ทักษะการประกอบอาชีพ อช11002

43 Hygienic Fresh Fruit and Vegetable Production Pilot Project Department of Agriculture Thailand ภาพที่ 3 ตรารบั รองผกั ผลไมอ นามัย ภาพท่ี 4 ตรารับรองอาหารปลอดภยัภาพที่ 5 เคร่อื งหมายรับรองผลติ ภณั ฑเ กษตรอินทรยี  ACT

44ภาพท่ี 6 เคร่ืองหมายรับรองผลิตภณั ฑเ กษตรอินทรยี  Organic Thailand ภาพที่ 9 เครื่องหมายรับรองผลติ ภณั ฑเกษตรอินทรยี  OMIC/JAS ภาพที่ 10 เครอ่ื งหมายรับรองผลติ ภณั ฑเกษตรอินทรยี  BCS

45ใบงานท่ี 9 ใหผ เู รียนนําเครือ่ งหมายรับรองสินคามา 1 ชนิ้ พรอมอธบิ ายความหมายดว ย……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

46 เรื่องที่ 2 การใชน วัตกรรม/เทคโนโลยใี นการผลิต ในปจจบุ นั มนษุ ยเราตอ งการความสะดวกสบาย จึงมคี วามจําเปน ตองนํานวัตกรรม เทคโนโลยีมาใชเพื่อชว ยเหลือ หรือประกอบกับงานอาชพี ทม่ี ีอยู และอํานวยความสะดวก ในการดํารงชวี ติ ประจาํ วนัตลอดจนนาํ มาประยุกตใ ชใหเกิดประโยชน เพื่อลดระยะเวลา แรงงาน เพือ่ ไดผลผลิตจํานวนมากตามความตองการ นวตั กรรม หมายถึง ส่ิงประดิษฐที่คิดคนขึ้นมาใหมเพ่ือชวยเหลือ อํานวยความสะดวก พัฒนางานใหดีขึ้นท้ังคุณภาพ และปริมาณ ตรงตามความตองการของตัวเอง และผูรับบริการ เชน การทําเคร่ืองมืออัดปุยน้ําใหแกตนพืชในดิน ทําใหประหยัดการใชปุย ตนพืชสามารถใชไดเต็มที่ ไมมีการสูญหายจากการชะลา ง และระเหยหายไป เปน ตน เทคโนโลยี หมายถงึ การนําความรู ทักษะ และทรัพยากรมาสรางวิธีการ หรือส่ิงของเคร่ืองใชหรอื การนําวิธกี ารโดยผา นกระบวนการเพ่ือแกป ญหา สนองความตองการ หรือเพ่ิมความสามารถในการทาํ งาน เชน อดีตใชแ รงงานผสมปยุ หมกั ปจจุบันใชเ คร่อื งผสมและอดั เม็ด เปน ตน ระดบั ของเทคโนโลยใี นประเทศไทย จัดแบงออกได 3 ระดบั คอื 1. เทคโนโลยีระดับต่ํา เปนเทคโนโลยีสําหรับใชงานอยางงาย ๆ เปนความคิดภมู ิปญญาทองถิน่ ที่ใชกันมาดั้งเดิม ไดม ีการพัฒนาจากการใชม อื ขดุ มาใชไ ม หรือเหล็ก จอบ เสียม เคียวขวาน กบไสไม การพายเรอื ใชไ มพาย เปนตน 2. เทคโนโลยรี ะดับกลาง เปนเทคโนโลยีที่อาศัยความรูทางวิทยาศาสตร ไมสลับ ซับซอนมกี ารใชเ คร่ืองมอื ทนุ แรงอยางงาย เชน รอก คานดดี รถจกั รยาน กงั หนั ลม ระหัดวดิ น้าํ เปนตน 3. เทคโนโลยีระดับสูง เปน เทคโนโลยีท่ีตองอาศัยความรูและวิทยาการระดับสูง เชนเคร่อื งพรวนดิน รถแทรกเตอร คอมพวิ เตอร เปนตนหลกั การเลือกนวตั กรรม เทคโนโลยีในการผลติ แนวทางในการตดั สนิ ใจเลือกใชนวตั กรรม เทคโนโลยีทเี่ หมาะสม เพอื่ นํามาประยกุ ตใ ชใ นการผลิตโดยคํานึงถงึ ผลกระทบตอสังคม และสง่ิ แวดลอม 1. เลอื กขนาดทีพ่ อเหมาะกับงาน 2. ใชง าน ราคาถูก และมปี ระสทิ ธิภาพ 3. สามารถใชว สั ดพุ ้ืนบา น หรอื วัสดุทองถิ่น 4. ใหผลคุมคา 5. มคี วามสะดวกในการใชงาน 6. ไมเ ปนอันตรายตอ ผูใ ช และธรรมชาตสิ งิ่ แวดลอ ม

47กระบวนการทางนวตั กรรม/เทคโนโลยีในการผลิต เปนกระบวนการที่มีขั้นตอนการแกปญหา หรือสนองความตองการของมนุษย ใหระบุปญหารวบรวมขอมลู ที่ตองการผลติ หรอื สรางสง่ิ ของตาง ๆ ประกอบดว ย 1. ระบุปญ หาความตองการ 2. รวบรวมขอมลู หรือความรเู พอื่ แสวงหาวธิ กี ารการแกปญหา 3. เลือกวธิ ีการในการแกป ญ หา 4. วางแผนกาํ หนดวิธีการเพื่อแกปญหา 5. ปฏิบตั งิ าน หรอื สรา งส่งิ ของเครื่องใช 6. ทดสอบนาํ ผลงานมาใชป ระโยชน 7. ปรบั ปรงุ พัฒนาผลิตผลงานท่สี มบูรณประโยชนและผลกระทบของนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต 1. ประโยชนของนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต ในปจจุบันโลกของนวัตกรรมเทคโนโลยี ไดมีการนําเอานวัตกรรม/เทคโนโลยีเขามาใชในชีวิตประจําวันอยางแพรหลาย เชน การดัดแปลงทางพันธุกรรม หรือการแปลงพันธุของสง่ิ มชี ีวติ โดยกรรมวิธีพันธุวิศวกรรม (ไมไดเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ) ทําไดโดยใชวิธีการตัดตอยีนสและนาํ ยนี สแ ปลกปลอมถายทอดเขาไปในส่งิ มีชวี ิต โดยใชส่ิงตาง ๆ ตอไปนี้ 1. ปรับปรงุ คุณคา ทางโภชนาการของอาหารใหสงู ขนึ้ 2. ใหพ ืชมคี วามทนทานตอโรค และแมลงศตั รูพชื 3. ใหพชื มคี วามทนทานตอ ความแหงแลง และอณุ หภูมสิ งู หรือตาํ่ 4. ยืดระยะเวลาการสกุ ของพชื ผัก และผลไม 5. ทาํ ใหสตั วผ ลิตโปรตีนทม่ี คี ณุ คา สงู ขึ้น 6. ปศุสตั วทใ่ี หเน้ือมีโปรตนี หรอื ยาปะปนอยู 7. การใหวัคซีนแกม นุษยในรปู ของผักผลไมท ก่ี ินได 2. ผลกระทบของนวัตกรรม/เทคโนโลยใี นการผลติ เปนที่รูกันดีวาในปจจุบันน้ีนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต เขามามีบทบาทตอ การดําเนินชวี ติ ประจําวนั ของมนุษยในทุก ๆ ดา น จนแทบจะเปน สว นหนง่ึ ของชีวติ มนษุ ยก็วา ได และทกุ วนั นวตั กรรมเทคโนโลยีก็ไดถ ูกพัฒนาใหเจรญิ กา วหนาย่ิงข้ึนอยางไมหยุดย้ัง นวัตกรรมเทคโนโลยีเอ้ืออาํ นวยความสะดวกใหแ กม นษุ ยใ นหลาย ๆ ดาน ไมว า จะเปนการส่ือสาร การคมนาคม ทําใหติดตอถึงกัน ขามทวีปไดโดยใชเวลาไมถึงนาที นอกจากน้ียังมีดานการศึกษา ดานการแพทย ฯลฯ แตในขณะเดียวกัน นวตั กรรมเทคโนโลยกี ็มโี ทษมหันตถามนษุ ยนําไปใชใ นสิง่ ที่ผดิ เชน การโจรกรรมขอมูลการสรางขีปนาวุธ และระเบิดนิวเคลียร เปนตน สิ่งเหลาน้ีทําใหเกิดโทษอยางรายแรง ทําใหเกิดการสูญเสียชวี ติ และทรัพยส ินเปน จํานวนมาก

48ใบงานท่ี 10 ใหผเู รียนหานวตั กรรมเทคโนโลยี ชวยการผลิตในอาชพี ทองถ่ินทานข้ึนมา 1 ช้ิน พรอมคาํ อธิบาย……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

49 เรอ่ื งที่ 3 การลดตนทนุ การผลิตและการบรกิ าร การผลิตมคี วามจาํ เปนตองลดตนทุนในการผลิต และการบริการก็เชนเดียวกัน เพ่ือจะไดราคาสนิ คา และบริการทีเ่ หมาะสม เปนทีพ่ ึงพอใจของผูบ ริโภค ตลอดจนมียอดของการจําหนายเหมาะสม ซ่ึงการลดตนทนุ จะไมท าํ ใหคุณภาพของผลติ ภณั ฑดอ ยลง ในการลดตนทนุ การผลิตการบรกิ าร ผูประกอบการมคี วามจาํ เปนตองปรบั ปรุงโครงสรา งในการประกอบธุรกิจตาง ๆ ท้ังคาแรงงาน ตนทุนวัตถุดิบท่ีสั่งมาจากตางประเทศ คานํา้ มันเช้ือเพลงิ ปจ จยั ในการลดตน ทุนการผลติ หรอื การบริการ มีหลายประการ เชน 1. เจาของธรุ กิจจะตองมีนโยบายและโครงการเพ่ือลดตนทุนการผลิต และการบริการอยา งจริงจัง ชัดเจนและตอเนอื่ ง 2. สรางจิตสํานึกพนักงานใหมีจิตสํานึกที่ดีตอโครงการลดตนทุนการผลิต และการบรกิ าร 3. มีมาตรการเพิม่ ประสทิ ธิภาพและคณุ ภาพของการบริหารจดั การ 3.1 ประสิทธิภาพการผลิต คือดชั นีช้ีวัด ใชเ ปรียบเทียบการผลิตในแตล ะเดอื นผา นมา 3.2 คุณภาพสินคาและบรกิ าร จะตองปลกู ฝงใหพ นักงานมีการควบคมุ คุณภาพใหไ ด 3.3 การสงมอบสนิ คา /บรกิ าร จะตองมอบสนิ คา ตรงตามเวลา ตามที่ลูกคา ตอ งการ โดยไมม ปี ญ หา 3.4 ตนทุนการผลิต ในสินคาประเภทเดียวกันแตตนทุนไมเทากัน การลดตนทุน มใิ ชส่งิ ท่ีทําใหคณุ ภาพของสนิ คา ลดลงเสมอไป 3.5 ความปลอดภัย เปนเร่อื งพนักงานโดยตรง ซึ่งควรกระทําอยางเครงครัด มีสวน ท่ใี หตนทุนการผลติ ลดนอ ยลงรวมท้ังสรางคณุ ภาพชวี ติ ใหก ับพนกั งานได 3.6 ขวัญกาํ ลังใจ เปน วิธีทด่ี ที ีส่ ุด คือเพิ่มคา จางและเพิ่มสวสั ดิการใหกับพนักงาน จะทาํ ใหพ นักงานทาํ งานอยางเตม็ ท่ี 3.7 สง่ิ แวดลอมท่ีดี เปน การสรางคณุ ภาพชีวติ ใหก บั เจาหนา ที่ บางธุรกจิ จะเกยี่ วกบั มาตรฐานและการจดั การกับสิ่งแวดลอ มไดดีถอื วา เปนความรบั ผิดชอบตอสงั คม 3.8 จรรยาบรรณ เม่อื มีการผลิต/บรกิ ารที่พลาดจะตองมีการยอมรบั ผดิ และ ปรับเปลี่ยนใหก ับผูรับบริการ

50 การลดตนทุนการผลิตหรือการบริการจะตองใชวงจร PDCA (Deming Cycle) ควบคุมใหมีการดําเนินไปอยางตอ เนอื่ ง เมอ่ื เกดิ ปญหาในสวนใดหรือขั้นตอนใดใหมีการปรับปรุงแกไขและพัฒนาใหม กี ารตรวจสอบทกุ ขั้นตอน จะทาํ ใหสามารถลดตนทุนการผลิต หรอื การบรกิ ารไดอ ยา งถูกตอ ง การลดตน ทุนการผลติ หรือการบรกิ าร ใชว งจร PDCA (Deming Cycle) P (Planning) กิจกรรม/โครงการ การลดตน ทนุ การผลิตหรือการบรกิ าร A (Action) การปรบั ปรงุ แกไ ข D (Doing) การปฏบิ ัตงิ าน หรอื การและตั้งมาตรฐานในการดําเนนิ งาน ดําเนนิ งานC (Check) การตรวจสอบ กิจกรรม/โครงการ

51ใบงานที่ 11 ใหผ ูเ รียนบรรยายการลดตน ทุนการผลติ สนิ คา ที่ตัวเองชอบ และคิดวา จะทาํ เปนอาชพีมาพอเขา ใจ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

52 เรอ่ื งที่ 4การจัดทาํ แผนการจดั การการผลติ หรือการบรกิ าร1. ปจจัยการจัดทาํ แผนการจดั การการผลิตหรือการบรกิ าร ไดแ ก 1.1 การเลือกทําเลที่ตั้งของโรงงาน เพ่ือใหการผลิตดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ การหาสถานท่ีต้ังโครงการท่ีเหมาะสมจึงมีความจําเปนอยางย่ิง หากเลือกทําเลท่ีไมเหมาะสมในการประกอบกิจกรรมจะทําใหองคกรประสบปญหาตาง ๆ ได เชน การขาดแคลนแรงงาน คาใชจายในการขนสงขาดแคลนทรัพยากรที่จําเปนในการผลิต เปนตน ดังนั้นในการเลือกทําเลที่ต้ังของสถานที่ประกอบการควรคํานึงถึงปจจัยตา ง ๆ ดงั น้ี 1.2 แหลงวัตถุดิบ การเลือกทําเลท่ีตั้งสถานประกอบการควรคํานึงถึงแหลงวัตถุดิบที่ใชในธรุ กิจ โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตตาง ๆ เพ่อื ความสะดวกในการจดั หาวัตถุดบิ ทม่ี ีคุณภาพดี ราคาถกูและประหยัดคาขนสง 1.3 แรงงาน คอื การใชแรงงานคนในการผลิตสินคา หรือบริการ ซึ่งมี 2 ประเภท คือ แรงงานที่มีทักษะความชํานาญ และแรงงานท่ัวไป ถาผูประกอบการตองการแรงงานที่มีทักษะความชํานาญควรต้งั สถานประกอบการอยูใ นเมืองใหญ หรือบริเวณใกลเคียง แตถาเปนแรงงานทั่วไปสามารถจัดต้ังสถานประกอบการในตางจงั หวัดเพราะแรงงานหาไดง า ย 1.4 การขนสง ในการเลือกทําเลท่ีต้ังสถานประกอบการ ตองคํานึงถึงคาขนสงในดานตาง ๆดังน้ี - คาขนสง วัตถดุ บิ จากแหลง วตั ถดุ บิ ไปยงั สถานประกอบการ - คาขนสงสินคา เพอ่ื จดั เกบ็ - คาขนสงไปสผู บู ริโภค 1.5 สง่ิ อํานวยความสะดวก และสาธารณปู โภคตาง ๆเชน น้าํ ไฟฟา ถนน การสื่อสาร สถานพยาบาลสถานตี ํารวจ เปน ตน 1.6. กลุมลกู คา ชอ งทางการจาํ หนายสนิ คาโดยทวั่ ๆ ไปโรงงานผลิตสินคา พอคาขายสง พอคาขายปลีก ลกู คา พอคาขายตรง

53 1.7 กฎหมายและระเบียบขอบงั คบั การเลือกทําเลที่ตัง้ ตองศึกษากฎหมายและระเบยี บขอบังคับตา ง ๆ ทเี่ กี่ยวขอ ง เพอื่ ไมใ หเกิดการขดั แยง2. เงินทุน หมายถึง เงนิ ทอ่ี งคก รจัดหามาเพอ่ื ใชลงทุน และดําเนินการประกอบกิจการเพื่อหวังผลกําไรจากการลงทนุ ซง่ึ เปน ปจจัยสาํ คัญในการดาํ เนินธุรกิจ ต้ังแตเริ่มลงทุนประกอบกิจการ และใชจายระหวางดําเนนิ กิจการ เพอื่ ใหก ารดําเนนิ การเปน ไปอยางมีประสทิ ธิภาพ และความเจรญิ เติบโตของธุรกิจประเภทของเงนิ ทุน แบงออกเปน 2 ประเภท คอื 1. เงินทุนคงท่ี คือ เงินท่ีองคกรจัดหามาเพื่อใชในการจัดหาสินทรัพยถาวรซึ่งหมายถึง สินทรัพยที่มีอายุการใชงานเกิน 1 ปข้ึนไป เชน คาใชจายเก่ียวกับการเลือกทําเลท่ีต้ังสถานประกอบการ ไดแก ราคาที่ดิน คาแรงงาน คาขนสง คาวัสดุอุปกรณ เครื่องจักร คาโรงงานคาธรรมเนยี มและภาษี ทจี่ ะตอ งชาํ ระใหองคก รของรัฐเปน ตน 2. เงินทุนหมุนเวียน เปนเงินทุนท่ีองคกรจัดหาเพ่ือใชในการดําเนินการจัดหาสินทรัพยหมุนเวียน ซ่ึงหมายถึง สินทรัพยท่ีมีอายุการใชงานตํ่ากวา 1 ป เงิน วัตถุดิบในการผลิตวัสดุสิน้ เปลอื ง คา แรงงาน คาขนสง คาโฆษณา คานาํ้ คาไฟฟา คาโทรศพั ท เปน ตนตัวอยา ง การทาํ แผนการจัดการการผลิตหรือการบรกิ ารขนั้ ตอนการดําเนนิ งาน ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย เดอื นทด่ี าํ เนนิ การ ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค. พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค1. จดั หาแหลง เงินทุน 2. เตรยี มเครือ่ งจักร 3. แหลง วตั ถุดบิ 4. ดําเนินการผลติ 5. บรรจุหีบหอ 6. ขนสงรานคา 7. ผูบรโิ ภค 

54ใบงานท่ี 12 ใหผ เู รยี นจดั ทําแผนการผลติ หรอื การบรกิ ารในอาชีพท่ตี วั เองชอบ และพรอ มจะประกอบอาชพี มาพอสังเขป…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

55 บทที การจัดการการตลาดสาระสําคญั การจัดการการตลาด เปนการนําสินคา/บริการ ที่ผูประกอบการผลิตไดไปจําหนายใหแกผ บู รโิ ภค ผปู ระกอบการที่ดีตอ งมคี วามรูค วามเขาใจในการจัดการการตลาดเพื่อนําสินคา/ผลผลิตเขา สูตลาดไดตามกาํ หนด และมีการจดั ทําแผนการจัดการตลาดได เพื่อใหมสี ินคา บรกิ ารตลอดเวลาตัวชี้วัด 1. จดั การการตลาดเพื่อนาํ ผลผลติ เขาสูตลาด 2. จัดทําแผนการจัดการการตลาดขอบขา ยเน้อื หา เรื่องท่ี 1 การจดั การการตลาด เรื่องท่ี 2 การจัดทาํ แผนการจดั การการตลาดสือ่ ประกอบการเรยี นรู 1. ใบความรู 2. แหลงเรยี นรู 3. ใบงาน

56 เร่ืองท่ี 1การจดั การการตลาด การตลาด หมายถงึ การดาํ เนนิ กิจกรรมตาง ๆ ที่จะทําใหสนิ คา หรือบรกิ ารจากผผู ลิตไปสผู บู ริโภคหรอื ผใู ช โดยมวี ตั ถุประสงคเ พือ่ ความพงึ พอใจของผูบรโิ ภค ความสําคัญของการตลาด 1. ผูมีความรูดานการตลาด สามารถเขาใจกระบวนการตาง ๆ ท่ีผูผลิตสินคาใชเปนกลยุทธทางการตลาด เพื่อใหผูบริโภคเกิดการรับรู ความสนใจ และตัดสินใจซื้อสินคา และบริการโดยปกติแลวองคกรธุรกิจจะมีตนทุนในการผลิตสินคาและบริการ และตนทุนทางการตลาด น่ันคือราคาสินคาและบริการท่ีผูบริโภคจายไปน้ันจะรวมตนทุนทางการตลาดไวแลว เปนการผลักภาระใหก บั ผบู รโิ ภค 2. การตลาดทาํ ใหเกดิ การแลกเปล่ยี นสินคาและบรกิ าร ในอดีตการตลาดมีความสําคัญไมมากนกั เพราะคนสวนใหญดํารงชีวิตแบบพอยังชีพ และมีการแลกเปล่ียนสินคาและบริการโดยตรงไมผานส่อื กลาง คือ เงินตรา และการตลาดในสมัยกอ นมักจะเนน ทกี่ ารผลติ สินคามากกวา การศึกษาความตอ งการของผบู รโิ ภค เพราะความตอ งการซอื้ มมี ากกวา ความตองการขาย และจํานวนคแู ขง มีนอยราย แตในปจจุบันมีการเปลีย่ นแปลงในดานตา ง ๆ มากข้นึ ไดแ ก สงั คม วัฒนธรรม เทคโนโลยี การสื่อสาร ความตองการของผูบริโภค อกี ทง้ั ยงั มีผูป ระกอบการเปนจํานวนมาก ดงั นนั้ ธุรกิจใดสามารถคงอยูในตลาดไดยอ มมีการตอบสนองความตองการของผูบ ริโภคไดอ ยางมีประสิทธภิ าพ 3. การตลาดชวยพัฒนาเศรษฐกิจ การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศเปนผลมาจากการซื้อขาย แลกเปลี่ยนสินคา และบริการอยางมปี ระสทิ ธิภาพ ไมเกิดการเอารัดเอาเปรียบระหวางผูผลิตหรือพอ คา กับผูบริโภคชนดิ ของตลาดในชุมชน 1 ตลาดทอ งถน่ิ เปนตลาดที่มีสถานท่ีต้ังถาวรมีการจําหนายสินคาในทองถ่ินทุกวัน เปนตลาดท่ีมีแนวโนมที่จะใหค าตอบแทนตอ ผผู ลติ สูงกวาตลาดแบบอ่ืน เนื่องจากผูผลิตสามารถจําหนายผลผลิตใหกบั ผบู ริโภคไดโดยตรง ถงึ แมวาจะมีคาใชจ ายในเรือ่ งคา ขนสง และคาแรงเพ่ิมข้ึนแตก็จัดวาไมสูงนักเพราะตลาดเหลาน้ีมักไมไดอยูหางไกลกับแหลงผลิต และดวยปริมาณการขายท่ีนอย แรงงานที่ใชในการจัดเตรยี มผลผลติ มักเปน แรงงานในครวั เรอื น ประโยชนอีกดา นหนง่ึ ของการตลาดทองถ่ิน คือ ชวยทําใหผูผลิตและผูบริโภคเกิดความรสู ึกรวมกันเปนชุมชน มีเอกลักษณ และมีความผูกพันรวมกัน เปนการสรางกระบวนการเรียนรูของผผู ลติ จากการปฏิสมั พนั ธร ะหวางผผู ลิตและผูบริโภค มโี อกาสทีจ่ ะเรยี นรูเกี่ยวกบั ความตอ งการของผบู ริโภค และความเปลยี่ นแปลงของตลาด ซ่งึ ชวยใหผ ูผลิตสามารถปรบั เปลยี่ นการผลิตของตวั เอง

57เพือ่ ใหส อดคลองกับตลาดไดเ รว็ ขนึ้ ทัง้ ยงั เกอื้ กูลตอ การพฒั นาสงั คม อนุรกั ษพ ลังงาน และชวยฟน ฟูเศรษฐกจิ ชุมชน โดยทาํ ใหเงินทนุ หมนุ เวยี นอยใู นชมุ ชนมากข้ึน 2 ตลาดเชา ในทองถ่ิน เปนตลาดท่ีไมมีท่ีตั้งถาวร อาจใชสถานที่สาธารณะ เชน หนาวัด โรงเรียน ที่วางในหมบู า น ซ่งึ สว นใหญเปน ตลาดที่เปดขายในชว งเชาตรู และมกั จะเปดขายในชวงระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 2 – 3ชั่วโมง สมาชิกในชุมชนนําสินคาที่ผลิตไดในครอบครัวมาจําหนาย สินคาสวนใหญมักเปนอาหารสดหรืออาหารแปรรูปอยางงาย ตลาดแบบนี้เหมาะกับผลผลิตทางการเกษตรรายยอยเปนผลผลิตท่ีผลิตในชมุ ชน และมผี ลผลติ ทีม่ ีปรมิ าณไมมาก เพราะเปน ตลาดขนาดเล็ก ขอดีคือ เกษตรกรผูผลิตเสียคาใชจายในการขายผลผลิตตํ่ามาก ทําใหเกษตรกรมีรายรับเต็มจากการขาย ซึง่ ไดเงนิ สดเปนรายไดป ระจํา จะชวยแบงเบาภาระสําหรับคาใชจายประจําวันของครอบครัวเกษตรกรได แตร าคาผลิตผลทีจ่ าํ หนายมกั จะมรี าคาคอ นขางตา่ํ เพราะความสามารถในการซ้อื มอี ยูนอย 3. ตลาดนดั ทองถิน่ สวนใหญเปนตลาดคลายกับตลาดเชาในทองถิ่น แตอาจมีขนาดใหญกวา และมักจัดในท่ีมีผูบริโภคอยูหนาแนน เชน โรงพยาบาล สถานที่ราชการตาง ๆ ตลาดนัดนี้จะเปดขายเฉพาะวันที่กําหนด ระยะเวลาในการเปดอาจเพียงครึ่งวัน หรือเต็มวันข้ึนอยูกับปริมาณของผูบริโภค และขอจํากัดของสถานที่ ตลาดนัดเชนน้ีมักตองการกลุมบุคคล หรือองคกรใดองคกรหนึ่ง ท่ีทําหนาที่ประสานงานกับเจา หนาทข่ี องพืน้ ที่ และประชาสัมพันธใหกับผูบริโภค จะมีสินคาและผลผลิตมากมายใหเลอื ก 4. ตลาดสดเทศบาล เปนตลาดทเ่ี ทศบาลจัดต้ังขึ้นในตวั เมอื ง เพ่ือบริการใหพอคา-แมคา และผูมาใชบริการมสี นิ คา อุปโภค บรโิ ภค บางแหงจะจัดสถานท่ีใหกับชาวบานนําผลผลิตของตนเองมาวางจําหนายดวยผมู าใชบริการจะไดรับความสะดวก สามารถซื้อ - ขาย สินคาไดตามความตองการ โดยมีเทศบาลคอยดูแล ควบคุม ความสะอาด

58 5. หางสรรพสินคา เปนตลาดท่ีใหบริการท่ีสะดวกสบาย มีสถานที่จอดรถ บริการรถเข็นสินคารานอาหาร จัดสินคาแยกประเภทสินคามาใหเลือก มีราคาสินคาแนนอน ผูซ้ือสามารถเลือกวิเคราะหสินคา แตล ะชนิดไดใ หตรงกบั วัตถุประสงคการจดั การการตลาด คือ การสรางการรับรูระหวางผูขาย กับผูซื้อ เพื่อกระตุนใหลูกคาเกิดความตองการสนิ คา และตดั สินใจซื้อ ประกอบดว ย 1. การโฆษณา คือ การสื่อสารโดยการใชส่ือตาง ๆ ท่ีไมใชตัวบุคคล และมีคาใชจายในการโฆษณา เชน วิทยุ โทรทัศน และส่ือสิ่งพิมพ เพ่ือสรางการรับรู ความสนใจ ความเชื่อม่ัน และการตดั สนิ ใจซ้อื การโฆษณาเปน การใหข อ มลู แบบโปรยหวานที่มีผูร บั รทู ุกเพศ ทกุ วัย 2. การประชาสัมพันธ คือ กิจกรรมตาง ๆ ท่ีสรางความนาเชื่อถือ และสามารถเขาถึงกลุมเปา หมายไดด ีกวา การสือ่ สารโดยวิธอี ่ืน ๆ เชน การใหข อง การบรจิ าคเงินชว ยเหลอื ผปู ระสบอทุ กภัยและการใหท นุ การศึกษา เปน ตน 3. การวจิ ัยการตลาด เปนสื่อ หรือเคร่ืองมือสําคัญท่ีใชสําหรับคนหาขอมูลที่เกี่ยวของกับลูกคา ทัง้ ในปจ จุบนั และอนาคตที่เกิดขึ้นเพือ่ ท่ีตนเอง กลมุ หรอื องคก ร จะสามารถนําไปใชประโยชนในการวางแผนดําเนินการ และใชค วบคมุ การทาํ งานใหด ีขึ้น ซ่ึงการวจิ ัยการตลาดจะเกีย่ วของกนั ดังนั้น การวิจัยการตลาด หมายถึง การเก็บรวบรวม และการวิเคราะหขอมูลตาง ๆทเ่ี กี่ยวของกบั การตดั สินใจทางการตลาด และรวมถงึ การสอ่ื ความถึงผลทีไ่ ดจ ากการวิเคราะหเหลาน้ันไปยังฝายจัดการ เพื่อนําขอมูลมาปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑ และบริการใหตรงกับความตองการของกลมุ ลกู คาเปา หมายข้ันตอนการจัดทําวจิ ัยการตลาด ประกอบดว ยข้ันตอนตา ง ๆ ดังน้ี 1. การกําหนดขอมูลท่ตี องคน หา 2. กําหนดวธิ ีการรวบรวมขอมูล 3. กําหนดแบบฟอรมสาํ หรับการเก็บรวบรวมขอ มูล 4. กําหนดระเบียบวิธีการสุมตวั อยา ง 5. กําหนดขัน้ ตอน วิธดี าํ เนินการเก็บขอ มลู ตาง ๆ 6. วางแผนพฒั นางานสําหรับประมวลขอมลู 7. วางแผนพัฒนางานสําหรับการวิเคราะหขอมูล 8. กําหนดการจัดเตรยี มรายงาน เพ่ือนําเสนอผลการวิจัยตอ ฝา ยจดั การ

59 4. การสง เสริมการขาย คือ กระบวนการท่ีเกย่ี วของกับการสงเสริมการตลาดในภาพรวมเพ่ือใหเ ห็นถึงสว นของตลาดท่ีแตกตางกัน สําหรับผลิตภัณฑอยางใดอยางหน่ึง โดยแยกตลาดเหลาน้ันเปนสวนยอย ๆ ในสวนยอยเหลานี้มักจะมีลักษณะเหมือน หรือคลายกันอยางเห็นไดชัด แตก็มีความแตกตา งกันเลก็ นอย ดังนี้ 1. วิธีตลาดแรงงาน คือ ขายสินคาที่ใชวิธีการเดียวจูงใจลูกคาท้ังหมด เชน การนําสนิ คา ไปต้งั แผงขายที่หนา โรงงาน ซ่งึ พนกั งานจะซอื้ กอนกลับบาน เปนตน 2. การตลาดทเ่ี นนใหมีผลิตภัณฑท่ีตางกัน คือ ผูขายพยายามผลิตสินคาหลายแบบที่มลี ักษณะแตกตา งกัน ทั้งรูปราง แบบ คุณภาพ และขนาด 3. การตลาดที่มุงเปาหมาย คือ ผูขายดูความแตกตางของกลุมผูบริโภค แลวพัฒนาผลิตภณั ฑใหต รงกบั ตลาด หรอื ความตอ งการของผบู รโิ ภคทกุ กลุม 4. การตลาดควบคู คือ ผขู ายมีสินคาแจก และมีการชิงรางวลั เพือ่ จูงใจผบู ริโภค 5. การทําฐานขอมูลลูกคา ตามแนวคิดทางการตลาดที่มีจุดมุงหมายท่ีการตอบสนองความตอ งการของผูบรโิ ภคใหไ ดรับความพึงพอใจน้ัน ธรุ กิจจาํ เปนตอ งศึกษาถึงพฤติกรรมของผูบริโภคในดานตาง ๆ เพ่ือเปนขอมูลในการวางแผนทางการตลาดอยางมีประสิทธิภาพ รูปแบบการวิเคราะหพฤติกรรมของผูบริโภค มีลักษณะเปนสว นประกอบภายในจติ ใจ และความนึกคิดของผบู รโิ ภค อาจแยกออกไดตามรปู แบบดังนี้ 1. ชีใ้ หเห็นปจจัยอิทธิพลตา ง ๆ ทั้งหมดในเชิงรวม 2. ชใี้ หเหน็ ถึงปจจยั สว นบคุ คล และปจจัยสภาพแวดลอ มทางสังคม ตามสถานการณและกระบวนการตัดสินใจซ้อื 3. ช้ใี หเ หน็ ถงึ ปจ จยั ทางสังคม วัฒนธรรม และจิตวิทยาที่มผี ลตอ พฤติกรรมในการซื้อ ประโยชนข องการทําฐานขอ มูลลูกคา 1. ใชป รับปรงุ กลยทุ ธการตลาด โดยการวเิ คราะห และออกแบบกลยทุ ธไ ดถ กู ตอ งกวา 2. สามารถมกี ลวิธีการเขาพบลกู คากอ นหลังดว ยวิธตี า งกนั 3. สามารถปรับสว นประสมทางการตลาดท่ถี ูกตอ ง ไดป ระสทิ ธิภาพหลายแงมุมยิ่งขึ้นโดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4. สามารถเพมิ่ คณุ ภาพของศิลปะการปฏิบตั ติ ามผลการตลาด โดยเฉพาะการโนมนาวชกั จงู ใจ และการสรางอทิ ธพิ ลเหนอื ผูบ ริโภค

60 6. การกระจายสินคา เปนการจัดการเคลื่อนยายสินคาท่ีพรอมขายไปสูผูบริโภคผปู ระกอบการผลติ สนิ คา เพ่ือจําหนาย มักจะประสบปญหาการผลิตเกี่ยวกับจํานวนจัดจําหนาย การตั้งราคาขาย หรือควรผลติ ในรปู แบบไหนจงึ จะเหมาะสม ควรมีขอมูลทางการตลาดประกอบการตัดสินใจเชน 1. วิเคราะหผลการดําเนินงานของแผนการตลาด ยอดขาย และอัตราสวนในตลาดมีนอยเพียงใด ชองทางการจัดจําหนายสินคาดีที่สุดหรือไม การกระจายสินคาสูงสุดหรือไม รวมทั้งคา ใชจายในการผลติ สินคา 2. วเิ คราะหตลาดและพยากรณยอดขาย เพื่อทราบอาณาเขตการขาย จํานวนลูกคาและแนวโนม การเจรญิ เตบิ โตของตลาดสินคาแตล ะชนิด 3. วเิ คราะหผ ลิตภณั ฑ เพอ่ื ใหทราบความตองการ ความพอใจ ทัศนคตทิ ่ีแทจริงของผบู ริโภคท่ีมีตอสินคาใหม รวมทง้ั ตองทดสอบผลิตภัณฑห บี หอ 4. ขอ มูลดา นโฆษณา การโฆษณามีอิทธิพลตอ การตัดสนิ ใจของผบู รโิ ภค 5. วิเคราะหชองทางการจําหนาย เพื่อกระจายสินคาจากโรงงานไปสูมือผูบริโภคโดยผา นพอคาสง ตัวแทน หรอื ขายเอง รวมทง้ั การขนสง การจัดหบี หอ

61ใบงานท่ี 13 ใหผูเรียนอธบิ ายตลาดทีม่ ีอยใู นชุมชนที่เหมาะสมกับอาชีพทีต่ นเองคิดไวพอสังเขป……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

62 เรื่องท่ี 2การจดั ทาํ แผนการจดั การการตลาด หนาท่ีการตลาด คือ กิจกรรมทางการตลาดที่องคกรจะตองดําเนินการใหเปาหมายทางการตลาดสําเร็จลงไดด วยดี สรุปไดดงั นี้ 1. การวิเคราะหสภาพแวดลอม และการวิจัยตลาด คือ การตรวจสอบผลกระทบทีเ่ กิดขน้ึ จากสภาวะเศรษฐกจิ และการแขง ขนั ทมี่ ีผลตอ การตลาด 2. การวิเคราะหผบู รโิ ภค คอื การประเมินความตองการ กระบวนการซ้ือของผูบริโภคใหเ ขา ใจ 3. การวางแผนการผลิตและบริการ คือ การพัฒนารักษาผลิตภัณฑ ตรา การหีบหอรวมทั้งการยกเลกิ ผลิตภณั ฑบางอยาง 4. การวางแผนเกยี่ วกบั ราคา คอื การกําหนดชวงราคา เทคนิคการตั้งราคา และการใชราคาเปน ตัวรกุ หรอื ตง้ั รับ 5. การวางแผนการจัดจําหนาย คือ การกําหนดชองทางการจําหนาย การขนสง การเก็บรักษา การแยกแยะ การคา สง การคา ปลีก 6. การวางแผนการสงเสริมการจําหนาย คือ การโฆษณา การขายโดยบุคคล และการประชาสัมพันธ 7. การพิจารณาความรับผิดชอบตอสังคม คือ มีความรับผิดชอบในแงความปลอดภัยความมศี ีลธรรม และเนนประโยชนคุณคา ของสินคา และบรกิ าร 8. การบริการการตลาด คือ การวางแผนทางการตลาด การประเมินถึงความเส่ียงและประโยชนข องการตดั สินใจทางการตลาดการวางแผนกลยุทธทางการตลาด คอื การปรับตัวขององคกรธรุ กจิ เม่อื ประสบปญหาอปุ สรรคในการประกอบธุรกจิสามารถแยกเปน 4 แนวทาง ไดแ ก 1. การเจาะตลาด คือ พยายามเพิ่มยอดขาย โดยเจาะเขา สูต ลาดใหม ๆ มากขึ้น 2. การพัฒนาตลาด คอื วธิ กี ารเพิ่มยอดขายของผลิตภณั ฑท ม่ี ีอยใู นปจจบุ นั ใหขยายตวัเขาสตู ลาดใหม 3. การพัฒนาผลิตภัณฑ คือ การเพ่ิมยอดขาย โดยวิธีการพัฒนาผลิตภัณฑใหมหรอื ปรับปรุงผลติ ภัณฑเกา 4. การขยายชนิดผลิตภัณฑ คือ การขยายตัวเขาสูธุรกิจดานใหม ๆ เชน ธุรกิจทอผาขยายตวั ไปสธู ุรกจิ การผลติ รองเทา เปนตน

63 การวางแผนกลยุทธทางการตลาด เปนการจัดทําแผนกิจกรรมของงานทกุ ดานท่ีเขา มาสนบั สนุนแผนงานการตลาดของตนเอง ของกลมุ หรอื ขององคก ร ใหมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยทุกฝายชวยกันพิจารณาทางเลือก แลวเลือกทางที่เหมาะสมกับเวลาท่ีจะดําเนินการควบคูกับตนทุน คาใชจายที่จาํ เปน เพื่อใหชวยบรรลุเปาหมายตาง ๆ โดยมีรายละเอียดดงั น้ี 1. สรุปปจจัยภายนอก และภายในท่ีมีผลกระทบดานการตลาดของตนเอง ของกลุมหรือขององคกร ตลอดจนพิจารณาจุดออน จุดแข็งตาง ๆ ภายใน วิเคราะหภาวการณแขงขัน โดยการตรวจสอบการตลาด 2. พิจารณาปจจัยตาง ๆ ที่มีผลกระทบตอความสําเร็จ หรือลมเหลวของการตลาดของตนเอง ของกลมุ หรอื ขององคกร 3. ตงั้ ขอสมมุติฐานอนาคตของตัวเอง ของกลุม หรอื ขององคก ร 4. กําหนดวัตถปุ ระสงคทางการตลาด 5. กาํ หนดกลยทุ ธใหงานตาง ๆ บรรลวุ ตั ถปุ ระสงค 6. จดั ทาํ แผนงาน และแผนการดําเนนิ งานตา ง ๆ เพ่ือใหบรรลุวัตถุประสงคตามกลยุทธทว่ี างไว 7. ติดตามผลเพ่ือใหปฏิบตั ิตามแผนทบทวนปรับปรุง ใหส อดคลองกบั ความจําเปนตาง ๆการจดั ทาํ แผนการจัดการการตลาด เปนการคาดการณเหตุการณตาง ๆ ในอนาคต และตัดสินใจเลือกแนวปฏิบัติท่ีดีที่สุดโดยผานกระบวนการคิดกอนทํา เพื่อใหบรรลุผลสําเร็จตามเปาหมายท่ีไดตั้งไว ข้ันตอนการทําแผนการจัดการการตลาด มดี งั นี้ 1. ศึกษาสภาพแวดลอมขององคกรเกี่ยวกับอนาคต เชน ศึกษาถึงปจจัยภายนอกและภายในขององคกรวา มอี ะไรบาง ท่ตี อ งการใหส นับสนุน หรือมีผลตอองคกรในอนาคต เชน การทํานํ้าสมุนไพรของกลุมแมบาน จะตองมีการทําแผนการผลิต เคร่ืองมือ วัตถุดิบ ราคา ผูจัดทําแผนจําเปนตองติดตามเฝาดูอยูตลอดเวลา และจะตองศึกษาตอไปวาจะมีการพัฒนาอะไรตอไปบาง หรือมปี ญหาอะไรท่จี ะเกิดขึ้น ซง่ึ ผูทําแผนจะตองนาํ มาพจิ ารณาตอ ไป 2. วตั ถุประสงค ในการกําหนดวตั ถปุ ระสงคจะเปนการกําหนดวาจะทําอะไรเพ่ือใครในการกําหนดวัตถปุ ระสงคน้นั จะตองรัดกมุ และครอบคลุมส่งิ ท่ีตองการ 3. การสรา งเปา หมาย หมายถึง จํานวนที่ระบุไว และสามารถวัดไดในระยะเวลาสั้น ๆเชน ภายในป พ.ศ. 2552 จะตอ งจําหนา ยนํ้าสมนุ ไพรได 100,000 ขวด เปนตน 4. การกําหนดแผนการดําเนนิ งาน หมายถึง การกําหนดข้ันตอนในการดําเนินงานตาง ๆซึ่งการกําหนดแผนการดําเนินงานน้ีจะชวยทําใหการดําเนินงานภายในกิจกรรมนั้น บรรลุตามวัตถปุ ระสงคทก่ี ําหนดไวไ ดอยา งมีประสิทธภิ าพ

64 5. แผนปฏิบัติงาน ในการดําเนินการกิจกรรมตาง ๆ นั้น การมีแผนปฏิบัติงานอยางเดียวนั้นยังไมเพียงพอ หากแตตองดําเนินการกิจกรรมน้ัน ๆ อยางตอเน่ืองตามแผนท่ีกําหนดไวกจิ กรรมน้ันจึงจะสําเร็จตามเปาหมาย 6. ในการดําเนินการกิจกรรม ในบางคร้ังตองมีการปรับแผนตามขอมูลยอนกลับนั่นหมายถงึ การปฏบิ ตั ิงานตามแผนแลว ผลท่ีไดไมเปนไปตามแผน จะตองปรับแผน อาจจะเปนระบบของงาน หรอื ตัวบคุ คล หรือวิธีการดําเนนิ งานท่ีวางไวตวั อยาง ตารางแสดงการจดั ทําแผนการจัดการตลาด กจิ กรรม ตารางแสดงแผนการดาํ เนินการของกลมุ แมบ าน เดอื นทดี่ าํ เนนิ การวางแผนการตลาดประชาสมั พันธ ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.ใหความรฝู ายขาย ดําเนินการขาย สรปุ ผลการขาย   

65ใบงานท่ี 14 ใหผ ูเ รยี นวางแผนการขายสนิ คา ของตนเอง แลว เขยี นแผนภมู ิวางแผนการจัดการตลาด……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

66 บทที่ 5 การขบั เคล่อื นสรางธรุ กจิ เพ่ือเขา สูอาชพีสาระสําคญั สิ่งสาํ คญั ในการขบั เคลือ่ นธรุ กจิ เพอ่ื เขาสูอาชีพ ผปู ระกอบการจะตองมีความรูเก่ียวกับการวิเคราะหความเปนไปไดของแผนปฏิบัติการ การพัฒนาแผนปฏิบัติการ ขั้นตอนการขับเคลื่อนการสรา งธุรกิจ สรปุ ปญหาอปุ สรรค และแนวทางแกไขที่เกิดจากการขับเคลื่อนธุรกิจ เพ่ือการตัดสินใจดําเนนิ การตวั ชี้วัด 1. วิเคราะหค วามเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ัตกิ าร 2. พฒั นาแผนปฏบิ ตั กิ าร 3. อธิบายข้นั ตอนการขบั เคล่ือนสรา งธุรกิจได 4. อธบิ ายปญ หา อุปสรรค และแนวทางแกไ ขทเี่ กดิ จากการขับเคล่ือนธรุ กจิขอบขายเนอ้ื หา เร่ืองที่ 1 การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนปฏบิ ตั ิการ เรอ่ื งท่ี 2 การพฒั นาแผนปฏบิ ตั กิ าร เรื่องที่ 3 ขนั้ ตอนการขับเคลื่อนการสรา งธรุ กิจ เรื่องท่ี 4 ปญ หา อุปสรรค และแนวทางแกไขสอ่ื การเรียนรู 1. ใบความรู 2. แหลงเรียนรู 3. ใบงาน

67 เรือ่ งท่ี 1การวิเคราะหความเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ัตกิ าร เมื่อดําเนินการจัดทําแผนปฏิบัติการเปนท่ีเรียบรอยแลว ผูประกอบการควรจะตองมีการวเิ คราะหค วามเปน ไปไดข องแผนควบคูไ ปดวย เพ่ือประเมนิ ความเปนไปไดของแผน เพราะแผนท่ีดีตองอยบู นพื้นฐานความเปน ไปไดและนํามาปฏบิ ัตจิ ริง จงึ จะเกดิ ประโยชนค มุ คาในการดาํ เนินการจัดทาํ แผนดงั กลาวผปู ระกอบธุรกิจจาํ เปน ท่ีจะตองมคี วามรูและประสบการณเฉพาะดานเปนอยางดี หรืออาจสงใหผเู ช่ียวชาญเฉพาะดา นในแตล ะแผนยอ ย ๆ ในแผนธุรกิจ เปนผูว ิเคราะหใหความเห็น ในความเปนไปไดของแผนดังกลา ว ดังน้ี 1. วิเคราะหค วามถูกตองนาเช่ือถือของขอมูลพื้นฐานที่จะนํามาใชในการกําหนดแผนวามีความเที่ยงตรงเพียงใด เพราะถาหากไมเท่ียงตรงมาเสียต้ังแตจุดเริ่มตนแลว สิ่งท่ีจะถูกกําหนดขึ้นตามมาก็จะคลาดเคล่ือน และหางไกลความเปนจริงที่อาจเปนไปไดในแผนทั้งหมด เชน การไดขอมูลเกี่ยวกับคูแขงขันมาไมถูกตอง ก็ทําใหเราประเมินความสามารถของคูแขงขันผิดไป ผลที่ตามมาคืออาจทําใหเ ราประมาทคแู ขง ขัน หรอื ใชกลยุทธท ผี่ ดิ ทางไปก็เปนได ดงั น้ัน ในการวเิ คราะหต องตรวจสอบแหลงท่มี าของขอ มูลใหเปนแหลงที่ถูกตอ งสาํ หรับฐานขอมูล และความทันสมยั ของขอมูล 2. วิเคราะหวัตถุประสงค จะทําอะไรเพื่อใคร ในส่ิงที่จะทํามีความยาก - งาย สามารถหาวัสดุ หรือวัตถุดิบท่ีจะใชไดตลอดทุกฤดู ท้ังคุณภาพ และปริมาณ เพื่อตอบสนองตอผูบริโภคท่ีไดกําหนดไว เมือ่ วัตถุดบิ มนี อย หรือไมพอจาํ นวนผบู รโิ ภคจาํ เปน ตองลดลงตาม เพอ่ื การดาํ เนนิ ธุรกิจจะไดดําเนนิ การไดอยา งราบรื่น ลดความเสี่ยงจากปญ หาส่งิ แวดลอ ม เชน สภาพเศรษฐกจิ สงั คม การเมือง และภยั ทางธรรมชาติ 3. วิเคราะหเปาหมายที่ไดกําหนดไว ควรมีการวิเคราะหพฤติกรรมของผูบริโภคจะเกิดประโยชนห ลายประการ คือ 3.1 ใชป รบั ปรุงกลยทุ ธก ารตลาด โดยการวเิ คราะห และออกแบบกลยทุ ธไดถกู ตองกวา 3.2 สามารถมีกลวิธกี ารเขาพบลูกคากอนหลงั ดว ยวธิ กี ารตา งกนั 3.3 สามารถปรับสว นประสมทางการตลาดท่ีถกู ตองไดป ระสทิ ธภิ าพหลายแงม ุมยงิ่ ขึ้น โดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 3.4 สามารถเพ่ิมคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ัติตามผลการตลาด โดยเฉพาะการโนมนา วชักจงู และการสรา งอทิ ธิพลเหนือผูบรโิ ภค 4. วเิ คราะหถ ึงผลตอบแทนของแผนปฏิบัตกิ าร เปนการวเิ คราะหว าจะไดผลตอบแทนคมุ กับการลงทุนหรือไมเม่ือส้นิ สดุ แผนการปฏิบัตกิ ารแลว ตามผลที่คาดวาจะไดรับวาจะไดกําไรเทาไรหรอื ขาดทนุ เทา ใด

68 หลังจากผานการวิเคราะหทั้ง 3 ขอแลวก็พอประเมินไดวา สมควรท่ีจะจัดทําตามแผนปฏิบัตกิ าร หรอื โครงการนีห้ รอื ไม โดยพจิ ารณาความพรอมของตนเอง และสภาพแวดลอมอื่น ๆนาํ มารวมพิจารณาตัดสินใจดวย แผนปฏิบัติการจะเปนไปไดมากนอยเพียงใดก็ข้ึนอยูกับผูปฏิบัติ และวิธีปฏิบตั เิ ปนสาํ คัญ หากคิดใหดีแลว จะเห็นวาแมแผนท่ีเขียนข้ึนไวจะดีเพียงใดหากผูนําไปปฏิบัติไมมีความเขาใจในแผน ไมเหน็ ความสําคัญ หรือไมใ หความรวมมือดวยแลว ทุกอยา งกอ็ าจลมเหลว ส่ิงที่ผูทําแผนคิดวาเปนไปไดก อ็ าจเปนไปไมไดใ นทส่ี ุด ทางที่ดแี ลว ในข้ันตอนการเขียนแผน ควรจะไดเปดโอกาสใหผูท่ีเกี่ยวของ โดยเฉพาะผูท่ีมีหนาที่ในการนําแผนไปปฏิบัติ ไดมีสวนรวมในการจัดทําแผนดวยเพื่อใหแผนนั้น ๆ เกิดความเปนไปไดมากท่ีสดุ ในการนาํ ไปปฏิบัติ

69ใบงานท่ี 15 ใหผเู รียนนําแผนการปฏบิ ัติการในบทท่ี 2 มาวิเคราะหความเปน ไปไดของแผนปฏบิ ตั ิการ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

70 เร่อื งที่ 2 การพัฒนาแผนปฏิบตั ิการ การพฒั นาแผนปฏบิ ัตกิ าร เปน การนาํ ผลการวิเคราะหค วามเปนไปไดของแผนปฏิบัติการของผูประกอบการมาตอยอด เพื่อพัฒนางานอาชีพในธุรกิจของตนใหดําเนินงานไดดียิ่งข้ึน กลาวคือบางครั้งอาชีพหนึ่งอาจมีความสัมพันธกับอีกอาชีพหนึ่งได หรือผลพลอยไดจากอาชีพหนึ่ง กอใหเกิดรายไดใ นอีกอาชพี หน่ึง เปน การเชื่อมโยงกันเพ่ือลดความเส่ียงของธุรกิจ หรือเพื่อใหเกิดรายไดเพิ่มข้ึนซง่ึ สามารถเช่อื มโยงได 3 รูปแบบ ดังนี้ 1. ความสัมพนั ธร ะหวา งอาชพี โดยศึกษาขอมูลอาชีพหนึ่ง กับอีกอาชีพหนึ่งท่ีเกิดข้ึนใหมเพื่อใหอาชพี ที่มีอยเู กดิ ความสัมพนั ธกัน เชน อาชีพชาวนาเมื่อนวดขา วเสรจ็ แลวจะมฟี างมากมาย ไมมเี วลาและอุปกรณในการอัดฟาง ก็จะเกิดอาชีพพอคาอัดฟางขายใหกับผูเล้ียงโค กระบือ และฟารมเห็ดฟางและจะเกิดอาชีพการทําปยุ หมกั จากมูลโค และกระบอื กับเศษกองเหด็ ทเ่ี พาะเห็ดแลว เมอ่ื ไดป ยุ หมกั ก็จะมีธุรกิจทําดนิ ปลกู ตนไม ซ่งึ กาํ ลงั เปนที่นิยมกันอยา งแพรหลายขาวเปลอื ก ชาวนา ฟาง โรงสี อัดฟาง ปลายขาว เล้ียงสัตวขาวสาร แกลบ รําละเอยี ด มลู สตั ว เพาะเห็ดแปรรปู บริโภค ปยุ หมัก 2. ผลพลอยไดจากการประกอบอาชพี ในการประกอบอาชพี หน่งึ หลังจากทไ่ี ดผลผลิตออกแลว มกั จะมผี ลพลอยไดของผลิตภณั ฑอ อกมา เชน โรงเล่ือยไมยางพารา จะมีขี้เล่ือยออกมาก จะเกิดอาชีพพอคาขายข้ีเลื่อยไมยางพารา ซึ่งกําลังเปนที่ตองการของผูประกอบการเพาะเห็ดกอน โดยรับจัดสงไดทั่วประเทศ จะเกิดอาชีพการเพาะเห็ดกอน เม่ือเห็ดออกหมดแลวกอนเห็ดจะถูกทิ้งไป จะมีคนมารับไปทําปยุ หมกั ตอ อกี

71 โรงเล่อื ยไมยางพารา ไมอดั ข้เี ลื่อย ปุยหมกั เพาะเหด็ ถงุ ดินเพาะปลกู 3. การประยุกตใชทรัพยากรที่มีอยู เกิดอาชีพรับซื้อของเกา ก็กําลังเปนที่นิยม ท่ีเปนอาชีพอิสระที่มีรายไดดี และก็เกิดรานรับซื้อของเกา แลวนําเอาทรัพยากรเหลานี้มาใชใหม โดยใชเทคโนโลยเี ขา ชวยก็สามารถไดท รัพยากรกลับมาใชไ ดอกี ขายเอง รานรบั ซอื้ ของเกา พอ คาของเกา นํามาใชใหม นาํ มาแปรรูป ขวดชนิดตา ง ๆ ใหม ทําโมบาย โรงงานตาง ๆ รา นคา ปลีก 4. ประกอบอาชีพควบคูเก้ือกูลกัน เชน การเลี้ยงสุกรบนบอปลา เมื่อใหอาหารสุกรเศษอาหารลวงหลน ลงน้ําเปนอาหารของปลา ลา งคอกสกุ รเศษอาหารรวมทั้งสิง่ ขับถายของสุกรก็จะเปนอาหารปลา น้าํ ในบอปลาใชร ดผัก ดงั นั้นไมไดล งทนุ ดา นอาหารในการเล้ียงปลา แตตองปรึกษาผูรูกอนวาจะเลี้ยงปลาอะไรและสกุ ร 1 ตวั ตอการเลี้ยงปลากีต่ วั จึงจะไดผ ลตอบแทนท่ีดีและน้ําไมเ นา เสียเลยี้ งสุกร มลู สกุ ร เลยี้ งปลา นํา้ ในบอปลา ปลูกผัก

72ใบงานท่ี 16 ใหผูเรียนยกตัวอยางการพัฒนาแผนปฏิบัติการอาชีพในชุมชนโดยการเช่ือมโยงมาอยา งนอ ย 2 วิธี พรอมยกตัวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

73 เรื่องท่ี 3ขนั้ ตอนการขบั เคล่ือนการสรางธุรกิจ เมื่อผูเรียนไดจัดทําแผนปฏิบัติการแลว จําเปนที่จะตองนําแผนดังกลาวไปจัดทําขั้นตอนการขับเคลื่อนเพ่ือสรางธุรกิจใหเกิดข้ึน จากน้ันนําขอบกพรองในการดําเนินงานมาวิเคราะห เพื่อจะไดปรับปรุงแกไ ขใหแผนปฏิบตั ิการสมบูรณยิ่งขึ้นขั้นตอนการขบั เคล่อื นการสรางธุรกจิ 1. การทําผลิตภณั ฑห รืออาชีพ เปนการคนหาความคิดของตนเองในการทําผลิตภัณฑ วาจะมีความเปนไปไดหรือไม และมองเห็นชองทางท่จี ะจําหนา ยผลติ ภัณฑของตนเองตามทีก่ ําหนดไวไ ด ซึ่งตองมีการกําหนดผลติ ภณั ฑ ดังน้ี 1.1 การจัดซ้ือวัตถุดิบในการผลิต ตองมีการวางแผนการจัดซื้อ จัดหาวัตถุดิบมีการตรวจสอบวัตถุดิบท้ังหมด และทุกคร้ังท่ีมีการตรวจรับ ตลอดจนวัตถุดิบคงเหลือควรจดบันทึกโดยมงุ ไปทว่ี ตั ถใุ นทองถน่ิ หรือบรเิ วณใกลเ คยี ง เพ่อื ลดคา ใชจา ยในการขนสง 1.2 ตองดูคุณสมบัติของผลิตภัณฑ เม่ือทําผลิตภัณฑขึ้นมาแลว ตองมีปริมาณเพยี งพอกับความตองการของผบู รโิ ภคไมม ากเกินไปจนผลิตภัณฑเ หลือ และหมดอายุตองนําผลิตภัณฑกลับเสียคา ใชจ า ยเพิ่มขึ้น 1.3 ตองกําหนดความตองการและปญหา ตองรูวาผลิตภัณฑที่จะทําสามารถแกป ญหาอะไรใหก บั ผูบ ริโภคได ทงั้ ในดานบรกิ าร ความสะดวกสบาย ความสนใจในสนิ คา 2. การทดสอบผลติ ภัณฑ เปนการพัฒนาแนวความคิดของตนเองเก่ียวกับผลิตภัณฑที่ตนเองสรางข้ึนและพยายามสรางภาพลักษณท่ีดีในผลิตภัณฑของตนเอง เชน การกําหนดชื่อสินคา และตราสินคาที่เหมาะสม และสอดคลองกบั ผลิตภัณฑ และจะตอ งมีคําถามในการทดสอบผลติ ภัณฑเสมอ เชน 2.1 ผลติ ภัณฑทส่ี รางขนึ้ นาเชอ่ื ถือหรอื ไม 2.2 ผลิตภัณฑเปนที่ตองการ หรือแกปญหา หรือตอบสนองความพึงพอใจของผบู ริโภคหรือไม 2.3 ผใู ด หรอื เปาหมายใดท่จี ะเปน คนใชผลิตภัณฑ 2.4 ราคาทก่ี าํ หนดไวเ หมาะสมกับผลิตภัณฑ ยดึ หลกั ความมีคุณธรรม 2.5 จัดทําการรับรองสินคาใหไดตามมาตรฐานท่ีกําหนด เพื่อจะไดเครื่องหมายรับรอง

74 3. การพัฒนาการตลาด การพฒั นาการตลาด ตอ งคาํ นงึ ถึงสง่ิ ตาง ๆ ไดแก 3.1 ราคาของผลิตภณั ฑ เหมาะสมกับคุณภาพ และกําลังซอื้ ของผบู ริโภคหรอื ไม 3.2 การบรรจหุ บี หอ ตอ งมกี ารออกแบบบรรจุภัณฑใหสนิ คาเปนท่นี า สนใจสาํ หรับผบู ริโภค 3.3 การขาย ตองมีการสงเสริมการขายที่เปนรูปธรรม และเขาถึงกลุมเปาหมายหรอื ผตู อ งการผลิตภณั ฑไ ดรวดเรว็ 3.4 การประชาสมั พนั ธ ตอ งมีการโฆษณา หรอื ทาํ การชวนเชื่อใหผ สู นใจซอ้ื สนิ คา ได 3.5 ผลกําไร และขาดทนุ ตองมีการประเมนิ รายได และรายจา ยในการดําเนินงาน 4. การประเมนิ และวิเคราะหผลิตภณั ฑข องตนเอง เปนการประเมนิ ความตอ งการของผบู ริโภค และยอดขาย กําหนดผลกาํ ไรและขาดทุนของการดําเนนิ งานวาเหมาะสมจะขยายกิจการ หรอื ลดขนาดกิจการลง โดยทั่วไปนิยมประเมินจากผลกําไรและขาดทนุ ในการดาํ เนนิ งาน พรอมท้ังปจ จัยทีส่ ําคญั อีกประการหน่ึง คือ ตัวของผูประกอบอาชีพเองวามีความมุงม่นั ทีจ่ ะดําเนินอาชพี ตอไปหรอื ไม 5. การพฒั นาผลติ ภณั ฑ หรืออาชพี ใหเจรญิ กา วหนา เปนการตอบคําถามตนเองหลังจากประเมิน และวิเคราะหวาตนเองสามารถปรับปรงุ หรอื เปลย่ี นแปลงผลิตภัณฑ โดยใชเทคนิค และวิธีการตาง ๆ ท่ีตนเองมีความรูความสามารถเชน การบรรจุหีบหอ การปรุงแตง และการประชาสัมพันธ เปนตน ซึ่งสิ่งตาง ๆ เหลานี้ตองคํานึงถึงการยอมรบั ของผูบ รโิ ภคเปนสําคญั

75 เรอ่ื งท่ี 4ปญหา อุปสรรค และแนวทางแกไ ขปญหาอปุ สรรค ในการปฏิบัติงานมักจะมีปญหาและอุปสรรคเขามาเก่ียวของ ทําใหธุรกิจไมสามารถดําเนนิ งานไปตามแผนปฏบิ ัติการทวี่ างไว สว นใหญปญ หาจะเกดิ จากสง่ิ ทเ่ี ราไมส ามารถควบคมุ ได เชน 1. ปญ หาจากภัยธรรมชาติ 1.1 ภัยแลง เกิดจากการที่ฝนไมตกตามฤดูกาล หรือการขาดที่กักนํ้าไวใชในฤดูแลงสงผลใหเ กษตรกรประกอบอาชพี ทางการเกษตรไมไดเ น่อื งจากการขาดนํ้า 1.2 อุทกภัย (ภัยน้ําทวม) ในบางครั้งฝนตกมากเกินไป จนเกินความตองการของเกษตรกร ทาํ ใหเกดิ นํา้ ทว ม ไรนาเสยี หาย บางรายถึงขนาดหมดตัว 1.3 วาตภัย (ภัยลม) อาจจะมาในลักษณะของพายุฤดูรอนที่มีกระแสลมพัดแรงมากซง่ึ กอ ใหเกดิ ผลเสียหายแกพชื ไร พืชสวน เปน ตน 1.4 อคั คภี ยั (ภยั ไฟไหม) มักจะเกดิ ในชวงฤดูรอน จากการที่กิ่งไมเสียดสีกัน ทําใหเกิดไฟปา ซึง่ อาจจะลุกลามเขามาในเขตไรน าของชาวบา น ทาํ ใหเ กิดความเสยี หาย 1.5 ศัตรูพืช เกือบทุกปพืชไร พืชสวน มักจะถูกทําลายจากต๊ักแตน หนู ฯลฯ ทําใหเกษตรกรเสียหาย และเดอื ดรอน 2. ปญหาการตลาด 2.1 ปญหาการผลิตสินคาและบริการคุณภาพ ปริมาณ ราคา หีบหอ เปนขอมูลในการพฒั นาผลิตภัณฑ จุดเสนอขาย จุดโฆษณา 2.2 ปญหาดานตลาดท่ีตองการขาย คือ การกําหนดเปาหมายการขายเปนชวงสั้น ๆ3 เดือน 6 เดอื น และปรับปรงุ ทกุ 3 เดือน 6 เดือน โดยกาํ หนดพ้ืนที่ 2.3 ปญหาดานนโยบาย และการขาย ไดแก ชองทางการจําหนายสินคาออกสูตลาดเปนการสรา งความเขมแขง็ ความม่ันคงของกจิ การ กลมุ หรือองคก ร 2.4 ปญ หาโฆษณา เพ่อื สง เสริมการขาย การโฆษณา มีอิทธิพลทาํ ใหผ บู รโิ ภคอยากลองจงึ ควรเลอื กขอ ความทีเ่ หมาะสมกับกลุมบรโิ ภค จะเกิดประโยชนมากท่สี ดุ 3. ปญหาแหลงเงนิ ทนุ การประกอบอาชีพขนาดยอ ม ลงทนุ ไมม าก แตแหลง เงินทนุ ไมส นบั สนนุ เพราะธนาคารมักใหก ารสนับสนนุ การลงทนุ โครงการใหญเปน สวนใหญ

764. ปญหาการขาดการควบคมุ การผลิต ปญหาการขาดการควบคุมการผลิตเกิดจากการทําตามกัน ทําใหเกิดผลเสียหายกับผูลงทนุ โดยเฉพาะอาชีพทางการเกษตร นอกจากจะตอ งอาศยั ธรรมชาตแิ ลว ยังตองอาศัยตลาดเพอื่ รบั รองผลผลติ ดวย โดยทไ่ี มมหี ลกั ประกนั วา จะขายไดราคาดีเสมอไป เพราะขึ้นอยูกับความตองการของตลาดเปนสําคญั หากไมม กี ารควบคุมการผลติ เกษตรกรทําตามกนั มาก ๆ ผลผลิตก็จะลนตลาด ตวั อยางปญหาที่เกดิ จากการทาํ ตามอยา งกัน 1. เกษตรกรเห็นวาปน้ี แตงโมขายไดราคาสูง คนปลูกแตงโมในปนี้ ไดกําไรมากก็มีการตามอยางกัน โดยตางก็หันไปปลูกแตงโมกันในปหนา เปลี่ยนจากไรขาวโพด มันสาํ ปะหลัง เปนไรแตงโม เม่ือเกษตรกรปลูกมาก ผลติ มาก ผลผลิตลนตลาด ราคาแตงโมจึงตกตํ่ามาก เกษตรกรขายไดราคาถูก เนาเสีย ขาดทุนมากมาย แตราคาขาวโพด และมันสําปะหลังราคาสูงข้ึน ถาเกษตรกรหันไปปลูกขาวโพด และมนั สําปะหลังอีก ในปถัดไปราคาอาจถกู ลงเพราะปรมิ าณมากเกินไป 2. หางสรรพสินคาเกิดขึ้นมาแขงขันกันมากเกินความจําเปน ทําใหผูบริโภคไปใชบริการทห่ี างสรรพสินคา เพราะมเี ครอื่ งอาํ นวยความสะดวก มสี นิ คาครบทุกอยา ง และมีรายการสงเสริมการขายดวย 3. ปญหาคนวางงาน ในปจจุบันมีประชากรเพิ่มขึ้นในขณะท่ีทํามาหากินเทาเดิมและอาชีพตาง ๆ ก็ไมไดเพ่ิมขึ้น ดังน้ันจึงเกิดปญหาคนไมมีงานทํามากข้ึน ปริมาณการวางงานของประชากรมีผลเสียหายตอเศรษฐกิจของชาติโดยตรง เพราะการมีงานทําคือการสรางผลผลิต และการสรางผลผลิต คือ การทาํ ใหเ ศรษฐกจิ ของชาติดีขึ้น เหตผุ ลของการวา งงานอาจมาจาก - คนวา งงาน เพราะตลาดแรงงานมนี อ ย - คนวางงาน เพราะไมมีฝม ือ - คนวา งงาน ตามฤดกู าล เชน หลงั การทํานา สรุปผลกระทบท่เี กดิ จากการวางงานไดดงั น้ี - เกิดความสญู เปลา ทางแรงงาน - ทาํ ใหเ ศรษฐกิจในครอบครัวตกต่ํา และกอ ใหเ กดิ ความตกตํ่าตอ เศรษฐกจิ โดยรวม - ทําใหเกิดปญหาสังคม - ทําใหสขุ ภาพจิตเสอื่ มโทรม

77แนวทางแกไ ข 1. ปญ หาจากภัยธรรมชาติ ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม เกษตรกรควรนําเอาการเกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มาใช โดยใหแบง พน้ื ที่ออกเปน 4 สวน ตามโครงสรางในอัตราสวน30 : 30 : 30 : 10 สวนแรก รอ ยละ 30 ใหขดุ สระกกั เกบ็ นํา้ ในฤดูฝนไวเพาะปลูก และใชเสริมการปลูกพืชในฤดูแลงไดตลอดป ทั้งยังใชเลี้ยงปลา และปลูกพืชน้ํา พืชริมสระเพื่อบริโภค และเพิ่มรายไดใหกับครอบครัวอีกทางหน่ึงดวย โดยพระราชทานแนวทางการคํานวณวาตองมีน้ํา 1,000 ลูกบาศกเมตรตอการเพาะปลกู 1 ไร โดยประมาณ และบนสระนา้ํ อาจสรางเลา ไก เลาหมูไดดว ย สว นท่สี อง รอ ยละ 30 ใหทาํ นาขาว เนือ่ งจากคนไทยบริโภคขาวเปนอาหารหลัก โดยมีเกณฑเ ฉลยี่ เกษตรกรบริโภคขาวคนละ 200 กโิ ลกรัมขา วเปลือกตอป เกษตรกรมีครอบครัวละ 3 - 4 คนดังนั้นปลูกขาว 5 ไร ผลผลิตประมาณไรละ 30 ถัง ซ่ึงเพียงพอตอการบริโภคตลอดป หลังจากการเก็บเก่ียวขาวแลวยังสามารถปลูกพืชตระกูลถั่วจะไดประโยชนอีก 2 ทาง คือ ไดผลผลิตจากถั่ว และพชื ตระกลู ถ่วั จะมีความสามารถตรึงธาตุไนโตรเจนจากอากาศมาเก็บไวท ป่ี มราก ทาํ ใหเพ่มิ ปยุ ไนโตรเจนในดินดว ย สวนท่ีสาม รอ ยละ 30 ใหปลูกไมผล ไมย นื ตน ไมใชส อย ไมทําเช้ือเพลิง ไมสรางบานพืชผัก พืชไร พืชสมุนไพร ฯลฯ เพื่อการบริโภค และใชสอยอยางพอเพียง หากเหลือบริโภคก็นําไปจําหนายเปนรายไดต อ ไป สวนท่ีส่ี รอยละ 10 เปนท่ีอยูอาศัย และอ่ืน ๆ เชน ถนน คันดิน ลานตากผลผลิตกองปุยหมกั โรงเพาะเห็ด พชื ผักสวนครวั คอกสกุ ร เลาไก เปน ตน การบริหารจัดการดังกลาว จะสามารถแกปญหาภัยจากธรรมชาติได ทั้งภัยแลง จะมีแนวกนั้ นา้ํ รอบพ้ืนท่ีอทุ กภัย จะมีแนวกําบังลมจากตนไมปลูกรอบแปลงทํากิน วาตภัยไมสามารถเขาไดเพราะมีคนั ดนิ รองน้าํ ปอ งกัน สวนศัตรพู ชื มีการปลูกพชื หมนุ เวยี นทาํ ใหวงจรชีวติ เปล่ียนไป ไมสามารถเจรญิ เติบโตได 2. ปญหาการตลาด ในการแกป ญ หาเกีย่ วกบั แหลงเงนิ ทุน และการขาดการควบคมุ ควรยึดหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมาปฏิบัติ ดงั นี้ ความพอเพยี ง 1. ความพอประมาณ พอดี ไมมากไมนอยจนเกินไปกับศักยภาพของตนเองกับ ภูมสิ ังคม และไมเ บยี ดเบียนตนเองและผอู ื่น

78 2. ความมเี หตผุ ล ตดั สินใจเกี่ยวกบั ความพอเพียง ตองเปนไปอยา งมีเหตมุ ีผล ตัดสนิ ใจจากเหตุปจ จัยที่เก่ยี วขอ ง และตดั สนิ ใจโดยคํานึงถึงผลที่จะเกดิ ข้นึ อยางรอบคอบ 3. การมภี ูมิคุมกนั ในตัวทีด่ ี คาดการณความเส่ยี งจากการเปล่ยี นแปลงดา นตาง ๆ ทีค่ าดวาจะเกิดขึ้นในอนาคตทัง้ ใกล และไกล เตรียมตัวใหพ รอ มรับผลกระทบ กับความเปลย่ี นแปลงตาง ๆ การใชคุณธรรมกาํ กบั ความรู 1. เง่ือนไขคุณธรรม ซ่ือสัตยสุจริต อดทน ความเพียร ใชสติปญญาในการ ดาํ รงชวี ติ รูร กั สามัคคี 2. เง่ือนไขความรู ความรูดานวิชาการท่ีเก่ียวของ และความรอบคอบท่ีจะนํา ความรมู าพิจารณาเชื่อมโยงกันเพ่อื ดําเนินชวี ติ“.....คําวา พอก็พอเพียง เพียงนี้ก็พอ ดังนั้นคนเราถาพอในความตองการ ก็มีความโลภนอย เมื่อมีความโลภนอยกเ็ บยี ดเบยี นคนอืน่ นอย ถา ทกุ ประเทศมคี วามคิด อันนี้ไมใชเศรษฐกิจ มีความคิดวาทําอะไรตอ งพอเพียง หมายความวา พอประมาณไมส ุดโตง ไมโ ลภอยางมาก คนเราก็อยูเปนสุข พอเพียงน้ีอาจจะมีของหรูหราก็ได แตวาตองไมไปเบียดเบียนคนอ่ืน ตองใหพอประมาณ ตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียงทําอะไรกพ็ อเพยี ง ปฏิบัติตนก็พอเพียง.....” พระราชดํารสั พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช ณ ศาลาดสุ ดิ าลัย สวนจิตรดา 4 ธนั วาคม 2541

79 ใบงานที่ 17 ใหผ ูเรยี นคนควาหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชท่เี กี่ยวกบั ปญหา อุปสรรค และแนวทางแกไขมา 2 ขอ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

80 บทท่ี 6 โครงการเขา สูอาชีพสาระสาํ คญั ในการเขาสอู าชพี ใด ๆ กต็ าม โครงการเปนเสมอื นแนวทาง ทิศทางทีจ่ ะชวยใหการทําอาชีพนั้นมีความชัดเจน ดงั น้ัน ผูป ระกอบการจะตอ งมีความรู ความเขาใจ ความสําคัญของโครงการประกอบอาชีพโดยมีข้นั ตอนการเขียนโครงการไดถ กู ตอง พรอมเขยี นแผนปฏิบตั กิ ารประกอบอาชีพ สามารถตรวจสอบโครงการไดถ ูกตองและเหมาะสมตัวช้ีวดั 1. อธบิ ายความสาํ คัญของการทําโครงการประกอบอาชีพ 2. เขยี นโครงการ 3. เขียนแผนปฏบิ ัติการ 4. สามารถตรวจสอบโครงการไดถ ูกตอ งและเหมาะสมขอบขายเนอ้ื หา เรอื่ งที่ 1 ความสาํ คญั ของการทําโครงการประกอบอาชีพ เร่ืองท่ี 2 ขัน้ ตอนการเขียนโครงการ เร่ืองท่ี 3 การเขยี นแผนปฏบิ ตั กิ าร เรอ่ื งที่ 4 การตรวจสอบโครงการส่อื ประกอบการเรยี นรู 1. ใบความรู 2. ใบงาน 3. อินเทอรเ น็ต

81 เรือ่ งท่ี 1ความสําคัญของการทาํ โครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพ เปนการทํางานเพอื่ นําไปสูอาชีพ และการมีรายได โดยกําหนดวิธีการทํางาน และระยะเวลาลวงหนา เชน โครงการถนอมอาหารจากผลไม โดยการปลูกผักปลอดสารพิษโครงการถนอมอาหารจากพชื โครงการทาํ ชดุ รบั แขกจากไมยางพารา โครงการทําปุยหมัก เปนตน ซ่ึงในการศกึ ษาเรื่องโครงการประกอบอาชพี ควรทราบรายละเอยี ดตอไปนี้1. ประเภทของโครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพมีหลายประเภท สามารถเลือกตามความถนัด ความสนใจของแตละบุคคล การทําโครงการจึงควรเรียนรูประเภทโครงการ และลักษณะโครงการใหละเอียด เพ่ือใชเปนขอมูลในการตัดสินใจเลือกโครงการที่ตรงกับความสนใจของตนเอง โดยสามารถแบงประเภทของโครงการ ดังน้ี 1.1 ประเภทอนุรักษศิลปวัฒนธรรมไทย เปนโครงการที่ใหคุณคา และเอกลักษณความเปน ไทย ซงึ่ เปนการสบื ทอดมรดกไทยใหคงอยูต ลอดไป เชน งานประดิษฐต าง ๆ การทาํ อาหารไทยและขนมไทย ตลอดจนงานศิลปหตั ถกรรมตาง ๆ เปน ตน 1.2 ประเภทรวบรวมเอกสาร หรอื แหลงคน ควา อ่ืน ๆ อาจเปน สมุดภาพ แฟม สะสมงานและเอกสารการศึกษาเรื่องท่ีสนใจ โดยมีเน้ือหาสาระเพียงพอ และเหมาะสมกับวุฒิภาวะของบุคคลท้ังดานปรมิ าณ และคณุ ภาพ 1.3 ประเภททดลอง เปนการทดลองเพอื่ หาคําตอบ หรอื หาผลที่จะเกิดข้ึน จากการทดลองท่เี หมาะสมกับวุฒิภาวะของบคุ คล เชน การสกัดสีจากพืช การถนอมอาหารจากพชื ผกั และการผสมพันธุปลากัด เปน ตน 1.4 ประเภทพัฒนาจากงานเดิม เปนการปรับเปลี่ยนรูปแบบวัสดุท่ีใช สีสัน ขนาดและรปู รา งใหแ ตกตางจากของเดมิ หรือดกี วา เดมิ ทง้ั ดานความสวยงาม และคุณภาพ เชน กลอ งใสป ากกาดินสอ พรมเช็ดเทา กระเปาผา ถงุ ใสของขวัญ เปนตน2. ปจจัยการทาํ โครงการประกอบอาชีพ การทําโครงการประกอบอาชีพมีปจจยั ตาง ๆ ทเี่ ขา มาเกย่ี วของ ดงั นี้ 2.1 ความถนัดและความสนใจในการเลือกโครงการ เพ่ือปองกันความผิดพลาดทจี่ ะเกิดขนึ้ ระหวา งเรียน ทาํ ใหไมส ามารถทําโครงการไดส าํ เรจ็ ตองเปลีย่ นโครงการในระหวางภาคเรยี นซงึ่ มีผลกระทบตอการพฒั นา และพฒั นาตนเอง

82 2.2 การรวมกลมุ ทําโครงการ เลือกทําโครงการในส่ิงท่ีสนใจ และมีความถนัดตรงกันเพื่อพัฒนาทักษะการทํางานเปนทีม สรางผูนํา และผูตามที่ดี ตลอดทั้งคุณลักษณะที่พึงประสงคในการทํางานรว มกับผูอ น่ื ไดอ ยางเหมาะสม 2.3 การนําทรัพยากรทองถิ่นมาใชทําโครงการ ซึ่งประกอบดวยวัสดุตาง ๆ ที่มีตามธรรมชาติ หรอื เศษวัสดุทีเ่ หลือใช รวมท้งั ภูมิปญญาทอ งถ่นิ ท่มี ีความรคู วามสามารถดา นตา ง ๆ นํามาเปนท่ปี รกึ ษาในการทําโครงการ 2.4 งบประมาณในการทาํ โครงการ ควรใชง บประมาณอยา งประหยดั และราคาไมแพงเกนิ ไป ถา สามารถหาวัสดุที่ไมต อ งใชเ งินทนุ ไดจ ะชว ยลดคาใชจา ย ทาํ ใหต น ทนุ ตา่ํ และมีโอกาสท่ีจะไดกําไรมากขน้ึ 2.5 เวลาในการทําโครงการ การทําโครงการควรพิจารณาดานเวลาอยางรอบคอบทัง้ ในการปฏบิ ตั โิ ครงการตงั้ แตตอนแรก จนถึงขัน้ ตอนสดุ ทาย และประเมนิ วา ต้งั แตแ รกจนผลงานสาํ เร็จจะตอ งใชร ะยะเวลานานเทา ใด และอาจเลือกไดม ากกวา 1 โครงการตอภาคเรียน ซ่ึงกําหนดไวในตารางแผนปฏิบตั ิงาน ดังน้ีลําดับที่ ข้ันตอน ภาคเรียนที่ .....1/.......... พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. 2.6 สถานทีท่ าํ โครงการ ควรสาํ รวจสถานทเี่ หมาะสม และกําหนดสถานท่ีทัง้ ภายในหรอื ภายนอกโรงเรยี นใหช ดั เจน เพอื่ ปองกนั ปญ หาขาดแคลนสถานที่ทาํ โครงการ 2.7 วัสดุอุปกรณ และเครื่องมือที่จําเปน ควรสํารวจวาสิ่งใดที่มีในโรงเรียน และส่ิงใดขาดแคลน ควรจัดหามาจากแหลงใดตามความเหมาะสม

83 เรอื่ งท่ี 2ขนั้ ตอนการเขยี นโครงการการเขียนโครงการ กอนการปฏิบัตจิ รงิ ควรมกี จิ กรรมดังนี้ 1. การรวมกันศึกษาตัวอยางโครงการประเภทตาง ๆ เพื่อเปนขอมูลในการตัดสินใจเลอื กโครงการใหต รงกับความชอบ และความสนใจของตนเอง นอกจากน้ีตองพิจารณาทักษะพื้นฐานในการทําโครงการแตละประเภทวามีความยากงายเพียงใด มีความรู ความสามารถ และความถนัดเพยี งพอหรอื ไมในการทําโครงการ 2. การรวมกลมุ คนที่มคี วามสนใจตรงกนั มคี วามมุงมนั่ ในการทํางานรว มกัน รักการทํางานมีความรับผดิ ชอบ มนี า้ํ ใจชว ยเหลอื ซ่งึ กันและกนั ไมเอาเปรยี บผอู ่นื โดยเฉพาะอยางยิง่ ตองมคี วามสนใจในการทาํ โครงการเร่ืองเดยี วกัน และรว มหุนกนั ทําธรุ กจิ บริษัทแบบจาํ ลอง 3. การสํารวจความสนใจ และความตองการของทองถิ่น รวมท้ังทรัพยากรแวดลอมและวตั ถุดบิ ทจ่ี ะนํามาใชใ นการทาํ โครงการวามจี าํ นวน และปรมิ าณเพียงพอในการทําโครงการหรือไมเพื่อเปนแนวทางการพัฒนาไปสอู าชีพในอนาคต 4. การตัดสินใจ เปนการนําขอมูลจากการศึกษา และการสํารวจมาพิจารณาและตัดสินใจเลือกโครงการ โดยทกุ คนมสี ว นรวมในการตัดสนิ ใจเลอื กโครงการ 5. การประชุมกลุม เพื่อเลือกบุคคลเขาสูตําแหนงที่กําหนดไว ตามบทบาทหนาท่ีของแตล ะคน โดยมีตําแหนง สาํ คญั ดงั นี้ 5.1 กรรมการผจู ดั การ 5.2 กรรมการฝายผลติ 5.3 กรรมการฝายการเงนิ 5.4 กรรมการฝา ยบัญชี และเลขานกุ าร ในกรณีสมาชิกในกลุมมีจาํ นวนนอย หรือมากกวา 5 คน อาจปรบั ปรงุ ตาํ แหนงและจํานวนคนใหเหมาะสม 6. ผใู หค ําปรกึ ษา โดยสมาชิกเลือกอาจารย หรือผูชํานาญเปนท่ีปรึกษา โดยพิจารณาจากความรคู วามสามารถท่เี หมาะสมกบั โครงการทีก่ าํ หนดไว 7. การประสานงาน สมาชิกภายในกลมุ จะตอ งประสานงานกนั เพอ่ื รับผดิ ชอบข้ันตอนตาง ๆของการทํางาน และขออนุญาตอาจารยมาเปนท่ีปรึกษา พรอมกับขอคําแนะนําในการทําโครงการตลอดจนการเขียนโครงการ บันทึกการปฏิบัติงาน การทําบัญชีรายรับ รายจาย และการคิดตนทุนผลกาํ ไร - ขาดทุน เพ่ือความถกู ตองของโครงการ

84 1. ช่อื โครงการ การเขยี นโครงการ 2. หลกั การเหตุผล 3. วตั ถปุ ระสงค ทาํ อะไร 4. เปา หมาย ทาํ ไมจงึ เลอื กประกอบอาชีพนี้ 5. ระยะเวลาดําเนินการ ทําแลว จะไดอ ะไรหรอื เกดิ ประโยชนอ ยา งไร 6. ขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน ทาํ แลว มผี ลงานอะไรมากนอยเพยี งใด 7. สถานท่ี ทําเมื่อใด 8. งบประมาณ ทําอยา งไร มีข้ันตอนทําอยา งไร 9. ผลท่คี าดวา จะไดร ับ ทาํ ที่ไหน10. ชือ่ ผูดําเนินโครงการ ใชท รพั ยากรอะไรบาง จาํ นวนเทาใด11. ครทู ปี่ รกึ ษาโครงการ ส่ิงทีค่ ดิ วา จะเกดิ ขึ้น ใครเปน ผูท าํ ใครเปนผูคอยชว ยเหลือ ใหค ําปรึกษา ตวั อยางการเขยี นโครงการ1. ชือ่ โครงการ การผลติ ดินผสมปลูกพชื2. หลักการและเหตุผล ในปจจุบัน ดินผสมปลูกพืชกําลังเปนที่ตองการของประชาชนที่นิยมชมชอบกับงานอดิเรกปลกู ตน ไม และแมแตผ ูท ีป่ ลูกตน ไมเปนอาชีพ โดยเฉพาะงานปลูกไมดอกไมประดับในภาชนะหรือพืชผักตาง ๆ ทั้งในเมืองหลวง และในทองถิ่น ตางก็หาซื้อดินผสมปลูกพืชที่บรรจุถุงวางจําหนายอยูท่ัวไป จงึ เกิดธรุ กิจการซอ้ื ขายดนิ ผสมปลูกพืชข้ึนอยา งกวางขวางตามทองถ่ินตาง ๆ ดังจะเห็นไดจากในตลาดจาํ หนา ยวัสดเุ กษตร จะมผี ผู ลติ สินคาดินผสมจําหนา ยในนามของดนิ ผสมสดี า ลพบุรี เฟองฟา ฯลฯการผลติ ดนิ ผสมปลกู พืช เปนงานท่ีทําไดไมยาก และไมคอยสลับซับซอนมากนัก เพียงแตผูผลิตทราบสูตรผสม และจัดหาวัสดุในทองถ่ินมาผสมเขาดวยกัน ก็จะไดดินผสมไปปลูกพืชเปนอยางดี ดังน้ันเม่อื ไดจ ดั ทําโครงการผลิตดินผสมปลูกพืชข้ึนแลว กจ็ ะทําใหม ีความรู และประสบการณใ นการศึกษาวิชาเกษตรกรรม ซงึ่ สามารถชวยเหลอื ครอบครวั ไมต องไปหาซื้อดินผสมปลกู พืช ซง่ึ สามารถทําไดดีเชนกันอีกทงั้ ยังชว ยใหมกี ารทดลองศึกษาคนควาเกี่ยวกับการปลูกพืช โดยใชดินผสมสูตรตาง ๆ ในการศึกษาวิชาเกษตรกรรมระดบั สงู ตอไป3. วัตถปุ ระสงค เพ่ือศกึ ษาสูตรดินผสมปลกู พชื จาํ นวน 3 สูตร

854. เปา หมาย ไดส ตู รดินผสมปลูกพืช จํานวน 3 สูตร5. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ1. เรมิ่ โครงการ วันที่ 1 ตลุ าคม 25522. สิ้นสุดโครงการ วันที่ 31 ธนั วาคม 25523. รวมระยะเวลาดําเนินงาน 3 เดอื น6. ขน้ั ตอนการดาํ เนินงาน1. ศกึ ษาขอมูลจากหนังสือและเอกสารเกีย่ วกบั ดิน ปุย และการปรบั ปรงุ ดนิ ปลกู พืช2. ขอคาํ แนะนาํ วธิ ีผสมดินจากผรู ู3. จัดทาํ โครงการเสนอตอ ครทู ี่ปรกึ ษาใหความเห็นชอบ4. จัดหาวัสดุอุปกรณ ไดแก ปุยคอก ทราย ดิน จากบริเวณบาน ซ้ือปูนขาว หรือ ปูนมารลเมลด็ ผักบุง กระถาง และปุย ยเู รยี5. การเตรยี มดนิ ผสมปลูกพชื 5.1 ทบุ ดนิ เหนียวใหแ ตกเปน กอ นเล็ก ๆ และผสมตามสูตรทง้ั 3 สูตร ดังนี้สูตรท่ี 11. ดนิ เหนยี ว 1 สว น2. ทราย 1 สว น3. อินทรียวัตถุ (ขุยมะพราว ขเ้ี ถาแกลบ เปลอื กถ่วั ปยุ คอก ปยุ หมกั )4. ปนู ขาว หรือปูนมารล รอ ยละ 0.5 ของปรมิ าตรสว นผสมทั้ง 3 สวนสตู รที่ 2 1 สวน 1. ดินเหนียว 1 สว น 2. ปยุ คอกเกา 1 สว น 3. ปุยหมัก 1 สว นสูตรท่ี 3 ½ สว น 1. ดินรว น 1 สวน 2. ทราย 1 สว น 3. ใบไมผ ุ 4. ปุยคอก

86 สว น หมายถงึ สดั สว นโดยปริมาตร 1:1:1: เชน ดินเหนียว 1 บุงก๋ี ผสมปุยคอก 1 บุงก๋ีและปุย หมัก 1 บงุ ก๋ี 5.2 ปลูกพืชเปรียบเทียบดนิ โดยใชด นิ ท่ีผสมทง้ั 3 สตู ร ใสลงในกระถาง สตู รละ 1 ใบ ใชดินธรรมดาใสกระถางอกี 1 ใบ 5.3 นาํ เมล็ดผักบงุ ไปแชน ํ้า ประมาณ 2 ชว่ั โมง คดั เมลด็ ทีล่ อยน้าํ ออก เพราะเปน เมล็ดเสยี 5.4 ปลกู ผกั บงุ โดยการหวา นลงไปในกระถางท้ัง 4 ใบ ๆ ละ 20 เมล็ด 5.5 ปฏิบัติดูแลรักษา โดย รดน้ําเชา เย็น กําจัดวัชพืช ใสปุยยูเรีย 2 ครั้ง ๆ ละ 1 ชอนแกง 10 วันครัง้ 5.6 จดบันทึกการปฏิบัติงาน และขอมูลการเจริญเติบโต สภาพแวดลอม ดินฟา อากาศ อื่น ๆ7. สถานที่ จัดทาํ โครงการทบี่ ริเวณเรอื นเพาะชาํ ของสถานศึกษา8. งบประมาณ จาํ นวน............................บาท9. ผลท่ีคาดวาจะไดร ับ 1. ไดรับความรู ทักษะ และประสบการณเ กย่ี วกบั การผสมดนิ ปลกู พืช 2. ไดป ระสบการณเ กีย่ วกับการปลกู พชื เปรียบเทยี บดิน ซ่ึงจะเปนแนวทางศึกษาคนควาวิชาเกษตรกรรมในระดับสูงตอไป 3. ไดด ินผสมท่มี ีคณุ ภาพดี สาํ หรบั นําไปปลูกพชื ท่ีบา น 4. ไดค วามชนื่ ชมยนิ ดจี ากครู อาจารย และพอแม ผูป กครอง10. ชอ่ื ผูท าํ โครงการ นาย / นาง / นางสาว...................................................11. ช่ือครทู ปี่ รึกษา นาย / นาง / นางสาว...................................................

87การเขยี นรายงานโครงการ การเขียนรายงานโครงการ จัดทําเมื่อไดปฏิบัติโครงการบรรลุตามจุดมุงหมายเรียนรูจบแลว ลกั ษณะการเขยี นจะตองใชภาษาที่เขาใจงา ย ส้นั รดั กุม และสรปุ ไดช ัดเจน ตรงไปตรงมา เพ่ือใหผูอานไดเขาใจแนวความคิด การดําเนินงาน ศึกษาคนควา และผลที่ไดรับ หัวขอการเขียนรายงานโครงการควรประกอบดว ย 1. ชือ่ โครงการ 2. ชอ่ื ผูทาํ โครงการ 3. ชอ่ื ครู อาจารยท ีป่ รึกษา 4. ผลการดําเนินงาน (ระบุจุดมุงหมาย ความสําคัญของโครงการ การดําเนินงาน และผลการดาํ เนนิ งาน โดยเขียนสรุปอยางยอ ๆ ใชถอยคําไมม ากนกั ) 5. สรุปและขอเสนอแนะ (สรุปผลการปฏิบัติงาน โครงการ และใหขอเสนอแนะ หรือแนวทางท่ดี ําเนนิ งานตอ ไป) 6. เอกสารอา งองิ ตัวอยางการเขยี นรายงานโครงการ1. ช่ือโครงการ การผลิตดินผสมปลกู พืช2. ช่อื ผูทําโครงการ นาย / นาง / นางสาว...................................................3. ชื่อครอู าจารยท ป่ี รกึ ษา นาย / นาง / นางสาว...................................................4. ผลการดาํ เนนิ งาน จากการศึกษาโครงการการผลิตดินผสมปลูกพืช โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือศึกษาสูตรดินผสมปลูกพืช เพ่ือใหเกษตรกรไดนําไปใชในการเพาะปลูกพืช และเปนการผลิตดินผสมจําหนายเพื่อเพิ่มรายได โดยมีเปาหมายไดสูตรดินผสมปลูกพืชจํานวน 3 สูตร จากการศึกษาในครั้งนี้พบวาสูตรดินผสมปลกู ทเี่ หมาะสมมีสวนผสม ดังน้ี ดินผสมสูตรที่ 1 เหมาะสําหรับปลูกพืชผักชนิดตาง ๆ โดยเฉพาะในภาคกลาง เชนผกั บุง ผกั กาด คะนา มะเขอื เทศ ถั่วฝกยาว แตงกวา ฯลฯ

88 ดินผสมสูตรท่ี 2 เหมาะสําหรับปลูกพืชผักบางชนิด เชน ผักกาดหัว หอมแบงหอมแดง กระเทียม กะหล่ําปลี กะหล่ําดอก ผักสลัด และไมดอกไมประดับบางชนิด เชน กุหลาบเบญจมาศ แกลดิโอลัส ฯลฯ ดินผสมสูตรที่ 3 เหมาะสําหรับปลูกไมดอกไมประดับ เชน กุหลาบ เฟองฟา ชบาโกสน เยอบรี า บอนสี5. สรุปและขอเสนอแนะ จากสตู รดินผสมปลูกพืชทั้ง 3 สตู ร จะตอ งใชก บั การปลูกพชื และไมดอก ตามความเหมาะสมของพชื และจากผลการดําเนินการโครงการน้ี ทาํ ใหเกษตรกรสามารถผลิตดินผสมปลูกพืชไดใชเองไดและสามารถผลติ เพอื่ จาํ หนายเปน การเพม่ิ รายไดข องครอบครวั6. เอกสารอา งองิ 1. กองบรรณาธิการวารสารบานและสวน. สารานุกรมไมประดับในประเทศไทยกรุงเทพมหานคร. อมรินทรก ารพมิ พ. 2525 2. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. การใชและปรับปรุงดินปลูกตนไมในบานกรงุ เทพมหานคร. โรงพิมพรงุ เรอื งธรรม. 2523

89ใบงานที่ 18 ใหผ เู รียนเขยี นโครงการท่ตี ัวเองชอบ และมคี วามถนดั มา 1 โครงการ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

90 เร่อื งที่ 3 การเขียนแผนปฏิบตั ิการ การเขียนแผนปฏิบัติการ เปนการนํากิจกรรมตาง ๆ ในโครงการมาเขียน เพื่อนําเขาสูการปฏบิ ตั ิ โดยมกี ารกําหนดงาน ระยะเวลา และผปู ฏิบัติ หรอื ผรู บั ผิดชอบไวใ นตารางดังนี้ ตัวอยา งแผนปฏบิ ตั กิ าร กิจกรรม การปลูกหนอไมฝ ร่งั เกษตรอินทรยี  2 ไร ผูรับผดิ ชอบ.....................................................ท่ี กิจกรรม/โครงการ ระยะเวลาดําเนินการ หมาย ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค เหตุ1 ศกึ ษาขอมูลตาง ๆ  - เกษตรอินทรีย  - การปลกู หนอ ไมฝรั่ง 2 เขยี นโครงการ 3 จดั หาและรวบรวม4 วัสดุ อปุ กรณ เงนิ ทุน 5 สถานท่ี 6 เตรยี มดนิ 7 ปลูกพชื ตระกลู ถ่ัว8 เพาะเมลด็ 9 ไถกลบพชื ตระกลู ถว่ั10 ใสปุย หมกั 1 ตัน/ไร 11 เตรยี มแปลงปลกู 12 ปลกู หนอไมฝรงั่ 13 รดนํ้า 14 แตง ตน 15 ฉดี เช้ือไตรโคเดอรมา 16 พรวนดนิ ดายหญา 17 ใสปุยหมัก 300 กก/ไร   18 เกบ็ หนอ ไมเ ขา เกรด    ซึง่ การปฏบิ ตั งิ านโครงการตามแผนทีก่ าํ หนดไว จะตองระบุใหชัดเจนวา ทําเรื่องอะไรมีใครทําบา ง และกําหนดระยะเวลาเสรจ็ สิน้ โครงการดว ย

91 ใบงานท่ี 19 ใหผ เู รยี นจดั ทาํ แผนการปฏบิ ตั ิการ 1 เรอื่ ง ตามแบบฟอรมท่กี ําหนดให แผนปฏบิ ัตกิ าร กิจกรรม................................................................. ผรู ับผิดชอบ................................................ท่ี กจิ กรรม/โครงการ ระยะเวลาดําเนนิ การ หมาย ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค เหตุ

92 เรื่องที่ 4 การตรวจสอบโครงการการตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการ หมายถึง การตรวจสอบความคืบหนาของโครงการ ตลอดอายุของโครงการ คาํ ถามทส่ี าํ คัญสําหรบั ผทู าํ โครงการไดแ ก - โครงการนีค้ ืบหนาตามกําหนดเวลาหรอื ไม - โครงการนจ้ี ะเสรจ็ ภายในงบประมาณทกี่ าํ หนดหรอื ไม - ผลงานจะเปนไปตามวัตถุประสงคห รือไม การวิเคราะหขอมูลท่ีไดรับเปนเครื่องมือหน่ึงท่ีใชตอบคําถามเหลานี้ รายงานจะขึ้นอยูกับการสรางองคก รและรายงานที่กําหนดไวก อ นหนา น้ี การตรวจสอบโครงการแบงเปน 2 ประเภท 1. การตรวจสอบโครงการในระหวางการดําเนินการ เพ่ือปรับปรุง เปล่ียนแปลง แกไขใน กรณีท่ีปจจัยตาง ๆ เปล่ียนแปลงไปจากเดิม 2. การตรวจสอบโครงการหลงั การดาํ เนินงาน เพอ่ื ปรบั ปรุงการบริหารโครงการในอนาคต ลักษณะการตรวจสอบ - โครงการหลัก ใชว ิธกี ารเย่ยี มชม สอบถาม จดบันทกึ - โครงการขนาดกลาง มแี ผนการเขา ตรวจสอบชดั เจน ตรวจสอบเปนระยะ - โครงการขนาดใหญ มแี ผนการตรวจสอบทชี่ ัดเจนรัดกุม และมีความถี่ในการตรวจสอบมากขึน้ ผูตรวจสอบ - คนในธุรกจิ กจิ การ องคก ร ท่ไี ดร ับการแตง ต้ัง - ผูตรวจสอบภายนอกซึ่งเปนกลุมวิชาชีพที่ไดรับการฝกฝน การตรวจสอบโครงการ มาโดยเฉพาะ คณุ สมบัติของผตู รวจสอบ 1. มคี วามเช่ยี วชาญความรูดานการตรวจสอบ 2. ไดรบั การยอมรับจากกลุมอาชพี 3. มีความรดู า นเทคนิคการบรกิ ารโครงการ : การเงนิ บัญชี ผลกระทบตอสง่ิ แวดลอม 4. มคี วามสามารถในการวเิ คราะห 5. ตองมีความสามารถในการเขยี นรายงาน 6. มคี วามสามารถในการฟง