หน่วยที่ 4 ความเป็นพลเมืองดี

วิชาชีวิตกบั สั งคมไทย (30000-1501) หน่วยที 4 ความเปนพลเมืองดี ครูตะวัน ชัยรัต

หนว ยที่ 4 ความเปนพลเมืองดี พลเมอื งดเี นั้นปน คุณลักษณะของประชาชนท่ี พึงประสงค มกี ารรบั รูสทิ ธหิ นาท่ีของตนเองมกี ารใชส ทิ ธิ ทางการเมืองดานตา งๆ อยา งถูกตอ ง รับรูสิทธแิ ละหนาที่ ของตนเอง ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย ยอมรับและปฏิบตั ิตาม หนา ที่อันพงึ ประสงค พลเมืองเปน องคป ระกอบสําคัญของ สงั คม ทุกสังคมยอมตอ งการใหพ ลเมืองมีคุณภาพ เปน กาํ ลงั สาํ คญั ในการพฒั นาประเทศชาตใิ หเ จรญิ กา วหนา

ความหมายของพลเมืองดี ความเปนพลเมืองดีตามระบอบประชาธิปไตย เปนรากฐานสําคัญของสังคม เปนสิ่งท่ีพัฒนากอน ส่ิงอื่นใดใหคนมีความเขมแข็ง รับผิดชอบการดาํ เนิน ชีวิต ของตนเองไดอยางดี มีคุณภาพ มีคุณธรรม ภายใตกรอบกติกาของสังคมอยางมีความสุข สามารถใชชีวิตอยูรวมกับผูอื่นในสังคมไดอยางปกติ สุข บทบาทหนาท่ีของความเปนพลเมืองดี เปนกลไก สําคัญในการชวยพัฒนาประเทศ

พลเมือง หมายถึง ชาวเมือง ชาวประเทศ ประชาชน วิถี หมายถึง สาย แนว ทาง ถนน ประชาธิปไตย หมายถึง แบบการปกครอง ท่ีถือมติปวงชนเปนใหญ พลเมืองดี หมายถึง บุคคลประชาชนท่ีพึง ประพฤติ ปฏิบัติตามระเบียบกฎเกณฑของสังคม มีความรับผิดชอบตอตนเอง ตอสังคม รูจักบทบาท หนาท่ีของตนเอง ท่ีจะประพฤติปฏิบัติไดอยางเหมาะ สมไมละเมิดสิทธิเสรีภาพของผูอื่น

พลเมืองดีในวิถีชีวิตประชาธิปไตย หมายถึง พลเมืองท่ีมีคุณลักษณะท่ีสาํ คัญ คือ เปนผูที่ยึดมั่น ในหลักศีลธรรมและคุณธรรมของศาสนา มีหลักการ ทางประชาธิปไตยในการดาํ รงชีวิต ปฏิบัติตาม กฎหมาย ดํารงตนเปนประโยชนตอสังคม โดยมีการ ชวยเหลือเก้ือกูลกัน อันจะกอใหเกิดการพัฒนาสังคม และประเทศชาติใหเปนสังคมประชาธิปไตยอยาง แทจริงตามหลักการทางประชาธิปไตย

คุณลักษณะของความเปนพลเมืองดี คุณลักษณะความเปนพลเมืองดีที่ทุกสังคม พึงปรารถนา มี 9 ลักษณะ ดังนี้ 1. เคารพกฎหมายบานเมืองและปฏิบัติตาม กฎระเบียบ ขอบังคับของสังคม พลเมืองทุกคน ควรมีปฏิบัติตามกฎระเบียบ ขอบังคับของสังคม และบทบัญญัติของกฎหมาย จะทําใหสังคมมีความ เปนระเบียบ ทุกคนอยูรวมกันอยางมีความสุข

2. เปนผูมีเหตุผล และรับฟงความคิดเห็น ของผูอื่น ทุกคนยอมมีสิทธิเสรีภาพ ในการแลก เปล่ียน ความคิดเห็นซ่ึงกันและกัน รูจักการใชเหตุผล ในการดาํ เนินงานและควบคุมงาน ทาํ ใหเกิดความ เขาใจอันดีงามตอกัน 3. ยอมรับมติของเสียงสวนใหญ หากมีความ ขัดแยงในการดําเนินงาน อันเกิดมาจากความคิดเห็น ท่ีแตกตางกัน และจําเปนตองตัดสินปญหาดวยการ ใชเสียงขางมากเปนหลัก ถึงแมวาจะไมตรงกับความ คิดของเราก็ตาม เราควรตองปฏิบัติตาม เพราะเปน มติของเสียงสวนใหญ

4. เปนผูนาํ มีนํา้ ใจประชาธิปไตย และเห็นแกประโยชนของสวนรวม ทุกๆคนมีความ เปนประชาธิปไตยน้ัน ตองมีความเสียสละเพื่อผล ประโยชนของสวนรวม และรักษาไวซึ่งสังคม ประชาธิปไตย เปนการสงผลตอความมั่นคง ซึ่งสุดทายแลว ผลประโยชนดังกลาวก็ยอนกลับมาสู สมาชิกของสังคม 5. เคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น ทุกคน ไมวาเพศ ฐานะ อาชีพ ใด ควรรูจักเคารพในสิทธิ เสรีภาพของผูอ่ืน เพราะทุกคนมีสิทธิเสรีภาพ เทาเทียมกัน

6. มีความรับผิดชอบตอตนเอง สังคม ชุมชน ประเทศชาติ ในการอยูรวมกันในสังคมน้ันยอมตองมี การทาํ งานกันเปนทีม จะตองมีการแบงหนาที่ตางๆ โดยใหความสาํ คัญตอความรับผิดชอบในงานน้ันๆ ใหสมาชิกแตละคนนาํ ไปปฏิบัติตามที่ไดรับมอบ หมายไวอยางเต็มที่ 7. มีสวนรวมในกิจกรรมการเมือง การปกครอง สมาชิกทุกคนในสังคมประชาธิปไตย น้ันตองมีสวนรวมในกิจกรรมการเมืองการปกครอง เชน การเลือกตั้งสมาชิกผูแทนราษฎร การเลือกต้ัง สวนทองถิ่น

8. มีสวนรวมในการปองกัน แกไขปญหา เศรษฐกิจ สังคม สงเสริมและสนับสนุนการแกไข ปญหาความขัดแยงตางๆ ดวยวิธีทางกฎหมาย 9. มีคุณธรรม จริยธรรม ปฏิบัติตาม หลักธรรม ทุกคนควรมีศีลธรรมประจาํ ใจไวเปน หลักในการควบคุมความประพฤติของตนใหดาํ เนิน ไปอยางถูกตองเหมาะสม ตลอดจนสามารถเปน แบบอยางท่ีดีได

หนาท่ีของความเปนพลเมืองดี พลเมืองดี หมายถึง ผูที่ปฏิบัติหนาท่ีพลเมือง ไดครบถวน ทั้งกิจที่ตองทํา และกิจที่ควรทํา หนาท่ี หมายถึง กิจท่ีตองทาํ หรือควรทํา เปน สิ่งที่กําหนดใหทํา หรือหามมิใหกระทาํ ถาทําก็จะกอ ใหเกิดผลดี เกิดประโยชนตอตนเอง ครอบครัว หรือ สังคมสวนรวมแลวแตกรณี ถาไมทาํ หรือละเวน การกระทําตามที่กาํ หนดจะไดรับผลเสียโดยตรง คือ ไดรับโทษ หรือถูกบังคับ เชน ปรับ จาํ คุก เปนตน

กิจที่ควรทํา ส่ิงท่ีคนสวนใหญเห็นวาเปนหนาที่ ท่ีตองทํา ถาไมทาํ หรือละเวนจะไดรับผลเสียทางออม เชน ไดรับการดูหม่ินเหยียดหยาม ไมคบคาสมาคม ดวย ผูกระทาํ กิจท่ีควรทาํ จะไดรับการยกยอง สรรเสริญจากคนในสังคม โดยทั่วไปกิจท่ีควรทาํ ไดแก วัฒนธรรมประเพณีเปนตน

หนาท่ีของความเปนพลเมืองดีตามรัฐธรรมนูญ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 มาตรา 66-70 ไดกลาวถึง หนาที่ของชนชาวไทยตามระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ซ่ึงเปนหนาที่ตาม บทบัญญัติแหงกฎหมายสูงสุดของประเทศ ซ่ึงทุกคน จะตองรักษา และปฏิบัติตามจะหลีกเล่ียงมิได

การรักษาชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย 1. การรักษาชาติ บุคคลมีหนาท่ีรักษาไวซ่ึง ชาติ ดูแลและปองกันชาติ มิใหผูใดใชขออางใดๆ ใน การแบงแยกดินแดนไทย ดวยเหตุผลทางการเมือง การปกครอง หรือศาสนา เพราะรัฐธรรมนูญกําหนด วา \"ประเทศไทยเปนราชอาณาจักรอันหน่ึงอันเดียว จะแบงแยกมิได\" คนไทยทุกคนมีหนาท่ีรักษาชาติให มีเสถียรภาพ ม่ันคงถาวรและเปนเอกภาพตลอดไป

2. การรักษาศาสนา ประเทศไทยใหเสรีภาพ ในการนับถือศาสนาและสามารถประกอบพิธีกรรม ตามศาสนาได การบาํ รุงรักษาและเสริมสรางศรัทธา เพ่ือใหศาสนาคงอยูคูบานเมืองและเปนหลักยึด เหน่ียวดานคุณธรรมสืบไป คนไทยจึงตองชวยกัน สอดสองดูแลทั้งฆราวาสและบรรพชิตใหมีจริยาวัตร อันเหมาะสมตอศาสนาของตน

3. การรักษาการปกครองระบอบ ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปนประมุข ประเทศไทยดํารงอยูมาจนถึงปจจุบัน ดวยพระบารมี ของพระมหากษัตริยทุกพระองคตั้งแตอดีตจนถึง ปจจุบัน คนไทยจึงมีหนาท่ีดูแลรักษาและเทิดทูน สถาบันพระมหากษัตริย การปกครองของไทยจึงเปน ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปน ประมุข

การปฏิบัติตามกฎหมาย บุคคลมีหนาที่ปฏิบัติตามกฎหมาย ซ่ึง รัฐธรรมนูญไดระบุไวกวางๆ แตมีความหมาย ครอบคลุม กฎหมายทุกประเภทไมวาจะเปน กฎหมายเอกชน มหาชน หรือกฎหมายระหวาง ประเทศ รวมทั้งกฎหมายระดับตางๆ เชน พระราชบัญญัติ พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง เปนตน ประชาชนจึงตองศึกษาและทาํ ความเขาใจ เร่ืองกฎหมายเพ่ือปฏิบัติตามไดอยางถูกตอง

การไปใชสิทธิเลือกต้ัง บุคคลมีหนาท่ีไปใชสิทธิเลือกต้ัง การใชสิทธิ เลือกต้ังมีท้ังในประเทศท่ีปกครองดวยระบอบ ประชาธิปไตย คือ ระบอบการปกครองของ ประชาชนโดยประชาชน และเพ่ือประชาชน ท่ีถือ เสียงขางมากเปนสาํ คัญ แตก็เคารพในสิทธิเสรีภาพ ของเสียงขางนอย

การพัฒนาประเทศ รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ระบุถึงหนาที่ของปวงชนชาวไทย ในการปองกันประเทศ ตามมาตรา 69 แบงออกได 7 ประการ ดังนี้ 1. การปองกันประเทศ 2. การรับราชการทหาร 3. การเสียภาษีอากร 4. การชวยเหลือราชการ 5. การศึกษาอบรม 6. การพิทักษปกปองและสืบสานศิลปะ วัฒนธรรมของชาติและภูมิปญญาทองถ่ิน 7. อนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม

คุณธรรมของการเปนพลเมืองดีในสังคม ประชาธิปไตย 1. มีความจงรักภักดีตอสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย 2. ยึดมั่นในหลักธรรมของศาสนาท่ีตนเอง นับถือ และทุกศาสนาที่มีหลักธรรมสรางจิตสาํ นึกให คนทาํ ความดี ละเวนความชั่ว 3. มีความซ่ือสัตย สุจริต ตอตนเองและผูอ่ืน 4. มีความเสียสละ คาํ นึงถึงประโยชนสวนรวม มากกวาประโยชนสวนตน

5. มีความรับผิดชอบตอตนเองและสังคม 6. มีความเปนระเบียบ เคารพกฎกติกา ของสังคม 7. มีความตรงเวลา ตอการเรียน ตอการงาน และหนาที่พึงกระทํา 8. มีความกลาหาญ คุณธรรม จริยธรรม สิ่งท่ีควรรู และควรปฏิบัติ 9. มีจิตสาธารณะ คาํ นึงถึงผลประโยชนของ สวนรวม ตระหนักในความรับผิดชอบ

แนวทางปฏิบัติตนเปนพลเมืองดี 1. ดานสังคม 1) รับฟงความคิดเห็นของผูอื่น เสนอแนะแนวคิดอยางสรางสรรค 2) ยอมรับฟงเหตุผลของผูอ่ืน 3) ไมทําใหสังคมเดือดรอน 4) เคารพกฎระเบียบกติกาของสังคม 5) มีจิตสาธารณะ ชวยเหลือสังคม 6) มีจิตอาสา ชวยเหลือคนเดือดรอน 7) ไมเบียดเบียนผูอื่น

2. ดานเศรษฐกิจ 1) ยึดหลักการดําเนินชีวิต ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง 2) มีความซื่อสัตย สุจริต ในงานอาชีพ และสังคม 3) พัฒนาตนเองและอาชีพใหเจริญกาวหนา 4) รูจักประหยัด อดออม ไมฟุงเฟอ 5) ใชเวลาวางใหเปนประโยชน 6) ไมสรางคานิยมทางวัตถุ 7) คิดคน ประดิษฐสิ่งใหมๆ ใหเกิดประโยชนตอประเทศชาติ

3. ดานการเมืองการปกครอง 1) เคารพกฎหมาย 2) ยอมรับกฎกติกาการปกครอง 3) เลือกตั้งอยางบริสุทธิ์ ยุติธรรม 4) ไมเลนพรรคเลนพวก 5) กลาแสดงออกในทางท่ีถูกตอง 6) ฟงความคิดเห็นของสวนรวม 7) ทาํ งานอยางเต็มความสามารถ