การส่งเสริม สนับสนุน ภารกิจเกี่ยวกับการจัดการศึกษาในระดับชั้น ม.1-3 ในโรงเรียนขยายโอกาส สพฐ.

บันทกึ ข้อความ ส่วนราชการ โรงเรยี นบา้ นบัวงาม สพป.อบุ ลราชธานี เขต ๕ ท่ี วันที่ ๒๖ สงิ หาคม ๒๕๖๔ เร่ือง การประชุมเพ่อื ช้ีแจงการส่งเสรมิ สนบั สนนุ ภารกจิ เกยี่ วกบั การจัดการศึกษาในระดับ ช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ ๑-๓ ในโรงเรยี นขยายโอกาส สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน เรียน ผอู้ ำนวยการโรงเรียนบา้ นบวั งาม ด้วย นายประทีป บุญสุภา ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านบัวงาม ได้เข้าร่วมการประชมุ เพอ่ื ช้ีแจงการส่งเสรมิ สนับสนนุ ภารกิจเกยี่ วกับการจัดการศึกษาในระดับช้นั มัธยมศึกษาปีที่ ๑-๓ ในโรงเรยี นขยาย โอกาส สังกัดสำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พนื้ ฐานวันท่ี ๒๖ สงิ หาคม 2564 บัดนี้ การร่วมประชมุ ดังกลา่ วได้เสรจ็ สิ้นแลว้ ขา้ พเจ้าจงึ ขอรายงานผลการรบั ฟัง ดังเอกสารแนบทา้ ย จึงเรยี นมาเพื่อโปรดพิจารณา ลงช่ือ........................................................... (นายประทีป บุญสภุ า) ทราบ ความคดิ เห็นผอู้ ำนวยการโรงเรียน  อื่น ๆ ..................................... (นายเกษม ศริ ิโคตร) ผ้อู ำนวยการโรงเรยี นบา้ นบวั งาม วนั ท่ี ๒๖ สิงหาคม ๒๕๖๔



สาเหตุที่ได้มาพบกนั ในวันน้ี คือ ตามนโยบายรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงศึกษาธิการ มีอยู่ 1 ขอ้ ท่บี อกว่า “ต้องเพิ่มโอกาสและการเขา้ ถึงการศึกษาให้มคี ุณภาพ” แต่เดมิ สมป. หรอื สำนกั บรหิ ารงานการมัธยมศึกษา ตอนปลาย ดูแลโรงเรียนมธั ยมทส่ี งั กดั สพม. ก็จะมีอยู่สว่ นหน่ึงที่เราเรียกวา่ โรงเรยี นขยายโอกาส จะมี นักเรยี นชน้ั มธั ยมท่สี งั กัด สพป. แต่ละโรงเรียนกม็ ขี นาดทแี่ ตกตา่ งกนั ออกไป ทา่ น ดร.อัมพร พนิ ะสา เลขาธิการ กพฐ. ออกประกาศ เรอ่ื ง การมอบภารกิจการดูแลการจดั การศึกษาในระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 1- 3 ในโรงเรียนขยายโอกาส ให้เปน็ ภารกิจของสำนักบรหิ ารงานการมธั ยมศึกษาตอนปลาย อยากทราบแนวทาง โรงเรียนใช้พัฒนาคุณภาพการจดั การเรียนร้ขู องนักเรยี นระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 1-3 ในโรงเรียนขยายโอกาส มจี ดุ เด่นอยา่ งไร มีจุดด้อยอย่างไร มีอะไรที่ต้องการให้ทาง สพฐ. ช่วยเหลอื บา้ ง ในส่วนของสำนักบริหารงาน การมัธยมศึกษาตอนปลาย จะขอข้อมูลไปทำโครงการหรือทำกิจกรรมร่วมกนั เพ่ือท่ีจะยกระดับคณุ ภาพการจดั การศกึ ษา

โรงเรยี นมธั ยมในอดีตไมเ่ คยมีนักเรียนต่ำกว่า 100 คน ปัจจุบนั โรงเรยี นมัธยมประจำตำบลบางตำบล มีนกั เรยี นเหลอื ประมาณ 20 คน อยู่หลายโรงเรียน และมีโรงเรียนมธั ยมทีจ่ ำนวนนักเรียนต่ำกว่า 100 คน สำรวจเมื่อปี 2563 ประมาณ 150 โรงเรยี น ซง่ึ ไม่เคยมีนักเรียนมธั ยมต่ำกวา่ 100 คนมาก่อน ด้วยจำนวน ประชากรทล่ี ดลงและบริบทต่าง ๆ ทางสังคมทำให้โรงเรยี นมัธยมก็มปี ัญหาในเรอื่ งจำนวนทจี่ ะเข้ามาในระบบ ในขณะเดยี วกนั ก็มโี รงเรยี นประถมขยายโอกาสอยจู่ ำนวนหน่งึ ซึง่ รองรับนักเรยี นในพน้ื ทท่ี ี่น่าจะขาดโอกาสทจ่ี ะ ไปเรยี นโรงเรียนมธั ยม ทำให้มีจำนวนนักเรยี นมัธยมอยใู่ นระบบทั้งสำนักงานเขตประถมและสำนักงายเขต มธั ยม ในปจั จบุ นั การเกดิ ของประชากรลดลงส่งผลใหจ้ ำนวนนักเรยี นทจ่ี ะเข้าไปในระบบโรงเรียนมขี ้อจำกดั ข้นึ เร่ือย ๆ เกิดปญั หาโรงเรียนมัธยมในเมืองใหญ่ ๆ เช่น กรุงเทพมหานคร มีจำนวนนักเรียนต่ำ แตม่ อี าคาร สถานทีก่ วา้ งขวาง มหี ้องเรียนจำนวนมาก มีโรงเรียนลกั ษณะน้กี ระจายอยู่ทั่วกรุงเทพจำนวนมาก ซ่งึ ทำให้ สำนกั งานบริหารมธั ยมศกึ ษาตอนปลายเปน็ ห่วงวา่ การจดั การศกึ ษาท่ีรฐั ทุ่มเทงบประมาณให้จะไมเ่ ข้าหลักการ คมุ้ คา่ กเ็ ลยมคี วามคิดว่า จับมอื กับมหาวทิ ยาลยั แลว้ ทำใหโ้ รงเรยี นมธั ยมขนาดเล็กเป็นโรงเรียนเฉพาะทาง ถา้ เป็นโรงเรียนมธั ยมทั่วไปกจ็ ะไปสู้กับโรงเรยี นมธั ยมท่มี ีช่ือเสียงทอี่ ยู่รอบ ๆ ไม่ได้ การแก้ปัญหาต่างๆ โรงเรยี นมัธยมขนาดเลก็ แม้แตโ่ รงเรียนมัธยมจริงๆ ก็มปี ญั หาเรอื่ งจำนวนนักเรียน ย้อนไปดูโรงเรยี นขยาย โอกาส เพ่ือเปน็ แนวคดิ ในการท่ีจะบรหิ ารจดั การโรงเรียนขยายโอกาสจะมีโอกาสร่วมมอื กับมหาวทิ ยาลยั ใน ท้องถิน่ อย่างไร เพื่อมาชว่ ยสนบั สนนุ ส่งเสริม ใหน้ กั เรียนท่อี ยใู่ นพื้นท่ี เปน็ นักเรียนท่ีมีคณุ ภาพ มีโอกาสมาก ข้นึ ใหส้ มกบั ทไี่ ดช้ ื่อว่าเปน็ โรงเรยี นขยายโอกาส

ในการจัดการศึกษาข้นั พืน้ ฐานนั้น มกี ารจดั การศึกษาอยู่ 2 ช่วง ชว่ งที่ 1 คือ ก่อนมัธยมศึกษาและ มัธยมศึกษา ในชว่ งกอ่ นมัธยมก็จะมีอนบุ าลและประถม พอมาถึงระดับมธั ยมจะมีโรงเรียนทเ่ี กดิ ขนึ้ ในขณะน้ีที่ อยใู่ นสังกดั สพฐ. ใน 3 ลักษณะ 1) โรงเรียนมัธยมทอ่ี ยู่ในสำนักงานการศึกษาพิเศษ 2) มธั ยมท่ีอยู่ในโรงเรยี น ประถม หรือเรยี กว่าโรงเรียนขยายโอกาส 3) มธั ยมท่ีอยู่ในสังกัด สพฐ. ท่เี ปน็ โรงเรียนมธั ยมศกึ ษา จากการ ดำเนนิ งานที่ผ่านมา ณ วนั น้ี ถ้ามาดเู ฉพาะโรงเรยี นขยายโอกาส ผมได้จำแนกขนาดโรงเรียนขยายโอกาส 5 ขนาด ดงั น้ี

จากการวเิ คราะหต์ ัวเลขจะเห็นได้ว่าโรงเรียน XL ใน 10 โรงเรยี นเป็นโรงเรียนที่มีขนาดใหญ่โรงเรยี น กลุ่มน้ีไมน่ ่าเปน็ หว่ ง สว่ นโรงเรียน M และ L คือ ตงั้ แต่ 100- 499 คน มีอยทู่ ้ังหมด ประมาณ 1,200 โรงเรยี น ต้องการใหโ้ รงเรยี นเหล่านเ้ี ปน็ ยงั คงโรงเรียนขยายโอกาสต่อไป แต่ทำอยา่ งไรจงึ จะเป็นโรงเรียนท่ี ม่งุ เน้น ไม่ได้สรา้ งเด็กเพื่อมุ่งไปสู่มหาวิทยาลยั แต่มุง่ สร้างเดก็ ใหไ้ ปสู่ทักษะชวี ติ และทกั ษะวิชาชพี ที่มคี ุณภาพ มคี วามห่วงใย 2 กล่มุ คอื S และ SS ซ่ึงมีอยู่เกอื บ 6,000 โรงเรยี น ถา้ มนี กั เรยี นอยขู่ นาดนี้โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กลุ่มท่มี ีนักเรยี น 1-20 คน ใน 330 โรงเรยี น จงึ อยากใหว้ เิ คราะห์ดวู า่ ถา้ หากจำเป็นต้องจัดอยู่ จะจดั อย่างไรที่ เนน้ ทางดา้ นอาชีพ เนน้ ทักษะชวี ติ ถ้าคงอยู่ไมไ่ ดก้ ็ไม่จำเป็นตอ้ งอยู่ เช่น ถ้านักเรียนมีอยแู่ ค่ 3 คน ม.1 จำนวน 1 คน ม.2 จำนวน 1 คน ม.3 จำนวน 1 คน ไมร่ ู้จะจัดการเรยี นการสอนอย่างไรใหเ้ ด็กมีคณุ ภาพได้ ไมอ่ ยากให้ จำนนตอ่ สภาวะอยา่ งน้ี เพราะวนั นโ้ี รงเรยี นมัธยมตำบลก็มีขนาดเลก็ เหมือนกนั เต็มไปหมดทวั่ ประเทศไทย จึง ไม่อยากให้กกั ขงั โอกาส หรือหน่วงเหน่ียวโอกาสนักเรียน ควรจะสง่ เสริมโอกาสให้กับพวกเขา มคี วามหว่ งใย กล่มุ ท่มี ีนักเรยี นตำ่ กวา่ 100 คน จึงเอาขยายโอกาสมาอยู่กับสำนักงานการมัธยมศึกษาตอนปลาย เพ่ือตอ้ งการ ใหเ้ กิดการบรู ณาการในการจัดการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาให้เห็นเปน็ รูปธรรม ไม่ใชไ่ ปแบ่งขยายโอกาส ไปแบ่ง มธั ยม แต่ต้องทำงานรว่ มกนั ใครเป็นโรงเรียนพี่ ใครเป็นโรงเรยี นนอ้ ง เราจะส่งเสริมนักเรียนคนหนงึ่ ให้มี ประสทิ ธภิ าพได้อย่างไร ไมใ่ ช่มาเน้นที่จำนวนนกั เรยี นที่อยู่กบั เราแตเ่ ขาไม่มีคุณภาพ แต่ไม่อยากให้นักเรยี น ขยายโอกาสต้องไปเน้นเร่อื งวิชาการ อยากใหเ้ รียนรูท้ ักษะวิชาชีพ เดีย๋ วนนี้ กั เรียนหลายคนทีอ่ ยู่ในระดับ ม.ต้น แตส่ ามารถประกอบอาชีพ ค้าขายออนไลน์หรือทำกจิ กรรมการเกษตรในครัวเรอื น หรือหารายได้ด้วยตนเองใน หลายรูปแบบ วันนีอ้ ยากให้ขยายโอกาสได้เปดิ โอกาสใหก้ บั นักเรียน ให้เขาได้เลอื กท่ีจะปฏบิ ตั ิเลือกทจี่ ะเรียน โดยเฉพาะวนั น้ีในช่วงโควิด-19 อยากให้รองวางทกั ษะวชิ าการไว้ก่อนได้ไหม หรือแขวนทักษะวิชาการไว้ได้ไหม แลว้ ให้เขาไปลงมือปฏบิ ัติในทักษะทเ่ี ปน็ ทักษะชีวติ และทักษะอาชีพ ให้เขาได้ลองทำงาน ถา้ ไม่มีความรคู้ ่อยมา ค้นควา้ ในทักษะวชิ าการ เพ่ือจะไปเติมเต็มในทกั ษะวิชาชพี และทักษะชีวติ แล้วใหล้ งมือปฏิบตั ิจากการทำ การเกษตร เล้ียงไก่ ทำอาชีพเลก็ ๆ น้อย ๆ ท่ีอยู่ในชมุ ชน ทำอะไรกไ็ ด้ที่สามารถทดลองทำ ให้เรยี นร้กู ารลงทุน เรยี นรูท้ จี่ ะวางแผน เรียนรู้ที่จะขาดทุน เรยี นรทู้ จ่ี ะถนอมหรอื รกั ษาส่ิงต่าง ๆ ใหม้ ีคุณภาพไว้ ทกุ ส่งิ ทุกอย่างคือ การเรยี นร้ทู ้งั สน้ิ จงึ อยากถือโอกาสนีส้ ง่ เสริมให้โรงเรียนของเราได้วเิ คราะห์ว่าโรงเรียนของเราอยใู่ นกลุม่ ไหน แล้วจะส่งเสริมนกั เรยี นไปในทศิ ทางใด บนบรบิ ทความตอ้ งการและความพร้อมของนักเรียน โดยมคี ณุ ครแู ละ ผู้ปกครองเปน็ พ่ีเลยี้ ง แลว้ ช่วยกันขบั เคลื่อนภารกิจตรงนี้ ตอบโจทย์นักเรยี น มีความยากลำบาก เขาขาดโอกาส เขาด้อยโอกาส แตโ่ รงเรียนเราคือหนว่ ยใหโ้ อกาสกบั เขาได้เตบิ โตเปน็ ผู้ใหญใ่ นอนาคตท่ีมีทกั ษะวชิ าการ ทักษะ ชวี ิตและทกั ษะวชิ าชีพ สามารถอยใู่ นสงั คมไดอ้ ย่างมคี วามสุข กถ็ ือวา่ สดุ ยอดของเป้าหมายของการตัง้ โรงเรียน ขยายโอกาสแลว้