MagazineFile_201

มถิ นุ ายน 2564 ปที ี่ 12 I ฉบบั ที่ 9 Creative Place Metaverse Creative Business Vonder The Creative ดร. ศุภชยั พานชิ ภักดิ์

OF POSSIBILITIES กา้ วตอ่ ไปสูค่ วามเปน็ ไปไดใ้ หม่ RESURG ENCE 8 May - 31 July Goes Online! Dates Extended for You to Visit the Festival ปรับสอู่ อนไลน์ และขยายเวลาจดั งานในพน้ื ท่ี





















หากอแมนดา้ ไดเ้ ขา้ สรู่ อบสดุ ทา้ ย ค�ำ ถามทร่ี อเธออยู่ ปจุ ฉา-วสิ ชั นา “นางงามจักรวาล” กบั ประเดน็ พลเมืองโลก ส่วนใหญ่มักจะเป็นคำ�ถามท่ีอิงอยู่กับทัศนคติ ความเป็น “พลเมืองโลก” หรือ Global Citizen เวทีประชนั ความงามอาจเร่ิมตน้ มาจากการแขง่ ขนั ความสวยภายนอกของผหู้ ญิง แตใ่ นระยะหลัง ซง่ึ เปน็ คณุ สมบตั ทิ เ่ี วทมี สิ ยนู เิ วริ ส์ ใหค้ วามสำ�คญั เวทีนางงามสะท้อนให้เห็นการสนับสนุน “ทัศนคติ-ความคิด” ของผู้หญิงเป็นคุณสมบัติส�ำคัญ ในหลายปที ผ่ี า่ นมา เทยี บกบั เมอื่ เกอื บ2 ทศวรรษ และทศั นคตทิ เี่ วทนี างงามมองหา มกั จะทาบทบั ไปกบั ความเปน็ “พลเมอื งโลก” มากขนึ้ ตวั อยา่ งเชน่ กอ่ นทน่ี างงามยงั ถกู ถามบนเวทวี า่ “อะไรท�ำ ใหค้ ณุ ค�ำถาม-ค�ำตอบ 5 ขอ้ ทเี่ กิดขึน้ ในรอบสดุ ท้ายของการประกวดเวทมี ิสยนู ิเวริ ส์ ปี 2016-2020 หนา้ แดงได”้ วนั นเ้ี วทนี างงามกลายเปน็ พน้ื ทส่ี �ำ หรบั ปี 2020 - จเู ลยี กามา (Julia Gama) มิสบราซลิ แสดงความคิดก้าวหนา้ ของผหู้ ญงิ ทีช่ ัดเจนข้นึ Q: ผู้หญิงยังถูกมองว่าไม่มีความสามารถพอที่จะเป็นผู้นำ�โลก โปรดชักจูงใจประเทศเหล่าน้ีให้ แมค้ ณุ สมบตั ขิ องพลเมอื งโลกจะเพง่ิ เหน็ เดน่ ชดั เช่อื ว่าพวกเขาคิดผิด บนเวทีนางงามจักรวาล แต่ประเด็นความเป็น A: ผหู้ ญงิ เปน็ สว่ นทส่ี �ำ คญั มากของสงั คมนี้ และเพราะวา่ เราไมไ่ ดร้ บั การสนบั สนนุ เทา่ กบั ทผี่ ชู้ าย พลเมอื งโลกมปี รากฏมาตงั้ แตย่ คุ กรกี โบราณเมอ่ื ได้รับ ท�ำ ให้ศกั ยภาพของพวกเราเสียเปลา่ โลกใบน้ตี อ้ งการใหเ้ รามีส่วนร่วมเช่นกัน เพราะ 412 ปีก่อนคริสตกาล ตามบันทึกเก่ียวกับ เรามาอยู่บนโลกนี้เพ่ือเหตุผลบางอย่าง และฉันขอเชิญชวนผู้หญิงทุกคนให้เข้าใจว่าเราเป็น “ไดโอจีนีสแห่งซีโนปี” ท่ีประกาศตนว่าเป็น ผู้นำ�ของชีวิตเราเอง และใช่ค่ะ เราสามารถทำ�อะไรได้อีกมากให้กับชุมชนของเรา ดังนั้น “พลเมอื งของโลก” มากกว่าจะเปน็ พลเมอื งของ ไดโ้ ปรดใช้พลังของคุณเถอะคะ่ ที่ใดทห่ี น่ึง ปี 2019 - โซซิบินี ทุนซี (Zozibini Tunzi) มิสเซาธแ์ อฟรกิ า รากฐานนนั้ ยงั สบื ทอดมาถงึ ความหมายของ Q: ผู้นำ�ในวันน้ีทำ�มากพอหรือยังในการปกป้องคนในยุคอนาคตจากภาวะโลกร้อน หากว่าไม่ พลเมืองโลกในยุคปัจจุบัน ท่ีพอจะนิยามได้ว่า อะไรทพี่ วกเขาควรจะทำ�ใหม้ ากขนึ้ อีก ความเป็นพลเมืองโลกคือ ความรู้สึกของบุคคล A: ฉันคิดว่าผู้นำ�แห่งอนาคตควรจะทำ�มากกว่าน้ีอีกหน่อย อย่างไรก็ตาม ฉันรู้สึกว่าตัวเราเอง หนึ่งว่าตนเองคือส่วนหนึ่งของโลก และรู้สึกถึง พวกเราทกุ คน สามารถมสี ว่ นรว่ มในการดแู ลสภาพอากาศและสภาวะทคี่ วรจะเปน็ ในอนาคต ความรบั ผดิ ชอบตอ่ การกระท�ำ ของตนวา่ จะมผี ลตอ่ ฉนั มองวา่ เรามเี ดก็ ๆ ทก่ี �ำ ลงั ประทว้ งเรอ่ื งภาวะโลกรอ้ น และเราทเ่ี ปน็ ผใู้ หญค่ วรจะรว่ มดว้ ย ความเปน็ ไปของโลก บคุ คลนน้ั ไมไ่ ดล้ ะทง้ิ สญั ชาติ เหมือนกัน เราควรมีองค์กรมาร่วมด้วย และรัฐบาลควรให้ความสำ�คัญเร่ืองน้ีอย่างจริงจัง หรือวัฒนธรรมเดิมของตนเอง แต่มักจะให้ ต้งั แตฉ่ ันเรยี นอยเู่ กรด 6 ฉนั ไดเ้ รียนรู้ว่าภาวะโลกร้อนก�ำ ลงั ท�ำ ใหโ้ ลกเสือ่ มโทรมและโลกเรา ความส�ำ คญั กบั ประโยชนข์ องทง้ั โลกมากอ่ นตวั ตน ก�ำ ลังคอ่ ย ๆ ตายลง และมนั ขน้ึ อยกู่ ับเราแล้วที่จะท�ำ ใหโ้ ลกปลอดภัย ขอบคณุ คะ่ ตามสัญชาติ เพราะความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของ ปี 2018 - แทมารนิ กรีน (Tamaryn Green) มิสเซาธ์แอฟริกา โลกอยูเ่ หนอื ขอบเขตดินแดนที่ตนอาศยั อยู่ Q: หลายประเทศในโลกก�ำ ลงั เผชิญกบั การอพยพเข้ามามากขึน้ คุณคิดวา่ ประเทศตา่ ง ๆ ควร นน่ั คอื นยิ ามกวา้ ง ๆ ของการเปน็ พลเมอื งโลก จำ�กดั จ�ำ นวนผู้ลภี้ ยั ท่อี นญุ าตใหข้ ้ามพรมแดนหรอื ไม่ แลว้ อะไรทพ่ี ลเมอื งโลกยคุ นม้ี องวา่ เปน็ ทศั นคตริ ว่ ม A: ฉันคิดว่าแต่ละประเทศควรมีกฎและระเบียบของตัวเอง แต่เพ่ือสังคมที่เจริญงอกงามและ ที่ทุกคนควรให้ความสำ�คัญ แต่ละองค์กรหรือ เพอ่ื ใหเ้ ราทกุ คนยืนอยู่ร่วมกนั ได้ เราต้องเขา้ ใจวา่ ทุกคนคอื มนุษย์เหมอื น ๆ กนั และเรามี งานวจิ ยั อาจจะมองไดห้ ลายแงม่ มุ และคณุ สมบตั ิ ความเหมือนกันมากกว่าแตกต่างกัน ดังนั้น เราควรจะเปิดใจกว้างเพื่อมอบความรักให้ หรือทัศนคติแบบพลเมืองโลกก็อาจเปลี่ยนแปลง แกก่ นั ยอมรับกนั และกนั มนั ไม่เกย่ี วกบั ว่าเรานั้นมาจากไหนค่ะ ไปไดต้ ามแตล่ ะยคุ สมยั แตป่ ระเดน็ ทม่ี กั จะมรี ว่ มกนั ปี 2017 - มารีญา พลู เลิศลาภ มสิ ไทยแลนด์ ในปัจจุบันนี้ก็เช่น การยอมรับในวัฒนธรรม Q: อะไรทคี่ ณุ คดิ วา่ เปน็ การขบั เคลอ่ื นสงั คมทสี่ �ำ คญั ทส่ี ดุ ในเจเนอเรชนั ของคณุ และเพราะอะไร ความแตกตา่ งหลากหลายของคนทง้ั โลก การมองถงึ A: ฉันคิดว่าการขับเคล่ือนสังคมที่สำ�คัญที่สุดในตอนนี้คือการเกิดขึ้นของสังคมผู้สูงอายุค่ะ สันติภาพของโลกเป็นที่ตั้ง การตระหนักถึงสิทธิ ดังน้ัน การขับเคลื่อนที่สำ�คัญที่สุดในยุคของเราแน่นอนว่าคือเยาวชน เยาวชนคืออนาคต มนษุ ยชน หรอื การตระหนกั ถงึ การพฒั นาความยง่ั ยนื เยาวชนคอื สงิ่ ทเี่ ราตอ้ งลงทุนให้พวกเขา เพราะพวกเขาจะเปน็ คนทดี่ แู ลโลกทเ่ี ราอยนู่ ตี้ อ่ ไป เพอื่ ส่งิ แวดลอ้ ม เป็นตน้ ปี 2016 - ราเกล เปลซิ ิเย (Raquel Pelissier) มิสเฮติ นางงามจกั รวาลทเี่ ปรยี บเหมอื นภาพตวั แทน Q: วนั ท่ี 21 มกราคม คนประมาณ4.8 ลา้ นคนทว่ั โลกก�ำ ลงั เดนิ ประทว้ งเพอ่ื สทิ ธมิ นษุ ยชน สทิ ธสิ ตรี ของ Global Citizen ยคุ น้ี จึงถูกคาดหวงั ให้มี และประเด็นอ่นื ๆ หากคุณมีโอกาสได้เขา้ ร่วม คณุ จะประท้วงเรื่องอะไร ทศั นคตทิ ไี่ มเ่ หยยี ดเชอ้ื ชาติ เปดิ ใจเรยี นรวู้ ฒั นธรรม A: หนึ่งในผู้หญิงที่ฉันชื่นชมคือ เอลินอร์ รูสเวลต์ (Eleanor Roosevelt) เพราะเธอต่อสู้เพื่อ ที่แตกต่าง มุ่งเน้นการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ สิทธิมนุษยชนมามาก และฉันคิดว่านั่นคือสิ่งที่เราต้องการในโลกนี้ เราเป็นหนึ่งเดียวกัน เรียกร้องสิทธิสตรี สนับสนุนเสรีภาพ ไปจนถึง หลายแสนปที แ่ี ลว้ มมี นษุ ยถ์ งึ 6 สปชี สี อ์ าศยั อยบู่ นโลก แตต่ อนนเ้ี ราเหลอื แคห่ นงึ่ เราตอ้ งการ การหยุดภาวะโลกรอ้ น ฯลฯ กันและกนั เราต้องให้ความนับถอื กันและกนั ค่ะ CREATIVE THAILAND I 13

สร้างพลเมืองโลก การเรียนรู้เพื่อเป็นพลเมืองโลก ซ่ึงส่วนใหญ่จะ • เบลเยียม วางภารกิจการสนับสนุน Photo by Rob Curran on Unsplash ปลูกฝงั ตั้งแต่ยังเป็นเยาวชน แตใ่ นภาพกว้างคือ การศกึ ษาใหเ้ ยาวชนวยั 10-18 ปเี ปน็ พลเมอื งโลก วธิ คี ดิ แบบพลเมอื งโลกเรม่ิ ขน้ึ เมอ่ื กวา่ 2,400 ปกี อ่ น การเรยี นรขู้ องพลเมอื งทต่ี อ้ งท�ำ ตอ่ เนอ่ื งตลอดชวี ติ • สวเี ดน รัฐบาลใหท้ นุ สนบั สนนุ โครงการ (เท่าที่มีหลักฐานระบุไว้) แต่วิธีคิดแบบน้ียิ่งทวี UNESCO เป็นหนึ่งในองค์กรที่สนับสนุน The Global School ตงั้ แตป่ ี 2000 โครงการนี้ ความชดั เจนขน้ึ เมอ่ื โลกเชอ่ื มตอ่ กนั มากขน้ึ เรอ่ื ย ๆ GCE คอนเซ็ปต์หลักสูตรแบบ UNESCO คือ ทำ�กิจกรรมการสร้างพลเมืองโลก โดยเฉพาะ เกือบทุกประเทศมีระบบเศรษฐกิจการค้าที่เชื่อม การสนับสนุนให้ผู้เรียนเข้าใจประเด็นระดับโลก การให้ความรู้กับครูประถมและมัธยมเพื่อให้ ถึงกัน การมาถึงของอินเทอร์เน็ตยิ่งทำ�ให้เกิด และสร้างให้ผู้เรียนส่งต่อแนวคิดด้านสันติภาพ ส่งตอ่ ทศั นคติที่ถูกตอ้ งให้เดก็ นกั เรยี น วัฒนธรรมร่วมของโลก และโรคระบาดอย่าง อดทนและยอมรับความแตกต่าง สร้างสังคมที่ ประเทศไทยเองกร็ บั แนวคดิ พลเมอื งโลกมา โควิด-19 ยง่ิ ย�ำ้ เตือนว่าเราตอ้ งการความรว่ มมอื ปลอดภยั และยง่ั ยนื และหากลงลกึ ในรายละเอยี ด บรรจไุ วใ้ นหลกั สตู รการศกึ ษาเชน่ กนั โดยปรากฏ ของทุกคนเพื่อแก้ปัญหา การแบ่งแยกเชื้อชาติ UNESCO ได้วางหลักสูตรท่ีผู้เรียนควรจะรู้เพ่ือ ในหลกั สตู รแกนกลาง พ.ศ.2551 มกี ารเอย่ ถงึ สน้ั ๆ หรือวิถีชีวิตไม่ได้ช่วยให้ปัญหาโรคระบาดดีขึ้น สร้างทัศนคติพลเมืองโลก กล่าวคือ การศึกษา ดังน้ี “หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพราะการระบาดไมไ่ ดเ้ ลอื กสญั ชาติ และการกระท�ำ เพ่ือป้องกันความรุนแรงสุดโต่ง ศึกษาเกี่ยวกับ มุ่งพัฒนาผู้เรียนทุกคนซ่ึงเป็นกำ�ลังของชาติให้ ของคนหน่งึ มผี ลต่อคนอื่น ๆ เสมอ การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ สนับสนุนภาษาแม่เพื่อคง เปน็ มนษุ ยท์ ม่ี คี วามสมดลุ ทง้ั ดา้ นรา่ งกาย ความรู้ ทศั นคตแิ บบพลเมอื งโลกจงึ ไดร้ บั การยอมรบั ความหลากหลายทางวัฒนธรรม และสนับสนุน คุณธรรม มีจิตสำ�นึกในความเป็นพลเมืองไทย ในหลายองคก์ รทางสงั คมระดบั สากลวา่ เปน็ สง่ิ ท่ี การศึกษาสิทธิมนุษยชนท่ีพึงมีและกฎหมายท่ีใช้ และเป็นพลโลก ยึดมั่นในการปกครองตาม ช่วยสร้างสันติภาพ และจะพัฒนาให้โลกเป็นไป เพือ่ ปกปอ้ งสิทธขิ องตน ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรง ในทางบวก องคก์ รไมแ่ สวงหาก�ำ ไร OXFAM มองวา่ แนวคดิ หลกั สตู รGCE หรอื แนวคดิ การสรา้ ง เปน็ ประมขุ มีความรู้และทกั ษะพ้นื ฐาน รวมท้งั การเรียนรู้เพื่อเป็นพลเมืองโลกจะให้ประโยชน์ พลเมอื งโลกนั้น มีหลายประเทศท่ีหยิบไปใชห้ รือ เจตคติที่จำ�เปน็ ตอ่ การศกึ ษาตอ่ การประกอบอาชพี หลายอยา่ ง เชน่ สรา้ งความเขา้ ใจตอ่ ความเปน็ ไป ก�ำ หนดเปน็ วสิ ยั ทศั นใ์ นหลกั สตู รการศกึ ษาของตน และการศึกษาตลอดชวี ิต โดยมงุ่ เน้นผ้เู รยี นเป็น ในโลก ตอ่ สกู้ บั ปญั หาความไมอ่ ดทนหรอื เพกิ เฉย โดยเฉพาะประเทศในสหภาพยุโรป เช่น สำ�คัญ บนพ้ืนฐานความเช่ือว่าทุกคนสามารถ ต่อความแตกต่างหลากหลาย มองเห็นพลังของ • ไอรแ์ ลนด์ รฐั บาลระบไุ วเ้ มอ่ื ปี 2006 วา่ เรียนรูแ้ ละพฒั นาตนเองได้เตม็ ตามศกั ยภาพ” ตนเองในการสรา้ งความเปลี่ยนแปลง เป็นต้น ทกุ คนในประเทศจะตอ้ งเขา้ ถงึ โอกาสทางการศกึ ษา แต่ใช่ว่าการเป็นพลเมืองโลกจะเกิดข้ึนโดย เพอื่ เขา้ ใจสทิ ธแิ ละหนา้ ทขี่ องตนในฐานะพลเมอื งโลก ธรรมชาตไิ ดง้ า่ ย ๆ ดงั นนั้ จงึ เกิดการรณรงค์ให้ รวมถึงศักยภาพของตนในการสร้างสรรค์โลกที่ สรา้ งพลเมอื งโลกขน้ึ ผา่ นแนวคดิ หลกั สตู ร “Global ยตุ ิธรรมและเท่าเทยี มกันมากขน้ึ Citizenship Education” (GCE) หรือหลักสูตร CREATIVE THAILAND I 14

“โซเชยี ลมีเดยี ” พลเมืองโลก “ขบั เคลือ่ น” อะไร commons.wikimedia.org ปุย๋ ชั้นดขี องพลเมอื งโลก #MeToo 32 ล้านทวีต ระยะหลงั มานเ้ี ราไดเ้ หน็ กระแสการรณรงคป์ ระเดน็ แฮชแทก็ นเ้ี ปน็ กระแสไปทวั่ โลกเมอ่ื ปี 2017 จากแรงกระเพ่ือมของคดีฮารว์ ยี ์ ไวนส์ ตีน (Harvey ทางสังคมมากมายท่ีเกิดคลื่นแพร่กระจาย Weinstein) ผผู้ ลติ ภาพยนตร์ทีค่ ุกคามทางเพศนกั แสดงหลายราย เมือ่ อลสิ ซา่ มลิ าโน่ (Alyssa ไปทั่วโลกในเวลาอันสั้น เช่น #MeToo Milano) นักแสดงหญิงทวีตด้วยแฮชแท็ก #MeToo รณรงค์ให้เหย่ือกล้าท่ีจะเล่าประสบการณ์ #BlackLivesMatter #StopAsianHate ยอ้ นไป การถูกคุกคามทางเพศของตนเองบ้าง จนเกิดเป็นไวรลั ทว่ั โลกอย่างรวดเรว็ ก่อนหน้าท่จี ะเกิดอินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดีย ผลต่อเนื่องจากการรณรงค์น้ีทำ�ให้ผู้ผ่านประสบการณ์เลวร้ายรู้สึกเข้มแข็งข้ึนว่ามี ความตระหนักรู้ร่วมในประเด็นเดียวกัน มักจะ ผู้ร่วมชะตากรรมอีกมาก และทำ�ให้สังคมตระหนักว่าการคุกคามทางเพศเป็นอาชญากรรมที่ ต้องใช้เวลานาน และส่วนใหญ่ต้องพึ่งพิง เกิดขึ้นมหาศาลกว่าที่คิด จนถึงเกิดกระแสหยุดการซัดทอดให้เป็นความผิดของเหย่ือ (Victim ส่ือด้ังเดิมเป็นผู้ช่วยส่งต่อความคิด ขณะที่ยุคน้ี Blaming) ทุกคนสามารถร่วมพูดคุยแลกเปล่ียนกันได้ #BlackLivesMatter 47.8 ล้านทวีต โดยตรงทนั ทีบนอนิ เทอร์เนต็ คลปิ ต�ำ รวจใชค้ วามรนุ แรงกดจอรจ์ ฟลอยด์ (George Floyd) ชายผวิ สลี งกับพน้ื จนขาดใจตาย ทูเรีย เบนลาฟกีห์ (Touria Benlafqih) คือคลิปปลุกกระแส #BlackLivesMatter จนกึกก้องท่ัวอเมริกาและลามไปถึงส่วนอ่ืนของโลกให้ ผูอ้ �ำ นวยการโครงการ Enactus ประจำ�โมร็อกโก ตอ้ งหนั มามองปญั หาการเหยยี ดผวิ อยา่ งจรงิ จงั แมแ้ ตใ่ นไทยเองกม็ กี ารพดู ถงึ และรว่ มถกประเดน็ น้ี (Enactus เป็นองค์กรไม่แสวงหากำ�ไรเพ่ือสร้าง ไปพรอ้ ม ๆ กบั สถานการณก์ ารประทว้ งท่สี หรฐั ฯ เครือข่ายผู้นำ�ทางธุรกิจและนักเรียนนักศึกษา) ประเดน็ การเหยยี ดผวิ ยงั มเี รอ่ื งราวเชอ่ื มโยงมาถงึ #StopAsianHate ในปนี ้ี หลงั จากชาวเอเชยี กลา่ วถงึ ภาพความเปลย่ี นแปลงในประเทศของเธอ ในสหรัฐฯ โดยเฉพาะชาวเอเชียสูงวยั หลายรายถูกทำ�ร้ายจากความเกลียดชัง การเหยียดผิวและ รวมถึงในทวปี แอฟรกิ าและตะวนั ออกกลาง ซงึ่ มี เหยยี ดชาติจึงเป็นอีกหนงึ่ ประเดน็ ทพ่ี ลเมืองโลกไมอ่ าจยอมรบั ได้ ความเปลี่ยนแปลงท่คี ลา้ ยกันคือ ยอ้ นไปเม่ือราว #ClimateChange 15 ปกี อ่ น เดก็ นกั เรียนทเ่ี ธอทำ�งานดว้ ยมแี ต่สอื่ การรณรงคภ์ าวะโลกร้อนไม่ใชเ่ ร่อื งใหม่ แต่เปน็ เรอ่ื งที่ยิ่งมีกระแสมากข้ึนเร่ือย ๆ เมอ่ื การต่อสู้กบั ด้ังเดิมไว้รับทราบข้อมูลข่าวสาร พวกเขามักจะ โลกร้อนกา้ วขา้ มจากเพยี งแค่ความตระหนักรู้เป็นการลงมอื ทำ� ตั้งแต่การลดขยะอาหาร แยกขยะ รับรู้การเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมการเมืองจาก รไี ซเคลิ ขยะ ใชซ้ �ำ้ สง่ิ ของและเสอ้ื ผา้ ใหม้ ากทส่ี ดุ ลดใชพ้ ลาสตกิ จนถึงการพัฒนาเทคโนโลยใี หม่ ๆ ระบบ “ปากต่อปาก” เท่าน้ัน ทำ�ให้คนที่มี ที่ไดร้ บั การยอมรบั ว่าเปน็ วธิ ีช่วยโลกรอ้ น เช่น พลงั งานแสงอาทติ ย์ ยานยนตพ์ ลังงานไฟฟ้า ความตระหนกั รมู้ อี ยไู่ มม่ ากเพราะตอ้ ง “รจู้ กั คน” ถงึ จะทราบความเป็นไปรอบตัว CREATIVE THAILAND I 15 กระทั่งมีโซเชียลมีเดีย ส่ิงน้ีได้เปล่ียน โลกทศั นเ์ ยาวชนไปโดยสน้ิ เชงิ หนมุ่ สาวโมรอ็ กโก สามารถแลกเปลย่ี นกบั คนจากตา่ งถน่ิ หรอื มพี น้ื ฐาน ชีวติ ที่ตา่ งกนั คยุ กับคนทค่ี ิดแบบเดียวกนั ไดบ้ น Facebook หรอื Twitter ส่งเสียงของตัวเองให้ ผแู้ ทนทางการเมอื งทราบ และรบั รพู้ ลงั ของตวั เอง ในการขับเคลื่อนสังคม ตั้งแต่การเข้าชื่อกันทาง อินเทอร์เน็ตจนถึงการออกไปทำ�กิจกรรมทาง สงั คมนอกบ้าน กรณีของประเทศไทยดูจะเป็นไปในทำ�นอง เดียวกันกับโมรอคโค การมาถงึ ของอนิ เทอร์เน็ต และโซเชียลมีเดียทำ�ให้คนรุ่นใหม่มองโลกแบบ Global Citizen ได้ง่ายข้ึน ดังที่เห็นว่ากระแส การรณรงคท์ แี่ พรไ่ ปทว่ั โลกกม็ าถงึ ไทยดว้ ยเชน่ กนั การพูดคุยบนโลกโซเชียลทำ�ให้เห็นว่าหลายคน เร่ิมยึดวิธีคิดที่ให้ความสำ�คัญกับสิทธิมนุษยชน การแกป้ ญั หาโลกรอ้ น ความหลากหลายทางเพศ สทิ ธสิ ตรี ซ่ึงเปน็ วิธีคดิ แบบพลเมืองโลกท่เี ห็นได้ ชัดขึ้นหากเทียบกับเมื่อ 2 ทศวรรษก่อนหน้า ในหว้ งเวลาทีอ่ นิ เทอรเ์ นต็ เพิ่งเริ่มเป็นที่นยิ ม

พลเมอื งโลกคดิ อะไร นทสรวง สวุ รรณบบุ ผา, 29 ปี เบน เมืองวงษ์, 29 ปี ที่ปรกึ ษาด้านเทคโนโลยี ผูจ้ ัดการด้านงานรณรงค์ ศกึ ษาตอ่ และท�ำ งานในเยอรมนี-แคนาดา-ฝร่งั เศส องคก์ รพัฒนาเอกชนระหว่างประเทศ Q: คดิ แบบ Global Citizen มปี ระโยชนอ์ ยา่ งไรในการท�ำ งานระดบั สากล A: เราจะปรับตัวง่ายกว่า เพราะเราไม่ได้ยึดติดกับอัตลักษณ์เดิมของ A: มองในมมุ องคก์ รจะเหน็ ชดั กวา่ คอื องคก์ รจะใชง้ านคนไดง้ า่ ยถา้ ทกุ คน ตัวเองและยอมรับวิธีปฏิบัติแบบใหม่ได้ ถ้าเราไม่มี มายด์เซ็ตน้ี เปน็ Global Citizen เพราะการเลือกใครให้ทำ�งาน ไม่ไดเ้ ลอื กจาก การทำ�งานระดับโลกจะไม่ลื่นไหล จะมีเรื่องขัดแย้งในการทำ�งาน เขา/เธอเปน็ คนชาตไิ หน แตเ่ ลอื กจากคณุ สมบตั ทิ เ่ี หมาะสมจรงิ ๆ และ เพราะเราไม่มีความเข้าอกเข้าใจ (Empathy) ในส่ิงท่ีคนอื่นคิดหรือ เมื่อทุกคนมีวัฒนธรรมท่ีแตกต่างแล้วนำ�มาหลอมรวมกัน จะได้งาน ทำ�เลย ทม่ี ปี ระสิทธิภาพมากกวา่ Q: บางคนคดิ วา่ การเปน็ Global Citizen คอื การละทง้ิ ตวั ตนเดมิ คณุ คดิ วา่ อยา่ งไร A: เราไม่ไดล้ ะท้ิงไปเลยนะ เรายงั ตระหนกั ถงึ ความเปน็ คนไทยอยู่ แตเ่ รา A: ความหมายของ Global Citizen ไม่ใช่การถอดความเป็นท้องถ่ิน ยดึ ติดนอ้ ยลง และเรานำ�สิง่ ท่ที ำ�ให้คนไทยโดดเด่นไปใชใ้ นทท่ี �ำ งานได้ ของตัวเองออกไป แต่เป็นการนำ�วัฒนธรรม Local ของทุกคนมา เช่น ความสภุ าพ อ่อนนอ้ ม เป็นมิตร เพราะจรงิ ๆ แลว้ ความแตกต่าง รวมกนั ดว้ ยซ�ำ้ เรายงั สบายใจกบั การเปน็ คนไทย และใชค้ วามเปน็ ไทย คือความน่าสนใจ ไมใ่ ชต่ ้องทำ�เหมือนใครทกุ อยา่ ง แคเ่ ราพร้อมทจ่ี ะ สร้างคณุ ค่าใหต้ วั เองในการท�ำ งาน ทำ�ตามแบบเขาไดเ้ หมือนกนั Q: เราจะเปล่ียนมุมมองอยา่ งไรเพอื่ ให้ตัวเองกลายเป็น Global Citizen A: ต้องหยุดความคิดแบบ Us vs. Them ให้ได้ ไม่มีใครเหนือกว่าใคร A: ไม่หลงกับความเป็นไทยมากเกินไป แต่เรียนรู้ทั้งข้อดีและข้อเสียของ แลว้ พยายามอย่าคดิ วา่ เราตอ้ ยต�่ำ บนเวทีโลก การเปน็ คนไทยแลว้ ยอมรบั มัน Q: สดุ ทา้ ยแล้วเป็น Global Citizen ให้ประโยชนก์ บั ตัวเองอย่างไร A: เราจะมั่นใจพอที่จะไปในระดับโลก เช่ือว่าตัวเองมีความสามารถพอ A: เราจะเปิดโอกาสให้ตัวเองได้ มีตัวเลือกเยอะขึ้นทั้งเร่ืองงาน ชีวิตคู่ ท่ีจะใหอ้ ะไรกับโลกน้ีได้ การใชช้ ีวิต พัฒนาตัวเองไดแ้ บบไม่มีขีดจำ�กัด CREATIVE THAILAND I 16 Photo by Samuel Regan-Asante on Unsplash

ที่จริงแล้วนิยามของพลเมืองโลก ไก“ปพับดลว้ “เยมอกือัตงนั ลโไัลกดกษห้ ”ณรอื ์คไมว่ามเป็นชาติ” ในปัจจุบันมีคำ�ตอบในตัวเองว่า พลเมืองโลกไม่ได้เป็นปฏิปักษ์ หนึ่งในคำ�ถามที่ตามมาเสมอเม่ือศึกษาการเป็น กับความเป็นชาติ เพราะการเป็น พลเมอื งโลก คอื สงิ่ นจี้ ะท�ำ ใหอ้ ตั ลกั ษณค์ วามเปน็ พ ล เ มื อ ง โ ล ก คื อ ก า ร ย อ ม รั บ ชาติของคนคนหน่ึงหายไปหรือไม่ คนคนน้ันจะ ความแตกต่างของบุคคลจาก กลายเป็นคนไร้ราก ไม่มีวัฒนธรรมของตนเอง ต่างที่ต่างถิ่น น่ันหมายถึงเรา หรอื ไม่ ทุกคนยังเป็นตัวเองตามราก ท่ีจริงแล้วนิยามของพลเมืองโลกในปัจจุบัน วฒั นธรรมเดมิ ได้ เปน็ ทง้ั พลเมอื ง มีคำ�ตอบในตัวเองว่า พลเมืองโลกไม่ได้เป็น โลกและเป็นคนสัญชาติเดิมที่ ปฏปิ กั ษก์ บั ความเปน็ ชาติ เพราะการเปน็ พลเมอื ง เกิดและเติบโตมาได้ โลกคือการยอมรับความแตกต่างของบุคคลจาก ตา่ งทต่ี า่ งถนิ่ นน่ั หมายถงึ เราทกุ คนยงั เปน็ ตวั เอง ตามรากวัฒนธรรมเดิมได้ เป็นท้ังพลเมืองโลก และเปน็ คนสญั ชาติเดิมทเี่ กิดและเติบโตมาได้ งานวจิ ยั หนงึ่ สามารถยนื ยนั ประเดน็ น้ีWorld Value Survey จัดสำ�รวจระหว่างปี 2010-2014 สอบถามผู้ใหญ่จำ�นวน 85,000 คนจาก 60 ประเทศทวั่ โลก พบวา่ คน3 ใน4 ของโลกนน้ี ยิ าม ตัวเองว่าเป็นพลเมืองโลก ขณะเดียวกัน ผู้ถูก ส�ำ รวจถงึ 82.57% มองวา่ ตวั เองเปน็ สว่ นหนงึ่ ของ ชนชาติ และมถี งึ 74.25% ท่มี คี วามภมู ใิ จในชาติ ของตน คนคนหนึ่งอาจเปน็ ไดท้ ้ังสองอยา่ ง แต่ตอ้ ง เรยี นรทู้ จ่ี ะ “อยตู่ รงกลาง” ฟากหนงึ่ คอื ความเปน็ ชาตินิยมจนปิดรับแนวคิดใหม่จากชาติอื่น อกี ฟากหนง่ึ คอื การกลบฝงั รากและตวั ตนเดมิ ของ ตัวเอง การเรยี นรู้ความเป็น Global Citizen จึง เป็นเหมือนแบบทดสอบให้เราจัดสมดุลความคิด ของตนเองกับทุกเรื่อง เปิดใจรับความแตกต่าง หลากหลาย แตไ่ มล่ ืมว่าตัวเองคอื ใคร บแ“ES“oALโทttบfhhoดoHyHdลpท่ีมทeescยarGouะeคtคาcaecswnuDวJวNolSTma:raiาาCeooCdenatมมrsiบvcuvupeuoa”terielทfnoi“tanniouoโal“rWeo”คslดsWrRriMneaeptวhโยioSBsasดetาmea?DceierKoมยldy”Cthinieunp.sIiiUcosalrmnnโta.ey“ดcNGsootMaEfap”ยoGqmlEldsomotoaSm”ielJufhboCldโao/cVGโGabดeO/snดaoeจlalยบldYoCoยบtpnาจlioทaibboกsghiทาtOumlAaคiniaasกzคnnalXวlew.eวgCefจtาFDnCoาaenLAมPBiาsotมriifn.hsieกtuMouzeti,Giozeepnr“r“ssCuecrpGonenl”Soจmhnulo’จ0sselจาbtocas2Wาc.กาBaoobกr.MiiBtiกeanhrnl.acogoahteiloClitlMsExr-ueSaygxtfdCtint/rarfatnhPua/iaduCizrmandtomcrบบeimtiegzitihtjiaeiทnoทl.edezkieobtsse.hคคn.ciohroorจgnaastววEairrihnpsgg.าnnnาnาru?iayมมgddกpgk”//.:l CREATIVE THAILAND I 17 Orbon Alija

Fact & Figure : พนื้ ฐานความคดิ IเสT้น’แSบ่งTอIาMณาEเขตTแOละกGำ�OแพGงทLห่ี OายBไปA(?L) Photo by Claudio Schwarz | @purzlbaum on Unsplash เรื่อง : ณฐั ชา ตะวนั นาโชติ ปจั จบุ นั โลกประกอบไปด้วย 7 ทวปี เปน็ ทีต่ ้งั ของ 195 ประเทศ ส่ือสารดว้ ย 6,000 ภาษา โดยผู้คน 7.8 พนั ลา้ นคน หากมองผู้คนบนโลกผ่านเส้นแบ่งทางภูมิศาสตร์หรือประวัติศาสตร์ เราจะพบว่าสังคมมนุษย์นั้นเต็มไปด้วยความแตกต่างหลากหลาย สังคมแต่ละแห่ง ล้วนมีวิถีชีวิตและวัฒนธรรมท่ีเป็นเอกลักษณ์ แต่จากการเคลื่อนตัวของเวลาและความก้าวหน้าของวิทยาการ ทำ�ให้ปัจจุบันผู้คนจากคนละซีกโลกไม่เพียง สามารถเช่ือมต่อถึงกันได้อย่างง่ายดายเท่านั้น แต่การนิยามตัวเองว่าเป็นพลเมืองของประเทศใดประเทศหนึ่งอาจไม่เพียงพอต่อความเป็นไปของโลก อกี ต่อไป แตก่ ารรว่ มกนั รับผิดชอบ “โลก” ในฐานะพลเมอื งคนหน่งึ ของทัง้ ประเทศและของโลกต่างหากทีจ่ ำ�เปน็ ต่อความอยรู่ อดของมนษุ ย์ ก�ำ แพง : เรา เขา และการแบง่ แยก ในทางกลบั กนั เสน้ แบง่ อาณาเขตเหลา่ นก้ี ส็ ง่ ผลใหก้ ารเดนิ ทางขา้ มพรมแดน กำ�แพงเมืองจีนถูกสร้างข้ึนเพื่อป้องกันชาวจีนจาก มขี อ้ จ�ำ กดั ตา่ ง ๆ ตามมา การรุกรานของเผา่ เรร่ อ่ น แมว้ า่ ในปจั จบุ นั การจะเดนิ ทางขา้ มประเทศสกั ครง้ั จะไมใ่ ชเ่ รอ่ื งยากเยน็ กำ�แพงเฮเดรียนถูกสร้างขึ้นเพื่อป้องกันอาณานิคมบริเตน เท่าในอดีต แต่ไอเท็มสำ�คัญช้ินหน่ึง (ซ่ึงอาจจะนอนฝุ่นจับมาตั้งแต่เกิด ของโรมนั จากเหล่าคนเถอ่ื น การระบาดของโควดิ -19) ทจ่ี ะขาดไมไ่ ดใ้ นการไปตา่ งแดนกค็ อื “หนงั สอื เดนิ ทาง” กำ�แพงเบอร์ลินถูกสร้างข้ึนเพ่ือกั้นพรมแดนและเป็น หรอื “พาสปอรต์ ” ทถ่ี กู ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งมอื ระบตุ วั ตนในระดบั สากล หนงั สอื เดนิ ทาง สญั ลักษณค์ วามขดั แยง้ ของอุดมการณ์ทางการเมือง แบบที่เราใช้กันในปัจจุบันนั้น เพิ่งจะถูกกำ�หนดให้เป็นมาตรฐานข้ึนช่วง หลงั สงครามโลกครง้ั ที่ 1 ในปี 1920 โดยองคก์ ารสนั นบิ าตชาติ (League of ตลอดประวตั ศิ าสตรม์ นษุ ยม์ ี “ก�ำ แพง” ทง้ั ในทางกายภาพและในจนิ ตนาการ Nations) ที่แมค้ ลา้ ยวา่ จะเขา้ มาเปน็ ตวั ชว่ ยท�ำ ใหก้ ารเดนิ ทางรอบโลกสะดวกขน้ึ มากมาย จากก�ำ แพงบา้ น สกู่ �ำ แพงเมอื ง และขยายใหญส่ คู่ วามเปน็ ก�ำ แพงท่ี แตใ่ นความเปน็ จรงิ “อสิ ระ” ในการเดนิ ทางรอบโลกนน้ั ไมไ่ ดข้ น้ึ อยกู่ บั ตวั เลม่ ก้นั ระหว่างประเทศ ฟังก์ชันของกำ�แพงน้นั นอกจากจะเพ่อื ป้องกันภัยจาก หนังสือเดินทางเพียงอย่างเดียว แต่ยังอิงอยู่กับประเทศต้นทางท่ีออก ภายนอกแลว้ กย็ งั เปน็ การแบง่ แยกระหวา่ งความเปน็ คน “ใน” ก�ำ แพง และ หนงั สอื เดนิ ทางนั้น ๆ ด้วย คน “นอก” ก�ำ แพงอกี ดว้ ย อยา่ งพรมแดนหรอื อาณาเขตของประเทศตา่ ง ๆ จากการจดั อนั ดับของบริษทั ที่ปรกึ ษาด้านสัญชาติ Henley & Partners ทเ่ี ราเหน็ บนแผนทีโ่ ลกนน้ั ลว้ นเกดิ จากการก�ำ หนดขน้ึ ของมนษุ ย์ เพอ่ื ทแ่ี ตล่ ะ ในปี 2021 (โดยวเิ คราะหร์ วมสถานการณโ์ ควิด-19) พาสปอรต์ ท่ี “ทรงพลัง” อาณาเขตจะไดก้ �ำ กบั ดแู ลความเปน็ ไปของผอู้ ยอู่ าศยั ภายในไดอ้ ยา่ งอสิ ระ และ ท่สี ดุ ในโลก คอื พาสปอรต์ ของประเทศ “ญ่ปี นุ่ ” ทีส่ ามารถเดนิ ทางเขา้ ออก ประเทศต่าง ๆ ได้มากถึง 193 ประเทศทั่วโลกโดยไม่ต้องขอวีซ่า ส่วน ประเทศไทยครองอนั ดบั ที่65 คกู่ บั ประเทศโอมาน โดยสามารถเดนิ ทางแบบ ไมข่ อวซี ่าได้ 80 ประเทศทัว่ โลก CREATIVE THAILAND I 18

อนั ดบั ประเทศเจา้ ของพาสปอรต์ จ�ำ นวนประเทศ ประเทศตน้ ทาง อินเดีย 17.5 ทีไ่ มต่ อ้ งขอวซี า่ ท่ีมกี ารอพยพมากทีส่ ุด เม็กซิโก 11.8 ในปี 2019 (ลา้ นคน) 10.7 จีน 10.5 1 ญีป่ นุ่ 193 รสั เซยี 8.2 2 สงิ คโปร์ 192 ซเี รีย 7.8 3 เกาหลใี ต้ เยอรมนี 191 บงั คลาเทศ 6.3 4 อติ าลี ฟนิ แลนด์ สเปน ลกั เซมเบริ ก์ 190 ปากสี ถาน 5.9 5 เดนมารก์ ออสเตรยี 189 ยูเครน 5.4 6 สเวนเี เดธนอรฝแ์ ลรง่ันเศดส์ ไอโปรแ์รลตนเุ กดส์ 188 ฟลิ ปิ ปนิ ส์ 5.1 7 สหราสชวอติ าเซณอารจแ์ กั ลรนดเบ์ ลสเหยรยี ฐั มอเนมวิรซกิ แีาลนด์ อัฟกานิสถาน 8 นอรเ์ วย์ กรซี มอลตา สาธารณรฐั เชก็ 187 9 แคนาดา ออสเตรเลยี จดุ หมายปลายทาง สหรฐั อเมริกา 50.7 10 สโลวาเกยี ลทิ วั เนยี ฮงั การี โปแลนด์ 186 ยอดนยิ มของ เยอรมนี 13.1 185 การยา้ ยประเทศ 13.1 183 ในปี 2019 (ลา้ นคน) ซาอุดิ อาระเบีย 11.6 9.6 รัสเซีย 8.6 8.3 สหราชอาณาจักร 8.0 7.5 สหรัฐอาหรบั เอมิเรตส์ 6.3 ก�ำ แพงทห่ี ายไป (?) ฝรัง่ เศส 78.7 การโยกยา้ ยและการเดนิ ทางขา้ มพรมแดนของมนษุ ยท์ ง้ั ทเ่ี กดิ จากความจ�ำ เปน็ 72.1 หรอื เปน็ ทางเลอื กนน้ั น�ำ มาซง่ึ โอกาสใหม่ ๆ มากมาย ไมว่ า่ จะเปน็ การลงทนุ แคนาดา 47.4 ท�ำ ธรุ กจิ การศกึ ษาแลกเปลย่ี นความรู้ หรอื การตามหาคณุ ภาพชวี ติ ทด่ี กี วา่ ซง่ึ 46.0 รายงานจากองคก์ ารสหประชาชาติ (UN) ระบวุ า่ แนวโนม้ ทผ่ี คู้ นจะใชช้ วี ติ อยู่ ออสเตรเลีย 45.2 นอกประเทศมมี ากขน้ึ เรอ่ื ย ๆ โดยเพม่ิ จาก 173 ลา้ นคนในปี 2000 มาเปน็ 221 38.3 ลา้ นคนในปี 2010 และ 281 ลา้ นคนในปี 2020 อติ าลี 37.1 สง่ิ ทส่ี ะทอ้ นตามมาคอื ความรสู้ กึ และแนวโนม้ การนยิ ามตวั ตนของผคู้ นวา่ 33.1 เปน็ “พลเมอื งโลก” ทเ่ี พม่ิ มากขน้ึ ไปดว้ ย จากการส�ำ รวจของ BBC World ประเทศทมี่ ีส่วนแบง่ กาตาร์ 30.0 Service ในปี 2016 จากกลมุ่ ประชากร 20,000 คน ใน 18 ประเทศทว่ั โลกพบ ผอู้ ยูอ่ าศยั ทยี่ า้ ยมาจาก คเู วต 29.9 วา่ กวา่ ครง่ึ หนง่ึ (51%) มองวา่ ตวั เองเปน็ พลเมอื งของโลกมากกวา่ เปน็ พลเมอื ง ตา่ งประเทศมากทส่ี ดุ ลกั เซมเบริ ก์ ของชาตใิ ดชาตหิ นง่ึ เทา่ นน้ั ในปี 2019 (ลา้ นคน) ความกา้ วหนา้ ดา้ นเทคโนโลยแี ละปญั หามากมายทก่ี �ำ ลงั เกดิ ขน้ึ ในศตวรรษ ท่ี 21 ก�ำ ลงั พาโลกและผอู้ ยอู่ าศยั ทง้ั หลายกา้ วเขา้ สยู่ คุ ทเ่ี ชอ่ื มตอ่ ผคู้ นทว่ั โลกไว้ โอมาน ดว้ ยกนั ชนดิ ทไ่ี มเ่ คยเกดิ ขน้ึ มากอ่ น ก�ำ แพงและพรมแดนในทางภมู ศิ าสตรเ์ รม่ิ ลดความส�ำ คญั ลงเรอ่ื ย ๆ แตใ่ นขณะเดยี วกนั ปญั หาตา่ ง ๆ ทเ่ี ราตอ้ งเผชญิ บาห์เรน กท็ วคี วามเขม้ ขน้ ขน้ึ เกนิ กวา่ ขอบเขตของประเทศใดประเทศหนง่ึ จะจดั การได้ เชน่ กนั ไมว่ า่ จะเปน็ ปญั หาการเปลย่ี นแปลงดา้ นสภาพภมู อิ ากาศ ทค่ี าดวา่ จะ ซาอุดิ อาระเบยี เปน็ หนง่ึ ในสาเหตหุ ลกั ทท่ี �ำ ใหผ้ คู้ นมากถงึ พนั ลา้ นคนตอ้ งอพยพยา้ ยทอ่ี ยภู่ ายใน ปี 2050 รวมไปถงึ ปญั หาสง่ิ แวดลอ้ ม ปญั หาโรคระบาด ความขดั แยง้ ทางการ สิงคโปร์ เมอื ง หรอื ปญั หาความเหลอ่ื มล�ำ้ ทล่ี ว้ นแลว้ กเ็ ปน็ ปญั หาระดบั โลกทต่ี อ้ งอาศยั ความรว่ มใจของประเทศตา่ ง ๆ ในการชว่ ยกนั รบั มอื เพอ่ื ความเปน็ อยทู่ ด่ี กี วา่ จอร์แดน ของ “ทกุ คน” ทต่ี า่ งกอ็ าศยั อยรู่ ว่ มกนั ภายในบา้ นทช่ี อ่ื วา่ “โลก” ออสเตรเลยี สวิตเซอร์แลนด์ ทแ“‘GRลีม่ olะoาlabD:naadรlvาCiBยdieงtiาrzBgนeoenrn“rsIhnTrจtiepeาnr’กndRaristoCiionloangmna,dlPpMboeelingrSdrgauieugtiromg.cneo22smt00s52”00/โ”:ดwPโยooดprNยlduaUolaonmmtitieoeidntGeNArrsiman.intdlioefoSnyos/จc/hาieบกetทnybl”คebวyโcาดg.มclยoob“CmIdahel/.rcinsบtotiitaทmynค2ว0K1าry6มs: CREATIVE THAILAND I 19

Creative Business : ธุรกิจสร้างสรรค์ เปดิ ตำ�รา EdTech จาก สตารต์ อพั ทอ่ี ยากทลายเสน้ แบง่ การเรียนรขู้ องทุกคน เร่ือง : วนบษุ ป์ ยพุ เกษตร “หรอื การศกึ ษาไทยพยายามจะสอนอกี แงห่ นงึ่ คอื สอนชวี ติ จรงิ ของโลกวา่ ในบางทเี ราตง้ั ใจขนาดไหน โลกกจ็ ะสง่ บททดสอบ ที่มันเหนือความคาดหมายมาทุกคร้ัง” น่ีเป็นความสงสัยแรกเก่ียวกับการศึกษาไทยของ ชิน วังแก้วหิรัญ ผู้ก่อต้ัง บริษทั วอนเดอร์ (ไทยแลนด์) จำ�กัด ทไี่ ด้น�ำ มุมมองการมองโลกในแง่ดีเช่นน้ีมาคิดตอ่ ยอดเพ่ือตอบคำ�ถามทคี่ ้างใจในด้าน การศึกษา วอนเดอร์ (Vonder) คือสตาร์ตอัพที่จะมาช่วยให้การเรียนรู้กลายเป็นเรื่องสนุกด้วยเครื่องมือดิจิทัล ผ่านการลองผิด ลองถูกมานับครั้งไม่ถ้วน จากผู้ที่หลงใหลการศึกษา อยากเห็นการศึกษาไทยดีข้ึนให้เท่าทันและเท่าเทียมกับประเทศอื่น ๆ ในโลก ตอนน้ีชินจะมาเล่าเบอ้ื งหลังการสรา้ งธรุ กจิ การศึกษาทีเ่ กดิ จากการตักตวงความรู้ของตวั เองและการแสวงหาโอกาส ทไ่ี ม่ส้นิ สุด บทนำ� : ท่องโลกการศึกษา ประสบการณก์ ารเรียนแลกเปล่ยี นทีญ่ ่ปี ุ่น ท�ำ ให้ ชินได้สัมผัสการเรียนการสอนที่เป็นมาตรฐาน ระดบั โลก “เรยี นแบบไหน สอบแบบนน้ั ” ซง่ึ เกดิ จาก การวางเป้าหมายและการออกแบบหลักสูตร ให้นักเรียนประสบความสำ�เร็จในการเรียนมาก ท่ีสุด หลังจากเรียนจบ เขาเข้าทำ�งานที่ Teach for Thailand เครอื ขา่ ยนานาชาตดิ า้ นการศกึ ษา ท่ีมีสาขาที่ประเทศไทยโดยชินได้เป็นตัวแทน ไปร่วมสัมมนาท่ีประเทศสเปนและได้พบกับ เครือข่ายคนในแวดวงการศึกษา ที่นี่เขาได้รู้จัก กับคำ�ว่า EdTech เป็นคร้ังแรก “จุดเร่ิมต้น ของวอนเดอร์ก็มาจากท่ีน่ีแหละครับ เราได้รู้จัก กบั คนท่ีเปน็ ตวั แทนของ Teach for India แลว้ ทุกคนก็รู้อยู่แล้วว่าอินเดียเป็นดินแดนแห่ง ความเหลื่อมลำ้� แต่ส่ิงท่ีเขามาเล่าให้ฟังคือ ประเทศเขามี EdTech ทีโ่ ตเปน็ อนั ดบั 1 ของโลก” ชินผู้ไร้ประสบการณ์ในตอนน้ันยังไม่รู้จักว่า EdTech คืออะไร รู้เพียงแต่ว่าตัวเองสนใจ การศึกษาเอามาก ๆ และพยายามพาตัวเองไป อยู่ในสิ่งแวดล้อมท่ีวนเวียนอยู่กับประเด็นด้าน การศกึ ษาอยเู่ สมอ CREATIVE THAILAND I 20

บทท่ี 1 : สร้างเครอ่ื งมอื ดิจทิ ลั ตัวชว่ ยการเรียนรู้ “จริง ๆ ไทยเป็นประเทศทีม่ ีอัตราการใช้โทรศพั ท์มือถอื สูงมาก คือเดก็ ไทย ติดมือถือนะ แต่ท่ีเราเห็นตามห้องเรียนกลับไม่มีห้องเรียนไหนหยิบ เครื่องมือดิจิทัลมาใช้เลย” ชินจึงเริ่มศึกษา EdTech และลงคอร์สเรียน การสร้างสตาร์ตอพั ดว้ ยใจหวังว่าอยากใหก้ ารศกึ ษาดขี นึ้ ดว้ ยมอื ของตัวเอง จากการส�ำ รวจวงการ EdTech ในประเทศไทยเมอ่ื 4 ปที แ่ี ลว้ ชนิ พบวา่ มีธุรกิจประเภทนี้อยู่ไม่ก่ีเจ้า ซึ่งแต่ละเจ้าก็เน้นเจาะตลาดติวเตอร์เป็นหลัก “เราเลยต้ังใจว่าจะทำ�เครื่องมือท่ีให้คนท่ีเป็นผู้ให้การศึกษา (Educator) สามารถสร้างเอ็นเกจเมนต์ในการเรียนรู้ได้ แล้วก็ต้องเหมาะกับพฤติกรรม ของคนในปัจจุบัน” เขาจึงต้ังธงธุรกิจของตนเองข้ึนมาให้ต่างไปจากส่ิงท่ีมี อย่ใู นตลาดจนกลายมาเปน็ “วอนเดอร์” โปรดักต์ตัวแรกของวอนเดอร์เป็นแชตบอต (Chatbot) ซ่ึงหลักการ ท�ำ งานกค็ อื บอตจะคอยยงิ ค�ำ ถามวดั ความรผู้ า่ นชอ่ งทางแชต แลว้ สง่ ค�ำ ถาม ที่เหมาะกบั ระดบั ของเรามาเรื่อย ๆ “วธิ ีการหลังบา้ นไมไ่ ด้ซบั ซอ้ นเลยครบั ท�ำ เปน็ Adaptive Flow Learning คอื จะมีคลงั ค�ำ ถามเยอะ ๆ แลว้ เรากร็ ะบุ ความยาก-งา่ ยลงไป” ปรากฏวา่ โปรดกั ตน์ ป้ี ระสบความส�ำ เรจ็ แบบไมค่ าดคดิ แตเ่ ขากลบั หารายไดจ้ ากสงิ่ นีไ้ มไ่ ด้เลย บทที่ 2 : โปรดักต์ต้องดี และตอ้ งมรี ายได้ ต้ังใจทำ�แต่แรกให้เป็นจริง “เราได้คำ�ตอบการมองภาพธุรกิจระยะส้ันและ ช่วงสองปีแรกวอนเดอร์เลี้ยงตัวเองด้วยเงินทุนที่ได้จากเวทีแข่งขันประกวด ระยะไกลว่า ถ้ามองสั้นคือเราต้องมีรายได้เพื่อมาขยายทีมเราให้มีพลัง ไอเดยี ธรุ กจิ และสรา้ งความรู้จกั ในแวดวงธรุ กิจการศกึ ษาผ่านเวทีประกวด กับมองไกลมาก ๆ คือต้องการให้นักเรียนท่ัวประเทศใช้โปรดักต์ของเรา เชน่ กัน หลายคนรจู้ ักวอนเดอร์ หลายคนใชง้ านวอนเดอร์ แต่ชนิ กลบั ไม่ได้ ไมใ่ ช่แคท่ ่ัวประเทศดว้ ยต้องท่วั โลกเลย” ชนิ บอกเป้าหมาย คิดถึงเร่อื งการหารายได้ บทที่ 3 : Vonder GO Global “ทุกคนก็จะบอกเราว่า โปรดักต์เราเนี่ยดีแล้วนะ แต่มีปัญหาเรื่อง “ผ่านมาสามปีมันเป็นตามที่เราตั้งไว้ มันมาถึงจุดนี้ท่ีนักเรียนมีการ์ตูนท่ี การท�ำ รายไดจ้ ากมนั ซ่ึงเรากไ็ ม่เคยคดิ ถึงตรงน้เี ลย หลายคนบอกวา่ ไม่ได้ เล่นได้จริง ๆ มีครูทัว่ ประเทศเอาไปใช้ แลว้ มนั โตของมนั เอง” หลงั จากชนิ ไมง่ ้นั คุณจะไม่มีวนั โต” ชนิ เลา่ พลางนกึ ถงึ ค�ำ ที่เคยถูกพร่�ำ สอนมาเมอ่ื ตอน ขายโปรดักตใ์ หบ้ รรดาองคก์ รได้มากข้ึน เขากเ็ รม่ิ มองเห็นทางทจี่ ะไปตอ่ ลงคอร์สสรา้ งสตาร์ตอัพท่ีว่า อย่าคิดว่าส่ิงที่เราทำ�มาจะขายกลุ่มเป้าหมาย แต่แลว้ เมื่อ EdTech X Global มาจดั ที่ประเทศไทยในปี 2019 ชินก็ ทเ่ี ราตงั้ ไว้ โปรดักต์ของเราอาจจะตอบคนใช้งานได้หลายกลมุ่ ไมร่ อชา้ ทจี่ ะเขา้ รว่ มแขง่ ขนั อกี รอบ โดยตง้ั ความหวงั ไวเ้ พยี งอยากใหโ้ ปรดกั ต์ ตามคำ�แนะนำ�ของเมนเทอร์ใน Stormbreaker Venture โครงการ เปน็ ทีร่ ้จู กั ในสายตานานาชาติ “ตอนนั้นเกม Vonder GO เพิง่ เสรจ็ ตวั เดโม่ ปัน้ สตารต์ อพั ดา้ นการศึกษา ทใ่ี ห้ลองโฟกัสท่กี ลมุ่ องคก์ ร ชินจึงน�ำ โปรดกั ต์ เลยครับ เป็นเกมที่เล่นได้หลายคนพร้อมกัน คล้าย ๆ Kahoot แต่เป็น ไปขายดู “ผมไปศึกษาโมเดลมาเยอะมาก เราก็ลองหลายอย่างแต่ก็เฟล เวอรช์ นั การต์ นู เรากค็ ดิ แคว่ า่ ท�ำ ยงั ไงกไ็ ดใ้ หค้ นในอเี วนตน์ น้ั เขาไดล้ องเลน่ ” หมดเลย ซง่ึ ผมรสู้ กึ วา่ มนั เปน็ สง่ิ ทค่ี วรจะเกดิ กบั สตารต์ อพั นะ ตอ้ งลองเยอะ ๆ ในใจเขาก็อยากจะชนะการแข่งครั้งน้ีเพื่อพาโปรดักต์ไปนำ�เสนอด้วยตัวเอง จนเจออนั ทใี่ ช”่ เขาวา่ “โปรดกั ตเ์ ราเป็นแชตบอตซงึ่ สร้างแบบจ�ำ ลองบคุ คล บนเวทีโลกท่ปี ระเทศอังกฤษ (Persona) ได้ HR ก็รู้สึกว่าแบบน้ีมันสนุกและวัดผลได้ แล้วเก็บผล จุดเด่นของวอนเดอร์พาชัยชนะมาให้ชินอีกครั้ง เขาได้รับการตอบรับ การเข้าร่วมได้ด้วย” ต่างจากอี-เลิร์นนิงเดิมทีองค์กรส่วนใหญ่มีอยู่แต่ ที่ดีจากกรรมการต่างชาติ “เขาบอกเราว่าที่เราชนะเพราะเป็นหน่ึงใน ไม่ได้ปรบั ตามพฤติกรรมการใชง้ านทอ่ี งค์กรสว่ นใหญ่ของคนในปัจจบุ นั EdTech ไม่กี่ตัวในสิบทีม ท่ีเขาจินตนาการได้ว่าคนในประเทศเขาก็ใช้ได้ ชินประสบความสำ�เร็จอีกครั้งจากการขายโปรดักต์ให้กับแผนก ทรพั ยากรบคุ คล (HR) ในองคก์ รที่หลากหลาย “ตอนนนั้ ขายแค่ไมก่ บี่ ริษทั เองครับ แตม่ นั นบั ผใู้ ช้ตามจำ�นวนพนักงาน (Head Count Subscription) โดยทเ่ี ราปรบั โปรดกั ตเ์ ราแคน่ ดิ หนอ่ ย ในขณะทก่ี ลมุ่ นกั เรยี นกย็ งั ใชข้ องของ เราได้อยู”่ เขาปรับเปลี่ยนรปู แบบเพียงเลก็ น้อย และเพิ่มฟงั กช์ ันการใช้งาน ใหเ้ หมาะกบั กลมุ่ องคก์ ร เชน่ สทิ ธเ์ิ ขา้ ถงึ ของแอดมนิ หลายระดบั ตามล�ำ ดบั งาน และสิ่งนี้กลายมาเป็นรายได้หลักของวอนเดอร์ท่ีจะช่วยสานในส่ิงท่ีชิน CREATIVE THAILAND I 21

เหมือนกัน” ถึงจุดน้ีทำ�ให้มองเห็นว่าวอนเดอร์ได้ก้าวข้ามเส้นแบ่งระหว่าง ทส่ี ดุ (Optimal) ในประเทศไทยแลว้ ถ้าจะไปต่างประเทศเราก็แคล่ งเงินกับ ประเทศไปไดเ้ รยี บรอ้ ยแลว้ การทำ�การตลาดอยา่ งเดยี วแล้ว” เขาเผยแผนการตอ่ ไป “ค�ำ ว่าไม่มีเสน้ แบ่งระหวา่ งประเทศ (No Boundaries) คือตอ้ งดวู ่าเรา “ถ้าคุณมีโปรดักต์ท่ีมีผู้ใช้งานจริง มีการพิสูจน์แนวทางธุรกิจและ ขายอะไร ถ้าขายคอนเทนต์ก็คงยากกว่า แต่อย่างวอนเดอร์ที่ไม่ได้สร้าง การตลาดภายในประเทศได้ การขยายไปตา่ งชาตกิ เ็ ป็นไปได้ เพราะระดับ คอนเทนต์เองเลย แต่มันคือการท่ีเราสร้างเครื่องมือแล้วให้ผู้ใช้ไปใส่ ภมู ภิ าคกม็ บี รษิ ทั เทคโนโลยขี นาดใหญท่ เี่ ขาเปดิ ใหเ้ ขา้ ไปเจรจาได”้ เชน่ เดยี ว คอนเทนตเ์ อาเอง แบบนีจ้ ะไปประเทศไหนกไ็ ด้ครับ” ชนิ สรุปใหฟ้ ัง เพราะ กบั ในปัจจุบันที่วอนเดอร์กเ็ ข้าร่วมเปน็ สว่ นหนงึ่ ของ AWS EdStart โครงการ ไม่ใช่ EdTech ทกุ ตวั ที่จะสามารถข้ามกำ�แพงไปได้อย่างวอนเดอร์ แตเ่ ขา ยกั ษ์ใหญข่ อง Amazon ท่เี ปดิ ให้ EdTech ท่วั โลกทีโ่ ตในระดบั หนง่ึ เขา้ ร่วม ก็มองว่า ไมว่ ่าอยา่ งไร EdTech ประเภทขายคอนเทนตก์ ค็ วรมีเพ่อื ซพั พอรต์ โครงการ รวมถงึ ขยายฐานลูกคา้ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ดว้ ยการเขา้ รว่ ม ในกลมุ่ ตลาดท่ีแตกตา่ งกนั โครงการกบั Microsoft For Startups “EdTech ในประเทศเรามองเขาเปน็ พาร์ตเนอร์ หากเป้าหมายเหมอื น ในด้านของโครงการบ่มเพาะและการลงทุนก็มีหลายโครงการ เช่น กันก็ต้องมานั่งคุยกันว่าใครเชี่ยวชาญอะไร ก็แบ่งให้เจ้าน้ันทำ� ไม่ต้องมา Eduspaze ธุรกิจร่วมลงทุนท่ีได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลสิงคโปร์ หรือ แข่งกัน เพราะตลาดเราเล็กอยู่แล้ว แข่งกันเองก็คือแข่งกันจน (หัวเราะ)” โครงการ Surge โดย Sequoia จากอนิ เดยี และอน่ื ๆ อกี จ�ำ นวนมาก ทพ่ี รอ้ ม เขามองว่า ถ้าเปน็ แบบแรกคนทอ่ี ยากเริม่ สตาร์ตอพั EdTech ใหม่ ๆ ก็จะ ให้การสนับสนุนสตาร์ตอัพในเอเชียแปซิฟิกอย่างเต็มท่ี “ถ้าแนะนำ�กับ พาลไม่อยากทำ� “ประเทศที่จะมีการศึกษาดี ๆ ในยุคนี้ คือคุณต้องมี สตารต์ อพั รนุ่ ใหม่ ๆ ไดก้ อ็ ยากจะบอกวา่ เวลาท่คี ณุ จะเดนิ เขา้ ไปสกู่ ารลงทนุ ใด ๆ ทางเลือกทางเทคโนโลยี ทางดิจิทลั ใหเ้ ยอะ” เขาช้แี จง กต็ าม คณุ ต้องมีแผนการ อยา่ คดิ อย่างเดยี วว่าอยากได้เงิน ตอ้ งมองด้วยว่า บทสรุป : หอ้ งเรียนของโลก เขามากับพันธมิตรทางธุรกิจ (Strategic Partnership) อะไรบ้าง” ชินให้ ห้องเรียนฝั่งองค์กรท่ีมีแชตบอต และห้องเรียนฝั่งคุณครูท่ีได้โปรดักต์ใหม่ บทเรียนข้อสุดท้าย อย่าง Vonder GO เป็นสองขาที่วอนเดอร์ต้องดูแลให้ดีเพื่อไม่ให้เสียช่ือ “เราก็ตงั้ ใจจะซัพพอรต์ ลูกค้าใหด้ ีทส่ี ดุ สมมตลิ กู ค้าทกั มา ไม่เกนิ 1 ชั่วโมง เสริมทักษะ : ละลายความไทย ใสค่ วามโลก ต้องตอบ หรือถ้ามีปัญหาไม่เกิน 1 วันต้องแก้ให้จบ คือเราต้องดูแลให้ “ข้ีเกรงใจ” คือพ้ืนฐานความเป็นคนไทย แต่เม่ือมาอยู่ในโลกธุรกิจ ชอื่ เสยี งเราดี” นานาชาติแล้วอาจเป็นสิ่งท่ีต้องกลับมาพิจารณาใหม่ ชินเล่าว่าเขาได้ สำ�หรับ Vonder GO เทคโนโลยีท่ีชินเลือกใช้ไม่สามารถสเกลได้ ทกั ษะความกลา้ แสดงออกจากนกั ธรุ กจิ ชาวแอฟรกิ นั “เวลาเขาตอ้ งการ วอนเดอรจ์ งึ วางแผนท�ำ เวอรช์ นั แกไ้ ขออกมาใหมใ่ หเ้ กมมคี วามเบามากทส่ี ดุ ความชว่ ยเหลอื จากนกั ลงทนุ เขาจะพดู ขอตรง ๆ เลย ถา้ ไดก้ ด็ ี แตถ่ า้ และไมห่ นักเครื่อง “เราไมช่ อบความเหล่อื มล้ำ�ใช่ไหม แต่เราก�ำ ลังทำ�ใหม้ นั ไม่ได้ก็ไม่เป็นไร และถามความเป็นไปได้เผื่อด้วยว่าจะไปติดต่อขอ เหลื่อมล้ำ�รึเปล่า คุณต้องมีคอมพิวเตอร์สเปกแรงเพ่ือใช้โปรดักต์ของเรา ความชว่ ยเหลอื ทต่ี อ้ งการนไ้ี ดจ้ ากทไ่ี หน ซง่ึ ท�ำ ใหธ้ รุ กจิ เขาโตไดเ้ รว็ มาก” แบบนีม้ ันไมใ่ ช่ เราก็เลยยอมเสียเวลาแกไ้ ขแลว้ ค่อย ๆ โตไปดีกว่า” อีกอย่างท่ีสำ�คัญ คือ การเลือกพาร์ตเนอร์ผู้ลงทุนท่ีเปรียบเหมือน ที่ผ่านมาชินไม่ได้ลงแรงเร่ืองการตลาดแม้แต่สลึงเดียว “เราเห็นว่า การเลอื กคชู่ วี ติ ตอ้ งเลอื กใหเ้ หมาะกบั ตวั เองและดดู ว้ ยวา่ จะไปกนั รอด วอนเดอรค์ อ่ ย ๆ โตโดยที่ไมต่ ้องท�ำ การตลาดเลย ผ้ใู ช้อยากใชด้ ้วยตัวเอง หรอื เปลา่ เหมอื นคนแตง่ งานกนั ไมใ่ ชเ่ ลอื กเพยี งเพราะเขาดงั หรอื มที นุ ฉะนั้นเราจึงทำ�โปรดักต์ราคาถูกแล้วให้มันเลี้ยงตัวเองได้ พอมันถึงจุดที่ดี หมายเหตุ : สมั ภาษณ์เมือ่ 28 พฤษภาคม 2564 ผา่ นทางวิดีโอคอล CREATIVE THAILAND I 22

How To : ถอดวธิ คี ดิ รอ Green Card เพอ่ื ให้โอกาสในการเติบโตด้าน อาชีพ หรือการให้ Startup Visa แก่นกั ลงทุนท่ี THE NEW HOM(P)E จะเข้ามาท�ำ กิจการ เป็นตน้ นอกจากนใ้ี นปลี า่ สดุ ประเทศแคนาดายงั จดั ใหม้ ี “Express Entry” เพอ่ื สรา้ งบ้านอย่างไร ใหค้ นในไม่อยากออก เพ่ิมจำ�นวนผู้ย้ายถิ่นกระตุ้นเศรษฐกิจเช่นกัน คนนอกยิ่งอยากเขา้ แตอ่ กี สง่ิ ส�ำ คญั ไมน่ อ้ ยไปกวา่ โอกาสและความหวงั กค็ อื สภาพแวดลอ้ มทเี่ ขา้ ใจ บา้ นจะนา่ อยมู่ ากขนึ้ เรือ่ ง : บษุ กร บุษปธ�ำ รง เมื่อคนรอบข้างเต็มไปด้วยความรู้สึกยินดีและ ตอ้ นรบั ชมุ ชนทใ่ี หค้ วามชว่ ยเหลอื แนะน�ำ สง่ิ ตา่ ง ๆ ยอมรับในความแตกต่างท้ังด้านวัฒนธรรมและ เชอื้ ชาติจะกลายเปน็ แม่เหลก็ ทด่ี ึงดูดนกั เดินทาง ใหต้ ดั สนิ ใจสรา้ งบา้ นอยา่ งถาวร เพราะใคร ๆ ตา่ ง กร็ วู้ า่ “คับทีอ่ ยู่ได้ คบั ใจอยยู่ าก” Photo by Hoang Le on Unsplash ใส่ใจลกู บ้านเดิม ไมเ่ พยี งแตล่ กู บา้ นใหม่ ความตอ้ งการของลกู บา้ น ปฏเิ สธไมไ่ ดว้ า่ นาทนี กี้ ระแสการ“โยกยา้ ย” เกิดภัยพิบัติในพ้ืนท่ีบ่อยคร้ัง แต่สาเหตุที่อยู่ เก่าก็เป็นส่ิงสำ�คัญเช่นกัน และในบางคร้ังประตู ตวั และหวั ใจบนิ ลดั ฟา้ พรอ้ มกบั กระเปา๋ เบอ้ื งหลงั และผลกั ดนั มนษุ ยส์ ว่ นใหญใ่ หอ้ อกเดนิ ก็ไม่สามารถเปิดต้อนรับทุกคนได้ แคนาดาได้ ใบใหญส่ ดู่ นิ แดนแหง่ ความหวงั ใหมน่ นั้ ทางนน้ั กค็ อื “ความหวงั ” เมอื่ บ้านหลงั เก่าไม่มี สร้างระบบทดสอบภาษาและทักษะการทำ�งาน เปน็ อกี หนงึ่ กระแสทม่ี าแรงในชว่ งหลาย ความหวงั เหลอื เปน็ พลงั ใจอกี ตอ่ ไป มองทางไหน (Point System) เพื่อคัดเลอื กแรงงานทักษะสงู ท่ี สัปดาห์มานี้ แม้ว่าหากพูดกันแล้ว ไม่เห็นโอกาส ผู้คนจึงออกเดินทางเพ่ือเติบโต มีแนวโน้มตอบโจทย์ความต้องการในขณะน้ัน การเปลี่ยนแปลงนั้นถือเป็นส่ิงหนึ่งท่ี หวังความสงบสุข หวังโอกาสมากมาย หวัง ซ่ึงจะพิจารณาจากทักษะ ประวัติการศึกษา มนุษย์อย่างเรา ๆ ต่างก็ทำ�ใจไม่ให้ ความเป็นอยู่ท่ีดีขึ้น บ้างก็หวังสวัสดิการและ ประวัติการท�ำ งาน รวมถงึ ทกั ษะภาษาและอืน่ ๆ กังวลได้ยาก แล้วเหตุใดกระแสแห่ง สภาพแวดลอ้ มท่ีคมุ้ ค่ากับการลงทนุ ทเ่ี ก่ยี วข้อง หรอื ส�ำ หรับสหรฐั อเมริกา ก็ใช้ระบบ การเปล่ียนแปลงครง้ั ส�ำ คญั นจ้ี งึ เกดิ ขน้ึ ตอ้ นรบั ลูกบ้านใหม่ The Individual Worker/Job Evaluation System ที่สำ�คัญอีกประเด็นก็คือ “บ้านใหม่” หนึ่งในเงื่อนไขสำ�คัญท่ีนักเดินทางพิจารณา ซงึ่ เปน็ การพจิ ารณาผยู้ า้ ยถนิ่ ฐานกบั ขอ้ เสนองาน แตล่ ะหลงั เขา Leave their door open เพื่อการลงหลักปักฐานนั้น แน่นอนว่าจะต้อง เป็นรายกรณีไป โดยอาจมีทั้งผู้ท่ีได้ใบอนุญาต อย่างไรให้ทั้งดึงดูดใจลูกบ้านใหม่และ “ตอบโจทย”์ ใหไ้ ด้ เมอ่ื เรายา้ ยมาเพอ่ื ความหวงั ใหม่ เพอื่ ทำ�งานถาวร และใบอนุญาตทำ�งานชัว่ คราว ใหต้ รงใจเจ้าบา้ นเดมิ บ้านหลังใหม่ของเราจึงต้องไม่ใช่บ้านที่ทำ�ให้เรา รวมถงึ มโี ควตาส�ำ หรบั นกั ศกึ ษาตา่ งชาติ เพอ่ื เพมิ่ ความหวังใหม่คอื เง่ือนไขส�ำ คัญ รู้สึกสิ้นหวัง โอกาสด้านการศึกษา การทำ�งาน ตัวเลือกในตลาดแรงงานของตนอีกด้วย นับเป็น มีปัจจัยมากมายท่ีทำ�ให้ผู้คนตัดสินใจที่จะเดิน นโยบายดา้ นสวสั ดกิ าร สทิ ธแิ ละความคมุ้ ครองที่ การสร้างความหลากหลายให้ตลาดแรงงานใน ออกจากบา้ นหลงั เก่าสวู่ มิ านหลังใหม่ อย่างเช่น ไดร้ บั ลว้ นเปน็ สง่ิ ทไ่ี ดร้ บั การพจิ ารณาเปน็ สง่ิ แรก ๆ พื้นท่ี ตอบโจทย์ทั้งทางเศรษฐกิจและการลงทุน การหลีกเลี่ยงการปะทะทั้งในทางปฏิบัติและ เสมอ นอกจากน้ีนโยบายอำ�นวยความสะดวก ในสังคม เชิงสงั คม เชน่ สงครามหรอื ปญั หาทางเชื้อชาติ ต่าง ๆ ก็เปน็ สิ่งที่ควรพจิ ารณาเช่นเดยี วกนั เชน่ บ้างก็เกิดจากผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมที่ก่อให้ ในปี 2014 ประเทศสหรฐั อเมริกาจัดใหม้ กี ารให้ ท่ีมา : บทความ “‘ยา้ ยประเทศกันเถอะ’ : คยุ กบั ผกู้ ่อตั้ง ใบอนญุ าตท�ำ งานแกบ่ คุ คลพรอ้ มคสู่ มรสในระหวา่ ง กลมุ่ คนอยากยา้ ยถน่ิ ทม่ี คี นรว่ มเกอื บ 6 แสนคนภายใน 3 วนั ” “โจthดAาeยกttrascกkcoiา้ltreวiveหde.aนIwcm้า.oumพrkkigงe/ศrrasพ์ บ’t”iพิoทnฒัคโดPวนยoา์ มlicจMiาe“aกAsn:tubt‘rAebalccwM.tocinarolgdrmtwi&nied/Rze-eบfHtiทgaeคhirnrวteiาnfroมagr Immigrants” โดย the National Working Group on Smal Centre Strategies / บทความ “Canada PR Point System - SจบckaาทiกulคseWวeาscoม-orknw“eoChrsmyaSnipseate.ldocepaocltmewioman/nigบFtrsaaทtctคoetว”oaาrtจsมt”าraก“จcEeาtxuกmprolooaprrbaeinhrlg.iimenumamroviigp.gcraraoa.emtniuotsn”// บทความ “14 Reasons Why People Emigrate” โดย Daniel Montiglio จาก foreigner.bg / บทความ “ Taking Action to AโดttยraJcetHffirgehy-SZkieilendtsImจmากigorabnats,mGarawdhuiatetehso,aunsed.Eanrctrehpivreens.eguorsv” CREATIVE THAILAND I 23

Creative Place : พื้นทส่ี รา้ งสรรค์ Photo by VR512 on Unsplash เรอ่ื ง : วรรณเพ็ญ บุญเพญ็ “… มนษุ ยเ์ ปน็ สว่ นหนงึ่ ของสงิ่ ทยี่ ง่ิ ใหญก่ วา่ ตวั เราเองเสมอ อยา่ งการทเ่ี ราเปน็ สว่ นหนงึ่ ของธรรมชาติ ครอบครวั เพอ่ื นฝงู หรอื ชมุ ชน ไปจนถึงการเป็นส่วนหน่ึงในความคิดของคนอ่ืน ๆ แต่ตอนน้ีส่ิงที่ดูเหมือนจะใหญ่กว่าตัวเรากลายเป็นเร่ืองของดิจิทัล สิ่งน้ีจะทำ�ให้ มนษุ ยม์ คี วามเปน็ มนษุ ยน์ อ้ ยลงไหม? เพราะมนั ดไู มเ่ หมอื นมนษุ ยส์ กั เทา่ ไร แตอ่ ยา่ ลมื วา่ โครงสรา้ งดจิ ทิ ลั พวกนถ้ี กู สรา้ งมาโดยมนษุ ย์ และเปน็ สว่ นหนงึ่ ทที่ �ำ งานรบั ใชม้ นษุ ย์ หรอื คณุ จะเถยี งวา่ เครอื ขา่ ยดจิ ทิ ลั พวกนไ้ี มเ่ หมอื นเราเพยี งเพราะภาพลกั ษณข์ องมนั ขดั แยง้ กบั ขนบแบบเดิม ๆ ก็อาจจะเปน็ อย่างน้ันกไ็ ด้ แตม่ ันก็คงยากจะปฏเิ สธวา่ น่ีอาจเป็นววิ ัฒนาการของเราเชน่ กนั ...” CREATIVE THAILAND I 24

นิโคลัส เบิร์กกรูน (Nicolas Berggruen) อนิ เทอรเ์ นต็ มาใชเ้ พอ่ื ตอ่ สกู้ บั โรคระบาด และเพมิ่ ออฟฟิศเสมอื นท่ีท�ำ งานไดจ้ รงิ มหาเศรษฐีและนักลงทุนผู้ก่อต้ัง Berggruen โอกาสการรกั ษาผู้ปว่ ยในอนาคตเช่นกัน สถาบันวิจยั ทไ่ี มแ่ สวงหาผลก�ำ ไร ซ่ึงกำ�ลงั ศกึ ษา หากพจิ ารณาดจู ากไมก่ ปี่ ที ผี่ า่ นมานี้ มธี รุ กจิ เมื่อความรู้สึกของการขาดปฏิสัมพันธ์ระหว่าง ประเดน็ ทน่ี า่ สนใจอยา่ งเรอื่ งประชาธปิ ไตยในยคุ จำ�นวนมากย้ายการทำ�งานไปยังระบบคลาวด์ที่ เพื่อนร่วมงานและการสื่อสารที่ยังสู้การเจอหน้า โลกาภวิ ตั นแ์ ละทนุ นยิ มดจิ ทิ ลั กลา่ วถงึ มมุ มองท่ี พนกั งานสามารถทำ�งานได้จากท่บี า้ น พร้อมทงั้ กนั ไมไ่ ด้ เปน็ ปญั หาทเ่ี กดิ จากการท�ำ งานทางไกล เขามตี อ่ การใชช้ วี ติ ในสังคมดจิ ิทัลวา่ มนั ก�ำ ลังจะ การมบี รกิ ารของแพลตฟอรม์ การสอื่ สารมากมาย ความพยายามในการสร้างออฟฟิศเสมือน (VR ทำ�ให้มนุษย์สูญเสียความเป็นมนุษย์ไปหรือไม่ ทเ่ี ชอื่ มตอ่ ใหค้ นทง้ั องคก์ รสามารถท�ำ งานรว่ มกนั ได้ Office) ทท่ี �ำ ใหท้ กุ คนทไี่ มว่ า่ จะอยทู่ ไ่ี หนสามารถ เพราะโลกปจั จบุ นั ก�ำ ลงั ขบั เคลอื่ นเขา้ สคู่ วามเปน็ อาทิ ระบบ Windows Virtual Desktop, ทำ�งานร่วมกนั ไดจ้ ริง ๆ จงึ ก�ำ ลังเกิดขึ้นแล้ว ดิจิทัลที่นับวันจะยิ่งแนบสนิทไปกับวิถีชีวิตของ แอพพลเิ คชนั แชตผา่ น Slack, การท�ำ งานรว่ มกนั แดน โรบติ ซ์สกี (Dan Robitzski) ผูส้ อื่ ข่าว มนุษย์ และในอนาคตอันใกล้ระบบทัชสกรีนจะ ผา่ นระบบบ Microsoft Teams และการประชมุ จากสำ�นักข่าวออนไลน์ Futurism บรรยายถึง ไมไ่ ด้หยดุ อยแู่ ตเ่ พยี งหนา้ จอใด ๆ แตเ่ ทคโนโลยี ผ่าน Google Meet และ Zoom เป็นต้น ประสบการณ์ท่ีเขาได้ลองทำ�งานในสำ�นักงาน ทีส่ ัมผสั โตต้ อบ และสง่ั การได้จะอยรู่ อบตัวเรา เทคโนโลยีที่พร้อมเหล่าน้ีทำ�ให้องค์กรและธุรกิจ Glimpse Group บรษิ ัทพัฒนาแพลตฟอรม์ โลก ทกุ ทเ่ี มอ่ื ตอ้ งการ เพยี งแคส่ วมใสอ่ ปุ กรณบ์ างอยา่ ง มากมายปรับตัวเข้าสู่การทำ�งานจากที่ไหนก็ได้ เสมือนจริง (Virtual & Augmented Reality มนุษย์ก็สามารถอยู่ได้ทั้งโลกจริงและโลกเสมือน แตป่ ญั หายังอยทู่ ่วี ่า ลกึ ๆ แล้วมนษุ ย์เรายงั คง Platform) ณ กรงุ นวิ ยอรก์ ที่ไดจ้ �ำ ลองออฟฟิศ ทม่ี ตี วั คณุ เองเปน็ ผคู้ วบคมุ และเราเรยี กโลกเสมอื น โหยหาปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน แม้เทคโนโลยี เสมอื นบางสว่ นใหไ้ ดใ้ ชง้ านกนั จรงิ ๆ โดยโรบติ ซส์ กี ใบน้วี ่า “เมตาเวริ ส์ ” (Metaverse) ท้ังหมดทก่ี ลา่ วมาจะตอบโจทยก์ ารท�ำ งานระยะไกล เลา่ วา่ เมอ่ื สวมอุปกรณ์ VR ไวบ้ นหวั แลว้ เขาก็ ได้ดแี คไ่ หน แต่ก็ยงั ไม่เปน็ คำ�ตอบทใี่ ช่ทส่ี ุดอยู่ดี เหมือนหลุดเข้าไปในอีกโลกหนึ่งท่ีข้างหน้าเป็น Work From Home เทคโนโลยแี บบโลกเสมือน (Virtual Reality: VR) จอภาพขนาดยักษ์ 18 จอซึง่ ก�ำ ลงั แสดงผลขอ้ มูล ตัวเร่งทเี่ ปลี่ยนอนาคต จึงกำ�ลังได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพ่ือให้เรา และกราฟตวั เลขตา่ ง ๆ แบบ 3 มติ ซิ ง่ึ เรยี กกนั วา่ สามารถทำ�งานและใช้ชีวิตได้แบบเสมือนจริง “Dataview VR” โดยเวิร์กสเตชันลักษณะน้ีถูก ในขณะทโ่ี ควดิ -19 ยงั คงระบาด มนั คอื ไฟตบ์ งั คบั มากทสี่ ดุ ออกแบบมาเพอ่ื คนท�ำ งานดา้ นการเงนิ ซง่ึ ในอนาคต ที่ทำ�ให้มนุษย์ทำ�งานต้อง Work From Home แตล่ ะคนจะมเี วริ ก์ สเตชนั สว่ นตวั ทถ่ี กู ออกแบบมา ให้เวิร์ก ซึ่งได้เปล่ียนมุมมองการทำ�งานของเรา ใหใ้ ช้สำ�หรบั การท�ำ งานในแต่ละประเภทนั่นเอง ไปตลอดกาลว่า มนษุ ยไ์ มจ่ �ำ เป็นตอ้ งเดนิ ทางไป ที่ไหนอีกแล้ว แค่มีระบบคลาวด์ แพลตฟอร์ม theglimpsegroup.com การทำ�งานร่วมกัน และอินเทอร์แน็ตท่ีแรงพอ มนุษย์ก็สามารถขับเคล่ือนงานไปข้างหน้าได้ ไม่ต่างจากการทำ�งานแบบเดิม และส่ิงน้ีน่าจะ เป็นแรงขับเคลื่อนคร้ังสำ�คัญท่ีกระตุ้นให้มนุษย์ เดนิ หนา้ สรา้ งโลกเสมอื น ทท่ี เี่ ราจะสามารถท�ำ งาน และใชช้ ีวติ ไดง้ า่ ยดัง่ ใจทีส่ ดุ กา้ วแรกของการสรา้ งโลกเสมอื นหรอื เมตาเวริ ส์ เร่ิมต้นมาจากการท่ีมนุษย์มีความสามารถท่ีจะ ใช้ชวี ิตแบบ “Always Online” ซึง่ เปดิ ทางใหเ้ รา ทำ�งานได้จากระยะไกล (Remote Work) จาก ทไ่ี หนกไ็ ด้ รวมถงึ การมอี สิ ระในการท�ำ งานมากขน้ึ และดเู หมือนว่าโควดิ -19 ไดเ้ ร่งผลกั ดนั ให้ธรุ กจิ หรือองค์กรท่ียังลังเลต่อวิธีการทำ�งานแบบน้ี ใหต้ อ้ งรบี เรง่ ปรบั ตวั เพอ่ื ความอยรู่ อด ไมใ่ ชเ่ พยี ง บริษัทด้านเทคโนโลยีเท่านั้นที่พร้อมและน้อมนำ� วธิ กี ารท�ำ งานระยะไกลมาใชแ้ บบไมล่ งั เล แตธ่ รุ กจิ ทางการแพทย์ทั้งขนาดเล็กและใหญ่ก็ได้ปรับตัว และนำ�เทคโนโลยีการรักษาแบบใหม่ที่เรียกว่า TeleHealth หรอื บรกิ ารทางการแพทยผ์ ่านระบบ CREATIVE THAILAND I 25

ไลรอน เบนโตวมิ (Lyron Bentovim) ประธาน twitter.com/decentraland และซอี โี อกลมุ่ บรษิ ทั GlimpseGroup แสดงวสิ ยั ทศั น์ ของอนาคตการทำ�งานในโลกเสมือนจริงไว้ว่า Genesis City เมอื งเสมือนจรงิ ทีม่ ที ่ดี นิ แพงจริง ๆ นะ บรษิ ทั ตา่ ง ๆ จะลงทนุ กบั การสรา้ งส�ำ นกั งานเสมอื น จริงแทนท่ีจะเป็นสำ�นักงานทางกายภาพ ซ่ึงใน เราคงคนุ้ เคยกบั เกม Sim City ทใี่ หผ้ เู้ ลน่ จ�ำ ลองการใชช้ วี ติ ในนนั้ แตท่ ด่ี นิ ในเกมซงึ่ มไี มจ่ �ำ กดั กลบั โลกเสมือนจรงิ น้ี ผคู้ นจะสามารถเขา้ ออกบริษทั ไมไ่ ดม้ รี าคาอะไร ไมเ่ หมอื นทดี่ นิ ในDecentraland เมอื งเสมอื นจรงิ ทจ่ี �ำ กดั พนื้ ทไี่ ว้90,000 แปลง ไดต้ ลอดเวลาและงา่ ยดายเพยี งกะพรบิ ตาเทา่ นนั้ และท่ีดนิ ในเมืองเสมือนนี้ก็มีราคาไม่ใช่เล่น ๆ เพราะบรรดาเศรษฐแี ละนักลงทุนยงั ตอ้ งซอ้ื เก็บไว้ และน่ันยังหมายถึงโอกาสในการร่วมทำ�งานกัน เกง็ ก�ำ ไร แบบเห็นหนา้ หรอื อยา่ งนอ้ ย ๆ ก็เหน็ ร่างอวตาร หากพดู ถงึ ยา่ นทฮี่ อตฮติ ทสี่ ดุ ในDecentraland คงตอ้ งยกให้GenesisCity ซง่ึ มที ดี่ นิ เสมอื น ดิจทิ ัลของเพอื่ นร่วมงานทอ่ี าศัยอยู่ทว่ั โลก แต่ใน ขนาดประมาณเทา่ กรุงวอชิงตนั ดซี ี แคพ่ นื้ ทีเ่ ปล่า ๆ ในขนาดเพียง 1,100 ตร.ฟุต กม็ ีราคาสูงถงึ วันนเี้ บนโตวมิ ยอมรบั ว่า ส�ำ นักงานเสมือนจรงิ ที่ 2 แสนเหรยี ญสหรฐั ฯ ซึ่งแน่นอนวา่ คุณต้องซ้อื มนั ด้วยเงินจริง ๆ โดยหนึง่ ในเหตผุ ลท่ที �ำ ใหท้ ีด่ ิน ทำ�งานได้แบบเต็มร้อยยังเกิดข้ึนไม่ได้ เพราะ ในโลกเสมือนแห่งนี้มีราคาสูงล่ิวอาจเป็นเพราะสัญญาณของการมาถึงโลกเสมือนท่ีมนุษย์จะ จำ�เป็นต้องพัฒนาอุปกรณ์ VR สำ�หรับสวมหรือ สามารถใชช้ วี ติ ในเมอื งแหง่ นไ้ี ดอ้ กี ไมน่ าน และอกี หนง่ึ เหตผุ ลกค็ อื การซอ้ื ขายทด่ี นิ ในDecentraland แว่น VR ใหม้ ีประสทิ ธิภาพมากกวา่ น้เี สยี ก่อน เปน็ การซอ้ื ขายผา่ นเทคโนโลยบี ลอ็ กเชนทส่ี ามารถเปน็ หลกั ประกนั ไดว้ า่ บรษิ ทั ผสู้ รา้ งDecentraland แต่ข่าวดีไม่ได้หยุดอยู่แค่น้ี เพราะล่าสุด จะไมส่ ามารถริบทีด่ นิ คืนจากผูซ้ ื้อขายหรอื ผถู้ อื ครองท่ดี ินในน้ันได้ โดยคาดกนั วา่ บรรดาเจา้ ของ เฟซบุ๊กก็ได้เปิดตัวเทคโนโลยีท่ีเรียกว่า Infinite ทดี่ นิ ในเมอื งเสมอื นGenesisCity ก�ำ ลงั ผลกั ดนั สรา้ งพนื้ ทเี่ สมอื นในยา่ นนใี้ หก้ ลายเปน็ แหลง่ บนั เทงิ Office พื้นที่ทำ�งานเสมือนจริงท่ีใช้งานได้ด้วย แบบผสมผสานเหมือนกับเมืองลาสเวกัส ที่อาจจะมีคาสิโนและแหล่งบันเทิงตา่ ง ๆ ในอนาคต การสวมใส่แวน่ VR Oculus Quest โดยผู้ใช้งาน จะท�ำ งานจากทไ่ี หนกไ็ ดเ้ มอ่ื สวมใสอ่ ปุ กรณด์ งั กลา่ ว แน่นอนว่ามันยังมีเวลาพอให้เราได้คิดทบทวนถึงโอกาสในการใช้ชีวิตและแนวทางการสร้างธุรกิจที่ และยังทำ�งานได้ในหลาย ๆ หน้าจอพร้อมกัน สอดคล้องกับโลกเสมอื นทกี่ �ำ ลังจะเกิดข้ึน นอกจากนี้ เฟซบกุ๊ ยงั รว่ มมอื กบั Logitech บรษิ ทั มาถึงจุดน้ีหากใครทยี่ ังมองภาพไมอ่ อก เราขอจำ�ลองการใชช้ วี ติ ของ “เคธ”ี ในโลกปี 2028 ที่ ผผู้ ลติ อปุ กรณไ์ อทชี น้ั น�ำ เพอ่ื พฒั นาคยี บ์ อรด์ บางรนุ่ เรื่องราวชีวิตของเธอในหนงึ่ วนั ถกู เขียนขึ้นมาจากกลุม่ ผู้เช่ยี วชาญดา้ นเทคโนโลยี VR และ AR และน่ี ใหส้ ามารถใชง้ านรว่ มกบั อปุ กรณ์ VR ดงั กลา่ วได้ อาจเป็นภาพจำ�ลองการใช้ชวี ิตในโลกเมตาเวริ ์สของเราทีอ่ าจเกิดขนึ้ ในอนาคต อยา่ งไมม่ ีสะดุด โดยเฟซบุ๊กต้ังใจเปดิ ตวั Infinite Office ส�ำ หรบั การใชง้ านสว่ นตวั มากกวา่ การใชง้ าน A Day in Katie’s Life สำ�หรับองค์กร เช้าวันน้เี คธีตน่ื ขนึ้ มาดว้ ยเสียงนาฬกิ าปลุกเบา ๆ จากแวน่ AR ของเธอท่ีวางอยขู่ า้ งเตยี ง เมือ่ มองจาก Metaverse is Coming ภายนอก แว่นอันนี้มีดีไซน์ไม่ต่างจากแว่นตาธรรมดา ๆ หากแต่มันเป็นแว่นที่มีกรอบและฐานเป็น เทคโนโลยีทรงพลงั ซ่งึ ไมส่ ามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปลา่ เมือ่ เคธีหยบิ แว่น AR ขน้ึ มาใส่ แว่นของเธอก็ เรื่องดีของการที่เรากำ�ลังเคลื่อนเข้าสู่โลกเสมือน เชือ่ มต่อกับระบบคลาวด์ผา่ นเครอื ขา่ ย 6G เพ่ือเรยี กดูตารางข้อมลู ทงั้ หมดที่เคธีต้องทำ�ในวนั นี้ พอเธอ มากขึ้นเรื่อย ๆ ก็คือความเป็นไปได้ของการที่ โลกเสมือนจะช่วยแก้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่ มนษุ ยก์ �ำ ลงั ประสบ การไมจ่ �ำ เปน็ ตอ้ งเดนิ ทางไป ทำ�งานโดยรถยนต์ที่จะสร้างมลภาวะทางอากาศ ในแต่ละวนั หรอื การไม่ตอ้ งรกุ ล้�ำ พ้ืนท่ธี รรมชาติ เพื่อขยายส่ิงก่อสร้างต่าง ๆ มากมายสำ�หรับ มนษุ ย์ อาจแกไ้ ขไดด้ ว้ ยการทเี่ ราอยใู่ นโลกเสมอื น ให้มากขึ้น (โดยเฉพาะอย่างย่ิงการใช้พลังงาน หมุนเวียนเป็นแหล่งพลังงานหลักสำ�หรับการอยู่ ในโลกเสมือน) แน่นอนว่าโลกเสมือนอาจไม่ สามารถแก้ปัญหาของโลกจริงได้ทั้งหมด และ การใช้ชีวิตอยู่ในน้ันก็ยังเป็นที่ถกเถียง แต่คง ปฏิเสธได้ยากแล้วว่าเรากำ�ลังขยับเข้าใกล้โลก เสมอื นเข้าไปทกุ ที และกอ่ นท่ีเราจะไปถึงจดุ นน้ั CREATIVE THAILAND I 26

Dreamworld AR ดตู ารางงานครา่ ว ๆ เสรจ็ เคธจี งึ เรม่ิ ตน้ วนั ของเธอ และตดั สนิ ใจตดิ ตอ่ ไมคท์ ว่ี า่ งพรอ้ มชว่ ยเหลอื เธออยพู่ อดี เตน้ ร�ำ กนั อยา่ งสนกุ สนานใหค้ วามรสู้ กึ เหมอื นกบั ด้วยการจิบกาแฟและมองออกไปนอกหน้าต่าง ภาพโฮโลแกรมของไมคถ์ กู ฉายอยขู่ า้ ง ๆ โตะ๊ ท�ำ งาน สมัยกอ่ นไมม่ ผี ิด เธอสง่ั ใหแ้ วน่ AR เปลยี่ นภาพววิ เมอื งตกึ สงู เปน็ ววิ ของเธอ เมอ่ื ไมคเ์ หน็ เคธี เขากท็ กั ทายวา่ “อรณุ สวสั ด์ิ หลงั จากทเ่ี ธอบอกลาเพอ่ื น ๆ จากงานปารต์ ้ี ทงุ่ หญา้ เขยี วสวา่ งสดุ ลกู หลู กู ตา เพอ่ื ทเ่ี ธอจะไดฟ้ งั เคธี คุณอยากให้ผมช่วยตรงไหน?” จากนน้ั ทง้ั คู่ เคธีก็เตรียมตัวเข้านอน เม่ือเธอนอนลงบนเตียง เสยี งธรรมชาตทิ สี่ งบอนั เปน็ การเรมิ่ ตน้ วนั ทส่ี ดใส กส็ ามารถแกป้ ญั หางานนน้ั รว่ มกนั ไดส้ �ำ เรจ็ แวน่ ของเธอกท็ �ำ การตรวจสอบรปู แบบคลน่ื สมองและ เมอ่ื ดมื่ กาแฟเสรจ็ แลว้ เธอกค็ ดิ ไดว้ า่ วนั หยดุ พอถงึ ชว่ งพกั กลางวนั เคธอี ยากลองเมนใู หม่ ๆ แนะน�ำ ใหเ้ คธที �ำ สมาธใิ หส้ อดคลอ้ งกบั คลนื่ สมอง ในอาทติ ยห์ นา้ เธออยากจะพาครอบครวั ไปพกั ผอ่ น ดูบ้าง เธอจึงให้แว่นช่วยหาร้านอาหารใกล้บ้าน ในขณะน้ัน เพื่อช่วยให้เธอสงบและหลับได้สนิท แถวริมทะเลสาบสักท่ี เคธีไม่รอช้าจึงรีบค้นหา ทเี่ ธอยังไมเ่ คยลอง ในไมช่ า้ ตรงหน้าเคธีก็มีภาพ เมอื่ เธอถอดแวน่ ออกมนั จะท�ำ การชาร์จอัตโนมตั ิ บ้านพกั ท่ตี อ้ งการ และเม่ือเธอเจอท่ที ่ถี ูกใจเธอก็ ร้านอาหารใหม่พร้อมเส้นทางและเมนูแนะนำ� พรอ้ มเชอื่ มตอ่ กบั ระบบสมารต์ โฮมเพอ่ื เปดิ โหมด สง่ั ใหแ้ วน่ เปลย่ี นเปน็ โหมดภาพสมจรงิ (Immersive เธอเลอื กเมนอู าหารและสง่ั จองไวล้ ว่ งหนา้ เมอ่ื เดนิ ความปลอดภยั ตอนกลางคนื และลดเสยี งพนื้ หลงั Mode) เพอ่ื ดวู า่ ทพ่ี กั นน้ั ถกู ใจเธอมากแคไ่ หน และ ไปถงึ รา้ นเคธกี ดยนื ยนั การจา่ ยเงนิ ผา่ นแวน่ ใบเสรจ็ ให้เงียบสนิทเพ่ือให้เคธีได้นอนหลับพักผ่อนได้ เพียงแค่พริบตาบ้านของเธอก็เปล่ียนเป็นสภาพ ดจิ ทิ ลั ปรากฏใหเ้ หน็ ตรงหนา้ เธอจงึ เลอื กเกบ็ มนั อย่างเตม็ ทที่ ่ีสุด บ้านพักท่ีเธอดูอยู่ เม่ือเธอเห็นวิวทะเลสาบและ เขา้ ไปอยใู่ นคลงั รายการการใชจ้ า่ ยสว่ นตวั เคธเี ดนิ ชวี ติ เคธใี นหนง่ึ วนั อาจดเู ปน็ เรอ่ื งไกลตวั ทตี่ อนน้ี บรรยากาศบ้านพักสวยถกู ใจ เคธจี งึ ไม่รรี อท่ีจะ ออกจากรา้ นเพอ่ื มานงั่ รบั ประทานอาหารกลางวนั เหมอื นจะมแี คใ่ นหนงั เทา่ นน้ั เพราะหากมองยอ้ น กดจองที่พัก จากน้นั เธอก็แชร์ข้อมูลและตาราง ในสวนสาธารณะ กอ่ นทจ่ี ะกลบั เจา้ นายของเคธี กลบั มาตอนนท้ี ี่เราอยแู่ คใ่ นสเตจ Work From Home การเขา้ พกั ทง้ั หมดไปที่ปฏทิ นิ ของครอบครวั เพอ่ื ให้ โทรมาพอดี เมอ่ื เคธกี ดรบั กป็ รากฏภาพโฮโลแกรมของ และเทคโนโลยี VR และ AR กย็ งั ตอ้ งพฒั นาอกี ไกล สมาชกิ คนอน่ื ไดร้ บั รทู้ นั ที เจา้ นายตรงหนา้ เจา้ นายนง่ั ลงขา้ ง ๆ เธอและปรกึ ษา แตก่ ใ็ ชว่ า่ สง่ เหลา่ นจ้ี ะเปน็ ไปไมไ่ ด้ เหมอื นกบั สง่ิ ท่ี ตอนนก้ี ใ็ กลเ้ วลาทเ่ี ธอตอ้ งท�ำ งานแลว้ เธอจงึ เร่อื งโปรเจก็ ตใ์ หม่ที่กำ�ลงั จะเกดิ ข้นึ เมอ่ื คุยเสรจ็ จอหน์ สคลั ลยี ์ (John Sculey) อดตี ซอี โี อของแอปเปลิ ไปประจ�ำ ทเ่ี วริ ก์ สเตชนั และเพราะเคธที �ำ งานเปน็ เคธีเดินกลับบ้านและท�ำ งานทเี่ หลอื ของเธอต่อ เคยบอกเอาไวว้ า่ “อนาคตเปน็ ของผทู้ ม่ี องเหน็ ความ นกั เทคโนโลยสี �ำ หรบั สายงานการผลติ หนา้ ทห่ี นงึ่ หลงั เลกิ งาน เคธเี ขา้ ครวั ท�ำ อาหารเยน็ พรอ้ มให้ เปน็ ไปไดก้ อ่ นที่มนั จะกลายเปน็ เรอ่ื งจรงิ ” ค�ำ ถามจงึ ของเธอจงึ เปน็ การออกแบบระบบการฝกึ อบรมส�ำ หรบั แวน่ ชว่ ยฉายภาพนวิ ฟดี ดวู า่ วนั นเ้ี พอ่ื น ๆ ของเธอ อยูท่ ีว่ า่ คณุ มองเหน็ ความเปน็ ไปไดน้ ไ้ี หม แลว้ หาก พนกั งานการผลติ เธอใชเ้ วลาแปลงขอ้ มลู จากคมู่ อื เป็นอย่างไรกันบ้าง เธอสังเกตเห็นว่าเพื่อนจาก เมตาเวริ ส์ มาถงึ คณุ จะอยู่ตรงไหนในโลกเสมือนน้ี ในกระดาษใหเ้ ปน็ ระบบดจิ ทิ ลั เพอื่ ใหพ้ นกั งานสามารถ มหาวทิ ยาลยั คนหนง่ึ ของเธอจะจดั ปารต์ ใ้ี นตอนค�ำ่ ฝกึ อบรมไดด้ ว้ ยระบบ AR เคธลี ากปมุ่ และวางลกู ศร เคธีอยากไปเจอเพื่อนหลังจากท่ีไม่ได้เจอกันมา ทI‘f“tv“บtooVYPiทrี่มWrtieorbGuคtาouuaeaวerpa:sslาtF.rllceมeบuGTRohatทeulAoe“mliaคrtIreryrieleวTo/Ero”าJiuseofมPบts(fadi”bมacท”t“.yีeeaคคiAsi(n’.วsก”iVnpg2Dา.(Rพa0มมtahI2c.n.Aิyยe0e“2sp.)aFI”0Mn2pan1จ(0กecT9eา2Mh).teก0ยaeeAb).จvma2Mmoจาe0noกeาreo2stกkde0tuftai)u:dofnuuvTteจtmuhtResuาbreer.iกrsscouispmeseoftmtl”seam.aRcI.cc(nceกroheefoai.mcnคmtlOrih.uteM/ef2n/fi0cOco3บบ2henfทท0P.fesci)hคค,cyoaaeจววmsnาาา,feoมมadก/sr ไปมาบนหนา้ จออยา่ งคลอ่ งแคลว่ แตม่ ชี ว่ งหนง่ึ ท่ี พักใหญ่ หลงั จบมอ้ื เย็น เธอจงึ เตรยี มตัวเปลี่ยน เธอเกดิ ปญั หากบั ระบบ เคธจี งึ พดู กบั แวน่ ของเธอวา่ เปน็ ชดุ ดจิ ทิ ลั กอ่ นเขา้ ไปรว่ มในงานปารต์ ้ี ท่ีน่ันเธอ “เฮ้ มใี ครชว่ ยฉนั ไดบ้ า้ ง” ในไมก่ อ่ี ดึ ใจ แวน่ ของเธอ สามารถมองเหน็ รา่ งอวตารและโฮโลแกรมของเพอ่ื น ๆ กเ็ขา้ ไปเชก็ สถานะการท�ำ งานของเพอ่ื นรว่ มงานของเคธี ทไี่ มไ่ ดเ้ จอกนั มานาน พวกเขาพดู คยุ รอ้ งเพลง และ CREATIVE THAILAND I 27

The Creative : มมุ มองของนักคิด ดร. ศุภชัย พานิชภักดิ์ ORLANDO SIERRA / AFP ตัวแทนพลเมืองโลกของไทย ที่สนับสนุนให้คนไทย ออกไปเรยี นรู้โลกตลอดชวี ิต เร่อื ง : มนฑณิ ี ยงวิกลุ และ พัชรนิ ทร์ พฒั นาบญุ ไพบลู ย์ ทุกคนรู้ดีว่ามนุษย์เป็นสัตว์สังคมและต่างมีปฏิสัมพันธ์ซ่ึงกันและกันเพ่ือการใช้ชีวิตรอดให้ดีที่สุด ถึงอย่างน้ันมนุษย์ก็มี การแบง่ แยกโลกออกเปน็ เขตแดนและประเทศ ทงั้ ในเชงิ ภมู ศิ าสตรท์ มี่ กี ารก�ำ หนดเสน้ แบง่ เขตอยา่ งชดั เจน หรอื การแบง่ แยก ด้วยความคิด ความเช่ือ ภาษาและวัฒนธรรม ตลอดจนแนวทางการพัฒนาในมิติเชิงเศรษฐกิจ แต่ตราบใดที่เราทุกคน ยังต้องเผชิญหน้ากับประเด็นปัญหาต่าง ๆ ท่ีท่ัวโลกต้องร่วมรับผิดชอบ ไม่ว่าจะเป็นประเด็นเร่ืองส่ิงแวดล้อม ปัญหา ความไม่เข้าใจต่าง ๆ ท่ีอาจลุกลามไปถึงการก่อสงคราม หรือแม้แต่โรคระบาดอย่างโควิด-19 ที่กำ�ลังคุกคามมนุษยชาติ โดยไม่เลือกพรมแดน เราจึงยังต้องมีความร่วมมือกันผ่านการจัดตั้งส่ิงที่เรียกว่า “องค์กรระหว่างประเทศ” ขึ้น เพ่ือเป็น ตวั กลางในการติดต่อ เช่อื มโยง และตัดสินใจรว่ มกันในฐานะ “พลเมอื งโลก” ระดับนานาชาติ ดร. ศุภชัย พานิชภักดิ์ หน่ึงในคนไทยเพียงไม่กี่คนท่ีมีบทบาทสำ�คัญ ทุกวันน้ีผู้คนตระหนักถึงบทบาทของการเป็นพลเมืองโลก ในองค์กรระหว่างประเทศเหล่าน้ี ท้ังการดำ�รงตำ�แหน่งอดีตเลขาธิการการ กันมากข้ึน ในฐานะท่ีเป็นตัวแทนของคนไทยท่ีได้ทำ�งานใน ประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา (UNCTAD) และอดีต องคก์ รระหว่างประเทศ คุณมองแนวโนม้ นอ้ี ย่างไร ผอู้ �ำ นวยการใหญอ่ งคก์ ารการคา้ โลก (WTO) การพดู คยุ ประเดน็ เรอ่ื งการกา้ วสู่ ผมคดิ วา่ ตอ่ ไปในโลกของเศรษฐกจิ ดจิ ทิ ลั (DigitalEconomy) และเศรษฐกจิ การเป็น “พลเมืองโลก” หรือ Global Citizen ในทิศทางท่ีถูกต้อง จึงเปน็ ฐานความรู้ (Knowledge Economy) ในเรือ่ งของโลกที่เปน็ องค์รวมทัง้ หมด เสมอื นการขอความรจู้ ากครถู กู วชิ า เพราะดร. ศภุ ชยั คอื ผทู้ ส่ี ามารถฉายชดั จะเป็นส่ิงท่ีหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่เราต้องศึกษาและต้องสัมผัสอยู่ตลอดเวลา ถงึ ทศั นคตทิ เ่ี ราควรมแี ละพฤตกิ รรมตา่ งๆ ทท่ี กุ สว่ นฝา่ ยในสงั คมควรรว่ มกนั ทุกวันน้ีแม้ว่าเราจะเชื่อมต่อกันผ่านสื่อโซเชียลต่าง ๆ แต่ก็เป็นในระดับที่ ลงมอื เพือ่ สร้างพลเมืองที่มคี ณุ ภาพให้แกโ่ ลกเดียวกนั นบั จากนี้ ไม่ลึกซึง้ พอ เพราะโลกยงั มปี จั จยั ดา้ นภมู ริ ัฐศาสตร์ท่แี ยกเราออกไปเรื่อย ๆ CREATIVE THAILAND I 28

ยกตัวอย่างงา่ ย ๆ ว่า ในขณะทเ่ี รามีทัง้ ระบบอี-คอมเมริ ซ์ มแี อพพลเิ คชัน พลเมืองของโลกและต้องมีการบริหารให้โลกอยู่ต่อไปได้ ปัญหาของโลก แบบ Paypal มี Alibaba หรอื Airbnb ทีด่ เู หมือนจะเชอ่ื มเราเขา้ หากนั ในอนาคตมีแนวโน้มที่จะเป็นปัญหาท่ีต้องการแนวทางการแก้ไขท่ีมี แตโ่ ลกกลบั มคี วามพยายามชว่ งชงิ อ�ำ นาจแบบสมยั ใหมม่ ากขน้ึ ซงึ่ ยงั ยดึ โยง การรว่ มมอื กันท้งั โลกอกี ดว้ ย กบั เรอ่ื งเศรษฐกจิ การเมอื ง สงั คม สาธารณสขุ ทอ่ี าจจะแบง่ แยกเรามากขน้ึ ทัศนคติแบบใดท่ีเราควรปลูกฝังเพื่อให้ทุกคนตระหนักถึง ตวั แปรทส่ี �ำ คญั กค็ อื เทคโนโลยที จี่ ะแทรกซมึ เขา้ ไปในทกุ ๆ อยา่ ง แมก้ ระทง่ั ความเป็นพลเมอื งโลกที่มปี ัญหารว่ มกัน เรอื่ งเทคโนโลยที เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การท�ำ สงครามในอนาคตทจ่ี ะเปน็ ระบบควบคมุ งา่ ย ๆ เลยคอื เราตอ้ งคดิ วา่ โลกเปน็ หมบู่ า้ น เราทกุ คนอยใู่ นหมบู่ า้ นเดยี วกนั ระยะไกล (Distant Control) ตอ่ ไปเราจะรบกันโดยที่ใช้ส่ือ สัง่ การยิงดว้ ย เป็นลกั ษณะของ Global Vilage ซึง่ ถ้าเราทกุ คนอยรู่ ่วมกันได้เชน่ นี้ เราก็ เครื่องคอมพิวเตอร์ที่ถูกต้ังโปรแกรมเอาไว้ การเทรดหุ้นทั่วโลกตอนนี้ จะสามารถบรหิ ารขอ้ ขดั แยง้ หรอื ปญั หาตา่ ง ๆ ได้ ยกตวั อยา่ งการบรหิ ารโลก คนก็เข้าไปมีส่วนค่อนข้างน้อย แต่โปรแกรมเทรดกลับใหญ่มากและ ในภาวะท่ีมโี รคระบาดตอนน้ี สว่ นตวั ผมกถ็ อื วา่ นา่ เศรา้ เพราะตงั้ แตแ่ รกมา สลบั ซับซอ้ น เพราะฉะนั้นในทางหน่ึง กระบวนการโลกาภิวตั นจ์ ะทำ�ให้โลก ฝ่ายประเทศพัฒนาแล้วมีการละเลยปล่อยให้มันขยายทั้งที่มันไม่น่าขยาย เข้ามาใกล้ ผูกพนั เช่อื มโยงกันมากขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็จะสรา้ งใหเ้ กดิ ตอนนั้นยุโรปบอกว่าเป็นปัญหาของคนเอเชีย และทุกคนก็พูดถึงแต่ การแก่งแย่งและช่วงชิงอำ�นาจ ทุกคนจะต้องการเป็นเจ้าของเทคโนโลยีท่ี เสรีภาพส่วนบุคคล (Personal Liberty) เรียกว่าไม่มีใครยอมเสียสละเพ่ือ ส�ำ คญั ตอ่ อนาคต เชน่ เทคโนโลยีท่ีเกี่ยวข้องกับการคา้ การขนส่ง การรกั ษา สว่ นรวมเปน็ ส�ำ คญั โดยไมย่ อมรบั การสวมหนา้ กากอนามยั และการเวน้ ระยะ พยาบาล หรอื แมแ้ ตก่ ารสงครามดว้ ย ห่างทางสงั คม แล้วทกุ คนก็เจอกับบทเรยี นวา่ โควิด-19 มนั ไมใ่ ช่แค่เรอ่ื งของ ดูเหมือนว่ากระบวนการโลกาภิวัตน์ในยุคนี้ มีสิ่งท่ีเราต้อง ประเทศใดประเทศหนง่ึ หรอื อยา่ งตอนนท้ี ว่ี า่ กนั เรอ่ื งการแขง่ ขนั ในเรอ่ื งยาหรอื เฝา้ ระวงั มากขนึ้ วคั ซนี ท่ีประเทศไหนรวยกวา่ จะไดไ้ ปมากท่ีสุดจนเหลือใช้ น่ีคอื ความเลวรา้ ย แนน่ อนว่าต่อไปเราจะใช้คนน้อยลงและใชร้ ะบบหนุ่ ยนต์มากข้นึ เรอ่ื งน้ีกจ็ ะ ของความไม่เสมอภาคภายในโลก และระบบการบริหารโลกต้องเข้ามาดูแล มีส่วนต่อการบริหารโลกด้วยเช่นกัน การบริหารโลก หรือ Global ความไม่เท่าเทียมน้ีที่มันอาจทำ�ลายล้างโลกได้ อย่างบางประเทศตอนนี้ Governance ท่ีเราพูดกันมาตลอดก็จะย่ิงมีความหมายมากขึ้น เพราะ กส็ ง่ั ซอ้ื วคั ซนี มาไวเ้ ยอะเกนิ สะสมไวอ้ ยา่ งนน้ั ไมแ่ บง่ ใหค้ นอน่ื คดิ งา่ ย ๆ วา่ การเปล่ียนแปลงน้ันมีหลายทิศทาง ถ้าหากเกิดการกระทบกระท่ังกันข้ึน ถา้ แลว้ วนั หนง่ึ หากแอฟรกิ ามยี าหรอื มวี คั ซนี ไมพ่ อ เอเชยี มไี มพ่ อ มนั กก็ ลบั มา กม็ กั จะเปน็ การกระทบกระทง่ั ทีไ่ มใ่ ชเ่ ล็ก ๆ นอ้ ย ๆ แตเ่ ทคโนโลยีจะเรง่ ให้ เป็นปัญหาอีกว่าที่นี่คือ Global Village ถ้าหากว่าที่ไหนมีโรคระบาดอยู่ ทกุ อยา่ งเกดิ ขน้ึ อยา่ งรวดเรว็ และกไ็ วมาก เชน่ กรณที โ่ี ลกก�ำ ลงั จบั ตาในตอนน้ี ก็ไม่มีท่ีไหนปลอดภยั ในโลกน้ี อย่างเร่ืองของความเข้าใจด้านภูมิรัฐศาสตร์ของจีนกับไต้หวัน ที่ช่องแคบ การรวมกลมุ่ ของประเทศเพอ่ื นบา้ นยงั มคี วามส�ำ คญั มากนอ้ ย ในมหาสมทุ รระหวา่ งเกาะไตห้ วนั กบั แผน่ ดนิ ใหญข่ องจนี นนั้ มรี ะยะหา่ งเพยี ง ขนาดไหนในโลกวนั นี้ 130 กิโลเมตร แต่กลับมีเรือรบวิ่งกันขวักไขว่ ท้ังของฝ่ังสหรัฐอเมริกา ผมคิดว่ายงั มีความส�ำ คัญอยู่มาก อย่างการทค่ี นไทยจะเริม่ เปน็ พลเมอื งโลก และจีน ซ่ึงหลายฝ่ายก็พยายามป้องกันไม่ให้เกิดการกระทบกระท่ังกัน (Citizen of the World) เราอาจจะเรม่ิ จากการเปน็ พลเมอื งอาเซยี น (Citizen เพราะมันอาจจะนำ�มาซึ่งความเสียหายท่ีย่ิงใหญ่ การแพร่กระจายอย่าง of ASEAN) ก่อน เวลาท่ไี ปที่ไหน เรากแ็ สดงตวั ตนของคนอาเซยี น สง่ิ นจ้ี ะท�ำ ให้ รวดเร็วของโควิด-19 ก็อาจเป็นส่วนหนึ่งที่เป็นผลลบจากกระบวนการ เรามพี ลงั ในการแสดงออกถงึ เร่อื งตา่ ง ๆ มากข้ึน ไมว่ ่าจะเปน็ การรวมกลุม่ โลกาภิวตั นท์ ี่เราต้องระมัดระวังร่วมกัน น่นั จงึ เปน็ ทีม่ าว่าท�ำ ไมเราต้องเรียนรู้เรอื่ งการบรหิ ารโลก การทเ่ี ราจะเขา้ ใจเรอ่ื งของการบรหิ ารโลก ผมขอยกตวั อยา่ งเชน่ การบรหิ ารงาน ขององคก์ ารสหประชาชาติ ทจ่ี รงิ ๆ แลว้ องคก์ ารระหวา่ งประเทศนถี้ กู สรา้ ง ข้ึนมาตั้งแต่ก่อนสงครามโลกครั้งที่สองเสียอีก และจนกระท่ังหลังสงคราม เราก็ได้บทเรียนในการสญู เสียและน�ำ มาซงึ่ การเจรจาลดอาวุธและสนั ติภาพ ทแ่ี ทจ้ รงิ ผา่ นการบรหิ ารโลกดว้ ยองคก์ ารลกั ษณะนี้ ถา้ ถามวา่ องคก์ รระหวา่ ง ประเทศของสหประชาชาตมิ คี วามส�ำ คญั อยา่ งไรในเรอ่ื งระบบของโลก เราก็ ตอ้ งไมล่ มื วา่ สงครามโลกแตล่ ะครงั้ เราสญู เสยี ไปมากมายเทา่ ไร สงครามโลก ครั้งท่ี 1 ประชากรโลกมอี ยู่ราว 1,700 ลา้ นคน มคี นตายไป 16 ลา้ นคน พอสงครามโลกคร้งั ที่ 2 ประชากร 2,500 ล้านคน รบกนั อยู่ 4 ปี คนตายไป 80 ลา้ นคน ขณะนโ้ี ลกเรามปี ระชากรระหวา่ ง 7-8 พนั ลา้ น หากเกดิ สงครามอกี ความสูญเสยี คงมีไม่น้อย หรือดจู ากแค่เรือ่ งโรคระบาดในตอนน้ี ก็มีคนตาย ไปเป็นล้านแล้ว เพราะฉะนั้นเราต้องสำ�นึกตลอดเวลาว่าเราทุกคนเป็น CREATIVE THAILAND I 29

องคก์ รการคา้ โลกสมยั กอ่ น อาจจะ เคยเปน็ องคก์ รทรี่ กั ษาผลประโยชน์ ของกลุ่มประเทศไม่กี่ประเทศเช่นใน กลุ่มประเทศท่ีพัฒนาแล้วมาก่อน แตเ่ มอ่ื เขาเปดิ ใหป้ ระเทศอยา่ งเราได้ เข้าไปมีส่วนร่วม เราก็ตอ้ งทำ�หนา้ ท่ี ของเราให้ดีท่ีสุด ให้เป็นองค์กรที่ ทุ ก ค น มี ส่ ว น ร่ ว ม ม า ก ขึ้ น ใ ห้ ไ ด้ โดยเฉพาะประเทศที่ยากจน ให้มี โอกาสที่จะแข่งขันได้ในเวทีโลก ทั้งหมดเพ่ือให้เราในแต่ละประเทศเกิดความเท่าเทียมกัน สรา้ งความสามารถทางดา้ นการผลติ ในระดบั นานาชาติ สนิ คา้ ประเภทตา่ ง ๆ ใหร้ จู้ กั การเจรจา ผมอยากเน้นย้ำ�เรื่องกระบวนการ Democratisation หรือการทำ�ให้เป็น การคา้ และเราจะเปน็ พลเมอื งโลกท่ี ประชาธปิ ไตยของกลมุ่ พหภุ าคหี รอื องคก์ ารระหวา่ งประเทศดว้ ย อย่างองคก์ ร เท่าเทยี มกนั ได้ การค้าโลกสมัยก่อน อาจจะเคยเป็นองค์กรท่ีรักษาผลประโยชน์ของกลุ่ม ประเทศไม่ก่ีประเทศเช่นในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้วมาก่อนแต่เมื่อเขา เปิดให้ประเทศอย่างเราได้เข้าไปมีส่วนร่วม เราก็ต้องทำ�หน้าที่ของเราให้ดี ที่สุด ให้เป็นองค์กรท่ีทุกคนมีส่วนร่วมมากขึ้นให้ได้ โดยเฉพาะประเทศท่ี ยากจน ให้มีโอกาสที่จะแข่งขันได้ในเวทีโลก สร้างความสามารถทางด้าน การผลิตสินค้าประเภทต่าง ๆ ให้รู้จักการเจรจาการค้า และเราจะเป็น อนภุ มู ภิ าคล่มุ แม่นำ�้ โขง (GMS) ที่ผมเคยร่วมก่อตั้ง และกลมุ่ ยทุ ธศาสตร์ พลเมอื งโลกทเ่ี ทา่ เทยี มกนั ได้ ยง่ิ ถา้ ผนู้ �ำ โลกทกุ คนสง่ เสรมิ ระบบพหภุ าคแี ละ ความรว่ มมอื ทางเศรษฐกจิ อริ วด-ี เจา้ พระยา-แมโ่ ขง (ACMECS) เพราะทกุ วนั น้ี ความร่วมมือกัน ไม่ใช่พอกลับไปประเทศตนเอง ก็กลายเป็นการเมือง โลกกำ�ลังเปล่ียนไปในลักษณะที่กลุ่มที่เคยเป็นผู้นำ�ของโลกเร่ิมเห็นแล้วว่า เริ่มต้นท่ีบ้านตัวเอง เป็น We First ซ่ึงนโยบายแบบนี้เป็นกระบวนการที่ กลุ่มที่เป็นประเทศก�ำ ลงั พฒั นาใหมอ่ ยา่ งกลมุ่ G771 เรม่ิ จะมอี �ำ นาจมากขน้ึ น่าเปน็ หว่ งมากในสังคมการเป็นพลเมอื งโลก กล่มุ ท่ีเป็นยักษ์ใหญ่ท้งั หลายเช่น สหรัฐฯ ยุโรป แคนาดา ญ่ปี ่นุ ก็เร่มิ มี ความรู้สึกว่าองค์กรระหว่างประเทศเหล่านี้ที่เมื่อก่อนควบคุมได้ เร่ิมจะทำ� กระแสที่หลายฝ่ายวิเคราะห์กันว่าเอเชียจะกลายเป็นภูมิภาค แบบเดมิ ไมไ่ ดแ้ ลว้ และกจ็ ะเมนิ เฉย ซง่ึ สง่ิ นน้ี บั เปน็ ปญั หาใหญท่ เ่ี ราตอ้ งชว่ ยกนั ทีย่ ิ่งใหญ่ จะสง่ ผลเชงิ บวกตอ่ เราอยา่ งไรหรอื ไม่ ต่อต้าน เพราะแท้จริงแล้ว กลุ่มประเทศยักษ์ใหญ่พวกน้ีได้สร้างองค์กร เร่ืองท่ีหลายฝ่ายบอกว่าต่อไปจะเป็น Asia-Pacific Century น้ันน่าจะมี เหลา่ นข้ี นึ้ มาเอง พวกเขาสรา้ งกฎระเบยี บขนึ้ มาเอง และวนั หนงึ่ พวกเราเรม่ิ ส่วนชว่ ยแนน่ อน แต่ประเทศในเอเชียต้องรบั ผดิ ชอบในการท�ำ ใหม้ ันเกดิ ขน้ึ ใช้กฎระเบยี บเหลา่ น้ีได้ดขี ึ้น อยใู่ นร่องในรอยกันมากข้ึน มีการรวมตัวกนั ดี ได้จรงิ เอเชยี ไมไ่ ด้เพ่งิ มามีความส�ำ คญั ระดบั น้ใี นเวลานี้ แต่มนั เคยเกดิ ข้ึน เรามปี ากมเี สยี งดขี น้ึ แตพ่ วกทเ่ี ปน็ ประเทศยกั ษใ์ หญจ่ ะมาบอกวา่ ถา้ อยา่ งนน้ั มาแลว้ เมอื่ 200-300 ปที ผี่ า่ นมา ในอดตี เอเชยี เคยเปน็ แหลง่ การผลติ ทใี่ หญ่ เรามาเปล่ยี นเกมเล่นกันดกี ว่า อย่างสหรฐั ฯ ท่ีถอนตัวออกจากยูเนสโก และ ท่ีสุดในโลก แต่พอโลกตะวันตกเร่ิมคิดค้นและเป็นเจ้าของเทคโนโลยีได้ ในขณะน้กี โ็ จมตีการทำ�งานขององคก์ ารอนามยั โลก (WHO) ว่าเป็นองค์กร เอเชียก็จางหายไป แต่ทุกวันน้ีเอเชียกำ�ลังกลับมาสู่ระบบเดิมท่ีเคยเป็นอยู่ ทเ่ี ปดิ ใหจ้ นี เขา้ มามอี ทิ ธพิ ลมากเกนิ ไป นคี่ อื สงิ่ ทเี่ ราในฐานะพลเมอื งโลกตอ้ ง คอื เราจะมสี ว่ นในการก�ำ หนดทศิ ทางของโลกได้ ซงึ่ การทจ่ี ะรกั ษาสถานะนนั้ ใหค้ วามสำ�คญั และสิ่งทเี่ ราทำ�ได้คอื เราต้องเข้ารว่ มในกระบวนการพหภุ าคี ต่อไปไดด้ ี เอเชยี ตอ้ งมคี วามสงบกอ่ น และตอ้ งสามารถจัดการเรื่องของเรา มากขึ้น เพราะจะเป็นกระบวนการท่ีจะทำ�ให้มันเกิดความเป็น Global ได้เองอยา่ งดที ส่ี ุดโดยทไี่ มใ่ หค้ นอน่ื เข้ามาแทรกแทรงเรามากเกนิ ไป เวลาน้ี Vilage จริง ๆ คอื เราทุกคนมีส่วนไดส้ ว่ นเสียกนั ท้งั หมด ตอ่ ไปเขาก็ตอ้ ง ผมก็มุ่งหวังว่าความร่วมมือของทุกประเทศในเอเชียและตะวันออกกลางจะ มารว่ มกนั พจิ ารณาวา่ องคก์ รท่สี �ำ คญั ๆ ของโลกเชน่ WHO หรอื แมแ้ ต่ WTO สามารถกำ�หนดทิศทางของเราเองในอนาคต ไม่ให้เหมือนท่ีเม่ือตอนที่เรา จะไดร้ บั การปฏริ ูปอยา่ งไรให้แขง็ แกร่ง มีอำ�นาจอิสระจากการเมืองมากข้นึ ต้องอยู่ภายใต้สังคมอาณานิคมของโลกที่ไม่เคยยอมให้เรากำ�หนดนโยบาย และมแี หล่งเงนิ ทุนสนับสนนุ ทีเ่ ปน็ อสิ ระมากข้นึ เรอ่ื งภมู ริ ัฐศาสตร์ของเราเอง 1 หมายถงึ กลมุ่ ประเทศก�ำ ลงั พฒั นาทเ่ี ปน็ สมาชกิ สหประชาชาติ จ�ำ นวน 77 ประเทศ ซง่ึ กอ่ ตง้ั ขน้ึ ครง้ั แรกทก่ี ารประชมุ สหประชาชาตวิ า่ ดว้ ยการคา้ และพฒั นา (UNCTAD) เมอ่ื ปี พ.ศ. 2507 ปจั จุบนั ประกอบดว้ ยสมาชิก 134 ประเทศ มีวตั ถปุ ระสงค์เพ่ือเพม่ิ อ�ำ นาจการเจรจาต่อรองของประเทศก�ำ ลังพฒั นาในเวทีสหประชาชาติ และส่งเสริมความร่วมมือใต-้ ใต้ (South - South Cooperation) เพ่อื การบรรลุเปา้ หมายการพฒั นาทย่ี ั่งยนื CREATIVE THAILAND I 30

แล้วแตม้ ตอ่ ที่ชัดเจนของไทยหรอื กลมุ่ ประเทศเอเชียคอื อะไร และบรรจุเป็นนโยบายหลักเพ่ือให้ทุกฝ่ายเร่ิมต้นท่ีจะช่วยกัน รวมถึงให้มี Photo by Good Free Photos on Unsplash ผมคิดว่าหลงั จากทีเ่ ราสร้างความแข็งแกรง่ ให้กับประเทศและใหก้ ับภูมภิ าค การฝึกรว่ มกนั ท�ำ งานเพื่อวัตถุประสงค์ทงั้ หลายเหลา่ นี้ต้งั แต่อายยุ ังนอ้ ย เราเองให้ได้มากทีส่ ดุ ด้วยการรวมกลมุ่ กันอยา่ งท่ีบอกไปแล้ว เรอ่ื งตอ่ มาคือ มองภาวะสมองไหลว่าจะเป็นปัญหาต่อประเทศเรามากน้อย กำ�ลังต่อรองของเราต้องดี เพราะกำ�ลังต่อรองของเอเชียในขณะน้ียังเป็น แค่ไหน กำ�ลังต่อรองที่อยู่ในลักษณะการเป็นแหล่งผลิตสินค้าราคาถูก ซ่ึงต่อไปจะ ส่วนตัวผมไม่อยากเรียกว่าเป็นปัญหาสมองไหล แต่ผมอยากเรียกว่าเป็น ไม่เพียงพอ ผมคิดว่ากำ�ลังต่อรองที่จะมีต่อไปจะต้องมากข้ึน เพราะเรามี ปญั หาในเรื่องของ Mobility of Natural Persons หรือการเคล่ือนย้ายเสรี จดุ แข็งคือเราเปน็ สังคมทมี่ ปี ระวตั ิศาสตร์ลกึ ซ้งึ เรามีปรัชญามากมายตั้งแต่ ของประชากรหรอื บคุ ลากร แรงงานตา่ ง ๆ ซง่ึ ประเดน็ นถ้ี อื เปน็ สว่ นหนงึ่ ของ สมัยขงจื๊อ เล่าจื๊อ พระพุทธเจ้า แนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของ การเจรจาการคา้ โลกดว้ ย เราอยากเห็นภาพคนในโลกมคี วามสามารถทจี่ ะ พระเจา้ อยู่หัวรัชกาลท่ี 9 หรอื แนวคดิ ความสุขมวลรวมประชาชาติ (Gross เคลอ่ื นยา้ ยของแตล่ ะคน แตล่ ะปจั เจกบคุ คลดขี น้ึ ไมม่ กี ารกดี กนั ผมพบวา่ เคย National Happiness) ของภูฏาน เหล่านี้ล้วนเป็นแต้มต่อของเราท้ังสิ้น มีการศึกษาเร่อื งความไม่เท่าเทียมกนั ของโลก และปจั จัยเรอ่ื งการโยกยา้ ยนี้ นอกจากนี้ เรายังต้องส่งเสริมคนของเราให้มีสิทธิ์มีเสียง (Voice) ให้มี เป็นปัจจัยหนึ่งเลยท่ีสำ�คัญ สมมติถ้ามีการกีดกันไม่ให้เคลื่อนย้าย โลกเรา ส่วนรว่ มด้วย เพราะโลกของการเป็น Global Citizen ต่อไปจะไม่ใช่แคเ่ รา อาจจะไม่มีคนอย่างสตฟี จอบส์ ท่คี รอบครัวย้ายจากตะวนั ออกกลางมาอยู่ อยไู่ ด้ แตม่ นั หมายถงึ การอยรู่ ว่ มกนั เปน็ สงั คมเมอื ง (Cosmopolitan) เราจงึ ทส่ี หรฐั อเมรกิ าและไดโ้ อกาสพฒั นาเทคโนโลยสี อื่ สาร จนเปน็ วถิ ชี วี ติ ของคน ควรต้องออกไปเรียนรู้ ออกไปสร้างความสัมพันธ์ ไปเข้าใจประวัติศาสตร์ เกอื บท้งั โลกก็ได้ นนั่ อาจเปน็ เพราะเขาได้อยใู่ นที่ท่ีถูกต้อง จนสามารถสร้าง ของเขา วฒั นธรรมของเขา ภาษาของเขา ทจี่ ะช่วยสร้างเครือขา่ ยและสรา้ ง ระบบการตดิ ต่อระดับโลกได้ โอกาสให้กบั คนไทยท่ีพร้อมจะไปเป็นพลเมืองโลกจริง ๆ ยิ่งเรามีคนที่สามารถเคล่ือนย้ายไปได้แบบน้ี ก็จะย่ิงทำ�ให้คนท่ัวโลก วิธีท่ีจะทำ�ให้เด็กไทยได้ไปสัมผัสกับการเป็นส่วนหน่ึงของ เข้าใจกันได้ดีขึ้น การถ่ายทอดเทคโนโลยีก็จะเป็นไปได้ง่ายข้ึน ฉะน้ัน พลเมืองโลก ผมไมไ่ ดค้ ดิ วา่ มนั จะเปน็ ปญั หาภาวะสมองไหล แตถ่ า้ วนั หนง่ึ คณุ อยากดงึ พวกเขา ผมยกตัวอย่างท่ีแบบที่ผมสัมผัสได้ มันอาจเป็นเร่ืองเล็ก ๆ น้อย ๆ แต่ กลับมา คุณก็ต้องหยิบยื่นส่ิงท่ีพวกเขาจะมีส่วนร่วมได้ อย่างในเกาหลี ประเทศไทยเราสง่ เสรมิ ของหลายอยา่ งทีเ่ ราไมค่ ่อยไดด้ ู เชน่ เราส่งเสริมให้ สมยั หนงึ่ เขาหยบิ ยน่ื งานทส่ี �ำ คญั ๆ ใหค้ นเกาหลที ย่ี า้ ยออกไปนอกประเทศ เด็กไทยเล่นในวงออร์เคสตรา้ เยาวชน ซึ่งในปี ๆ หน่งึ ทีส่ วิตเซอรแ์ ลนดเ์ ขา ใหก้ ลบั มา หรอื เหมอื นอยา่ งทจี่ นี เองกส็ ง่ คนของเขาไปเรยี นทวั่ โลก ไปท�ำ งาน กจ็ ะมกี ารจดั มหกรรมใหว้ งเหลา่ นจ้ี ากทวั่ โลกมารว่ มเลน่ กนั ซง่ึ ผมกไ็ ปนงั่ ฟงั ทว่ั โลก แต่เวลาที่จนี อยากจะคิดค้นอะไร เขากจ็ ะระดมสมองจากคนพวกนี้ เปน็ ประจ�ำ และไปแสดงความยนิ ดกี บั เดก็ ไทยดว้ ย ผมคดิ วา่ นี่คอื ประสบการณ์ กลบั มาชว่ ยเขาวจิ ยั เทคโนโลยี ผมคดิ วา่ เดก็ ไทยเองกเ็ กง่ และมคี วามสามารถ ที่เด็กของเราจะได้ไปเจอกับวัฒนธรรมท่ีไม่ใช่ไทย 100% ส่วนดนตรีก็คือ ทจี่ ะท�ำ งานไดห้ ลายท่ี ถงึ เขาจะอยทู่ อ่ี นื่ ๆ ในโลก ไมไ่ ดก้ ลบั มาประเทศไทย วัฒนธรรมของคนทั้งโลกอยู่แล้ว ผมเรียกกระบวนการน้ีว่า Cultural แต่เขาก็ยังเป็นคนไทย และสามารถเป็นคนไทยในต่างประเทศท่ีทำ�ให้ Diplomacy คอื การเป็นทูตเชิงวฒั นธรรม ซงึ่ เปน็ เรอื่ งทีด่ แี ละยังมีสว่ นช่วย คนตา่ งประเทศจบั ตามองได้ แลว้ ถา้ เราหยบิ ยน่ื งานอะไรทค่ี นเหลา่ นจ้ี ะกลบั มา ในการสรา้ งความรสู้ กึ มสี ่วนรว่ มในแตล่ ะเร่ืองได้ ถา้ เป็นไปไดผ้ มก็อยากให้ ชว่ ยได้ ผมกเ็ ชอื่ วา่ พวกเขากจ็ ะกลบั มา แตเ่ ราตอ้ งมอบโอกาสทด่ี ใี หพ้ วกเขา ทำ�มากขึ้น หรอื แม้แต่การเข้าคา่ ยรว่ มกับเยาวชนจากประเทศอืน่ เพราะมนั ดว้ ยนะ เพราะคนเหลา่ นเ้ี ขาตอ้ งการโอกาสทเ่ี หมาะสม ผมเองอยากใหส้ มอง จะสรา้ งความเขา้ ใจโลก และเปน็ ความเขา้ ใจทแี่ ตกตา่ งจากโลกดจิ ทิ ลั เพราะ ของเราไหลไปทว่ั โลกด้วยซ้ำ� เพราะมนั เป็นสว่ นหนง่ึ ที่ส�ำ คัญของปจั จยั ด้าน มันมีการสัมผัสกันในชีวิตจริง (Human Touch) ผมคิดว่าการจะสร้างให้ การค้าโลก การลงทนุ การถา่ ยทอดเทคโนโลยี ไมอ่ ยากให้มกี ารกีดกัน บาง เยาวชนเปน็ พลเมอื งโลกได้ เราตอ้ งจดุ เทยี นกนั คนละเลม่ ในเรอ่ื งท่ีเราจะชว่ ยกนั ประเทศไม่ยอมให้คนชาติอ่ืนเข้าไปในประเทศเลย ซ่ึงถือเป็นอุปสรรคมาก ซึ่งมีหลายอย่างท่ีเราร่วมกันทำ�ได้ ท้ังเร่ืองส่ิงแวดล้อม พลงั งานทางเลอื ก และผมมองว่ามันเป็นสิ่งท่ีต้องช่วยกันเปล่ียนแปลงให้เสรีข้ึนในการจะเป็น พลเมอื งโลกท่ดี ีต่อไป CREATIVE THAILAND I 31

ROMEO GACAD / AFP unglobalcompact.org Owen Cannon โครงการทชี่ ืน่ ชอบ โคฟี แอนนัน (Kofi Annan) เคยตง้ั โครงการชื่อวา่ Global Compact เป็นการรว่ มท�ำ งานระหว่างรัฐ และเอกชนเพื่อส่งเสริมเรอ่ื ง ESG (Environmental, Social and Corporate Governance) ซ่ึงผม คิดว่าเป็นโครงการที่ดีและเป็นการทำ�เพื่อความรับผิดชอบต่อโลกจริง ๆ ไมใ่ ชแ่ คเ่ รอ่ื งประชาสมั พนั ธ์ คอื ทำ�เพราะมนั ดีกับโลก ดีกบั ส่ิงแวดลอ้ ม และดีกับประเทศทอ่ี ยู่ ซึง่ แนวคดิ เรอ่ื ง ESG ตอนนก้ี ถ็ ูกนำ� มาใชก้ ับตลาดหลกั ทรัพยข์ องเราแล้วเรียบรอ้ ย New Spirit of the World Cooperative Spirit หรอื ความรสู้ กึ ในการท�ำ งานรว่ มกนั ได้ ไม่ได้แขง่ ขันกนั หรอื ดูถกู กัน เปน็ สปริ ติ ท่ีโลกในอนาคตต้องการมาก เพราะยิ่งมีการส่ือสารสมัยใหม่ คนยิ่งแยกกันอยู่ ในอีกด้านเราก็ต้อง ฝึกทจ่ี ะยอมรับ เปิดใหค้ นวิพากษ์วจิ ารณ์ได้ ทส่ี ำ�คัญปญั หาของโลกในอนาคตจะยงิ่ เพิ่มขึ้น โรคระบาด ใหม่จะมาตลอดเวลา การมี Cooperative Spirit จะช่วยได้มาก และต้องได้รับการสนับสนุนจาก ท่วั โลก ทกั ษะจำ�เป็นส�ำ หรบั พลเมืองโลก นอกจากภาษาท่ีเดี๋ยวน้ีอาจจะต้องมีมากกว่าสองภาษาไปแล้ว สิ่งสำ�คัญอีกอย่างคือการเรียนรู้ที่มา ที่ไปของผู้คน อยากรู้จักใคร ต้องไปเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ความคิด ความเชื่อ วัฒนธรรมของเขา สิง่ เหล่านีค้ อื ส่งิ สำ�คญั ท่จี ะทำ�ให้เราเข้าใจและยอมรบั ความแตกต่างระหว่างกัน ท้งั นี้เราตอ้ งสนใจและ เขา้ ใจท่ีมาทไ่ี ปประวตั ศิ าสตร์ และวัฒนธรรมของเราเองอย่างลึกซง้ึ ก่อนเชน่ เดยี วกนั CREATIVE THAILAND I 32

ORGANIZED BY TOP SUPPORTERS ISAN CROSSING #ISANCF2021 #ISANCREATIVEFESTIVAL เทศกาลอีสานสรางสรรค 9 JULY Eอีเvวนeตn t โPปrรโoมชmั่นotion Mดนuตsร�ic Program ตDล-าKดak Market กSาhรoจัดwแcสดaงsผeลง&านEนxิทhรรiศbกiาtรion กTาaรlเสkวนา 15 2021 ทCัวrรe ative Tour Wเว�รoกrชkอปshop งOาpนeเปnดบHŒาoน use AUG TCDC Khon Kaen ISAN CREATIVE FESTIVAL cea.or.th มหกรรมแสดงศักยภาพ ขดอางนภคาวคาอมีสคาิดนสรางสรรค ณ ยานศร�จันทร และยานกังสดาล จังหวัดขอนแกน

Creative Solution : คดิ ทางออก ทฤษฎี Hofstede มองวฒั นธรรมของคนแตล่ ะชาตผิ า่ น 6 มติ ิ เรอ่ื ง : ณัฏฐนิช ตณั มานะศิริ “คนประเทศนเี้ ขาเปน็ คนยงั ไงกนั นะ” อาจเปน็ ค�ำ ถามทีอ่ ยู่ใน ปัจเจก หรือ รวมกลุ่ม Photo by Christopher Burns on Unsplash กระแสความคดิ ของคนทตี่ อ้ งการหาลทู่ างยา้ ยไปท�ำ งานหรอื (Individualism vs. Collectivism) ตงั้ รกรากในตา่ งแดน และตอ่ ใหเ้ ราจะไมม่ แี ผนจะยา้ ยประเทศ คนในประเทศท่ีมีความเป็นปัจเจกนิยมสูง (สหราชอาณาจักร 89%, ไปไหน แต่โลกการทำ�งานทุกวันนี้ก็มักจะบีบให้เราต้อง สหรฐั ฯ 91%) จะใหค้ วามส�ำ คญั กบั ปจั เจกและความเปน็ สว่ นตวั มคี วามเปน็ ร่วมงานหรือมีปฏิสัมพันธ์กับคนต่างชาติต่างวัฒนธรรม ตวั ของตัวเองสงู พึ่งพาตวั เอง สว่ นประเทศที่มคี า่ ความเปน็ ปจั เจกนยิ มต�่ำ มากขึ้นเร่ือย ๆ (ไทย 20%, บราซลิ 38%) จะมวี ฒั นธรรมแบบรวมกลุ่ม ใหค้ วามส�ำ คัญกบั “วัฒนธรรม” ที่กำ�ลังพูดถึง คือวิถีปฏิบัติของคนในสังคมที่มักไม่ได้บันทึก ความผกู พนั ของคนในสงั คม การชว่ ยเหลอื และดแู ลความเปน็ อยขู่ องกนั และ เปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร แตเ่ ปน็ กรอบบรรทดั ฐานส�ำ คญั ทมี่ อี ทิ ธพิ ลตอ่ พฤตกิ รรม กนั หลกี เลย่ี งการแสดงออกท่อี าจกระทบกระเทอื นความสามคั คปี รองดอง วิถชี ีวิต และการรู้คิดวา่ สิง่ ไหนถกู ผดิ เหมาะสมหรือไมเ่ หมาะสมของคนใน ความสำ�เร็จ หรือ คุณภาพชีวิต แต่ละสังคม เม่ือส่ิงท่ีคนในประเทศหน่ึงทำ�กันเป็นเร่ืองปกติอาจเป็น (Performance orientation vs. Quality of life) พฤติกรรมแปลกประหลาดสำ�หรับคนในอีกประเทศ การทำ�ความเข้าใจ ประเทศท่ีให้ความสำ�คัญกับความสำ�เร็จ ในที่นี้จะถูกเรียกว่าเป็นสังคมท่ีมี วัฒนธรรมของคนต่างแดนจึงช่วยลดโอกาสท่ีจะทำ�ให้เกิดความรู้สึก ความเปน็ ชาย(Masculine)(ออสเตรยี 79%, ญป่ี นุ่ 95%) ผคู้ นจะใหค้ วามส�ำ คญั กระอกั กระอว่ นใจหรอื ท�ำ ตวั ไม่ถกู จากการปะทะกนั ระหวา่ งวฒั นธรรมท่ีแตกตา่ ง กบั เรอ่ื งเงนิ ทองและความส�ำ เรจ็ มองการแขง่ ขนั เปน็ เรอ่ื งบวก และมแี นวโนม้ หรอื ทีเ่ รียกว่า Cultural Dilemma น่นั เอง ท่จี ะมชี วี ติ อยูเ่ พื่อทำ�งาน แตค่ นในประเทศที่ให้ความส�ำ คญั กับคุณภาพชีวติ โดยหนงึ่ ในตวั ช่วยทเ่ี ราอยากแนะน�ำ ใหร้ จู้ กั กค็ อื “Hofstede’s Cultural หรือมคี วามเปน็ หญิง (Feminine) (ไทย 34%, เนเธอรแ์ ลนด์ 14%) จะท�ำ งาน Dimensions” ทฤษฎีทางจิตวิทยาท่ีคิดค้นโดยนักจิตวิทยาสังคมชาวดัตช์ เพื่อใชช้ วี ติ เช่ือวา่ คุณภาพชวี ติ ทดี่ คี อื ตัวชวี้ ัดความสำ�เร็จ และการพยายาม กีร์ท ฮอฟสตีด (Geert Hofstede) ซึ่งใช้เวลาในการวิจัยถึง 10 ปีจนได้ ทำ�ตวั โดดเดน่ จากกล่มุ ไมใ่ ช่ส่ิงทน่ี ่าชน่ื ชมนับถือในสงั คม ออกมาเปน็ คา่ ดัชนีช้วี ดั มิตทิ างวัฒนธรรมของแต่ละประเทศใน 6 มิติ ได้แก่ แน่นอนว่าทฤษฎีการวิเคราะห์แบบน้ีเป็นหนึ่งในวิธีอธิบายวัฒนธรรม ความหา่ งระหว่างชนช้นั จากสถิติที่ได้จากกลุ่มตัวอย่างเท่านั้น และผลการวิจัยท่ีได้จึงเหมาะจะใช้ (Power distance) เปน็ เพยี ง “เขม็ ทศิ ” บอกทศิ ทาง เพอ่ื ใหเ้ รามหี ลกั คดิ ในการเรม่ิ ท�ำ ความเขา้ ใจ คนในประเทศที่มีค่าดัชนีความห่างระหว่างชนชั้นสูง (ไทย 64%, ภาพรวมทางวฒั นธรรมของคนในประเทศนน้ั ๆ มากกว่าจะยึดเปน็ แผนท่ี ฟลิ ปิ ปนิ ส์ 94%) จะมที ศั นคตยิ อมรบั ความไมเ่ ทา่ เทยี มทางอ�ำ นาจของคนใน เจาะจงตายตวั แตไ่ มว่ า่ อยา่ งไร สง่ิ ส�ำ คญั ทส่ี ดุ ทค่ี วรท�ำ เสมอเมอ่ื ตอ้ งปรบั ตวั สังคม การแบ่งชนช้ัน และระบบอาวุโสมากกว่า ในขณะที่ประเทศที่มีค่า เขา้ กบั คนตา่ งวฒั นธรรมกค็ อื การตระหนกั รใู้ นตวั เองกอ่ นวา่ เราเตบิ โตมาใน ดัชนนี ีต้ �่ำ (เดนมาร์ก 18%, สวเี ดน 31%) ผ้คู นจะเชอ่ื ในความเสมอภาคของ วัฒนธรรมซ่ึงส่งผลถึงความคิด ความรู้สึก และพฤติกรรมของเราอย่างไร ทุกคนในสังคม นยิ มการสือ่ สารทไ่ี ม่เป็นทางการ และการมสี ่วนร่วมของคน เปดิ ใจให้กวา้ ง และมคี วามสงสัยใครร่ ู้ทจี่ ะคน้ หา “คณุ คา่ ” ที่อยูเ่ บ้ืองหลงั จากทุกฝ่าย วัฒนธรรมที่แตกต่างด้วยความเข้าใจ เพราะไม่มีวัฒนธรรมไหนที่ดี ไปกวา่ กัน หมายเหตุ : สามารถดดู ชั นีมิติทางวัฒนธรรมของประเทศท่วั โลกเพิ่มเติมได้ท่ีแอพพลเิ คชนั Hofstede-insights ที่มา : hofstede-insights.com / วิดโี อ “The Psychology of Culture | Fernando Lanzer | TEDxAUBG” โดย Fernando Lanzer จาก youtube.com CREATIVE THAILAND I 34