สารสนเทศเศรษฐกิจเกษตรรายสินค้า 2565

ภาพแสดงแหลง่ เพาะปลูกลำ�ไยของประเทศไทย เนือ้ ทีเ่ พาะปลูก (ไร)่ > 60,000 20,001-60,000 2,001-20,000 ≤ 2,000 ไมม่ เี นอ้ื ทเ่ี พาะปลูก ผลผลติ เกบ็ เกี่ยวรายเดอื น ปี 2565 หน่วย: ร้อยละ ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. แหลง่ เพาะปลกู 8.94 5.57 2.73 1.36 0.59 3.20 14.85 24.96 9.67 6.98 11.22 9.93 5 อันดับแรก เชยี งใหม่ ล�ำ พนู จันทบรุ ี เชยี งราย พะเยา ช่วงเดือนท่ีเก็บเกี่ยวผลผลติ ชว่ งเดือนท่เี ก็บเกย่ี วผลผลิตมาก 43

ปลูก: ตลอดปีโดยเฉพาะช่วงตน้ ฤดูฝน ล�ำ ไย เกบ็ เก่ียว: ม.ค.-ธ.ค. (ก.ค.-ส.ค. เป็นช่วงผลผลติ ออกมาก) การผลติ การค้า รายการ รายการ 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนครัวเรอื น (ครวั เรอื น) 252,689 253,209 253,147 1. ใชใ้ นประเทศ (ตัน) 118,246 235,063 233,304 1,731,256 1,749,042 1,738,506 2. ส่งออก 1/ 2. เนอื้ ท่ยี นื ต้น (ไร่) 3. เนื้อทใ่ี ห้ผล (ไร่) 1,583,920 1,650,124 1,693,261 2.1 ล�ำ ไยสด 4. ผลผลติ (ตัน) 1,182,488 1,567,087 1,555,360 ปรมิ าณ (ตัน) 464,824 633,217 470,547 5. ผลผลิตตอ่ ไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 747 950 919 มลู ค่า (ล้านบาท) 16,844 23,104 17,434 6. ตน้ ทุนการผลติ (บาท/ตัน) 13,700 13,360 14,010 2.2 ล�ำ ไยอบแห้ง 7. ราคาท่เี กษตรกรขายได้ ปรมิ าณ (ตนั ) 155,736 156,300 159,229 (บาท/ตัน) มูลคา่ (ล้านบาท) 7,079 7,394 7,409 7.1 ลำ�ไยเกรด A 22,281 21,646 20,003 2.3 ล�ำ ไยบรรจภุ าชนะอดั ลม 27,397 26,774 27,238 ปริมาณ (ตนั ) 11,128 11,201 12,261 7.2 ลำ�ไยเกรด AA มูลค่า (ล้านบาท) 785 814 955 8. ผลตอบแทนสทุ ธลิ ำ�ไยเกรด A (บาท/ตนั ) 8,581 8,286 5,993 2.4 ล�ำ ไยแชแ่ ขง็ 9. มาตรฐาน ปรมิ าณ (ตัน) 77 159 126 9.1 มาตรฐานสนิ คา้ เกษตรล�ำ ไย มกษ. 1-2546 มูลค่า (ล้านบาท) 9 9 10 9.2 มาตรฐานสินค้าเกษตรเน้ือล�ำ ไยอบแหง้ มกษ. 8-2549 3. ราคาส่งออก (บาท/ตัน) 1/ 9.3 มาตรฐานสนิ ค้าเกษตรเนอ้ื ล�ำ ไยอบแห้งสำ�หรบั แปรรปู มกษ. 9-2549 3.1 ลำ�ไยสด 36,238 36,487 37,050 9.4 มาตรฐานสินค้าเกษตรเนอ้ื ลำ�ไยอบแหง้ ทั้งเปลือก มกษ. 10-2549 3.2 ล�ำ ไยอบแห้ง 45,457 47,308 46,529 9.5 มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรมล�ำ ไยในภาชนะบรรจุ มอก. 68 - 2531 3.3 ลำ�ไยบรรจภุ าชนะอัดลม 70,504 72,686 77,880 3.4 ล�ำ ไยแชแ่ ขง็ 112,820 57,615 75,838 4. คู่คา้ ทีส่ ำ�คัญ 4.1 ล�ำ ไยสด จนี อินโดนีเซีย มาเลเซยี ท่มี า: 1/ สำ�นกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร หมายเหตุ: 1. การผลิต ขอ้ 1-5 ปี 2565 ข้อมลู เบือ้ งต้น 2. อัตราแปลง: ล�ำ ไยสด 3.3 กก. = ล�ำ ไยอบแหง้ ทงั้ เปลอื ก 1 กก. 4.2 ลำ�ไยอบแห้ง จนี เวยี ดนาม อนิ โดนเี ซยี 4.3 ลำ�ไยบรรจภุ าชนะอัดลม มาเลเซยี จีน อนิ โดนีเซยี 4.4 ลำ�ไยแช่แขง็ ไตห้ วัน ญี่ปนุ่ ฮ่องกง 5. คู่แข่งที่สำ�คญั เวยี ดนาม จีน การผลิต การตลาด มาตรการ 1. ผลผลติ ล�ำ ไยมากกวา่ รอ้ ยละ85 สง่ ออกไปตลาดตา่ งประเทศ ลำ�ไย ปี 2565 เนื้อที่ยืนต้นลดลงจาก 2. การสง่ ออกล�ำ ไยรอ้ ยละ 85 อยใู่ นรปู ล�ำ ไยสด และล�ำ ไยอบแหง้ แนวทางการบริหารจัดการผลไม้ โดยให้จังหวัดบริหาร ปี 2564 เนื่องจากในช่วง 2 – 3 ปีที่ผ่านมาราคา โดยมีตลาดสง่ ออกสำ�คญั ได้แก่ จนี เวยี ดนาม และอินโดนเี ซีย จัดการแบบเบ็ดเสรจ็ ด้วยตวั เอง มดี งั นี้ ลำ�ไยสดที่เกษตรกรขายได้ลดลงอย่างต่อเนื่อง 3. ตลาดใหมท่ ม่ี ศี กั ยภาพในการน�ำ เขา้ ล�ำ ไยสด ไดแ้ ก่ อนิ เดยี 1. การบรหิ ารจดั การเชงิ คณุ ภาพ มคี ณะกรรมการเพอ่ื แกไ้ ข ส่งผลให้เกษตรกรโค่นต้นลำ�ไยเปลี่ยนไปปลูก และสหรฐั อาหรบั เอมเิ รตส์ รวมถงึ กลมุ่ ประเทศตะวนั ออกกลางอน่ื ๆ ปญั หาเกษตรกรอนั เนอ่ื งมาจากผลผลติ การเกษตรระดบั จงั หวดั พืชชนิดอื่น เช่น ทุเรียน ยางพารา แก้วมังกร 4. เวียดนามนำ�เข้าล�ำ ไยสดและลำ�ไยอบแห้ง เพ่อื สง่ ต่อไปยัง (คพจ.) เปน็ หนว่ ยงานหลกั ในการเชอื่ มโยงบรู ณาการหนว่ ยงาน เงาะ พืชไร่ สำ�หรับเนื้อที่ให้ผลเพิ่มขึ้น เนื่องจาก จนี เนื่องจากไดส้ ิทธพิ เิ ศษทางภาษจี ากการมพี รมแดนติดกบั จีน ท่ีเกี่ยวข้อง ในการดำ�เนินงานแผนงาน/โครงการ การจัดการ ลำ�ไยที่ปลูก ในปี 2562 เริ่มให้ผลในปีนี้ 5. ในปี 2565 เศรษฐกจิ จนี ยงั คงชะลอตวั สง่ ผลตอ่ การน�ำ เขา้ และพฒั นาดา้ นคณุ ภาพผลผลติ เชน่ สง่ เสรมิ การผลติ ตามมาตรฐาน สำ�หรับผลผลิตและผลผลิตต่อไร่ลดลง สนิ คา้ ผลไม้ โดยเฉพาะลำ�ไย อกี ท้งั ลำ�ไยในฤดูของไทยตรงกับช่วง GAP และ GI การส่งเสริมการบริโภค ประชาสัมพันธ์ และ เนื่องจากสภาพอากาศไม่เอื้ออำ�นวย ผลผลติ ล�ำ ไยจนี ออกท�ำ ใหผ้ ลผลติ ออกสตู่ ลาดในชว่ งเดยี วกนั ทง้ั นี้ การป้องปรามผลผลิตด้อยคุณภาพออกสู่ตลาด การเช่ือมโยง ต่อการออกดอก และติดผลอ่อน มีฝนทิ้งช่วง สามารถสง่ ออกในชว่ งล�ำ ไยนอกฤดซู งึ่ ตรงกบั ทางฤดหู นาวของจนี การตลาดและเพมิ่ มูลค่าผลผลติ เพ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกับแนวทาง ในเดือนมีนาคมและเมษายน 2565 ทำ�ให้ ช่วงเดือน พฤศจิกายน 2564 - มกราคม 2565 แมว้ า่ การระบาด การพัฒนาผลไม้ไทย พ.ศ. 2565 -2570 ต้นลำ�ไยขาดนํ้าและสลัดลูกทิ้ง รวมทั้ง ของโรคโควดิ -19 เรมิ่ บรรเทาลง แตจ่ นี กย็ งั คงนโยบาย Zero Covid 2. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ มุ่งเน้นการบริหาร ฝนที่ตกในเดือนพฤษภาคม และมิถุนายน 2565 ซงึ่ ยังส่งผลกระทบต่อต้นทุนในการขนสง่ สนิ คา้ ไปยงั จีน จัดการผลผลิตในฤดูกาล โดยจัดสมดุลอุปสงค์และอุปทาน ทำ�ให้ผลลำ�ไยเสียหาย ประกอบกับเกษตรกร ในการประมาณการผลผลิตล่วงหน้า สำ�รวจและจัดเก็บข้อมูล ไม่มีแรงจูงใจในการดูแลรักษาต้นลำ�ไย ทำ�ให้ เชิงพ้ืนที่ และเชื่อมโยงตลาดเพ่ือรองรับผลผลิตของผลไม้ ต้นลำ�ไยไม่สมบูรณ์เท่าที่ควร จึงส่งผลให้ แต่ละชนิด โดยจัดทำ�ข้อมูลความต้องการทางการตลาด ผลผลิตต่อไร่และผลผลิตรวมลดลง จากผปู้ ระกอบการ เชน่ ผรู้ วบรวม ผู้ส่งออก สหกรณ์ โรงงาน แปรรปู ฯ และหา้ งสรรพสนิ คา้ เป็นต้น 44

ภาพแสดงแหลง่ เพาะปลูกทเุ รียนของประเทศไทย ผลผลิตเก็บเกยี่ วรายเดือน ก.ย. ต.ค. พ.ย. เนอ้ื ทเ่ี พาะปลูก (ไร)่ 1.04 1.14 2.47 ปี 2565 > 50,000 10,001-50,000 ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. 2,001-10,000 0.99 0.22 1.45 11.36 30.53 27.68 14.97 3.41 ≤ 2,000 ไม่มเี นอ้ื ทเ่ี พาะปลกู หน่วย: รอ้ ยละ แหล่งเพาะปลกู ธ.ค. 5 อันดับแรก 4.74 จนั ทบุร ี ชุมพร ระยอง สุราษฎร์ธานี ยะลา ช่วงเดอื นที่เก็บเกีย่ วผลผลติ ช่วงเดอื นทเ่ี ก็บเก่ียวผลผลิตมาก 45

ปลูก: ตลอดปโี ดยเฉพาะตน้ ฤดูฝน ทุเรยี น เก็บเก่ยี ว: ม.ค.-ธ.ค. (พ.ค. - มิ.ย. เปน็ ช่วงผลผลติ ออกมาก) รายการ การผลิต รายการ การค้า 2564 2565 2563 2564 2565 2563 1. จำ�นวนครวั เรือน (ครวั เรอื น) 155,607 174,833 192,144 1. ใชใ้ นประเทศ (ตัน) 473,021 287,233 322,633 2. เนือ้ ทยี่ ืนต้น (ไร)่ 1,106,736 1,222,913 1,344,369 2. ส่งออกรวม (ตันสด) 1/ 661,770 930,962 923,465 3. เนอื้ ทีใ่ หผ้ ล (ไร่) 808,928 867,601 941,204 2.1 ทุเรยี นสด 4. ผลผลิต (ตนั ) 1,135,514 1,217,701 1,252,086 ปริมาณ (ตัน) 5. ผลผลิตต่อไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 1,404 1,404 1,330 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 620,893 875,150 827,090 6. ต้นทุนการผลิต (บาท/ตัน) 13,510 21,360 28,110 2.2 ทเุ รียนแช่แข็ง 65,631 109,186 110,144 7. ราคาทเี่ กษตรกรขายได้ (บาท/ตัน) ปรมิ าณ (ตนั ) มลู คา่ (ลา้ นบาท) ทเุ รยี นพนั ธ์หุ มอนทองคละ 102,152 113,976 103,349 2.3 ทุเรยี นกวน 31,134 50,114 88,762 ปรมิ าณ (ตนั ) 6,549 9,579 15,233 8. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/ตนั ) 88,642 92,616 75,239 9. มาตรฐาน มลู คา่ (ลา้ นบาท) 1,187 351 141 157 47 28 มาตรฐานสนิ คา้ เกษตรทุเรียน มกษ. 3-2556 2.4 ทเุ รยี นอบแห้ง ปริมาณ (ตัน) 262 359 677 มลู ค่า (ลา้ นบาท) 230 336 383 ที่มา: 1/ สำ�นักงานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศุลกากร 3. ราคาสง่ ออก (บาท/ตนั ) 1/ หมายเหตุ: 1. การผลติ ขอ้ 1-5 ปี 2565 ข้อมูลเบือ้ งต้น 3.1 ทเุ รยี นสด 105,704 124,763 133,171 2. อตั ราแปลง: 1. ทุเรยี นสด 10 กก. = ทุเรยี นอบแหง้ 1 กก. 3.2 ทเุ รียนแช่แข็ง 210,340 191,153 171,612 2. ทเุ รยี นสด 6 กก. = ทเุ รียนกวน 1 กก. 3.3 ทเุ รียนกวน 131,887 133,717 195,426 3. ทุเรยี นสด 1 กก. = ทุเรียนแชแ่ ข็งเฉพาะเน้ือ 0.33 กก. 3.4 ทเุ รียนอบแห้ง 876,874 935,269 565,722 4. คคู่ า้ ทีส่ ำ�คญั 4.1 ทุเรยี นสด จนี ฮอ่ งกง 4.2 ทุเรียนแช่แข็ง จนี สหรัฐอเมรกิ า แคนนาดา 4.3 ทุเรียนกวน ออสเตรเลยี สหรัฐอเมรกิ า ชลิ ี 4.4 ทุเรยี นอบแห้ง จนี ออสเตรเลีย ฮอ่ งกง 5. คแู่ ขง่ ทสี่ ำ�คญั เวยี ดนาม มาเลเซีย การผ ลิต การตลาด มาตรการ ทุเรียน ปี 2565 เนื้อที่ยืนต้นเพิ่มขึ้นจากปี 2564 1. ผลผลติ ทเุ รียนส่วนใหญ่ส่งออกไปยงั เนอ่ื งจากราคาอยใู่ นเกณฑด์ ี และเปน็ ทพี่ อใจของเกษตรกร ตลาดต่างประเทศ โดยในปี 2565 ปริมาณ แนวทางการบรหิ ารจดั การผลไม้ สอดคลอ้ งกบั แนวทาง จงึ มกี ารขยายเนอื้ ทปี่ ลกู เพม่ิ ขน้ึ ทกุ ปี โดยเฉพาะแหลง่ ผลติ การส่งออกรวมลดลงจากปีท่ีผ่านมาเล็กน้อย การพฒั นาผลไม้ไทย พ.ศ. 2565 - 2570 โดยให้จงั หวดั ที่สำ�คัญในภาคกลาง เช่น จังหวัดจันทบุรี ระยอง และ และมลู คา่ เพิ่มข้นึ ตลาดสำ�คญั ไดแ้ ก่ จนี และ บรหิ ารจดั การแบบเบด็ เสรจ็ ดว้ ย โดยการเชอื่ มโยงบรู ณาการ ตราด เกษตรกรปลกู ทดแทนยางพารา ไมผ้ ลอนื่ และเนอ้ื ที่ ฮอ่ งกง เนอื่ งจากมาตรการของคคู่ า้ โดยเฉพาะ หน่วยงานท่เี กี่ยวข้อง ซงึ่ มแี นวทาง ดังน้ี วา่ งเปลา่ ส�ำ หรบั ในภาคใต้ เชน่ จงั หวดั ชมุ พร นครศรธี รรมราช มาตรการ Zero-Covid ของจนี ท�ำ ใหเ้ กดิ ปญั หา 1. การบรหิ ารจดั การเชงิ คณุ ภาพ มแี ผนงานการจดั การ สุราษฎร์ธานี และยะลา เกษตรกรปลูกทดแทน กาแฟ ดา้ นโลจสิ ตกิ ส์ และการตรวจปลอ่ ยสนิ คา้ ตาม และพัฒนาด้านคุณภาพผลผลิต เช่น ส่งเสริมการผลิต ยางพารา และไม้ผลอ่ืน ส่วนเนื้อที่ให้ผลในภาพรวม ดา่ นน�ำ เขา้ ท�ำ ใหผ้ ลทเุ รยี นไดร้ บั ความเสยี หาย ตามมาตรฐาน GAP และ GI การเฝ้าระวังการเก็บเก่ียว เพ่ิมข้ึน เน่ืองจากต้นทุเรียนที่ปลูกในปี 2560 เร่ิมให้ และคณุ ภาพลดลงกอ่ นถึงตลาดปลายทาง ทุเรียนอ่อน เพื่อป้องกันทุเรียนไม่ได้คุณภาพออกสู่ตลาด ผลผลิตไดใ้ นปีน้ี 2. การบริโภคภายในประเทศมีการ ซงึ่ จะสง่ ผลกระทบตอ่ ความเชอื่ มนั่ ในคณุ ภาพของทเุ รยี นไทย สำ�หรับผลผลิตต่อไร่ลดลง เนื่องจากสภาพอากาศ จำ�หน่ายผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ ทั้งออนไลน์ รวมถงึ การเพิม่ มลู คา่ ผลผลิต แปรปรวน รอ้ นและบางชว่ งมฝี นตกตอ่ เนอ่ื ง สง่ ผลกระทบ และออฟไลนม์ ากขึน้ 2. การบรหิ ารจดั การเชงิ ปรมิ าณ เนน้ การบรหิ ารจดั การ ต่อต้นทุเรียนในช่วงออกดอก ฝนชะดอกร่วง และแตก 3. ราคายังคงอยู่ในเกณฑ์ดี เนื่องจาก ผลผลิตโดยจัดสมดุลอุปสงค์และอุปทาน และเช่ือมโยง ยอดอ่อนแทนการออกดอก ยกเว้นแหล่งผลิตท่ีสำ�คัญ ความตอ้ งการของตลาดทง้ั ในและตา่ งประเทศ ตลาดเพื่อรองรับผลผลิต โดยจัดทำ�ข้อมูลความต้องการ ในภาคกลาง เช่น จังหวัดจันทบุรี ระยอง และตราด ยังมอี ยา่ งต่อเนื่อง ทางการตลาดจากผู้ประกอบการ เช่น ผ้รู วบรวม ผสู้ ่งออก ผลผลิตต่อเนื้อท่ีให้ผลเพิ่มข้ึน เนื่องจากสภาพอากาศ สหกรณ์ โรงงานแปรรูป และห้างสรรพสินคา้ เปน็ ตน้ ชว่ งปลายปี 2564 ตอ่ เนอื่ งถงึ ตน้ ปี 2565 มคี วามหนาวเยน็ มแี สงแดด มปี รมิ าณนา้ํ ฝนเหมาะสม สง่ ผลดตี อ่ การออกดอก ของทเุ รยี นไดเ้ รว็ ขนึ้ ชว่ งออกดอกไมก่ ระทบฝน การออกดอก สมํ่าเสมอ เกษตรกรดูแลรักษาต้นทุเรียนเป็นอย่างดี สว่ นผลผลติ ในภาพรวมเพม่ิ ขนึ้ ตามการเพมิ่ ของเนอ้ื ทใ่ี หผ้ ล 46

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลกู มงั คดุ ของประเทศไทย เนอ้ื ท่ีเพาะปลูก (ไร่) > 20,000 10,001-20,000 2,001-10,000 ≤ 2,000 ไม่มีเนือ้ ทีเ่ พาะปลกู ผลผลติ เกบ็ เก่ยี วรายเดือน หนว่ ย: ร้อยละ ปี 2565 แหล่งเพาะปลูก 5 อนั ดบั แรก ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 0.23 0.01 11.88 47.69 27.00 9.79 0.66 0.12 0.01 1.19 1.42 จนั ทบุรี นครศรธี รรมราช ชุมพร ตราด นราธวิ าส ชว่ งเดือนท่ีเก็บเกี่ยวผลผลิต ชว่ งเดือนทเ่ี ก็บเกยี่ วผลผลติ มาก 47

ปลูก: ตลอดปีโดยเฉพาะตน้ ฤดูฝน มงั คุด เกบ็ เกี่ยว: ม.ค. และ มี.ค.-ธ.ค. (พ.ค.-ม.ิ ย. เป็นช่วงผลผลติ ออกมาก) รายการ การผลิต รายการ การค้า 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนครวั เรือน (ครัวเรือน) 84,732 83,240 80,402 1. ใช้ในประเทศ (ตัน) 44,726 14,345 46,006 2. เน้อื ทย่ี นื ตน้ (ไร)่ 449,010 443,831 435,480 2. สง่ ออกรวม (ตนั สด) 1/ 3. เนือ้ ทีใ่ หผ้ ล (ไร)่ 430,096 424,777 418,406 2.1 มังคดุ สด 252,006 4. ผลผลติ (ตนั ) 336,873 270,774 ปริมาณ (ตัน) 291,951 256,379 205,786 602 5. ผลผลิตตอ่ ไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 783 637 20,220 มูลค่า (ลา้ นบาท) 15,021 17,099 13,535 6. ต้นทนุ การผลติ (บาท/ตัน) 16,310 18,640 55,704 2.2 มงั คุดแช่แขง็ 35,484 7. ราคาที่เกษตรกรขายได้ (บาท/ตัน) ปริมาณ (ตนั ) 196 51 214 มังคดุ คละ 39,630 48,769 มลู ค่า (ล้านบาท) 19 4 23 8. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตัน) 23,320 30,129 3. ราคาสง่ ออก (บาท/ตนั ) 1/ 9. มาตรฐาน 4.1 มังคุดสด 51,450 66,693 65,772 มาตรฐานสนิ ค้าเกษตรมังคุด มกษ 2-2556 4.2 มงั คดุ แชแ่ ข็ง 97,964 86,779 108,792 4. คคู่ า้ ท่ีสำ�คัญ 4.1 มงั คุดสด จนี ฮอ่ งกง เวียดนาม 4.2 มังคดุ แชแ่ ข็ง สหรฐั อเมริกา เกาหลใี ต ้ ไต้หวัน 5. ค่แู ข่งท่ีสำ�คญั อินโดนีเซยี เวียดนาม ที่มา: 1/ สำ�นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศุลกากร หมายเหตุ: การผลิต ขอ้ 1-5 ปี 2565 ขอ้ มลู เบ้อื งตน้ การผ ลิต การตลาด มาตรการ มังคุด ปี 2565 เนื้อที่ยืนต้นลดลง 1. ปริมาณและมูลค่าส่งออกมังคุดลดลงจากปี จากปี 2564 เนื่องจากแหล่งผลิตที่สำ�คัญ ที่ผ่านมาเน่ืองจากได้รับผลกระทบจากมาตรการควบคุม แนวทางการบริหารจัดการผลไม้ สอดคล้อง ในภาคกลางโค่นต้นมังคุดที่ปลูกแซม โรคโควิด-19 ที่เข้มงวดของจีน ซึ่งเป็นตลาดส่งออกหลัก กบั แนวทางการพฒั นาผลไมไ้ ทย พ.ศ. 2565 - 2570 กับยางพารา และทุเรียนออก เพื่อเพิ่มเนื้อที่ ของไทย ทำ�ให้เกิดปัญหาด้านระบบโลจิสติกส์ ต้นทุน โดยให้จังหวัดบริหารจัดการแบบเบ็ดเสร็จด้วย ให้พืชหลัก และบางส่วนยืนต้นตายจาก โลจิสติกส์สูงข้ึน และการขนส่งล่าช้า ประกอบกับผลผลิต ผ่านการเช่ือมโยงบูรณาการหน่วยงานที่เก่ียวข้อง ผลกระทบพายุและภัยธรรมชาติ เมื่อปี 2564 มังคุดของภาคใต้ลดลงอย่างมาก เนื่องจากสภาพอากาศ ซ่งึ มแี นวทาง ดงั น้ี และในภาคใต้ มีการโค่นต้นมังคุดที่ปลูกแซม ไม่เอ้อื อ�ำ นวย สง่ ผลใหก้ ารส่งออกในภาพรวมลดลง 1. การบรหิ ารจดั การเชิงคุณภาพ มแี ผนงาน/ กับพืชอื่น เช่น ทุเรียน ส่วนเนื้อที่ให้ผล 2. ในช่วงผลผลิตออกสู่ตลาดมาก และการส่งออก โครงการ การจดั การและพฒั นาดา้ นคณุ ภาพผลผลติ ลดลงตามการลดลงของเนื้อที่ยืนต้น ชะลอตัว มีการส่งเสริมการบริโภคในประเทศเพิ่มข้ึน เช่น ส่งเสรมิ การผลิตตามมาตรฐาน GAP และ GI สำ�หรับผลผลิตต่อไร่ ลดลงจากปีที่ผ่านมา มกี ารขายผา่ นแฟลตฟอรม์ ต่าง ๆ ทง้ั ออนไลนแ์ ละออฟไลน์ รวมทงั้ การเพ่มิ มลู ค่าผลผลิต โดยเฉพาะทางภาคใต้ เนื่องจากมีฝนตก เพ่มิ ขน้ึ และเร่งกระจายผลผลิตไปยังผูบ้ รโิ ภค 2. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ มุ่งเน้น ติดต่อกันในช่วงปลายปี 2564 ถึงกลางปี การบริหารจัดการผลผลิตในฤดูกาล โดยจัด 2565 ประกอบกับอากาศหนาวเย็นนาน สมดุลอุปสงค์และอุปทาน ในการประมาณ ในช่วงต้นปี 2564 ทำ�ให้มังคุดออกดอกน้อย การผลผลิตล่วงหน้า สำ�รวจและจัดเก็บข้อมูล และบางพื้นที่แตกใบอ่อนแทนการออกดอก เชิงพ้ืนท่ี และเชื่อมโยงตลาดเพื่อรองรับผลผลิต ส่งผลให้ผลผลิตรวมทั้งประเทศลดลง โดยจัดทำ�ข้อมูลความต้องการทางการตลาด จากผู้ประกอบการ เช่น ผู้รวบรวม ผู้ส่งออก สหกรณ์ ตลาดกลาง และหา้ งสรรพสนิ ค้า เปน็ ตน้ 48

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลูกเงาะของประเทศไทย เนือ้ ที่เพาะปลูก (ไร่) > 5,000 2,001-5,000 501-2,000 ≤ 500 ไม่มีเนอ้ื ท่เี พาะปลกู ผลผลติ เกบ็ เกี่ยวรายเดอื น หน่วย: ร้อยละ ม.ค. ก.พ. ปี 2565 ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. แหล่งเพาะปลูก 0.01 0.81 0.22 0.14 5 อนั ดบั แรก มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. 0.01 3.81 43.38 33.67 14.77 3.18 ตราด จันทบรุ ี สุราษฎรธ์ านี นราธิวาส นครศรีธรรมราช ช่วงเดอื นท่เี กบ็ เกยี่ วผลผลติ 49 ช่วงเดอื นที่เกบ็ เกีย่ วผลผลติ มาก

ปลูก: ตลอดปโี ดยเฉพาะช่วงต้นฤดฝู น เงาะ เก็บเก่ียว: ม.ค., มี.ค.-ก.ย. และ พ.ย.-ธ.ค. (พ.ค.-มิ.ย. เปน็ ช่วงผลผลติ ออกมาก) รายการ การผลิต รายการ การคา้ 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนครัวเรือน (ครัวเรอื น) 43,013 42,012 41,123 1. ใช้ในประเทศ (ตัน) 253,287 265,689 236,864 2. เนอ้ื ที่ยนื ตน้ (ไร่) 230,789 226,143 220,583 2. ส่งออกรวม (ตันสด) 1/ 16,766 17,932 28,220 3. เนื้อที่ใหผ้ ล (ไร่) 211,381 208,388 206,558 2.1 เงาะสด ปรมิ าณ (ตัน) 11,796 11,828 21,599 4. ผลผลติ (ตนั ) 270,055 283,621 265,084 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 172 240 435 5. ผลผลิตตอ่ ไร่ (กก. ตอ่ ไร่) 1,278 1,361 1,283 6. ต้นทุนการผลติ (บาท/ตนั ) 10,020 10,640 11,910 2.2 เงาะบรรจุภาชนะอดั ลม ปรมิ าณ (ตัน) 2,247 3,056 2,891 7. ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ มูลค่า (ลา้ นบาท) 143 211 228 (บาท/ตนั ) เงาะโรงเรยี น 23,476 19,456 23,791 2.3 เงาะสอดไสส้ ับปะรดในนาํ้ เชอ่ื ม ปรมิ าณ (ตนั ) 2,665 2,732 3,737 8. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตนั ) 13,456 8,816 11,881 มูลคา่ (ล้านบาท) 120 123 190 9. มาตรฐาน 3. ราคาส่งออก (บาท/ตนั ) 1/ มาตรฐานสนิ ค้าเกษตรเงาะ มกษ. 12-2549 3.1 เงาะสด 14,611 20,269 20,119 3.2 เงาะบรรจุภาชนะอดั ลม 63,453 69,093 78,747 3.3 เงาะสอดไส้สบั ปะรดในน้ําเชือ่ ม 45,004 44,874 50,807 ทม่ี า : 1/ ส�ำ นักงานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมือจากกรมศลุ กากร 4. คคู่ า้ ท่สี �ำ คัญ หมายเหตุ: 1. การผลติ ข้อ 1-5 ปี 2565 ขอ้ มลู เบื้องตน้ 4.1 เงาะสด มาเลเซยี เวียดนาม เมยี นมา 2. อตั ราแปลง: 1. เงาะสด 1.34 กก. = เงาะบรรจุภาชนะอัดลม 1 กก. 4.2 เงาะบรรจุภาชนะอดั ลม จนี กัมพชู า เมียนมา 2. เงาะสด 0.734 กก. = เงาะสอดไส้สับปะรดในนํ้าเชื่อม 4.3 เงาะสอดไสส้ ับปะรดในนาํ้ เช่ือม ส หรฐั อเมริกา สงิ คโปร์ แคนาดา 1 กก. 5. ค่แู ขง่ ทีส่ �ำ คญั อนิ โดนีเซยี เวยี ดนาม การผ ลติ การตลาด มาตรการ เงาะ ปี 2565 เน้ือท่ียืนต้น 1. ผลผลิตร้อยละ 90 ใช้บริโภคภายใน แนวทางการบรหิ ารจดั การผลไม้ สอดคลอ้ ง และเน้ือท่ีให้ผลลดลงจากปี 2564 ประเทศ กบั แนวทางการพฒั นาผลไมไ้ ทย พ.ศ. 2565 - โดยเฉพาะภาคกลางในจังหวัด 2. การสง่ ออกสว่ นใหญเ่ ปน็ เงาะสด โดยตลาด 2570 โดยให้จังหวัดบริหารจัดการแบบ จันทบุรี ระยอง และภาคใต้ในจงั หวดั สำ�คัญได้แก่ มาเลเซีย เวียดนาม และเมียนมา เบด็ เสรจ็ ดว้ ยตวั เอง ซงึ่ มีแนวทาง ดังนี้ สุราษฎร์ธานี เน่ืองจากเกษตรกร ทงั้ นี้ การสง่ ออกมสี ดั สว่ นนอ้ ยเมอ่ื เทยี บกบั ปรมิ าณ 1. การบรหิ ารจดั การเชงิ คณุ ภาพ มแี ผนงาน โค่นต้นเงาะที่โทรมและอายุมาก ผลผลิตเน่ืองจากอายุการเก็บรักษาส้ัน และขาด /โครงการ การจดั การและพฒั นาดา้ นคณุ ภาพ แล้วปรับเปลี่ยนไปปลูกทุเรียน เทคโนโลยหี ลงั การเก็บเกี่ยว ผลผลติ เช่น ส่งเสริมการผลิตตามมาตรฐาน ซึ่งให้ผลตอบแทนที่สูงกว่า GAP และ GI การเช่ือมโยงการตลาดและ สำ�หรับผลผลิตและผลผลิตต่อไร่ เพ่มิ มลู คา่ ผลผลิต ลดลง เนื่องจากปีน้ีฝนตกต่อเนื่อง 2. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ มุ่งเน้น ยาวนานในแหล่งผลิตที่สำ�คัญทาง การบรหิ ารจดั การผลผลติ โดยจดั สมดลุ อปุ สงค์ ภาคใต้โดยเฉพาะจังหวัดชุมพร และอุปทาน และเชื่อมโยงตลาดเพื่อรองรับ และพัทลุงทำ�ให้เงาะแตกยอดอ่อน ผลผลิต เช่นผู้รวบรวม ผู้ส่งออก สหกรณ์ แทนการออกดอก ส่งผลให้ภาพรวม ตลาดกลาง และห้างสรรพสนิ คา้ เป็นตน้ ผลผลิตทัง้ ประเทศลดลง 50

ภาพแสดงแหลง่ เพาะปลูกลนิ้ จี่ของประเทศไทย เนื้อทเ่ี พาะปลูก (ไร)่ > 5,000 1,001-5,000 ≤ 1,000 ไม่มเี น้ือที่เพาะปลูก ผลผลิตเกบ็ เกย่ี วรายเดอื น หนว่ ย: รอ้ ยละ ปี 2565 แหล่งเพาะปลกู 5 อันดบั แรก ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 0.53 11.03 57.22 31.22 เชียงใหม่ นา่ น เชยี งราย พะเยา สมทุ รสงคราม ชว่ งเดอื นที่เก็บเก่ยี วผลผลิต ชว่ งเดือนท่ีเกบ็ เกย่ี วผลผลติ มาก 51

ปลกู : ตลอดปีโดยเฉพาะชว่ งตน้ ฤดฝู น ลน้ิ จี่ เก็บเกีย่ ว: มี.ค.-มิ.ย. (พ.ค.-มิ.ย. เป็นช่วงผลผลติ ออกมาก) การผลิต การค้า 2564 2565 รายการ 2563 2564 2565 รายการ 2563 1. จำ�นวนครัวเรอื น (ครวั เรือน) 18,911 17,686 17,458 1. ใชใ้ นประเทศ (ตนั ) 29,195 31,070 38,309 2. เนื้อทย่ี ืนตน้ (ไร)่ 106,349 101,646 96,486 3. เนอ้ื ท่ใี หผ้ ล (ไร่) 99,985 98,506 94,165 2. สง่ ออก (ตนั สด)1/ 4,803 5,163 5,508 43,817 2.1 ล้ินจีส่ ด 4. ผลผลติ (ตัน) 33,998 36,233 5. ผลผลิตต่อไร่ (กก. ต่อไร)่ 340 368 465 ปรมิ าณ (ตนั ) 1,178 850 627 15,640 6. ตน้ ทุนการผลิต (บาท/ตัน) 19,010 18,490 มลู คา่ (ล้านบาท) 22 28 17 17,408 7. ราคาท่เี กษตรกรขายได้ 1,768 2.2 ลนิ้ จี่บรรจภุ าชนะอดั ลม (บาท/ตนั ) ปรมิ าณ (ตัน) 3,574 4,029 4,267 ลน้ิ จี่พันธุ์ฮงฮวยเกรด A 22,780 23,552 มูลค่า (ลา้ นบาท) 242 268 321 8. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตัน) 3,770 5,062 2.3 ล้นิ จอ่ี บแหง้ 9. มาตรฐาน ปรมิ าณ (ตัน) 4.47 25.75 61.39 มาตรฐานสินคา้ เกษตรลิน้ จ่ี มกษ. 7-2549 มลู ค่า (ล้านบาท) 1 8 20 2.4 ลนิ้ จแี่ ช่แข็ง ทม่ี า: 1/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความรว่ มมอื จากกรมศุลกากร ปรมิ าณ (ตนั ) 6.15 26.56 0.30 หมายเหต:ุ การผลติ ขอ้ 1-5 ปี 2565 ข้อมูลเบ้ืองตน้ มูลค่า (ล้านบาท) 0.60 2 0.03 3. ราคาสง่ ออก (บาท/ตัน) 1/ 3.1 ล้นิ จ่ีสด 18,486 32,617 27,030 3.2 ลน้ิ จบ่ี รรจภุ าชนะอดั ลม 67,793 66,639 75,253 3.3 ล้ินจ่อี บแหง้ 297,461 296,690 323,918 3.4 ลิ้นจแี่ ช่แข็ง 98,042 85,565 88,424 4. คู่คา้ ท่ีส�ำ คัญ 4.1 ลน้ิ จี่สด มาเลเซีย สหรฐั อาหรับเอมิเรตส์ กาตาร์ 4.2 ล้ินจี่บรรจุภาชนะอัดลม สหรัฐอเมรกิ า เวยี ดนาม มาเลเซยี 4.3 ลิ้นจอ่ี บแห้ง สหรัฐอเมรกิ า รัสเซีย ซาอดุ ิอาระเบีย 4.4 ลิน้ จี่แชแ่ ข็ง โปแลนด์ รัสเซยี ฮ่องกง 5. คูแ่ ขง่ ทีส่ ำ�คัญ จีน เวยี ดนาม การ ผลติ การตลาด มาตรการ ล้ินจี่ ปี 2565 เน้ือที่ยืนต้นและเนื้อท่ี 1. ผลผลิตมากกว่าร้อยละ 85 ใช้บริโภคในประเทศ ให้ผลลดลงจากปี 2564 เน่ืองจากเกษตรกร โดยซื้อขายผ่านพ่อค้ารวบรวมและจำ�หน่ายที่ตลาดไท แนวทางการบรหิ ารจดั การผลไม้ สอดคลอ้ งกบั โค่นต้นล้ินจี่เพ่ือปรับเปล่ียนไปปลูกพืชอื่น และปัจจุบัน มีการซื้อขายผ่านช่องทางการตลาดออนไลน์ แนวทางการพัฒนาผลไม้ไทย พ.ศ. 2565 -2570 เช่น ล�ำ ไย มะมว่ ง สม้ เขยี วหวาน ยางพารา มากข้นึ ผลผลิตท่เี หลือสง่ ออกไปตลาดต่างประเทศ โดยให้จังหวัดบริหารจัดการแบบเบ็ดเสร็จ กาแฟ ขา้ วโพดเลย้ี งสตั ว์ ทเุ รยี น ปาลม์ นา้ํ มนั 2. ปี 2565 การสง่ ออกลดลงจากปที ผ่ี า่ นมา สว่ นใหญ่ ดว้ ยตวั เอง ซึง่ มีแนวทาง ดังนี้ มะยงชดิ สม้ โอ และมะพรา้ วนาํ้ หอม เปน็ ตน้ อยูใ่ นรปู ลนิ้ จ่สี ด และลิ้นจบี่ รรจภุ าชนะอัดลม ตลาดส่งออก 1. การบริหารจดั การเชงิ คณุ ภาพ มแี ผนงาน/ สำ�หรับผลผลิตและผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้น ส�ำ คญั ส�ำ หรบั ลนิ้ จสี่ ด ไดแ้ ก่ มาเลเซยี สหรฐั อาหรบั เอมเิ รตส์ โครงการ การจัดการและพัฒนาด้านคุณภาพ โดยเฉพาะภาคเหนือและภาคตะวันออก กาตาร์ และล้ินจ่ีบรรจุภาชนะอัดลม ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ผลผลิต เชน่ สง่ เสรมิ การผลติ ตามมาตรฐาน GAP เฉียงเหนือ โดยลิ้นจี่ที่ปลูกเมื่อปี 2561 เวยี ดนาม และมาเลเซยี และ GI การเช่ือมโยงการตลาด และเพ่ิมมูลค่า เร่ิมให้ผลปีนี้เป็นปีแรก อีกท้ังสภาพอากาศ ผลผลติ เออื้ อ�ำ นวยตอ่ การออกดอก มอี ากาศหนาวเยน็ 2. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ มุ่งเน้น ติดต่อกันนานตั้งแต่ปลายปี 2564 ถึงต้นปี การบริหารจดั การผลผลติ ในฤดูกาล โดยจัดสมดลุ 2565 ทำ�ให้ต้นลิ้นจี่ออกดอกมากและ อุปสงค์และอุปทาน มีการประมาณการผลผลิต ติดผลดีประกอบกับลิ้นจ่ีได้รับปริมาณน้ํา ล่วงหน้า และเช่ือมโยงตลาดเพื่อรองรับผลผลิต และปยุ๋ อยา่ งเพยี งพอ เชน่ ผรู้ วบรวม ผสู้ ง่ ออก สหกรณ์ ตลาดกลาง และ หา้ งสรรพสินค้า เปน็ ต้น 52

ภาพแสดงแหลง่ เพาะปลูกลองกองของประเทศไทย เนื้อที่เพาะปลูก (ไร)่ > 20,000 10,001-20,000 2,001-10,000 ≤ 2,000 ไมม่ ีเนื้อทีเ่ พาะปลกู ผลผลติ เกบ็ เกี่ยวรายเดอื น หนว่ ย: รอ้ ยละ ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ปี 2565 ธ.ค. แหล่งเพาะปลูก 0.04 0.002 0.29 3.90 0.06 5 อันดับแรก ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. นราธวิ าส อุตรดิตถ์ 15.45 21.12 14.27 23.80 19.42 1.65 จนั ทบรุ ี ยะลา นครศรธี รรมราช ช่วงเดือนทเี่ กบ็ เกย่ี วผลผลติ ช่วงเดอื นทเี่ ก็บเกีย่ วผลผลิตมาก 53

ปลูก: ตลอดปโี ดยเฉพาะชว่ งต้นฤดฝู น ลองกอง เกบ็ เก่ยี ว: ม.ค.-ก.พ. และ เม.ย.-ธ.ค. (ก.ค. และ ก.ย.-ต.ค. เป็นชว่ งผลผลติ ออกมาก) รายการ การผลติ 2564 2565 รายการ การคา้ 2564 2565 2563 2563 1. จำ�นวนครวั เรือน (ครวั เรือน) 74,461 70,061 65,805 1. ใชใ้ นประเทศ (ตัน) 72,646 74,860 38,280 2. เนอ้ื ทย่ี นื ต้น (ไร)่ 229,128 212,727 197,979 2. สง่ ออก1/ 3. เนอ้ื ท่ีให้ผล (ไร)่ 222,950 207,205 193,350 ลองกองสด 42,268 4. ผลผลติ (ตัน) 74,358 76,313 ปริมาณ (ตนั ) 1,712 1,452 3,987 219 5. ผลผลิตต่อไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 334 368 44,931 มลู คา่ (ล้านบาท) 47 36 86 6. ตน้ ทนุ การผลติ (บาท/ตัน) 29,157 26,899 46,832 3. ราคาส่งออก (บาท/ตัน) 1/ 22,445 27,231 25,097 7. ราคาทเี่ กษตรกรขายได้ 1,901 4. คูค่ ้าทีส่ ำ�คญั เวยี ดนาม มาเลเซยี สปป.ลาว (บาท/ตนั ) 5. คูแ่ ขง่ สำ�คญั มาเลเซยี ลองกอง เบอร์ 1 38,693 32,090 8. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตนั ) 9,536 5,192 9. มาตรฐาน มาตรฐานสนิ คา้ เกษตรลองกอง มกษ. 11-2549 ท่ีมา : 1/ สำ�นกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศลุ กากร หมายเหตุ: การผลติ ข้อ 1-5 ปี 2565 ขอ้ มลู เบื้องตน้ การ ผลิต การตลาด มาตรการ ลองกอง ปี 2565 เนอ้ื ทยี่ นื ตน้ และเนอื้ ที่ 1. ผลผลิตเกือบทง้ั หมดใช้บรโิ ภคภายในประเทศ ให้ผลลดลงจากปี 2564 เน่ืองจากลองกอง 2. ตลาดส่งออกสำ�คัญ ได้แก่ เวียดนาม มาเลเซีย แนวทางการบริหารจัดการผลไม้ สอดคล้อง ส่วนใหญ่ปลูกเป็นพืชแซม เกษตรกรดูแล และสปป.ลาว กบั แนวทางการพฒั นาผลไมไ้ ทย พ.ศ. 2565-2570 น้อยกว่าพืชอื่น ประกอบกับราคาลองกอง 3. การส่งออกขยายตัวไม่มาก เน่ืองจากปัญหา โดยให้จังหวัดบริหารจัดการแบบเบ็ดเสร็จ ปีที่แล้วไม่จูงใจและขาดแคลนแรงงาน เรือ่ งแมลงท่ตี ดิ ไปกับช่อผล และอายกุ ารเกบ็ รกั ษาสน้ั ด้วยตัวเอง ซ่ึงมีแนวทาง ดังนี้ ในการแตง่ ชอ่ ลองกอง เกษตรกรจงึ ทยอยโคน่ 1. การบริหารจัดการเชงิ คณุ ภาพ มแี ผนงาน/ ต้นลองกองเพ่ือเปลี่ยนไปปลูกทุเรียนแทน โครงการ การจดั การและพฒั นาดา้ นคณุ ภาพผลผลติ และบางส่วนที่ปลูกลองกองแซมไม้ผลอ่ืน เช่น สง่ เสรมิ การผลติ ตามมาตรฐาน GAP และ GI เชน่ ทเุ รยี น เกษตรกรตดั สางตน้ ลองกองออก การเชอื่ มโยงการตลาดและเพ่มิ มูลค่าผลผลิต เพอื่ ให้ไมผ้ ลอ่นื ไดร้ บั แสงแดดเพ่มิ ขึ้น 2. การบริหารจัดการเชิงปริมาณ มุ่งเน้น สำ�หรับผลผลิตต่อไร่ลดลง เนื่องจาก การบริหารจดั การผลผลิตในฤดูกาล โดยจดั สมดุล แหล่งผลิตสำ�คัญซึ่งอยู่ทางภาคใต้ มีฝนตก อุปสงค์และอุปทาน มีการประมาณการผลผลิต อย่างต่อเนื่อง สภาพอากาศไม่เอ้ืออำ�นวย ล่วงหน้า และเช่ือมโยงตลาดเพื่อรองรับผลผลิต ต่อการออกช่อดอก ท�ำ ใหล้ องกองแตกยอด เช่น ผู้รวบรวม ผู้ส่งออก สหกรณ์ ตลาดกลาง อ่อนแทนการออกชอ่ ดอก สง่ ผลให้ภาพรวม และห้างสรรพสินค้า เป็นต้น ผลผลิตลดลง 54

ภาพแสดงแหลง่ เพาะปลูกส้มเขยี วหวานของประเทศไทย เนือ้ ท่ีเพาะปลกู (ไร่) > 10,000 1,001-10,000 201-1,000 ≤ 200 ผลผลิตเกบ็ เกยี่ วรายเดือน ไม่มเี นือ้ ท่เี พาะปลกู หนว่ ย: ร้อยละ ปี 2565 แหล่งเพาะปลกู 5 อันดบั แรก ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 19.83 15.78 8.39 3.57 1.68 0.96 1.20 2.50 3.06 7.32 15.36 20.35 สโุ ขทยั เชียงใหม่ แพร่ เชียงราย กำ�แพงเพชร ช่วงเดือนที่เก็บเกีย่ วผลผลติ ชว่ งเดอื นท่ีเก็บเก่ียวผลผลติ มาก 55

ปลูก: ตลอดปโี ดยเฉพาะช่วงต้นฤดูฝน สม้ เขยี วหวาน เกบ็ เก่ยี ว: ม.ค.-ธ.ค. (ม.ค. และ ธ.ค. เป็นช่วงผลผลิตออกมาก) รายการ การผลิต รายการ การค้า 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. จำ�นวนครัวเรือน (ครัวเรือน) 7,214 7,662 7,819 1. ใช้ในประเทศ (ตนั ) 204,737 259,354 285,785 130,740 2. สง่ ออก (ตนั สด)1/ 1,547 3,329 6,394 2. เนื้อทยี่ นื ต้น (ไร่) 120,405 128,046 118,978 2.1 ส้มเขยี วหวานสด 3. เนอ้ื ท่ีใหผ้ ล (ไร)่ 106,016 111,679 285,785 4. ผลผลิต (ตัน) 220,949 259,354 ปริมาณ (ตัน) 522 75 3,033 2,402 5. ผลผลิตตอ่ ไร่ (กก. ต่อไร)่ 2,084 2,322 11,927 มลู ค่า (ลา้ นบาท) 10 2 63 6. ต้นทุนการผลิต (บาท/ตนั ) 11,259 10,846 22,828 2.2 สม้ แมนดารินสด 10,901 7. ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ ปรมิ าณ (ตนั ) 464 1,681 2,332 (บาท/ตัน) มูลคา่ (ลา้ นบาท) 19 41 49 ส้มเขยี วหวานคละ 25,304 23,371 2.3 ส้มเปลือกบางสด 8. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตนั ) 14,046 12,525 ปริมาณ (ตัน) 561 1,573 1,028 9. มาตรฐาน มลู คา่ (ล้านบาท) 17 98 36 มาตรฐานสินคา้ เกษตรส้มเปลอื กล่อน มกษ. 14-2550 3. ราคาส่งออก (บาท/ตนั ) 1/ 3.1 สม้ เขียวหวานสด 18,616 26,045 20,632 3.2 สม้ แมนดารินสด 41,317 24,282 21,127 3.3 ส้มเปลอื กบางสด 31,069 62,448 34,783 4. ค่คู ้าท่สี �ำ คญั 4.1 สม้ เขยี วหวานสด เมียนมา เวยี ดนาม กัมพูชา 4.2 ส้มแมนดารินสด เมียนมา กัมพูชา ลาว 4.3 ส้มเปลอื กบางสด เมยี นมา เวียดนาม มาเลเซยี 5. คู่แข่งท่ีส�ำ คัญ จนี เวยี ดนาม ฟลิ ิปปนิ ส์ ท่ีมา: 1/ สำ�นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมอื จากกรมศลุ กากร หมายเหต:ุ การผลติ ขอ้ 1-5 ปี 2565 ขอ้ มูลพยากรณ์ ณ เดือนมนี าคม 2566 การผลิต การตลาด มาตรการ   สม้ เขยี วหวาน ปี 2565 เนอื้ ทยี่ นื ตน้ 1. ผลผลิตร้อยละ 99 ใช้บริโภค 1. นโยบายด้านการผลิต ส่งเสรมิ การปลูกในเขต เพ่ิมขึ้นจากปี 2564 เน่ืองจากราคา ภายในประเทศ ผลผลิตบางส่วนมี พื้นท่ีตามแผนท่ีเกษตร (Agri - Map) และระบบ สม้ หนา้ สวนปที ผ่ี า่ นมาจงู ใจใหเ้ กษตรกร การแปรรูปเป็นนํ้าส้มและแยมเพ่ือ การเกษตรแบบแปลงใหญ่ รวมทั้งระบบเกษตรแบบ ขยายพื้นท่แี ทนเน้ือที่ว่าง เนือ้ ที่ให้ผล การสง่ ออก อินทรยี ์ในแหล่งผลติ สำ�คญั เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจากเนื้อที่ปลูกใหม่ 2. สัดส่วนการนำ�เข้าส้มเปลือก 2. สนับสนนุ เพม่ิ ช่องทางการตลาดแบบ Online เมื่อปี 2562 เริ่มให้ผลผลิตได้ในปีนี้ บางสดจากสหรัฐอเมริกา และจีน และ Offline รวมท้ังเช่ือมโยงผู้ผลิตกับตลาด สำ�หรับผลผลิตต่อไร่เพ่ิมขึ้น มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ปลายทาง ผ่านเครือข่ายสหกรณ์ ผู้ประกอบการ เน่ืองจากเกษตรกรหันมาดูแลและ และหา้ งค้าปลกี ขนาดใหญ่ (Modern Trade) บำ�รุงรักษา นอกจากน้ี เกษตรกร 3. ส่งเสริมการเพ่ิมมูลค่าและสร้างรายได้ มีความพร้อมเพ่ือรับมือกับสภาพ ให้กับชุมชนท้องถ่ิน โดยสนับสนุนการจัดทำ�สินค้า อากาศแล้งได้ดี โดยขุดบ่อกักเก็บนํ้า สง่ิ บง่ ชที้ างภมู ศิ าสตร ์ (Geographical Indications: GI) และจัดหาแหล่งน้ําให้เพียงพอต่อ เชน่ สม้ บางมด (กรงุ เทพมหานคร ปทมุ ธาน)ี สม้ สที อง การเจรญิ เตบิ โต ท�ำ ใหไ้ มป่ ระสบภยั แลง้ (แพร่ น่าน สโุ ขทัย) เหมือนปีทผ่ี า่ นมา 56

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลกู กล้วยหอมของประเทศไทย เน้อื ทเ่ี พาะปลกู (ไร)่ > 2,000 501-2,000 201-500 ≤ 200 ไม่มเี น้อื ทเี่ พาะปลูก ผลผลติ เกบ็ เกย่ี วรายเดือน หน่วย: ร้อยละ ปี 2565 แหล่งเพาะปลูก 5 อนั ดบั แรก ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 1.62 2.95 3.93 5.57 7.12 8.25 9.35 10.25 11.17 12.52 13.49 13.79 เพชรบรุ ี ปทุมธานี ชมุ พร สระบรุ ี สุราษฎร์ธานี ช่วงเดือนที่เกบ็ เกี่ยวผลผลิต ชว่ ง เดือนทีเ่ ก็บ เกยี่ วผลผ ลิตมาก 57 หมายเหตุ : ร้อยละผลผลติ เก็บเกย่ี วรายเดอื นจากกรมส่งเสรมิ การเกษตร

ปลูก: ตลอดปโี ดยเฉพาะช่วงต้นฤดฝู น กลว้ ยหอม เก็บเกีย่ ว: ม.ค.-ธ.ค. (ต.ค.-ธ.ค. เป็นชว่ งผลผลิตออกมาก) รายการ การผลติ รายการ การค้า 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. เน้ือทีใ่ หผ้ ล (ไร)่ 39,156 42,007 42,117 1. ใชใ้ นประเทศ (ตนั ) 132,603 140,032 144,844 2. ผลผลติ (ตนั ) 136,067 146,478 147,494 2. ส่งออก 1/ 3. ผลผลิตตอ่ ไร่ (กก. ต่อไร่) 3,475 3,487 3,502 4. ตน้ ทนุ การผลติ (บาท/ตนั ) 4,891 4,957 5,418 กลว้ ยหอมสด 5. ราคาที่เกษตรกรขายได้ ปริมาณ (ตัน) 3,464 6,446 2,650 (บาท/ตัน) มูลคา่ (ลา้ นบาท) 104 186 90 กล้วยหอมทองขนาดใหญ่ 13,425 12,986 13,205 3. ราคาสง่ ออก (บาท/ตัน) 1/ 29,934 28,869 34,092 4. คู่ค้าทส่ี ำ�คญั ญีป่ นุ่ จีน สปป.ลาว 6. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/ตัน) 8,534 8,029 7,787 5. คู่แข่งท่ีสำ�คญั ฟิลปิ ปินส์ เอกวาดอร์ เบลเยยี ม 7. มาตรฐาน มาตรฐานสินคา้ เกษตรกลว้ ย มกอช. 0006-2548 คอสตาริกา ที่มา: 1/ สำ�นักงานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมอื จากกรมศุลกากร หมายเหต:ุ การผลติ ข้อ 1-3 ปี 2565 ข้อมูลพยากรณ์ ณ เดอื นมนี าคม 2566 การผลติ การตลาด มาตรการ กลว้ ยหอม ปี 2565 เนอ้ื ทใ่ี หผ้ ลเพม่ิ ขนึ้ 1. ผลผลิตร้อยละ 97 ใช้บริโภคภายใน 1. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีนโยบาย จากปี 2564 เนอ่ื งจากยงั เปน็ ทตี่ อ้ งการของ ประเทศ ผ่านตลาดกลางและห้างสรรพสินค้า ส่งเสริมการปลูกในเขตพ้ืนท่ีตามแผนท่ีเกษตร ตลาดทั้งในและต่างประเทศทีส่ ำ�คญั ได้แก่ โดยผลผลิตบางส่วนท่ีมีคุณภาพเกรดรองเข้าสู่ (Agri - Map) และระบบการเกษตรแบบแปลงใหญ่ ญีป่ นุ่ และจนี ทัง้ น้ี เกษตรกรไดข้ ยายพนื้ ที่ กระบวนการแปรรูป ให้ได้ตามมาตรฐาน GAP และมาตรฐาน ปลกู ในพนื้ ทว่ี า่ ง อกี ทงั้ ยงั ไดร้ บั การสนบั สนนุ 2. ร้อยละ 80 ของการส่งออกท้ังหมด โรงคัดบรรจุ GMP และส่งเสริมจากภาครัฐ และเอกชน ให้มี เป็นแบบทำ�สัญญาข้อตกลงล่วงหน้า โดยตลาด 2. ดำ�เนินนโยบายการตลาดนำ�การผลิต การสง่ เสรมิ ปลกู กลว้ ยหอมทองแซมยางพารา สำ�คัญ ได้แก่ ญี่ปุ่นและจีนคิดเป็นร้อยละ 45 โดยสนับสนุนเพิ่มช่องทางการตลาดแบบ ท่ีปลูกใหม่ โดยให้เกษตรกรเน้นการปลูก และ 34 Online และ Offline รวมทั้งเชื่อมโยงผู้ผลิต กลว้ ยหอมทองใหม้ คี ณุ ภาพดี และปลอดสารพษิ 3. ผลกระทบจากโรคโควิด-19 ทำ�ให้ต้อง กับตลาดปลายทาง ผ่านเครือข่ายสหกรณ์ สำ�หรับผลผลติ ตอ่ ไรเ่ พิ่มข้นึ เน่อื งจาก ส่งเสริมการแปรรูปในประเทศเพ่ือสร้างมูลค่า ผู้ประกอบการและห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ สภาพอากาศเออ้ื อ�ำ นวย ปรมิ าณนา้ํ เพยี งพอ เพิ่มมากขึ้น (Modern Trade) ต่อการเพาะปลูก เกษตรกรดูแลรักษาดี 3. ส่งเสริมการเพ่ิมมูลค่าและสร้างรายได้ จงึ สง่ ผลใหผ้ ลผลิตรวมทั้งประเทศเพิ่มขึ้น ให้กับชุมชนท้องถิ่น โดยสนับสนุนการจัดทำ� สินค้าส่ิงบ่งช้ีทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indications: GI) เช่น กล้วยหอมปทุม กล้วยหอม ทองละแม 58

พชื ผกั

สรปุ สถานการณก์ ารผลติ พืชผกั ปีเพาะปลูก 2564/65 กระเทียม ปีเพาะปลูก 2564/65 เนื้อที่เพาะปลูกลดลง เน่ืองจากแหล่งผลิตที่สำ�คัญ ทางภาคเหนือได้ลดเนื้อท่ีเพาะปลูกลง เป็นผลจากราคากระเทียมสดท่ีเกษตรกรขายได้ ในปีที่ผ่านมาปรับตัวลดลง ไม่จูงใจให้เกษตรกรเพาะปลูก เกษตรกรส่วนใหญ่ปรับเปลี่ยนไป ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่มีการช่วยเหลือจากภาครัฐในโครงการประกันรายได้ และบางส่วน ปรับเปลี่ยนไปปลูกพืชอื่น เช่น ถั่วเหลือง ถ่ัวเขียว ผักคะน้า ผักกาดขาวปลี สำ�หรับผลผลิต ต่อเน้ือท่ีเพาะปลูกลดลง เน่ืองจากสภาพอากาศไม่เอ้ืออำ�นวย กล่าวคือ มีฝนตกต่อเนื่อง ในช่วงท่ีกระเทียมเร่ิมลงหัว ประกอบกับมีโรคเช้ือราระบาด ส่งผลให้ผลผลิตโดยรวมลดลง ตามการลดลงของเนื้อทีเ่ พาะปลูกและผลผลิตต่อเน้ือทเี่ พาะปลกู หอมแดง ปเี พาะปลกู 2564/65 เนอ้ื ทเี่ พาะปลกู ลดลง เนอื่ งจากราคาหอมแดงทเี่ กษตรกร ขายได้ในปีท่ผี า่ นมาไม่ดี เกษตรกรบางรายประสบภาวะขาดทุน ประกอบกับเกษตรกรขาดแคลน หัวพันธุ์ และหัวพันธ์ุมีราคาแพง ทำ�ให้เกษตรกรลดเนื้อที่เพาะปลูก โดยเปล่ียนไปปลูกพืชอื่น เช่น พริก หอมแบ่ง และพชื ผกั อื่น สำ�หรบั ผลผลติ ตอ่ เนอ้ื ท่เี พาะปลกู ลดลง เนอ่ื งจากสภาพอากาศ ไม่เอ้ืออำ�นวย มีฝนตกในช่วงที่หอมแดงเริ่มลงหัวทำ�ให้หอมแดงเน่าเสียหาย ส่งผลให้ภาพรวม ผลผลิตลดลงตามการลดลงของเนือ้ ทีเ่ พาะปลูกและผลผลิตตอ่ ไร่ หอมหัวใหญ่ ปีเพาะปลูก 2564/65 เน้ือท่ีเพาะปลูกเพิ่มข้ึนเน่ืองจากเกษตรกร บางรายที่พักแปลงปลูกเมื่อปีท่ีแล้ว ปีนี้กลับมาเพาะปลูก เช่น จังหวัดเชียงราย ส่วนจังหวัด เชียงใหม่ท่ีเป็นแหล่งผลิต ในช่วงเพาะต้นกล้าได้รับความเสียหายจากฝนตก ทำ�ให้มีกล้าพันธ์ุ ไปเพาะปลูกน้อยลง สำ�หรับผลผลิตต่อเน้ือท่ีเพาะปลูกลดลง เนื่องจากผลผลิตในแหล่งผลิต ที่สำ�คัญโดยเฉพาะจังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย ประสบปัญหาสภาพอากาศแปรปรวน กล่าวคือ กลางคืนอากาศหนาว แต่กลางวันอากาศร้อนจัด ทำ�ให้ผลผลิตท่ีได้ไม่สมบูรณ์ สง่ ผลใหผ้ ลผลิตในภาพรวมลดลงตามการลดลงของผลผลิตตอ่ ไร่ มันฝรั่ง ปีเพาะปลูก 2564/65 เน้ือท่ีเพาะปลูกเพ่ิมขึ้นเนื่องจากบริษัทผู้รับซื้อ มีความต้องการวัตถุดิบเพื่อแปรรูปเพ่ิมขึ้น จึงสนับสนุนให้เกษตรกรขยายเน้ือที่เพาะปลูก พร้อมกับมีเจ้าหน้าท่ีเข้ามาช่วยดูแล รวมท้ังบริษัทประกันราคาให้กับเกษตรกร จึงส่งผลให้ เกษตรกรขยายเน้ือที่เพาะปลูกมันฝรั่งพันธ์ุโรงงานเพ่ิมขึ้น โดยปลูกแทนข้าวโพดเล้ียงสัตว์ พืชผัก และพื้นที่ปล่อยว่าง ส่วนมันฝร่ังบริโภคลดลง เน่ืองจากราคาปีที่ผ่านมาไม่ดี และพ่อค้า ทร่ี บั ซอ้ื มนี อ้ ย เกษตรกรจงึ เปลยี่ นมาปลกู มนั ฝรง่ั พนั ธโ์ุ รงงานแทน สำ�หรบั ผลผลติ ตอ่ เนอื้ ทเ่ี พาะปลกู ลดลง เน่ืองจากในแหล่งผลิตท่ีสำ�คัญของมันฝรั่งพันธุ์โรงงาน และมันฝร่ังบริโภค สภาพอากาศ ไม่เอื้ออำ�นวย เกิดโรครากเน่าโคนเน่าจากเชื้อราระบาด จึงส่งผลให้ผลผลิตต่อเนื้อท่ีเพาะปลูก ลดลง ผลผลิตในภาพรวมจึงลดลงตามการลดลงของผลผลิตต่อไร่ 60

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลูกกระเทยี มของประเทศไทย เน้อื ท่เี พาะปลูก (ไร่) > 5,000 1,001-5,000 ≤ 1,000 ไม่มีเน้อื ท่เี พาะปลกู เนอ้ื ที่เพาะปลกู และผลผลิตเกบ็ เก่ยี วรายเดือน หน่วย: รอ้ ยละ ปเี พาะปลูก 2564/65 แหล่งเพาะปลกู 5 อนั ดบั แรก ปี 2564 ปี 2565 เชียงใหม่ แมฮ่ ่องสอน ลำ�ปาง พะเยา ตาก ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. 0.06 7.69 25.21 60.18 6.86 0.02 3.35 14.80 67.27 14.57 ช่วงเดอื นทเ่ี พาะปลูก ชว่ งเดือนท่ีเก็บเกยี่ วผลผลิต ช่วงเดือนทเ่ี พาะปลกู มาก ช่วงเดอื นทีเ่ ก็บเกี่ยวผลผลิตมาก 61

ปลูก: ก.ย.-ม.ค. กระเทียม เก็บเกย่ี ว: ธ.ค.-เม.ย. (มี.ค. เป็นช่วงผลผลิตออกมาก) รายการ การผลติ รายการ การคา้ 2564 2565 2562/63 2563/64 2564/65 2563 1. จ�ำ นวนครวั เรอื น (ครวั เรือน) 19,684 19,627 18,368 1. ใชใ้ นประเทศ (ตนั ) 173,405 139,489 109,100 2. เน้อื ทเ่ี พาะปลกู (ไร)่ 70,161 69,140 61,799 2. น�ำ เข้า 1/ 3. ผลผลติ (ตัน) 76,839 75,444 62,565 ปรมิ าณ (ตัน) 99,008 67,144 48,705 4. ผลผลิตต่อไร่ (กก. ต่อไร่) 1,095 1,091 1,012 มูลคา่ (ล้านบาท) 1,563 1,563 862 5. ต้นทุนการผลติ (บาท/ตัน) 29,010 28,980 31,470 3. สง่ ออก 1/ 6. ราคาท่เี กษตรกรขายได้ 3.1 กระเทียมสด หรอื แช่เย็น (บาท/ตัน) ปรมิ าณ (ตัน) 1,069 1,942 1,171 กระเทยี มแห้งใหญ่คละ 34,471 41,939 36,912 มลู ค่า (ลา้ นบาท) 67 70 42 7. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/ตัน) 5,461 12,959 5,442 3.2 กระเทยี มแหง้ ไม่เป็นผง 8. มาตรฐาน ปรมิ าณ (ตนั ) 129 265 175 ประกาศคณะกรรมการมาตรฐานสนิ คา้ เกษตรและอาหารแหง่ ชาติ มลู ค่า (ลา้ นบาท) 18 24 18 มกษ. 1508-2551 3.3 กระเทยี มแหง้ เปน็ ผง ปริมาณ (ตัน) 123 139 174 ทหม่มี าาย: เ1ห/ สตำ�ุ: นกั1.งาปนีเพเศาระษปฐลกกู จิ 2ก5า6ร2เก/ษ63ต ร 2โ5ด6ย3ค/6วา4ม 2ร่ว5ม6ม4/อื 6จ5ากหกมรามยศถลุึงกปาี 2ก5ร 63 2564 2 565 4. มลู คา่ (ลา้ นบาท) 21 22 28 ราคาส่งออก (บาท/กก.) 1/ 4.1 กระเทียมสด หรอื แชเ่ ย็น 62.61 36.01 35.64 4.2 กระเทียมแห้งไมเ่ ปน็ ผง 136.27 91.06 103.10 4.3 กระเทยี มแหง้ เป็นผง 171.95 154.55 162.68 5. คูค่ า้ ท่สี �ำ คญั ฟิลปิ ปนิ ส์ ไตห้ วัน แคนาดา 6. คู่แข่งท่ีสำ�คัญ จีน สเปน การผลติ การตลาด มาตรการ กระเทยี ม ปเี พาะปลกู 2564/65 เนอ้ื ทเ่ี พาะปลกู ปี 2565 มีการนำ�เข้ากระเทียมและ 1. ในชว่ งทผี่ ลผลติ ออกส่ตู ลาดมาก ลดลงจากปเี พาะปลูก 2563/64 เนื่องจากแหล่ง ผลิตภัณฑ์ จำ�นวน 48,705 ตัน มูลค่า 1.1 เรง่ กระจายผลผลติ ออกนอกแหลง่ ผลติ ผลิตใหญ่ท่ีสำ�คัญทางภาคเหนือ ได้ลดพ้ืนที่ 862 ลา้ นบาท ลดลงรอ้ ยละ 27.46 และ 1.2 ชะลอการจำ�หน่ายผลผลิต ในกรณี เพาะปลูกลง เป็นผลจากราคากระเทียมสด รอ้ ยละ 44.85 ตามล�ำ ดับ เม่อื เทยี บกับปี ทเ่ี กษตรกรและสถาบนั เกษตรกรมโี รงเรอื นส�ำ หรบั ที่เกษตรกรขายได้ในปีท่ีผ่านมาปรับตัวลดลง 2564 เนื่องจากสภาพเศรษฐกิจที่ซบเซา แขวนผลผลติ เพ่อื รอจำ�หนา่ ย ไมจ่ งู ใจใหเ้ กษตรกรเพาะปลกู เกษตรกรสว่ นใหญ่ จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของ 1.3 บริหารการนำ�เข้าไม่ให้ส่งผลกระทบ ปรบั เปลยี่ นไปปลกู ขา้ วโพดเลย้ี งสตั วท์ มี่ กี ารชว่ ยเหลอื โรคโควิด-19 และมาตรการล็อกดาวน์ ตอ่ ผลผลิตภายในประเทศ จากภาครฐั ในโครงการประกนั รายได้ และบางสว่ น ท่ีเข้มงวดส่งผลต่อความต้องการบริโภค 1.4 ป้องกันและปราบปรามการลักลอบ ปรบั เปลย่ี นไปปลกู พชื อนื่ เชน่ ถวั่ เหลอื ง ถว่ั เขยี ว ท่ีลดลง น�ำ เข้า ผักคะน้า ผักกาดขาวปลี เป็นต้น ส�ำ หรบั ราคากระเทยี มแหง้ คละทเ่ี กษตรกร 2. ในชว่ งทผี่ ลผลติ ภายในประเทศมนี อ้ ยหรอื ส�ำ หรับผลผลิตต่อไร่ลดลง เนือ่ งจากสภาพ ขายได้ในช่วงปี 2565 เฉลี่ยกิโลกรัมละ ไม่มีภาครัฐมีมาตรการควบคุมไม่ให้มีการกักตุน อากาศไม่เอื้ออำ�นวย มีฝนตกต่อเน่ืองในช่วงท่ี 36.91 บาท ลดลงรอ้ ยละ 11.99 เมอ่ื เทยี บ เพอื่ เกง็ กำ�ไร และปอ้ งกันการลกั ลอบนำ�เขา้ กระเทียมเร่ิมลงหัว ประกอบกับมีโรคเช้ือรา กับปี 2564 เน่ืองจากพ่อค้าเข้าไปรับซ้ือ ระบาด สำ�หรบั ผลผลิตรวมลดลงตามการลดลง ผลผลิตจากเกษตรกรลดลง จากมาตรการ ของเนือ้ ที่เพาะปลกู ลอ็ กดาวนท์ ่ีเขม้ งวด 62

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลกู หอมแดงของประเทศไทย เน้อื ทเ่ี พาะปลูก (ไร)่ > 1,000 501-1,000 ≤ 500 ไมม่ ีเนอื้ ทีเ่ พาะปลูก เน้อื ทเ่ี พาะปลกู และผลผลติ เกบ็ เก่ียวรายเดอื น หน่วย: ร้อยละ ปเี พาะปลูก 2564/65 แหล่งเพาะปลูก 5 อันดับแรก ปี 2564 ปี 2565 ศรสี ะเกษ เชยี งใหม่ พะเยา อุตรดติ ถ ์ พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. เพชรบูรณ์ 2.17 5.05 5.51 0.71 1.40 2.27 42.83 24.64 13.37 2.05 1.17 3.55 4.80 0.87 1.18 1.25 20.18 46.50 17.89 2.41 0.20 ชว่ งเดือนท่เี พาะปลกู ช่วงเดอื นทเี่ ก็บเกี่ยวผลผลติ ชว่ งเดอื นทเ่ี พาะปลกู มาก ชว่ งเดอื นท่เี ก็บเก่ยี วผลผลติ มาก 63

ปลกู : พ.ค.-ก.พ. หอมแดง เก็บเก่ียว: ก.ค.-พ.ค. (ม.ค.-ม.ี ค. เปน็ ช่วงผลผลิตออกมาก) การผลิต การค้า 2564 2565 รายการ 2562/63 2563/64 2564/65 รายการ 2563 1. จ�ำ นวนครัวเรอื น (ครัวเรอื น) 19,062 22,499 22,442 1. ใชใ้ นประเทศ (ตนั ) 131,929 159,477 140,837 2. เนอื้ ท่ีเพาะปลกู (ไร่) 51,924 59,754 57,961 3. ผลผลิต (ตนั ) 134,655 159,869 137,736 2. น�ำ เข้า 1/ 2.1 หอมแดงสดหรอื แช่เยน็ 4. ผลผลติ ต่อไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 2,593 2,675 2,376 5. ตน้ ทนุ การผลติ (บาท/ตัน) 10,860 10,670 12,250 ปริมาณ (ตนั ) 13,941 18,379 15,983 6. ราคาทเี่ กษตรกรขายได้ มูลค่า (ลา้ นบาท) 414 292 241 (บาท/ตัน) 2.2 หอมแดงแหง้ หอมแดงแหง้ หวั กลางมัดจุก ปรมิ าณ (ตัน) 1.00 2.00 1.00 7-15 วัน 28,519 26,920 27,164 มูลค่า (ล้านบาท) 0.21 0.46 0.12 7. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/ตนั ) 17,659 16,250 14,914 3. สง่ ออก 1/ 3.1 หอมแดงสดหรอื แช่เยน็ 8. มาตรฐาน ประกาศคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ ปริมาณ (ตัน) 16,171 18,727 12,864 มกษ. 1509-2551 มลู ค่า (ล้านบาท) 420 424 311 3.2 หอมแดงแห้ง ปรมิ าณ (ตนั ) 497 45 19 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 9 3 4 4. ราคาส่งออก (บาท/กก.) 1/ 4.1 หอมแดงสดหรอื แชเ่ ยน็ 25.96 22.62 24.21 4.2 หอมแดงแห้ง 17.91 62.45 216.57 5. คูค่ า้ ท่ีส�ำ คัญ มาเลเซยี   อินโดนีเซีย สิงคโปร ์ 6. ค่แู ข่งที่ส�ำ คัญ ฟิลปิ ปนิ ส์ เวยี ดนาม อินเดีย ท่ีมา : 1/ สำ�นักงานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศลุ กากร หมายเหต:ุ ปเี พาะปลกู 2562/63 2563/64 2564/65 หมายถงึ ปี 2563 2564 2565 การผลิต การตลาด มาตรการ หอมแดง ปเี พาะปลกู 2564/65 เน้ือท่ี ปี 2565 มีการส่งออกหอมแดงสดหรือ 1. ในชว่ งทผี่ ลผลิตออกสูต่ ลาดมาก เพาะปลูกลดลงจากปีเพาะปลูก 2563/64 แชเ่ ยน็ และหอมแดงแหง้ จำ�นวน 12,883 ตนั 1.1 เร่งกระจายผลผลิตออกนอก เนื่องจากราคาหอมแดงที่เกษตรกรขายได้ มูลค่า 315 ล้านบาท ปริมาณและมูลค่า แหลง่ ผลิต ในปีที่ผ่านมาไม่ดี เกษตรกรบางรายประสบ การส่งออกลดลงร้อยละ 31.37 และ 26.00 1.2 ชะลอการจำ�หน่ายผลผลิต ภาวะขาดทนุ ประกอบกบั เกษตรกรขาดแคลน ตามลำ�ดับ เม่ือเทียบกับปี 2564 เน่ืองจาก ในกรณีท่ีเกษตรกรและสถาบันเกษตรกร หวั พนั ธ์ุ และหวั พนั ธม์ุ รี าคาแพง ท�ำ ใหเ้ กษตรกร สภาวะเศรษฐกจิ โลกทยี่ งั คงซบเซา และตลาด มโี รงเรอื นส�ำ หรบั แขวนผลผลติ เพอ่ื รอจ�ำ หนา่ ย ลดเนื้อทเี่ พาะปลกู โดยเปลยี่ นไปปลกู พชื อ่นื คคู่ า้ ทสี่ �ำ คญั มกี ารน�ำ เขา้ หอมแดงจากประเทศ 1.3 บริหารการนำ�เข้าไม่ให้ส่งผล เชน่ พริก หอมแบง่ และพืชผกั อ่ืน คู่แข่งอ่ืนมาทดแทนการนำ�เข้าหอมแดงจาก กระทบต่อผลผลิตภายในประเทศ ส�ำ หรบั ผลผลติ ตอ่ ไรล่ ดลง เนอ่ื งจากสภาพ ประเทศไทย 1.4 ปอ้ งกนั และปราบปรามการลกั ลอบ อากาศไมเ่ ออ้ื อ�ำ นวย มฝี นตกในชว่ งทหี่ อมแดง สำ�หรับราคาหอมแดงหัวกลางมัดจุก นำ�เข้า เริ่มลงหัวทำ�ให้หอมแดงเน่าและเสียหาย 7-15 วัน ท่ีเกษตรกรขายได้ในปี 2565 2. ในชว่ งทผี่ ลผลติ ภายในประเทศมนี อ้ ย ส่งผลใหภ้ าพรวมผลผลิตลดลง เฉล่ียกโิ ลกรัมละ 27.16 บาท เพิ่มข้ึนร้อยละ หรือไม่มี ภาครัฐมีมาตรการควบคุมไม่ให้มี 0.91 เม่อื เทยี บกับปี 2564 การกกั ตนุ เพอ่ื เกง็ ก�ำ ไร และปอ้ งกนั การลกั ลอบ น�ำ เขา้ 64

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลกู หอมหัวใหญ่ของประเทศไทย เน้ือท่เี พาะปลกู (ไร)่ >500 ≤ 500 ไม่มีเนอื้ ทีเ่ พาะปลกู เนื้อท่ีเพาะปลูกและผลผลิตเก็บเก่ยี วรายเดอื น หน่วย: ร้อยละ ปเี พาะปลกู 2564/65 แหล่งเพาะปลกู พ.ค. 5 อนั ดับแรก ปี 2564 ปี 2565 มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. เชยี งใหม่ เชียงราย ก.พ. มี.ค. เม.ย. นครสวรรค์ กาญจนบรุ ี 14.08 1.38 10.65 43.07 30.82 แมฮ่ ่องสอน 12.81 1.35 31.71 39.90 14.23 ช่วงเดอื นทเี่ พาะปลูก ชว่ งเดอื นท่ีเก็บเกี่ยวผลผลติ 65 ชว่ งเดือนทเ่ี พาะปลูกมาก ช่วงเดือนท่ีเก็บเก่ียวผลผลิตมาก

ปลูก: ก.ค. และ ก.ย. - ธ.ค. หอมหวั ใหญ่ เกบ็ เกยี่ ว: พ.ย. และ ม.ค. - เม.ย. (ก.พ.-ม.ี ค. เปน็ ชว่ งผลผลิตออกมาก) การค้า รายการ การผลติ รายการ 2563 2564 2565 2562/63 2563/64 2564/65 1. จ�ำ นวนครัวเรอื น (ครวั เรือน) 4,479 3,901 3,827 1. ใช้ในประเทศ (ตนั ) 133,816 76,614 75,701 2. เนอื้ ท่เี พาะปลูก (ไร่) 10,549 8,800 9,118 3. ผลผลิต (ตัน) 42,626 34,797 33,507 2. น�ำ เข้า 1/ ปริมาณ (ตัน) 93,975 45,802 49,818 4. ผลผลติ ต่อไร่ (กก. ต่อไร่) 4,041 3,954 3,675 5. ตน้ ทนุ การผลิต (บาท/ตัน) 6,980 7,150 7,670 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 739 650 795 6. ราคาท่เี กษตรกรขายได้ 3. สง่ ออก 1/ ปรมิ าณ (ตัน) 2,785 3,869 7,624 (บาท/ตัน) หอมหวั ใหญ่ เบอร์ 1 9,056 8,665 12,305 มูลค่า (ล้านบาท) 61 54 126 7. ผลตอบแทนสทุ ธิ ((บาท/ตนั ) 2,076 1,515 4,635 4. ราคาส่งออก (บาท/กก.) 1/ หอมหัวใหญ่สดหรือแชเ่ ยน็ 21.62 13.25 16.18 8. มาตรฐาน ประกาศคณะกรรมการมาตรฐานสินคา้ เกษตรและอาหารแห่งชาติ 5. คคู่ ้าท่สี �ำ คัญ ญป่ี ุ่น มาเลเซยี สปป.ลาว มกษ. 1510-2551 6. คู่แขง่ ท่สี ำ�คัญ จีน เนเธอรแ์ ลนด์ ที่มา : 1/ สำ�นักงานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศุลกากร หมายเหตุ: ปีเพาะปลกู 2562/63 2563/64 2564/65 หมายถงึ ปี 2563 2564 2565 การผลติ การตลาด มาตรการ หอมหัวใหญ่ ปีเพาะปลูก 2564/65 เนื้อที่ ปี 2565 มีการนำ�เข้าหอมหัวใหญ่และ 1. ในชว่ งทผี่ ลผลติ ออกสูต่ ลาดมาก เพาะปลูกเพิ่มขึ้น เนื่องจากเกษตรกรบางรายใน ผลิตภัณฑ์ จำ�นวน 49,818 ตัน มูลค่า 795 1.1 เรง่ กระจายผลผลติ ออกนอกแหลง่ ผลติ จังหวัดเชียงรายที่พักแปลงปลูกเมื่อปีที่แล้ว ปีนี้ ลา้ นบาท เพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 8.77 และรอ้ ยละ 22.32 1.2 ชะลอการจำ�หน่ายผลผลิต ในกรณี กลับมาเพาะปลูก ถึงแม้ว่าแหล่งผลิตในจังหวัด ตามล�ำ ดบั เมอ่ื เทยี บกบั ปี 2564 ที่เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรมีโรงเรือน เชียงใหม่ ได้รับความเสียหายจากฝนตกในช่วง ส�ำ หรบั ราคาหอมหวั ใหญเ่ บอร์ 1 ทเ่ี กษตรกร ส�ำ หรบั แขวนผลผลิตเพอื่ รอจ�ำ หนา่ ย เพาะต้นกล้า ทำ�ให้มีกล้าพันธุ์ไปเพาะปลูกน้อยลง ขายไดใ้ นชว่ งปี 2565 เฉลย่ี กโิ ลกรมั ละ 12.31 1.3 บรหิ ารการน�ำ เขา้ ไมใ่ หส้ ง่ ผลกระทบตอ่ สำ�หรับผลผลิตต่อไร่ลดลง เนื่องจากผลผลิต บาท เพมิ่ ขนึ้ รอ้ ยละ 42.15 เมอื่ เทยี บกบั ปี 2564 ผลผลติ ภายในประเทศ ส�ำ หรบั การน�ำ เขา้ ภาย ในแหล่งผลิตที่สำ�คัญโดยเฉพาะจังหวัดเชียงใหม่ ใต้กรอบเขตการค้าเสรีอาเซยี น (AFTA) ให้น�ำ และเชียงราย มีสภาพอากาศแปรปรวน กลางคืน เขา้ ไดเ้ ฉพาะท่มี ดี า่ นตรวจพชื และอาหาร อากาศหนาว แตก่ ลางวนั อากาศรอ้ นจดั ท�ำ ใหผ้ ลผลติ 1.4 ป้องกันและปราบปรามการลักลอบ ที่ได้ไม่สมบูรณ์ ส่งผลให้ภาพรวมผลผลิตลดลง น�ำ เขา้ 2. ในช่วงที่ผลผลิตภายในประเทศมีน้อย หรือไม่มีภาครัฐมีมาตรการควบคุมไม่ให้ มีการกักตุน เพื่อเก็งกำ�ไร และป้องกัน การลักลอบน�ำ เขา้ 66

ภาพแสดงแหล่งเพาะปลกู มนั ฝรง่ั ของประเทศไทย เนือ้ ที่เพาะปลกู (ไร่) >3,000 501-3,000 ≤ 500 ไม่มีเนือ้ ทเี่ พาะปลกู เนื้อที่เพาะปลกู และผลผลิตเกบ็ เก่ียวรายเดือน หนว่ ย: รอ้ ยละ ปีเพาะปลูก 2564/65 แหลง่ เพาะปลกู 5 อนั ดับแรก ปี 2564 ปี 2565 ตาก เชยี งใหม่ เชียงราย พะเยา เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ลำ�พนู 0.76 1.15 4.22 0.38 0.76 1.53 13.06 32.72 44.24 1.18 0.36 0.73 3.28 0.36 1.10 1.46 1.10 11.03 34.45 44.47 1.66 ชว่ งเดอื นทเี่ พาะปลกู ช่วงเดอื นท่เี ก็บเก่ยี วผลผลติ ชว่ งเดือนทีเ่ พาะปลูกมาก ช่วงเดือนที่เก็บเก่ียวผลผลิตมาก 67

ปลกู : พ.ค.-ก.พ. มนั ฝรง่ั เกบ็ เกี่ยว: ก.ค.-พ.ค. (ม.ี ค.-เม.ย. เป็นชว่ งผลผลิตออกมาก) การผลิต การค้า 2564 2565 รายการ 2562/63 2563/64 2564/65 รายการ 2563 1. จ�ำ นวนครัวเรือน (ครัวเรือน) 8,064 6,830 7,190 1. ใช้ในประเทศ (ตนั ) 287,915 276,494 400,081 2. นำ�เข้า 1/ 2. เนอ้ื ท่เี พาะปลกู (ไร)่ 43,206 39,965 40,365 พันธุบ์ รโิ ภค 1,683 1,041 914 ปริมาณ (ตนั ) 166,365 164,234 189,793 พันธ์ุโรงงาน 41,523 38,924 39,451 มลู คา่ (ล้านบาท) 4,246 4,238 6,223 3. ผลผลติ (ตัน) 126,864 119,897 110,860 3. ส่งออก 1/ ปรมิ าณ (ตนั ) 5,314 7,637 6,127 พันธุ์บริโภค 5,230 3,292 2,580 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 593 786 820 พันธ์โุ รงงาน 121,634 116,605 108,280 4. ราคาสง่ ออก (บาท/กก.) 1/ 111.53 102.96 133.79 4. ผลผลติ ต่อไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 2,936 3,000 2,746 5. คูค่ ้าท่ีสำ�คญั กมั พูชา สงิ คโปร์ สปป.ลาว พนั ธบ์ุ รโิ ภค 3,108 3,162 2,823 (ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากมันฝรง่ั ) เนเธอร์แลนด์ ฝรง่ั เศส เยอรมนี จีน พนั ธโุ์ รงงาน 2,929 2,996 2,745 5. ต้นทุนการผลติ (บาท/ตนั ) พันธบ์ุ ริโภค 7,907 7,837 9,307 พนั ธ์ุโรงงาน 8,632 8,338 9,257 6. ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ (บาท/ตัน) พันธบุ์ ริโภค เกรด A 17,026 20,462 20,000 พนั ธ์โุ รงงาน 12,866 11,423 11,983 7. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/ตัน) พันธุ์บรโิ ภค 9,119 12,625 10,693 พนั ธุโ์ รงงาน 4,234 3,085 2,725 ทมี่ า : 1/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมอื จากกรมศุลกากร หมายเหต:ุ ปเี พาะปลกู 2562/63 2563/64 2564/65 หมายถงึ ปี 2563 2564 2565 การผลิต การตลาด มาตรการ มันฝร่ัง ปีเพาะปลูก 2564/65 เน้ือที่ ผลผลติ มนั ฝรงั่ พนั ธโ์ุ รงงานทผี่ ลติ ไดใ้ นประเทศ 1. ส่งเสริมการปลูกมันฝร่ังในประเทศ เพาะปลูกเพ่ิมขึ้นจากปี 2563/64 เน่ืองจาก มปี รมิ าณไมเ่ พยี งพอกบั ความตอ้ งการใชข้ องโรงงาน ผา่ นการทำ� Contract Farming ปี 2564-2566 บรษิ ัทผู้รบั ซอ้ื มีความตอ้ งการวตั ถดุ บิ เพอื่ แปรรปู จึงจำ�เป็นต้องนำ�เข้าจากต่างประเทศ เพ่ือใช้ 2. เปิดตลาดภายใต้กรอบองค์การการค้าโลก เพ่ิมขึ้น จึงสนับสนุนให้เกษตรกรขยายเน้ือที่ เป็นวัตถุดิบแปรรูปในอุตสาหกรรมขนมขบเคี้ยว (WTO) โดยปี 2564-2566 เปิดตลาดหวั มันฝรง่ั สด เพาะปลูก พร้อมกับมีเจ้าหน้าที่เข้ามาช่วยดูแล โดยปี 2565 มกี ารนำ�เข้ามันฝร่งั สดและผลิตภณั ฑ์ เพ่ือแปรรูป ปี 2564 ปีละ 63,000 ตัน ปี 2565 รวมท้ังบริษัทประกันราคาให้กับเกษตรกร จำ�นวน 189,793 ตัน มูลค่า 6,223 ล้านบาท ปลี ะ 71,000 ตัน และ ปี 2566 ปลี ะ 80,000 ตัน จงึ สง่ ผลใหเ้ กษตรกรขยายเนอื้ ทเ่ี พาะปลกู มนั ฝรง่ั เมือ่ เทียบกบั ปี 2564 เพิม่ ข้นึ รอ้ ยละ 15.56 และ อัตราภาษีในโควตา ร้อยละ 27 อัตราภาษี พนั ธโุ์ รงงานเพม่ิ ขน้ึ โดยปลกู แทนขา้ วโพดเลยี้ งสตั ว์ 46.84 ตามลำ�ดับ ตลาดนำ�เข้าที่สำ�คัญ ได้แก่ นอกโควตา ร้อยละ 125 พืชผัก และเนื้อท่ีปล่อยว่าง ส่วนมันฝร่ังบริโภค เยอรมนี สหราชอาณาจักร แคนาดา และจีน ลดลง เนื่องจากราคาปีที่ผ่านมาไม่ดี และพ่อค้า โดยมันฝรั่งสดหรือแช่เย็นน้ัน มีการกำ�หนดให้ ที่รับซ้ือมีน้อย เกษตรกรจึงเปล่ียนมาปลูก นำ�เข้าในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงธันวาคมของทุกปี มนั ฝรงั่ พันธุโ์ รงงานแทน เพอ่ื ลดผลกระทบในชว่ งทผี่ ลผลติ ในประเทศออกสู่ ส�ำ หรับผลผลติ ตอ่ ไร่ลดลง เนื่องจากสภาพ ตลาด ส�ำ หรบั ราคามนั ฝร่งั พันธุ์โรงงานท่เี กษตรกร อากาศในแหล่งผลิตที่สำ�คัญของมันฝรั่งพันธุ์ ขายไดใ้ นชว่ งปี 2565 เฉลย่ี กโิ ลกรมั ละ 11.98 บาท โรงงาน และมนั ฝรงั่ บรโิ ภค ไมเ่ ออื้ อ�ำ นวย เกดิ โรค เพมิ่ ขึ้นรอ้ ยละ 4.90 เมือ่ เทยี บกับปี 2564 รากเน่าโคนเน่าจากเชื้อราระบาด จึงส่งผลให้ ภาพรวมผลผลิตลดลง 68

ไมด้ อก

สรุปสถานการณ์การผลติ กล้วยไม้ ปี 2565 กลว้ ยไม้ ปี 2565 ผลผลติ เพิม่ ข้ึน เนื่องจากสถานการณก์ ารระบาดของโรคโควดิ -19 มีแนวโน้มคล่ีคลายลง เกษตรกรจึงกลับมาดูแลรักษากล้วยไม้ ประกอบกับสภาพอากาศ เหมาะสม ปรมิ าณนาํ้ เพยี งพอ การระบาดของโรคและแมลงนอ้ ยกวา่ ปที แ่ี ลว้ อกี ทง้ั ตน้ กลว้ ยไม้ สว่ นใหญม่ ีอายุ 2-3 ปี ซึง่ เป็นช่วงท่ใี ห้ผลผลิตสูง จงึ สง่ ผลใหผ้ ลผลิตเพ่ิมขึ้น 70

ภาพแสดงแหลง่ เพาะเลย้ี งกลว้ ยไม้ของประเทศไทย เนอ้ื ท่เี พาะเลยี้ ง (ไร่) >1,000 201-1,000 ≤ 200 ไมม่ ีเนอ้ื ทเี่ พาะเลยี้ ง ผลผลิตเกบ็ เกี่ยวรายเดือน หน่วย: รอ้ ยละ ปี 2565 แหล่งเพาะปลูก ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 5 อันดับแรก 7.51 7.69 7.35 6.37 7.62 8.07 8.53 9.35 9.20 11.08 9.68 7.55 นครปฐม สมุทรสาคร กรงุ เทพฯ ราชบุรี กาญจนบุรี ช่วงเดอื นท่ีเกบ็ เก่ยี วผลผลติ ชว่ งเดือนทีเ่ กบ็ เกีย่ วผลผลิตมาก 71

ปลูก: ตลอดปี กล้วยไมต้ ัดดอก เกบ็ เก่ียว: ม.ค.-ธ.ค. (ต.ค. เปน็ ช่วงผลผลิตออกมาก) รายการ การผลิต รายการ การคา้ 2564 2565 2563 2564 2565 2563 1. เนอ้ื ทเ่ี ก็บเก่ียว (ไร่) 20,674 18,996 17,981 1. ใชใ้ นประเทศ (ตัน) 16,934 16,230 14,909 38,805 33,729 35,513 2. น�ำ เข้า 1/ 2. ผลผลติ (ตนั ) 1,877 1,776 1,975 2.1 ดอกกล้วยไม้ 3. ผลผลติ ต่อไร่ (กก. ตอ่ ไร)่ 4. ต้นทนุ การผลติ (บาท/กก.) 61.62 61.93 71.11 ปริมาณ (ตัน) 5 55 39 มูลค่า (ลา้ นบาท) 4 10 12 5. ตน้ ทุนการผลติ (บาท/ชอ่ ) 1.87 1.88 2.15 2.2 กง่ิ และต้นกล้วยไม้ 6. ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ (บาท/ช่อ) 6.1 ก้านชอ่ ดอกยาว 35 - 44 ซม. 0.76 0.61 1.96 ปริมาณ (พนั ตน้ ) 2,724 3,365 1,259 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 11 21 27 6.2 กา้ นชอ่ ดอกยาว 45 - 54 ซม. 1.20 1.13 3.10 3. สง่ ออก 1/ 6.3 กา้ นช่อดอกยาว 55 - 64 ซม. 1.71 1.87 4.03 3.1 ดอกกล้วยไม้ 7. มาตรฐาน ปรมิ าณ (ตนั ) 21,871 17,553 17,096 ประกาศคณะกรรมการมาตรฐานสนิ ค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ มกษ. 5001-2552 มลู คา่ (ล้านบาท) 1,368 1,670 2,070 3.2 กง่ิ และตน้ กลว้ ยไม้ ปริมาณ (พันต้น) 19,527 27,314 25,591 ท่มี า: 1/ สำ�นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศลุ กากร มูลคา่ (ลา้ นบาท) 371 540 766 หมายเหตุ: อตั ราแปลง: 33 ชอ่ = 1 กิโลกรัม 4. ราคาส่งออก 1/ 4.1 ดอกกล้วยไม้ (บาท/กก.) 62.53 92.64 121.07 4.2 ก่ิงและต้นกลว้ ยไม ้ 19.00 19.48 37.62 (บาท/ต้น) 5. คคู่ า้ ที่ส�ำ คญั ดอกกลว้ ยไม้ ญีป่ นุ่ เวยี ดนาม สหรฐั อเมริกา จนี การผลิต อิตาลี กงิ่ และต้นกล้วยไม้ เนเธอร์แลนด์ บราชลิ ญป่ี นุ่ อนิ เดีย กล้วยไม้ ปี 2565 เน้ือที่เก็บเกี่ยวลดลง สหรัฐอเมริกา จากปี 2564 เน่ืองจากสถานการณ์เศรษฐกจิ โลก 6. คู่แขง่ ที่สำ�คญั ผันผวนจากวิกฤตโรคโควิด-19 ทำ�ให้ทิศทาง ดอกกล้วยไม้ เนเธอรแ์ ลนด์ ไตห้ วนั การส่งออกดอกกล้วยไม้ของไทยยังไม่แน่นอน กิง่ และต้นกล้วยไม้ เวยี ดนาม ไต้หวัน เกษตรกรไม่มั่นใจตลาดรับซื้อของต่างประเทศ รวมทงั้ ราคาปจั จัยการผลติ สงู ขึ้น ท�ำ ให้เกษตรกร ลดเนื้อท่ีปลูกลงโดยปล่อยเป็นพ้ืนท่ีว่างเพ่ือรอดู สถานการณ์ บางส่วนเปล่ียนไปปลูกมะพร้าว การตลาด มาตรการ นาํ้ หอม ฝรง่ั และพชื อนื่ ๆ แทน เนอื่ งจากมตี น้ ทนุ ต่ํากว่า และดูแลรักษาง่ายกว่ากล้วยไม้ รวมท้ัง บางพื้นที่หมดสัญญาเช่าเกษตรกรจึงคืนท่ีให้แก่ 1. การส่งออกส่วนใหญ่เป็นกล้วยไม้ 1. สง่ เสรมิ การวจิ ัยและพฒั นาเทคโนโลยี เจา้ ของ ท�ำ ใหม้ กี ารปลอ่ ยวา่ งและเปลย่ี นมอื ผเู้ ชา่ เขตร้อน ได้แก่ สกุลหวาย สกุลม็อคคาร่า 2. ส่งเสรมิ การแลกเปลีย่ นเรยี นรกู้ ารผลิตระหว่างกล่มุ เกษตรกร และบางรายรอ้ื ตน้ กลว้ ยไมท้ คี่ รบอายทุ งิ้ แลว้ ปลกู ใหม่ และสกลุ ออนซิเดยี ม และนกั วิชาการจากภาครัฐและสถาบันการศกึ ษา โดยคาดวา่ จะใหผ้ ลผลิตในปี 2566 เปน็ ตน้ ไป 2. ประเทศคู่ค้าที่สำ�คัญของไทย 3. ภาครัฐร่วมกับเกษตรกรและผปู้ ระกอบการ วางแผนการผลติ สำ�หรับผลผลิตต่อไร่เพ่ิมขึ้น เนื่องจาก ได้แก่ ญี่ปุ่น เวียดนาม สหรัฐอเมริกา ใหส้ อดคล้องกบั ความต้องการ ท้ังด้านปรมิ าณและคุณภาพ ในปี 2564 สถานการณ์โรคโควิด-19 เริ่มดีข้ึน จีน อิตาลี และสหภาพยุโรป 4. ส่งเสริมและพัฒนาการผลิตกล้วยไม้ให้ได้มาตรฐาน GAP เกษตรกรจงึ กลบั มาดแู ลรกั ษาตน้ กลว้ ยไมม้ ากขน้ึ 3. ในปี 2565 ปริมาณการส่งออก รวมถึงโรงรวบรวมและการคดั บรรจทุ ่มี ีมาตรฐาน GMP อกี ท้งั ในปี 2565 ต้นกล้วยไมส้ ่วนใหญม่ ีอายชุ ่วง ดอกกลว้ ยไม้ ลดลงจากปี 2564 รอ้ ยละ 2.60 5. มาตรการเก่ยี วกับโรคโควดิ -19 2-3 ป ี ซงึ่ เปน็ ชว่ งใหผ้ ลผลติ สงู ประกอบกบั สภาพ ในขณะท่ีมูลค่าการส่งออกเพ่ิมข้ึนร้อยละ 5.1 การจัดกล้วยไม้สัญจร เพ่ือเชื่อมโยงตลาดและจับคู่ อากาศเหมาะสม มีปริมาณนํ้าเพียงพอ รวมทั้ง 23.92 โดยสาเหตุท่ีปริมาณส่งออกลดลง ทางธรุ กิจ (Business Matching) มกี ารระบาดของโรคและแมลงนอ้ ยกวา่ ปที ผี่ า่ นมา ส่วนหน่ึงเป็นผลมาจากการที่ประเทศ 5.2 เจรจาลดค่าขนส่งและเช่ือมโยงตลาดออนไลน์ ส่งผลให้ภาพรวมผลผลิตเพ่ิมขน้ึ สหรัฐอเมริกายกเลิกสิทธิพิเศษทางภาษี ภายในประเทศ ศุลกากร (GSP) ทำ�ให้ปริมาณการส่งออก 5.3 พัฒนาบรรจุภัณฑ์และผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยและ ดอกกลว้ ยไมข้ องไทยไปประเทศสหรฐั อเมรกิ า คงทน เหมาะแกก่ ารขนสง่ ลดลง 5.4 ขยายตลาดตา่ งประเทศ อาเซยี นและตลาดอนื่ ทมี่ ศี กั ยภาพ 72

ปศสุ ตั ว์

สรปุ สถานการณก์ ารผลิตปศุสตั ว์ ปี 2565 สุกร ปี 2565 ผลผลิตลดลง เน่ืองจากปัญหาการแพร่ระบาดของโรคอหิวาต์แอฟริกา ในสกุ ร (African Swine Fever: ASF) ในประเทศ ทำ�ใหม้ กี ารประกาศมาตรการเฝา้ ระวงั โรค ASF ในสุกรตั้งแต่ระดับฟาร์ม โรงฆ่า และสถานท่ีจำ�หน่าย ส่งผลให้เกษตรกรผู้เล้ียงสุกรต้องปรับ ระบบการเลยี้ งใหม้ คี วามปลอดภยั ทางชวี ภาพ รวมถงึ ปรบั เปลยี่ นการเลยี้ งสกุ รใหห้ นาแนน่ ลดลง เพอ่ื ใหง้ า่ ยตอ่ การบรหิ ารจดั การ ทำ�ใหต้ น้ ทนุ ในการเลยี้ งสกุ รสงู ขนึ้ อกี ทง้ั เกษตรกรรายยอ่ ยตอ้ งยตุ ิ การเลย้ี งสกุ รเพราะตอ้ งเผชญิ กบั ตน้ ทนุ จากการปรบั ระบบการเลย้ี งและราคาอาหารสตั วท์ สี่ งู ขนึ้ ไข่ไก่ ปี 2565 ผลผลิตเพม่ิ ขึ้น เนอ่ื งจากการขยายตัวเพิม่ ขน้ึ ของจำ�นวนประชากร ทำ�ให้ แนวโนม้ ความตอ้ งการบรโิ ภคมสี งู ขนึ้ สง่ ผลใหร้ าคาไขไ่ กป่ รบั ตวั สงู ขน้ึ อกี ทง้ั เกษตรกรมกี ารจดั การฟารม์ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพมากขน้ึ อยา่ งไรกต็ าม ปรมิ าณการผลติ ยงั คงเพมิ่ ขนึ้ ไมม่ ากนกั เนอื่ งจากมาตรการ ของคณะกรรมการนโยบายพัฒนาไก่ไข่และผลิตภัณฑ์ (Egg Board) ต่อเนื่องต้ังแต่ปี 2562 เพอ่ื แก้ไขปญั หาราคาไขไ่ กต่ กต่ํา โดยการปรบั สมดุลการผลติ ใหเ้ หมาะสมกับความต้องการตลาด และเพอ่ื รักษาเสถียรภาพราคา ไกเ่ น้ือ ปี 2565 ผลผลติ เพ่มิ ขน้ึ เนื่องจากความตอ้ งการบรโิ ภคท้งั ในและต่างประเทศ เพิ่มขึน้ จากการผอ่ นคลายมาตรการปอ้ งกนั การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 การส่งออกเน้อื ไก่ ของไทยขยายตัวเพ่มิ ขึ้น สอดคล้องกับปรมิ าณความต้องการบริโภคของตลาด โดยเฉพาะญีป่ ุ่น สหราชอาณาจักร จนี และสหภาพยุโรป ทมี่ แี นวโน้มนำ�เข้าเนอ้ื ไก่จากไทยเพิม่ ขึ้น จากการฟ้ืนตวั ของภาวะเศรษฐกจิ โคเน้ือ ปี 2565 ผลผลิตเพิ่มข้ึน เนื่องจากสถานการณ์การระบาดของโรคลัมปี สกิน (Lumpy Skin Disease) และโรคโควิด-19 มีแนวโน้มคล่ีคลายลง จึงทำ�ให้ปริมาณการผลิต โคเน้ือในประเทศเพิ่มขึ้น อีกท้ังมีโครงการส่งเสริมการเลี้ยงโคเนื้อจากภาครัฐเข้ามาสนับสนุน และราคาเนื้อโคยังอยู่ในเกณฑ์ดี เพราะยังเป็นที่ต้องการของตลาดทั้งในและต่างประเทศ ผลผลิตโคเนื้อจงึ เพ่มิ ข้ึน โคนม ปี 2565 ปริมาณน้าํ นมดิบลดลง เน่อื งจากเกษตรกรประสบปัญหาโรคลัมปี สกนิ (Lumpy Skin Disease) ทำ�ให้แม่โคนมท่ีป่วยเกิดการผสมพันธุ์ติดยาก และโรคปากและ เท้าเปื่อย (Foot and Mouth Disease: FMD) ทำ�ให้รีดน้ํานมได้ลดลง ถึงแม้ว่าสถานการณ์ การระบาดปี 2565 จะลดลงจากปีท่ีแล้ว แต่แม่โคนมที่เป็นโรคยังมีผลกระทบต่อเนื่องต้องใช้ เวลาในการบำ�รงุ ดแู ลใหก้ ลบั มาสมบรู ณแ์ ขง็ แรงเหมอื นเดมิ อกี ทงั้ ราคาอาหารขน้ ยงั ปรบั ตวั สงู ขน้ึ เกษตรกรจงึ ตอ้ งปรบั ลดปรมิ าณการใหอ้ าหารขน้ คดั ทงิ้ แมโ่ คทใ่ี หผ้ ลผลติ ตาํ่ ออก จงึ ทำ�ใหจ้ ำ�นวน แมโ่ ครดี นมและปริมาณนาํ้ นมดบิ ลดลงจากปีทผ่ี า่ นมา 74

ภาพแสดงแหลง่ ผลิตสุกรของประเทศไทย จ�ำ นวนตวั ท่เี ลยี้ ง (ตวั ) >200,000 50,001-200,000 20,001-50,000 ≤ 20,000 ปริมาณการผลิตรายเดือน หน่วย: ร้อยละ ปี 2565 แหลง่ ผลติ 5 อันดับแรก ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 8.41 8.36 8.26 8.30 8.24 8.26 8.42 8.38 8.38 8.32 8.38 8.29 ราชบรุ ี กาญจนบุรี สพุ รรณบรุ ี ลพบรุ ี ช่วงเดอื นท่มี ีปรมิ าณการผลิต พัทลุง 75

ระยะเวลาขุน 4-5 เดอื น สุกร รายการ การผลิต รายการ การค้า 2563 2564 2565 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนเกษตรกร (ราย) 168,529 189,152 149,575 1. การค้าของโลก (ล้านตัน)1/ 12.56 12.21 10.67 2. จำ�นวนสกุ ร ณ ตน้ ปี (ตัว) 12,228,255 13,103,887 10,759,194 2. ส่วนแบง่ การตลาดโลก (%) 0.28 0.16 0.06 3. ปรมิ าณการผลติ (ตัว) 22,050,733 19,276,338 15,814,577 3. ใชใ้ นประเทศ (ล้านตัน) 1.40 1.31 1.15 4. ส่งออก2/ 4. ต้นทนุ การผลิตสกุ รขนุ (บาท/กก.) 68.86 80.18 94.82 4.1 เนื้อสกุ ร 5. ราคาทีเ่ กษตรกรขายได้ (บาท/กก.) สกุ ร นน. 100 กก.ขึน้ ไป 71.87 73.14 99.46 ปริมาณ (ตัน) 26,338 14,180 1,178 มลู ค่า (ล้านบาท) 3,275 1,722 189 6. ผลตอบแทนสุทธิ (บาท/กก.) 3.01 -7.04 4.64 4.2 ผลติ ภัณฑ์เนอ้ื สุกร 7. มาตรฐาน 7.1 ฟารม์ สกุ ร: มาตรฐานการปฏบิ ตั ิทางการเกษตรทด่ี ีส�ำ หรับฟารม์ สกุ ร ปริมาณ (ตัน) 8,299 5,532 4,716 มลู ค่า (ล้านบาท) 1,688 1,175 1,162 มกษ.6403-2565 5. ราคาส่งออก (บาท/กก.) 2/ 7.2 เน้ือสุกร: มาตรฐานผลติ ภณั ฑ์อตุ สาหกรรม สุกรสดแชเ่ ยน็ และเยอื กแขง็ 5.1 เนอื้ สกุ ร 124.35 121.44 160.44 มกษ.6000-2547 5.2 ผลติ ภณั ฑเ์ น้ือสุกร 203.40 212.46 246.40 7.3 โรงฆา่ สกุ ร: มาตรฐานการปฏบิ ตั ทิ างการเกษตรทดี่ ีสำ�หรับโรงฆา่ สกุ ร 6. คคู่ ้าทีส่ ำ�คัญ มกษ.9009-2549 เนอ้ื สุกร ฮอ่ งกง สปป.ลาว เมียนมา กัมพูชา ผลิตภณั ฑเ์ นือ้ สกุ ร ญปี่ ุ่น ฮอ่ งกง สปป.ลาว กัมพชู า 7. คู่แข่งท่สี ำ�คญั สหภาพยโุ รป สหรัฐอเมริกา แคนาดา ท่มี า: 1/ กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา 2/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมอื จากกรมศลุ กากร หมายเหตุ: 1. การผลติ ข้อ 1-3 จากกรมปศสุ ตั ว ์ การผลติ การตลาด มา ตรการ จ�ำ นวนสกุ ร ณ วนั ท่ี 1 มกราคม 2565 ลดลงจาก 1. ปี 2565 มีการบริโภคเน้ือสุกรใน 1. มาตรการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคมุ ปี 2564 เนอื่ งจากเกษตรกรยงั คงมคี วามกงั วลในปญั หา ประเทศ 1.15 ลา้ นตนั ลดลงจาก 1.31 ลา้ นตนั โรคระบาดสำ�คัญในสุกรอย่างเข้มงวด เช่น ความเสี่ยงจากโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร (African ของปี 2564 เนือ่ งจากเน้ือสุกรมีราคาปรับตัว ยกระดบั ความปลอดภยั ทางชวี ภาพในฟารม์ สกุ ร Swine Fever: ASF) โดยเฉพาะเกษตรกรรายย่อย สูงข้ึน ผู้บริโภคจึงเปลี่ยนไปบริโภคเนื้อสัตว์ ควบคุมการเคลื่อนย้าย ชะลอการนำ�เข้าหรือ ท่ีขาดความพร้อมในการปรับระบบการเล้ียงให้มี ชนดิ อ่ืนที่มีราคาถกู กว่าทดแทน น�ำ ผา่ นสกุ รจากแหลง่ โรคระบาด และพฒั นาวคั ซนี ความปลอดภยั ทางชวี ภาพ (Biosecurity) จงึ ตดั สนิ ใจ 2. ปี 2565 มปี รมิ าณการส่งออกเน้ือสุกร โรคอหิวาต์แอฟรกิ าในสกุ ร เป็นต้น ยุติการเล้ียง ในขณะที่เกษตรกรบางรายที่มีความ 1,178 ตัน ลดลงจาก 14,180 ตนั ของปี 2564 2. จัดทำ�โครงการฟื้นฟูและส่งเสริม สามารถและมศี กั ยภาพในการผลติ สกุ รในระดบั ฟารม์ และส่งออกผลิตภัณฑ์เนื้อสุกร 4,716 ตัน การผลิตสุกรรายย่อยและรายเล็กภายใต้ ภายใตค้ วามปลอดภยั ทางชวี ภาพ การลงทนุ ปรบั ระบบ ลดลงจาก 5,532 ตนั ของปี 2564 เนื่องจาก แนวทาง 3S (Scan Screen Support) การเล้ียงเพื่อลดความเสี่ยงจากปัญหาโรคอุบัติใหม่ สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคระบาด 3. คณะกรรมการกลางว่าด้วยราคาสินค้า ไดข้ ยายการเล้ียงเพม่ิ ขน้ึ จากแรงจูงใจด้านราคาสกุ ร ในสุกร และบริการ ห้ามการส่งออกสุกรมีชีวิตไปนอก มชี วี ิตที่ปรบั ตัวเพิ่มสงู ขนึ้ 3. ปี 2565 ราคาสกุ รทเ่ี กษตรกรขายไดเ้ ฉลย่ี ราชอาณาจักร 3 เดือน (6 ม.ค. - 5 เม.ย. 65) สำ�หรับปริมาณการผลิตสุกรลดลง เนื่องจาก 99.46 บาท/กก. เพม่ิ ขนึ้ จาก 73.14 บาท/กก. เพอื่ เพม่ิ ปรมิ าณสกุ รในระบบ รวมทง้ั ก�ำ หนดให้ ปญั หาการแพรร่ ะบาดของโรค ASF ในประเทศ ท�ำ ใหม้ ี เมื่อเทียบกับปี 2564 เน่ืองจากผลผลิตสุกร ผู้ครอบครองสุกรมชี วี ิต 500 ตัวขึน้ ไป และสกุ ร การประกาศมาตรการเฝา้ ระวงั โรค ASF ในสกุ รตง้ั แต่ ท่ีเสียหายจากปัญหาโรคระบาดในสุกร ชำ�แหละ 5,000 กิโลกรัม ข้ึนไป แจ้งปริมาณ ระดับฟาร์ม โรงฆ่า และสถานท่ีจำ�หน่าย ส่งผลให้ ประกอบกับต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นจากภาวะ การเล้ียง ซือ้ จ�ำ หนา่ ย สง่ ออก คงเหลอื ราคา เกษตรกรผเู้ ลยี้ งสกุ รตอ้ งปรบั ระบบการเลย้ี งใหม้ คี วาม ราคาวัตถดุ ิบอาหารสตั ว์ที่ปรบั ตวั สงู ข้ึน สถานท่ีเก็บหรือเลี้ยง เป็นประจำ�ทุกสัปดาห์ ปลอดภยั ทางชวี ภาพ รวมถงึ ปรบั เปลยี่ นการเลยี้ งสกุ ร รวมท้ังจัดทำ�บัญชีเป็นรายวันไว้ ณ สถาน ใหห้ นาแนน่ ลดลงเพอื่ ใหง้ า่ ยตอ่ การบรหิ ารจดั การ ท�ำ ให้ ประกอบการ ตน้ ทนุ ในการเลย้ี งสุกรสงู ขึ้น อกี ทัง้ เกษตรกรรายยอ่ ย ต้องยุติการเล้ียงสุกรเพราะต้องเผชิญกับต้นทุนจาก การปรบั ระบบการเล้ียงและราคาอาหารสตั วท์ ่สี ูงข้ึน 76

ภาพแสดงแหลง่ ผลิตไกเ่ นื้อของประเทศไทย จ�ำ นวนตวั ท่ีเลี้ยง (ตวั ) >5,000,000 1,000,001-5,000,000 500,001-1,000,000 ≤ 500,000 ปรมิ าณการผลิตรายเดอื น หน่วย: ร้อยละ ปี 2565 แหล่งผลิต 5 อันดบั แรก ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 7.68 8.93 7.61 8.09 8.95 7.45 9.36 7.81 7.65 9.16 8.39 8.92 ลพบรุ ี กาญจนบุร ี ชลบรุ ี ปราจนี บุรี ชว่ งเดือนท่ีมีปรมิ าณการผลิต นครราชสีมา 77

ระยะเวลาการเลี้ยง 40-50 วนั ไก่เนอ้ื การผลิต การค้า รายการ รายการ 2564 2565 2563 2564 2565 2563 1. จำ�นวนเกษตรกร (ราย) 31,344 31,723 31,117 1. การคา้ ของโลก (ล้านตัน) 1/ 13.12 13.29 13.65 2. จำ�นวนไก่เน้ือ ณ ตน้ ปี (ลา้ นตวั ) 298.59 313.10 311.89 2. สว่ นแบ่งการตลาดโลก (%) 6.83 7.05 7.41 3. ปรมิ าณการผลติ (ลา้ นตัว) 1,757.87 1,754.04 1,927.79 3. ใชใ้ นประเทศ (ลา้ นตัน) 2.10 2.18 1.99 4. ปรมิ าณเนอ้ื ไก่ (ลา้ นตัน) 2.99 3.11 3.01 4. ส่งออก 2/ 5. นา้ํ หนกั เฉลี่ย (กก./ตัว) 2.58 2.69 2.57 ปริมาณ (ตนั ) 895,539 937,220 1,011,666 6. ตน้ ทุนการผลิตระบบโรงเรอื นปดิ 33.87 34.00 42.80 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 103,891 102,529 141,962 (บาท/กก.) 4.1 ไก่สดแชเ่ ย็นแช่แขง็ 7. ราคาทเ่ี กษตรกรขายได้ (บาท/กก.) 35.44 34.87 44.00 ปริมาณ (ตนั ) 349,333 387,074 359,854 8. ผลตอบแทนสทุ ธริ ะบบโรงเรือนปิด 1.57 0.87 1.20 มูลค่า (ลา้ นบาท) 28,331 28,821 40,077 (บาท/กก.) 4.2 ไกแ่ ปรรูป 9. มาตรฐาน ปรมิ าณ (ตนั ) 546,206 550,146 651,812 9.1 ฟาร์มไกเ่ นอ้ื : มาตรฐานการปฏิบตั ทิ างการเกษตรทด่ี สี �ำ หรับฟารม์ ไกเ่ นอ้ื มูลคา่ (ลา้ นบาท) 75,560 73,709 101,885 มกษ.6901-2552 5. ราคาส่งออก (บาท/กก.) 2/ มาตรฐานการปฏบิ ตั ทิ างการเกษตรที่ดสี ำ�หรบั ฟารม์ ไกพ่ ันธ์ุ 5.1 ไก่สดแช่เย็นแช่แขง็ 81.10 74.46 111.37 มกษ.6903-2552 5.2 ไกแ่ ปรรูป 138.34 133.98 156.31 9.2 เน้อื ไก:่ มาตรฐานเนือ้ ไก่ มกษ.6700-2548 6. ค่คู า้ ทีส่ �ำ คัญ ญี่ปนุ่ สหราชอาณาจักร จนี อาเซยี น 9.3 โรงฆา่ สตั วป์ กี : มาตรฐานการปฏบิ ัติทีด่ ีสำ�หรับโรงฆ่าสตั วป์ กี สหภาพยโุ รป มกษ.9008-2549 7. คู่แขง่ ทสี่ ำ�คัญ บราซลิ สหรฐั อเมรกิ า ท่มี า : 1/ กระทรวงเกษตรสหรฐั อเมริกา 2/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร หมายเหตุ : 1. การผลติ ขอ้ 1-5 จากกรมปศุสตั ว์ 2. อตั ราแปลง ไกเ่ น้ือมชี วี ติ 1 ตัว นํา้ หนกั 2 กก. เป็นซากไกเ่ น้อื ช�ำ แหละบริโภคไดเ้ ทา่ กบั 1.26 กก. 3. ต้นทุนการผลิตไกเ่ นอื้ ปี 2565 จากคณะทำ�งานแผนการผลิตและการตลาดสินค้าไก่เนื้อและผลติ ภณั ฑ ์ การผลติ การตลาด มาตรการ ไกเ่ นอ้ื ปี 2565 ปรมิ าณการผลติ เพิม่ ขนึ้ 1. ปี 2565 มีการบริโภคไก่เนื้อในประเทศ 1. การดำ�เนินมาตรการควบคุมและป้องกัน จากปี 2564 เน่ืองจากความต้องการบริโภค 1.99 ล้านตนั ลดลงจาก 2.18 ล้านตนั ของปี 2564 โรคในสัตว์ปีก ในปี 2565 ไม่พบการระบาดของ ทง้ั ในและตา่ งประเทศเพม่ิ ขนึ้ จากการผอ่ นคลาย เนื่องจากราคาไก่เน้ือท่ีเพิ่มสูงขึ้นส่งผลให้กำ�ลังซื้อ โรคไขห้ วดั นกภายในประเทศ และกรมปศสุ ตั วไ์ ดม้ ี มาตรการปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของโรคโควดิ -19 ของผบู้ รโิ ภคลดลง การประกาศชะลอการน�ำ เขา้ นำ�ออก หรอื น�ำ ผ่าน การส่งออกเน้ือไก่ของไทยขยายตัวเพิ่มขึ้น 2. ปี 2565 มีปริมาณการส่งออกเน้ือไก่ จากประเทศท่เี กดิ ไข้หวดั นกในสตั วป์ กี ชนดิ HPAI สอดคล้องกับปริมาณความต้องการบริโภค และผลิตภัณฑ์ 1.01 ล้านตัน เพิ่มข้ึนจาก 0.94 2. คณะกรรมการกลางว่าด้วยราคาสินค้า ของตลาด โดยเฉพาะญป่ี นุ่ สหราชอาณาจกั ร จนี ล้านตัน เมือเทียบกับปี 2564 ตามความต้องการ และบรกิ าร ไดอ้ อกประกาศฯ ฉบบั ท่ี 5 พ.ศ. 2565 และสหภาพยโุ รป ทม่ี กี ารน�ำ เขา้ เนอ้ื ไกจ่ ากไทย ของประเทศคู่ค้าที่ขยายตัวเพ่ิมขึ้น ได้แก่ สหราช เมอ่ื วนั ท่ี 25 มกราคม 2565 ก�ำ หนดให้สินค้าไก่ เพิ่มขน้ึ จากการฟน้ื ตวั ของภาวะเศรษฐกิจ อาณาจักร อาเซยี น และสหภาพยโุ รป เน้ือไก่เป็นสินค้าควบคุม และออกประกาศฯ 3. ปี 2565 ราคาไก่เน้ือท่ีเกษตรกรขายได้ ฉบับท่ี 12 พ.ศ. 2565 เมื่อวนั ท่ี 25 มกราคม 2565 เฉล่ีย 44 บาท/กก. เพิ่มขึ้นจาก 34.87 บาท/กก. กำ�หนดให้ผู้เลี้ยงไก่เน้ือ ซึ่งครอบครองไก่มีชีวิต เมื่อเทียบกับปี 2564 เนื่องจากต้นทุนค่าวัตถุดิบ ต้ังแต่หน่ึงแสนตัวข้ึนไป และโรงฆ่าชำ�แหละไก่ อาหารสัตว์ที่เพิ่มสูงข้ึนประกอบกับความต้องการ ท่ีมีกำ�ลังการผลิตวันละต้ังแต่สี่พันตัวข้ึนไป ของประเทศคู่ค้าที่ขยายตัวเพิม่ ข้ึน แจ้งปริมาณการเลี้ยง ปริมาณการซ้ือ ปริมาณ การชำ�แหละ ปริมาณการจำ�หน่าย ปริมาณ คงเหลือ ต้นทุน ราคาจำ�หน่าย สถานท่ีเล้ียง สถานที่เก็บ และจัดทำ�บัญชีคุมสินค้า เพื่อให้ การกำ�กับดูแลไก่ เนื้อไก่มีปริมาณท่ีเพียงพอและ ราคาอย่ใู นเกณฑท์ ีเ่ หมาะสม 78

ภาพแสดงแหล่งผลิตไก่ไข่ของประเทศไทย จ�ำ นวนตัวที่เลย้ี ง (ตวั ) >1,000,000 500,001-1,000,000 100,001-500,000 ≤ 100,000 ปริมาณการผลิตไข่ไกร่ ายเดือน หน่วย: ร้อยละ ปี 2565 แหล่งผลติ 5 อนั ดับแรก ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 8.38 8.92 8.50 8.22 8.55 8.31 8.46 8.47 8.18 8.07 7.73 8.21 ฉะเชงิ เทรา ชลบุรี นครนายก เชียงใหม่ สพุ รรณบรุ ี ช่วงเดอื นทมี่ ีปริมาณการผลิต 79

ช่วงอายกุ ารให้ไข่ 18-78 สัปดาห ์ ไกไ่ ข-่ ไข่ไก่ การผลติ รายการ 2565 รายการ การค้า 2563 2564 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนครวั เรอื นเป็นการคา้ 135,588 145,237 151,325 1. ใชใ้ นประเทศ (ลา้ นฟอง) 14,620.21 14,886.73 15,025.79 (ครวั เรือน) 2. ส่งออก 1/ 2. จ�ำ นวนไกไ่ ข่ ณ ต้นปี (ล้านตวั ) 55.60 54.12 55.09 ปรมิ าณ (ล้านฟอง) 221 260 292 3. ปรมิ าณการผลติ ไขไ่ ก่ (ลา้ นฟอง) 14,841.64 15,146.62 15,317.85 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 656 801 1,162 4. ต้นทนุ การผลิตระบบโรงเรอื นปิด 2.58 2.76 3.26 3. ราคาส่งออก (บาท/ฟอง) 1/ 2.96 3.08 3.98 (บาท/ฟอง) 4. คคู่ ้าท่สี ำ�คัญ สงิ คโปร์ ฮ่องกง 5. ราคาไขไ่ ก่ทเ่ี กษตรกรขายได้ 5. คู่แข่งท่ีส�ำ คัญ จนี สหรฐั อเมริกา (บาท/ฟอง) ราคาไข่ไกส่ ดคละ 2.82 2.83 3.28 6. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/ฟอง) 0.24 0.07 0.02 7. มาตรฐาน 7.1 ฟาร์มไกไ่ ข่: มาตรฐานการปฏบิ ัติทางการเกษตรทด่ี ี สำ�หรบั ฟาร์มไกไ่ ข่ มกษ.6909-2562 7.2 ไข่ไก:่ มาตรฐานไขไ่ ก่ มกษ. 6702-2553 ทม่ี า: 1/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความร่วมมอื จากกรมศุลกากร หมายเหต:ุ การผลติ ขอ้ 1-3 ขอ้ มลู พยากรณ์ ณ เดือนมนี าคม 2566 การผลติ การตลาด มา ตรการ ไก่ไข่ ปี 2565 ปรมิ าณการผลิตเพิ่มขน้ึ 1. ราคาไข่ไก่ที่เกษตรกรขายได้ มาตรการปรบั สมดลุ Demand และ Supply ดงั นี้ จากปี 2564 เนื่องจากการขยายตัวเพิ่มข้ึน ปี 2565 เพ่ิมข้ึนร้อยละ 15.90 1. มาตรการจัดทำ�แผนการนำ�เขา้ ปูย่ า่ พนั ธุ์ (GP) และพ่อแม่ ของจ�ำ นวนประชากร ท�ำ ใหแ้ นวโนม้ ความตอ้ งการ เมื่อเทยี บกับ ปี 2564 เป็นผลจาก พันธุ์ (PS) เพ่ือใช้กำ�กับดูแลการนำ�เข้าและการเล้ียงไก่ไข่พันธุ์ บรโิ ภคมสี งู ขน้ึ สง่ ผลใหร้ าคาไขไ่ กป่ รบั ตวั สงู ขนึ้ มาตรการรักษาเสถียรภาพราคา และรักษาระดับปริมาณแม่ไก่ยืนกรงในระบบให้มีปริมาณ อกี ทง้ั เกษตรกรมกี ารจดั การฟารม์ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ไขไ่ ก่ภายในประเทศ ที่เหมาะสม ในปี 2565 Egg Board มีมติเห็นชอบแผนการ มากขึ้น อย่างไรก็ตาม ปรมิ าณการผลิตยงั คง 2. การส่งออก ปี 2565 เพม่ิ ข้นึ นำ�เข้า GP จำ�นวน 3,800 ตัว และ PS จ�ำ นวน 440,000 ตวั เพิ่มข้ึนไม่มากนัก เน่ืองจากมาตรการของ จากปี 2564 เน่ืองจากประเทศ 2. มาตรการรักษาเสถียรภาพราคาไขไ่ ก่ ไดแ้ ก่ คณะกรรมการนโยบายพัฒนาไก่ไข่และ คู่ค้าที่สำ�คัญ คือ สิงคโปร์ มีความ 2.1 การขอความร่วมมือผู้เลี้ยงไก่ไข่ยืนกรง ปลดไก่ไข่ ผลติ ภณั ฑ์ (Egg Board) ตอ่ เนอ่ื งตง้ั แตป่ ี 2562 ต้องการนำ�เข้าไข่ไก่จากไทยเพิ่มขึ้น ตามอายทุ เ่ี หมาะสม ประกอบดว้ ย ผเู้ ลยี้ งไกไ่ ขท่ กุ ราย ปลดไกไ่ ข่ เพอ่ื แกไ้ ขปญั หาราคาไขไ่ กต่ กตา่ํ โดยการปรบั รวมท้ังการรักษาตลาดส่งออก ยืนกรงไม่ให้อายุเกิน 80 สัปดาห์ ยกเว้นรายย่อยท่ีเลี้ยง สมดลุ การผลติ ใหเ้ หมาะสมกบั ความตอ้ งการตลาด โดยตลาดส่งออกท่ีสำ�คัญของไทย ตํ่ากว่า 30,000 ตัว ท่ีไม่ใช่ฟาร์มในระบบเกษตรพันธสัญญา และเพอื่ รักษาเสถยี รภาพราคา คอื สิงคโปร์ และฮ่องกง ของผู้ประกอบการรายใหญ่ และผู้เลี้ยงไก่ไข่รายใหญ่ขนาด การเลี้ยงตั้งแต่ 100,000 ตัว ขึ้นไป ปลดไก่ไข่ยืนกรงไม่ให้ อายุเกนิ 78 สัปดาห์ จนถึงส้ินเดือนธันวาคม 2565 2.2 การขอความรว่ มมอื ผผู้ ลิตไก่ไข่พันธุ์ (PS) และผ้ผู ลติ ไขไ่ กร่ ายใหญ่ จ�ำ นวน 17 ราย เกบ็ รวบรวมไขไ่ กเ่ พอ่ื การสง่ ออก และปลดไกไ่ ขย่ นื กรงกอ่ นก�ำ หนด เพอ่ื ชดเชยปรมิ าณการสง่ ออก ในเดอื นธนั วาคม 2565 เป้าหมาย 59.30 ลา้ นฟอง 2.3 การขอรบั การสนบั สนนุ งบประมาณจากกองทนุ พฒั นา อุตสาหกรรมไก่ไข่ เพื่อสนับสนุนค่าบริหารจัดการเพ่ือเร่ง การปลดระวางไกย่ ืนกรง 80

ภาพแสดงแหลง่ ผลติ โคเน้อื ของประเทศไทย จำ�นวนตวั ทีเ่ ลี้ยง (ตัว) >100,000 50,001-100,000 10,001-50,000 ≤ 10,000 แหลง่ ผลติ 5 อันดบั แรก สรุ ินทร์ นครราชสมี า อุบลราชธานี บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ 81

ระยะเวลาเลย้ี ง: 3 ปขี ึ้นไป การคา้ โคเนื้อ การผลติ รายการ 2563 2564 2565 รายการ 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนเกษตรกร (ราย) 909,324 1,142,614 1,413,395 1. การค้าของโลก (ลา้ นตัน) 1/ 11.24 11.44 12.28 2. จ�ำ นวนโคเนื้อ ณ ต้นปี (ตวั ) 6,230,140 7,582,406 9,394,111 2. ใชใ้ นประเทศ (ลา้ นตวั ) 0.99 0.59 1.30 3. ปรมิ าณผลผลติ (ตวั ) 1,231,016 780,356 1,373,368 3. น�ำ เข้า 2/ 4. ตน้ ทุนการผลติ โคขุน 91.51 95.89 97.41 3.1 โคมีชีวิต ปริมาณ (ตัว) 62,605 4,080 170,500 ลูกผสมพันธบุ์ ราห์มนั 106.23 มูลคา่ (ล้านบาท) 1,144 370 2,771 เฉลย่ี ขนาดน้ําหนัก 350-450 กก. 99.78 3.2 เนือ้ และผลติ ภัณฑ์ (บาท/กก.) ปริมาณ (ตัน) 19,506 22,850 27,022 5. ราคาท่ีเกษตรกรขายได้ มลู คา่ (ลา้ นบาท) 3,374 4,697 7,569 (บาท/กก.) 5.1 โคขนุ ลกู ผสมพันธบ์ุ ราห์มนั 96.52 101.98 4. สง่ ออก 2/ 4.1 โคมชี ีวติ 5.2 โคเนอื้ ขนาดกลางเฉล่ียขนาด 93.37 96.54 ปรมิ าณ (ตวั ) 304,367 197,722 158,506 350 กก. มูลคา่ (ล้านบาท) 5,409 3,521 3,400 6. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/กก.) 4.2 เนอื้ และผลิตภัณฑ์ โคขนุ ลูกผสมพันธบ์ุ ราหม์ นั 5.01 6.09 8.82 ปรมิ าณ (ตัน) 322 91 67 7. มาตรฐาน มลู ค่า (ลา้ นบาท) 33 20 28 5. ราคานำ�เข้า 2/ 7.1 ฟารม์ โคเน้ือ: มาตรฐานการปฏบิ ัตทิ างการเกษตรทด่ี ี 5.1 โคมชี ีวติ (บาท/ตวั ) 18,278.57 90,835.00 16,255.00 ส�ำ หรับฟารม์ โคเนื้อ มกษ.6400-2555 5.2 เนอ้ื และผลิตภณั ฑ์ (บาท/กก.) 172.95 205.55 280.11 7.2 เนื้อโค: มาตรฐานเนอื้ โค มกษ.6001-2547 6. ราคาส่งออก 2/ 6.1 โคมชี วี ิต (บาท/ตัว) 17,772.00 17,802.00 21,452.00 7.3 โรงฆา่ สัตว์: มาตรฐานการปฏิบัตทิ างการเกษตรทด่ี ี 6.2 เนื้อและผลติ ภัณฑ์ (บาท/กก.) 102.20 212.76 422.23 สำ�หรบั โรงฆ่าสัตว์ มกษ.9004-2547 7. คคู่ ้าที่สำ�คัญ เวียดนาม มาเลเซยี สปป.ลาว ท่ีมา: 1/ กระทรวงเกษตรสหรัฐอเมรกิ า (ลา้ นตันนํา้ หนักซาก) 2/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตร โดยความรว่ มมือจากกรมศลุ กากร 7.1 โคมีชีวติ หมายเหต:ุ 1. การผลติ ขอ้ 1-3 จากกรมปศสุ ตั ว์ 7.2 เนือ้ และผลิตภณั ฑ ์ ญี่ปุ่น กัมพูชา ฮ่องกง 2. อตั ราแปลง โคเน้ือ 1 ตัว นาํ้ หนัก 350 กก. เปน็ เน้อื โคช�ำ แหละเทา่ กับ 168 กก. หรอื ประมาณร้อยละ 48 8. คู่แข่งท่สี �ำ คญั 8.1 โคมชี ีวิต เมยี นมา ออสเตรเลยี อาร์เจนตินา 8.2 เนื้อและผลิตภณั ฑ์ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด ์ สหรัฐอเมรกิ า การผลิต จ�ำ นวนโคเนอื้ ณ 1 มกราคม 2565 เพิ่มข้นึ การตลาด มาตรการ จากปี 2564 เนอื่ งจากราคาโคเนอื้ อยใู่ นเกณฑ์ ดอี ยา่ งตอ่ เนอื่ ง ประกอบกบั มจี �ำ นวนเกษตรกร 1. การบรโิ ภคเนอื้ โคในประเทศปี 2565 เพมิ่ ขนึ้ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ดำ�เนินการจัดทำ�ยุทธศาสตร์ เพม่ิ ขึ้น จากแรงงานคืนถนิ่ ในช่วงสถานการณ์ จากปี 2564 ซึ่งเป็นผลมาจากการผ่อนคลาย การพัฒนาโคเนอื้ ปี 2561-2565 ดังน้ี     ระบาดของโรคโควดิ -19 มาตรการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 1. การรักษาตลาดเน้ือโคไทย โดยสกัดก้ันการนำ�เข้าเนื้อโค สำ�หรับปริมาณการผลิตโคเน้ือเพิ่มขึ้น ทำ�ให้ธุรกิจท่องเที่ยว โรงแรมและร้านอาหาร ผดิ กฎหมาย การใช้สารเรง่ เนือ้ แดง การสร้างคุณภาพชีวติ   เนอื่ งจากสถานการณก์ ารระบาดของโรคลมั ปี สกนิ ด�ำ เนนิ การไดเ้ พม่ิ ขนึ้ สง่ ผลใหร้ าคาโคมชี วี ติ ทเ่ี กษตรกร 2. กระตุ้นการเพิ่มประชากรโคเน้ือ โดยเพิ่มปริมาณโคเนื้อ (Lumpy Skin Disease) และโรคโควิด-19 ขายไดป้ รับตัวสูงขน้ึ จากปี 2564 ร้อยละ 3.35 ทั้งระบบ เพิ่มประสิทธิภาพ และลดต้นทุนการผลิตโคขุน มีแนวโน้มคลี่คลายลง จึงทำ�ให้ปริมาณ 2. การส่งออกโคมีชีวิตของไทยส่วนใหญ่ สรา้ งความมนั่ คงในอาชีพ สร้างมลู ค่าเพิ่มตลอดหว่ งโซ่การผลิต     การผลิตโคเน้ือในประเทศเพิ่มขึ้น อีกทั้ง ส่งไปประเทศจีน โดยผ่านเวียดนาม และสปป.ลาว 3. การบริหารจัดการพืชอาหารและอาหารสัตว์สำ�หรับโคเน้ือ มีโครงการส่งเสริมการเล้ียงโคเนื้อจากภาครัฐ ซงึ่ ปจั จบุ นั สปป. ลาว มมี าตรการสง่ เสรมิ การเลย้ี งโค โดยปฏริ ปู ระบบการผลติ การเกบ็ เกยี่ วการแปรรปู และถนอมรกั ษาพชื เข้ามาสนับสนุน และราคาเน้ือโคยังอยู่ และกระบือเพ่ือส่งออกไปตลาดจีนภายใต้ข้อตกลง อาหารสัตว์และเศษเหลือจากอุตสาหกรรม เกษตรเชิงพาณิชย์ ในเกณฑ์ดี เพราะยังเป็นท่ีต้องการของตลาด สองประเทศ โควตาปลี ะ 500,000 ตัว ใชป้ ระโยชนน์ วตั กรรมอาหารสตั วแ์ ละระบบการจดั การใหอ้ าหารโคเนอื้ ทง้ั ในและตา่ งประเทศ ปรมิ าณการผลติ โคเนอ้ื 3. จนี มนี โยบายสง่ เสรมิ อตุ สาหกรรมโคเนอ้ื เพมิ่ ขน้ึ ทงั้ นี้ ไดจ้ ดั ท�ำ (รา่ ง) แผนปฏบิ ตั กิ ารโคเนอื้ 5 ปี (พ.ศ. 2566-2570) 2565 จึงเพมิ่ ขึ้น โดยกำ�หนดให้มณฑลยูนนานเป็นเมืองแห่งโคเนื้อ ครอบคลุม 3 ประเด็น ได้แก่ อนุรักษ์และขยายตลาดโคเน้ือไทย และก�ำ หนดเปา้ หมายการผลติ ในประเทศรอ้ ยละ 85 ผลักดันการเพิ่มปริมาณและคุณภาพโคเนื้อ เพ่ิมความมั่นคง ของความตอ้ งการท้งั หมด ทางด้านอาหารโคเนอื้   82

ภาพแสดงแหลง่ ผลติ โคนมของประเทศไทย จ�ำ นวนตวั ทีเ่ ลยี้ ง (ตวั ) >20,000 5,001-20,000 1,001-5,000 ≤ 1,000 ไมม่ กี ารเล้ยี ง ปรมิ าณการผลติ นํา้ นมดิบรายเดอื น หนว่ ย: ร้อยละ ปี 2565 แหลง่ ผลติ 5 อนั ดบั แรก ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. 9.12 8.27 8.79 8.46 8.48 8.03 7.82 7.27 6.79 8.17 8.99 9.81 สระบรุ ี นครราชสีมา ลพบรุ ี เชียงใหม ่ ราชบุรี ชว่ งเดือนที่มปี ริมาณการผลิต 83

ระยะเวลาเลย้ี งและเร่มิ ให้นํ้านมอายุ 2.5 ปี โคนม-นํา้ นมดิบ รายการ การผลติ 2564 2565 รายการ การค้า 2563 2563 2564 2565 1. จ�ำ นวนครวั เรือน (ครวั เรอื น) 20,682 20,998 20,413 1. ใชใ้ นประเทศ (ตนั ) 1,294,470 1,265,595 1,216,000* 2. จ�ำ นวนโคนม ณ ต้นปี (ตวั ) 725,349 736,131 752,439 3. จ�ำ นวนแม่โครีดนมเฉลี่ย 310,224 308,456 293,696 2. นำ�เข้านมและผลติ ภัณฑ์ 1/ ในรอบปี (ตวั ) ปริมาณ (ตัน) 252,093 260,872 258,159 4. ปรมิ าณนาํ้ นมดบิ (ตนั ) 1,316,860 1,295,774 1,222,069 มูลค่า (ล้านบาท) 21,054 25,093 33,214 อัตราการให้นํ้านม 3. สง่ ออกนมและผลิตภัณฑ์ 1/ ปรมิ าณ (ตัน) 1,544,975** 305,704 335,986 (กก./ตวั /วนั ) 11.60 11.51 11.40 มูลค่า (ล้านบาท) 13,009 13,255 14,759 5. ตน้ ทนุ การผลติ (บาท/กก.) 14.69 14.85 16.86 6. ราคานาํ้ นมดิบท่เี กษตรกรขายได้ 18.38 18.45 18.75 4. ราคาสง่ ออก (บาท/ตัน) 1/ 4.1 บตั เตอร์มิลค์ 33,366 34,794 34,816 (บาท/กก.) 7. ผลตอบแทนสทุ ธิ (บาท/กก.) -3.69 -3.60 -1.89 นมเปรย้ี ว โยเกิรต์ 8. มาตรฐาน รวมทัง้ นมและครีม 8.1 ฟารม์ โคนม: มาตรฐานการปฏิบตั ทิ างการเกษตรที่ดี ท่หี มักให้เปรยี้ ว ส�ำ หรับฟาร์มโคนม มกษ.6402-2552 4.2 นมยูเอชทีปรุงกล่นิ รส 3,097 44,347 48,530 8.2 น้าํ นมโคดบิ : มาตรฐานนํา้ นมโคดิบ มกษ.6003-2553 4.3 นมและครมี ท่ีไมเ่ ตมิ นา้ํ ตาล 43,212 44,275 44,143 8.3 นมสด: มาตรฐานผลติ ภัณฑอ์ ุตสาหกรรมนมสด มกษ.738-2547 หรอื สารทำ�ให้หวานอืน่ 4.4 ผลติ ภัณฑน์ มอ่นื ๆ 66,495 72,932 74,594 5. ค่คู ้าทสี่ �ำ คัญ น�ำ เขา้ นิวซีแลนด์ สหรฐั อเมรกิ า ออสเตรเลีย สง่ ออก กัมพูชา ฟิลิปปนิ ส์ สงิ คโปร์ ทมี่ า : 1/ ส�ำ นักงานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร หมายเหตุ: 1. การผลติ ขอ้ 1-4 ขอ้ มลู พยากรณ์ ณ เดือนมนี าคม 2566 2. * ประมาณการ ** ส่งออกปี 2563 รวมผลิตภณั ฑ์นม UHT ที่บรจิ าคให้กมั พชู า การผลติ การตลาด มาตรการ จำ�นวนโคนม ณ 1 มกราคม 2565 เพิ่มขึ้น 1. ไทยนำ�เข้าผลิตภัณฑ์นมเพ่ือใช้ผลิต กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ดำ�เนินการจัดทำ� จากปี 2564 เนื่องจากเกษตรกรยังได้รับการส่งเสริม เปน็ ผลติ ภัณฑน์ มประเภทตา่ งๆ แลว้ ส่งออกไป (ร่าง) แผนปฏิบัติการด้านโคนมและผลิตภัณฑ์นม และสนับสนุนจากภาครัฐและศูนย์รวบรวมนํ้านมดิบ ต่างประเทศ สินค้านำ�เขา้ ส�ำ คัญ คือ นมผงขาด ระยะที่ 1 พ.ศ. 2564 - 2570 ประกอบดว้ ย อย่างต่อเนื่อง เกษตรกรที่มีเงินลงทุนสามารถ มันเนย หางนม (Whey) สนิ ค้าส่งออกส�ำ คญั 1. การสร้างความเข้มแข็งให้กับเกษตรกรผู้เล้ียง ขยายการเลี้ยงโคนมเพิ่มขึ้นได้ ได้แก่ นมพรอ้ มดืม่ นมเปร้ียว โยเกริ ต์ เนยท่ไี ด้ โคนมและองค์กรโคนม สำ�หรับปริมาณนํ้านมดิบลดลง เนื่องจาก จากนม และนมข้นหวาน เป็นตน้ 2. การพัฒนาการผลติ นา้ํ นมโคและอุตสาหกรรม เกษตรกรประสบปัญหาโรคลัมปี สกิน (Lumpy 2. ไทยเป็นผู้ส่งออกนมและผลิตภัณฑ์ โคนม ใหไ้ ด้มาตรฐานสากล Skin Disease) ทำ�ให้แม่โคนมที่ป่วยเกิดการ นมเป็นอันดับ 7 ของโลก และเปน็ อนั ดับที่ 1 3. การสง่ เสรมิ การบรโิ ภคนมและพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ ผสมพันธุ์ติดยาก และโรคปากและเท้าเปื่อย ในอาเซยี น โดยมลู คา่ การสง่ ออกไปตลาดอาเซยี น นม เพอ่ื การแข่งขันระดับนานาชาติ (Foot and Mouth Disease: FMD) ทำ�ให้ ปี 2565 คดิ เป็นสัดสว่ นรอ้ ยละ 83 4. การพฒั นาระบบฐานขอ้ มลู และการใชป้ ระโยชน์ รีดนํ้านมได้ลดลง ถึงแม้ว่าสถานการณ์การระบาด 3. ปัจจุบันความตกลงการค้าเสรี (FTA) 5. การวิจัยและพัฒนาองค์ความรูก้ ารเล้ยี งโคนม ปี 2565 จะลดลง จากปีที่แล้วแต่แม่โคนม ไทยกับคู่ค้า 14 ประเทศ ได้แก่ อาเซียน ใหก้ ับเกษตรกร ที่เป็นโรคยังมีผลกระทบต่อเนื่องต้องใช้เวลา จีน ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ ชิลี และฮ่องกง ในการบำ�รุงดูแลให้กลับมาสมบูรณ์แข็งแรง ได้ยกเลิกภาษีนำ�เข้าสินค้านมและผลิตภัณฑ์ เหมือนเดิม อีกทั้งราคาอาหารข้นยังปรับตัวสูงขึ้น นมจากไทยทกุ รายการ เหลอื 4 ประเทศ ได้แก่ เกษตรกรจึงต้องปรับลดปริมาณการให้อาหารข้น ญปี่ นุ่ เกาหลใี ต้ อนิ เดยี และเปรู ทลี่ ดภาษนี �ำ เขา้ คัดทิ้งแม่โคที่ให้ผลผลิตตํ่าออก จึงทำ�ให้จำ�นวน สินค้านมและผลิตภัณฑ์นมบางส่วน แม่โครีดนมและปริมาณนํ้านมดิบลดลงจากปี 4. ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมนม ที่ผ่านมา พร้อมด่ืมมีการแข่งขันเพ่ิมขึ้น เนื่องจากมี เครื่องดื่มชนิดอื่น ที่มีคุณประโยชน์เฉพาะเข้า สู่ตลาดมากขน้ึ 84

ประมง

สรุปสถานการณก์ ารผลิตประมง ปี 2565 กุ้งขาวแวนนาไม ปี 2565 ผลผลิตเพ่ิมขึ้น เนื่องจากภาครัฐมีโครงการ รักษาเสถียรภาพราคากุ้งขาวแวนนาไม และราคาอยู่ในเกณฑ์ดี ประกอบกับ ปัจจุบันสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19 ได้คล่ีคลายลง ทำ�ให้การท่องเท่ียว เร่ิมฟ้ืนตัว ความต้องการบริโภคทั้งตลาดภายในประเทศและตลาดต่างประเทศเพ่ิมข้ึน สง่ ผลใหท้ ัง้ ห้องเยน็ และโรงงานแปรรูปเพ่ือสง่ ออกมีความตอ้ งการเพม่ิ ขึ้น ท�ำ ให้เกษตรกร ยงั คงเลยี้ งกงุ้ ตอ่ เนอื่ ง และเกษตรกรมกี ารบรหิ ารจดั การทด่ี ขี น้ึ ปรบั เปลย่ี นรปู แบบการเลยี้ ง มาใชแ้ นวทางชีวภาพมากขึ้น ท�ำ ให้กงุ้ มีอตั ราการรอดดีขึ้น กุ้งกุลาด�ำ ปี 2565 ผลผลติ เพมิ่ ข้นึ เนื่องจากเกษตรกรผเู้ ลีย้ งกุ้งกลุ าด�ำ ส่วนใหญ่ เป็นเกษตรกรรายเดิมที่เลี้ยงตามคำ�สั่งซื้อของลูกค้าประจำ� ประกอบกับการส่งออก กงุ้ กลุ าด�ำ เพมิ่ ขน้ึ โดยเฉพาะจากจนี เกษตรกรสามารถปรบั ตวั และบรหิ ารจดั การการขนสง่ ไดด้ ขี นึ้ มคี วามช�ำ นาญในการเลย้ี งกงุ้ และมกี ารบรหิ ารจดั การทดี่ ปี ลอ่ ยกงุ้ ในอตั ราทเ่ี หมาะสม ทำ�ให้กงุ้ เติบโตและมอี ัตราการรอดดขี ้ึน ผลผลิตทูน่า (ปลาโอดำ� และปลาโอลาย) ปี 2565 จากการทำ�ประมงทะเล ทจ่ี ับได้ในประเทศ มีปริมาณ 42,570 ตนั ลดลงจากปี 2564 ร้อยละ 27.73 ซึ่งวตั ถดุ บิ ที่ผลิตได้ในประเทศ มีเพียงร้อยละ 9.55 ของอุตสาหกรรมแปรรูปทูน่าเพื่อส่งออก จึงตอ้ งน�ำ เข้าวัตถุดบิ จากต่างประเทศ รอ้ ยละ 90.45 ผลผลิตปลาป่น ปี 2565 มีปริมาณใกล้เคียงกับปี 2564 เน่ืองจากปริมาณ ปลาเป็ดของไทยลดลงจากการออกเรือจับปลาลดลง ซึ่งเป็นผลมาจากปัญหา นาํ้ มนั เชอื้ เพลงิ ทปี่ รบั ตวั สงู ขน้ึ ตง้ั แตต่ น้ ปี รวมทงั้ คา่ แรงงานทแี่ พงขนึ้ อยา่ งไรกต็ ามผลผลติ ในภาพรวมยังคงทรงตัว เนอ่ื งจากยงั มผี ลิตภณั ฑผ์ ลพลอยไดจ้ ากการแปรรูปอาหารทะเล (By Product) เปน็ หลกั 86

ภาพแสดงแหล่งเล้ียงก้งุ ทะเลเพาะเลย้ี งของประเทศไทย เนือ้ ท่เี พาะเลยี้ ง (ไร่) >12,000 8,001-12,000 4,001-8,000 ≤ 4,000 ไม่มีเน้อื ทเ่ี พาะเลย้ี ง แหลง่ เพาะเล้ียง 5 อันดบั แรก ฉะเชงิ เทรา นครศรีธรรมราช จันทบรุ ี สรุ าษฎรธ์ านี ปราจีนบรุ ี 87

ระยะเวลาการเพาะเลยี้ ง 3-4 เดือน กุง้ ทะเลเพาะเลี้ยง รายการ กกาารรผผลลติ ิต2563 2564 2565 รายการ การกคาา้ 2ร5ค6้า3 2564 2565 1. จำ�นวนครวั เรือน (ฟารม์ )** 26,700 23,967 25,231 1. การค้าของโลก (ลา้ นตัน) 1/ 3.21 3.28 3.34* 2. เนอ้ื ทเ่ี ลีย้ ง (ไร่) 276,825 278,008 280,698 กุ้งขาวแวนนาไม 267,916 268,196 269,071 2. ส่วนแบ่งการตลาดโลก (%) 4.64 4.73 4.50* 8,909 กงุ้ กลุ าดำ� 385,677 9,812 11,627 3. ใช้ในประเทศ (ตัน) *** 60,000 60,000 60,000 372,655 385,058 389,388 3. ผลผลิต (ตัน) 13,022 370,152 371,405 4. สง่ ออก 2/ 14,906 17,983 ก้งุ ขาวแวนนาไม 4.1 กุ้งแช่เย็นแชแ่ ข็ง กุง้ กลุ าด�ำ ปรมิ าณ (ตนั ) 85,565 87,562 72,445 4. ตน้ ทุนการผลิต กงุ้ ขาวแวนนาไม 115.51 117.53 126.50 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 22,630 26,214 23,813 (บาท/กก.) 5. ราคาที่เกษตรกรขายได้ (บาท/กก.) 4.2 กงุ้ แปรรปู กงุ้ ขาวแวนนาไม ขนาด 70 ตัว/กก. 140.08 140.08 152.25 ปริมาณ (ตัน) 63,926 65,610 63,285 6. ผลตอบแทนสุทธกิ ุ้งขาวแวนนาไม 24.57 22.55 25.75 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 21,836 23,051 25,071 ขนาด 70 ตัว/กก. (บาท/กก.) 5. ราคาสง่ ออก (บาท/กก.)2/ 7. มาตรฐาน 5.1 กุง้ แชเ่ ยน็ แช่แข็ง 264 299 329 7.1 ระเบยี บกรมประมงว่าดว้ ยการออกใบรับรองฟารม์ เพาะเล้ยี งก้งุ ตามมาตรฐาน 5.2 กงุ้ แปรรปู 342 351 396 Code of Conduct ปี 2545 7.2 ระเบยี บกรมประมงวา่ ดว้ ยการออกใบรับรองการผลิตกุง้ ทะเลตามมาตรฐาน 6. คูค่ า้ ท่ีสำ�คญั GAP พ.ศ. 2546 6.1 กงุ้ แชเ่ ยน็ แช่แขง็ จนี สหรัฐอเมริกา ญีป่ ่นุ ไต้หวัน เกาหลใี ต้ 7.3 มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 7422-2561 มกษ. 7401-2562 6.2 กุ้งแปรรูป สหรฐั อเมรกิ า ญ่ปี ุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลีย มกษ. 7432-2558 มกษ. 9000-2552 เลม่ 1 ส�ำ นักงานมาตรฐานสินค้า แคนาดา เกษตรและอาหารแหง่ ชาต ิ (มกอช.) วา่ ดว้ ยเรอ่ื งการปฏบิ ตั ทิ างการเพาะเลย้ี ง 7. คแู่ ขง่ ทส่ี �ำ คญั จนี อินโดนเี ซีย เวียดนาม เอกวาดอร์ สตั ว์นํา้ ทด่ี ีส�ำ หรับฟารม์ เล้ียงกุ้งทะเล อนิ เดีย 7.4 มาตรฐานสากล Best Aquaculture Practice (BAP) ที่มา: 1/ องคก์ ารอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ 2/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกิจการเกษตรโดยความรว่ มมือจากกรมศลุ กากร หมายเหต:ุ 1. การผลิต ข้อมลู 1-3 ปี 2565 ขอ้ มลู พยากรณ์ ณ เดอื นมีนาคม 2566 2. * ตัวเลขประมาณการ โดยสำ�นักวจิ ยั เศรษฐกจิ การเกษตร ส�ำ นักงานเศรษฐกิจการเกษตร 3. ** ข้อมูล ทบ.1 กรมประมง ใช้จำ�นวนฟารม์ เนอื่ งจาก 1 ครัวเรือนสามารถจดทะเบยี นไดม้ ากกวา่ 1 ฟารม์ 4. *** กุ้งสดท้ังเปลอื ก การผลติ การตลาด มาตรการ กุ้งขาวแวนนาไม ปี 2565 เน้ือที่เล้ียงเพิ่มข้ึน 1. ความต้องการบรโิ ภคกุ้งภายในประเทศ ปี 2565 1. กรมประมงไดต้ รวจเฝา้ ระวงั โรคและสารตกคา้ งในการเพาะเลยี้ ง จากปี 2564 เน่ืองจากภาครัฐได้มีโครงการรักษา ทรงตวั จากปี 2564 เน่ืองจากรัฐบาลเปิดประเทศ ทำ�ให้ กุ้งทะเลและตรวจรับรองสถานะปลอดโรคในลูกกุ้งทะเลระยะ เสถยี รภาพราคากงุ้ ขาวแวนนาไม และราคาอยใู่ นเกณฑด์ ี ความต้องการบริโภคกุ้งภายในประเทศทรงตัวอย่าง โพสต์ลาวาแบบ lot by lot ให้กับโรงเพาะฟักและโรงอนุบาล ประกอบกบั ปจั จบุ นั สถานการณก์ ารระบาดของโรคโควดิ -19 ตอ่ เนอื่ ง ซง่ึ ผลผลติ กงุ้ ทใี่ ชใ้ นประเทศคดิ เปน็ รอ้ ยละ 16.54 เพอ่ื ใหเ้ กษตรกรเปน็ ขอ้ มลู ในการตดั สนิ ใจเลอื กซอื้ ลกู พนั ธกุ์ งุ้ ปลอดเชอ้ื ไดค้ ลค่ี ลายลง ท�ำ ใหก้ ารทอ่ งเทย่ี วเรม่ิ ฟนื้ ตวั ความตอ้ งการ ของผลผลิตกุ้งท้ังหมด สำ�หรับผลผลิตส่วนใหญ่ร้อยละ 2. จดั ตง้ั คณะท�ำ งานเฉพาะกจิ พจิ ารณาแนวทางฟนื้ ฟอู ตุ สาหกรรม บรโิ ภคทงั้ ในและตา่ งประเทศเพม่ิ ขน้ึ สง่ ผลใหท้ งั้ หอ้ งเยน็ 83.46 ใช้เป็นวตั ถุดบิ ในการแปรรปู เพอื่ ส่งออก กงุ้ ไทยหลงั วกิ ฤตโรคโควดิ -19 โดยมคี ณะท�ำ งานรว่ มจากทกุ ภาคสว่ น และโรงงานแปรรปู เพอื่ สง่ ออกมคี วามตอ้ งการซอื้ เพม่ิ ขนึ้ 2. ปรมิ าณการสง่ ออกกงุ้ ปี 2565 ลดลงรอ้ ยละ 11.39 เพ่ือแก้ไขปัญหากุ้งท้ังระบบ โดยได้เร่งดำ�เนินโครงการสนับสนุน ทำ�ให้เกษตรกรยังคงเลี้ยงกุ้งต่อเน่ือง และเกษตรกร เมอื่ เทียบกับปี 2564 เน่ืองจากสถานการณค์ วามขัดแยง้ การตดิ ตัง้ Solar cell ในบอ่ กงุ้ เพอ่ื ลดตน้ ทุนคา่ ไฟฟ้า มีการบริหารจัดการท่ีดีขึ้น โดยปรับเปลี่ยนรูปแบบ ระหวา่ งรสั เซยี และยเู ครน สง่ ผลกระทบดา้ นพลงั งาน ท�ำ ให้ 3. โครงการเสริมสภาพคล่องเกษตรกรผเู้ ล้ยี งกงุ้ ทะเล ปี 2565 การเลย้ี งมาใชแ้ นวทางชวี ภาพมากขน้ึ ท�ำ ใหก้ งุ้ มอี ตั ราการ ราคานาํ้ มนั ดบิ และกา๊ ซธรรมชาตปิ รบั ตวั เพม่ิ ขน้ึ นอกจากน้ี ระยะท่ี 1 โดยจัดสรรเงินจากกองทุนสงเคราะห์เกษตรกรให้ รอดดี สง่ ผลให้ผลผลิตรวมทง้ั ประเทศเพิม่ ขึน้ สภาวะเศรษฐกจิ ถดถอยและปญั หาเงนิ เฟอ้ ทวั่ โลก ยงั สง่ ผล กรมประมงยืมส�ำ หรับใชด้ �ำ เนินการโครงการ วงเงนิ 500 ลา้ นบาท กงุ้ กุลาด�ำ ปี 2565 เนื้อทเ่ี ล้ยี งเพม่ิ ขึ้นจากปี 2564 กระทบตอ่ ความสามารถหรอื ก�ำ ลงั ซอื้ ในการบรโิ ภคสนิ คา้ กงุ้ มกี �ำ หนดเวลาในการช�ำ ระคนื ภายใน 3 ปี ระยะเวลาด�ำ เนนิ โครงการ เนอื่ งจากเกษตรกรผเู้ ลย้ี งกงุ้ กลุ าด�ำ สว่ นใหญเ่ ปน็ เกษตรกร 3. ราคากุ้งขาวแวนนาไมท่ีเกษตรกรขายได้ (ขนาด ต้งั แต่ พ.ศ. 2565 – 2567 เพ่อื ให้เกษตรกรท่ปี ระสบความส�ำ เรจ็ รายเดมิ ทเ่ี ลยี้ งตามค�ำ สงั่ ซอื้ ของลกู คา้ ประจ�ำ ประกอบกบั 70 ตัว/กก.) ปี 2565 เฉล่ียกิโลกรัมละ 152.25 บาท ในการเลย้ี งกุง้ ทะเลแตข่ าดสภาพคล่อง ได้มแี หลง่ เงนิ ทนุ หมนุ เวียน การสง่ ออกกงุ้ กลุ าด�ำ เพม่ิ ขน้ึ โดยเฉพาะจากจนี เกษตรกร เพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ 8.66 เมือ่ เทยี บกบั ปี 2564 เนอ่ื งจากภาค ในการประกอบอาชพี สามารถปรับตัวและบริหารจัดการการขนส่งได้ดีขึ้น รัฐได้จัดทำ�นโยบายรักษาเสถียรภาพราคากุ้งในประเทศ 4. มีการแต่งต้ังคณะกรรมการบริหารจัดการห่วงโซ่การผลิต มคี วามช�ำ นาญในการเลย้ี งกงุ้ และมกี ารบรหิ ารจดั การทดี่ ี โดยคณะกรรมการบริหารจัดการห่วงโซ่การผลิตกุ้งทะเล กุ้งทะเลและผลิตภัณฑ์  (Shrimp Board)  โดยมีนโยบายเร่งฟ้ืนฟู ปลอ่ ยกงุ้ ในอตั ราทเี่ หมาะสม ท�ำ ใหก้ งุ้ เตบิ โตและมอี ตั ราการ และผลติ ภณั ฑ์ ท�ำ หนา้ ทกี่ �ำ กบั ดแู ลประสานกบั ผปู้ ระกอบการ อตุ สาหกรรมการเพาะเลยี้ งกงุ้ ใหม้ ผี ลผลติ 400,000 ตนั ภายในปี 2566 รอดดขี ึ้น ส่งผลใหภ้ าพรวมปรมิ าณการผลิตทั้งประเทศ และหอ้ งเยน็ ใหซ้ อื้ ขายกงุ้ ในราคาทไ่ี มต่ าํ่ กวา่ ตน้ ทนุ การผลติ เพิ่มขึ้น 88

ภาพแสดงการนาเข้า-ส่ งออกปลาทูน่ าของประเทศไทย ภาพแสดงการน�ำ เข้า-ส่งออกปลาทูนา่ ของประเทศไทย ปริมาณกปารรนมิ าาเขณ้าปกลาารทนูน�ำ ่าเขา้ ปลาทนู า่ ปริมาณกปารมิส่งาอณอกปารลสาทง่ ูนอ่อา กปลาทนู า่ 89

ปลาทนู ่า การคา้ รายการ 2563 2564 2565 1. การคา้ ของโลก (ลา้ นตัน) 1/ 3.85 3.88 3.85 2. ส่วนแบ่งตลาดโลก (%) 14.50 13.37 13.46 3. ใชใ้ นประเทศ 3.1 ปลาทนู ่าสด แชเ่ ยน็ แช่เยน็ จนแข็ง (ตนั ) 1,000 1,000 1,000* 3.2 ปลาทูน่าบรรจภุ าชนะอัดลม (ตนั ) 36,320 38,065 34,000* 4. ผลผลิตในประเทศ 2/ 4.1 ปรมิ าณปลา (โอดำ�, โอลาย) จากประมง ทะเล (ตนั ) 55,114 54,376 42,570 4.2 มลู คา่ (ล้านบาท) 2,263 2,053 1,607 5. น�ำ เขา้ 3/ ปรมิ าณ (ตนั ) 845,703 688,851 707,902 มลู ค่า (ลา้ นบาท) 41,458 34,252 44,578 5.1 ปลาทนู ่าสด แชเ่ ยน็ แช่เยน็ จนแข็ง ปรมิ าณ (ตนั ) 840,807 684,825 705,026 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 40,900 33,832 44,193 5.2 ปลาทนู า่ บรรจุภาชนะอัดลม ปรมิ าณ (ตนั ) 4,896 4,026 2,876 มูลคา่ (ล้านบาท) 558 420 385 6. ส่งออก 3/ ปรมิ าณ (ตัน) 579,156 591,384 518,308 มูลคา่ (ล้านบาท) 71,497 72,506 77,036 6.1 ปลาทนู า่ สด แชเ่ ยน็ แช่เยน็ จนแข็ง ปรมิ าณ (ตัน) 18,169 23,950 34,068 มูลค่า (ลา้ นบาท) 1,513 1,975 3,410 6.2 ปลาทนู า่ บรรจภุ าชนะอัดลม ปริมาณ (ตัน) 652,017 567,434 484,240 มลู ค่า (ลา้ นบาท) 80,530 70,531 73,626 7. ราคาสง่ ออก (บาท/ตัน)3/ 7.1 ปลาทูน่าสด แชเ่ ยน็ แชเ่ ย็นจนแข็ง 83,274 82,463 100,106 7.2 ปลาทนู า่ บรรจุภาชนะอัดลม 123,509 124,298 152,045 8. แหลง่ นำ�เข้าวัตถุดิบทสี่ ำ�คญั ไ ตห้ วนั ไมโครนีเซีย เกาหลใี ต้ อาเซียน และคริ ิบาส 9. คู่ค้าทส่ี ำ�คญั (ปลาทนู ่าบรรจุภาชนะอดั ลม) สหรัฐอเมรกิ า ตะวนั ออกกลาง อยี ปิ ต์ ญี่ป่นุ และออสเตรเลยี 10. คแู่ ขง่ ทีส่ �ำ คัญ (ปลาทูน่าบรรจภุ าชนะอัดลม) ไ ต้หวัน เอกวาดอร์ จนี สเปน และฟิลปิ ปินส ์ ที่มา: 1/International Trade Centre 2/สถิตกิ ารประมงแหง่ ประเทศไทย 3/ ส�ำ นกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร โดยความร่วมมือจากกรมศลุ กากร หมายเหต: * ประมาณการโดยสำ�นกั วิจัยเศรษฐกจิ การเกษตร การผลติ การตลาด มาตรการ ผลผลิตทูนา่ (ปลาโอด�ำ และปลา 1. ปี 2565 ในตลาดโลกมีการค้าทูนา่ และผลิตภณั ฑ์ 1. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยกรมประมง ไดร้ ว่ มมือกบั หนว่ ยงานอนื่ ๆ โอลาย) จากการประมงทะเลที่จับได้ ประมาณ 3.85 ล้านตัน ซึ่งไทยส่งออกทูน่าและ ท้ังภาครัฐและเอกชน ดำ�เนินการเพื่อลดการกีดกันทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษีของ ในประเทศ ปี 2565 มปี รมิ าณ 42,570 ตนั ผลติ ภณั ฑเ์ ปน็ อนั ดบั 1 ของโลก ในสดั สว่ นรอ้ ยละ 13.46 ประเทศคคู่ า้ ดังนี้   ลดลงร้อยละ 27.73 เม่ือเทียบกับ ของการส่งออกทั้งหมดของโลก โดยไทยส่งออกทูน่า 1) ผลผลิตต้องมีเอกสารรับรองการจับสัตว์น้ํา เพื่อยืนยันว่าไม่ได้มา ปี 2564 ซ่ึงวตั ถุดิบท่ีผลติ ไดใ้ นประเทศ ปริมาณ 518,308 ตนั มูลค่า 77,036 ลา้ นบาท ลดลง จากการทำ�ประมงที่ผิดกฎหมาย ขาดการรายงานและไร้การควบคุม (Illegal มีเพียงร้อยละ 9.55 ของอุตสาหกรรม ร้อยละ 12.36 เม่ือเทียบกับปี 2564 เน่ืองจาก Unreported and Unregulated Fishing: IUU Fishing) และต้องเป็นเรือ แปรรูปทูน่าเพื่อส่งออก จึงต้องนำ�เข้า ความต้องการในตลาดลดลงโดยเฉพาะทูน่ากระป๋อง ท่ีถูกต้องตามกฎหมายเท่าน้นั   วตั ถุดิบจากต่างประเทศ ร้อยละ 90.45 2. การนำ�เข้า ปี 2565 มีปริมาณ 707,902 ตัน 2) มกี ารขนึ้ ทะเบียนแรงงานตา่ งดา้ วแบบ One Stop Service   มลู คา่ 44,578 ล้านบาท เพ่ิมขน้ึ รอ้ ยละ 2.95 และ 6.25 3) จัดท�ำ มาตรฐานการผลติ ตา่ ง ๆ เชน่ GAP/HACCP เปน็ ตน้ ตามล�ำ ดับ เมื่อเทียบกบั ปี 2564 ปรมิ าณนำ�เข้าเพม่ิ ข้ึน 4) พัฒนาระบบการตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) ของแหล่งที่มา เนื่องจากผลผลิตทูน่าในประเทศท่ีจับได้มีปริมาณลดลง ของวตั ถุดิบปลาทูน่า และตน้ ทุนการผลติ ทนู ่ากระป๋องในประเทศสงู ขึ้น 2. ภาครัฐและเอกชนได้ร่วมกันกำ�หนดมาตรการดำ�เนินการเพื่อป้องกัน การระบาดของโรคโควดิ -19 โดยมกี ารตรวจคดั กรองแรงงาน โดยเฉพาะแรงงาน ต่างด้าว การพ่นฆ่าเชื้อสถานประกอบการ และประชาสัมพันธ์ เพื่อสร้าง ความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคท้ังในและต่างประเทศในเร่ืองความปลอดภัย ของอาหารจากโรคโควดิ -19 90

ภาพแสดงพ้นื ที่แหลง่ ผลิตปลาปน่ ของประเทศไทย พ้นื ที่แหลง่ ผลิตปลาปน่ 91

การผลติ ปลาป่นและสัตวน์ ้าํ ไมม่ กี ระดกู สันหลงั ปน่ การคา้ รายการ 2563 2564 2565 รายการ 2563 2564 2565 1. จำ�นวนโรงงาน (โรง)1/ 68 68 68 1. การค้าของโลก (ล้านตัน) 2/ 2. ผลผลติ ปลาปน่ โลก (ล้านตนั )2/ 4.89 4.95 4.83 น�ำ เขา้ 3.41 3.47 3.34 0.34 0.34 0.34 ส่งออก 2.95 2.86 2.82 3. ผลผลิตปลาปน่ ไทย (ล้านตนั )1/ 2. ใช้ในประเทศ (ลา้ นตัน) 0.29 0.27 0.27 4. อัตราแปลง ปลาเปด็ หรอื ปลาสด (กก.) : ปลาปน่ (กก.) = 4 : 1 3. น�ำ เขา้ 4/ 3.1 ปลาป่นโปรตนี สูงกวา่ 60 % 5. ราคาเกษตรกรขายได้ 8.15 7.25 8.91 ปริมาณ (ตนั ) 41,653 58,852 40,345 (ปลาเปด็ คละ)/สด 3/ (บาท/กก.) มูลคา่ (ล้านบาท) 1,463 2,253 1,748 5.1 ราคาขายสง่ ปลาป่น 26.11 28.85 33.32 3.2 ปลาปน่ โปรตนี ตา่ํ กวา่ 60 % * โปรตีนต่าํ กว่า 60 % (บาท/กก.) 3/ ปริมาณ (ตนั ) 115 26.07 1902 กลิ่นเบอร์ 2 ตลาด กทม. มลู ค่า (ล้านบาท) 2 70 57 5.2 ราคาขายสง่ ปลาป่น 32.00 33.85 38.32 3.3 สตั วน์ ้าํ จำ�พวกครสั ตาเชีย หรอื สัตวน์ ํ้าที่ไม่มกี ระดูกสันหลังอน่ื ๆ ปน่ โปรตนี สงู กว่า 60 % (บาท/กก.) 3/ และอาหารสตั ว์ทเ่ี หมาะส�ำ หรับเล้ียงกงุ้ กลน่ิ เบอร์ 1 ตลาด กทม. ปรมิ าณ (ตนั ) 11,952 13,233 9,527 ท่มี า: 1/ สมาคมผู้ผลติ ปลาปน่ ไทย มลู ค่า (ลา้ นบาท) 442 535 488 2/ กระทรวงเกษตรสหรฐั อเมรกิ า 4. ส่งออก 4/ 3/ ราคาปลาเป็ดคละจากสำ�นักงานเศรษฐกิจการเกษตร ราคาปลาเปด็ ดี 4.1 ปลาปน่ โปรตนี สูงกวา่ 60 % และราคาขายส่งปลาปน่ (แนะน�ำ ) จากกรมการคา้ ภายใน ปรมิ าณ (ตนั ) 79,145 72,993 73,192 4/ กรมศุลกากร ปี 2563 -2565 (HS. 2017) พกิ ดั 2301.2010.000 มูลคา่ (ลา้ นบาท) 3,041 2,846 2,344 พิกัด 2301.2020.000 พิกัด 2301.2090.001 พกิ ัด 2301.2090.090 4.2 ปลาป่นโปรตีนตํา่ กว่า 60 % และพิกัด 2309.9013.000 ปรมิ าณ (ตนั ) 69,337 48,326 56,272 หมายเหต:ุ * เปน็ การนำ�เขา้ ปลาปน่ ทไ่ี ทยส่งออกไปและไม่ไดม้ าตรฐานแลว้ ส่งกลบั มาไทย มูลคา่ (ลา้ นบาท) 2,064 1,603.18 2,344 4.3 สัตวน์ ํ้าจำ�พวกครัสตาเชยี หรอื สัตวน์ ้าํ ทไี ม่มีกระดูกสนั หลังอน่ื ๆ ป่น และอาหารสัตวท์ เ่ี หมาะสำ�หรบั เลีย้ งกุ้ง ปริมาณ (ตัน) 18,361 19,927 28,546 มลู คา่ (ลา้ นบาท) 1,159 1,428 1,962 5. คู่คา้ ทีส่ ำ�คญั จีน ญป่ี ุ่น เมยี นมา เวยี ดนาม 6. คแู่ ขง่ ทส่ี ำ�คัญ เมียนมา เวียดนาม นอร์เวย ์ การผลติ การตลาด มาตรการ ผลผลิตปลาป่นปี 2565 มีปริมาณใกล้เคียง โรงงานปลาปน่ ประสบปญั หาการขาดแคลนวตั ถดุ บิ การดำ�เนินการตามแนวทางการแก้ไขปัญหาการทำ�ประมง กับปี 2564 เน่ืองจากปริมาณปลาเป็ดของไทย หลักทใ่ี ช้ ได้แก่ ปลาเป็ด โดยชาวประมงออกจบั ปลา ผิดกฎหมายขาดการรายงานและไร้การควบคุม (IUU fishing) ลดลงจากการออกเรือจับปลาลดลง ซ่ึงเป็นผล นอ้ ยลง ประกอบกบั เกษตรกรผ้เู พาะเลย้ี งกุ้งประสบ มีการลดจำ�นวนเรือประมงจำ�กัดจำ�นวนวันการทำ�ประมงต่อปี มาจากปญั หานาํ้ มนั เชอื้ เพลงิ ทป่ี รบั ตวั สงู ขน้ึ ตง้ั แต่ กับต้นทุนการผลิตที่สูง ปัญหาเรื่องโรค และราคา การเข้มงวดการต่อใบอนุญาตทำ�ประมง การกำ�หนดขนาด ต้นปี รวมทั้งค่าแรงงานท่ีแพงข้ึน อย่างไรก็ตาม ทไี่ มจ่ งู ใจใหข้ ยายการเพาะเลย้ี ง สง่ ผลใหก้ ารสง่ ออก ตาอวนใหใ้ หญข่ นึ้ เพอื่ ใหท้ รพั ยากรประมงทางทะเลมคี วามยง่ั ยนื ผลผลิตในภาพรวมยังคงทรงตัว เน่ืองจากยังมี ลดลงร้อยละ 7.12 เมือ่ เทียบกบั ปี 2564 ในขณะที่ อกี ท้งั มีศูนยค์ วบคมุ การแจ้งเรอื เขา้ ออก (PIPO) เพ่อื ตรวจสอบ ผลติ ภณั ฑผ์ ลพลอยไดจ้ ากการแปรรปู อาหารทะเล ความต้องการใช้ปลาป่นในปี 2565 ใกล้เคียงกับปี เรือประมงครอบคลมุ ทง้ั 3 ด้าน คือ เรือประมง แรงงานประมง (By Product) เปน็ หลัก 2564 ที่ 0.27 ลา้ นตัน และการท�ำ การประมง  เพอ่ื ใหก้ ารปฏบิ ตั งิ านในการควบคมุ ดแู ล สำ�หรับการนำ�เข้าปลาป่นลดลงร้อยละ 2.93 บรหิ ารจดั การการท�ำ ประมงปลอด IUU และการค้ามนษุ ย์ 92 เมอื่ เทยี บปี 2564 โดยตลาดน�ำ เขา้ ปลาปน่ หลกั ไดแ้ ก่ นอกจากนี้ ครม. อนมุ ตั สิ ินเชื่อเพื่อให้ผ้ปู ระกอบการประมง จนี ญปี่ นุ เมยี นมา และเวยี ดนาม เนอ่ื งจากมกี ารแยง่ เข้าถึงแหล่งเงินทุนดอกเบี้ยต่ํา ดำ�เนินการโดยธนาคาร ซ้ือปลาป่นจากผู้นำ�เข้ารายใหญ่ของโลก ได้แก่ จีน เพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร ซึ่งมีการดำ�เนินการ ซ่งึ ได้เขา้ ไปตง้ั โรงงานผลิตปลาปน่ ในเมยี นมา มาเป็นระยะท่ีสอง และโครงการวิจัยร่วมกับมหาวิทยาลัย ในการใช้หนอนแมลงวันลายเพื่อทดแทนการใช้ปลาเป็ด ที่จับได้ลดลง