บทที่2

E-Bookเรื่อง การบันทกึ บัญชีเกยี่ วกบั ต๋วั เงนิ รับ โดย ครูเดือนเพญ็ โพธ์ิศรี สาขาวชิ าการบัญชี วทิ ยาลยั อาชีวศึกษาขอนแก่นสานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

หน่วยท่ี 2 การบันทกึ บญั ชเี กย่ี วกับต๋วั เงนิ รับ ต๋วั เงินรับ หมายถงึ ตราสารทางกฎหมายทแ่ี สดงสิทธิในการรบั ชาระเงนิ ตามจานวนเงิน และเวลาที่ระบุไวห้ นา้ ตว๋ั โดยทต่ี ัว๋ เงนิ รับสามารถโอนเปลยี่ นมือได้ดว้ ยวิธีการสลักหลังตว๋ัประเภทของต๋วั เงนิ รบั 1. การแบง่ ประเภทต๋วั เงนิ รบั ตามลกั ษณะการออกตั๋ว 1.1 ตวั๋ แลกเงนิ (Bill of Exchange) หมายถึง ตราสารซึ่งมบี ุคคลเกย่ี วข้อง 3 ฝ่าย ประกอบด้วยบคุ คลหน่งึ ซ่งึ เรยี กวา่ “ผสู้ งั่ จ่าย” ส่ังใหบ้ ุคคลอกี คนหน่ึง ซึ่งเรยี กวา่ “ผู้จา่ ย” จา่ ยเงนิ จานวนหนึ่งใหแ้ กบ่ คุ คลอีกคนหนึ่ง ซ่ึงเรียกว่า “ผรู้ บั เงิน” 1.2 ตว๋ั สัญญาใช้เงนิ (Promissory Note) หมายถึง ตราสารซึ่งมีบคุ คลเกี่ยวขอ้ ง 2 ฝ่าย ประกอบด้วยบคุ คลหนึง่ ซงึ่ เรยี กวา่ “ผอู้ อกตวั๋ ” ใหค้ ามนั่ สญั ญาว่าจะชดใช้เงินจานวนหนึ่งแก่บุคคลอีกบุคคลหน่งึ ซ่งึ เรียกว่า “ผรู้ บั เงนิ ” 2. การแบง่ ประเภทตว๋ั เงนิ รับตามลักษณะของดอกเบี้ย 2.1 ตวั๋ เงินรบั ชนิดมดี อกเบี้ย (Interest-Bearing Note) หมายถึง ตวั๋ เงนิ ชนดิ ท่ีมกี ารกาหนดอตั ราดอกเบี้ยระบุไวห้ น้าตัว๋ เมอ่ื ถงึ วันครบกาหนดของตวั๋ เงนิ ผรู้ บั เงินจะไดร้ ับเงินตามจานวนที่ระบุไว้หน้าตั๋วบวกดว้ ยดอกเบีย้ ของตั๋วเงนิ 2.2 ต๋ัวเงนิ รบั ชนดิ ไม่มดี อกเบี้ย (Noninterest-Bearing Note) หมายถงึ ตว๋ัเงนิ ทีไ่ ม่มีอัตราดอกเบ้ยี ระบุไว้หน้าต๋ัว ดังน้ันวนั ครบกาหนดของต๋วั เงนิ ผรู้ ับเงินจะไดร้ ับเงินเฉพาะทจี่ านวนเงนิทรี่ ะบุไวห้ น้าตั๋วเท่านน้ัวนั ทค่ี รบกาหนดชาระของต๋ัวเงนิ (Maturity Date of a Note) วนั ทคี่ รบกาหนดชาระของตัว๋ เงนิ คือ วันท่ีระบใุ หผ้ ู้ถือตวั๋ เงนิ นาตั๋วไปแสดงเพื่อรับชาระเงนิ ซง่ึวนั ท่คี รบกาหนดชาระของตัว๋ เงินสามารถระบุได้ 2 ประการ ดังนี้ 1. ตวั๋ เงินที่ระบวุ ันไว้อย่างแนน่ อน ซ่งึ เปน็ การระบวุ ัน เดือน ปี ไว้อย่างชัดเจน เชน่ วันทตี่ ัว๋ ครบกาหนด คอื วนั ที่ 1 มนี าคม 2561 เปน็ ต้น 2. กาหนดเป็นระยะเวลา ซึง่ เปน็ การระบุวนั ครบกาหนดเป็นจานวนวัน จานวนเดอื น หรอื จานวนปี เช่น ต๋ัวเงินมอี ายุ 30 วนั หรอื ตัว๋ เงนิ มีอายุ 1 ปี เป็นต้นตัวอยา่ งท่ี 1 บริษัท มาลี จากัด ขายสินค้าเป็นเงนิ เชอ่ื โดยได้รับต๋ัวสญั ญาใช้เงินจาก บรษิ ัท มาลาจากัด ตวั๋ เงนิ มมี ูลคา่ หนา้ ต๋ัว 50,000 บาท อัตราดอกเบ้ีย 8% ต่อปี ตัว๋ ลงวนั ท่ี 12 เมษายน 25X1 อายุของต๋วั 60 วัน ดงั นั้นสามารถคานวณหาวันที่ตวั๋ ครบกาหนดได้ ดงั น้ี

จานวนวนั ในเดือนเมษายน = 30 - 12 = 18 วันจานวนวันในเดือนพฤษภาคม = 30 วนัจานวนวันในเดอื นมิถนุ ายน = (60 – 48)= 12 วนัรวม = 60 วันดังนน้ั วนั ท่ีต๋วั ครบกาหนด คอื วันที่ 12 มิถุนายน 25X1การคานวณดอกเบี้ยและมูลค่าต๋วั เม่ือครบกาหนดเมอื่ ตั๋วเงินครบกาหนดถ้าเปน็ ตว๋ั เงนิ ชนดิ มีดอกเบ้ียผรู้ บั เงินจะไดร้ บั เงินตามหน้าตัว๋ บวกดอกเบ้ียของตว๋ั เงนิ ดว้ ย ซึ่งดอกเบย้ี ของต๋ัวเงิน และมลู คา่ ตั๋วเม่ือครบกาหนด คานวณไดด้ งั นี้ดอกเบี้ยรับ = จานวนเงินหนา้ ตัว๋ X อตั ราดอกเบ้ีย X ระยะเวลาของตวั๋มลู คา่ ต๋วั ครบกาหนด = จานวนเงินหนา้ ตั๋ว + ดอกเบี้ยรับตัวอย่างท่ี 2 จากตวั อย่างท่ี 1 เมื่อถงึ วันที่ตัว๋ เงินครบกาหนดบริษทั มาลี จากัด จะได้รบั เงนิ ตามจานวนเงนิหน้าต๋วั และดอกเบ้ียรบั ดังนี้ดอกเบ้ียรบั = 50,000 X 8% X 60/365มูลคา่ ต๋วั ครบกาหนด = 657.53 บาท = 50,000 + 657.53 = 50,657.53 บาทการบนั ทกึ บัญชเี กี่ยวกบั ตั๋วเงินรบั ตั๋วเงนิ รับชนดิ มดี อกเบย้ี การบนั ทึกบญั ชีของตั๋วเงนิ รับชนดิ มดี อกเบี้ยจะบันทกึ บญั ชีเม่ือได้รับตั๋วดว้ ยมูลค่าหนา้ตว๋ั และเม่ือตว๋ั ครบกาหนดก็จะบนั ทึกรบั เงินตามมลู ค่าต๋ัวครบกาหนด

ตวั อยา่ งที่ 3 จากตวั อย่างที่ 1 และ 2 การบันทกึ รายการบัญชีของบริษัทมาลีจะเปน็ ดังน้ีสมดุ รายวันทว่ั ไป หน้า 1วนั ที่ รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ บัญชี25X1เม.ย. 12 ต๋ัวเงินรับ 50,000 - - 50,000 53 ขายสินคา้ บันทกึ การรบั ต๋วั เงนิ รับจากการขาย 50,657 53 สนิ ค้า 50,000มิ.ย. 12 เงนิ สด 657 ตวั๋ เงินรับ ดอกเบ้ียรับ บนั ทึกการรับชาระเงินตามต๋ัวเงินรบั ต๋ัวเงนิ รบั ชนิดไมม่ ีดอกเบย้ี เมอื่ ตั๋วเงินครบกาหนดถ้าเปน็ ตั๋วเงนิ ชนิดไม่มีดอกเบีย้ ผรู้ บั เงนิ จะได้รับเงินเทา่ กับจานวนตามหนา้ ตั๋วเทา่ น้นัการนาตั๋วเงินรบั ไปขายลด การบญั ชเี ก่ยี วกับการนาตว๋ั เงินรบั ไปขายลด ต๋ัวเงนิ รบั เปน็ เอกสารท่ีอาจโอนเปลยี่ นมือได้โดยการสลกัหลงั เม่อื กจิ การต้องการใช้เงินสามารถนาตว๋ั เงนิ ไปขายลดใหก้ บั ธนาคารหรือบริษัทการเงินได้ ซึ่งถูกหกั ส่วนลดเป็นอัตรารอ้ ยละของมลู ค่าเม่ือถงึ กาหนดของต๋ัว ธนาคารหรือบรษิ ัทการเงนิ หรือบุคคลท่ีซอ้ื ตัว๋ ไว้ จะเป็นผูม้ ีสิทธริ บั เงินที่ระบุหนา้ ตั๋วพร้อมดอกเบ้ียจากผู้จ่ายเงนิ เมอ่ื ต๋ัวเงินรบั น้นั ถงึ กาหนดได้ 1.การขายลดโดยมีเง่ือนไข การนาต๋ัวเงนิ รับไปขายสดโดยมเี งอ่ื นไข (With Recourse) หมายถึง การขายตั๋วเงินที่ผูข้ ายยังคงมีภาระผูกพันต่อผรู้ ับตั๋วจนกว่าจะไดร้ บั ชาระเงินครบถว้ นหมดแล้ว หากผู้จา่ ยเงนิ ตามตัว๋ ไม่จ่ายเงนิ ให้ ผู้นาตว๋ั เงนิ รับไปขายลด ต้องชดใช้ท้งั เงนิ ต้นพรอ้ มดอกเบ้ียให้ครบถ้วนรวมท้งั รบั ผดิ ชอบค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ ที่เกิดจากการไล่เบ้ยี เกบ็ เงินจากผู้ขายตัว๋ เชน่ ค่าทาคัดค้านหากตวั๋ ขาดความเชอื่ ถือ เปน็ ตน้

2.การขายลดโดยไมม่ เี ง่ือนไข การนาตว๋ั เงนิ รบั ไปขายลดโดยไม่มเี ง่ือนไข (Without Recourse)หมายถงึ การขายตว๋ั เงินทีผ่ ู้ขายไมต่ ้องมภี าระผูกพนั หรือรบั ผิดชอบตอ่ ผู้ซ้ือต๋ัวเงินแต่อย่างใดแมว้ า่ ตวั๋ น้ันจะเก็บเงินไม่ไดก้ ต็ าม ซงึ่ ถือว่าเป็นการขายขาด ผู้ซื้อจะต้องรบั ความเส่ยี งเองการนาต๋วั เงินรบั ไปขายลดโดยมีเงื่อนไขอาจถือวา่ เปน็ การขายหรอื ถอื เปน็ การกู้ยมื เงนิ กไ็ ด้ แต่การนาต๋ัวเงินรบัไปขายลดโดยไม่มีเง่ือนไขจะถือเป็นการขายอย่างเดียวเท่านั้น ไม่ว่าจะถือเป็นการขายหรือการกู้ยืมก็ตามข้นั ตอนในการคานวณจานวนเงินเกีย่ วกับต๋วั เงนิ รับขายลดก่อนทจี่ ะนาไปบันทกึ บัญชมี ีวิธีการดงั ต่อไปนี้ ขั้นตอนการปฏิบตั ิในการนาต๋ัวเงนิ ไปขายลด มดี ังนี้ ขน้ั ที่ 1. คานวณมูลค่าตั๋วครบกาหนด มลู คา่ ตวั๋ ครบกาหนด = มลู คา่ หน้าต๋ัว + ดอกเบี้ยรับ ขน้ั ท่ี 2. คานวณส่วนลดท่สี ถาบันการเงินหกั ไว้ สว่ นลด = มูลคา่ ตว๋ั ฯ ×อตั ราส่วนลด ×ระยะเวลาต้งั แต่วนั ขายถึงวนั ครบกาหนด ขั้นที่ 3. คานวณจานวนเงินที่กจิ การได้รบั จานวนเงินท่ีได้รบั = มูลค่าตวั๋ ครบกาหนด – สว่ นลดทส่ี ถาบันการเงนิ หกั ไว้ ขน้ั ท่ี 4. คานวณดอกเบีย้ รบั หรอื ดอกเบ้ยี จ่ายเปรยี บเทียบจานวนเงนิ ที่ได้รับกบั มูลคา่ หนา้ ตวั๋ ถ้าจานวนเงินทไ่ี ด้รบั สงู กว่า มลู คา่ หน้าตัว๋ ผลตา่ งดงั กล่าวถือเปน็ “ดอกเบยี้ รับ” แต่ถ้าจานวนเงินท่ไี ดร้ บั ต่ากว่า มูลค่าหน้าต๋ัว ผลต่างดังกลา่ วถือเป็น “ดอกเบยี้ จ่าย”ตวั อยา่ งที่ 4 บริษทั สหมติ ร จากดั ได้รับชาระหนีค้ ่าสินคา้ จากบริษัท สุนทร จากดั เปน็ ตั๋วสัญญาใช้เงนิ ลงวนั ท่ี 1 พฤษภาคม 25×1 มูลคา่ หน้าต๋วั 200,000 บาท อตั ราดอกเบ้ยี 8% ต่อปี อายุ 60 วนั และบรษิ ัท สหมิตร จากัดนาต๋วั เงนิ รับฉบับดังกล่าวไปขายลดให้ธนาคารพาณิชย์ ในวนั ท่ี 20 พฤษภาคม 25×1 โดยทธ่ี นาคารหักส่วนลดในอตั รา 12% ตอ่ ปี (กาหนด 1 ปี = 365 วนั )ขน้ั ที่ 1 คานวณมลู ค่าต๋วั ครบกาหนดมลู ค่าตัว๋ ครบกาหนด = มลู คา่ เงินหน้าต๋ัว + ดอกเบ้ียรบั= 200,000 + (200,000 ×8 % × 60/365)= 200,000 + 2,630.14= 202,630.14 บาทข้นั ที่ 2 คานวณสว่ นลดท่สี ถาบันการเงินหกั ไว้ส่วนลด = มลู ค่าตว๋ั ฯ ×อัตราสว่ นลด ×ระยะเวลาตัง้ แตว่ นั ขายถงึ วันครบฯ= 202,630.14 × 12 % × 41/365= 2,731.34ขั้นที่ 3 คานวณจานวนเงนิ ทก่ี จิ การได้รับจานวนเงินท่กี ิจการได้รับ = มูลคา่ ตว๋ั ครบกาหนด – ส่วนลดท่ีหักไว้= 202,630.14 – 2,731.34= 199,898.80 บาท

ขนั้ ท่ี 4 คานวณดอกเบ้ียรบั /ดอกเบี้ยจ่ายดอกเบีย้ รบั = 199,898.80 – 200,000 บาทดอกเบ้ียจ่าย = 101.20 บาทการบันทกึ บัญชีเป็นดังนี้ สมดุ รายวันทั่วไป หนา้ 1วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต บัญชี25X1พ.ค. 1 ต๋วั เงนิ รบั 200,000 - ลกู หนก้ี ารคา้ 200,000 - รบั ชาระหนีจ้ ากลกู หน้เี ป็นต๋วั สญั ญาใช้เงนิพ.ค. 20 เงินสด 199,898 80 ดอกเบี้ย 101 20 จา่ ย ตัว๋ เงินรับขายลด 200,000 - บันทึกการนาตวั๋ เงนิ รบั ไปขายลดให้ธนาคารมิ.ย. 30 ตวั๋ เงนิ รบั ขายลด 200,000 - ต๋วั เงนิ รับ 200,000 - บนั ทึกบญั ชวี ันครบกาหนดของต๋ัวเงนิอ้างอิง :https://krurabieb.wordpress.com/2007/11/28/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B9%8B%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%87%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A5/http://coursewares.mju.ac.th:81/e-learning47/ac102/lessonQa/less%202/less%202.htm