซอ่ มเสรมิ ความรู้ดว้ ยตนเอง

คําแนะนําสาํ หรับนักเรยี น 1. ก่อนเรียนชุดการสอน นักเรียนต้องต้องศึกษาคําชแี้ จงการใชช้ ุดการสอนใหเ้ ข้าใจอย่างชัดเจน 2. นักเรยี นตอ้ งต้ังใจปฏิบตั กิ ิจกรรมตา่ งๆ ตามข้ันตอนจนเสร็จสมบรู ณ์ 3. เมือ่ นกั เรียนมีปญั หาในการเรยี นหรอื สงสัย ใหซ้ กั ถามครู 4. นักเรียนควรปฏิบตั กิ ิจกรรมด้วยตนเองอยา่ งเตม็ ความสามารถ ไม่ลอกคําตอบจากผอู้ น่ื 5. นกั เรยี นสามารถทบทวนเน้อื หาไดเ้ มอื่ มปี ญั หาสงสัยหรือไมส่ ามารถตอบคําถามในใบงานได้ 6. เมอ่ื นักเรยี นปฏบิ ตั กิ ิจกรรมตา่ งๆ เสร็จเรยี บรอ้ ยและครบถว้ นแล้วใหส้ ่งงานกบั ครู

มาตรฐาน ตัวช้วี ดั และจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระท่ี 5 ภูมศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เขา้ ใจลกั ษณะของโลกทางกายภาพและความสัมพนั ธ์ของสรพส่งิ ซ่ึงมผี ลตอ่ กันและ กนั ในระบบของธรรมชาติ ใชแ้ ผนทแ่ี ละเครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตรใ์ นการคน้ หา วเิ คราะห์ สรปุ และใช้ ขอ้ มลู ข้อมลู ภูมสิ ารสนเทศอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ ตวั ชวี้ ัด 1. ใชเ้ ครือ่ งมอื ทางภมู ศิ าสตรใ์ นการรวบรวม วิเคราะห์และนําเสนอข้อมูลภมู ิสารสนเทศอยา่ งมี ประสทิ ธภิ าพ (ส 5.1 ม.4-6/1) จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ นักเรียนมีความรคู้ วามเข้าใจในเรอ่ื งความหมายและประโยชนข์ องแผนที่ 1. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของแผนท่ีไดถ้ ูกตอ้ ง 2. นกั เรียนสามารถบอกประโยชน์ของแผนทไี่ ดถ้ ูกต้อง 3. นักเรียนสามารถอธิบายความจาํ เป็นในการนําแผนท่ไี ปใช้ประโยชนในชีวติ ประจาํ วันได้

แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 แผนทแี่ ละเคร่ืองมือทางภมู ศิ าสตร์ วิชาสงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 6 ชุดท่ี 1 เรื่อง ความหมายและประโยชนข์ องแผนที่ คาํ ช้ีแจง นักเรยี นเลอื กคาํ ตอบทีถ่ กู ตอ้ งท่สี ุดเพยี งขอ้ เดยี ว โดยทาํ เครอ่ื งหมาย X ลงใน กระดาษคาํ ตอบ 1. ข้อใดคอื รายละเอียดบนพื้นโลกซ่ึงเป็นสิ่งที่มนษุ ย์สรา้ งขนึ้ ก. เมือง ถนน เขือ่ น โรงเรียน ข. เมอื ง ทร่ี าบ ภูเขา สนามบนิ ค. สะพาน อาคาร แมน่ ํ้า ภูเขา ง. ทร่ี าบ เกาะ เส้นกัน้ อาณาเขต 2. ขอ้ ใดคือความหมายของแผนที่ ก. ส่ิงทีส่ รา้ งลงบนพนื้ ที่แบนราบ ข. สิ่งทแ่ี สดงลกั ษณะพ้ืนผวิ ของโลก ค. ส่งิ ท่ีมนุษยส์ ร้างขน้ึ เพือ่ ใช้แทนพ้ืนท่ีจรงิ ง. สิ่งเกิดขึน้ เองตามธรรมชาตแิ ล้วมนุษย์นามาสร้างเป็นแผนท่ี 3. ขอ้ ใดเปน็ รปู ทรงของแผนท่ี ก. วงกลม ข. แบนราบ ค. ทรงกลม ง. ส่ีเหลย่ี มคางหมู 4. แผนทมี่ ปี ระโยชน์อย่างไร ก. ชว่ ยใหท้ ราบสถานท่ี ข. ชว่ ยในการเรยี นวิชาภมู ิศาสตร์ ค. ช่วยในการเลือกเส้นทางในการเดินทาง ง. ถูกทุกขอ้ 5. ขอ้ ใดคอื จุดมุง่ หมายทม่ี นษุ ยส์ ร้างแผนทข่ี น้ึ มา ก. เพ่อื ความทนั สมยั ข. เพ่ือการแบง่ เขตแดน ค. เพื่อการศึกษาข้อมูลในพ้ืนท่ี ง. เพอื่ ประโยชนท์ างด้านประวัติศาสตร์

6. ข้อใดไม่ใช่ขอ้ เทจ็ จริงในการจัดทําแผนท่ี ก. การยอ่ สว่ นตามอัตราสว่ น ข. ใช้สญั ลกั ษณ์แทนสิ่งต่างๆ ค. แสดงสง่ิ ทีป่ รากฏบนพืน้ โลก ง. ขยายสิ่งทปี่ รากฏใหใ้ หญข่ นึ้ เพอื่ ความสะดวกในการศกึ ษา 7. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ประโยชนข์ องแผนทตี่ ่อการดาํ เนินกิจกรรมของมนุษย์ ก. ส่งเสริมการท่องเทย่ี ว ข. เปน็ ข้อมลู ตอ่ การสรา้ งทอี่ ยอู่ าศัย ค. พฒั นาระบบเศรษฐกิจ และสงั คม ง. รายงานปรากฏการณท์ ่เี กิดขึน้ ตามธรรมชาติ 8. ข้อใดคอื ขอ้ มูลทแี่ สดงในแผนท่ี ก. ส่งิ ทม่ี นุษยส์ ร้างขึน้ ข. ส่งิ ท่มี นุษยใ์ ชป้ ระโยชน์ ค. สงิ่ ท่ีเกดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาติ ง. ส่งิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ตามธรรมชาติ และสิ่งทีม่ นษุ ยส์ รา้ งขึน้ 9. ในชีวิตประจําวนั ของมนษุ ย์เราใชป้ ระโยชน์จากแผนทด่ี ้านใดมากท่สี ดุ ก. ใช้ศึกษาเสน้ ทางจราจร ข. ใชส้ าํ รวจพื้นที่เกษตรกรรม ค. ใชศ้ ึกษาลกั ษณะภมู ิประเทศ ง. ใชเ้ ปน็ คู่มือการเดนิ ทางทอ่ งเทย่ี ว 10. ข้อใดไมใ่ ชค่ วามหมายของแผนท่ี ก. อุปกรณท์ ม่ี นุษย์สรา้ งขึ้นเพ่อื แสดงลักษณะของพน้ื ผิวโลก ข. การขยายขอ้ มูลบนพ้ืนโลกลงบนพื้นทีท่ แี่ บนราบใหช้ ดั เจน ค. การจาลองและยอ่ ส่วนผิวโลกทโี่ คง้ กลมลงบนพน้ื ที่ทแี่ บนราบ ง. การถ่ายทอดข้อมูลของโลกในรูปของกราฟิกโดยการย่อส่วนใหเ้ ล็กลง ไมต่ อ้ งกังวล เปน็ การ ทดสอบความรู้เดมิ ของเรา เท่านน้ั นะครับ

เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 1 แผนทแี่ ละเคร่อื งมือทางภูมิศาสตร์ วิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี 6 ชุดที่ 1 เรื่อง ความหมายและประโยชน์ของแผนที่ ขอ้ 1. ข้อ 2. ข้อ 3. ขอ้ 4. ข้อ 5. ข้อ 6. ขอ้ 7. ข้อ 8. ขอ้ 9. ขอ้ 10. ขอปรบมอื ใหใ้ นความตั้งใจ ครบั

ใบความรู้ วิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหสั วชิ า ส33101 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6 เรือ่ ง ความหมายและประโยชน์ของแผนท่ี แผนที่ แผนทเี่ ปน็ อุปกรณ์ที่สาํ คญั อย่างหน่งึ ท่ีมนษุ ย์ใชช้ ่วยในการดําเนนิ กิจการงานต่างๆ ตลอดจน การศกึ ษาหาความรู้ในดา้ นวิชาการ และในด้านการดําเนินชีวิตประจาํ วัน ตัง้ แต่สมัยโบราณจนถงึ สมยั ปจั จบุ ัน ทส่ี าํ คญั อย่างหน่ึงก็คอื แผนทเ่ี ปรียบเสมอื นเปน็ ชวเลขทดี่ ยี ง่ิ ของนกั ภูมิศาสตรอ์ ันท่จี ะเปน็ เครื่องมอื ในการศกึ ษาวชิ าภมู ิศาสตรใ์ ห้ละเอยี ดลึกซึ้ง ความหมายของแผนที่ พจนานุกรมศพั ท์ภมู ศิ าสตร์ ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน ใหค้ วามหมายของแผนท่ีไว้วา่ “แผนที่ คือ สง่ิ ท่แี สดงลักษณะของพน้ื ผิวโลกท้ังทม่ี ีอยู่ตามธรรมชาติและทปี่ รงุ แต่งขึ้น โดยแสดงลงในพ้นื แบนราบ ด้วยการยอ่ ให้เล็กลงตามขนาดทตี่ อ้ งการและอาศยั เครื่องหมายกบั สัญลกั ษณท์ ่ีกาํ หนดขน้ึ ” แผนท่ี หมายถงึ การนําเอารูปภาพส่งิ ต่างๆ บนพื้นผิวโลก (Earth’ surface) มาย่อส่วนให้ เล็กลง แลว้ นาํ มาเขยี นลงกระดาษแผน่ ราบ สิ่งตา่ งๆ บนพน้ื โลกประกอบไปดว้ ยส่ิงท่เี กิดขึ้นเอง ตามธรรมชาติ (nature) และสิง่ ทมี่ นษุ ยส์ รา้ งข้ึน (manmade) ส่ิงเหลา่ นีแ้ สดงบนแผนที่โดยใช้สี เสน้ หรอื รูปรา่ งตา่ งๆ ท่เี ป็นสัญลกั ษณแ์ ทน ภาพแผนทใี่ นรูปแบบต่างๆ ทีม่ า : www.gistda.or.th สาํ นกั เทคโนโลยีอวกาศและสารสนเทศทางภมู ศิ าสตร์ สบื ค้น วนั ท่ี 24 พฤศจิกายน 2554

ความสําคญั และประโยชนข์ องแผนที่ แผนทมี่ ีความสาํ คญั คือเปน็ เครื่องชว่ ยในการดาํ เนนิ งาน หรอื ประกอบกิจการตา่ งๆ มนษุ ย์ร้จู กั ใชแ้ ผนทมี่ าต้ังแตโ่ บราณ ประโยชน์ของแผนท่ใี นสมัยนนั้ คือใช้เป็นเครือ่ งแสดงเส้นทางเดิน ถน่ิ ทอ่ี ยอู่ าศัย แหลง่ อาหาร ในทางภมู ศิ าสตรถ์ ือว่าแผนทีเ่ ปน็ ศนู ย์รวมขอ้ มลู ทางภูมศิ าสตรม์ ีความสําคัญต่อการศกึ ษา ข้อมูลเพ่ือประโยชนท์ ั้งทางเศรษฐกิจ ทางสังคม และทางการเมือง ปัจจบุ ันแผนท่ีถกู นําไปใชใ้ หเ้ ป็น ประโยชนอ์ ยา่ งกวา้ งขวางตามความเจริญกา้ วหน้าในดา้ นเทคโนโลยี จากการท่จี ํานวนประชากรเพ่ิม จํานวนขน้ึ อยา่ งรวดเรว็ ความจาํ เปน็ ในการวางผงั เมืองให้เหมาะสมกับการขยายตวั ของชุมชนและการ อนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาติจงึ เพิ่มมากตาม แผนที่จึงมคี วามสาํ คัญตอ่ การนําข้อมลู ไปคิดวิเคราะห์เพื่อ หาศักยภาพภูมปิ ระเทศ ภูมอิ ากาศตลอดจนทรัพยากรทม่ี ีอยู่เพื่อการพัฒนาทย่ี ่ังยนื ประโยชน์ของแผนท่ี มมี ากมายแต่จาํ แนกไวต้ ามการดําเนินกิจกรรมใหญ่ๆ ดงั น้ี 1. ประโยชนท์ างดา้ นการเมอื งการปกครอง เพอ่ื ให้บรรลเุ ป้าหมายในการรักษาความมั่นคงของ ประเทศชาตใิ ห้คงอยู่ จําเป็นจะตอ้ งมีความรู้ในเรือ่ ง ภูมิศาสตร์การเมอื ง หรือทีเ่ รยี กกนั ว่า \"ภมู ริ ัฐศาสตร\"์ และเคร่ืองมือทสี่ าํ คญั ของนกั ภมู ริ ัฐศาสตร์ กค็ ือ แผนท่เี พ่อื ใช้ศกึ ษาสภาพทางภมู ิศาสตรแ์ ละนาํ มา วางแผนดําเนินการเตรยี มรับหรอื แกไ้ ขสถานการณ์ที่ เกิดขึ้นได้ อยา่ งเชน่ แนวพรมแดนระหว่างประเทศ จําเปน็ ตอ้ งอาศัยแผนทใี่ นการวางแผนดําเนินการ เตรยี มรบั หรอื แกไ้ ขสถานการณ์ท่ีอาจเกิดขึ้นอย่าง ถูกตอ้ ง แผนทใ่ี นกจิ กรรมทางการเมืองนัน้ นอกจาก แผนทแ่ี นวเขตแดนซ่งึ สาํ คัญแล้ว ยงั ตอ้ งเก่ียวข้องกบั แผนที่ตา่ งๆ มากมาย 2. ประโยชนท์ างดา้ นการทหาร ในการพจิ ารณาวางแผนทางยุทธศาสตรข์ องทหาร จาํ เปน็ ตอ้ ง หาข้อมลู หรือขา่ วสารที่เกย่ี วกบั สภาพภมู ิศาสตร์ และตําแหนง่ ทางส่งิ แวดล้อมทถี่ ูกตอ้ งแน่นอนเกีย่ วกบั ระยะทาง ความสงู เส้นทาง และลักษณะภูมปิ ระเทศท่สี าํ คัญ 3. ประโยชนท์ างดา้ นเศรษฐกิจและสังคม เศรษฐกจิ เปน็ เครือ่ งบง่ ชค้ี วามเปน็ อยขู่ องประชาชนภายในชาติ เพราะฉะน้นั ทุกประเทศกม็ ่งุ ท่จี ะพัฒนาเศรษฐกิจของตนเพอ่ื ความมงั่ คงั่ และมั่นคงการดําเนินงานเพ่ือพัฒนาเศรษฐกจิ ของแต่ละ ภูมภิ าคทผี่ ่านมาแผนที่เป็นสง่ิ แรกทีต่ ้องผลติ ขนึ้ มาเพ่ือการใช้งาน ในการวางแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และ สังคมแห่งชาตกิ ็ตอ้ งอาศยั แผนท่ีเป็นขอ้ มูลพนื้ ฐานเพอ่ื ให้ทราบทาํ เลท่ตี ง้ั สภาพทางกายภาพแหลง่ ทรพั ยากร และแผนทย่ี ังช่วยให้เขา้ ใจเกีย่ วกับภาพรวมและความสัมพันธร์ ะหว่างพน้ื ทไ่ี ด้มากขึ้น ทําให้ วางแผนและพัฒนาเป็นไปได้อย่างสะดวกและมีประสิทธภิ าพ ด้านสงั คม สภาพแวดล้อมทางสงั คมมกี ารเปลยี่ นแปลงอยเู่ สมอ ท่เี หน็ ชดั คือสภาพแวดลอ้ มทาง ภูมศิ าสตร์ ซง่ึ ทําให้สภาพแวดลอ้ มทางสังคมเปล่ยี นแปลงไป การศกึ ษาสภาพการเปล่ียนแปลงต้องอาศัย แผนทเ่ี ปน็ สําคญั และอาจช่วยให้การดาํ เนนิ การวางแผนพฒั นาสังคมเป็นไปในแนวทางทถ่ี ูกตอ้ ง

4. ประโยชน์จากการศกึ ษาการเปลี่ยนแปลงสภาพทางภมู ิศาสตร์ การเปล่ยี นแปลงสภาพภูมิศาสตรท์ าํ ใหส้ ง่ิ แวดล้อมทางสังคมเดิมเปลยี่ นแปลงไป การศึกษา ความเปลี่ยนแปลงดังกลา่ วย่อมตอ้ งอาศยั การอ่านรายละเอียดในแผนทที่ ั้งในอดตี และปัจจบุ ันเพ่อื เปรยี บเทียบกนั เพอ่ื ประโยชนใ์ นการ หาขอ้ มูลหรอื สมมตุ ิฐานของเหตุการณท์ ่ี จะเกิดในอนาคตเพ่ือหามาตรการและ วางแผนการปอ้ งกันผลกระทบจาก ปรากฏการณท์ างธรรมชาติทจี่ ะเกิด ในอนาคต หรอื เพ่ือวางแผนพฒั นาสังคม ไปในแนวทางท่ถี กู ตอ้ ง อกี ทงั้ ยังเป็น ประโยชนต์ ่อการวางผงั เมืองให้เหมาะสม กบั การขยายตัวของชุมชน นอกจากนี้ใน การศึกษาทางด้านโบราณคดีกต็ ้องอาศัย แผนท่ีเพ่ือคน้ หาแหลง่ ชุมชนโบราณอกี ดว้ ย ภาพแผนท่อี ากาศ ทีม่ า : http://www.tmd.go.th/weather_map.php กรมอุตุนิยมวทิ ยา สืบคน้ วันท่ี 26 พฤศจิกายน 2554 5. ประโยชน์ดา้ นการเรียนการสอน แผนทเ่ี ปน็ ตัวสง่ เสริมกระตนุ้ ความสนใจและก่อใหเ้ กดิ ความเข้าใจในบทเรียนดขี นึ้ ใช้เป็นแหลง่ ข้อมูลทงั้ ทางด้านกายภาพ ภมู ภิ าค วฒั นธรรม เศรษฐกิจ สถติ ิ และการกระจายของสิ่งต่างๆ รวมท้งั ปรากฏการณ์ทางธรรมชาตแิ ละปรากฏการณ์ต่างๆ ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งช่วยแสดงภาพรวมของพน้ื ที่หรอื ของภมู ภิ าค อนั จะนาํ ไปศึกษาสถานการณแ์ ละวิเคราะห์ความ แตกต่างหรอื ความสัมพันธข์ องพื้นที่ 6. ประโยชนด์ า้ นสง่ เสริมการท่องเที่ยว แผนท่ีมีความจําเปน็ ตอ่ นกั ท่องเทย่ี วในอันทจ่ี ะทาํ ให้ รจู้ กั สถานท่ีทอ่ งเท่ียวได้ง่าย สะดวกในการวางแผนการเดินทางหรอื เลอื กสถานท่ีทอ่ งเท่ียวตามความ เหมาะสม ภาพแผนทที่ ่องเทยี่ ว ทม่ี า : http://www.photoontour.com/gallery2/flood49_2/ayudhaya_map.htm สืบค้นวนั ท่ี 26 พฤศจิกายน 2554

ใบงานที่ 1 วชิ าสังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหัสวิชา ส33101 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 เรอื่ ง ความหมายและประโยชน์ของแผนที่ 1. นักเรียนเตมิ ข้อความและตอบคาํ ถามลงในแผนภาพใหส้ มบูรณ์ ความหมายของแผนที่ แผนท่หี มายถงึ สงิ่ ทเ่ี กิดขึน้ เองตาม สง่ิ ที่มนุษยส์ รา้ งข้นึ ธรรมชาติ ประกอบไป ประกอบไปดว้ ยอะไรบา้ ง ____________________ ด้วยอะไรบา้ ง ____________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ _________________ _________________ ____________________ ____________________ ____________________ คําถามชวนคดิ หากนกั เรยี นไดม้ ีโอกาสไปต่างประเทศ นักเรียนจะนําสง่ิ ใดติดตัวไปด้วย เพราะเหตใุ ด ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________

2. นักเรียนใส่เครอื่ งหมาย  หนา้ ข้อความทีเ่ หน็ วา่ ถูกต้อง และใสเ่ ครอื่ งหมาย  หนา้ ขอ้ ความท่ี เหน็ วา่ ผิด ............. 1) แผนทม่ี ีประโยชนต์ อ่ นกั ทอ่ งเท่ียวเพราะใหร้ ายละเอียดเก่ยี วกบั การเดินทางไปยงั สถานท่ี ท่ีต้องการจะไป .............. 2) แผนท่มี ีความจําเปน็ ด้านการทหาร เนื่องจากทําให้ทราบเขตแดนของประเทศ .............. 3) มนุษยส์ รา้ งแผนที่ขน้ึ เพือ่ แสดงข้อมลู ความกา้ วหนา้ ทางเทคโนโลยีของประเทศตนเอง .............. 4). การวางแผนการพัฒนาเศรษฐกจิ มคี วามจาํ เปน็ อยา่ งยิง่ ตอ้ งใช้แผนที่ .............. 5) ทุกๆ วันมนษุ ย์เราใช้แผนท่เี พอ่ื ศกึ ษาอุณหภูมขิ องอากาศมากกว่าใช้ศึกษา ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ .............. 6) แผนที่มคี วามสาํ คัญในการประกอบอาชีพทกุ อาชพี .............. 7) แผนท่มี ีประโยชน์ในการวางแผนการเดินทางเพ่ือประหยดั เวลาและคา่ ใชจ้ ่าย .............. 8) ในการเรียนวิชาภูมศิ าสตร์ นกั เรยี นจาํ เป็นต้องใช้แผนที่ประกอบการศึกษาค้นควา้ .............. 9) การใช้แผนทศ่ี กึ ษาลักษณะภมู ปิ ระเทศในภาคเหนือแสดงถึงความสาํ คญั ของแผนที่ ดา้ นการใช้ขอ้ มูลถกู ต้องและประหยดั เวลา .............10) การใชแ้ ผนทใ่ี หเ้ กิดประโยชนอ์ ยา่ งจรงิ จังต้องศึกษาเร่อื งประวตั กิ ารทําแผนท่ี ขยันและตั้งใจ ทาํ ใบงานนะครับ จะไดเ้ ข้าใจยิง่ ข้ึน

เฉลยใบงานที่ 1 วิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 6 เรือ่ ง ความหมายและประโยชน์ของแผนที่ 1. นกั เรียนเตมิ ขอ้ ความลงในแผนภาพใหส้ มบรู ณ์ ความหมายของแผนที่ แผนทีห่ มายถึง สิง่ ทเ่ี กดิ ขนึ้ เองตาม สงิ่ ท่ีมนษุ ย์สรา้ งขึ้น สิ่งที่แสดงลักษณะของ ธรรมชาติ ประกอบไป ประกอบไปด้วยอะไรบา้ ง ด้วยอะไรบ้าง - อาคาร บา้ นเรือน พ้ืนผิวโลกทงั้ ที่มีอยูต่ าม - ปา่ ไม้ - ถนน ธรรมชาติและท่ีปรงุ แตง่ ข้นึ - ภเู ขา - สะพาน โดยแสดงลงในพนื้ แบนราบ - แม่น้าํ - สถานทท่ี อ่ งเท่ียว ดว้ ยการยอ่ ให้เลก็ ลงตาม - ลําธาร - สวนไมผ้ ล ขนาดที่ต้องการและอาศยั - ทะเล - บ่อกงุ้ เครือ่ งหมายกบั สัญลกั ษณ์ที่ - กระชังปลา กาํ หนดขนึ้ ฯลฯ ฯลฯ หากนักเรียนได้มโี อกาสไปต่างประเทศ นักเรยี นจะนาํ สง่ิ ใดติดตวั ไปด้วย เพราะเหตใุ ด คาํ ตอบ นอกจากสัมภาระ แลว้ นกั เดนิ ทางต้องนําแผนทไี่ ปด้วย เพราะมขี นาดเบา สามารถ พกพาไปได้ทกุ ท่ี ในการเดินทางน้ันเรา ใช้แผนทีใ่ นการวางแผนการเดนิ ทางไปยงั สถานที่ต่างๆ รวมทั้งวางแผนการทอ่ งเทย่ี ว วา่ จะไปยังสถานท่ใี ดที่น่าสนใจ เกดิ ความสะดวกประหยดั เวลาเพราะ ไดศ้ กึ ษาข้อมูลมาลว่ งหน้าแลว้

2. นกั เรยี นใส่เครื่องหมาย  หน้าขอ้ ความท่เี หน็ วา่ ถูกตอ้ งและใส่เครือ่ งหมาย  หน้าขอ้ ความ ท่เี หน็ วา่ ผิด ............. 1) แผนที่มปี ระโยชน์ต่อนักท่องเท่ียวเพราะใหร้ ายละเอยี ดเก่ียวกับการเดนิ ทางไปยังสถานท่ี ท่ตี ้องการจะไป .............. 2) แผนทมี่ ีความจําเป็นด้านการทหาร เนื่องจากทาํ ใหท้ ราบเขตแดนของประเทศ .............. 3) มนษุ ย์สรา้ งแผนทีข่ ึน้ เพื่อแสดงขอ้ มูลความก้าวหน้าทางเทคโนโลยขี องประเทศตนเอง .............. 4) การวางแผนการพัฒนาเศรษฐกจิ มีความจาํ เปน็ อย่างยิง่ ต้องใช้แผนที่ .............. 5) ทกุ ๆ วนั มนุษย์เราใชแ้ ผนท่ี เพื่อศกึ ษาอณุ หภมู ขิ องอากาศ มากกวา่ ใช้ศึกษา ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ .............. 6) แผนทมี่ คี วามสาํ คญั ในการประกอบอาชพี ทุกอาชีพ ............................ 7) แผนที่มีประโยชน์ในการวางแผนการเดินทางเพ่อื ประหยัดเวลาและคา่ ใช้จ่าย 8) ในการเรียนวชิ าภมู ศิ าสตร์ นักเรียนจาเปน็ ต้องใชแ้ ผนท่ีประกอบการศกึ ษาคน้ ควา้ .............. 9) การใชแ้ ผนทีศ่ กึ ษาลักษณะภูมปิ ระเทศในภาคเหนอื แสดงถงึ ความสําคัญของแผนท่ี ดา้ นการใชข้ อ้ มลู ถูกต้องและประหยัดเวลา .............. 10) การใช้แผนทใี่ ห้เกิดประโยชนอ์ ย่างจริงจงั ต้องศึกษาเรื่องประวตั กิ ารทําแผนที่ รคู้ ําตอบแล้วใชไ่ หมครับ ไมย่ ากเลย

แบบทดสอบหลังเรียน วิชาสังคมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหสั วิชา ส33101 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 1 แผนทแี่ ละเครอ่ื งมือทางภมู ศิ าสตร์ ชดุ ที่ 1 เร่ือง ความหมายและประโยชนข์ องแผนที่ คําชแี้ จง นักเรยี นเลือกคาํ ตอบทถี่ กู ตอ้ งท่สี ดุ เพยี งข้อเดยี ว โดยทาํ เครอ่ื งหมาย X ลงใน กระดาษคาํ ตอบ 1. ข้อใดคือความหมายของแผนที่ ก. สงิ่ ท่ีสร้างลงบนพน้ื ทแ่ี บนราบ ข. สิ่งทแ่ี สดงลกั ษณะพืน้ ผวิ ของโลก ค. ส่ิงท่ีมนุษยส์ ร้างข้นึ เพ่อื ใชแ้ ทนพ้ืนที่จรงิ ง. ส่งิ เกดิ ขึน้ เองตามธรรมชาตแิ ล้วมนษุ ยน์ าํ มาสร้างเป็นแผนที่ 2. ขอ้ ใดคือรายละเอียดบนพ้ืนโลกซงึ่ เป็นส่ิงที่มนษุ ยส์ รา้ งขนึ้ ก. เมอื ง ถนน เขื่อน โรงเรยี น ข. เมอื ง ทีร่ าบ ภูเขา สนามบนิ ค. สะพาน อาคาร แมน่ ้ํา ภเู ขา ง. ที่ราบ เกาะ เสน้ กนั้ อาณาเขต 3. ข้อใดเปน็ รูปทรงของแผนท่ี ก. วงกลม ข. แบนราบ ค. ทรงกลม ง. ส่ีเหลยี่ มคางหมู 4. ข้อใดคอื จุดมุง่ หมายที่มนษุ ย์สร้างแผนทขี่ ้นึ มา ก. เพ่อื ความทันสมยั ข. เพอ่ื การแบ่งเขตแดน ค. เพื่อการศึกษาขอ้ มูลในพน้ื ที่ ง. เพอื่ ประโยชน์ทางดา้ นประวตั ิศาสตร์ 5. ข้อใด ไม่ใช่ ประโยชนข์ องแผนที่ ก. ช่วยให้ทราบสถานท่ี ข. ช่วยในการเรียนวิชาภูมิศาสตร์ ค. ชว่ ยในการเลอื กเสน้ ทางในการเดินทาง ง. ชว่ ยในการเรียนรู้ความเป็นมาของคนในอดตี

6. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ข้อเทจ็ จรงิ ในการจดั ทาํ แผนท่ี ก. การย่อส่วนตามอตั ราสว่ น ข. ใช้สญั ลักษณแ์ ทนส่งิ ตา่ งๆ ค. แสดงสงิ่ ทีป่ รากฏบนพ้ืนโลก ง. ขยายสง่ิ ทีป่ รากฏใหใ้ หญข่ นึ้ เพอ่ื ความสะดวกในการศกึ ษา 7. ขอ้ ใดคือข้อมลู ทแ่ี สดงในแผนที่ ก. สงิ่ ทม่ี นษุ ยส์ รา้ งขึ้น ข. สิ่งท่ีมนษุ ยใ์ ช้ประโยชน์ ค. ส่งิ ทเี่ กดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติ ง. ส่ิงทีเ่ กดิ ขึน้ ตามธรรมชาติ และสิง่ ท่ีมนษุ ย์สร้างขึน้ 8. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ประโยชน์ของแผนท่ตี ่อการดําเนินกิจกรรมของมนษุ ย์ ก. สง่ เสริมการทอ่ งเทย่ี ว ข. เป็นข้อมูลตอ่ การสรา้ งทีอ่ ย่อู าศยั ค. พัฒนาระบบเศรษฐกจิ และสงั คม ง. รายงานปรากฏการณท์ ่เี กิดขึ้นตามธรรมชาติ 9. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ ความหมายของแผนที่ ก. อปุ กรณ์ทม่ี นษุ ยส์ ร้างขน้ึ เพ่อื แสดงลักษณะของพนื้ ผิวโลก ข. การขยายขอ้ มลู บนพ้นื โลกลงบนพ้นื ทที่ แี่ บนราบให้ชดั เจน ค. การจําลองและย่อสว่ นผวิ โลกที่โคง้ กลมลงบนพื้นทท่ี แ่ี บนราบ ง. การถ่ายทอดข้อมลู ของโลกในรูปของกราฟกิ โดยการย่อสว่ นใหเ้ ลก็ ลง 10. ในชีวิตประจําวนั ของมนุษย์เราใชป้ ระโยชนจ์ ากแผนท่ดี า้ นใดมากทส่ี ุด ก. ใช้วางแผนการวางผงั เมอื ง ข. ใช้เปน็ คูม่ อื การเดนิ ทางท่องเทยี่ ว ค. ใช้ศกึ ษาลกั ษณะภมู ิประเทศของโลก ง. ใชส้ าํ รวจพื้นทเี่ กษตรกรรมเพือ่ การวางแผน ขอใหโ้ ชคดี ในการสอบ นะครับ

เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น วชิ าสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชา ส33101 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี 6 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 1 แผนทแี่ ละเครื่องมือทางภมู ิศาสตร์ ชดุ ที่ 1 เรอื่ ง ความหมายและประโยชนข์ องแผนที่ ขอ้ 1. ข ขอ้ 2. ก ขอ้ 3. ข ขอ้ 4. ค ข้อ 5. ง ข้อ 6. ง ขอ้ 7. ง ข้อ 8. ง ข้อ 9. ข ข้อ 10. ข ขอให้ทุกคนโชคดี และ ประสบความสาํ เร็จ ในการเรียน นะครบั

บรรณานุกรม ทวี ทองสว่าง รศ. และ กนษิ ฐา ทยานกุ ลู (2537) คมู่ อื สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ภูมิศาสตร์ ม.4-5-6 ไฮเอ็ดพับลชิ ช่ิง จาํ กัด. ธวชั บรุ ีรกั ษ์ ดร. (ม.ป.ป.) การแปลความหมายในแผนทแี่ ละภาพถ่ายทางอากาศ สาํ นักพมิ พ์ อกั ษรวฒั นา พระนคร. บญุ นะ แดงเหลือบ, เสรณีย์ แกว้ สกลุ , นิวตั ร ตนั ไพศาล, วิไล ทรงโฉม และ ศิริวรรณ ตันเสถยี ร (2537) คมู่ ือเตรยี มสอบสงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ม.5 กรุงเทพฯ : ไฮเอด็ พบั ลิชชง่ิ จํากัด ศนู ย์รีโมทเซนซิง่ และระบบสารสนเทศภูมิศาสตรภ์ าคใต้ มหาวิทยาลยั สงขลานครินทร์. 2544 เทคโนโลยรี โี มทเซนซง่ิ และระบบสารสนเทศภูมศิ าสตร์ [ออนไลน์] เข้าถึงได้จาก: http://www.rs.psu.ac.th/ สาํ นกั งานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภมู สิ ารสนเทศ (องค์การมหาชน) (2547) ความรู้ พืน้ ฐานเก่ียวกบั เทคโนโลยีอวกาศและภมู สิ ารสนเทศ สยามเอ็มแอนด์บี พับลชิ ช่งิ จาํ กัด. สํานักงานพฒั นาเทคโนโลยีอวกาศและภมู ิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) (2547) ความรู้ พน้ื ฐานสาํ หรบั เยาวชน เทคโนโลยีอวกาศและภูมสิ ารสนเทศ. สุรชัย รัตนเสรมิ พงศ์ (2536) หลกั การเบ้อื งต้นของการสาํ รวจข้อมูลระยะไกล การสาํ รวจ ทรัพยากรธรรมชาติดว้ ยดาวเทียม สาํ นักงานคณะกรรมการวจิ ยั แหง่ ชาติ. กรงุ เทพมหานคร เอกสารประกอบการอบรม โครงการอบรมเชงิ ปฏบิ ัตกิ าร (23-31 สิงหาคม 2543) เทคโนโลยี ภูมสิ ารสนเทศเพอ่ื การเรยี นการสอน. ศูนยว์ ิทยาศาสตรเ์ พอื่ การศกึ ษา, 84 หนา้ http://th.wikipedia.org