631081432

0801211 เอกเทศสญั ญา 1 สญั ญาเช่าซ้ือ Hire Purchase นางสาวเสาวลกั ษณ์ โชติกะ 631081432

คานา หนังสือเลม่ น้ีเป็ นสว่ นหน่ึงของรายวิชา 0801211เอกเทศ สญั ญา 1 โดยมีจดุ ประสงค์ เพื่อการศึกษาความรทู้ ่ีไดจ้ ากเรอ่ื งสญั ญาเช่า ซ้อื สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้อื แบบของสญั ญาเชา่ ซ้อื หนา้ ที่และความ รบั ผิดชอบของผเู้ ช่าและผใู้ หเ้ ช่า ความระงบั ของสญั ญาเช่าซ้ือ และอาย ุ ความ ผจู้ ดั ทาหวงั ว่า หนงั สือเลม่ น้ีจะเป็ นประโยชน์กบั ผอู้ ่าน หรือ นักเรียน นักศึกษา ที่กาลงั หาข้อมลู เรื่องน้ีอยู่ หากมีข้อแนะนาหรือ ขอ้ ผดิ พลาดประการใด ผจู้ ดั ทาขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มา ณ ท่ีน้ีดว้ ย เสาวลกั ษณ์ โชติกะ

สารบญั หนา้ 1-2 บทนา 3-9 สญั ญาเช่าซ้ือ 10-13 สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้ือ 14-16 แบบของสญั ญาเช่าซ้ือ 17-21 หนา้ ที่และความรบั ผิดของผเู้ ชา่ และผใู้ หเ้ ช่า 22-24 ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้ือ อายคุ วาม บรรณานกุ รม

1 สญั ญาเชา่ ซ้ือ (Hire Purchase) สญั ญาเช่าซ้ือซึ่งเป็ นทรพั ย์สินท่ีประชาชน นิยมเข้าทาสัญญาเช่าซ้ือกันน้ันได้แก่ บ้าน รถยนต์ โทรศพั ทม์ อื ถือ เป็ นตน้ สญั ญาเช่าซ้อื ไดม้ ีการบญั ญัติเอาไวใ้ นบรรพ 3 ลกั ษณะ 5 ตงั้ แต่มาตรา 572 - 574 การทาสญั ญาเช่า ซ้ือนนั้ ค่สู ญั ญาจะต้องทาเป็ นหนงั สือเสมอ หากไม่ได้ทา เป็ นหนงั สือสญั ญาเช่าซ้ือก็ตกเป็ นโมฆะผมู้ ีสว่ นไดเ้ สียคน ใดคนหนึ่งจะยกความเสียเปลา่ แห่งโมฆะกรรมนน้ั ข้ึนกลา่ ว อา้ งก็ได้ซึ่งกฎหมายใหน้ าบทบัญญัติว่าดว้ ยลาภมิควร ไดม้ าบงั คบั ใชแ้ กก่ รณี

2 สญั ญาเชา่ ซ้ือ (Hire Purchase) มาตรา 572 อนั ว่าเช่าซ้อื นน้ั คือสญั ญาซ่งึ เจา้ ของเอาทรพั ยส์ ินออกใหเ้ ช่า และใหค้ ามน่ั ว่าจะขาย ทรพั ยส์ ินนนั้ หรอื ว่าจะให้ทรพั ยส์ ินนนั้ ตกเป็ นสิทธิแก่ผเู้ ช่า โดยเงื่อนไขที่ผเู้ ช่าไดใ้ ช้เงินเป็ นจานวนเท่านน้ั เท่าน้ี คราว สญั ญาเช่าซ้อื นน้ั ถา้ ไม่ทาเป็ นหนงั สือ ท่านว่าเป็ นโมฆะ มาตรา 573 ผเู้ ช่าจะบอกเลิกสญั ญาในเวลาใดเวลาหนึ่งก็ไดด้ ว้ ยส่งมอบทรพั ยส์ ินกลบั คืนให้แก่ เจา้ ของโดยเสียค่าใชจ้ ่ายของตนเอง มาตรา 574 ในกรณีผิดนดั ไม่ใช้เงินสองคราวติด ๆ กนั หรือกระทาผิดสญั ญาในขอ้ ที่เป็ นส่วน สาคญั เจา้ ของทรพั ยส์ ินจะบอกเลิกสญั ญาเสียก็ได้ ถา้ เช่นนน้ั บรรดาเงินที่ไดใ้ ช้มาแลว้ แต่ก่อน ใหร้ ิบเป็ นของ เจา้ ของทรพั ยส์ นิ และเจา้ ของทรพั ยส์ ินชอบทจี่ ะกลบั เขา้ ครองทรพั ยส์ นิ นนั้ ไดด้ ว้ ย อน่ึง ในกรณีกระทาผิดสญั ญาเพราะผิดนัดไม่ใช้เงินซ่ึงเป็ นคราวที่สดุ น้ัน ท่านว่าเจ้าของ ทรพั ยส์ นิ ชอบท่ีจะริบบรรดาเงินที่ไดใ้ ชม้ าแลว้ แต่ก่อนและกลบั เขา้ ครองทรพั ยส์ ินไดต้ ่อเมื่อระยะเวลาใช้เงินได้ พน้ กาหนดไปอีกงวดหนงึ่

3 สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้อื

4 สาระสาคญั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื มาตรา 572 วรรคแรกบัญญัติว่า ตวั อยา่ ง อนั ว่าเช่าซ้อื นนั้ คือสญั ญาซึ่งเจา้ ของทรพั ยส์ ินออก ใหเ้ ช่าและใหค้ ามน่ั ว่าจะขายทรพั ยส์ ินนนั้ หรือว่าจะ นาย ค. มาสอนหนงั สือในระดบั ใหท้ รพั ยส์ ินนนั้ ตกเป็ นสิทธิ์แก่ผเู้ ช่าโดยเงื่อนไขท่ีผู้ ปริญญาตรีท่ีจังหวัดพัทลงุ นาย ค. จึงไดท้ า เช่าไดเ้ งินเป็ นจานวนเทา่ นน้ั เทา่ น้คี ราว สญั ญาเช่าซ้ือรถยนตจ์ ากนาย ง. ผใู้ หเ้ ช่าซ้ือ โดยชาระราคาค่าเช่าซ้ือกันเป็ นงว ดๆ ละ ดงั นนั้ สญั ญาเช่าซ้อื คือสญั ญาซ่ึงเจา้ ของ 10,000 บาท เป็ นระยะเวลา 5 ปี เมื่อนาย ค. ทรพั ยส์ ินออกใหเ้ ช่าและให้คามน่ั ว่าจะขายทรพั ยส์ ินนนั้ ชาระราคาค่าเช่ าซ้ือครบงว ดท้ังหมดแล้ว หรือว่ าจะให้ทรพั ย์สินนั้นตกเป็ นสิทธ์ิ แก่ผ้เู ช่า โดย รถยนตค์ นั ดงั กล่าวก็จะตกเป็ นกรรมสิทธิ์ของ เงื่อนไขที่ผเู้ ช่าไดใ้ ช้เงินเป็ นจานวนเท่านนั้ เท่าน้ีคราวเป็ น นาย ค. ดงั น้เี ป็ นสญั ญาเช่าซ้อื สงั หารมิ ทรพั ย์ การตอบแทน เม่ือผเู้ ช่าซ้ือชาระราคาค่าเช่าซ้ือครบงวด ทง้ั หมดแลว้ กรรมสิทธิ์ในทรพั ยส์ ินที่เช่าซ้ือก็จะตกเป็ น กรรมสทิ ธ์ิของผเู้ ช่าซ้อื

5 1.สาระสาคญั ของสญั ญาเชา่ ซ้ือ มีดงั น้ี 1.1 สญั ญาเช่าซ้อื เป็ นสญั ญาทม่ี ีคส่ ู ญั ญาสองฝ่ าย คาพิพากษาศาลฎีกาที่ 568/2541 สญั ญาเช่าซ้อื เป็ นสญั ญาท่ีมีค่สู ญั ญาสอง รถยนต์ท่ีจาเลยเช่าซ้ือจากโจทกเ์ ป็ นรถยนต์เก่า ฝ่ าย คือ “ผเู้ ช่าซ้ือ” และ “ผใู้ ห้เช่าซ้ือ” ซ่ึงสญั ญาเช่าซ้ือ แต่มีสภาพพอใชไ้ ด้ และจาเลยไดต้ รวจดสู ภาพรถยนต์ท่ีเช่าซ้ือแลว้ เป็ นนติ กิ รรมสญั ญาอยา่ งหนึ่ง กลา่ วคอื สญั ญาเช่าซ้อื คือ และจาเลยไดร้ บั มอบรถยนต์คนั ดงั กลา่ วซึ่งเป็ นคนั เดียวกนั กบั ที่ได้ สญั ญาทีเ่ จา้ ของทรพั ยส์ นิ ออกใหเ้ ชา่ และใหค้ ามนั่ ว่าจะขาย ตกลงทาสญั ญาเช่าซ้ือตามสญั ญาเช่าซ้ือเช่นน้ี กรณีจึงมิใช่เป็ น ทรพั ยส์ ินหรอื จะใหท้ รพั ยส์ ินนน้ั ตกเป็ นสทิ ธแิ ก่ผเู้ ชา่ การสาคญั ผิดในตวั ทรพั ยส์ ินท่ีซ้อื ขายกนั ไมท่ าใหส้ ญั ญาเช่าซ้อื ตก เป็ นโมฆะสว่ นการที่จาเลยมาตรวจสอบภายหลงั พบว่า หมายเลข ก า ร แ ส ด ง เ จ ต น า เ ข้า ท า ส ัญ ญ า เ ช่ า ซ้ ื อ ตัวถงั และหมายเลขเครื่องยนต์มีการปลอมแปลง ไม่ตรงกบั ระหว่างคส่ ู ญั ญากจ็ ะตอ้ งไมเ่ กิดจากการถกู ข่มข่ ู กลฉอ้ ฉล หมายเลขทะเบียนตามใบอนญุ าตทะเบียนรถยนต์คนั ท่ีเช่าซ้ือเป็ น ไม่ว่าจะเป็ นการสาคญั ผดิ ในสงิ่ ซึ่งเป็ นสาระสาคญั แห่งนิติ เพียงความสาคญั ผิดในคณุ สมบตั ิของทรพั ยส์ ิน ซึ่งตามปกติถือว่า กรรม หรือสาคญั ผิดในตัวบคุ คลหรือตวั ทรพั ยส์ ิน หาก เป็ นสาระสาคญั อนั ทาใหน้ ิติกรรมการเช่าซ้ือรถยนต์ดงั กล่าวเป็ น สญั ญาเช่าซ้อื มีวตั ถปุ ระสงคเ์ ป็ นการพ้นวิสยั เป็ นการฝ่ า โมฆยี ะ ตาม ป.พ.พ.มาตรา 157 เมอื่ จาเลยไมไ่ ดแ้ สดงเจตนาบอก ฝื นขอ้ ตอ้ งหา้ มชดั เจนโดยกฎหมาย สญั ญาดงั กล่าวก็ตก ลา้ งโมฆียะกรรมดงั กล่าวแก่โจทก์ สญั ญาเช่าซ้ือระหว่างโจทกก์ บั เป็ นโมฆะ จาเลยจึงยงั คงใชบ้ งั คบั ได้ หาตกเป็ นโมฆะไม่ ดงั นน้ั เม่ือโจทกบ์ อก เลิกสัญญาเช่าซ้ือแล้ว จาเลยผ้เู ช่ าซ้ือจึงมีหน้าที่ต้องส่งมอบ รถยนต์ท่ีเช่าซ้อื คืนใหโ้ จทกใ์ นสภาพใชก้ ารไดด้ ี

6 1.สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้ือ มีดงั น้ี 1.2 สญั ญาเช่าซ้อื เป็ นสญั ญาท่ีเจา้ ของทรพั ยส์ นิ ออกใหเ้ ชา่ คาพิพากษาฎีกาที่ 3718/2525 และใหค้ ามนั่ ว่าจะขายทรพั ยส์ ินนน้ั หรือว่าจะใหท้ รพั ยส์ ิน นน้ั ตกเป็ นสิทธแิ์ กผ่ เู้ ช่า การใหเ้ ช่าซ้ือเป็ นธรุ กิจหนึ่งซึ่ง ร ว ม อ ยู่ใ น ธ ุร กิ จ ก า ร ค้ า อ่ื น ๆ ต า ม สัญ ญ า เ ช่ า ซ้ื อ เ ป็ น สัญ ญ า ท่ี เ จ้า ข อ ง วัตถปุ ระสงคข์ องโจทกซ์ ่ึงเป็ นบริษทั จากดั แม้ ทรพั ยส์ นิ ออกใหเ้ ชา่ และใหค้ ามนั่ ว่าจะขายทรพั ยส์ นิ นน้ั หรอื โจทกจ์ ะไม่มีสินค้าของตนเอง ก็อาจนาเอา ว่าจะใหท้ รพั ยส์ นิ นนั้ ตกเป็ นสทิ ธิแ์ ก่ผใู้ หเ้ ชา่ สินค้ามาให้ลกู ค้าทาการเช่าซ้ือได้โดยทา สญั ญาเช่าซ้ือกนั ไว้ล่วงหนา้ ให้มีผลบังคบั กนั “ตกเป็ นสิทธิ” หมายถึง ผ้เู ช่าซ้ือไดช้ าระ ได้ในเม่ือโจทกเ์ ป็ นเจา้ ของทรพั ยแ์ ลว้ มิใช่ว่า เงนิ ใหแ้ ก่ผเู้ ชา่ ซ้ือพบแลว้ ใหท้ รพั ยส์ ินตกเป็ นกรรมสิทธ์ิแก่ เมอ่ื ไมม่ สี ินคา้ ของตนเองแลว้ จะประกอบธรุ กิจ ผเู้ ชา่ ซ้อื ดผู หู้ ญิงอาบนา้ คนแกผ่ ใู้ ดก็ยอ่ มเป็ นสทิ ธิ์ของผเู้ ชา่ การคา้ ประเภทน้ีไม่ได้ ซ้อื ดงั นน้ั ในสญั ญาเช่าซ้ือ ผใู้ หเ้ ช่าจึงตอ้ งเป็ นผมู้ ีสิทธ์ิใน ทรพั ยส์ นิ อนั เป็ นวตั ถแุ ห่งสญั ญาเชา่

7 1.สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้ือ มีดงั น้ี 1.3 สญั ญาเช่าซ้อื มีทรพั ยส์ ินเป็ นวัตถแุ ห่งสญั ญา วตั ถแุ ห่งสญั ญาเช่าซ้ือ คือ ทรพั ยส์ ินซ่ึงหมายรวมทงั้ ทรพั ยแ์ ละวตั ถไุ ม่มีรปู รา่ ง ซ่ึงอาจมีราคาและอาจ ถอื เอาได้ และหากพิจารณาคาว่าทรพั ยส์ ิน ตามสญั ญาซ้ือขายจากบทมาตรา 456 แลว้ อาจแบ่งทรพั ยส์ ินออกไดเ้ ป็ น อสงั หารมิ ทรพั ย์ สงั หารมิ ทรพั ย์ และสงั หารมิ ทรพั ยช์ นดิ พิเศษ ทรพั ย์สินบางอย่างน้ันไม่สามารถที่จะนามาทาสัญญาเช่าซ้ือระหว่างกนั ได้ เช่น ทรพั ย์นอกพาณิชย์ ไดแ้ ก่ ทรพั ยท์ ไี่ มส่ ามารถถือเอาหรอื ทรพั ยท์ ีโ่ อนแกก่ นั มิไดโ้ ดยชอบดว้ ยกฎหมาย เช่น ดวงจันทร์ ดวงดาว อากาศ เป็ น ตน้ ดงั นน้ั เม่อื ทรพั ยส์ นิ บางอย่างไม่สามารถท่ีจะนามาทาสญั ญาเช่าซ้ือระหว่างกนั ได้ เพราะตอ้ งห้ามมิให้ โอนกนั ตามกฎหมาย สญั ญาเช่าซ้ือจึงตกเป็ นโมฆะเพราะมีวัตถปุ ระสงคเ์ ป็ นการพน้ วิสยั และตอ้ งห้ามชดั แจ้งโดย กฎหมาย

8 1.สาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้ือ มีดงั น้ี 1.4 เป็ นสญั ญาทีผ่ เู้ ช่าไดใ้ ชเ้ งินเป็ นจานวนเท่านนั้ เท่าน้ี คาพิพากษาฎีกาท่ี 2930/2530 คราว แม้ผ้รู อ้ งทาสัญญาเช่า สญั ญาเช่าซ้อื เป็ นสญั ญาที่ผเู้ ช่าไดใ้ ช้เงิน ซ้ือที่ดินจาก ส. และชาระค่าเช่าซ้ือ เป็ นจานวนเท่านน้ั เท่าน้คี ราวใหแ้ ก่ผเู้ ช่าซ้ือซ่ึงจะจ่ายกนั ครบถ้วนแลว้ แต่เม่ือ ส. ยังไม่ไดจ้ ด เป็ นงวดๆ โดยไม่จาเป็ นตอ้ งกาหนดการผ่อนชาระเป็ น ทะเบียนโอนกรรมสทิ ธิ์ ท่ีดินจึงยงั ไม่ตก รายเดือน รายวัน หรอื รายสปั ดาหแ์ ต่อย่างใด และเม่ือ ไปเป็ นของ ผ้รู ้อ งโดย สมบรู ณ์ตา ม ชาระคา่ เช่าซ้อื ครบตามงวดที่ตกลงกนั ครบถว้ นแลว้ ผู้ กฎหมาย ส. ยงั คงเป็ นเจา้ ของท่ีดินนน้ั เช่าซ้อื ก็ไดก้ รรมสิทธ์ิในทรพั ยส์ นิ นน้ั อย่ ู

9 1.สาระสาคญั ของสญั ญาเชา่ ซ้ือ มีดงั น้ี ขอ้ สงั เกต ในสญั ญาเช่าทรพั ยน์ น้ั ถือเอาคณุ สมบัติของผ้เู ช่าเป็ นสาระสาคญั ของสญั ญา ผใู้ ห้เช่า จะตอ้ งคานึงถึงคณุ สมบัติของผเู้ ช่าเป็ นสาคญั ในการไว้วางใจให้เป็ นบคุ คลผไู้ ดใ้ ชห้ รือไดร้ บั ประโยชน์ รวมถึงการดแู ลทรพั ยส์ ินทเี่ ช่า สิทธิของผเู้ ช่าจึงตกเป็ นสิทธิเฉพาะตวั ดงั นน้ั ในสญั ญาเช่าซ้ือ หาผเู้ ช่า ซ้อื ถึงแกค่ วามตาย สญั ญาเช่าซ้อื ไม่ระงบั ทายาทสบื สิทธิของผเู้ ช่าซ้อื ได้

10 แบบของสญั ญาเชา่ ซ้อื

11 2. แบบของสญั ญาเชา่ ซ้อื แบบของสญั ญาเช่าซ้ือนนั้ บญั ญัติ ตวั อยา่ ง เอาไวใ้ นมาตรา 572 วรรคสอง ว่า... “สญั ญา เช่าซ้อื นนั้ ถา้ ไม่ทาเป็ นหนงั สือ ท่านว่าเป็ นโมฆะ” นายณดลเช่าซ้ือบา้ นจากนาย ซึ่งเม่ือพิจารณาบทตามมาตรา 572 วรรคสอง วินผใู้ หเ้ ช่า โดยชาระราคาค่าเช่าซ้ือการเป็ น แลว้ การทาสญั ญาเช่าซ้อื นนั้ คส่ ู ญั ญาจะตอ้ งทา งวดๆ ละ 20,000 บาท เป็ นระยะเวลา 30 เป็ นหนงั สือเสมอไม่ว่าหนงั สือนนั้ จะใชแ้ บบพิมพ์ ปี ดังน้ี สัญญาเช่ าซ้ืออสังหาริมทรัพย์ เขียนเองท้งั ฉบับ หรือทงั้ สองผสมกนั จะตอ้ งมี ดัง ก ล่ า ว นั้น ก็ จ ะ ต้อ ง ท า เ ป็ น ห นัง สื อ สาระสาคญั ครบถว้ นอนั เป็ นองค์ประกอบของ กล่าวคือ ต้องทาข้ึนเป็ นลายลกั ษณอ์ ักษร สัญญาเช่าซ้ือ ทั้งน้ี สัญญาเช่าซ้ือนั้นจึงไม่ และในหนังสือสญั ญานน้ั จะต้องมีการลง จาเป็ นตอ้ งไปจดทะเบียนต่อพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ ลายมือชื่อของนายณดลผเู้ ช่าซ้ือและนายวิน แต่อยา่ งใด ผใู้ หเ้ ช่าซ้อื

12 2. แบบของสญั ญาเชา่ ซ้อื การทาเป็ นหนงั สือ คาพิพากษาศาลฎกี าท่ี 1800/2511 การทาเป็ นหนงั สือ หมายถึง การทา สญั ญาเช่าซ้อื ตอ้ งทาเป็ นหนงั สือ สญั ญาข้ึนเป็ นลายลกั ษณ์อกั ษร มีสาระสาคญั ลงลายมือชื่อค่สู ญั ญาทงั้ สองฝ่ าย ถ้าหากทา ต่างๆอนั เป็ นองค์ประกอบของสญั ญาเช่าซ้ือ เป็ นหนงั สือลงลายมอื ชื่อผเู้ ช่าซ้ือฝ่ ายเดียวย่อม ครบถว้ น และในหนงั สือสญั ญาเชา่ ซ้อื นน้ั จะตอ้ งมี เป็ นโมฆะ เจา้ ของทรพั ยส์ ินที่ให้เช่าซ้ือจะฟ้ องผู้ การลงลายมอื ช่ือของคส่ ู ญั ญา กลา่ วคือ ลายมือ เช่าซ้ือใหร้ บั ผิดตามสญั ญาหาได้ไม่ ทาสญั ญา ชื่อของทง้ั ผเู้ ช่าซ้อื และผใู้ หเ้ ช่าซ้อื ค้าประกนั การเช่าซ้ือซ่ึงสญั ญาเป็ นโมฆะ ผคู้ ้า ประกนั ไม่ตอ้ งรบั ผิด เพราะการค้าประกนั จะมี ไดแ้ ตเ่ ฉพาะเพ่ือหน้อี นั สมบรู ณ์

13 2. แบบของสญั ญาเช่าซ้อื โดยสรปุ สญั ญาเช่าซ้อื จะตอ้ งทากนั เป็ นหนงั สือ ไมเ่ ชน่ นนั้ สญั ญาเช่าซ้ือก็ ตกเป็ นโมฆะ เมอ่ื สญั ญาตกเป็ นโมฆะเนื่องจากไมไ่ ดท้ าตามแบบก็ไม่อาจใหส้ ตั ยาบนั แก่ กนั ได้ ทง้ั น้ี ผมู้ สี ว่ นไดเ้ สียคนใดคนหนึ่งจะยกความเสียเปลา่ แหง่ โมฆะกรรมนนั้ ข้ึนกล่าว อา้ งกไ็ ด้ และหากจะตอ้ งคืนทรพั ยส์ นิ อนั เกิดจากโมฆะกรรม กฎหมายใหน้ าบทบญั ญัติ วา่ ดว้ ย ลาภมคิ วรได้ มาใชบ้ งั คบั ตามมาตรา 172

14 หนา้ ท่ีและความรบั ผดิ ของผเู้ ชา่ และผใู้ หเ้ ช่า

15 หนา้ ท่ีและความรบั ผดิ ของผเู้ ช่าและผใู้ หเ้ ชา่ ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชยไ์ ดบ้ ญั ญตั ิสาระสาคญั ของสญั ญาเช่าซ้อื เอาไวเ้ พยี ง สามารถ3 มาตรา เทา่ นนั้ (มาตรา 572-574) ไมไ่ ดบ้ ญั ญัติถึงสิทธิ หนา้ ท่ี เลขความรบั ผิดของผู้ เชา่ และผใู้ หเ้ ช่าเอาไวแ้ ต่อย่างใด ดงั นน้ั จะตอ้ งนาบทบญั ญตั ิในลกั ษณะเช่าทรพั ยแ์ ละลกั ษณะซ้ือ ขายมาใชบ้ งั คบั แกส่ ญั ญาซ้อื ไดเ้ ท่าท่ีไมข่ ดั หรือแยง้ กนั เมื่อสญั ญาเช่าซ้ือเป็ นสว่ นหนึ่งของสญั ญาเช่าและสญั ญาซ้ือขาย ในส่วนของสิทธิ หนา้ ท่ี และความรบั ผดิ ชอบของผเู้ ช่าและผใู้ หเ้ ช่านนั้ จึงสามารถนาบทบญั ญตั ิในลกั ษณะเช่าทรพั ย์ และลกั ษณะซ้อื ขายมาใชบ้ งั คบั ไดเ้ ท่าที่ไมข่ ดั หรือแยง้ กนั ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื

16 หนา้ ที่และความรบั ผิดของผเู้ ช่าและผใู้ หเ้ ช่า คาพิพากษาฎีกาที่ 948 /2535 สัญญาเช่ าซ้ือเป็ นสัญญาเช่ าทรพั ย์ประเภทหนึ่ง จึ งต้องนา บทบญั ญตั ลิ กั ษณะเช่าทรพั ยม์ าใชบ้ งั คบั ดว้ ย เมื่อรถยนตท์ ่ีเช่าซ้ือสญู หาย สญั ญา เช่าซ้อื ยอ่ มระงบั ตงั้ แต่วนั ที่รถยนตส์ ญู หาย ตามป.พ.พ. มาตรา 567 ผเู้ ช่าซ้ือไม่ ตอ้ งรบั ผิดชาระค่าเช่าซ้อื ตอ่ ไปส่วนขอ้ กาหนดตามสญั ญาท่ีระบวุ ่า ถา้ ทรพั ยส์ ินที่ เช่าซ้อื ถกู โจรภยั หรอื สญู หาย ผเู้ ช่าซ้อื ยอมชาระเงินค่าเช่าซ้ือทงั้ ส้ินจนครบนนั้ พอ แปลไดว้ ่าผเู้ ช่าซ้อื ยอมชาระค่าเสียหายใหแ้ ก่ผใู้ ห้เช่าซ้ือตามจานวนดงั กล่าวอันมี ลกั ษณะเป็ นเบ้ียปรบั ซ่ึงศาลมีอานาจที่กาหนดใหต้ ามที่เห็นสมควร ตาม ป.พ.พ. มาตรา 383 วรรคแรก

17 ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื

4. ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื 18 4.1 สญั ญาเชา่ ซ้อื ระงบั เม่ือผเู้ ชา่ ซ้อื บอกเลิก ตวั อยา่ ง สญั ญา นายตะวันได้ทาการเช่าซ้ือ มาตรา 573 ผเู้ ช่าจะบอกเลิก รถยนตจ์ ากนายนิวผใู้ หเ้ ช่า โดยชาระราคา สญั ญาในเวลาใดเวลาหน่ึงก็ไดด้ ว้ ยส่งมอบ คา่ เช่าซ้อื รถยนตก์ ารเป็ นงวดๆ ละ 8,000 ทรัพย์สินกลับคืนให้แก่เจ้าข องโดยเสีย บาท เป็ นระยะเวลา 5 ปี ภายหลงั จากท่ีเช่า คา่ ใชจ้ า่ ยของตนเอง ดงั นนั้ สญั ญาเช่าซ้ือ ผู้ ไดเ้ พียง 3 ปี นายตะวันไม่สามารถส่งใช้ เช่าซ้อื สามารถบอกเลิกสญั ญาในเวลาใดๆก็ จานวนเงินงวดไดอ้ ีกต่อไปจึงตดั สินใจบอก ได้ด้วยการส่ง มอบทรัพย์สินที่ ผ้เู ช่า ซ้ือ เลิกสัญญาเช่าซ้ือ ดงั น้ีนายตะวันผเู้ ช่าซ้ือ กลบั คนื ใหแ้ กผ่ ใู้ หเ้ ช่าซ้ือ โดยผเู้ ช่าซ้ือจะตอ้ ง จะตอ้ งส่งมอบทรพั ยส์ นิ ( รถยนต)์ กลบั คืน รบั ผิดชอบคา่ ใชจ้ า่ ยในการคืนทรพั ยน์ น้ั ดว้ ย ใหแ้ ก่นายนิวผใู้ หเ้ ช่าซ้อื

4. ความระงบั ของสญั ญาเช่าซ้อื 19 ขอ้ สงั เกต คาพิพากษาฎกี าที่ 3149/ 2530 การใช้สิทธิ์ เลิกสัญญาตามมาตรา โจทกเ์ ป็ นผเู้ ช่าซ้ือรถยนต์ 573 น้ตี อ้ งเป็ นกรณีที่ผเู้ ช่าซ้อื ไม่ไดผ้ ิดนดั แต่อย่างใด จากจาเลย หากโจทกจ์ ะบอกเลิกสญั ญา ผเู้ ช่าซ้ือสามารถบอกเลิกสัญญาสามารถบอกเลิก เช่ า ซ้ือก็ อา จทา ได้ด้ว ย กา รส่ง มอ บ สญั ญาในเวลาใดๆก็ไดด้ ว้ ยการส่งมอบทรพั ยส์ ินท่ีผู้ รถยนต์คืนแก่จาเลย ดังนัน้ เมื่อโจทก์ เช่าซ้อื กลบั คนื ใหแ้ กผ่ ใู้ หเ้ ช่าซ้อื และผเู้ ช่าซ้ือไม่จาตอ้ ง บอกกล่าวเลิกสญั ญาโดยยงั ครอบครอง รบั ผดิ ใชค้ า่ ขาดราคาแกผ่ ใู้ หเ้ ช่าซ้อื แต่อย่างใด รถยนต์คันที่เช่ าซ้ืออยู่ การบอกเลิก สญั ญาของโจทกจ์ ึงไม่ชอบดว้ ยประมวล แต่หากไม่เข้ากรณีตามมาตรา 573 กฎหมายแพ่งและพาณชิ ย์ มาตรา 573 แลว้ นน้ั ก็ไม่ถือว่าผเู้ ช่าซ้ือบอกเลิกสญั ญาแต่อย่าง ใด

20 4. ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื 4.2 สญั ญาเช่าซ้อื ระงบั เมื่อผใู้ หเ้ ช่าซ้อื บอกเลิกสญั ญา คาพิพากษาฎีกาที่ 1195/ 2511 มาตรา 574 ในกรณีผิดนัดไม่ใช้เงินสองคราว กรณีจาเลยผ้เู ช่าซ้ือผิดนัด มาตรา ตดิ ๆกนั กระทาผิดสญั ญาในขอ้ ทเี่ ป็ นส่วนสาคญั เจ้าของทรพั ยส์ ิน 5 7 4 มิ ไ ด้บัญ ญัติ ใ ห้สิ ท ธิ โ จ ท ก์โ ด ย ชั ด แ จ้ ง จะบอกเลิกสญั ญาเสียก็ได้ ถา้ เช่นนนั้ บรรดาเงินท่ีไดใ้ ชม้ าแลว้ แต่ นอกเหนือไปจากการกลบั เขา้ ครอบครองทรพั ยส์ ิน ก่อน ใหร้ บิ เป็ นเจา้ ของทรพั ยส์ ินเจ้าและเจ้าของทรพั ยส์ ินชอบที่จะ และรบิ เงินทจี่ าเลยสง่ ไปแลว้ ถา้ โจทกย์ งั มีสิทธิเรียก กลบั เขา้ ครอบครองทรพั ยส์ นิ นนั้ ไดด้ ว้ ย เงินค่าเช่าซ้ือท่ีคา้ งชาระจนเต็มจานวนดว้ ย ก็ไม่มี เหตทุ ี่กฎหมายจะบัญญัติไว้เพียงให้ริบเงินท่ีส่งใช้ สาหรบั มาตรา 574 เป็ นกรณีที่ผ้เู ช่าซ้ือผิดนัดไม่ แลว้ ก่อนเลิกสญั ญา เม่ือมาตรา 574 มิไดบ้ ัญญัติ ชาระเงินค่าเช่าซ้ือ ซ่ึงอาจแบ่งออกได้เป็ น 2 กรณี มาตรา 574 ไว้ย่อมแสดงว่ากฎหมายประสงคป์ ล่อยให้ความ วรรคแรกเป็ นกรณีการผิดนดั ไม่ชาระเงินค่าเช่าซ้ือสองคราว รบั ผิดชอบของจาเลยอย่ภู ายใตบ้ ทบัญญัติในเรอื่ ง ติดๆกนั เจ้าของทรพั ยส์ ินจะบอกเลิกสญั ญาเช่าซ้ือเสียก็ได้ และ หน้ีโดยทว่ั ไป กล่าวคือ โจทกม์ ีสิทธิได้รบั ค่าสินไหม บรรดาเงินที่ไดใ้ ชม้ าแลว้ ก่อนนนั้ ใหร้ บิ เป็ นเจา้ ของทรพั ยส์ ิน และ ทดแทน เพราะจาเลยไม่ชาระหน้ี จนเป็ นเหตใุ ห้โจทก์ เจา้ ของทรพั ยส์ ินชอบทจี่ ะกลบั เขา้ ครอบครองทรพั ยส์ นิ นนั้ ไดด้ ว้ ย บอกเลกิ สญั ญา

4. ความระงบั ของสญั ญาเชา่ ซ้อื 21 4.3 สญั ญาเช่าซ้อื ระงบั ดว้ ยเหตอุ ื่นๆ คาพิพากษาฎกี าท่ี 2352/2536 นอกจากสญั ญาเช่าซ้ือจะสามารถ สญั ญาเช่าซ้ือเป็ นสญั ญาเช่าทรพั ยป์ ระเภท ระงบั ลงไปเม่ือผเู้ ช่าซ้ือบอกเลิกสญั ญา หรือเมื่อ หนึ่งจึงตอ้ งนาบทบัญญตั ิลกั ษณะเช่าทรพั ยม์ าใช้บังคบั ดว้ ย ผใู้ หเ้ ช่าซ้อื บอกเลิกสญั ญาแลว้ นน้ั สญั ญาเช่าซ้ือ เมื่อรถยนตท์ ี่เช่าซ้ือสญู หายสญั ญาเช่าซ้ือย่อมระงับไปตงั้ แต่ ยงั สามารถระงับลงไปเม่ือวัตถแุ ห่งสัญญาเช่า วนั ท่รี ถยนตส์ ญู หาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ซ้ือนนั้ สญู หาย ซ่ึงเป็ นไปตามมาตรา 576 ถ้า มาตรา 567 ผใู้ หเ้ ช่าซ้ือจะฟ้ องเรยี กค่าเช่าซ้ือที่ยงั คา้ งชาระ ทรพั ย์สินซึ่งให้เช่าสญู หายไปทง้ั หมดไซร้ ท่าน อย่ตู ง้ั แต่วันท่ีรถยนตท์ ่ีเช่าซ้ือสญู หายไปหาไดไ้ ม่ แมต้ าม ว่าสัญญาเช่าก็ย่อมระงับไปด้วย ดังนัน้ เมื่อ สญั ญาเช่าซ้ือจะกาหนดใหผ้ เู้ ช่าซ้ือรบั ผิดชาระค่าเช่าซ้ือจน ทรพั ยส์ ินตามสัญญาเช่าซ้ือศนู ยห์ ายไปทง้ั หมด ครบในกรณีท่ีรถยนตท์ ่ีเช่าซ้ือถกู โจรภัยหรอื สญู หายก็ตาม สญั ญาเช่าซ้อื ก็ระงบั ไปดว้ ย แตก่ ารท่ีผเู้ ช่าซ้ือตกลงไว้เช่นนนั้ ถือไดว้ ่าผเู้ ช่าซ้ือไดต้ กลงที่ จะชาระค่าเสียหายให้ผเู้ ช่าซ้ือในกรณีน้ีไวด้ ้วย ผ้เู ช่าซ้ือจึง ต้องรับผิ ดแต่ศาล ก็มีอาน าจกาหน ดให้ตาม จานว น ที่ เห็นสมควร

22 อายคุ วาม

23 5. อายคุ วาม อายคุ วามของสัญญาเช่าซ้ือน้ัน ประมวล คาพิพากษาฎกี าที่ 2791/2540 กฎหมายแพ่งและพาณิชยไ์ ม่ไดม้ ีการบญั ญัติเอาไวเ้ ป็ นการ เฉพาะ ดงั นน้ั จึงตอ้ งพิจารณาในเรอื่ งอายคุ วามทวั่ ไปมาใช้ เมื่อสญั ญาเช่าซ้ือส้ินสดุ บงั คบั แก่กรณี เช่น หากผใู้ ห้เช่าซ้ือเป็ นผปู้ ระกอบการให้เช่า ลงโจทกม์ ีสิทธิเรียกค่าใช้ทรพั ย์ตลอด อสงั หาริมทรพั ยย์ ่อมมีสิทธิ์ที่จะเรียกรอ้ งค่าเช่าซ้ือที่ยงั คา้ ง ระยะเวลาที่ยงั ไม่ไดร้ บั ทรพั ย์คืนและค่า ชาระภายในกาหนดอายคุ วาม 2 ปี ตามมาตรา 193/ 34 เส่ือมราคารวมถึงค่าเสียหายในกรณีท่ี เป็ นตน้ แตห่ ากเป็ นการฟ้ องรอ้ งเรียกค่าเสียหายตามสญั ญา จาเลยที่ 1 ผิดสญั ญาตอ้ งใช้อายคุ วาม เช่าซ้ืออันเป็ นผลมาจากการเลิกสัญญา ฟ้ องเรียกเอา 10 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและ ทรพั ยส์ นิ ทเี่ ช่าซ้อื คนื เรยี กเอาค่าเสียหายกรณีทรพั ยส์ ินท่ีให้ พาณชิ ย์ มาตรา 193/30 เช่ าซ้ือศนู ย์หายซึ่งไม่มีกฎหมายกาหนดอายคุ วามไว้ โดยเฉพาะ จึงมอี ายคุ วาม 10 ปี ตามมาตรา 193 /34

24 5. อายคุ วาม การใชส้ ิทธ์ิเรยี กรอ้ งในการบงั คบั ชาระ คาพิพากษาฎีกาที่ 3358/2530 หน้ีด้วยการฟ้ องรอ้ งเพ่ือให้ศาลบงั คบั ใหต้ อ้ งกระทา ภายในระยะเวลาที่กฎหมาย เรียกว่า อายคุ วาม หาก ป ร ะ ม ว ล ก ฎ ห ม า ย แ พ่ ง แ ล ะ ไม่ได้ใช้สิทธ์ิเรียกรอ้ งภายในกาหนดระยะเวลาที่ พาณชิ ย์ บรรพ 3 ลกั ษณะ 5 ว่าดว้ ยการเช่าซ้ือ กฎหมายกาหนด สิทธิเรียกรอ้ งนน้ั ก็เป็ นอันขาดอาย ุ ไม่ได้บัญญัติเร่ืองอายคุ วามไว้โดยตรง แต่ค่า ความ ทาใหเ้ จา้ หนา้ ท่ีไม่อาจใชส้ ิทธ์ิเรยี กรอ้ งหรอื ทวง เช่าซ้ือก็เป็ นค่าเช่าในการใชท้ รพั ยส์ ินอย่างหน่ึง ถามใหล้ กู หน้ชี าระหน้ไี ด้ หากเจา้ หน้ีใช้สิทธิเรียกรอ้ งที่ ดัง น้ัน หา ก ผู้ใ ห้เ ช่ า ซ้ื อ ซึ่ง เ ป็ น พ่ อ ค้า ฟ้ อ ง ขาดอายคุ วาม ลกู หน้ีสามารถยกอายคุ วามข้ึนเป็ นขอ้ เรยี กรอ้ งเอาค่าเช่าซ้ือสงั หารมิ ทรพั ย์(เครื่องรบั ต่อสไู้ ด้ โทรทศั น)์ ท่ีคา้ งชาระอยู่ จึงตอ้ งฟ้ องเสียภายใน อายคุ วาม 2 ปี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและ พาณิชย์ มาตรา 165(6) ไม่ใช่ 10 ปี ตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 164

บรรณานกุ รม รองศาสตราจารย์ พรชัย สนุ ทรพันธ์.ุ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ประมวลกฎ อาญา.พิมพค์ รง้ั ที่ 1.ปี ทีพ่ ิมพ์ 2563.พิมพท์ ่ี บรษิ ทั ธนชั การพิมพ์ จากดั . ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ รยทุ ธ ปั กษา. คาอธิบายประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ซ้ือขาย แลกเปลย่ี น ให้ เช่าทรพั ย์ เช่าซ้อื . พิมพค์ รง้ั ท่ี 1. ปี ที่พิมพ์ 2564.พิมพท์ ี่ บรษิ ทั วรรธิดา จากดั . ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์. https://lawman.in.th/(ออนไลน)์ . สืบคน้ คน้ วันท่ี 14 สงิ หาคม 2564 เช่าทรพั ย์ เช่าซ้ือ. https://busit.rmutto.ac.th/(ออนไลน์). สืบค้นค้นวันท่ี 14 สิงหาคม 2564

Thanks