การปกครองท้องถิ่นของไทย (ครู ศักดิ์นิรันดร์ วงษ์ศรีแก้ว)

นายศกั ดน์ิ ริ นั ดร์ วงษศ์ รแี กว้ การปกครองท้องถิ่นของไทย 01 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม 02 หน้าทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรม และการดาเนินชีวติ ในสังคม 03 เศรษฐศาสตร์ 04 ประวตั ศิ าสตร์ 05 ภูมศิ าสตร์

กฎหมาย ท้องถิ่น 1. พระราชบญั ญตั ิระเบียบบริหารราชการแผน่ ดิน พ.ศ. 2534 2. พระราชบญั ญตั ิองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั พ.ศ. 2540 3. พระราชบญั ญตั ิเทศบาล พ.ศ.2496 4. พระราชบญั ญตั ิสภาตาบลและองคก์ ารบริหารส่วนตาบล พ.ศ. 2537 5. พระราชบญั ญตั ิระเบียบบริหารราชการเมืองพทั ยา พ.ศ. 2542 6. พระราชบญั ญตั ิกาหนดแผนและข้นั ตอนการกระจายอานาจใหแ้ ก่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน พ.ศ.2542 7. พระราชบญั ญตั ิระเบียบบริหารงานบุคคลส่วนทอ้ งถิ่น พ.ศ. 2542 8. พระราชกฤษฎีกาวา่ ดว้ ยหลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการบริหารกิจการบา้ นเมืองท่ีดี พ.ศ.2546 9. ระเบียบวา่ ดว้ ยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526





5





หลกั การจดั ระเบียบบรหิ ารราชการ 1. หลกั การรวมอานาจการปกครอง (Centralization) 2. หลกั การแบง่ อานาจการปกครอง (Deconcentration) 3. หลกั การกระจายอานาจการปกครอง (Decentralization) 8

หลกั การรวมอานาจการปกครอง 1. กาลงั ทหารและตารวจขนึ้ ตรงตอ่ สว่ นกลาง 2. อานาจการวนิ ิจฉยั ส่งั การอยทู่ ่ีสว่ นกลาง 3. มีลาดบั ขนั้ การบงั คบั บญั ชาของเจา้ หนา้ ท่ี

หลักการแบง่ อานาจการปกครอง 1. สว่ นกลางเป็นผใู้ ชอ้ านาจแตแ่ บง่ มอบอานาจใหภ้ มู ภิ าค 2. มีเจา้ หนา้ ท่ีเป็นตวั แทนของสว่ นกลางออกไปปฏิบตั หิ นา้ ท่ี 3. สว่ นกลางแบง่ และมอบอานาจใหส้ ว่ นภมู ิภาค 10

หลกั การกระจายอานาจการปกครอง 1. มีการจดั ตงั้ องคก์ รขนึ้ 2. มีการเลือกตง้ั สภาทอ้ งถิ่นและผบู้ รหิ ารทอ้ งถิ่น 3. มีอานาจอิสระในการปกครองตนเอง 4. มงี บประมาณและรายไดข้ องตนเอง 5. มีบคุ ลากรของตนเอง 11

ส่ วนภูมิภาค การจดั ระเบยี บบริหารราชการแผ่นดนิ ส่ วนท้ องถน่ิ อบจ. จงั หวดั ส่ วนกลาง เทศบาล ส่วนราชการประจาจงั หวดั สานักนายกรัฐมนตรี อบต. กทม. อาเภอ กระทรวง พทั ยา ส่ วนราชการประจาอาเภอ กรม 12

13

การจดั ระเบียบบริหารราชการ ส่ วนท้องถนิ่ 14

15

การจัดระเบยี บบริหารราชการส่วนท้องถ่นิ 1. ความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั การปกครองทอ้ งถ่ิน 2. ท่ีมาและคุณสมบตั ิของสมาชิกสภาทอ้ งถ่ิน 3. บทบาทและการดาเนินงานของสมาชิกสภาทอ้ งถิ่น 4. การประชุมสภา 5. ความรู้เก่ียวกบั กฎหมายและการยกร่าง 6. ความรู้เกี่ยวกบั การวางแผนพฒั นาทอ้ งถ่ิน 7. ความรู้เกี่ยวกบั การคลงั และรายไดท้ อ้ งถ่ิน 8. ความรู้เกี่ยวกบั การมีส่วนร่วมของประชาชน 16

“การปกครองแบบรวมศูนย์อานาจเปรียบเหมอื นห้องใหญ่ๆทมี่ ดี วงไฟเพยี งดวง เดียวส่องสว่างอย่กู ลางห้อง แม้ดวงไฟน้ันจะสว่างสักเพยี งใดย่อมไม่สามารถทาให้ทุก ซอกทุกมมุ ของห้องได้รับแสงสว่างอย่างทว่ั ถงึ และเท่าเทยี มกนั ได้ การกระจายอานาจ เปรียบเหมือนการจดุ ไฟดวงเลก็ ๆ ขึ้นทว่ั ทุกมมุ ห้อง แม้จะเป็ นดวงไฟเลก็ ๆ แต่กท็ าให้ แสงสว่างได้ท่วั ถงึ และเท่าเทยี มกนั ทั้งห้อง” 17

ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั การปกครองท้องถน่ิ การปกครองทอ้ งถ่ิน คอื การปกครองท่ีรฐั บาล หรอื สว่ นกลางไดก้ ระจาย อานาจไปใหห้ นว่ ยการปกครองทอ้ งถ่ินซง่ึ เป็นองคก์ รท่ีมีสิทธิตามกฎหมายมีพืน้ ท่ี และประชากรเป็นของตนเองและประการสาคญั องคก์ รดงั กลา่ วจะตอ้ งมีอานาจ อสิ ระ (Autonomy)ในการปฏิบตั ิอย่างเหมาะสม 18

องค์กรปกครองส่ วนท้องถ่ินในประเทศไทย 1) องค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ รูปแบบทวั่ ไป มี 3 ประเภท คือ • องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั • เทศบาล • องคก์ ารบริหารส่วนตาบล 2) องค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ รูปแบบพเิ ศษ มี 2 ประเภท คือ • กรุงเทพมหานคร • เมืองพทั ยา 19

องค์การบริหารส่วนจังหวดั (อบจ.) • จดั ต้งั ข้ึนเป็นคร้ังแรกในปี พ.ศ.2498 • สถานะเป็นนิติบุคคลและเป็นราชการส่วนทอ้ งถ่ิน • เขตจงั หวดั เป็นเขตพ้ืนที่ ในจงั หวดั หน่ึงมีองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั • ประกอบดว้ ย 2 องคก์ รไดแ้ ก่ • สภาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั เป็นฝ่ ายสภา และนายก • องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั เป็นผบู้ ริหาร • สมาชิกสภาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั มาจากการเลือกต้งั ของประชาชน 20

จานวนสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวดั (ส.อบจ.) 48 คน ราษฎร เกินสองลา้ นคนข้ึนไป 42 คน ราษฎร หน่ึงลา้ นห้าแสนคนแต่ไม่เกินสองลา้ นคน 36 คน ราษฎร หน่ึงลา้ นคนแต่ไม่เกินหน่ึงลา้ นหา้ แสนคน 30 คน ราษฎร หา้ แสนคนแต่ไม่เกินหน่ึงลา้ นคน 24 คน ราษฎร ไม่เกินห้าแสนคน 21

จานวนสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวดั (ส.อบจ.) • สภาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั มีอายุ 4 ปี ส่วนนายกองคก์ ารบริหารส่วน จงั หวดั มาจากการเลือกต้งั โดยตรงของประชาชนตามกฏหมายวา่ ดว้ ยการ เลือกต้งั สมาชิกสภา • ทอ้ งถ่ิน หรือผบู้ ริหารทอ้ งถ่ิน และมรวาระการดารงตาแหน่ง 4 ปี • นายกองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั แต่งต้งั รองนายกองคก์ ารบริหารส่วน จงั หวดั ซ่ึงมิใช่สมาชิกสภาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั 22

องค์การบริหารส่วนจังหวดั (อบจ.) • องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั อยภู่ ายใตก้ ารกากบั ดูแลของผวู้ า่ ราชการจงั หวดั • ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั มีอานาจในการยบั ย้งั การปฏิบตั ิการที่อาจนามาซ่ึงความ เสียหายเพิกถอนมติที่ขดั กบั กฎหมาย กฎ ระเบียบ หรืออยนู่ อกอานาจหนา้ ที่ • นอกจากน้ียงั เสนอใหร้ ัฐมนตรีสงั่ ใหน้ ายกองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั พน้ จากตาแหน่ง และแนะนาใหร้ ัฐมนตรียบุ สภาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั ได้ 23

อานาจหน้าท่ี องค์การบริหารส่วนจงั หวดั • บริการสาธารณะขนาดใหญ่ • แผนพฒั นาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั • ประสานการจดั ทาแผนพฒั นาจงั หวดั 24

อานาจหน้าที่ องค์การบริหารส่วนจงั หวดั • บริการสาธารณะขนาดใหญ่ • แผนพฒั นาองคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั • ประสานการจดั ทาแผนพฒั นาจงั หวดั • ไม่เนน้ การใหบ้ ริการสาธารณะ แต่ช่วยประสานและช่วยเหลือการทางาน ขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่นอ่ืน 25

เทศบาล • ไดม้ ีการตราพระราชบญั ญตั ิจดั ระเบียบเทศบาล พ.ศ. 2476 ข้ึน • จดั ต้งั เทศบาลคร้ังแรกในปี พ.ศ.2478 โดยการยกฐานะของสุขาภิบาลท่ีมีอยู่ เดิม 35 แห่งข้ึนเป็นเทศบาล • นบั จากน้นั ไดม้ ีการแกไ้ ขพระราชบญั ญตั ิและกฎหมายที่เก่ียวขอ้ งหลายคร้ัง โดยเฉพาะพระราชบญั ญตั ิเทศบาล พ.ศ.2496ซ่ึงถือเป็นกฎหมายหลกั ของ การบริหารราชการเทศบาลในปัจจุบนั 26

เทศบาลตาบล การจัดต้งั เทศบาล เทศบาลนคร เทศบาลเมอื ง ราษฎรต้งั แต่ ราษฎรต้งั แต่ 50,000 ขนึ้ ไป 10,000 คนขนึ้ ไป ต้งั ศาลากลางจงั หวดั 27

ประชาชนเลือกต้งั เทศบาล ประชาชนเลือกต้งั สภา เทศบาล นายกเทศมนตรี (ฝ่ ายนิติบญั ญตั ิ) (ฝ่ ายบริ หาร) สมาชิก ตามเกณฑ์ วาระ 4 ปี วาระ 4 ปี 28

สมาชิกสภา เทศบาล (สท.) 1. เทศบาลตาบล มีสมาชิกสภาเทศบาลไดจ้ านวน 12 คน 2. เทศบาลเมือง มีสมาชิกสภาเทศบาลไดจ้ านวน 18 คน 3. เทศบาลนคร มีสมาชิกสภาเทศบาลไดจ้ านวน 24 คน 29

อานาจหน้าท่ขี องเทศบาลตาบล (1) รักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน (2) ใหม้ ีและบารุงทางบกและทางน้า (3) รักษาความสะอาดของถนน หรือทางเดินและที่สาธารณะ รวมท้งั การกาจดั มูลฝอยและส่ิงปฏิกลู (4) ป้องกนั และระงบั โรคติดต่อ (5) ใหม้ ีเคร่ืองใชใ้ นการดบั เพลิง (6) ใหร้ าษฎรไดร้ ับการศึกษาอบรม (7) ส่งเสริมการพฒั นาสตรี เดก็ เยาวชน ผสู้ ูงอายแุ ละผพู้ กิ าร (8) บารุงศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ินและวฒั นธรรมอนั ดีของทอ้ งถิ่น (9) หนา้ ที่อ่ืนตามท่ีกฎหมายบญั ญตั ิใหเ้ ป็นหนา้ ที่ของเทศบาล 30

อานาจหน้าท่ขี องเทศบาลเมือง (10) ใหม้ ีน้าสะอาดหรือการประปา (11) ใหม้ ีโรงฆ่าสตั ว์ (12) ใหม้ ีและบารุงสถานท่ีทาการพทิ กั ษแ์ ละรักษาคนเจบ็ ไข้ (13) ใหม้ ีและบารุงทางระบายน้า (14) ใหม้ ีและบารุงสว้ มสาธารณะ (15) ใหม้ ีและบารุงการไฟฟ้า หรือแสงสวา่ งโดยวธิ ีอ่ืน (16) ใหม้ ีการดาเนินกิจการโรงรับจานาหรือสถานสินเช่ือทอ้ งถิ่น 31

อานาจหน้าท่ขี องเทศบาลนคร (17) ใหม้ ีและบารุงการสงเคราะห์มารดาและเดก็ (18) กิจการอยา่ งอ่ืนซ่ึงจาเป็นเพื่อการสาธารณสุข (19) การควบคุมสุขลกั ษณะและอนามยั ในร้านจาหน่ายอาหาร โรงมหรสพ และ สถานบริการอ่ืน (20) จดั การเกี่ยวกบั ท่ีอยอู่ าศยั และการปรับปรุงแหล่งเส่ือมโทรม (21) จดั ใหม้ ีการควบคุมตลาด ท่าเทียบเรือ ท่าขา้ มและที่จอดรถ (22) การวางผงั เมืองและการควบคุมการก่อสร้าง (23) การส่งเสริมกิจการท่องเท่ียว 32

อานาจหน้าท่ขี องเทศบาลเมือง (10) ใหม้ ีน้าสะอาดหรือการประปา (11) ใหม้ ีโรงฆ่าสตั ว์ (12) ใหม้ ีและบารุงสถานท่ีทาการพทิ กั ษแ์ ละรักษาคนเจบ็ ไข้ (13) ใหม้ ีและบารุงทางระบายน้า (14) ใหม้ ีและบารุงสว้ มสาธารณะ (15) ใหม้ ีและบารุงการไฟฟ้า หรือแสงสวา่ งโดยวธิ ีอ่ืน (16) ใหม้ ีการดาเนินกิจการโรงรับจานาหรือสถานสินเช่ือทอ้ งถิ่น 33

องค์การบริหารส่ วนตาบล • องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินขนาดเลก็ ท่ีสุดและใหม่ที่สุดในประเทศไทย • มีฐานะเป็นนิติบุคคล • แบ่งออกเป็น 3 ขนาด ไดแ้ ก่ องคก์ ารบริหารส่วนตาบลขนาดใหญ่ ขนาด กลางและขนาดเลก็ 34

โครงสร้างของ อบต. ประชาชนเลือกต้งั ประชาชนเลือกต้งั สภา อบต. นายก อบต. (ฝ่ ายนิติบญั ญตั ิ) (ฝ่ ายบริ หาร) สมาชิก ตามเกณฑ์ วาระ 4 ปี วาระ 4 ปี 35

สภาองค์การบริหารส่ วนตาบล จานวนหมู่บา้ น 1 หมู่บา้ น 2 หมู่บา้ น 3 หมู่บา้ นข้ึนไป จานวนสมาชิก 6 คน หมู่บา้ นละ 3 คน หมู่บา้ น ละ 2 คน สมาชิกโดยตาแหน่ง 1. กานนั 2. ผใู้ หญ่บา้ น 3. แพทยป์ ระจาตาบล 36

องค์การบริหารส่วนตาบล มอี านาจหน้าที่ 1) จดั ใหม้ ีและบารุงรักษาทางน้าและทางบก 2) รักษาความสะอาดของถนน ทางน้า ทางเดิน และท่ีสาธารณะ รวมท้งั กาจดั มูลฝอยและสิ่งปฏิกลู 3) ป้องกนั โรคและระงบั โรคติดต่อ 4) ป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั 5) ส่งเสริมการศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม 6) ส่งเสริมการพฒั นาสตรี เดก็ เยาวชน ผสู้ ูงอายุ และผพู้ ิการ 7) คุม้ ครอง ดูแล และบารุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและ ส่ิงแวดลอ้ ม 8) ปฏิบตั ิหนา้ ที่อ่ืนตามท่ีทางราชการมอบหมาย 37

องค์การบริหารส่วนตาบล มีอานาจหน้าที่ 1) ใหม้ ีน้าเพ่อื การอุปโภค บริโภค และการเกษตร 2) ใหม้ ีและบารุงการไฟฟ้าหรือแสงสวา่ งโดยวธิ ีอ่ืน 3) ใหม้ ีและบารุงรักษาทางระบายน้า 4) ใหม้ ีและบารุงสถานที่ประชุม การกีฬา การพกั ผอ่ นหยอ่ นใจและสวนสาธารณะ 5) ใหม้ ีและส่งเสริมกลุ่มเกษตรและกิจการสหกรณ์ 6) ส่งเสริมใหม้ ีอุตสาหกรรมในครอบครัว 7) บารุงและส่งเสริมการประกอบอาชีพของราษฎร 8) การคุม้ ครองดูแลและรักษาทรัพยส์ ินอนั เป็นสาธารณสมบตั ิของแผน่ ดิน 9) หาผลประโยชนจ์ ากทรัพยส์ ินขององคก์ ารบริหารส่วนตาบล 10) ใหม้ ีตลาด ท่าเทียบเรือ และท่าขา้ ม 11) กิจการเก่ียวกบั การพาณิชย์ 12) การท่องเที่ยว 13) การผงั เมือง 38

เมืองพทั ยา • หน่วยการปกครองทอ้ งถ่ินรูปแบบพเิ ศษ • เปลี่ยนฐานะสุขาภิบาลนาเกลือ • ผจู้ ดั การเมือง (City Manager) • ฐานะเป็นนิติบุคคล • จานวน24 คน มาจากการเลือกต้งั จากราษฎรในเขตเมืองพทั ยา • นายกเมืองพทั ยามา 39

อานาจหน้าทเี่ มืองพทั ยา 1) การรักษาความสงบเรียบร้อย 2) การส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอ้ มและทรัพยากรธรรมชาติ 3) การคุม้ ครองและดูแลรักษาทรัพยส์ ินอนั เป็นสาธารณสมบตั ิของแผน่ ดิน 4) การวางผงั เมืองและการควบคุมการก่อสร้าง 5) การจดั การเก่ียวกบั ที่อยอู่ าศยั และการปรับปรุงแหล่งเสื่อมโทรม 6) การจดั การจราจร 7) การรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบา้ นเมือง 40

อานาจหน้าท่ีเมืองพทั ยา 8) การกาจดั มูลฝอยและส่ิงปฏิกลู และการบาบดั น้าเสีย 9) การจดั ใหม้ ีน้าสะอาดหรือการประปา 10) การจดั ใหม้ ีการควบคุมตลาด ท่าเทียบเรือ และที่จอดรถ 11) การควบคุมอนามยั และความปลอดภยั ในร้านจาหน่ายอาหาร โรงมหรสพ และสถานบริการอ่ืน 12) การควบคุมและส่งเสริมกิจการท่องเท่ียว 13) การบารงุ รกั ษาศลิ ปะ จารตี ประเพณี ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ และวฒั นธรรมของทอ้ งถิ่น 14) อานาจหนา้ ท่ีอื่นตามท่ีกฎหมายกาหนดใหเ้ ป็นของเทศบาลนครหรือของเมืองพทั ยา 41

องค์ประกอบขององค์กร ปกครองส่ วนท้ องถ่นิ สภาท้องถิ่น ผู้บริหารท้องถน่ิ ข้าราชการท้องถน่ิ 42

บทบาทและการดาเนินงานของสมาชิกสภาท้องถ่นิ 43

บทบาทและการดาเนินงานของสมาชิกสภาท้องถ่นิ 44

การประชุมสภาท้องถน่ิ • การประชุมสภาคร้ังแรก • การประชุมสภาทอ้ งถ่ิน • การเรียกประชุมสภาท้องถน่ิ • การเสนอญตั ติ • ร่างข้อบญั ญัติ • การอภปิ ราย 45

ข้อบัญญัติท้องถน่ิ • เทศบาล ใชช้ ่ือวา่ “เทศบญั ญตั ิ” • องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั ใชช้ ื่อวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิจงั หวดั ” • องคก์ ารบริหารส่วนตาบล ใชช้ ื่อวา่ “ขอ้ บงั คบั ตาบล” • กรุงเทพมหานคร ใชช้ ่ือวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิกรุงเทพมหานคร” และ • เมืองพทั ยา ใชช้ ่ือวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิเมืองพทั ยา” 46

ข้อบัญญัติท้องถน่ิ • เทศบาล ใชช้ ่ือวา่ “เทศบญั ญตั ิ” • องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั ใชช้ ื่อวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิจงั หวดั ” • องคก์ ารบริหารส่วนตาบล ใชช้ ื่อวา่ “ขอ้ บงั คบั ตาบล” • กรุงเทพมหานคร ใชช้ ่ือวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิกรุงเทพมหานคร” และ • เมืองพทั ยา ใชช้ ่ือวา่ “ขอ้ บญั ญตั ิเมืองพทั ยา” 47

ไม่เห็นด้วย ผ้วู ่าราชการจงั หวดั เห็นด้วย เกนิ 15 วนั มตเิ ห็นชอบผ่าน 30 วนั / คะแนน 2 ส่วน 3 7 วนั 7 วนั ส่งให้ นายก อบจ. ลง ลงมติผา่ น ร่าง ขอ้ บญั ญตั ิ นามประกาศใช้ สภา อบจ. เสนอ ร่าง ขอ้ บญั ญตั ิ นายก อบจ. 48