ก
ก คำนำ ชุดฝึกทักษะการปฏิบตั ิท่ารำ เรอ่ื ง นาฏศิลปถ์ ่นิ ชลบุรี จดั ทำขึ้นเพ่อื ใช้ ประกอบการจดั การเรยี นการสอน กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ วชิ าศิลปะ (สาระนาฏศลิ ป์) รหสั วชิ า ศ16102 ชัน้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 6 เนื้อหาในชุดฝึกทกั ษะการปฏบิ ัติทา่ รำ แบ่งออกเป็น 5 หนว่ ยดังน้ี หนว่ ยท่ี 1 นาฏยศพั ท์ หนว่ ยท่ี 2 ภาษาท่านาฏศิลป์ หน่วยที่ 3 รำวงมาตรฐาน “เพลงดวงจันทรข์ วญั ฟ้า” หน่วยที่ 4 ระบำไก่ หน่วยท่ี 5 การแสดงสรา้ งสรรค์ “หรรษาชลบุร”ี การใชช้ ดุ ฝึกทักษะการปฏบิ ัตทิ ่ารำ เร่อื ง นาฏศลิ ปถ์ ิ่นชลบุรี เล่มน้ี จดั ทำข้นึ ภายใต้ แนวคิดการจัดการศึกษาท่ีเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผู้เรียนสามารถเรียนรู้จากชุดฝึกทักษะการ ปฏิบัติท่ารำ ด้วยตนเองได้ทั้งในเวลาเรียนและนอกห้องเรียนโดยผ่านระบบออนไลน์ เพื่อ ตอบสนองนโยบายของรัฐด้านการจัดการเรยี นการสอนระบบออนไลน์ อกี ท้งั ยังเปน็ การส่งเสริม ใหผ้ ้เู รยี นมีนสิ ัยรักการอ่านอีกด้วย ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดฝึกทักษะการปฏิบัติท่ารำ เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์สำหรับ ผู้เรยี นในการเรียนรูเ้ ร่ืองนาฏศิลปไ์ ดเ้ ป็นอย่างดี ขอขอบคุณ ผู้เช่ียวชาญทุกท่านท่ีให้คำแนะนำในการจัดทำชุดฝึกทักษะการปฏิบัติท่า รำ เล่มน้ีจนสำเร็จลลุ ว่ งดว้ ยดี พัชรินทร์ โสรตั น์ ผู้จัดทำ
ข สารบญั เรอ่ื ง หนา้ คำนำ .................................................................................................................. ก สารบัญ ............................................................................................................... ข สารบญั ภาพ ....................................................................................................... ง คำชแ้ี จงการใชช้ ุดฝกึ ทักษะการปฏิบตั ิท่ารำสำหรบั คร.ู ....................................... ช คำชแี้ จงการใชช้ ดุ ฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ รำ สำหรับนักเรียน ….......................... ซ สาระสำคญั ........................................................................................................ ฌ แผนผังหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง นาฏศิลป์ถนิ่ ชลบรุ ี ………………............................ ญ มาตรฐานการเรียนรู้ประจำหนว่ ย .................................................................... 1 ตวั ชวี้ ดั ประจำหน่วย .......................................................................................... 1 จดุ ประสงค์การเรยี นรปู้ ระจำหนว่ ย .................................................................. 1 แผนผงั สาระการเรียนร้ปู ระจำหน่วย ................................................................. 2 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น....................................................................................... 3 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน .............................................................................. 5 ระบำไก่ ................……...................................................................................... 6 6 ประวตั คิ วามเปน็ มา ................................................................................ 6 รูปแบบและลกั ษณะของการแสดง ......................................................... 7 เครอ่ื งดนตรี ............................................................................................. 8 การแต่งกาย ............................................................................................. 9 บทเพลงและทา่ รำ ...................................................................................
ค สารบัญ (ตอ่ ) เรื่อง หนา้ กจิ กรรมท่ี 1 ............................................................................................ 69 เฉลยกิจกรรมที่ 1 ................................................................................... 71 กจิ กรรมท่ี 2 ............................................................................................ 73 เฉลยกจิ กรรมท่ี 2 ................................................................................... 74 แบบทดสอบหลงั เรียน............................................................................... 75 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน....................................................................... 77 บรรณานุกรม......................................................................................................... 78 ประวัติผู้จัดทำ....................................................................................................... 79
ง สารบญั ภาพ เรือ่ ง หนา้ ภาพท่ี 1 วงปี่พาทยเ์ ครอ่ื งห้า …………………………................................................ 7 ภาพที่ 2 การแต่งกายระบำไก่ ………..………………................................................ 8 ภาพท่ี 3 ทา่ ออก ..............………..………………...................................................... 10 ภาพที่ 4 สรอ้ ยแสงแดง ………………..……….......................................................... 11 ภาพที่ 5 พระพราย ……………………..…………....................................................... 12 ภาพท่ี 6 ขนเขยี วลาย ………….…………………….................................................... 13 ภาพที่ 7 ระยบั .......…………………..……………..….................................................. 14 ภาพที่ 8 ปกี สลบั …....………………………………...................................................... 15 ภาพที่ 9 เบญจรงค์ ....……………………………………................................................ 16 ภาพที่ 10 เลอื่ มลายยง .……………………………………............................................. 17 ภาพที่ 11 หงสบาท ….....………………………………….............................................. 18 ภาพที่ 12 ท่อนเอ้ือน 1 ………………………………………........................................... 19 ภาพที่ 13 ท่อนเอื้อน 2 ………………………….......................................................... 20 ภาพท่ี 14 ดนตรรี บั 1 ……………..………………...................................................... 21 ภาพท่ี 15 ดนตรรี ับ 2 …..………….……………………................................................ 22 ภาพที่ 16 ดนตรรี บั 3 ….……………………………………….…….................................. 23 ภาพท่ี 17 ดนตรรี ับ 4 .……………………………...................................................... 24 ภาพท่ี 18 ดนตรรี บั 5 .…………….………………..................................................... 25 ภาพท่ี 19 ดนตรรี บั 6 …………………………………................................................ 26 ภาพที่ 20 ดนตรรี ับ 7 ……………………….……………............................................. 27
จ สารบญั ภาพ (ตอ่ ) เร่ือง หนา้ ภาพท่ี 21 ดนตรีรับ 8 …….………………………….................................................... 28 ภาพที่ 22 ขอบตาชาด ………..………………............................................................ 29 ภาพที่ 23 พระพร้ิง ..............………..……………...................................................... 30 ภาพท่ี 24 สงิ คลิง้ หงอน ………………..……….......................................................... 31 ภาพท่ี 25 พรายพรรณ ……………………..………….................................................. 32 ภาพท่ี 26 ขานขนั ………….…………………….......................................................... 33 ภาพที่ 27 เสียงเอาใจ .......…………………..……………..…........................................ 34 ภาพท่ี 28 เดอื ยหงอนใส …....………………………………........................................... 35 ภาพที่ 29 สีลำยอง ....……………………………………................................................ 36 ภาพท่ี 30 ทอ่ นเอื้อน 1 .……………………………………............................................. 37 ภาพท่ี 31 ท่อนเอื้อน 2 ….....…………………………………......................................... 38 ภาพท่ี 32 ดนตรีรบั 1 ………………………………………............................................. 39 ภาพที่ 33 ดนตรรี ับ 2 ………………………….......................................................... 40 ภาพท่ี 34 ดนตรรี ับ 3 ……………..………………...................................................... 41 ภาพท่ี 35 ดนตรีรบั 4 …..………….……………………............................................... 42 ภาพที่ 36 ดนตรีรบั 5 ….……………………………………….…….................................. 43 ภาพท่ี 37 ดนตรรี ับ 6.……………………………......................................................... 44 ภาพที่ 38 ดนตรีรับ 7.…………….………………........................................................ 45 ภาพที่ 39 ดนตรีรบั 8 …………………………………................................................. 46 ภาพที่ 40 สองเท้าเทียม …………………….……………............................................. 47
ฉ สารบญั ภาพ (ตอ่ ) เรื่อง หนา้ ภาพที่ 41 นพมาศ …….…………………………......................................................... 48 ภาพที่ 42 ปานฉลุชาดทารงค์ ………..………………................................................. 49 ภาพท่ี 43 ปกู่ ใ็ ชใ้ หผ้ ีลง ..............………..…...…...................................................... 50 ภาพท่ี 44 ผีก็ลง ………………..………..................................................................... 51 ภาพที่ 45 แกไ่ ก่ ……………………..…………............................................................. 52 ภาพที่ 46 ทอ่ นเออ้ื น ………….………………............................................................ 53 ภาพท่ี 47 ดนตรรี บั 1 .......…………………..……………..…........................................ 54 ภาพที่ 48 ดนตรีรับ 2 …....………………………………............................................... 55 ภาพที่ 49 ไก่แกว้ ไซร้ ....……………………………………............................................. 56 ภาพที่ 50 บม่ กิ ลวั .……………………………………..................................................... 57 ภาพท่ี 51 ขกุ ผกหวั ….....………………………………….............................................. 58 ภาพที่ 52 องอาจ ………………………………………................................................... 59 ภาพท่ี 53 ขานขนั ตีปีกปอ้ ง …………………............................................................ 60 ภาพที่ 54 ร้องเรื่อย ……………..……………….......................................................... 61 ภาพท่ี 55 เฉื่อยฉาดฉาน …..………….………………............................................... 62 ภาพที่ 56 ท่อนเอือ้ น 1 ….…………………………………….…….................................. 63 ภาพท่ี 57 ท่อนเออ้ื น 2 ………………………….......................................................... 64 ภาพที่ 58 ทอ่ นเอ้อื น 3 ……….………………............................................................ 65 ภาพท่ี 59 ท่อนเออ้ื น 4 ……………………………….................................................. 66 ภาพท่ี 60 ดนตรรี ับ 1 …………………….…………….................................................. 67 ภาพที่ 61 ดนตรีรับ 2 ......................................................................................... 68
ช คำชแ้ี จงการใช้ชุดฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า่ รำสำหรบั ครู 1. ครแู นะนำวิธีใชช้ ุดฝึกทกั ษะการปฏิบัติทา่ รำ เร่ือง นาฏศลิ ปถ์ ิน่ ชลบุรีใหน้ ักเรยี นเข้าใจ กอ่ นนำไปใช้ 2. ครูคอยให้คำปรกึ ษาแก่นักเรยี นเมื่อมปี ัญหาในระหวา่ งเรียน 3. ชุดฝึกทักษะการปฏบิ ตั ิท่ารำ เรอื่ ง นาฏศิลป์ถิ่นชลบุรี เป็นสอ่ื การเรียนการสอนใช้ ประกอบกบั คูม่ อื การใชช้ ดุ ฝึกทักษะการปฏิบัตทิ ่ารำ เร่อื ง นาฏศลิ ปถ์ ิ่นชลบรุ ี 4. ก่อนการศึกษาชดุ ฝึกทักษะการปฏิบตั ิท่ารำ เร่อื ง นาฏศลิ ป์ถนิ่ ชลบรุ ี ใหน้ ักเรียนวัดความรู้ พน้ื ฐานโดยการทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน 5. ผเู้ รยี นสามารถศกึ ษาค้นควา้ ทำกจิ กรรมการเรียน และประเมนิ ผลด้วยตนเอง 6. เมอื่ ศึกษาชดุ ฝกึ ทักษะการปฏิบตั ิทา่ รำ เร่อื ง นาฏศลิ ป์ถ่ินชลบุรีจบแล้ว ให้นกั เรยี นทำ แบบทดสอบหลงั เรยี น
ซ คำชแ้ี จงการใช้ชุดฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ัติทา่ รำสำหรบั นักเรยี น นกั เรยี น ชดุ ฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา่ รำ เรือ่ ง นาฏศิลปถ์ นิ่ ชลบุรี นสี้ ร้างข้ึนเพื่อใหน้ กั เรียนได้ ศึกษาด้วยตนเอง โดยนักเรยี นจะไดร้ ับประโยชน์จากชุดฝกึ ทักษะการปฏบิ ัตทิ ่ารำ ตาม จดุ ประสงคท์ ีต่ ง้ั ไว้ ด้วยการปฏบิ ตั ติ ามคำแนะนำตอ่ ไปน้ี 1. นกั เรยี นศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ก่อนลงมอื ศึกษาชุดฝึกทักษะการปฏิบัตทิ า่ รำ เรื่อง นาฏศิลปถ์ ิ่นชลบรุ ี 2. ทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี นจำนวน 10 ข้อ 3. นกั เรียนศกึ ษาเนื้อหาตามลำดับโดยไม่ตอ้ งรีบรอ้ น เมอ่ื เข้าใจแลว้ ให้ทำกิจกรรมหรอื ตอบ คำถามทุกข้อ 4. เมื่อทำกจิ กรรมเสร็จแลว้ จงึ ตรวจคำตอบจากเฉลยเพื่อทราบผลไดท้ ันที หากตอบผดิ ให้ นักเรียนกลับไปศึกษาเน้ือหาและตอบคำถามอกี ครั้ง เม่อื ตอบถกู แล้วจงึ ศึกษาเรอื่ งต่อไป 5. นกั เรยี นตอ้ งไมด่ เู ฉลยกอ่ นทำกิจกรรม ตอ้ งมคี วามซ่ือสตั ย์ต่อตนเอง 6. นักเรยี นตอ้ งศึกษาชุดฝกึ ทกั ษะการปฏบิ ตั ิท่ารำนี้ดว้ ยตนเอง หากมีปญั หาหรอื ข้อสงสัยให้ ปรกึ ษาครผู สู้ อน 7. ให้นกั เรียนเขียนคำตอบลงในกระดาษคำตอบทเี่ ตรยี มไว้ หา้ มขีดเขียนขอ้ ความลงใน ชดุ ฝึกทกั ษะการปฏิบัตทิ ่ารำ 8. เมอื่ ศึกษาชุดฝึกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ ่ารำ จบแล้วใหท้ ำแบบทดสอบหลังเรยี นจำนวน 10 ขอ้ 9. สรปุ ผลคะแนนทไ่ี ด้ เพือ่ ทราบผลการเรียนและการพฒั นา 10. เวลาที่ใชใ้ นการเรยี นชุดฝึกทักษะการปฏิบัติทา่ รำ ตามเวลาท่คี รูกำหนด หรอื ขน้ึ อย่กู ับ ความสามารถและความตงั้ ใจของนักเรียน 11. ส่งชุดฝึกทักษะการปฏิบตั ิท่ารำ เรื่อง นาฏศิลปถ์ ่ินชลบุรี และรกั ษาให้อยู่ในสภาพทด่ี ี
ฌ สาระสำคญั นาฏศิลป์ไทย เป็นศิลปวัฒนธรรมการแสดงออกท่ีมีคุณค่า บ่งบอกถึงความ เจริญรุ่งเรืองของชาติ อีกทั้งยังเป็นการแสดงออกถึงขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามท่ีคนไทย ได้อนุรักษ์และสืบทอดกันมาตราบนานเท่านาน ความรู้เกี่ยวกับนาฏศิลป์ การฝึกปฏิบัตินาฏย ศัพท์ ภาษาท่านาฏศิลป์ รำวงมาตรฐาน “เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า” ระบำไก่ และการแสดง สรา้ งสรรค์ “หรรษาชลบุรี” จะทำใหผ้ ูเ้ รยี นเกดิ ความรกั และหวงแหนในวฒั นธรรมแลเหน็ คุณค่า ของความเปน็ นาฏศลิ ป์ไทย
ญ แผนผังหน่วยการเรียนรู้ เร่ือง “นาฏศลิ ป์ถิ่นชลบรุ ี” การแสดงสรา้ งสรรค์ นาฏยศัพท์ \"หรรษาชลบุร\"ี เพลงระบาไก่ นาฏศิลป์ถิน่ ชลบรุ ี ภาษาท่านาฏศิลป์ ราวงมาตรฐาน \"เพลงดวงจันทร์ขวญั ฟ้า\"
1 มาตรฐานการเรยี นรู้ ศ 3.1 เขา้ ใจและแสดงออกทางนาฏศิลปอ์ ย่างสร้างสรรค์ วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์ คุณค่านาฏศลิ ป์ ถ่ายทอดความรสู้ กึ ความคดิ อยา่ ง อสิ ระ ช่นื ชมและประยกุ ตใ์ ช้ในชวี ติ ประจำวนั ตวั ชี้วัด ป.6/4 – บรรยายความรสู้ ึกของตนเองทม่ี ตี อ่ งานนาฏศลิ ป์และการละคร อย่างสร้างสรรค์ ป.6/5 - แสดงความคดิ เห็นในการชมการแสดง ป.6/6 – อธบิ ายความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งนาฏศิลปแ์ ละการละครกบั ส่งิ ท่ี ประสบในชวี ติ ประจำวนั มาตรฐาน ศ 3.2 เข้าใจความสมั พันธร์ ะหว่างนาฏศิลป์ประวตั ิศาสตรแ์ ละ วัฒนธรรมเห็นคณุ คา่ ของนาฏศลิ ปท์ เ่ี ปน็ มรดกทางวฒั นธรรมภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ ภมู ปิ ญั ญาไทยและสากล ตวั ชี้วัด ป.6/1 – อธิบายส่ิงทีม่ คี วามสำคัญตอ่ การแสดงนาฏศิลปแ์ ละละคร จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. บอกประวัตคิ วามเปน็ มาของการแสดงระบำไก่ได้ (K) 2. รอ้ งเพลงและปฏบิ ัติท่ารำระบำไก่ได้ (P) 3. ช่ืนชมและเหน็ คุณคา่ ในศิลปวัฒนธรรมไทย (A)
2 แผนผงั สาระการเรยี นรปู้ ระจำหนว่ ย ระบำไก่ ประวัตคิ วามเป็นมา รปู แบบและ ลกั ษณะการแสดง เครือ่ งดนตรี เครอื่ งแตง่ กาย บทเพลงและท่ารำ
3 แบบทดสอบก่อนเรียน คำช้แี จง ใหน้ กั เรยี นทำเครือ่ งหมาย ลงในกระดาษคำตอบ ในขอ้ ที่คดิ วา่ ถูกต้องท่สี ุด 1. บคุ คลใดต่อไปน้ีเปน็ ผปู้ ระพนั ธ์บทรอ้ งเพลงระบำไก่ ก. พระเจ้าบวรเธอกรมพระนราธิปประพันธพ์ งศ์ ข. หลวงประดษิ ฐ์ ไพเราะ ค. แม่ขวญั จิต ศรีประจันต์ ง. ไวพจน์ เพชรสุพรรณ 2. เพลงทีใ่ ช้ประกอบการแสดงระบำไกค่ อื เพลงใด ก. ลาวดวงเดอื น ข. ลาวครวญ ค. ลาวกระทบไม้ ง. ลาวจ้อย 3. การแสดงชดุ ระบำไกเ่ ปน็ การแสดงท่อี ยใู่ นละครเรอ่ื งใด ก. รถเสน ข. ปลาบู่ทอง ค. พระลอ ง. อเิ หนา 4. การแสดงชดุ ระบำไกเ่ ป็นการแสดงละครประเภทใด ก. ละครพนั ทาง ข. ละครนอก ค. ละครใน ง. ละครชาตรี 5. ใครเป็นผปู้ ระดิษฐ์ทา่ รำเพลงระบำไก่ ก. คณุ ครรู จั นา พวงประยงค์ ข. คุณครูลมุล ยมะคปุ ต์ ค. คณุ ครจู ำเรียง พทุ ธประดับ ง. คุณครูเฉลย ศขุ ะวณชิ
4 6. “สร้อยแสงแดงพระพราย ” จงเติมคำร้องใหส้ มบรู ณ์ ก. ขนเขียวลายระยบั ข. ปานฉลุชาดทารงค์ ค. ปกู่ ็ใชใ้ หผ้ ลี ง ง. สงิ คลงิ้ หงอนพรายพรรณ 7. ลักษณะและรูปแบบการแสดงระบำไก่เปน็ อยา่ งไร ก. ลักษณะของไก่ที่อยู่เป็นฝูง ข. ชืน่ ชมความงามของพระลอ ค. การเลยี นเสยี งรอ้ งของไก่ ง. บ่งบอกถึงลักษณะของไกแ่ กว้ 8. ไกท่ ีป่ ู่เรียกมาคอื ไก่อะไร ก. ไกแ่ กว้ ข. ไก่เพชร ค. ไก่แจ้ ง. ไก่ฟ้างาม 9. ข้อใดไม่ใช่ระบำทป่ี รบั ปรงุ มาจากทา่ ทางของสัตว์ ก. ระบำไก่ ข. ระบำนกเขา ค. ระบำนกยงู ง. ระบำดาวดงึ ส์ 10.ข้อใดคอื ระบำทคี่ ดิ ประดษิ ฐ์ขนึ้ จากชวี ติ ความเปน็ อยู่ ก. ระบำศรวี ิชยั ข. ระบำนกยงู ค. ระบำลพบุรี ง. เซ้งิ บ้ังไฟ
5 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 1. ก 6. ก 2. ง 7. ก 3. ค 8. ก 4. ก 9. ง 5. ข 10. ง
6 ระบำไก่ ประวตั คิ วามเปน็ มา ระบำไก่เป็นการแสดงประเภทระบำชุดหนึ่งในละครเรื่องพระลอ ตอนพระลอตามไก่ ซึ่งมีเน้ือเรื่องว่า พระเพื่อน พระแพง เจ้าหญิงแห่งเมืองสรอง สั่งให้นางร่ืน นางโรย สองพ่ีเล้ียงไปเร่งรัดให้ปู่เจ้าสมิงพรายใช้เวทมนต์คาถา ไปล่อพระลอมา ปู่เจ้าสมิงพรายใช้ผีลงสิงในไก่แก้วและไก่บริวาร แล้วใช้ให้ไปล่อ พระลอมา ซ่ึงพระลอกับพี่เลี้ยง คือ นายแก้วและนายขวัญกำลังเดินทางมาหา พระเพื่อน พระแพง เมื่อพระลอเห็นไก่แก้วแล้วก็ตามจับไก่แก้วก็หนีและล่อให้ พระลอมาเมืองสรอง ในตอนนี้จะมไี ก่แกว้ และบริวารไก่ออกมารำในเพลงระบำไก่ รปู แบบและลักษณะของการแสดง ระบำไกม่ ลี กั ษณะรปู แบบการแสดง 2 แบบ คอื แบบท่ี 1 เป็นการแสดงประเภทระบำ ท่ีมีลีลาท่ารำเลียนแบบท่า กิริยาของไก่ ลักษณะรูปแบบการแสดงเป็นระบำเบ็ดเตล็ดชุดหนึ่งที่ใช้ในการ แสดงในโอกาสต่างๆ แบบที่ 2 เป็นการแสดงประกอบการการแสดงละครเร่ืองพระลอ โดยมีไก่แก้วและบริวาร ไก่ออกมารำรวมกัน แล้วไก่แก้วก็จะเข้าไปหลอกล่อ พระลอให้ไปหาพระเพื่อน พระแพง ลักษณะการรำก็จะเป็นการรำเลียนแบบ ท่าทางของไก่ เมื่อพระลอตามไก่แกว้ แลว้ บรรดาบริวารไกก่ จ็ ะบินเข้า
7 เคร่ืองดนตรี เคร่ืองดนตรี ท่ีใช้บรรเลงประกอบระบำไก่ คือ วงป่ีพาทย์เคร่ืองห้า ประกอบดว้ ยป่ใี น ระนาดเอก ฆอ้ งวงใหญ่ กลองทดั ตะโพนและฉิ่ง วงดนตรีป่ีพาทยเ์ ครอ่ื งหา้ ภาพท่ี 1 : วงปีพ่ าทยเ์ ครื่องหา้ ท่ีมา : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563)
8 การแต่งกายระบำไก่ สวมเสอื้ แขนสั้นตกแต่งลักษณะเป็นขนไก่ น่งุ กางเกงตกแตง่ ลกั ษณะเปน็ ขนไก่ สวมกรองคอ จนี้ าง เขม็ ขดั ขอ้ มอื ขอ้ เท้า ผมเกลา้ มวยสวมเกี้ยว ติดหัวไก่ ติดปกี และหาง หัวไก่ กรองคอ เสอ้ื จน้ี าง ปกี ขอ้ มือ เข็มขัด กางเกง หาง ภาพท่ี 2 : การแต่งกายระบำไก่ ทีม่ า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563)
9 บทเพลงและท่ารำ เพลงระบำไก่ คำร้อง สมเดจ็ ฯ กรมพระนราธปิ ประพนั ธ์พงศ์ ประดษิ ฐ์ท่ารำ นางลมลุ ยมะคปุ ต์ สร้อยแสงแดงพระพราย ขนเขยี วลายระยับ ปกี สลับเบญจรงค์ เลือ่ มลายยงหงสบาท ขอบตาชาดพระพร้ิง สิงคลงิ หงอนพรายพรรณ ขานขับเสยี งเอาใจ เดอื ยหงอนใสสลี ำยอง สองเทา้ เทยี มนพมาศ ปานฉลชุ าดทารงค์ ปูก่ ็ใช้ให้ผลี ง ผกี ็ลงแก่ไก่ ไกแ่ กว้ ไซรบ้ ม่ ิกลัว ขกุ ผกหวั องอาจ ผาดผนั ตีปีกป้อง รอ้ งเรอื่ ยเฉ่อื ยฉาดฉาน ความหมาย ขนไก่งามสีแดงระเรื่อผสมสีเขียวมันระยับ ปีกของไก่สลับสี เบญจรงค์งดงาม (5 สี คือ สีดำ สีแดง สีขาว สเี ขียว และสีเหลือง ) ขอบตาสีแดง ชาด มีหงอนสวยงาม ขันได้ไพเราะ มีเดือยสีเหลือง เท้าท้ังสองมีลวดลายงดงาม ดังทองเนื้อแท้มีลวดลายฉลุลงสีงดงาม ปู่เจ้าสมิงพรายส่ังให้ผีลงสิงไก่ให้ไปล่อ พระลอมา
10 ฝกึ ปฏิบัตทิ า่ รำในเพลงระบำไก่ ท่าออก ภาพท่ี 3 ท่าออก ที่มา : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ มือขวาตั้งวงบน มือซ้ายจีบหงายระดับชายพก ถอนเท้าขวา ยกเท้าซ้าย เอียงศีรษะขา้ งขวา ย่ำเทา้ ซา้ ย , เท้าขวา , เท้าซ้าย แลว้ ยกเท้าขวา พร้อมกบั เปลี่ยนมอื ซา้ ย ตง้ั วงบน มอื ขวาจีบหงายระดบั ชายพก เอยี งศีรษะขา้ งซา้ ย
11 สร้อยแสงแดง ภาพที่ 4 สร้อยแสงแดง ทีม่ า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ มือซ้ายตัง้ วงบน มือขวาจีบหงายระดับชายพกกา้ วเท้าขวา หมนุ ตวั ไป ทางขวา ศีรษะเอยี งขวา
12 พระพราย ภาพที่ 5 พระพราย ท่มี า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ มือขวาตง้ั วงบน มอื ซ้ายจบี หงายระดับชายพก กา้ วเทา้ ขวา หมนุ ตวั มาข้างหน้า ศรี ษะเอียงซ้าย
13 ขนเขียวลาย ภาพท่ี 6 ขนเขยี วลาย ทีม่ า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ มือทง้ั สองจบี หงายระดบั อก กระท้งุ เทา้ ขวา ศรี ษะเอยี งซา้ ย
14 ระยับ ภาพที่ 7 ระยับ ทมี่ า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ ปล่อยจีบออกตั้งมือแขนตึงระดับไหล่ พร้อมกับก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า ศีรษะเอยี งขวา
15 ปีกสลบั ภาพท่ี 8 ปกี สลับ ท่ีมา : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ หมนุ ตวั หันไปทางขวา มือท้งั สองจบี ปรกขา้ ง กระทงุ้ เทา้ ซ้ายศรี ษะ เอยี งขวา
16 เบญจรงค์ ภาพที่ 9 เบญจรงค์ ทม่ี า : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ ม้วนมือทงั้ สองออกเปน็ ตั้งวงบน เทา้ ซา้ ยกา้ วหนา้ ศีรษะเอียงซา้ ยหมนุ ตัว ไปทางซ้าย
17 เลือ่ มลายยง ภาพท่ี 10 เลือ่ มลายยง ท่มี า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ มอื ท้ังสองจบี ปรกข้าง กระท้งุ เท้าขวา เอยี งศรี ษะข้างซา้ ย
18 หงสบาท ภาพท่ี 11 หงสบาท ท่มี า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ ม้วนมือจีบออกเป็นต้ังวงบน เท้าขวาก้าวหน้า เอียงศีรษะข้างขวาหมุน ตวั ไปขา้ งหน้า พรอ้ มกบั ส่ายมอื ทงั้ สองข้างเล็กนอ้ ย
19 (เอ้อื น 1) ภาพที่ 12 เอื้อน 1 ทมี่ า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ มือท้ังสองแบมือประกบกันระดับเอว (มือขวาอยู่ล่างมือซ้ายอยู่บน) ยกเท้าซ้าย เอยี งศรี ษะขา้ งขวา
20 (เอ้อื น 2) ภาพท่ี 13 เอือ้ น 2 ทีม่ า : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ มือท้ังสองกำมือหลวม ๆ พร้อมกับย่ำเท้าซ้าย เท้าขวา ศีรษะเอียงตาม เท้าท่ีย่ำ จากนั้นมือทั้งสองแบมือประกบกันระดับเอว (มือซ้ายอยู่ล่างมือขวาอยู่ บน) ยกเท้าขวา เอยี งศีรษะข้างซ้าย
21 ดนตรรี บั ภาพที่ 14 ดนตรีรบั 1 ที่มา : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ แถวขวา หนั ขา้ งหนา้ มอื ขวาแทงมือออกเป็นตง้ั วงบน มอื ซา้ ยแทงมอื ลง หงายมือเหยียดแขนตึงส่งไปข้างหน้า ยกเทา้ ซ้าย เอยี งศรี ษะขา้ งขวา แถวซา้ ย หนั ข้างหลัง มอื ขวาแทงมอื ออกเป็นตง้ั วงบน มอื ซา้ ยแทงมอื ลง หงายมือเหยยี ดแขนตงึ สง่ ไปขา้ งหนา้ ยกเท้าซ้าย เอยี งศรี ษะข้างขวา
22 ดนตรีรบั ภาพที่ 15 ดนตรีรบั 2 ทมี่ า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ แถวขวา หันข้างหลัง มือซ้ายแทงมือออกเป็นต้ังวงบน มือขวาแทงมือลง หงายมือเหยียดแขนตงึ ส่งไปข้างหน้า ย่ำเทา้ ซา้ ย เทา้ ขวา เท้าซ้าย แล้วยกเทา้ ขวา เอียงศรี ษะขา้ งซา้ ย แถวซ้าย หันข้างหน้า มือซ้ายแทงมือออกเป็นตั้งวงบน มือขวาแทงมือลง หงายมือเหยียดแขนตึงส่งไปข้างหนา้ ย่ำเท้าซ้าย เท้าขวา เทา้ ซา้ ย แลว้ ยกเท้าขวา เอียงศรี ษะข้างซา้ ย
23 ดนตรรี ับ ภาพที่ 16 ดนตรีรบั 3 ท่มี า : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ แถวขวา หันข้างหน้า มือขวาแทงมือออกเป็นตั้งวงบน มือซ้ายแทงมือลง หงายมอื เหยียดแขนตงึ สง่ ไปข้างหน้า ย่ำเท้าขวา เทา้ ซ้าย เท้าขวา แลว้ ยกเทา้ ซา้ ย เอียงศีรษะข้างขวา แถวซ้าย หันข้างหลัง มือขวาแทงมือออกเป็นต้ังวงบน มือซ้ายแทงมือลง หงายมอื เหยียดแขนตึงส่งไปข้างหน้า ย่ำเทา้ ขวา เทา้ ซ้าย เท้าขวา แล้วยกเท้าซา้ ย เอยี งศรี ษะขา้ งขวา
24 ดนตรีรับ ภาพท่ี 17 ดนตรรี ับ 4 ทมี่ า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ แถวขวา หนั ข้างหลัง มอื ซา้ ยแทงมอื ออกเปน็ ตั้งวงบน มือขวาแทงมือลง เปน็ หงายมอื แขนตงึ ยำ่ เท้าซา้ ย , เทา้ ขวา , เทา้ ซา้ ย แลว้ ยกเทา้ ขวา เอยี งศรี ษะ ขา้ งซ้าย แถวซา้ ย หนั ขา้ งหนา้ มอื ซา้ ยแทงมอื ออกเปน็ ตัง้ วงบน มือขวาแทงมือลง เปน็ หงายมือแขนตงึ ย่ำเท้าซ้าย , เท้าขวา , เทา้ ซา้ ย แลว้ ยกเทา้ ขวา เอยี งศีรษะ ขา้ งซ้าย
25 ดนตรรี ับ ภาพที่ 18 ดนตรีรบั 5 ท่มี า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ แถวขวา หันข้างหลัง มือขวาแทงมือออกเป็นต้ังวงบน มือซ้ายแทงมือลง หงายมอื เหยียดแขนตึงส่งไปขา้ งหนา้ ยำ่ เทา้ ขวา เทา้ ซา้ ย เทา้ ขวา แลว้ ยกเทา้ ซ้าย เอียงศีรษะข้างขวา แถวซ้าย หันข้างหน้า มือขวาแทงมือออกเป็นต้ังวงบน มือซ้ายแทงมือลง หงายมือเหยียดแขนตงึ สง่ ไปขา้ งหน้า ยำ่ เท้าขวา เท้าซา้ ย เท้าขวา แล้วยกเท้าซา้ ย เอียงศีรษะขา้ งขวา
26 ดนตรีรบั ภาพท่ี 19 ดนตรรี บั 6 ทม่ี า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ แถวขวา หันข้างหลัง มือซ้ายแทงมือออกเป็นตั้งวงบน มือขวาแทงมือลง หงายมอื เหยยี ดแขนตงึ ส่งไปขา้ งหนา้ ย่ำเท้าซ้าย เทา้ ขวา เท้าซ้าย แล้วยกเทา้ ขวา เอยี งศีรษะข้างซา้ ย แถวซ้าย หันข้างหน้า มือซ้ายแทงมือออกเป็นตั้งวงบน มือขวาแทงมือลง หงายมอื เหยยี ดแขนตึงสง่ ไปข้างหนา้ ย่ำเท้าซ้าย เทา้ ขวา เท้าซา้ ย แลว้ ยกเท้าขวา เอยี งศีรษะข้างซ้าย
27 ดนตรีรับ ภาพท่ี 20 ดนตรรี ับ 7 ทม่ี า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ แถวขวา หนั ขา้ งหลัง มอื ขวาแทงมอื ออกเป็นตง้ั วงบน มอื ซ้ายแทงมอื ลง หงายมอื เหยียดแขนตงึ สง่ ไปขา้ งหน้า ยำ่ เทา้ ขวา เทา้ ซ้าย เทา้ ขวา แล้วยกเทา้ ซา้ ย เอียงศีรษะขา้ งขวา แถวซา้ ย หันขา้ งหนา้ มอื ขวาแทงมอื ออกเป็นตง้ั วงบน มือซ้ายแทงมอื ลง หงายมอื เหยยี ดแขนตงึ ส่งไปขา้ งหน้า ยำ่ เทา้ ขวา เทา้ ซ้าย เทา้ ขวา แล้วยกเท้าซา้ ย เอียงศีรษะขา้ งขวา
28 ดนตรรี ับ ภาพท่ี 21 ดนตรรี บั 8 ที่มา : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ แถวขวา หมุนตัวหันมาข้างหน้า มือซ้ายแทงมือออกเป็นตั้งวงบนมือขวา แทงมอื หงายมอื เหยียดแขนตึงสง่ ไปขา้ งหนา้ ยำ่ เท้าซ้าย เทา้ ขวา เท้าซา้ ย ยกเทา้ ขวา เอยี งศีรษะข้างซา้ ย แถวซ้าย มือซ้ายแทงมือออกเป็นตั้งวงบน มือขวาแทงมือ หงายมือ เหยียดแขนตงึ ส่งไปข้างหนา้ ย่ำเท้าซา้ ย เทา้ ขวา เท้าซ้าย ยกเท้าขวา เอียงศีรษะ ข้างซ้าย
29 ขอบตาชาด ภาพที่ 22 ขอบตาชาด ทม่ี า : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ มอื ทง้ั สองจีบปรกขา้ ง เทา้ ขวาก้าวหนา้ กระท้งุ เทา้ ซา้ ย ศรี ษะตรง กม้ หนา้ เล็กนอ้ ย
30 พระพริ้ง ภาพท่ี 23 พระพริ้ง ที่มา : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ มือท้ังสองม้วนจีบออกเป็นต้ังมือแขนตึงระดับไหล่ พร้อมกับก้าวเท้าซ้าย ไปข้างหน้า พร้อมกับยดื ตวั ขนึ้ เอียงศีรษะข้างซ้าย
31 สงิ คลิ้งหงอน ภาพที่ 24 สงิ คลงิ้ หงอน ที่มา : พชั รินทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายท่ารำ มือขวาจบี หกั ขอ้ มอื เข้าหาตนเอง มือซา้ ยตง้ั มอื งอแขนระดบั ไหล่ กระทงุ้ เท้าซา้ ย เอยี งศรี ษะข้างซ้าย
32 พรายพรรณ ภาพที่ 25 พรายพรรณ ทมี่ า : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ มือซา้ ยช้อนมือขนึ้ จบี ปรกหนา้ มอื ขวาจีบสง่ หลงั กระดกเทา้ ซา้ ย เอียงศีรษะขา้ งขวา
33 ขานขัน ภาพที่ 26 ขานขัน ท่ีมา : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ แถวขวา มือซ้ายจีบหักข้อมือเข้าหาตนเอง มือขวาต้ังมือไขว้ระดับปาก ก้าวเท้าซา้ ยไปดา้ นขา้ ง (นาฏยศัพท์ก้าวขา้ งตัวนาง) เอียงศีรษะขา้ งซา้ ย แถวซ้าย มือขวาจีบหักข้อมือเข้าหาตนเอง มือซ้ายต้ังมือไขว้ระดับปาก กา้ วเท้าขวาไปด้านขา้ ง (นาฏยศพั ทก์ า้ วขา้ งตัวนาง) เอียงศีรษะขา้ งขวา
34 เสยี งเอาใจ ภาพที่ 27 เสยี งเอาใจ ที่มา : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ แถวขวา มือซ้ายปล่อยจีบออกเป็นตั้งวงบน มือขวาจีบส่งหลัง พร้อมกับ ยืดตวั ขึน้ เอียงศรี ษะขา้ งขวา (สง่ เสียงร้อง เอ๊กอ๊เิ อก๊ เอ๊ก) แถวซ้าย มือขวาปล่อยจีบออกเป็นต้ังวงบน มือซ้ายจีบส่งหลัง พร้อมกับ ยดื ตัวขน้ึ เอยี งศรี ษะข้างซา้ ย (สง่ เสียงรอ้ ง เอก๊ อ๊ิเอ๊ก เอ๊ก)
35 เดือยหงอนใส ภาพท่ี 28 เดอื ยหงอนใส ที่มา : พชั รนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ แถวขวา มอื ขวาจีบหักข้อมือเข้าหาตนเอง มอื ซ้ายตัง้ มือไขว้กนั ระดบั ปาก ก้าวเท้าขวาไปด้านขา้ ง (นาฏยศพั ท์กา้ วขา้ งตัวนาง) เอียงศีรษะข้างขวา แถวซา้ ย มอื ซ้ายจีบหักขอ้ มอื เขา้ หาตนเอง มือขวาตง้ั มอื ไขวก้ นั ระดับปาก กา้ วเท้าซา้ ยไปดา้ นข้าง (นาฏยศัพท์ก้าวข้างตัวนาง) เอียงศรี ษะขา้ งซา้ ย
36 สีลำยอง ภาพที่ 29 สีลำยอง ท่ีมา : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ แถวขวา มือขวาปล่อยจีบออกเป็นตั้งวงบน มือซ้ายจีบส่งหลัง พร้อมกับ ยดื ตวั ข้นึ เอียงศีรษะขา้ งซ้าย (ส่งเสียงรอ้ ง เอก๊ อ๊ิเอก๊ เอ๊ก) แถวซ้าย มือซ้ายปล่อยจีบออกเป็นต้ังวงบน มือขวาจีบส่งหลัง พร้อมกับ ยดื ตวั ขน้ึ เอยี งศรี ษะขา้ งขวา (สง่ เสียงรอ้ ง เอก๊ อเิ๊ อก๊ เอ๊ก)
37 ทอ่ นเอื้อน ภาพที่ 30 ท่อนเอื้อน 1 ท่ีมา : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายท่ารำ มอื ขวากำมือหลวม ๆ แล้วใชน้ ้วิ ชี้แตะทแ่ี ก้ม มอื ซ้ายกำมือหลวม ๆ หักขอ้ มอื ขึน้ วางใต้ศอกขวา ยกเท้าซา้ ย เอียงศรี ษะขา้ งขวา
38 ทอ่ นเอ้อื น ภาพท่ี 31 ทอ่ นเอื้อน 2 ทมี่ า : พัชรินทร์ โสรตั น์ (2563) อธบิ ายทา่ รำ มือท้ังสองกำมือหลวมๆ พรอ้ มกบั ยำ่ เท้าซ้าย เท้าขวา ศีรษะเอียงตามเท้า ที่ย่ำ ยกเท้าขวา มือซ้ายใช้น้ิวชี้แตะที่แก้ม มือขวาหักข้อมือขึ้นวางใต้ศอกซ้าย เอียงศรี ษะข้างซ้าย
39 ดนตรรี บั ภาพท่ี 32 ดนตรีรับ 1 ทม่ี า : พัชรนิ ทร์ โสรตั น์ (2563) อธิบายทา่ รำ แถวขวา หนั ข้างหนา้ มอื ขวาแทงมอื ออกเปน็ ตงั้ วงบน มือซา้ ยชอ้ นมอื จีบ หงายแขนตึง ยกเทา้ ซา้ ย เอยี งศีรษะข้างขวา แถวซ้าย หันขา้ งหลัง มอื ขวาแทงมอื ออกเปน็ ตง้ั วงบน มอื ซา้ ยชอ้ นมือจบี หงายแขนตงึ ยกเทา้ ซา้ ย เอยี งศรี ษะขา้ งขวา
Search
