OKT/NOV ‘19 | Jaargang 54 • 5 Wit of geel? 12 - wat om te plant? Suidwes & OVK 1 3- gesamentlike omsigtigheidsverklaring Droogte & dieresiektes 19 - landbousektor geknou, maar...
Ons ondersteun boere al meer as 50 jaar lank. Dit verg tyd om ’n deeglike begrip van die landbousektor op te bou. By Total het ons meer as ’n halfeeu gehad om ’n deeglike begrip van die landbousektor te kry. Hierdie kennis en ervaring het ons gehelp om innoverende oplossings te ontwikkel en deurentyd sterk te fokus op ons belangrikste kliënte, die boere. 2 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
Okt/Nov 2019 Jaargang 54 • 5 Ons Eie word deur Suidwes Beleggings (Edms) INHOUDSOPGAWE 12 Beperk uitgegee. 22 RUBRIEKE 28 Algemene kontaknommers vir Suidwes Groep 38 3Okt | Nov ‘19 Hoofkantoor: 018 581 1000 5 Op die Geestelike Akker 7 Klimaatverslag Ons Eie word ses keer per jaar na al sy lede en ander 19 Droogte en dieresiektes het belangegroepe versprei. landbousektor geknou, maar... Redakteur: Johan van Zyl ARTIKELS E-posadres: [email protected] Selnommer: 084 504 3544 6 Suidwes Landbou 110 jaar 10 Die gebruik van ureum teenoor KAN Grafiese Ontwerper: 11 Suidwes Terratek bied Edward Adendorff E-posadres: [email protected] kundigheid in Botswana Telefoonnommer: 018 581 1193 12 Plant jy wit of geel? 18 Wat behels die voetstoots-klousule? Advertensiewerwing: 22 Belangrikheid van ʼn rekord van advies Ruth Schultz 26 Prosedure vir aansoek van ʼn E-posadres: [email protected] Selnommer: 081 480 6413 nuwe vuurwapenlisensie Die inligting hierin, hoewel dit met sorg saamgestel NUUS word, word verskaf sonder enige waarborge hoegenaamd en Suidwes of die redakteur sal geen aanspreeklikheid 13 Suidwes en OVK ten opsigte daarvan aanvaar nie. Dit staan outeurs vry Omsigtigheidsaankondiging om menings te lug, maar geen artikel verteenwoordig noodwendig die mening van die uitgewer, die direksie 20 AGRI NW takel misdaadgolf of hoofbestuur van Suidwes Beleggings (Edms) Beperk 25 2019 Agri NW se jaarkongres nie. Behalwe in uitsonderlike gevalle, behou die uitgewer 39 Vrystaat Landbou verwelkom die reg voor om die nodige veranderinge aan te bring aan enige bydrae wat vir publikasie voorgelê word. ekstra SAPD-voertuie Daar bestaan outeursreg in hierdie werk. Enige LEEFSTYL ongemagtigde aanhaling of reproduksie van die werk, of enige gedeelte daarvan, sonder die vooraf verkreë 24 Skolesport toestemming van die redakteur, is handelinge wat 24 Skoleborgskap outeursreg skaad en wat die oortreder regsaanspreeklik 30 Suidwes Boekrak kan maak. 34 Suidwes Plaaskombuis 36 Tuin – hoe om grasperkinsekte Geen gratis plasings of krediet sal gegee word vir geringe tipografiese foute wat nie die waarde van ‘n te elimineer advertensie verminder nie. PRODUKNUUS Kennisgewing: Betaal u maandrekening met ʼn EFT-oorplasing 14 Verskillende skoffelskare en hul kenmerke 16 Fosfaataanvulling vir beeste en skape Geagte Suidwes-lid 28 CASE IH Puma-trekkers 37 Probleme met die siektedraende vlieë? Suidwes versoek u vriendelik om nie voortaan u 38 Suidwes nou verspreider van maandrekening met ʼn kredietkaart te vereffen nie, maar eerder ʼn EFT-oorplasing te doen. Kredietkaart- Vermeer landboutoerusting betalings kos die maatskappy geweldig baie in terme 40 Amazone Fertiliser Spreaders van bankkoste. Help ons om Suidwes te verbeter. Financial intelligence pays off Bankbesonderhede vir die betaling 42 Agrifriend gebruikte goedere van maandrekeninge: Kontak Suidwes vir die bankbesonderhede vir elke spesifieke bank by: 018 581 1000. www.suidwes.co.za
RUBRIEKE redakteursbrief vir ons mense As dit nie was vir wedersydse onder- ons goeie opkomste gesien het. Ons beskou dit as Dr Herman van Schalkwyk, Groep Hoof Uit- steuning tussen ons gemeenskappe op een van ons verantwoordelikhede teenoor ons voerende Beampte van Suidwes Landbou meen die platteland en Suidwes Landbou as klante om hulle op hoogte te hou van die jong- die nuwe divisie se bekwame en kundige per- landboumaatskappy nie, sou dinge vandag ste tegnologiese tendense, nuwe produkte wat soneel, asook effektiewe bestuurstelsels, sal tot heel anders gelyk het in ons bedieningsgebied. in die mark vrygestel is en moderne boerdery- beter dienslewering en groter tevredenheid by Hoewel ʼn gesonde besigheid vir Suidwes van praktyke wat verhoogde winste tot gevolg het. kliënte en aandeelhouers lei. Die samesmelting hoogste prioriteit is, is dit nie al wat tel nie, Indien jy nog nie een van hierdie inligtingses- was van 5 Augustus 2019 van krag. want sonder ons mense, kan ons nie voortbestaan sies bygewoon het nie, mis jy uit! nie. Een manier hoe Suidwes terug gee aan sy Dit is dalk vir jou belangrik om te weet dat In hierdie uitgawe van die Ons Eie, het ons mense, is deur tasbare ondersteuning. Ek kyk Suidwes se meganisasie-afdeling, beter bekend oudergewoonte heelwat interessante leesstof. oor die afgelope paar weke se aktiwiteite terug as Agrifriend, en ons handelsafdeling, saam- Lees gerus oor die reeks Vermeer-balers wat waar Suidwes en sy personeel weereens wyd en gesmelt het. Die Suidwes Direksie het op binnekort by Suidwes beskikbaar sal wees. suid betrokke was. 1 Augustus 2019 die besluit geneem om dié twee Terratek, Suidwes se presisieboerdery-afdeling Dit is darem ʼn breëbors-gevoel om te sien hoe divisies nou saam te voeg en as een divisie te het onlangs groot impak in Botswana gemaak ons skole se sportspanne met trots die Suidwes laat funksioneer. en sien uit na volgehoue besigheidsgeleent- handelsmerk op hul sportklere dra. Ons borg Dit beteken dat ons klante beter operasionele hede in dié buurland. vanjaar weer 33 skole se sportspanne in ons effektiwiteit, geleentheid vir spesialisering omgewing. Skoolhoofde en onderwysvennote en verbeterde dissipline, kontrole en noulet- Ons gee handige inligting oor die gebruik van het ook onlangs by Suidwes se hoofkantoor tendheid sal geniet, wat deur middel van ‘n Ureum teenoor KAN in die komende seisoen kom kuier vir ʼn funksie waar ons weer opnuut matriks-model bestuur sal word. en help die mielieprodusent ook om te besluit ons borgskap herbevestig het. Dit bly vir ons ʼn Mnr Pieter van Zyl, die huidige Hoof Uit- tussen wit- of geelmielie-aanplantings. reuse voorreg! voerende Beampte van Suidwes Meganisasie ʼn Klompie vee-inligtingsdae en dames-inlig- (Agrifriend), sal aan die hoof staan van die Ek hoop jy geniet hierdie uitgawe! tingsdae is op verskeie dorpe aangebied waar gekombineerde Handel & Meganisasie Divisie. Mooi loop! van Z yl Johan Stuur jou brief vir ons Een van die maniere wat ons in plek stel om lesers van die Ons Eie die geleentheid bied om ook hul stempel in die tydskrif af te druk, is om ‘n brieweblad te begin. Lesers word uitgenooi om vir ons te skryf oor ‘n betrokke kwessie of onderwerp waarby mede-lesers sal baat vind. Ons sien uit om u brief in die Ons Eie te publiseer. Stuur briewe per e-pos na [email protected] 4AdresverOakntde| rNinogv-‘1e9n verspreiding-navrae kan geriwgwwwor.sduaidawn:eSsu.cnoe.lzlea by 018 581 1002 of [email protected].
RUBRIEKE Op die geestelike akker Die tye vra om stroom-op te lewe Ds Johan Raubenheimer, Leraar: NG Gemeente Potchefstroom-Noord Ek lees onlangs van die Kerkvader mooi land moet leer om “stroom- Westminster Katedraal op hierdie vertrou vir elke persoonlike- en Aurelius Augustinus (354-450 nC) op” te leef, anders gaan die strome inskripsie van ‘n Anglikaanse Biskop besigheidsbesluit in ons lewens. Ek wat eenmaal oor die era waarin en winde van veranderinge ons af wat eens op ‘n tyd ‘n leraar moes sal elke môre daardie Filippense 4:8- hy geleef het soos volg geskryf het: meesleur, oorrompel en uiteindelik gewees het by daardie gemeente: bril moet opsit om deur my nuwe “Slegte tye, harde tye, dis wat die verswelg. As Paulus vanuit die “When I was young and free and kyk, die nuwe moontlikhede raak mense aanhou sê, maar laat ons haglike omstandighede van ‘n my imagination had no limits, I te sien. Op hierdie nuwe pad moet goed doen, en die tye sal goed wees. tronk in Rome ‘n skrywe rig aan dreamed of changing the world. As jy weerstand verwag, maar onthou Ons is die tye, soos ons is, so is die tye!” die mense van Filippi (Filippense I grew older and wiser, I discovered altyd, ‘n oorlogskip se werklike 4:8) en hulle aanmoedig om hulle the world would not change. So, I vermoëns word nie in die veiligheid Dis nogal ‘n wekroep, nie waar nie? gedagtes te rig op die dinge wat shortened my sights somewhat and van ‘n hawe beproef nie. Dit is eers As ons hoor hoe mense daagliks waar, edel, reg, rein, mooi en decided to change only my country, daar buite in die rowwe waters en om ons praat oor die tye waarin ons prysenswaardig” is, dan beteken but it too seemed immovable. As I vyandige gebied van uitdagings en leef, dan sal mens sweer ons leef dit net een ding – hy het ‘n bril grew into my twilight years, in one onsekerhede, dat ons vaardighede in die sogenaamde eindtye. Geen opgesit wat hom nie laat vaskyk last desperate attempt, I settled en vertroue in mekaar as mede- wonder mense verlang terug na die het teen sy omstandighede nie. Die for changing only my family, those burgers getoets word. As dinge vir sogenaamde “goeie ou dae”, toe tronkmure het nie sy bedienings- closest to me, but alas, they would jou en my onmoontlik lyk, dan moet alles so duidelik en voorspelbaar impak bepaal nie. Nee, met daardie have none of it. And now I realize ons net ons fokus op God – vir wie en in ons guns was. Alles het altyd brief aan Timoteus skryf hy homself as I lie on my deathbed, if I had die onmoontlike moontlik is, rig. so glad geloop, nie waar nie? As die vry onder sy omstandighede en only changed myself first, then by Staan elke môre op, beklee jouself stelling: “ons is die tye, soos ons is, het hy nog genoeg krag om ons example, I might have changed my met die woorde van Filippense 4:8 so is die tye” waar is, dan sal ons vandag ook daarmee aan te spoor family. From their inspiration and en spreek die mildelike seën van beslis ‘n nuwe bril benodig vir die om “stroom-op” te lewe. Om teen encouragement, I would then have God uit oor jou familie, jou plaas en tye waarin ons vandag leef. die grein, met integriteit, karakter en been able to better my country, jou besigheid. Kies om “stroom-op” baie waagmoed te begin lewe. Ons and who knows, I might have even te lewe en word daagliks daaraan Ons sal ‘n nuwe kyk, ‘n nuwe moenie dat die omstandighede ons changed the world.” herinner: “Ons is die tye, soos ons is, ingesteldheid en houding moet onderkry nie! so is die tye”. inneem teenoor die tye, anders gaan Om “stroom-op” te lewe beteken die tye later teen ons getuig. Ons Tydens ‘n reisbesoek na Londen dat ons sal moet kies om elke sal beslis as burgers van hierdie in Engeland kom ek by die dag bewustelik God moet KONTAKBLOK: Suidwes Handelstakke: Bloemhof Kingswood 053 433 2141 Bamboesspruit Leeudoringstad 018 581 3301 Bloemhof 018 571 0182 Onderdele 053 433 0274 Makwassie 018 065 0014 Boshof 053 433 1348 Migdol 053 965 0730 Bothaville 053 541 0050 Christiana Schweixer-Reneke 053 963 1041 Bultfontein 056 515 4576 Strydpoort 018 065 0012 Christiana 051 853 1747 Onderdele 053 441 2235 Vryburg 053 927 2264 Hertzogville 053 441 3302 Wolmaransstad 018 596 1300 Hoopstad 053 421 9008 Hertzogville Leeudoringstad 053 444 1907 Louwna 018 581 2022 Onderdele 053 421 9218 Makwassie 053 970 4007 Migdol 018 597 4104 Hoopstad Reivilo 053 965 0610 Schweizer-Reneke 053 953 0233 Onderdele 053 444 1419 Stella 053 963 1294 Tosca 053 983 0025 Werkswinkel 053 444 1312 Vryburg 053 933 0012 Wesselsbron 053 927 2218 Migdol Africum: Wolmaransstad 057 899 2137 Commodities 018 596 1076 Onderdele 053 965 0608 Logistics 018 581 1000 Mills 018 581 1000 Schweizer-Reneke 018 596 1065 Onderdele 053 963 1316 Werkswinkel 053 963 2200 Stella Terratek, Raddix, Nvirotek & Wynland: Onderdele 053 983 0194 Terratek 018 581 1000 Vryburg Raddix 018 468 8660 Onderdele 053 927 4033 Nvirotek 012 252 7588 Werkswinkel 053 927 4033 Wynland 021 873 3514 Wesselsbron Onderdele 057 899 1977 AgriCapital Hooftakke: Bethlehem Suidwes Meganisasietakke: 056 515 4576 Graan Silo’s: 053 964 0620 Bothaville 058 303 1363 Bothaville 056 515 4576 Amalia 018 571 0261 Christiana 056 515 1094 Onderdele Bamboesspruit 053 433 1002 Delmas 053 441 2232 Werkswinkel 018 596 1098 Bloemhof 053 441 2211 Hoopstad 013 665 0500 Wolmaransstad 018 596 2212 Christiana 018 065 0013 Lichtenburg 053 444 1023 Onderdele Hallatshope 053 421 9158 Schweizer-Reneke 018 632 0730 Werkswinkel 018 581 2066 Hertzogville 053 444 1012 Vryburg 053 963 2145 Leeudoringstad Hoopstad 053 989 0005 Wesselsbron 053 927 5681 Onderdele Kameel Leeudoringstad 057 899 1381 018 581 1072 www.suidwes.co.za Okt | Nov ‘19 5
ARTIKELS 1909 - 2019 Suidwes Landbou vier vanjaar sy 110de die buite land te verkoop, was onsuksesvol en In April 1990 is AT (Dries) Wiese as Hoof- bestaansjaar. Om 110 jaar te bestaan is ‘n op 15 Julie 1941 het die Koöperasie sy bedry- bestuurder aangestel. Gedurende die tyd wat geweldige mylpaal vir enige organisasie. wighede gestaak. hy die Hoofbestuurder van Noordkaap was, Ons gaan in elke uitgawe van die Ons Eie vir u ‘n is besluit om met Suid-Westelike Transvaalse oorsig oor die geskiedenis en grootste mylpale van Op 22 Februarie 1944 is besluit dat die Koöperasie Landboukoöperasie Beperk te amalgameer. Suidwes gee. Nie net is die geskiedenis interessant voortaan as bemarkings- en slagagentskap sou nie, maar dit gee ook ‘n bepaalde oorsig oor die optree, en is die naam daarvan verander na Suidwes Koöperasie Beperk het op 13 Junie belangrikheid en kultuur van die organisasie. Noordkaap Koöperatiewe Lewendehawe 1994 tot stand gekom, nadat die amalgamasie Agentskap Beperk. van Noordkaap Lewendehawe Koöperasie Beperk In 1990 produseer die Suidwes-gebied tussen en Suid-Westelike Transvaalse Landbou 30% en 40% van Suid-Afrika se grondbone. In 1944 het die vleisskema (Vleisraad) tot stand koöperasie Beperk op 20 Mei 1994 deur die lede Fedpro Vryburg is oorgeneem as lopende saak gekom en het die Koöperasie as hanteringsagent goedgekeur is. Die Hoofkantoor was aanvanklik en toegevoeg tot die Westra-bedryfspunte. Die begin optree. Die Koöperasie het aanvanklik in Leeudoringstad gesetel. reëns vir die 1990/1991-seisoen was so laat dat self sy lede se vee geslag en het agentskappe Suidwes se Raad van Direkteure namens die in Johannesburg en Pretoria gevestig, maar Suidwes het in November 1994 sy eie fosfaat lek boere hulp by die regering gevra het. uiteindelik is besluit om die agentskappe aan produk bekendgestel – Suidwesfos. Vleissentraal oor te dra en het die Koöperasie In 1992 verander die Jacobsdal Wynkelder sy by Vleissentraal geaffilieer. Die Hoofkantoor is gedurende die eerste helfte naam na Landzicht Wynkelder. In die 1992/ van 1995 na Kimberley verskuif. In Junie is 1993-seisoen het baie boere staatshulp ontvang, Terselfdertyd is besluit om met veilingsak- begin met die opstelling van die AS400-reke- maar baie kon ten spyte daarvan, nie met hul tiwiteite te begin. Hierdie aksie is suksesvol naarstelsel by verskeie bedryfspunte en is finaal boerderye voortgaan nie. deur die Hoofbestuurder, PC Geldenhuys, van die hoofraam af oorgeskakel na AS400 om uitgebou. Aangesien die veilingsaktiwiteite aanlyn-inligting en –rekordhouding te verkry. In April 1994 is vir die eerste keer van elek- tot Vryburg beperk was, is besluit om hom na Personeel het terselfdertyd hul terminale vir troniese bankdienste gebruik gemaak. Landzicht Vryburg te verplaas. persoonlike rekenaars verruil – vanwaar alle Wynkelder se wyn is in Mei gesertifiseer om rekordhouding deesdae gedoen word. bemark te word as “wyn van oorsprong OVS Kort daarna is elf veilingsentra vanaf Wessels Rietrivier”. en Kie, ’n afslaersfirma, oorgeneem, wat egter Teen die einde van 1995 is ’n nuwe wyksbedel- die een na die ander gesluit is, totdat daar nader- ing met 15 wyke geïmplementeer om die groter Op 13 Junie 1994 het die Koöperasie met hand net op Vryburg gekonsentreer is. gebied van die geamalgameerde koöperasie te Noordkaap Lewendehawe Koöperasie Beperk kon akkommodeer. geamalgameer en is die nuwe onderneming, In 1950 is die Kuruman Veilingskoöperasie oor- Suidwes Koöperasie Beperk, geregistreer. geneem en is veilings in daardie omgewing gehou. Sedert 1996 is daar met ’n fase van konsolidasie Noordkaap Lewendehawe het self ’n lang ge- en herfokusing begin, wat meegebring het dat skiedenis gehad, waar van die hoogtepunte die In 1958 is besluit om Reivilo Boere Afslaers daar teen die begin van die 2000’s teruggekeer volgende is: en in 1959 die Noordkaaplandse Afslaers oor is na kernbesigheid en nie-kernbesighede te neem en is veilingsaktiwiteite na Reivilo en afverkoop, gesluit en afgeskaal is. Noordkaap Lewendehawe het op 24 Januarie Kimberley uitgebrei. 1936 tydens ’n vergadering in die Kimberley Die deregulering van die graanbedryf, met die Stadsaal ontstaan. 22 boere was tydens die PD van Zyl is in 1969, na PC Geldenhuys se afskaffing van beheerrade en invoer van die vergadering teenwoordig, waarvan net 15 uittrede, as Hoofbestuurder aangestel. vryemarkstelsel, het ook in 1996 plaasgevind. uiteindelik hul weg oop gesien het om aandele Dit het baie probleme en aanpassings, asook in die besigheid op te neem. Dit het beteken dat Teen 1970 is ’n volledige en gespesialiseerde le- groot verliese tot gevolg gehad. die besigheid met baie min kapitaal begin is. wendehawe-bemarkingsdiens opgebou en is die naam verander na Noordkaap Lewendehawe Gedurende 1997 het die Koöperasie die alleen Dit is op 14 Februarie 1936 as South African Koöperasie Beperk. In 1972 het die Koöperasie aandeelhouer geword van die internasionale Co-operative Meat Export Company geregi- saam met Vaalharts Koöperasie ’n kontrakvoer- maatskappy, Groundnut International (Edms) streer. Die hoofdoel van die besigheid was om hoë krale naby Hartswater gevestig, wat in 1985 Bpk, wat hoofsaaklik die uitvoer van grondbone graad vleis uit te voer. Die eerste Voorsitter was deur Noordkaap alleen oorgeneem is. na die VSA, Japan en Europa hanteer het. SA Hunt en die eerste Sekretaris was RC Elliot. In 1983 het WJA Brand die leisels by PD van Op 23 April 1998 is die Koöperasie in ’n publieke Aanvanklik is baie probleme ondervind, al was Zyl oorgeneem en in 1985 het Noordkaap Le- maatskappy, Suidwes Beleggings Beperk, die geesdrif hoog. Die inrigting van vervoer- wendehawe Koöperasie Beperk vir Basie Heck- omskep en is die belange van die voormalige fasiliteite vir uitvoerdoeleindes by die abattoir roodt Veilings (Eiendoms) Beperk oorgeneem. Koöperasie in ’n groep van maatskappye her- te Kimberley kon maar net nie klaarkom nie Op hierdie stadium het die Koöperasie tot die struktureer, wat die volgende entiteite behels en eers drie jaar later is die eerste sewentig bemarking van veevoere toegetree met die oog het: Suidwes Beherend Beperk, Suidwes Beleg- beeste vir buitelandse versending geslag. Die op ’n een-stopdiens vir die boer. gings Beperk, Suidwes Landbou (Eiendoms) vooruitsigte vir ’n toename in die buiteland Beperk, Suidwesfin (Eiendoms) Beperk en se mark is in die wiele gery deur die uitbreek Op 14 Oktober 1988 is die nuwe hoofkantoor Suidwes Nywerhede (Eiendoms) Beperk. van die Tweede Wêreldoorlog. Die poging om kompleks van Noordkaap Lewende hawe in rooivleis aan die leër en die militêre kampe in Georgestraat te Kimberley in gebruikgeneem. 6 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
ARTIKELS Daarmee saam is ’n nuwe korporatiewe terwyl die res op elke lid se ledefondsrekening het en nie van Hoofkantoor afhanklik was om identiteit ontwikkel, wat in die nuwe logo gedebiteer is. sy besigheid te doen nie. Hoofbestuurders is op versinnebeeld is. ‘n streeksbasis aangestel om elkeen na die totale Die ledefondse kon onder sekere omstandighede besigheid (handel, meganisasie en graan) in sy Die Maatskappy het by omskepping 6 969 uitbetaal word, byvoorbeeld wanneer ’n lid streek om te sien. aandeelhouers gehad. boerdery gestaak het, of te sterwe gekom het. Vanaf die eerste helfte van 1999 is die Hoofkan- Die houermaatskappy van die Groep was Suid- Met die omskepping na ’n maatskappy is die toor te Leeudoringstad weer as Hoofkantoor wes Beherend Beperk, wat 60% van die aandele lede se aandele en ledefondse op ’n rand-vir- van die Groep gebruik en op 12 Augustus 1999 in Suidwes Beleggings Beperk gehou het. Die rand basis in aandele omskep, waarvan 60% in is die hoofkantoorgebou in Kimberley verkoop. aandele van Suidwes Beherend Beperk is in die Suidwes Beherend Beperk en 40% in Suidwes Suidwes het uit die Suidstreek (Kimberley, hande van die bestaande lede by omskepping Beleggings Beperk toegeken is. Daarmee is die Barkly-Wes, Modderrivier, Warrenton) ont- verskans, en die aandele kan slegs per Direksie- lede se fondse in permanente kapitaal omskep, trek en sy belange in daardie gebied, ook wat besluit aan ‘n nuwe aandeelhouer oorgedra word. omdat die aandele nie, soos in die geval van die betref die vleisbelange, aan GWK verkoop. Die ledefondse, “uitbetaal” kan word nie. res van die belange in die vleisbesigheid is aan Suidwes Beherend Beperk se direkteure (wat bestaande aandeel houers verkoop en verskeie ook die direksies van die ander maatskappye in In Augustus 1999 is Suidwes Landbou (waarin verliesmakende bedrywe (handelstakke en die Groep beheer) is uit bestaande aandeelhouers die meeste van die Groep se bedrywe gesetel is) meganisasie) is geprivatiseer of gesluit. verkies. In die koöperasie-era is ’n gedeelte van vir bestuursdoeleindes in vier streke verdeel, om die winste jaarliks aan die lede toegeken in die met ’n pakketbenadering ’n “naatlose” diens aan Lees in die volgende Ons Eie ‘n verdere terug- vorm van omsetbonusse. ’n Gedeelte van die die boer te lewer, wat beteken het dat die boer ‘n blik oor die 110-jaar van Suidwes as organisasie verklaardeomsetbonus is in kontant betaal, totale diens by sy streekshoofkantoor ontvang in Suid-Afrikaanse landbou. Klimaatverslag: Oktober 2019 deur Esmond Coen, Bestuurder: Terratek neiging soos aangedui in Grafiek 1 se die seisoen en produsente word aangeraai Oorsig: Die ENSO-neutrale toestande soliede rooi stawe. Die vooruitskatting vir om met omsigtigheid produksie-besluite te sal waarskynlik voortduur gedu- die verskillende moontlikhede vKalinmEaaltNvoiñorou-it/sigten–eOekmtobwera2t01r9isikos laer en bestuurbaar sal rende die 2019/20 somerseisoen (55-60% moontlikheid). SSeupid6Otee0o%lmriksmiebg:oeDoOrnies2tlsE0ikNih1llSea9Oisd-wn)i.eeo-utrtordaelmesttaeoetnsddtaeined(reEosNoaliSwsOatai)prsvpkaeynnl-lik voihnoortudG.uruVarefgireesdkkuer1eiendwpelaadtineta2da0a1nt9du/2um0i sswowmaeonrrnsdeeiuesoirtegnme(b5ie5e-leields lyn in Grafiek 1 aangedui. fisiologies ryp sal wees in die seisoen. Die waarskynlikheid van die ordegrootte van die voorkoms van La Niña-, El Niño- en Die waarskynlikheid van die ordegrootte van die voorkDoimes vmanidL-asNoimñae-,rEl Ndirñooo- genteNeuwtraatle-tgoeeswtaondoenlik Neutrale-toestande oor tyd vanaf Oktober 2019 tot Junie 2020 word aangedui in Die ovoerrtwydavgatninafgOikstodbaert2d0i1e9 vtoetrJhuonigei2n0g20vwanorddiaeangedgueidinuGreranfideek 1J. DaineunabriyegetomidFdeebldreusaereieopvpoerovrlakkom Grafiek 1. Die naby gemiddelde see-opper- SSTtewmpeeerratusuarl (SvSeTr)lawaags gmedeutredndiee dNieoogrrodoetslitkeedeelkvaann mSepotoemntbleikr osignbgaearveinerdi1e8ootso-tse3nt6radleaSetilllaeter vlak temperatuur (SST) was gedurende hNaelufgwOrtoersebaensiatledeeadln-iekt,oesNheegioñeseobtw-wai3eendielnednStNeSeNTiriñs-ñ.aoeof-w-4D1vyeio+kenio2nNrghouisñeriotttdo-sd3eeki.tgg4aenrotnaotnebiodneyetmgttroesttkhoeoeionvtd.dinereGlirkegd+euvb1mro.ee0indod°ddruCeekildoedOnemgkn+etobd0gbl.yeee5r(d°i+nwuC0v,ra,3leesonn°edddCideieeeonSidnSp-dTi0ee-,di6knissde°eeeCikpinsosleonaddieneienntords.odkasiDeettieiudtmleimkhlesikete)evs.ta‘nn die grootste deel van September sigbaar steeDdieson‘nderstseeerkopmpeorvolankttleikmhpeeirdatuvuarnafwoynkitnwgsik(g-emidmdeieldlietussseonm180dieen 1m00o°eWilik) ehetgteodegeeenleteemvdaenelsdie in die oos-sentrale Stille Oseaan, hoewel kelinogm.daInt d'nieonseadaine-Kveolvoinr-ugoitlfsoigotsewavaortos ruditugeubrrevi ihret. Hmieirddi-esogomlf eisrvderroooërspaaekridoedureatfewyvkeinrgms oypwdiaenlaneeer SST-afwykings toegeneem het. Gedurende Oktober was die SST-indekse in die mees die w2e0s1te9lik/e20winsdeiisnodeienwkeastnelikoenesn ‘nsenntroarlemeaklweatorisalaeaSdtivllue lOesneakaonp. Ompadsiseaseteoeonppaemrvelakinte‘nhektridtiieese westelike gebiede Niño-4 en Niño-3.4 seisoooestnelvikeerwwinadga.fwDyikeinvgseorwora'nggtreootet dmeeplevraantduiereStillesOtsaedaaiunmgehisee. rs. Ondanks die onlangse opwarming, onderskeidelik + 1.0°C en + 0.5°C, en die kvraonevDhëmaeient oedESloineeNpnaitmñtleglomieki-dhtboehdeelreoest2lëoa0srng1eda9aeensdmimeenasoeaeoolrtenretmntoliaokvatnhmaae‘nilondswefhdefeefrieteieenvssseeservodsotiemreprlwsdveeeairlear-osrwodrsaedkMingeeeeaidtglguienerregmknseedoeneonnsOiEnkaNtagonSbOageea-rndne2u:u0i N1tinr9OaaGvAlarAganefaiebfelnkdyi.e1CPvsoeCos/roIuRliiteIsdkeatrtoinogi indekse in die oostelikste gebiede Niño-3 en seissotaewne.. RDeieëvnovoarul ihtsokaetvtiengelvhireiddie, tvyedrsikgilhleenidde emnoontlikhede van El Niño-/Suidelike Ossillasie-toestande Niño-1 + 2 het dit naby tot onder gemiddeld gebly (+ 0,3°C en -0,6°C onderskeidelik). inte(nEsNiStOe)itvkananSempteomobnetrli2k0w19iswsoerdlvmaleltigdiwe reoeosi svtiiprpel lyn in Grafiek 1 aangedui. Die onder see oppervlak temperatuur af- wykings (gemiddeld tussen 180 en 100°W) het toegeneem deels omdat ‘n oseaan-Kel- vin-golf ooswaarts uitgebrei het. Hierdie golf is veroorsaak deur afwykings op die lae westelike wind in die westelike en sentrale ekwatoriale Stille Oseaan. Op die see-opper- vlakte het die oostelike windafwykings oor ‘n groot deel van die Stille Oseaan geheers. Ondanks die onlangse opwarming, het die algehele oseaniese en atmosferiese stelsel oor die algemeen ENSO-neutraal gebly. Die El Niño-toestande moontlikheid het GrGarfaiefikek11: :GGrraaffiieessee vveerrggeelylykkininggvavnaEnNESNOS3O.43s.o4nesotoneesttaonedsetaOnkdteobOekrt2o0b1e9r 2019 verder verswak gedurende Oktober 2019 Die verwagting is dat die verhoging van die SST weer sal verlaag met die Noordelike halfrond se winter. Die vanaf die vooruitskatting van September 2019, maar toon ‘n effense opwaardse 7Ionrddieegnrodoiwettvewovowirru.Nistesuuigtitrdeawlveo-etoorsed.suctuaorndv.zierasdeiev2o0o1ru9i/t2s0kastetiinsogetnooknanstoenesd‘sn‘nnosrtmeraklemsoeoOisnotkelitknhv|eeiNdrwovaavgn. o‘D1niet9wveikrkwealigntge. temperature kan moontlik hoër as normaal wees vir die vroeë en middel gedeelte van die somer seisoen.
Boedelbeplanning in ‘n boerdery-omgewing deur Piet Swanepoel, Symington de Kock Prokureurs Navorsing het getoon dat daar oor die algemeen sekere foute is wat baie mense met betrekking tot boe- delbeplanning begaan. Ek bespreek graag ‘n paar van hierdie foute in hierdie artikel. Die algemeenste fout wat gemaak word, is dat baie mense versuim om enige boedelbe- planning te doen, omdat hulle nie presies weet wat om te doen nie, nie seker is wie wat moet erf nie en daar gedink word dat daar in elk geval nog baie tyd is om oor boedelbeplanning en testamente te dink. Nog ‘n algemene fout is die persepsie Wanneer iemand sterf, moet alle laste, Bogemelde bepaling was reeds van toe- dat die inhoud van iemand se testament koste en belastings in die boedel betaal passing op kapitale bates, soos grond, en gedurende hul lewe geheim gehou moet word, voordat die restant van die bates is daar kapitaalwinsbelasting hierop betaal- word. Indien die inhoud van iemand se tes- in ooreenstemming met die testament baar. Daar was voorheen ook kapitaalwins- tament aan alle erfgename bekend is, reeds verdeel kan word. Gewoonlik dink mens belasting betaalbaar op alle lewendehawe voordat die persoon te sterwe kom, skakel net aan die laste in die boedel wanneer in ‘n boedel, op die verskil tussen die dit enige onrealistiese verwagtinge van bereken word of daar genoeg fondse in markwaarde en standaard waarde van die erfgename uit en beperk dit familietwis tot die boedel beskikbaar sal wees. lewendehawe. (Die standaard waarde van die minimum. Indien daar tegniese detail lewendehawe is ‘n baie lae belastingwaarde is, wat almal nie altyd verstaan nie, is dit Die koste in ‘n boedel sluit onder andere wat, in terme van die Inkomstebelastingwet, raadsaam om kundige persone te betrek eksekuteursfooie, die fooi van die Meester aan lewendehawe gekoppel word.) om alles behoorlik aan al die erfgename te van die Hooggeregshof, waardasie- en verduidelik. Dit is ook raadsaam dat u alle advertensiekoste, begrafniskoste, asook Wild het ‘n nul standaardwaarde. Die effek- relevante dokumentasie bymekaar hou en oordragkoste in. tiewe maksimum belastingkoers, uit ‘n ka- die persone wat by u boedelafhandeling be- pitaalwinsbelasting oogpunt, beloop in die trokke moet wees, te laat weet waar hierdie Die invloed van die nuwe 9HA tot omgewing van 18% van wins (verskil tussen dokumente gehou word. die Inkomtebelastingwet, is dat basiskoste en markwaarde) wat belas word. lewendehawe en wild, in plaas Boedelbeplanning gaan dikwels meer van aan kapitaal-winsbelasting, Die invloed van die nuwe 9HA tot die oor gesinsverhoudings, as wat dit oor Inkomtebelastingwet, is dat lewendehawe die bate-oordrag en belastingbeplanning nou aan inkomstebelasting en wild, in plaas van aan kapitaalwins- handel. Die kwessie van hoe erfgename, onderhewig sal wees en sal daar belasting, nou aan inkomstebelasting wat nie by die boerdery betrokke is nie, op onderhewig sal wees en sal daar ook ‘n ‘n regverdige grondslag met erfgename ook ‘n verhaling van waarde- verhaling van waardevermindering op wat wel by die boerdery betrokke is han- vermindering op implemente, implemente, voertuie, ens. wees. Die teer word, kan veral ‘n besonder moeilike maksimum inkomstebelasting koers kan kwessie wees. Om alles op gelyke grond- voertuie, ens. wees. soveel as 45% van die waarde van die slag tussen u erfgename te verdeel, klink lewendehawe en wild wees. Die toename miskien na ‘n regverdige opsie, maar kan Belasting betaalbaar in ‘n boedel sluit in koste (in die vorm van belasting) in die dit in die eerste plek die erfgename wat hoofsaaklik boedelbelasting, kapitaal- boedel is dus in die omgewing van 27% by die boerdery betrokke is noodsaak om winsbelasting en inkomstebelasting in. van die waarde van die lewendehawe en op te hou boer omdat hulle nie meer ‘n Daar is al baie oor boedelbelasting en ka- wild in die boedel. ekonomiese eenheid besit nie en is daar pitaalwinsbelasting geskryf. ‘n Voorbeeld tweedens wetgewing wat byvoorbeeld van hoe inkomstebelasting die koste in Daar kan verskeie benaderings gevolg meerdere eienaars van een plaas verbied. u boedel kan verhoog, is die gevolge van word om bogemelde probleem aan te In sekere omstandighede sal u as boe- artikel 9HA, wat in 2016 by die Inkomste- spreek. Een daarvan is om van artikel 42 delbeplanner besluite moet neem wat so belastingwet gevoeg is. In kort, kom dit van die Inkomstebelastingwet gebruik regverdig moontlik sal wees, maar wat daarop neer dat wanneer ‘n persoon te te maak. In terme van dié artikel, mag nie noodwendig ‘n gelyke verdeling tot sterwe kom na 1 Maart 2016, dit geag word byvoorbeeld iemand se lewendehawe aan gevolg sal hê nie. In sulke omstandighede dat hy al sy bates, insluitend sy voorraad, ‘n maatskappy “verkoop” word in ruil is dit belangrik om u besluite met die verkoop het teen markwaarde. Vir ‘n boer vir aandele met ‘n soortgelyke waarde in erfgename te kommunikeer, ten einde on- is sy lewende hawe en wild sy voorraad. daardie maatskappy. Sodanige transaksie realistiese verwagtinge onder erfgename is dan totaal en al van inkomstebelasting uit te skakel. Voldoende likiditeit in ‘n boedel bied die sleutel tot ‘n vinnige en doeltreffende boe- delbereddering. Verborge koste is egter dikwels die oorsaak van onvoldoende likiditeit in ‘n boedel. 8 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
vrygestel, indien aan al die vereistes wat Bogenoemde probleme moet nie in isolasie • Die nagaan van die strukture waarin die wet daarstel, voldoen word. gesien word nie. Die beste oplossing kan u besigheid bedryf om optimale belas- bewerkstellig word deur ‘n behoorlike tingvoordele in lewe te benut; Die gevolg van die transaksie, is dat die boedelbeplanning deur ‘n kundige te laat persoon wat die vee aan die maatskappy doen, waar alle relevante omstandighede • Die nagaan van trustaktes en u testa- oorgedra het, in ruil vir aandele in die in berekening gebring word. ment om te bepaal of dit nog aan die maatskappy, dan aandele in ‘n maatskap- nuutste standaarde voldoen. py besit, in plaas van vee. Aandele is aan Behoorlike boedelbeplanning sluit onder kapitaalwinsbelasting onderhewig, in andere die volgende in: Die gebrek aan voldoende rekordhouding plaas van inkomstebelasting en dus word is ‘n groot probleem vir die eksekuteur die ekstra ongeveer 27% inkomstebelas- • Ondersoek na die uitvoerbaarheid van u van die boedel. ‘n Behoorlike boedelbe- ting, soos hierbo verduidelik is, bespaar. testamentêre wense; planning sal ook vir u in hierdie opsig van waarde wees. Hou u boedelbeplanning op Dit is egter van groot belang dat, indien • Bepaling van hoe u afhanklikes versorg datum en op ‘n veilige plek, ten einde te u sou oorweeg om van gemelde artikel 42 sal word na u afsterwe; verseker dat dit beskikbaar is, indien u te van die Inkomstebelastingwet gebruik te sterwe sou kom. maak, die korrekte kontrakte opgestel word aangesien gemelde artikel 42 spe- sifieke voorskrifte neerlê wat nagekom moet word. Soos met enige ander wet- gewing, kan dit tot groter probleme lei, indien dit verkeerd aangewend word. Die alternatief is om ‘n Maatskappy-Trust- struktuur te skep en oor tyd u boerdery uit te faseer in die maatskappy. Inkomstebelasting gevolge soos die feit of u maatskappy as kleinsake korporasie sal kwalifiseer, al dan nie, moet ook in berekening gebring word. Dit is dus baie belangrik dat die aangeleentheid met u rekenmeester bespreek word voordat daar tot aksie oorgegaan word. KINGJAMES 47780/A Versekering wat koning kraai op die plaaswerf. As die leier in korttermynversekering vir oor 100 jaar verstaan Santam die boerderybedryf. Daarom verseker ons alles van jou vee en oeste tot jou persoonlike en boerderybates onder een sambreel. Santam. Regte, egte versekering. Vir meer inligting, bel jou makelaar of besoek www.santam.co.za/products/agriculture. Santam is ’n gemagtigde finansiële-diensverskaffer (lisensienommer 3416).
ARTIKELS Kontak Terratek gerus by 018 581 1016 vir ’n ingeligte en winsgewende konsultasie. Die gebruik Ureum is ‘n uiters beweeglike voedingstof Kalsiumammoniumnitraat of KAN, ook van ureum in gronde vanweë die negatiewe lading en bekend as kalksteenammoniumnitraat, is teenoor KAN is die grootste oorsaak van waterbesoedel- ‘n wydverspreide anorganiese kunsmis, wat ing deur die landbou. Dit word maklik deur byna 4% van alle stikstofkunsmis is wat Ongeveer 80% van die lug wat ons plante opgeneem en is die dominante stik- wêreldwyd gebruik word. KAN het die hoog- inasem bestaan uit stikstof. Vanuit stofbron vir gewasproduksie. Ureum word ste en mees klimaatsgevoelige emissies hierdie groot hoeveelheid stikstof in baie formulasies as ‘n groot komponent van die kweekhuisgas stikstofoksied (N20). wat in die lug beskikbaar is, gebruik in kunsmis gebruik en is baie oplosbaar in gewasse omtrent niks daarvan nie. Die water. Sodra die ureum egter na ammoni- Produsente moet let op die enigste natuurlike manier waar stikstof uit um omgeskakel is, word dit grotendeels voordele en nadele van die die lug vir plante as ‘n voedingselement op die katioon uitruilvlakke van die grond gebruik van ureum en KAN as kan gebruik word, is deur middel van vasgehou en loog dit nie meer maklik nie. vorme van stikstofbemesting. rhizobium bakterië. Baie klein hoeveelhede Daarom hang die omvang van ureumbe- word deur middel van sneeu, hael en reën- weging grootliks af van die vogtoestande Figuur 1 dui die beskikbare stikstof persen- val vir die plante beskikbaargemaak vanuit voor hidrolise en die tydsduur voordat tasie van die twee kunsmisstowwe op die atmosfeer. Ander vorme van stikstof hidrolise plaasgevind het. verskillende dieptes aan. Dit is duidelik dat moet deur die verbruiker toegedien word die KAN meer stikstof beskikbaar stel op om opneembaar te wees vir die plante. Toediening van ureum wissel tussen dieper vlakke in die grondprofiel. Ons moet 40 en 300 kg per hektaar vir verskeie net in ag neem dat beide kunsmisstowwe Die gebruik van die regte kunsmisstowwe gewasse se produksie. By besproeiing kan op die grond oppervlak toegedien was is uiters belangrik om die beste uit ons ureum droog breedwerpig op die grond en deur middel van water deur die profiel beperkte produksie-areas en gewasse te toegedien word, of opgelos word en deur geloog of beskikbaar gestel is. haal. Produsente moet let op die voordele die besproeiingswater toegedien word. en nadele van die gebruik van ureum en Namate die stikstofvlakke verhoog, neem Die gevolgtrekking is dat ureum minder KAN as vorme van stikstofbemesting. die persentasie ammoniakverlies toe kos, dit gee ‘n vergelykbare opbrengs- omdat ureum vatbaar is vir die verlies van prestasie teenoor KAN, maar die totale Ureum het die hoogste stikstofinhoud ammoniak (NH3) tydens die omskakeling N-beskikbaarstelling, is laer. Die stikstof van alle vaste stikstofhoudende kunsmis- na ammonium stikstof. beskikbaarstelling van ureum bied die stowwe wat algemeen gebruik word. Meer potensiaal om die nasionale stikstofver- as 90% van die wêreldwye industriële Ureum kan ‘n waardevolle bron van bruik te handhaaf of te verhoog met ver- produksie van ureum is bestem vir gebruik plantvoeding wees terwyl dit nog in die minderde emissies van kweekhuisgasse as kunsmis vir stikstofvrystelling. Ureum ureum-vorm is. Die meeste stikstofopname naamlik stikstofoksied. Elkeen van die bestaan uit 46% stikstof en is wêreldwyd van ureum vind egter daarna plaas waar stikstof bemestingstowwe het verskillen- meer beskikbaar as kalsiumammoniumni- dit in die grond omgeskakel word na am- de eienskappe wat deur die produsent traat (KAN). monium en nitraat. Plante kan ureum direk gebruik kan word tot die beste voordeel vir absorbeer, maar dit is nie aktief betrokke by elke tipe produksiepraktyk. plantvoeding nie, totdat dit eers gehidroli- seer is tot ammonium deur urease wat ‘n plant geproduseerde ensiem is. Beweging van N 70 60 50 N%40 Ureum(46) KAN(28) 30 20 10 0 7.5 11.25 15 18.75 22.5 0 Diepte (cm) Lintmodel van Helicobacter Pylori Urease Figuur 1: Beweging van oppervlaktoegediende stikstof deur middel van water loging 10 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
ARTIKELS SUIDWES TERRATEK BIED KUNDIGHEID IN BOTSWANA deur Esmond Coen, Terratek produsente wat die praktyke aanneem en ondersteuning verleen, vrae vertaal en ver- toepas word beloon deur toegang na meer skillende belangrike faktore en konsepte Terratek, Suidwes Landbou se pre- en beter gewasinsette. uiteengesit. Die aanbieding is in twee sisieboerdery-afdeling, het onlangs sessies verdeel met ‘n ligte middagete ʼn klompie landbouprodusente in Produkte soos kalk en stikstofkunsmis tussenin. Vrae is beantwoord en tydens Botswana besoek waar waardevolle kun- word nie as die norm op die generiese die middagete is verskillende onderwerpe digheid en ondersteuning gebied is. insetmiddele subsidie vir produsente bespreek. Volgens Mnr Loeto Makobate, toegestaan nie, maar met die toegevoeg- word die uitdeelstukke steeds gebruik deur Botswana se Atlanture Investments het de waardedienste van Atlanture Invest- die produsente by produksie en produksie Terratek genader vir die interpretasies ments en Terratek, het die produsent middele besprekings en as waardevolle en aanbevelings op grondontledings wat toegang daartoe. Terratek assisteer At- kleinnood bewaar. deur Nvirotek, Suidwes se landboukundige lanture Investments met die bestellings laboratorium, vir hulle gedoen is. Atlanture van kalk vir die uitvoer daarvan na Die boere is van verskillende ouderdoms- Investments is ‘n landboumaatskappy wat Botswana se produsente. groepe en die aantal manlike boere is ‘n dienste en produkte aan boere in Tonota bietjie hoër as die vroulike boere. Sommige en omliggende omgewing verskaf. ‘n Boeredag is op 26 Junie 2019 in plase word deur vroue besit en het ‘n Tonota gehou by Atlanture Investments plaasbestuurder wat na die plaas omsien. Tonota is ongeveer 30km suid van se besigheidsperseel wat gereël is deur Sommige vroulike boere sien om na hul eie Francistown in die Sentrale distrik van Makubate en Lejowa. Die boeredag is plase en boer aktief. Plaasgroottes wissel Botswana. Die A1-hoofweg loop deur die deur 23 boere, twee voorligtingsbe- tussen 5 tot 20 hektaar met enkele uitson- dorp en Atlanture Investments se besig- amptes van die Ministerie van Landbou derings van groter boerderyeenhede. Die heidsperseel is ongeveer 400meter vanaf en vier werknemers van Atlanture belangrikste gewasse wat geplant word, is die hoofweg. Die besigheid word deur Investments bygewoon. mielies, sorghum, giers (millet), sonneblom Mnr’e Loeto Makubate en Mmoloki Lejowa en lablab (Hyacinth boontjie of Dolichos) bestuur en daar is tans vier personeellede ‘n Aanbieding is gemaak deur Terratek, wat vir veevoer. wat hul bystaan. Tonota word omring deur die volgende onderwerpe insluit: ongeveer 100 000ha landbougrond met Terratek en Atlanture Investments het ongeveer 150 000ha, 40km noord in die • Suidwes Landbou se struktuur en sake- sedert die begin van die vennootskap 168 Tlhalogang- en Mathangwane-omgewing. eenhede; produsente bygestaan met grondontledings Die Atlanture Investments perseel is 4,5ha interpretasies, bemestings- en kalkaanbe- groot met ‘n sekuriteitskantoor, parkeerter- • Terratek se kundigheid en dienste; velings. Verdere besigheidsmoontlikhede rein, kweekhuis, kantore, raadsaal / klas- en diensteverskaffing word tans ondersoek. kamer, twee pakhuisareas, werkswinkel en • Plantbeskikbaarheid by verskillende ‘n kleiner pakhuis. Die tweede kweekhuis pH-vlakke; Skakel Terratek gerus vir enige behoeftes word tans opgerig vir die uitbreiding van rondom presisieboerderypraktyke by: die groente-saailingproduksie. • Oorsig van plantvoedingstowwe en die 018 581 1000 belangrikheid daarvan; Atlanture Investments se produkte en dienste sluit in die verskaffing van • Die stikstofsiklus en prosesse; implemente, gewasproduksie insetmid- dele, ruvoer en groentesaailinge, onder • Versuring van die grond; andere. Met Terratek se hulp word daar nou ‘n volledige diens verskaf van grond- • pH- regstelling en berekeninge; monsterontledinginterpretasies, gewas-, kalk-, en kunsmisaanbevelings. Die ven- • Konsepte vir voedingstowwe: nootskap is ten doel om die regte tipe en hoeveelheid van bemestingstowwe aan --P-regstelling en berekeninge; te beveel om opbrengs van gewasse in die gebied te verhoog. --K-regstelling en berekeninge; Daar word ‘n hoë waarde aan die diens ge- --N-regstelling en berekeninge; heg deur die produsente, want hulle word bemagtig om vir die regte produkte en --hoeveelheid kunsmis en seleksie. hoeveelde te kwalifiseer waar die Botswa- na regering hul bystaan met subsidies Inligting oor kunsmiseffektiwiteit en plant- vir die produksie van gewasse. Die inter- voedingstowwe wat deur gewasse verwy- pretasie- en aanbevelingsverslag van die der is, asook die verslag oor die chemiese grondontledings word deur die produsente ontleding van grondchemiesestowwe, is aan die beamptes van die Ministerie van aangebied as uitdeelstukke vir die pro- Landbou verskaf waar koopbewyse vir die dusente wat tydens die aanbieding gebruik aanbevole produkte aan die produsente en na verwys is. uitgereik word. Die aanbevelingsverslag is ‘n voorvereiste indien daar van die Die produsente het aktief deelgeneem generiese insetmiddele subsidie afgewyk gedurende die aanbiedings en het ver- wil word. Die Botswana-regering bevorder skeie vrae gevra. Makubate en Lejowa wetenskaplike landboupraktyke en die het tydens die aanbieding taalkundige www.suidwes.co.za 11Okt | Nov ‘19
ARTIKELS PLANT JY WIT OF GEEL? deur Arno Fouché – Suidwes graanverkryger Met die nuwe plantseisoen om die draai kom die vraag weer- eens by produsente op: plant ek wit- of plant ek geelmielies? Met die westelike produksiegebied wat tradisioneel meer witmielies produseer as geelmielies, gaan ons in hierdie artikel kyk na moontlike scenario’s wat vanjaar kan uitspeel. In surplus produksiejare kan witmielies as ‘n plaasvervanger vir Uit Tabel 1 kan ons sien dat indien aanplantings en die oes sou geelmielies gebruik word, omdat dit meer algemeen beskikbaar realiseer soos wat verwag word, die verwagte eindvoorraad van is en dan ook teen laer pryse en laer premies verhandel. In die witmielies amper een miljoen ton meer as dié van geelmielies kan westelike produksiegebied, wat grootliks witmielies produseer, wees, terwyl die tien jaar gemiddeld vir die verskil in wit-en geel- skep dit probleme vir ons produsente. Witmieliepryse verhandel mielie-eindvoorraad rondom 350 000 ton is. Presies hierdie tipe gewoonlik laer as geelmieliepryse, maar in surplus jare raak hierdie scenario het veroorsaak dat die hoeveelheid witmielies wat vir verskil in pryse, ook genoem die “colour split”, selfs groter, wat tot diere/industriële gebruik aangewend is gedurende die 2010/11-, verdere verliese vir produsente kan lei. Dit is dus belangrik om te 2014/15- en 2017/18-seisoene aansienlik toegeneem het. Ten kyk na wat die verwagtinge vir die seisoen is wanneer hierdie tipe einde van die surplus voorraad ontslae te raak en die balansstaat besluite gemaak word. weer te herstel, is daar gedurende hierdie seisoene tot soveel as 32% vir ander doeleindes as menslike gebruik aangewend, Soos genoem, is die westelike produksiegebied altyd in ‘n tekort teenoor ‘n 20 jaar gemiddeld van 17%. vir geelmielies en verhandel geelmielies teen beter beskikbare premies. Die witmielie-aanplantings teenoor geelmielie-aan- Hierdie gebeure plaas geweldige druk op witmieliepryse en verhandel plantings verskil oor ‘n tien jaar gemiddeld met amper 400 000 witmielies dan heelwat laer as geelmielies. Gedurende boge- ha meer witmielie-aanplantings as geelmielies. In ‘n jaar soos noemde seisoene, met die uitsondering van 65 000 ton gedurende vanjaar waar daar in die westelike produksiegebied beduidend 2014/15, is geen geelmielie-invoere aangeteken nie, terwyl die 20 baie oorlê lande is, asook lande waarop die afgelope seisoen jaar gemiddelde invoersyfer 433 648 ton per jaar beloop. sonneblom geplant was, kan die witmielie-aanplantings in die westelike dele van die land aansienlik hoër wees as normaal. Produsente moet deeglik bewus wees van hierdie faktore wan- Die bo-normale reën wat gedurende April oor groot dele van neer planttyd aanbreek om maksimum wins per hektaar te haal. die westelike produksiegebied uitgesak het, sit produsente ook Die ewige vrees vir ‘n droogte in die westelike dele van die land effens op die voorvoet vir die komende seisoen wat voorseisoen plaas ‘n demper op die aptyt vir geelmielie-aanplantings. Die bewerkings betref. Dit, tesame met die oorlê lande, kan die ver- verloop van die seisoen moet noukeurig dopgehou word om te wagte witmielie-aanplantings verder ondersteun. Tabel 1 hierby verseker dat produsente die regte besluite maak. toon ‘n geprojekteerde balansstaat van wit- en geelmielies vir die komende seisoen. Die verwagte oppervlakte aanplanting is In Figuur 1 word die weeklikse afwyking in see-temperature in die gebaseer op die gemiddelde aanplanting oor afgelope tien jaar Niño 3.4 gebied vir die periode vanaf September 2018 tot Sep- vir wit- en geelmielies. In die geval van witmielies is die oppervlak tember 2019 getoon. Hoe laer die afwyking of hoe meer negatief met 7% of 100 000 ha verhoog. Neem in ag dat die syfer nog die afwyking is, hoe nader beweeg ons aan ‘n La Niña-verskynsel, steeds vêr onder die 1 643 100 ha witmielies is wat in 2017 wat die vooruitsigte vir reën gunstig beïnvloed. Tans is die EN- aangeplant is. SO-voorspelling sterker neutraal, wat op ‘n moontlike normale seisoen dui. As ons al hierdie faktore in ag neem, kan produsente WITMIELIES GEELMIELIES dit oorweeg om ‘n deel of ‘n groter deel as gewoonlik geelmielies te plant om hierdie prys- en premie-geleenthede te benut. Beginvoorraad 30 April 2020 1 073 840 508 963 --Verwagte hektare aanplant 1 532 811 1 054 794 --vyf jaar gemiddelde opbrengs 4,53t/ha 5,4t/ha LEVEL per hektaar MEDIUM El Niño Beraamde produsente 6 943 633,83 5 695 887,60 lewerings 2020/21 SWAK/WEAK El Niño Beraamde aanbod 8 017 473,83 6 204 850,60 2020/21-seisoen NEUTRAAL/ NEUTRAL Tien jaar gemiddelde vraag per (6 424 918,40) (5 581 106,10) seisoen SWAK/WEAK La Niño Beraamde eindvoorraad 30 1 592 555,43 623 744,50 April 2021 El Niño toestande uitgeroep / El Niño conditions declared: El Niño toestande afgeroep / El Niño conditions called off: • Tien jaar gemiddelde verbruik 441 561,00 356,314.00 per maand Figuur 1. Weeklikse afwyking van see-temperatuur in die Niño 3.4-gebied. • Voorraad in maande bereken 3,6 1,8 volgens die tien jaar gemid- Ongeag hoe die seisoen uitspeel, kan produsente gerus Suidwes delde verbruik nader om hulle met bemarkingsbesluite by te staan deur middel van kundige advies en ons unieke Portefeuljebestuursmodel. Tabel 1. Geprojekteerde balansstaat vir wit- en geelmielies vir die komende seisoen. 12 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
NUUS OOS VRYSTAAT KAAP BEHEREND EIENDOMS BEPERK SUIDWES BEHEREND (RF) EIENDOMS BEPERK Geïnkorporeer in die Republiek van Suid-Afrika. Geïnkorporeer in die Republiek van Suid-Afrika. Registrasie nommer: 1999/004070/07 Registrasie nommer 1998/007242/07. (“OVK Beherend”) (“Suidwes”) OOS VRYSTAAT KAAP BEDRYF BEPERK Geïnkorporeer in die Republiek van Suid-Afrika. Registrasie nommer: 1999/004069/06 (“OVK Bedryf”) GESAMENTLIKE OMSIGTIGHEIDSAANKONDIGING Aandeelhouers word hiermee in kennis gestel dat OVK Bedryf, OVK Beherend en Suidwes begin het met onderhandelinge wat, indien suksesvol afgehandel, die waardes van die onderskeie maatskappye se aandele wesenlik mag beïnvloed. Die aandeelhouers van die onderskeie maatskappye word vervolgens aangeraai om omsigtig handel te dryf met die onderskeie maatskappye se aandele tot ‘n verdere aankondiging gemaak word of hierdie omsigtigheidsaankondiging onttrek word. In opdrag van die onderskeie rade. Vir enige navrae kontak Ladybrand Leeudoringstad Dirk du Plessis Derek Linde Tel: 051 923 4516 Tel: 018 581 1022 Sel: 082 772 3228 Sel: 082 526 0995 E-pos: [email protected] E-pos: [email protected] Regsadviseur vir OVK Beherend Regsadviseur vir Suidwes en OVK Bedryf Gesamentlike Regsadviseur: White & Case SA BEESVET 33+ GROEI ONS BELOFTE AAN JOU uppe marketing A20900 JOU BEESTE EN JOU WINS SAAM Met spesifiek-geformuleerde proteïenkonsentraat, Beesvet 33+, is dit nie net jou beeste wat gaan spog met bultende spiere en massatoename nie ... ook jou beursie gaan bult met die ekstra wins. Gee die mees ekonomiese Stimuleer voeromset en R vleisbeesafronding met die groei as gevolg van die groeibevorderaar. laagste koste per kg massatoename. Verseker maksimum wins. Verminder voeding- steurnisse en koksidiose. PROTEÏENKONSENTRAAT Vir meer inligting oor Molatek se spesifieke voere en dienste, kontak: RCL FOODS: www.rclfoods.com MOLATEK: +27(0)13 791-1036 | www.molatek.co.za | [email protected] 13Okt S|aNmeowverk‘1in9g lei tot prestasie Beesvet 33+ (V17357) (Wet 36 van 1947) www.suidwes.co.za
NUUS Verskillende 2. Eendpoot skoffelskare • Bulhoring skoffelskare is geskik vir hoër skoffelskare • Hierdie skoffelskare word hoofsaaklik werksnelhede en veroorsaak minder en hulle grondweerstand en grondversteuring. kenmerke gebruik vir saadbedvoorbereiding en ook tussen-ry onkruidbeheer van gewasse. 5. Opert skoffelskare, ook bekend as Daar is verskeie tipes skoffelskare • Hierdie skoffelskare laat ‘n fyner, meer Varkoor-skare op die mark beskikbaar. In hierdie egalige grondpatroon. Daarom is dit artikel word gefokus op die gewildste ideaal vir voorbereiding van die saadbed. • Hierdie skare se primêre doel is vir die opert/ soorte, die kenmerke daarvan en die doel • Die skoffelskare se aanhegting kan ook vorming van grondwalle, bv. by aartappels. van elkeen. plat/skerphoekig wees, of per rondvor- mige skag met een of twee aanhegtings • Die skare is ook by uitstek gewild vir trek 1. Konvensionele skoffelskare, ook bekend boutgate. van vore om windbeheer toe te pas. as breedwerk skoffelskare • Die aanhegtingshoek van die eendpoot skoffelskare is ook uiters belangrik vir • Die opertskare is in verskeie werkswydtes • Hierdie skoffelskare word hoofsaaklik optimale snypatroon. beskikbaar asook slegs links of slegs regs. gebruik vir algemene breedwerk grondbe- werking waar vog en materiaal bewaring 3. Skoffelpunte of ook bekend as Tillerpunte Algemene punte van belang in die aankoop belangrik is. • Hierdie punte word primêr gebruik waar en gebruik van skoffelskare • Primêre aanwending is tydens breë minimum grondversteuring benodig word. • Om die grootte of werkbreedte van skof- grondbewerking na strooptyd om spesi- • Gewild by tussen-ry bewerking en kuns- felskare te bepaal, meet dit agter, van fiek materiaalbewaring en -verspreiding, punt tot punt. vogbewaring en onkruidbeheer toe te pas. mis toediening. • Die skagvorm van die skoffelskare, rond • Hierdie skoffelskare laat ‘n growwe grond- 4. Bulhoring skoffelskare of plat, is uiters belangrik vir korrekte patroon wat ook belangrik is vir windbeheer. • Bulhoring skoffelskare is ook bekend as aanhegting, werking en lewensduur van die skare. • Daar is twee belangrike kenmerke by die hoë produktiwiteit skoffelskare. skare wat in ag geneem moet word by die • Die skare is kenmerkend vir aggressiewe • Aantal boutgate is belangrik vir korrekte aankoop van die korrekte skoffelskare, nl: aanhegting. Een gat, twee gat of dalk met onkruidbeheer en verminder grondkom- ‘n slotgat. --Die aanhegtingshoek van die skaar. Die paksie. skaar moet ‘n plat snypatroon handhaaf • Die aanhegtingshoek of aanvalshoek en nie op sy toon werk nie. van skoffelskare is uiters belangrik vir effektiewe bewerking en lewensduur van --Die skag waarmee die skoffelskaar aan die skare. die tand vasheg kan plat/skerphoekig wees, of gerond wees. Afhangende van die tipe skoffeltande wat gebruik word, moet die regte skare aangekoop word. • Die lae profiel en geboë vlerkontwerp voorsien langer lewensduur en behoud van oorspronklike vorm. 14 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
E ektiewe onkruidbeheer … elke keer Roundup® – steeds die e ektiefste oplossing. Wanneer dit kom by breëspektrum-onkruidbeheer as deel van ’n oesbeskermingsprogram, bly Roundup se konsekwente kwaliteit steeds onoortreflik. Roundup is mengbaar met ’n wye reeks ander oesbeskermingsprodukte. Dit is die ideale produk wat bewaringslandbou moontlik maak en hou jou grense, landerye en meerjarige gewasse onkruidvry. So help dit jou gewasse om hul volle potensiaal te bereik. TURBO • Bevat Transorb™-tegnologie vir vinniger absorpsie en translokasie • Gebruik dit as ’n voor-plant onkruiddoder vir gemoedsrus. • Toedieningsaanpasbaarheid volgens individuele etiketaanbevelings • Maak bewaringslandbou moontlik. • Is reënvas binne twee ure na toediening. • Breëspektrum-onkruidbeheer • Verseker oesveiligheid. • In Roundup Ready -gewasse kan dit na opkoms bo-oor die gewas gespuit word of as ’n gerigte bespuiting op bv. mielies, soja en katoen. • Is reënvas binne een uur na toediening. uppe marketing A20548/OE Vir doeltre endheid en oesbeskerming, asook die korrekte gebruik van Roundup® bevat 360 g glifosaat/ℓ. Wees versigtig. Reg.nr. L0407 (Wetnr. 36 van 1947), die produkte, lees die produketikette vir volledige gebruiksaanwysings. Roundup® PowerMAX bevat 540 g glifosaat/ℓ. Wees versigtig. Reg.nr. L7769 (Wetnr. 36 van 1947), Slegs die korrekte en verantwoordelike gebruik van hierdie onkruiddoders Roundup® TURBO bevat 450 g glifosaat/ℓ. Reg.nr. L7166 (Wetnr. 36 van 1947), is Groep G-onkruiddoders en is geregistreerde handelsmerke van Monsanto Technology LLC. Gebruik die onkruiddoder op ’n veilige manier. Monsanto Suid-Afrika (Edms) Bpk, Posbus 69933, Bryanston, 2021. sal uitstekende onkruidbeheer verseker wat die groei van jou oes en www.suidwes.co.za Okt | Nov ‘19 15profyt tot gevolg sal hê.
PRODUKNUUS FOSFAATAANVULLING VIR BEESTE EN SKAPE Fosfaat in die somer vir produserende en reproduserende bly Daar bestaan min twyfel oor die egter belangrik en veral omdat dit verse- noodsaaklikheid van fosforaanvulling vir Fosfaat (P) is betrokke by ‘n magdom ker dat die nodige spoorelemente ook vleisbeeste gedurende die somer, maar fisiologiese prosesse in die liggaam, verskaf word. Die aanvulling van 1g P/ die noodsaaklikheid van fosforaanvulling onder andere, energiemetabolisme. skaap/dag vir droë diere en 2g P/skaap/ gedurende die winter is ‘n baie kontro- ‘n Tekort aan P, veral tydens die aktiewe dag vir produ- serende en reproduserende versiële onderwerp. Fosfaataanvulling is reproduksiefase, lei tot aptytverlies, ge- diere word algemeen aanbeveel. meer krities by beeste onder weidende wigverlies, melkverlies, lae speenmassa en situasies as by skape. Fosfaatbehoeftes uiteindelik word reproduksie ingeboet. Uit die tabel is dit duidelik dat daar ‘n by skape is laer as by beeste hoofsaaklik groter behoefte vir P in die somer of omdat skape meer selektief wei en fyner So ‘n dier sou in die opvolgende jaar nie tydens laat dragtigheid en laktasie is. Dit blaarmateriaal met ‘n hoër voedings- kalf nie, maar omdat sy droog is, sal; haar is ook duidelik dat selfs somerweiding nie waarde selekteer. Skape het ook ‘n korter liggaamsreserwes aan P opbou in die dan in die dier se P-behoefte kan voorsien dragtigheids- en laktasieperiode en ‘n beenmatriks, wat haar dan in staat stel om nie. Voorts, kan die afleiding ook gemaak relatiewe lang periode tussen speen en weer beset te raak. Dit is dus ‘n wipplankef- word wat die stremming op die dier sou herbesetting, wat dus meer tyd toelaat vir fek wat met reproduksie verkry word. wees indien laktasie in die winter sou die herstel van fosfaatreserwes. plaasvind. P-aanvulling sou in so ‘n geval P word hoofsaaklik in been gestoor en verdubbel! Dit word aanbeveel dat droë Weidings se fosfor- en proteïeninhoud voortdurend gemobiliseer om in die dier beeste 6g P/dag ontvang, laat dragtige is gekorreleerd met mekaar en volg ‘n se wisselende behoeftes te voorsien. verse en koeie en jong groeiende diere seisoenale neiging met maksimum-vlak- Tydens ‘n P-tekort verdwyn dit meer uit die 9g/dag en lakterende koeie 12g/dag. ke in die reënseisoen en minimum-vlakke been as wat weer vasgelê word. Dit is ook Hierdie aanbeveling kan aangepas word in die winter (somerreëngebiede). ‘n belangrik dat nie net P nie, maar ook kal- vir uiterste P-gebrekkige gebiede soos die Mens kan aanvaar dat weidings met ‘n sium en magnesium uit die been verdwyn Vryburg omgewing waar 16g P/dag aan- proteïentekort ook te min fosfor sal hê. tydens ‘n tekort. Hierdie minerale word beveel word vir laat dragtige en lakterende Dikwels word aangeneem dat die dier geresorbeer uit die been en nie net fosfaat koeie en 9g P/dag vir die res van die jaar se fosfaatreserwes genoeg is vir al sy alleen geabsorbeer nie. Dit is dus duidelik (De Waal et al, 1996). funksies. Elke dreinering van fosfor uit dat ‘n fosfaattekort ‘n kettingreaksie van die reserwes moet egter later aangevul ander voedingstekorte en metaboliese Die argument onstaan dikwels dat die word. Fosfaat word gewoonlik in die steurnisse kan veroorsaak. aanvulling van P duur is. Die is egter ‘n baie somer aangevul, maar as die aanvulling groot risiko om nie P aan te vul nie en kan te min is, is die dier se vermoë om P-aanvulling geskied gewoonlik in die die veeboer uiteindelik baie duur te staan sy reserwes aan te vul, ook beperk. somer en die beste respons word ook kom. LUBERN se korrek geformuleerde en Smaaklike fosfaatlekke verseker dat dan verkry. Die rede is eenvoudig om- klaargemengde LUBERN P6 is die ideale genoeg fosfaat in die somer ingeneem dat somerweiding meestal voldoende gebalanseerde P-aanvulling wat behalwe word. Hoewel die nadelige gevolge van proteïen (meer as 8% RP) en energie P ook in die dier se daaglikse spoormine- ‘n fosfortekort nie dadelik waargeneem bevat en P die beperkende nutriënt vir raalbehoeftes voorsien. sal word nie, sal dit in die volgende pro- prestasie is. Die verhoogde prestasie is duksieseisoen negatiewe resultate, soos dan ook veral die gevolg van verhoogde LUBERN P6 bevat al 7 essensiële spoorele- ‘n lae besetting, asook swakker kondisie weidinginname. Die aanvulling van P in mente. LUBERN het ook LUBERN P12 wat en groei, begin toon. die winter moet dus gepaard gaan met met sout gemeng word om ‘n P6 te kry. veral RP-aanvulling, omdat winterweiding Inname is ongeveer 200g/dag. Fosforaanvulling kan nie in isolasie arm aan RP is. gesien word nie, maar moet saam met proteïen en energie beskou word. Die Die vraag ontstaan dikwels hoe belangrik Fosfaat in die wintermaande grootste dilemma kom voor waar in die droë winter slegs fosfaatbevattende P-aanvulling vir skape is? Vanweë die Een aspek waaroor daar heelwat verwar- lekke aan diere gevoer word sonder inagneming van proteïen en energie. feit dat skape ‘n beter weiding selek- ring bestaan, is die noodsaaklikheid van Fosforaanvulling alleen sal tot groter gewigsverlies lei, wat primêr voorkom sievermoë het, P beter hersirkuleer dmv fosforaanvulling gedurende die winter omdat die dier sy energiereserwes moet aanwend om die opgeneemde fosfor speeksel en ‘n definitiewe droë periode en droë weidingstoestande. Gedurende te benut. Die gebruik van fosfor in die winter moet egter in balans met proteïen het waartydens P-vlakke in die been her- die droë wintermaande moet die ges- en energie wees. Verskeie navorsers het die onderlinge verwantskap tussen stel, blyk P-aanvulling van minder belang amentlike aanvulling van proteïen en energie, proteïen en fosfor aangetoon. In die winter word op die aanvulling te wees. P-aanvulling op groenweiding energie eerstens aandag geniet omdat van proteïen en energie gefokus, maar fosforaanvulling is ook nodig om die dit die eerste twee bep- dreinering van beenfosfor te beperk en rumen mikrobe-werking te stimuleer. FOSFORBEHOEFTE VAN 533 kg KOEI erkende voedingsfaktore is wat die werking van Die resultate (tabel 1) van ‘n gekombi- neerde somer- en winter fosforaanvulling Winter Somer rumen mikrobe beïnvloed. word duidelik gedemonstreer in die proef Daarom word ‘n onder- van de Brouwer (1990) by die Departement van Landbou, Potchefstroom. P-behoefte, NRC, 2000 (g/dier/dag) 13 24 houdslek of rumenstimu- lerende lek dan voorsien. P-inhoud van weiding % 0.06 0.12 Rumen-mikrobes benodig veral ook baie fosfor vir Inname van weiding (% van iggaamsgewig) 1.7 2.2 hul normale werking. ‘n Fosfor tekort het ‘n Inname van weiding (kg/dag) 9.0 11.7 regstreekse invloed op die werking van mikrobes, en P-inname uit weiding (g/dag) 5.4 14 dus ook op die vertering van die ruvoer wat deur P-tekort relatief tot behoefte (g/dag) 7.6 10 die dier ingeneem word. Tabel 1 16 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
PRODUKNUUS Tabel 1: Resultaat van fosforaanvulling (De Brouwer, 1990) Winteraanvulling Someraanvulling Eindgewig (kg) Eindkondisie Eindfosforinhoud in been (g/dier/dag) (g/dier/dag) (1 tot 5) (mg/cm³) 485 10 8 483 2,25 175,9 10 4 467 2,38 140,6 10 0 502 1,88 126,5 5 8 482 2,44 164,3 5 4 486 1,94 141,1 5 0 486 1,94 86,3 0 8 471 1,88 85,9 0 4 396 1,75 73,6 0 0 1,00 63,9 Tabel 2 Die beste resultate is met daaglikse winter- LUBERN se Beeswinterlek is ‘n produk Vir meer inligting oor die aanwending aanvullings van vyf tot tien gram per dag, en wat ontwikkel is uit navorsing en die van Lubern produkte, skakel u naaste someraanvullings van agt gram gekry. Dit behoefte van die veevoer vir ‘n gehalte- Suidwes tak of Lubern verteenwoordiger. word deur die diere se gewig, kondisie en die produk wat voldoende proteïen verskaf, hoë vlak van beenfosfaatinhoud weerspieël. maar ook verseker dat fosfor veral by Tegniese Hulp: Lubbe Jacobs Lekaanvulling moet dus nie volgens ‘n beeste verskaf word teen vlakke van geïsoleerde seisoenale benadering voorsien meer as 5 gram per dier per dag. Die Tel: 0826107491 word nie, maar aan die hand van ‘n volledige nodige spoorminerale en vitamien A stelsel na gelang van seisoenale veranderings, maak van die produk ‘n volledig gebalan- E-pos: [email protected] soos reënval, droogtes en die diere se kondisie. seerde lekaanvulling wat sal verhoog. SUIDWES SPREEKBEURTE BY BOEREVERENIGINGS De Hoop Manna Hoopstad
ARTIKELS Die Voetstoots-klousule deur Jandrie Roux, Suidwes Regsbeampte • die verkoper het doelbewus die defek versteek hierdie posisie het egter aansienlik verander omdat hy geweet het dat indien die koper dit met die inwerkingtreding van die Wet op Ver- Baie dispute het al ontstaan omdat kopers gesien het, die koper dan nie die ooreenkoms bruikersbeskerming 68 van 2008 in April 2011. en verkopers nie behoorlik weet wat die sou aangegaan het nie of sou die koper vir ‘n Artikel 55 van die Wet bepaal dat die koper term “voetstoots” beteken nie. laer prys beding het; geregtig is om goedere te ontvang wat: Die woord is ‘n Nederlandse term en beteken • die verkoper geweet het van die defek maar • Redelik geskik is vir die doel waarvoor hulle letterlik “met die stoot van die voet”. Baie dit nie aan die koper openbaar het nie; en aangekoop is; kopers is nie bewus daarvan nie, maar wanneer jy eiendom koop, is daar ‘n geïmpliseerde • die verkoper ‘n bedrieglike of onskuldige • In ‘n goeie werkende toestand is; waarborg dat die eiendom verkoop word, vry materiële wanvoorstelling gepleeg het. van enige defekte. Dit is egter moontlik vir ‘n • Vry is van enige defekte; verkoper om hom uit hierdie geïmpliseerde ‘n Latente defek is ‘n defek wat nie geredelik waarborg uit te kontrakteer deur ‘n klousule deur ‘n redelike inspeksie aan die lig gebring • Bruikbaar en duursaam vir ‘n redelike periode in die verkoopsooreenkoms in te werk vir die kan word nie. In teenstelling, is ‘n patente defek is, met inagneming van die gewone gebruik verkoop om “voetstoots” te wees. ‘n defek wat nie weggesteek is nie en gemaklik van die goedere. deur ‘n redelike inspeksie aan die lig behoort Dit beteken eenvoudig dat wat jy sien is wat te kom. Dit bly ‘n koper se plig om homself Dit is belangrik om te onthou dat die Wet op jy kry en dat geen waarborg bestaan nie. In te vergewis van die algemene toestand van ‘n Verbruikersbeskerming slegs van toepassing ander woorde, kom die koper ooreen dat hy eiendom voor hy dit koop. is op transaksies wat in die gewone loop van die eiendom koop soos wat dit voorkom ten tye besigheid aangegaan is. van die koop en dat hy geen eis daarna teen die Die hele doel van die voetstootsklousule is om verkoper het vir enige defekte wat later ontdek die verkoper te beskerm teen die bestaan van Indien dit ‘n eenmalige transaksie is, is die po- word nie. onderliggende defekte. Alhoewel daar sekere sisie heelwat anders as wat dit sou wees indien uitsonderings is waar die verkoper aanspreeklik die verkoper byvoorbeeld ‘n ontwikkelaar of ‘n Verkoper is slegs aanspreeklik teenoor ‘n ko- gehou kan word, bly die klousule ‘n mate van belegger is. Hierdie individue of maatskappye per vir defekte indien die verkoper geweet het beskerming aan die verkoper bied. Die koper kan nie aanspreeklikheid vryspring by wyse van van die defek en nie die koper daarvan ingelig sal dus moet bewys dat die verkoper bedrieglik ‘n voetstootsklousule nie. het nie. Meeste verkoopooreenkomste bevat ‘n opgetree het en dat dit ten alle tye die verkoper voetstootsklousule wat die verkoper vrywaar se bedoeling was om die koper in te doen. Die enigste wyse hoe verkopers verby die geïm- van enige aanspreeklikheid van enige patente pliseerde waarborg van produkte kan kom, is of latente defekte welke die koper later mag Indien ‘n koper die bogenoemde gevalle bewys, om die toestand van die produkte in presiese ontdek nadat hy besit van die eiendom geneem is die koper geregtig om die kontrak te kansel- besonderhede uiteen te sit. Solank as wat die het. Daar is egter uitsonderings wat die koper leer en ‘n eis vir skade in te stel. Die koper kan koper uitdruklik, verkieslik skriftelik om latere toelaat om die ooreenkoms te kanselleer of om ook kies om die kontrak in stand te hou en die twyfel te vermy, in kennis gestel is daarvan dat die verkoper te dagvaar vir ‘n vermindering in verkoper te dagvaar vir ‘n vermindering in die die eiendom in ‘n spesifieke toestand aangebied die koopprys. Hierdie uitsonderings sluit in: aanvanklike koopprys. word en die koper uitdruklik toegestem het om daardie eiendom in daardie spesifieke toestand • die eiendom het die defek gehad ten tye van Die bogenoemde bespreking word deur die te aanvaar, kan die verkoper nie aanspreeklik die verkoop; Suid-Afrikaanse gemenereg gereguleer, maar gehou word nie. 18 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
RUBRIEKE Droogte en dieresiektes het landbousektor geknou, maar... deur Wandile Sihlobo, hoof-ekonoom van Agbiz Dit is veral belangrik, omdat China die afgelope vyf jaar gemiddeld 71% van die woluitvoer in Suid-Afrika uitgemaak het. ‘n Verbod Dit was nie ‘n goeie jaar vir Suid-Afrika se landbousektor nie. in China het ernstige gevolge vir die wolbedryf en beïnvloed die Die produksie is laer danksy die droë toestande, maar goeie handelsbalans in die landbou beduidend. nuus is dat die weerman baie reën op die horison sien. Tweedens, het die droogte wat in Oktober 2018 begin het en vroeg Statistieke Suid-Afrika het in September syfers vir die tweede in 2019 in sommige dele van Suid-Afrika voortgesit is, tot swak kwartaal bekendgemaak, wat toon dat die seisoensaangepaste somergewasse gelei. Belangrike somergewasse wat swak pre- bruto toegevoegde waarde in die landbousektor 4,2% gedaal het steer het in die produksieseisoen van 2018/19 – mielies, sojabone op ‘n jaargrondslag, na ‘n daling van 16,8% in die eerste kwartaal. en sonneblomsaadproduksie – is byvoorbeeld met 12% jaar op jaar, 21% jaar op jaar, en 24% jaar op jaar gedaal tot 11,02 miljoen Dit is dus nie verbasend dat handelsdata steeds ‘n soort- ton, 1,17 miljoen ton en onderskeidelik 680,940 ton. gelyke prentjie skets van ‘n afname in prestasie vanaf die vlakke wat ons in 2018 gesien het nie. Suid-Afrika se land- Die oes van wyndruiwe was 2% laer as in 2018. Dit alles het gelei bouhandelsoorskot het in die tweede kwartaal van hierdie tot laer uitvoervolumes in die tweede kwartaal van hierdie jaar in jaar met 30% vernou in vergelyking met die ooreenstem- vergelyking met die ooreenstemmende periode in 2018. mende tydperk in 2018, aangeteken volgens die data van Trade Map, teen $789 miljoen. Die vastelande van Afrika en Europa was steeds die grootste markte vir Suid-Afrika se landbou-uitvoere, wat onderskeidelik Die drywer was nie ‘n toename in invoer nie, maar eerder ‘n afname 40% en 26% in waardetermyn uitmaak. Asië was die derde in die uitvoervolumes van wol, eetbare vrugte, wyn en graan. Dit grootste mark met 24% in die tweede kwartaal. Die balans van die kan verklaar word deur twee faktore, naamlik dieregesondheid en waarde van 10% is oor ander wêreldstreke versprei. klimaatsverandering. Maar, die belangrikste punt is dat die gedempte uitvoering Eerstens, het die uitbreek van bek-en-klouseer in Limpopo vroeër grotendeels deur tydelike probleme ondersteun is. Dit beteken vanjaar gelei tot ‘n tydelike verbod op Suid-Afrika se uitvoer van Suid-Afrika se landbou-ekonomie kan in 2020 terugspring. bees- en veeprodukte. Dit het maande lank voortgeduur, terwyl die owerhede inspeksies gedoen en beheermaatreëls toegepas het, Die Weerdiens het reeds in die seisoen 2019/20 ‘n moontlikheid en die impak daarvan is weerspieël in handelsdata vir die eerste van bogemiddelde reënval in dele van die somergewasaanplant- helfte van hierdie jaar. ingsareas aangedui. As dit gebeur, sal dit waarskynlik lei tot ‘n herstel in die produksie. Beesvleis is nou terug in uitvoermarkte, maar die wolbedryf sukkel steeds om toegang tot die Chinese mark te kry, aan- Die regering en die privaatsektor moet nou dieregesondheid pri- gesien onderhandelinge oor die uitvoer van die uitvoer nog aan oritiseer om nadelige gevolge in die nabye toekoms te verminder. die gang is (die verbod op wolinvoere het ook ontstaan uit die Dit alles bied troos vir die onderprestasie in die tweede helfte van bek-en-klouseer-uitbraak). hierdie jaar en eintlik vir die hele 2019, want ek dink dit mag dalk net ʼn tydelike terugslag gewees het. www.suidwes.co.za 19Okt | Nov ‘19
NUUS AGRI NW TAKEL DIE MISDAADGOLF EN SWAK SAPD-DIENSLEWERING deur Agri NW van SAPD-beamptes in die toepassing van instruksie oor grond- besettings, gesamentlike werkswinkels met al die Landelike Vei- Agri NW is deeglik bewus van die ligheid rolspelers om dit behoorlik te implementeer en prosedures groterwordende misdaadgolf wat die vir die rapportering van swak of ontbrekende SAPD optredes. volhoubaarheid van die landelike gemeenskap in die Noordwes Provinsie “Hierdie plan van aksie behels onder andere bedreig. Agri NW ondersteun daarom die opleiding van SAPD-beamptes in die die ernstige oproep van Agri SA aan die President van Suid-Afrika na die onlangse toepassing van instruksie oor grondbesettings, vlaag plaasaanvalle om nou dringend hierdie gesamentlike werkswinkels met al die Landelike bedreiging aan te spreek. Veiligheid rolspelers om dit behoorlik te Dit is ‘n uiters kommerwekkende situasie wat besig is om hand uit implementeer en prosedures vir die rappor- te ruk en die lewens, eiendom en volhoubaarheid van produsente tering van swak of ontbrekende SAPD optredes.” bedreig en wat noodgedwonge verplig word om teen groot koste en ongerief al hoe meer veiligheidsmaatreëls in te stel. Gebrek- Intussen is verskeie klagtes en probleme onder andere by die kige en ontbrekende SAPD-dienslewering en korrupsie kom SAPD se Interne Ondersoek Direktoraat gerapporteer vir algemeen voor en dra by tot die groterwordende wetteloosheid. ondersoek en optrede. Die noodsaak vir die afdwing van gesag en dissipline is nou van uiterste belang. Indien die verwagte Agri NW het daarom met die bemiddeling van Agri SA ‘n optrede nie plaasvind nie is Agri NW verplig om klagtes te indringende en robuuste vergadering met verteenwoordigers eskaleer na die Onafhanklike Polisie Ondersoek Direktoraat en van die kantore van die Nasionale en Provinsiale SAPD gehad. selfs sivielregtelike aksies in te stel. Voorbeelde van talle voorvalle van swak ondersoekwerk, kor- rupsie, versuim en selfs weiering om tydig in ooreenstemming Agri NW doen ‘n beroep op produsente om alle misdaad aan te met die reg op te tree, veral in die geval van grondbesettings, is meld en tydig met Agri NW te skakel oor enige probleme wat ondubbelsinnig aan die SAPD oorgedra. met die SAPD ondervind word. Aanvaar persoonlike verant- woordelikheid vir die veiligheid van u huisgesin en plaaswerkers Die Provinsiale SAPD is hieroor aangespreek en ‘n strategie en ondersteun die plaaslike gemeenskap beveiligingsinisiatiewe. en plan van aksie om hierdie probleme op te los is gesamentlik opgestel. Hierdie plan van aksie behels onder andere die opleiding 20 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
HANDEL & MEGANISASIE SUIDWES HANDEL KWALITEIT PRODUKTE, GOEIE PRYSE & UITSTEKENDE DIENS KONTAKBESONDERHEDE: BAMBOESSPRUIT Tel: 018 571 0182 MAKWASSIE Tel: 018 597 4104 MIGDOL Tel: 053 965 0610 BLOEMHOF Tel: 053 433 1348 REIVILO Tel: 053 953 0233 SCHWEIZER-RENEKE Tel: 053 963 1294 BOSHOF Tel: 053 541 0050 STELLA Tel: 053 983 0025 TOSCA Tel: 053 933 0012 BOTHAVILLE Tel: 056 515 2577 VRYBURG Tel: 053 927 2218 WESSELSBRON Tel: 057 899 2137 BULTFONTEIN Tel: 051 853 1747 WOLMARANSSTAD Tel: 018 596 1076 CHRISTIANA Tel: 053 441 3302 HERTZOGVILLE Tel: 053 421 9008 HOOPSTAD Tel: 053 444 1907 LEEUDORINGSTAD Tel: 018 581 2022 LOUWNA Tel: 053 970 4007 www.suidwes.co.za 21Okt | Nov ‘19
ARTIKELS DIE BELANGRIKHEID VAN ‘N REKORD VAN ADVIES Wat moet dan vervat word in die rekord Die makelaar/adviseur moet nou ‘n van advies? geskikte produk, wat jou behoeftes en Die “Algemene gedragskode” se vereiste is doelwitte aanspreek, aanbeveel. Die rekord dat die rekord van advies, die basis waarop van advies moet die aanbeveling, asook die advies berus het moet reflekteer en dat ‘n verduideliking, bevat wat die besluit dit die volgende komponente moet bevat: substansieer en redes gee vir die advies. deur Bertus Krüger, HUB Raddix-groep 1. ‘n Opsomming van die inligting en ma- Die GCOC beskryf verder watter tipe teriaal waarop die advies gebaseer is. inligting ingesluit moet word in die rekord Die byhou, ondertekening en beskik- van advies wanneer een finansiële produk baarstelling van ‘n rekord van advies ‘n Sleutelfaktor wat lei tot die punt van ad- met ‘n ander vervang word. Die rekord van deur jou makelaar/adviseur tydens vies is die verstaan van jou, as kliënt, se om- advies moet daarom duidelik aantoon wat die uitreik of hernuwing van jou kort- en standighede, finansiële posisie, finansiële met jou bespreek is asook redes vir die langtermyn versekeringspolisse of beleg- produk ervaring, doelwitte en doelstelling vervanging van die bestaande finansiële gingsadvies is ‘n integrale deel van verant- en hoe dit verband hou met jou behoeftes produk wat insluit die redes waarom dit jou woordelikheid en werk van jou makelaar/ en die bevrediging van jou behoeftes. Eers in ‘n beter posisie sal plaas. adviseur. Nie net is die wetlike vereiste nie, dan kan die makelaar/adviseur sy/haar pro- maar is dit ook krities wanneer jy ‘n klagte fessionele kundigheid en ervaring gebruik 4. Belangrike inligting indien by die ombudsman. om ‘n geskikte oplossing te identifiseer. Die rekord van advies moet ‘n opsomming Die rekord van advies moet verder ook Verdere redes vir die hou van ‘n gede- van die inligting verskaf, aangesien dit die belangrike en materiële aspekte van die tailleerde ouditrekord en beskikbaarstelling konteks verskaf van die advies wat aan jou finansiële produk waarvan jy bewus moet van die rekord aan jou as versekerde sluit in: gegee is. Die advies moet genoeg detail wees aantoon, sodat jou verwagtinge van verskaf vir ‘n derde party, insluitend die FAIS die produk in lyn is met die prestasie van • Regverdigheid – ‘n duidelik en verstaan- Ombudsman, om maklik die konneksie met die produk. Die rekord van advies moet ook bare rekord van advies help jou met wat die advies verskaf te maak. duidelik jou verantwoordelikhede en wat om te verwag van die produk en hoe die die versekeraar van jou verwag aantoon. produk jou gaan bystaan in die bereiking 2. Die finansiële produkte wat oorweeg is van jou finansiële doelwitte; en waarom die produkte oorweeg is. Ek is tans besig met ‘n ondersoek na die geskiktheid van die huidige beskikbare Dit is belangrik dat die verskillende oesversekeringsprodukte as kollateraal vir finansiële produkte, wat die makelaar/ insetfinansiering, veral gegewe die daling adviseur oorweeg het voor hy/sy ‘n finale in die waarde van grond wat as sekuriteit aanbeveling gemaak het, gedokumenteer moet dien. In my gesprekke met verskeie en openbaar word. Dit sluit in die open- produsente was dit duidelik dat die advies baarmaking deur die makelaar/adviseur verskaf nie aan die wetlike vereistes vol- watter produkverskaffers wel produkte doen soos hierbo uiteengesit nie. In baie aanbied wat oorweeg kan word. gevalle is daar geen rekord van advies aan die versekerdes beskikbaar gestel In ‘n onlangse FAIS Ombudsman besluit nie en ontbreek die vergelykings en redes was die gebrek van ‘n makelaar/adviseur waarom een produk bo die ander verkies om nie al die ander alternatiewe produkte word in totaliteit. aan te bied nie, uitgewys. Onthou ‘n rekord van advies is daar vir 3. Die finansiële produkte wat aanbeveel u beskerming! is en waarom die produkte aanbeveel is. • Vertroue – help jou om vertroue te hê in die produk en dat die produk aan jou verwagtinge sal voldoen; • Bied waarde – die rekord van advies moet die kundigheid en diens weerspieël van die makelaar/adviseur ter bereiking van jou finansiële doelwitte; • Vermy klagtes – ‘n gedetailleerde rekord in eenvoudig, verstaanbare taal verminder die waarskynlikheid vir klagtes. 22 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
JOU VERTROUELING MAKELAARS IN VERSEKERING. Korttermynversekering TAKKE: (018) 468 8660 Oesversekering Raddix Hoofkantoor: (056) 515 2412 Lewensversekering Bothaville: (053) 050 1694 Beleggings Christiana: (018) 011 3619 Boedelbeplanning Leeudoringstad: (018) 290 5094 Werknemervoordele Potchefstroom: (053) 050 1695 Schweizer-Reneke: (018) 264 2823 Ventersdorp: (018) 011 3621 Wolmaransstad: Kontak ons by 018 468 8660 Webtuiste by www.raddix.co.za. Gemagtigde FDV: 44458 www.suidwes.co.za 23Okt | Nov ‘19
LEEFSTYL Skolesport Hoërskool Bothaville se 1ste Laerskool Kameel, Wildehondepan Laerskool Schweizer-Reneke se Stella se o/11 rugbyspan het hokkiespan het hul seisoen op ‘n en Gerdau maak ʼn gedugte gemeng- tennismeisies het onlangs koning onlangs in die Noordwes Platteland goeie noot geëindig toe hulle slegs de 0/11 hokkiespan. Hulle het uiters gekraai tydens ‘n toernooi wat hulle Kleinskoleliga teen Schweizer- een wedstryd in die Lejweleputswa goed gevaar tydens die onlangse in Buffelspoort gaan speel het. Reneke gespeel. Hulle verloor B-liga verloor het, om in die tweede hokkieseisoen. Hulle wen vir Hulle het teen Rivonia in die finaal ongelukkig die wedstryd en stap as plek te eindig. Hulle het die beste Schweizer 4-0, wen vir Stella 2-0, gespeel en het eerste uit 10 skole naaswenners uit die reeks. positiewe doelgemiddeld (doele wen vir Sannieshof 4-0 en wen vir geëindig. vir, en doele teen) gehad van al die Wolmaransstad 4-0. Hulle het teen Die span is dan die naaswenners in spanne in die liga met slegs 3 doele Stellaland gelykop gespeel. die Verwes en Noordwes Platteland wat afgestaan is! Kleinskoleliga reeks. Skoleborgskap Suidwes hernu weereens sy skoleborgskap As deel van Suidwes Landbou se betrokkenheid by plaaslike gemeenskappe in ons bedieningsgebied, het ons opnuut weer ons steun aan skole in die omgewing bevestig toe 33 skoolhoofde en onderwysvennote na ʼn geleentheid by Suidwes se hoofkantoor genooi was. Volgens dr Herman van Schalkwyk, Groep Hoof Uitvoerende Beampte, is dit vir Suidwes ʼn voorreg om reeds vir vyf jaar by dié skole en hul gemeenskappe as ʼn borg betrokke te kan wees. Suid- wes borg elke jaar 33 laer-en hoërskole se sportdrag, wat wissel van sportkodes soos rugby, netbal, tennis, hokkie, gholf ens. “Sonder mense, is Suidwes niks anders as blote infrastruktuur nie. Ons moét dus terugploeg in ons mense en dit bly vir ons ‘n absolute voorreg om waarde tot die plaaslike gemeenskappe te kan toevoeg. Die interafhanklikheid tussen skole en besighede is vir ons van kardinale belang. Dankie dat ons met julle kan hande vat en mekaar kan ondersteun,” sê hy. Dankie dat julle ons handelsmerk met trots dra op die sportveld! 24 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
NUUS 2019 Agri NW kongres: doen die Dan Kriek, president van Agri SA het in sy regte dinge en doen dit reg! boodskap aan kongresgangers gesê dat Agri SA en sy affiliasies ʼn organisasie is wat nie gegrond is op ʼn sekere taal of ras nie maar inklusief is. Hy het ook gesê dat Suid Afrika nog steeds in ʼn grondwetlike demokrasie is aangesien die Grondwet nog nie verander het nie. Hy sê ook dat die onsekerheid oor onteiening nog steeds daar is en dat Agri SA alles in sy vermoë sal doen om sy lede se belange te beskerm deur toe te sien dat dit op ʼn ordelike en wetlike manier plaasvind. Hy noem ook dat Agri SA besig is met projek- te om landbou in kommunale gebiede te stimuleer om sodoende ekonomiese groei aan te wakker. Suidwes Landbou was weereens vanjaar ʼn borg by die Tydens sy groeteboodskap het Willem De suksesvolle Agri NW jaarkongres wat op 18 September in Chavonnes Vrugt, president van Agri NW, Lichtenburg aangebied is. gesê dat ʼn beter verhouding met jou bure ʼn oplossing is vir baie van die probleme op Die tema van die kongres: “Doen die regte dinge en doen hierdie die platteland wat landbouers tans ervaar. Hy sê dat kommersiële dinge reg”, het produsente opnuut bemagtig en toegerus met landbouers se doel is om ʼn wins deur boerdery-aktiwiteite te gene- intydse inligting en kennis wat hul in staat sal stel om meer reer en daarom is Agri NW se doelwit om ʼn volhoubare en stabiele volhoubaar en mededingend te produseer in toenemende ver- plattelandse ekonomie te help skep. Hy sê ook dat Agri NW se lede anderde landbou- en politieke omstandighede. se grondwetlike regte onderhandelbaar is en dat Agri NW nie sal huiwer om sy lede se belange te beskerm deur middel van dispute Ervare en kundige sprekers het die kongres toegespreek. Profes- en ligitasie nie. sor André Duvenhage, Professor in Politieke Wetenskap aan die Fakulteit Geesteswetenskappe by NWU Potchefstroomkampus Willem De Chavonnes Vrugt is as president herverkies en Cobus het die toekomsverwagtinge vir landbou en posisionering van van Zyl en Daan van der Merwe as vise-presidente van Agri NW. Agri NW teen die agtergrond van politieke en ideologiese ver- wagting en diensleweringsbeperkings in die Noordwes Provinsie bespreek. Hy het gesê dat die vlaag van geweld en konflik wat Suid Afrika tans beleef direk toegeskryf kan word aan die morele verval van ons samelewing. Hy het ook verder genoem dat daar steeds groot onduidelikheid is oor hoe en wanneer grondonteie- ning gaan plaasvind en dat hy voorsien dat indien Artikel 25 gewysig word die verwagtinge is dat dit baie drasties en radikaal kan wees en dit dus ʼn groot bron van kommer by landbouers behoort te wees. Wandile Sihlobo, hoof-ekonoom van Agbiz, het in sy voorleg- ging gesê dat klimaatsveranderinge beleidsmakers se denkpa- trone grootliks behoort te beïnvloed en dat hulle al hoe meer sal moet steun op die ondersteuning van die privaatsektor en tegnologie om die uitwerking van hierdie veranderinge teen te werk en te bestuur om ʼn volhoubare ekonomie en samelewing te bewerkstellig. Agri NW 2019-Jaarkongres van links na regs: Willem De Chavonnes Vrugt, Agri NW-president, Pierre Vercueil, Agri SA vise-president, Prof. André Duvenhage, NWU Kampus, Dan Kriek, Agri SA-president en voor Wandile Sihlobo, hoof-ekonoom, Agbiz.
ARTIKELS Prosedure vir aansoek van ‘n nuwe vuurwapen- lisensie Vir die feit dat Suid-Afrikaanse wetge- • Bestaande vuurwapeneienaars: Afskrif • Afskrif van die identiteitsdokument van wing rondom die besit van vuurwapens van huidige toepaslike bevoegdheidser- die eksekuteur van boedel die afgelope tyd redelik in die kollig is, tifikaat, of is hierdie artikel dalk handig om jouself te • Sterftesertifikaat van vorige lisensie- vergewis van die huidige prosedure om ʼn • Nuwe vuurwapeneienaars: Aansoek om houer nuwe vuurwapen wettig te bekom. toepaslike bevoegdheidsertifikaat; • Afskrif van die identiteitsdokument van As jy ‘n vuurwapen wil besit, moet jy die • Jagter/sportskiet: 2 x jag/sportbriewe; die vorige lisensiehouer nodige opleiding by ‘n geakkrediteerde instansie ondergaan en ‘n vaardigheidser- • Toegewyde jagter / Sportskiet: Afskrifte • Afdeling F, tipe E (boedel) op die aan- tifikaat verwerf. Sodra jy die bevoegdheid- van ‘n geldige artikel 16-status; soekvorm moet voltooi en onderteken sertifikaat het, kan jy aansoek doen vir ‘n word deur die eksekuteur lisensie by jou naaste polisiekantoor. Jy • Kleurfoto’s van die kluis waarin die vuur- moet ‘n lisensie hê vir elke vuurwapen wat wapen gebêre sal word. Foto’s moet wys: Wanneer ‘n vuurwapen by ‘n vuurwapen- jy besit. handelaar aangeskaf word --Volledige buitekant (deur gesluit); • Bykomende SAP 350 (a) soos voltooi ‘n Lys van geakkrediteerde opleidingsin- stellings is beskikbaar op die Suid-Afri- --Volle binnekant (deur oop); en deur die handelaar kaanse Polisiediens (SAPD) se webwerf. --Naby-foto van boute van die kluis. • Afdeling F, tipe B (vuurwapenhandelaar) Die aansoeker moet ‘n Suid-Afrikaanse op die aansoekvorm moet voltooi word burger wees. • ‘n Uitgebreide motivering per lisen- sie-aansoek • SAJWV-ondersteunende dokumentasie Die aansoeker moet 21 jaar of ouer wees (tensy daar dwingende redes bestaan vir • R140 kontant per lisensie-aansoek • Afskrif van die nuutste SAJWV-lidmaat- die persoon om bevoegdheid vir ‘n vuur- skapsertifikaat. Dit kan afgelaai word wapenlisensie te verwerf) • Enige addisionele dokumentasie wat die vanaf die lidadministrasiestelsel. aansoek ondersteun Die onderstaande lys is ‘n riglyn vir die • Goedkeuring van geskiktheid per vuurwapen dokumentasie wat jy met jou vuurwapenli- By die verkryging van ‘n vuurwapen van sensie-aansoek moet voorsien. Let daarop ‘n individu (huidige eienaar) • Lede met toegewyde status: ‘n brief van dat jou plaaslike aangewese vuurwapen- • Afskrif van die identiteitsdokument van goeie trou (letter of good standing) beampte addisionele inligting kan vra. Berei afskrifte voor, aangesien die meeste die huidige lisensiehouer • Waar van toepassing, ‘n kopie van jou SAPD-kantore nie die fasiliteite het om jag- en skietaktiwiteite en SAJWV-akti- afskrifte van jou dokumente te maak nie. • Afskrif van die bestaande vuurwapenli- witeite. Dit kan afgelaai word vanaf die sensie lidadministrasiestelsel. Jy het die volgende nodig: • Afdeling F, tipe A (privaat eienaar) op As die oorspronklike dokument nie aange- • SAP 271 aansoekvorm; die aansoekvorm, moet deur die huidige bied word nie, moet alle kopieë gesertifi- eienaar voltooi word seer word. • 2 x kopieë van identiteitsdokument; Wanneer ‘n vuurwapen vanuit by ‘n • 2 x volkleurfoto’s (paspoortgrootte); boedel verkry word • Toestemming van die eksekuteur van die • Bewys van woonadres; boedel waarin aangedui word dat die ap- • Afskrif van opleidingsertifikate (vaar- plikant gemagtig is om aansoek te doen digheid); SASSETA of uitslagverklaring; om eienaarskap van die vuurwapen. 26 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
BENODIG JAGTOERUSTING? BESOEK SUIDWES SE VUURWAPEN AFDELING OP BOTHAVILLE. www.suidwes.co.za Suidwes Bothaville Handelstak: 056 515 4576 Skakel Jaco: 27060 995 0015 Okt | Nov ‘19
PRODUKNUUS Case IH Puma-trekkers Dié trekkers is duursaam, betroubaar en doeltreffend Die nuwe reeks Puma-trekkers is 100% Die enjin is ontwerp om maksimum daarop toegespits om die doeltref- krag te lewer teen 1 800-2 000 r/min. fendste trekker vir die boer te wees. en deurlopende enjinbeheer vanaf Die reeks bied vyf modelle, wat wissel van 600 r/min., sodat werkspoed en doel- 106 kW tot 167 kW. treffendheid gehandhaaf kan word. Boere verwag elke dag meer van hulself, Lang ure in die veld is minder Case IH se AFS AccuGuide ®-outomatiese hul grond en hul masjinerie. “Gevolglik, vermoeiend met maklik bereikbare, stuurstelsel sal produktiwiteit verhoog en verwag Case IH ook meer en wil ons graag verstelbare kontroles. Die Multi- insetkoste en tyd bespaar. Boere kan self meer gee, naamlik kragtige enjins, meer controller™-armleuning met die die akkuraatheidsvlak kies van 10-15 cm, kenmerke wat produktiwiteit verhoog, en intuïtiewe ICP-beheerpaneel, tesame asook die RTX- sein van 2,5 cm. Puma en meer aanvaarde en bereikbare handelaars met die AFS Pro300- of AFS Pro700- skerm, AFS (Advanced Farming Systems) verskaf en takke. Só wil ons in boere se behoeftes integreer ál die funksies van die trekker in die die grondslag vir ten volle geoutomati- voorsien en hulle beter bedien,” sê Arno du armleuning. Alles kan op een plek gedoen seerde presisieboerdery met regstreekse Plessis, Northmec Case IH se nasionale word: spoedbeheer, rigting, die enjinspoed, datakartering en selfstuur. Boere bespaar verkoopsbestuurder. HMS (Headland Management) met tot 30 só baie geld, tyd en moeite. programmeerbare take, die verstel van die Boere se doelwitte en behoeftes verander elektroniese koppelinge, asook die voorste Die Puma se uitmuntende krag-tot-ge- namate nuwe tegnologie beskikbaar word, en agterste driepunt en koppelings. wig-verhouding verseker dat die regte maar ’n dag het steeds net 24 uur. Gevolg- krag gelewer word tesame met die beste lik het Case IH ’n trekker ontwikkel wat Daar is ook ’n opsionele beheerstok vir die be- doeltreffendheid en brandstofbesparing. doeltreffend en veeldoelig die regte hoeveel- heer van laaigrawe. Met kristalhelder sig van heid krag verskaf vir grondbewerking én die A-pilaar, bied die Puma ’n operateursvrien- Kontak gerus u Suidwes heelgoedere-be- veeboerdery. Hierdie Puma hardloop voor! delike omgewing wat selfs die onkundigste marker vir meer inligting oor hierdie reeks operateur so doeltreffend as moontlik sal laat CASE IH trekkers: Die nuwegeslag-, elektronies beheerde Vlak werk. Die voorste A-pilaar-instrumentpaneel 3-kragreuse onder die enjinkap is bekend gee belangrike inligting wat maklik in die ry Fanus van den Berg: 084 608 8754 om uitstekende brandstofverbruik en raakgesien kan word. betroubaarheid te lewer. Al vyf die modelle Hendrik van Zyl: 076 950 8434 is vervaardig met die Case IH-enjin om Onverbeterde sig, ergonomiese uitleg betroubare brandstof- tot-kragverbruik te van kontroles en operateursvriendelike Riaan de Beer: 082 338 3348 optimaliseer. Puma-trekkers is toegerus kenmerke is die hoogtepunte in die hoog met ’n sessilinder-turbodieselenjin van 6,7 aangeskrewe Puma-kajuit. Die kajuit is William Visser: 066 305 9955 liter (tussenverkoel, lae uitlaatgasse). Mak- ontwerp met operateursgemak en pro- simum wringkrag word verkry vanaf 1 400 duktiwiteit as hoofdoelwitte. Die kajuit r/min. by grondbewerkingstoepassings en se ruite van 5,87m reg rondom, en die vanaf 1 600 r/min. by take wat die gebruik hoogsigdakvenster, bied ononderbroke sig van die kragaftakker verlang. in alle rigtings. 28 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
PRODUKNUUS www.suidwes.co.za 29Okt | Nov ‘19
LEEFSTYL Militêre Inligting soek antwoorde. En Tex Droomberig Texeira is die enigste operateur wat dit naby hom kan waag. As hy die skietdood van sy eie vrou kan verwerk. En die gevoel van ‘n lokval wat hy net nie kan afskud nie... Die Suidwes Boekrak stel nuwe titels aan Oor die skrywer ons lesers bekend en lesers kan met Jaco Wolmarans is ‘n vryskutvideovervaardiger, elke uitgawe ʼn titel wen. NB Uitgewers is fotograaf en kopieskrywer. Hy woon in Milnerton. ons boeke-vennoot en is die trotse verskaffer van die boeke wat tydens elke uitgawe van Mooier as Marilyn Ons Eie kortliks bespreek sal word. NB Uitgewers publiseer onder sewe hoof- deur Anita du Preez deur Luné Olivier drukname: Tafelberg, Human & Rosseau, Die lewe vat en gee mos. Dit besef Desiree Anelia le Roux wil in haar oorlede pa se Queillerie, Pharos, Kwela, Best Books en de Lange alte goed toe sy ’n nuwe voor- joernalisvoetspore volg. Haar nuwe werk Lux Verbi. Afrikaanse liefdesverhale word koms kry, maar daarna haar man by ’n by NuusDirek bied egter die een op die onder die drukname Jasmyn, Melodie, ander vrou betrap. Maar Vincent – chirurg ander uitdaging – en nie almal is ewe Satyn, Hartklop en Mirre gepubliseer. van beroep en verneuker van geaardheid – aangenaam nie. NB Uitgewers is die grootste plaaslike kom nie sy beloftes teenoor sy minnares, algemene uitgewery in die Suid-Afrikaanse Gloria, na nie. En sy beland op Desiree se Sy waai een woeste, winderige dag teen boekemark en is die markleier in volwasse drumpel. Liz, Vincent se eerste vrou, en sy die navorser Leon de Hanie vas. Daar is fiksie, kinder- en jeugboeke en nie-fiksie, dogter, Caz, is ook daar. Christine, Desiree onmiddellik ’n wilde aantrekkingskrag van liefdesverhale tot treffende politieke se beste vriendin, het self iets op die hart tussen die twee en Anelia besef gou dat onthullings en biografieë, van kookboeke, wat sy nie lank sal kan wegsteek nie. sy halsoorkop op hom verlief is. Sy wonder gesondheid en tuinmaak en humor tot net: Hoe voel hý oor háár? Intussen het An- boeke vir jong volwassenes, sowel as Skielik is daar vier vroue met ernstige elia ’n nare ondervinding met een van haar prenteboeke en massamark kinderboeke griewe teen Vincent, plus Christine wat kollegas. Leon se geheimsinnige optrede en woordeboeke. net saam is vir die ride. Dan kry Desiree ’n laat haar ook wonder of hy nie iets vir haar werk waar sy moet bak en brou. Dis warm wegsteek nie. Bos in daai kombuis en die chemistry tussen haar en kollega Steve bereik gou kookpunt. Mettertyd ontdek Leon nuwe inligting oor deur Jaco Wolmarans Boonop kondig meer as een party ’n Anelia se pa se sogenaamde selfdood. Dan Bloedbroers. ‘n Vriendskap en totale swangerskap aan en iemand worstel met vertel iemand haar dat Leon doelbewus die vertroue gesmee in Angolese pseudoop- ʼn ernstige siekte. inligting aan die media verkoop het om sy erasies.Carlos Veiyera, die veteraan met ‘n eie loopbaan te bevorder. Gaan sy vir Leon duister, gewelddadige verlede. Tex Texeira, Desiree sukkel om met alles kop te hou. ’n kans gee om sy optrede te verduidelik? sy talentvolle protégé. En toe is die oorlog Maar vyf vasberade vroue op ʼn missie van verby. Of is dit? vergelding is onmoontlik om te stuit. Oor die skrywer Luné Olivier (skuilnaam) het op ’n vroeë ouderdom Hoekom, na jare van donker geheime, het Oor die skrywer die droomwêreld van lees ontdek en was op skool Carlos nou die grens oorgesteek as renos- Anita du Preez is gebore in Port Elizabeth. Sy en universiteit die redaktrise van hierdie instansies terstroper in Mosambiek? Die gevreesde, het in die visuele kunste studeer en aan UNISA se koerante. Sy en haar gesin woon in Gauteng. onaantasbare Kalingono, dood verklaar na haar BA Honneurs en Magistergrade verwerf, Luné hou van kuns, en wanneer sy met vakansie ‘n duister operasie… nou moordend terug? albei cum laude. Sy woon in Kaapstad en is ’n gaan, is dit met ’n paar liefdesverhale heelbo in die beeldhouer en lektrise in die visuele kunste. tas gepak! Droomberig is haar tweede boek. Drie lesers staan die kans om die bo- genoemde drie titels te wen. Stuur gerus jou naam, van, kontak- besonderhede en adres na [email protected] om moontlik een van die boeke te wen. 30 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
HANDEL & MEGANISASIE AGRI HUB PROMOSIE 1 OKTOBER - 31 DESEMBER 2019 R650.00 BTW uitgesluit ECONO AGRI HUB 4-GAT AGHU-2898 X4E SKF PRODUKTE BESKIKBAAR BY U NAASTE SUIDWES MEGANISASIETAK! Beskikbaar by u naaste Meganisasietak: Bloemhof 053 433 0274 Migdol 053 965 0844 Bothaville 056 515 4572 Schweizer-Reneke 053 963 1316 Christiana 053 441 2235 Stella 053 983 0274 Hertzogville 053 421 9218 Vryburg 053 927 4033 Hoopstad 053 444 1419 Wesselsbron 057 899 1977 Leeudoringstad 018 581 2066 Wolmaransstad 018 596 2212 www.suidwes.co.za Okt | Nov ‘19 31
LEEFSTYL Boererate... Die Ons Eie tydskrif publiseer in elke uitgawe, ʼn klompie boererate. Hierdie boererate of volksgeneeskunde is so oud as die mensheid self. Baie vrae oor die oorsprong van boererate is al gevra en baie antwoorde is gegee en spekulasies gemaak. Die meeste mense meen ons volksgeneeskunde het ontstaan in tye van swaarkry. Die meeste van die ou rate kan vandag natuurlik nie meer met die moderne geneesmiddels kompeteer nie, maar hulle kan in noodgevalle dikwels as goeie plaasvervangers dien, wanneer ander geneesmiddels ontbreek. Ons bied dus die boererate vir interessantheidshalwe aan, maar meld dat die raad oordeelkundig aangewend moet word aange- sien die Ons Eie, die redakteur of medeskrywers hiervan geen verantwoordelikheid aanvaar nie. Ernstige gesondheidsprobleme moet onder voorskrif van ‘n dokter behandel word. Diabetes Laat jouself gereeld toets vir diabetes. • As jy dit vermoed, moét jy aandag kry want dit kan blindheid, nier- en hartsiektes veroorsaak; • Vermy koffie. Dit verhoog die bloedsuikervlak; • Eet pers voedselsoorte: braambessies, bloubessies en swart- bessies, pruime, rooi druiwe, rosyntjies, beet en rooikool; • Eet baie neute of grondboontjiebotter, minstens een eetlepel per dag; • Eet een heel knoffelhuisie per dag, rou uie (nie met maagsweer), rou wortels en patat, groen olyfolie asook witwortels (dit stabili- seer bloedsuikervlak). Gout / Jig • Koop onverdunde swartkersiesap. Verdun 50% met water en drink drie tot vier keer per dag; • Eet baie komkommers of drink baie komkommersap en water; • Vermy voedselsoorte soos beesvleis en skaapvleis, orgaanvleis, brein, lewer, niertjies en soetvleis, vis, sardientjies, haring, makriel, mossels, kreef, kaviaar- sitrusvrugte, piesangs, tamaties, spinasie, sampioene, peule, blomkool, ryk vetterige kos, kragsop, vleisdrupsels, souse en vleisaftreksels, bier en brood, asook soetgoed wat gis bevat; • 1 suurlemoen se sap in louwarmwater op nugter maag elke dag; • Sit ʼn halwe teelepel Engelse sout op tong en sluk af met water as pyn verduur word; • 1x 2liter water met een eetlepel gemmer en ʼn halwe teelepel rooipeper. Skud goed en sit in yskas. Drink 3x per dag; • Eet pietersielie • Koop Horse Liniment by die apteek en vryf aangetaste gedeelte gereeld; • Sit koolblare op, vervang twee keer per dag vir omtrent ‘n week lank; Hardlywigheid • Ontspan! Spanning is meestal die oorsaak van hardlywigheid; • Eet geel voedselsoorte soos appelkose, spanspek, pomelo, lemoene, suurle- moene, mango’s, papajas, perskes, pynappels, wortels, pampoen, botterskorsies, suikermielies, nartjies en geelpepers; • 1 eetlepel Engelse sout in 500ml water opgelos. Sit in yskas en neem ’n groot sluk elke oggend op nugter maag; • Lennon se produkte: Lewensessens, Wonderkroonessens, Rooipoeier; • Eet baie graanontbyte asook rosyne; • Drink ‘n glas louwarm water met appelasyn sowat 30 minute voor etes; • Eet baie joghurt, verkieslik geurlose. 32 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
DamesInligtingsdae Hertzogville Hertzogville Boshof Wesselsbron Boshof Wesselsbron Schweizer-Reneke Schweizer-Reneke Leer by die kenners NO NEED TO DILUTE Suidwes se Wolmaransstad Handelstak en Veemedisyne- verskaffers het onlangs ‘n suksesvolle Veesiekte-Inlig- tingsdag aangebied. Dankie aan Dr Chriche du Plessis van MSD en Kenneth Botha van BarnLab vir waardevolle inligting rakende veevoer en veesiektes. Kombat's Ready To Use range, offers a quick and effective solution to combatting pesky ants and roaches in and around the house. Registered by Kombat (Pty) Ltd. P O Box 514, Greytown, 3250. ∙ Kombat Ants RTU (Reg. No. L8991 Act 36 of 1947) Contains Lambda-cyhalothrin (pyrethroid) 0.6g/l CAUTION ∙ Kombat Roaches RTU (Reg. No. L8990 Act 36 of 1947) Contains Lambda-cyhalothrin (pyrethroid) 0.6g/l CAUTION W W W. K O M B AT. C O. Z A CONTROLS AND PROTECTS
LEEFSTYL Suidwes Plaaskombuis SKUD JOU VERE REG VIR KERSMAALTYE! Vir nog heerlike resepte, besoek: Vrugtekoek 2. Sif die koekmeel, sout en gemmer www.annelienpienaar.co.za saam. Meng nou die meelmengsel Die koek is heerlik klam. Ek gebruik Sjerrie en geklitste eiers om die beurt in die Die Feestyd bring bietjie rustigheid of Jerepico in plaas van brandewyn vir vrugtemengsel in. in meeste gesinne en tye rondom daardie ekstra soet smaak, maar dan gaan die tafel word uitgerek deur lang die koek nie solank hou nie. Brandewyn is 3. Voeg suurlemoensap by, meng goed gesprekke oor die verlede en wat op die die beste preserveermiddel omdat die al- met houtlepel. Skep in diep pan wat horison wag vir die nuwe jaar. Graag wil ek koholinhoud so hoog is. Dit is ‘n wonderlike se kante en bodem met waspapier die span by Suidwes Landbou bedank vir koek en die moeite werd om te maak. uitgevoer is. die jaar waar ek my passie vir kos met die lesers kon deel. Dit is ʼn groot voorreg om Nota: Indien jy kleiner koeke wil bak, soos 4. Bak in vooraf verhitte oond by 180˚C. hierdie werk te kan doen, want dit is meer in kolwyntjie of klein broodjies, moet die Ek het ‘n 23cm deursnit ronde koekpan speel as werk! baktyd aangepas word na 30 minute. Hier- gebruik. Wanneer koek in oond gesit die kleiner koekies is geneig om droog te word stel af na 140˚C. Sit 2 lae waspa- Wat is aan die kook by my? Daar is won- wees en moet goed gedokter word! Indien pier bo-op koekpan en haal dit na twee derlike vooruitsigte en my eerste reeks iemand vir wie jy die koek maak nie alkohol ure af. As koek in vlakker, groot pan bak, video aanlyn-klasse het die lig gesien. Nou mag gebruik nie, vervang dan die vog met kan dit dalk net drie ure bak. As koek na kan diegene wat nie klasse by my op die enige helder sap of selfs soet rooibos of 3½ ure nog nie gaar is nie, is daar fout. plaas in Hartbeespoort kan bywoon nie gegeurde tee. Onthou net dat die raklewe van reg oor die aardbol aanlyn klas kry! van so ʼn koek baie kort is en moet verkies- 5. As koek uit oond kom, keer uit op afkoel- Dit was baie beplanning oor ʼn periode van lik bevries word. rak. Gooi goeie gehalte brandewyn oor. twee jaar en dinge verloop seepglad! Laat heeltemal koud word. Draai toe in Voorbereiding van vrugte foelie en sit in blik. Gooi 1x per week nog 1kg Gemengde koekvrugte; brandewyn oor om klam te hou en draai weer foelie om. 400g (2 k) treacle suiker; 6. Kan na ‘n week begin eet. Hoe ouer die 3k Glanskersies – gesny; koek word, hoe meer ontwikkel die geure. Bak ten minste agt weke voor die tyd 250g Botter – Rama of Stork bake is die koek. Die koek kan op die rak, goed ook geskik; toegedraai in foelie, vir maande bewaar word by ‘n konstante temperatuur. 2k Water. Baklava 1. Kook bo genoemde bestanddele alles saam vir 5 minute. Hierdie is een van my moeder se fynste gebak wat sy kon maak. Die gaste kon 2. Laat die mengsel tot louwarm afkoel. nooit genoeg gekry het van hierdie soete verleiding nie. Moeder het sommer bakke Koekbeslag vol gemaak en dan gevries en uitgehaal 560g (4 k) Koekmeel; soos nodig. Die brosheid van hierdie fyn- gebak gaan nooit verlore met die vries nie. 10ml (2 t) Koeksoda; Geniet! Wat het ek in hierdie uitgawe van die Ons 10ml (2 t) fyn Gemmer 500g Fillo deeg Eie op die tafel vir julle? Geskenke gee wat jy self gemaak het, is altyd ʼn gebaar om ietsie 10ml (2 t) Suurlemoensap; 100g (1 k) amandels gemaal van jouself te gee. Die liefde wat daarin gaan om dit te maak het jou ook aan die 4 Eiers, ekstra groot – goed geklits; 400-500g (4-5 k) amandels of pekans persone laat dink wat dit ontvang. Vir dié grof gekap uitgawe maak ons vrugtekoek, baklava op knippie sout. die kortpad manier en ʼn peuselpakkie gepak 100g (1 k) pistasie neute gekap met breinkos vol neute, sade en bessies. 1. Voeg koeksoda by vrugtemengsel en meng goed. 34 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
LEEFSTYL 300g (1½ k) strooisuiker Maak dan die stroop terwyl jy die laaste 10 minute wag. Kook die water en die 5ml (1 t) kardamom, gemaal suiker saam, totdat dit ‘n stroop word, oor hoë hitte. Voeg die stroop of heuning 345g (1½ k) botter by asook die suurlemoensap. Laat weer opkook en haal van hitte af. Sodra die Stroop mengsel afgekoel het tot louwarm, voeg 400g (2 k) witsuiker die rooswater by. Laat goed afkoel. Voeg die koue stroop oor die warm deeg en laat 500ml water dit vir ‘n dag staan om goed in te trek. Sprinkel met fyn amandels. 125ml heuning Neutemengsel 30ml suurlemoensap Wanneer ek die weeklikse kosblikke beplan 15ml rooswater is hierdie neute- en vrugtekombinasie altyd deel van my kinders se snoephappies. Meng al die neute, behalwe fyn amandels, Hierdie neutemengsel hou my ongeveer suiker met die kardamom saam. ses weke en ek sit so drie eetlepel-grootte skeppies in hul kosblikke. Die neute is ‘n Smeer ‘n 36x27 cm bak met gesmelte wonderlike bron van proteïne en omegas. botter uit. Piesang gee weer kalsium en magnesium om te help teen moegheid en rooi bos- Sny die deeg in die grootte van die pan. bessies (cranberries) vir antioksidante. Hou die deeg sag deur dit op ‘n koekroller Daarom gesond om te eet, maar met te rol en dan met ‘n klam doek toe te maak. matigheid voor oë! Pak nou eers ‘n laag filodeeg teen die 500g cashew neute, gesout kante van die bak, asook die basis. Gebruik die afval stukkies vir hierdie 500g pekan halwes, gesout deel. Pak dit in twee lae. Sprinkel nou die neutemengsel eweredig oor en plaas 500g amandels, gesout weer twee velle filodeeg op die neute. Hou so aan totdat die lagies voltooi is 500g Brasiliaanse neute, gesout met ‘n laaste dubbellaag filo. 500g makadamia neute, gesout Sny nou die filo met ‘n skerp mes direk in 1kg gedroogde piesangskyfies die bak in die vormpies wat jy wil hê, dit kan in diamantvorm, vierkantig of reghoekig 500g bosbessie (cranberries) gesny word. Meng alles saam en verpak in lugdigte OF houers en stoor in die vrieskas en haal net Sny die deeg in lang repies van ongeveer genoeg uit vir die week se voorraad. 4-5cm breed en 25cm lank. Skep van die vulsel oor en rol op. Gaan aan met stap 6. Geseënde Feestyd aan elke leser en jul families en vriende. Mag 2020 ‘n blink toe- In ‘n dun straaltjie, laat die gesmelte koms wees en my wens is dat ons boere botter oor die deeg loop. Bak die deeg by ryklik en mildelik reën ontvang vir mooi 160°C vir 60 minute tot 90 minute. Die oeste en vet vee! deeg moet goudbruin wees voordat dit uitgehaal word. Groete Annelien Pienaar www.suidwes.co.za 35Okt | Nov ‘19
LEEFSTYL Tuinkalender Hoe om grasperkinsekte te elimineer agterpote. Koningkrieke is eintlik nuttige insekte. Hul dieet bestaan uit slakke, Miswurms veroorsaak ook groot, onreël- Daar is ‘n magdom van insekte wat skuil verrotte plantmateriaal en vrugte wat van matige dooie kolle op die gras. Hulle voed en kos kry op jou grasperk en groot bome af val. egter ondergronds op die wortels van die skade kan veroorsaak indien hulle nie gras en daar is geen sigbare tekens van fyn dopgehou word nie. Die grootste kwaad- Gewone tuinkrieke kom in ‘n verskeiden- hulle bo die grond nie. Miswurms is die wit, doeners is krieke, molkrieke, grasdraerter- heid van groottes en kleure voor. Hulle eet vlesige, C-vormige larwes van vrugtetorre miete, grasperkruspes asook miswurms. saailinge en plantwortels, en grawe ook en lentekewers. Meridian is ‘n sistemiese gate in grasperke, waar hulle kaal kolle insekdoder wat op grasperke toegedien Om onderskeid te tref tussen molkrieke, rondom die gate veroorsaak. Om gewone kan word om die insekte te beheer. gewone krieke, koningkrieke (Parktown Prawns) krieke uit te roei, kan Protek se Carbakil of en koringkrieke, veroorsaak gewoonlik ‘n Scatterkill vir Insekte gebruik word. Beide Grasdraertermiete is baie vernielsugtig Babelse verwarring onder tuiniers. word in gerieflike, gereed-vir-gebruik-strooi- en hulle vreet plantwortels en gras. Die houers verpak. Ander produkte wat krieke teenwoordigheid van grasdraertermiete Molkrieke en die sogenaamde Parktown beheer, is Spraykill 1 en Kemprin, albei word geken aan klein gaatjies omring deur Prawn (koningkriek) behoort aan twee wateroplosbare kontakinsekdoders. los hopies grond wat hulle op die gras- verskillende kriekfamilies en daarby verskil perke agterlaat - ons noem dit oesgate. Die hulle ook van gewone tuinkrieke. Die een termiete kom snags of op koel dae uit en kan as ‘n las vir die tuinier beskryf word, sny kort stukkies gras af wat hulle dan in terwyl die ander eerder ‘n aanwins is. hul neste indra. Molkrieke is bruin met ‘n duidelike gepant- serde voorkoms. Hulle het buitengewoon groot koppe en sterk, goed ontwikkelde voorpote – soos dié van ‘n mol – wat aangepas is om te kan grawe. Hulle leef hoofsaaklik ondergronds waar hulle plant- wortels vreet, maar kom snags uit en vreet ook aan die bogrondse loof. Hulle is veral lief vir grasperke en waar hulle in groot getalle voorkom, kan hulle aansienlike skade aanrig. Baie opmerklike klein grondhopies is Grasdraertermiete rig veral groot skade aan waarneembaar op die gras. Dit moet nie grasperke in somerreënvalstreke gedurende verwar word met grasdraertermiethopies droë winters. Protek se Termite Stop en (wat baie groter is) of erdwurmhopies nie, Scatterkill vir Insekte is gereed-vir-ge- wat ook groter is en ‘n growwe tekstuur bruik-korrellokaas wat ideaal is om te gebruik het. Molkrieke het vlerke en vlieg dikwels as jy hierdie termiete in jou tuin gewaar in die aand in huise in – waar hulle groot en word verpak in ‘n handige strooihouer. konsternasie kan veroorsaak! Ander produkte wat grasdraertermiete beheer, is Spraykill 1 en Kemprin, albei wateroplos- Protek se Meridian is ‘n sistemiese middel bare kontakinsekdoders. wat op grasperke gebruik kan word om van die molkrieke ontslae te raak. Dit word ver- Koringkrieke is groot, grysbruin insekte met pak in ‘n gerieflike wateroplosbare sakkie, rye stekels vir beskerming op die agterlyf dus geen afmeting of kontak met die pro- en borsgedeeltes. Hulle kan tot 5cm lank duk nie. Meridian verskaf vinnige beheer en word. Hulle kan groot skade aanrig deur is ‘n veiliger groenbandformulasie. plantmateriaal letterlik voor die voet op te vreet. As hulle versteur word, skei hulle ‘n vloeistof met ‘n onaangename reuk af. Weens hul grootte en beskermende skelet is hulle moeilik om chemies te beheer. Koningkrieke, oftewel Parktown Prawns Grasperkruspes is groen tot bruin van As jy ‘n lowergroen, gesonde grasperk wil lyk baie soos langbeen-sprinkane en het kleur en maak ook tonnels of gate in hê, kyk uit vir hierdie kwaaddoeners en ‘n blink-bruin, gladde voorkoms. Hulle die grond en snags vreet hulle die gras maak seker dat jy hulle uitwis voordat hulle het egter nie vlerke nie, maar groot, lang rondom die gate weg. Die kolle wat deur jou grasperk verwoes! die ruspes veroorsaak word, is egter aansienlik groter as die van die krieke. Om die ruspes te beheer is gewoonlik maklik indien jy hulle betyds gewaar. Protek Knox Worm, Kemprin, Spraykill 1, Scatterkill vir Insekte of Sipermetrien beheer ruspes asook ‘n wye verskeidenheid tuininsekte. 36 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
PRODUKINLIGTING OPLDOIESTSBEIENRSGOATNEAOTKMS! LVAAEN PROBLEME MET DIE SIEKTEDRAENDE VLIEË? PROTEK HET DIE ANTWOORDE! Huisvlieë verorber hul kos in ‘n vloeibare vorm. Indien dit C AK47 droog is, gooi hulle eenvoudig verterende ensieme daaroor M op en word hierdie oplossing dan opgesuig. Hulle is egter Y • Beheer vlieë, weeluise, kakkerlakke en nie kieskeurige vreters nie; trouens, hul vorige maaltyd, voordat CM muskiete hulle op jou suikerpot toesak, was heel moontlik ontlasting. MY CY • Lang na-werking Die geheim van doeltreffende vliegbeheer is om jou huis CMY • Verpak in ‘n wateroplosbare sakkie, binne en buite met verskillende plaagbeheerprodukte en K -metodes te behandel. geen afmeting/hantering van produk • Reukloos, vlekloos Vlieë kom gewoonlik ons huise binne deur die vensters en deure daarom is die vensterbanke, deurkosyne en kantgordyne Alphathrin ideale plekke om te behandel. • Beheer vlieë, miere, weeluise, Bespuit jou huis binne en buite met AK47, ‘n benatbare poeier kakkerlakke, vismotte, vlooie en wat met water vermeng word. Dit beheer nie net vlieë nie, muskiete maar ook weeluise, kakkerlakke en muskiete. Dit is ook vlekloos en reukloos en gee baie lang beheer. AK47 word in ‘n • Vinnige uitklop, lang nawerking wateroplosbare sakkie verpak, daarom is daar geen afmeting • Reukloos, vlekloos of aanraking met die produk nie. Avi-stelspuit metered Alphathrin sal ook hierdie ongewenste gaste weghou. Dit beskik spray for insects oor ‘n vinnige uitklop en is vlekloos en reukloos. Die sterk kon- sentrasie aktiewe bestanddeel beheer vlieë, muskiete, weeluise, • Beheer vlieë, muskiete en motte vlooie, kakkerlakke en vismotte. • Vir Avimatic of Stelsproeitoestel • 300 ml stelspuit gee tot 30 dae beheer Avi-stelspuit metered spray for insects pas op die Avimatic of Stelsproeitoestel en beheer vlieë, muskiete en motte. Handige wenk: Die 300ml stelspuit gee tot 30 dae beheer indien dit elke 15 Vir die beste resultate en om weerstand teen 'n minute vrystel. plaagdoder te voorkom, is dit goeie praktyk dat daar gereeld oorgeskakel word na ‘n insekmiddel Handige wenk: Vir die beste resultate en om weerstand met 'n alternatiewe werkswyse. teen ‘n plaagdoder te voorkom, word dit aangeraai dat daar gereeld oorgeskakel word na ‘n insekmiddel met ‘n alternatiewe werkswyse. Geregistreer in terme van Wet 36 of 1947 Om meer uit te vind oor ons volledige reeks produkte, • Gwano Pellets: N 21 g/kg, P 32.5 g/kg, K 27.6 g/kg, Zn 2000 mg/kg, Cu 70 kontak ons by 0861 PROTEK mg/kg, Mo 4500 mg/kg, Fe 2200 mg/kg, B 1200 mg/kg, Mn 1000 mg/kg, (0861 77 68 35) C 350 g/kg, Groep 2 misstof, reg nr B4904; www.protek.co.za • Flower Power: N 48 g/kg , P 10 g/kg, K 36 g/kg, Zn 61 mg/kg, Cu 17 mg/kg, Mo 22 mg/kg, Fe 869 mg/kg, B 256 mg/kg, Mn 212 mg/kg, C 296 g/kg, Groep 2 misstof, reg nr B4652; • Gro Green: N 39 g/kg, P 10 g/kg, K 40 g/kg, Zn 61 mg/kg, Cu 17 mg/kg, Mo 22 mg/kg, Fe 869 mg/kg, B 256 mg/kg, Mn 212 mg/kg, C 315 g/kg, Groep 2 misstof, reg nr B4655; • Geregistreer deur FarmWorx (Edms) Bpk, Reg no 2012/092415/07, Posbus Geregistreer kragtens Wet 36 van 1947 645, Heidelberg, 1438, Tel no 011 812 9800. AK47: L7673, Lambda-cyhalothrin 100 g/kg, L7673, VERSIGTIG Registrasiehouer: Bitrad Consulting (Edms) Bpk, Registrasienommer 2002/025636/07, Posbus 51454, Wierda Park, 0149, Alphathrin: L7850, Alpha-cypermethrin Versprei deur: Protek, ‘n divisie van PE BEE Agri (Edms) Bpk, Posbus 72, (Pyrethroid) 100 g/l, SKADELIK, Registrasiehouer: Arysta LifeScience South Africa (Edms) Bpk., Registrasienommer: Heidelberg, 1438. Tel (011) 812 9800 of 0861 PROTEK (0861) 77 68 35, 2009/019713/07, 7 Sunbury Office Park, Off. Douglas Saunders Drive, La Lucia, 4019, Avi-stelspuit metered www.proteksa.co.za spray for insects: L4003, d-Phenothrin 10 g/kg, piperonyl butoxide 100 g/kg, VERSIGTIG, Registrasiehouer: Avima (Edms) Bpk, Registrasienommer 1961/001744/07, Posbus 3131, Kenmare, 1745, Tel (011) 769-1300, Versprei deur: Protek, ’n divisie van PE BEE Agri (Edms) Bpk, Posbus 72, Heidelberg, 1438. Tel (011) 812 9800 of 0861 PROTEK (0861) 77 68 35, www.protek.co.za 37Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
PRODUKNUUS Suidwes nou verspreider van Vermeer landboutoerusting Die Noord-Amerikaanse vervaardiger Outomatiese ghries-sisteem is ook stan- om die skokke in die land te absorbeer van die ikoniese geel toerusting, sal daard wat die lewensduur van die rollaers en dus ‘n gladde en eweredige snit te voortaan by alle Northmec-takke en drasties verleng. Die 604N Cornstalk Special- verseker. Geen gereedskap is nodig om handelaars, wat Suidwes Landbou insluit, baler is gebou om te hou en kan enige die verstelling te maak nie en is geskik om beskikbaar wees. gewas met gemak baal. enige toestande te hanteer. Vermeer bestaan reeds vanaf 1948 en Snymasjiene Die Vermeer handelsmerk is ‘n uitstekende is alombekend as ‘n verskaffer van inno- Die Vermeer tolsnyerreeks is geskoei op toevoeging tot Northmec se produkreeks verende nuwe produkte deur meer as 500 die alombekende modulêre snyeenheid en sal veral die reeds gevestigde hooitoe- handelaars reg oor die wêreld. Vermeer ontwerp wat beteken dat elke tol onaf- rusting aanvul. produkte bedien twee sektore naamlik hanklik is van die volgende, aangedryf landbou asook industrieel. deur ‘n seskantige dryfas. Hierdie ontwerp Besoek gerus Vermeer se webtuiste is uniek in die sin dat dit tot 30% minder om meer uit te vind omtrent hierdie op- Northmec sal voortaan verantwoordelik krag gebruik as konvensionele oliebad windende handelsmerk of kontak enige wees vir alle landbouverkope asook na- ontwerpe. Die Vermeer tolsnyerreeks Suidwes heelgoedere-bemarker: verkoopdiens insluitend die verskaffing van bestaan uit driepunt- asook verskillende onderdele asook kundige tegniese steun. sleeptipe opsies. Die sleeptipesnyers is Fanus van den Berg 084 608 8754 ook beskikbaar in verskillende opsies met Hendrik van Zyl 076 950 8434 Vermeer landboutoerusting bestaan uit ‘n of sonder kneusers en bied ‘n maksimum Riaan de Beer 082 338 3348 volledige reeks ronde balers, snymasjiene, snywydte van 4.5m met ‘n staalrollerkneu- William Visser 066 305 9955 baalprosesseerders en nog vele meer. ser en 6.2m sonder kneuser. Alle Vermeer snyers kom standaard Balers met die “Quick-Clip” Die rondebaler-reeks sal bestaan uit drie messisteem wat bete- modelle, naamlik die 504R Classic, 504R ken dat die messe in ‘n Premium asook die gesogte 604N Corn- japtrap geruil of vervang stalk Special. Al drie hierdie modelle het ‘n kan word. variërende baalkamer met ‘n maksimum baalgrootte van 1.52m en 1.82 onderskeidelik. Weereens moet spe- siale melding gemaak Spesiale melding moet gemaak word van word van die unieke die unieke 604N Cornstalk Special-model, TM sleeptipe-reeks aangesien hierdie baler spesifiek ontwerp snyers, beskikbaar is om die moeilike baalomstandighede in 6-, 7- asook 8-tol wat mieliereste bied te kan hanteer. Unieke opsies, sonder ‘n eienskappe soos ‘n versterkte optelmega- kneuser. Die reeks is nisme, swaardiens “rock belts”, vogmonitor, juis ontwerp as alter- weegselle met ‘n skaal, asook vele meer, natief vir die swaarder maak hierdie baler absoluut uniek. Hierdie driepuntsnyers wat be- baler beskik ook standaard oor ‘n unieke teken dat tot 20% min- optellerkoppellaarsisteem wat veroorsaak der krag gebruik word dat die optelmeganisme tot stilstand kom teenoor dieselfde wydte sodra die baal begin bind. Dit verseker driepunt masjiene. Hier- konstante baalgrootte en verminder die die reeks is robuus en slytasie van onnodige bewegende dele. beskik oor rubbervering 38 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
NUUS Vrystaat Landbou verwelkom ekstra voertuie om misdaad te bekamp deur Vrystaat Landbou en gereeld tel en dat die Vrystaat ’n provinsie verhoudinge daar gewerk moet word aan weder- is waar landbougemeenskappe in vrede hul sydse vertroue. Die voertuie moet gesien word Vrystaat Landbou (VL) is verheug oor besigheid moet kan verrig. as ’n instrument om goeie verhoudinge te bou 48 ekstra voertuie wat onlangs vir tussen plaaswerkers, landbouers en die polisie. landelike veiligheidkoördineerders by Lt. genl. Moeketsi Sempe, Provinsiale kommissaris polisiestasies in die Vrystaat gegee word. Só van die SAPD, het bevestig dat die voertuie as deel Die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD) het het Tommie Esterhuyse, Vise-president van van fase een in die Landelike-beveiligingstrategie by ’n geleentheid by die Glen-landboukollege in VL, gesê nadat dié voertuie deur die Suid-Afri- (LBS) uitgereik is om misdade in landelike gebiede, Bloemfontein bekend gemaak dat 48 voertuie kaanse Polisiediens (SAPD) beskikbaar gestel is in samewerking met landbougemeenskappe, aan beskikbaar gestel word om landelike veiligheid om te help om misdaad te bekamp. te spreek. Hy het ook gemeld dat veiligheid- op te skerp. Van links is Tommie Esterhuyse, koördineerders fleksietyd gaan werk na aanleiding Vise-president van Vrystaat Landbou (VL), Sam Volgens hom is dit ’n historiese dag vir landelike van hul misdaad-patroon analise. Mashinini, Vrystaatse LUR vir Polisie, Paaie en beveiliging en het hy die gebaar verwelkom. Die Vervoer, lt. genl. Moeketsi Sempe, Provinsiale voertuie sal slegs deur die polisie gebruik word Sempe het VL bedank vir die goeie samewerking kommissaris van die SAPD, en Jakkals le Roux, om misdaad in landelike gebiede en landbouge- tussen die polisie en die organisasie. Hy het ook Voorsitter van VL se Landelike Veiligheidkomitee. meenskappe aan te spreek. versoek dat landbouers die polisie se diensle- Foto: Vrystaat Landbou wering moet evalueer en waar probleme ontstaan, Sam Mashinini, Vrystaatse LUR vir Polisie, die lyn van bevel of protokol oor klagtes gevolg Paaie en Vervoer, het by ’n geleentheid by die moet word. “Landbouers moet nie reg in eie hande Glen-landboukollege in Bloemfontein gesê neem nie en alle wette nakom,” het hy gesê. die voertuie gaan gebruik word om ernstige geweldsmisdade en veediefstal aan te spreek. Volgens Esterhuyse het Genl. Khehla Sitole, Volgens Esterhuyse is dit ’n gegewe dat meer Nasionale Kommissaris van die SAPD, tydens mannekrag en voertuie steeds nodig is. gesprekvoering met Agri SA gemeld dat hy geor- ganiseerde landbou as ’n vennoot in die LBS sien. Mashinini het ook beklemtoon dat die voertuie opgepas moet word, asof dit polisiebeamptes se Hy het op sy beurt klem gelê op die vertrouens- eie is. Hy meen landbouers moet hul vee merk verhouding en dat behalwe sameweking en
PRODUCT INFORMATION Amazone Fertiliser Spreaders Financial intelligence pays off With the current climate of farmers will move the delivery vanes on the discs Outstanding machines made from out- focusing on improving efficiency so you can spread against a border instead of standing materials on the farm, and with one of the the full working width. Accurate boundary The use of high-grade materials in ad- biggest costs for farmers being fertiliser spreading plays an increasingly important vanced production processes guarantees and spreading, extensive savings can part in today’s agriculture. For the farmer, a long lifespan and a high resale value. The be seen when using precision spreaders the importance of optimum fertiliser entire spreading system is manufactured which offers improved and accurate distribution right up to the field’s border, from stainless steel providing a prolonged spreading effecincies. In addition, using the savings involved in accurate spreading operational life. a quality implement with a long life-span and increasing the yield potential, are of enables a significant amount of money to biggest value. From an environmental The electro-dip coat multi-layer painting be saved over a long term period. perspective, border spread technolgy All componenets are dip-coated inside is important to ensure no fertiliser con- Significant savings realised from tamination of the surrounding areas. and out at the Amazone factories. The precision spreading AMAZONE offers a wide range of border electro-dip coat (KTL/CDP), which has spreading techniques for all situations and especially been developed for AMAZONE, Section Control at all levels of operator comfort. applies a full paint layer even on the With an Amazone spreader, SectionCon- sharp edge of a razor blade. As a result, trol is available for all budgets and on ISOBUS terminal compliance the coating is very rugged, reliable and a number of machine sizes and at any The full compliance of the spreaders with corrosion-resistant. On models which use level of sophistication. However for those ISOBUS terminals ensures complete com- hard-faced spreading vanes, the vanes who wish to spread extremely precisely patibility of data transfer with any chosen are coated with a special long-lasting in wedge-shaped fields, in short work or ISOBUS terminal. ISOBUS technology anti-wear protection (tungsten carbite). around obstacles, AMAZONE has their enables the tractor to effectively control Consequently, the result is a three-fold innovative DynamicSpread part-width Sec- the implement, for example, shutting the increase in lifespan. tion Control for the ZA-TS Hydro mounted spreader off, at the headland or automatic and the ZG-TS Hydro trailed spreaders. section control, which is all done conve- The four pillars of spreading at Amazone are DynamicSpread can offer section control niently from one universal terminal, which quality, innovation, precision and service. By of up to 128 sections, which is terminal de- controls any ISOBUS implement and the consistenly upholding these pillars, as well pendant. The greatest benefit of accurate tractor. It boosts operator comfort and as offering a very comprehensive range of Section Control is the additional increase in accuracy and facilitates automatic record spreaders that can deliver high spreading precision meaning even greater savings on keeping. The integrated system also speeds, extreme accuracy of spreading, fertiliser and better yields due to minimising means connection and set up is quick and variable-rate application and vast spreading uneccessary over and under fertilisation. easy, reducing time and frustration. widths (up to 54m with accuracy), Amazone has come to be known as the most innovative Border spreading technology available Exceptional quality and life-span and leading fertiliser spreader manufacturers on all models An area where Amazone stands out from for precision spreading. Make the smart Amazone offers accurate border spread the crowd is the exceptional life-span and move and invest in an Amazone spreader. technology, as an option, on all models quality of all Amazone spreaders. Excellent Financial intelligence pays off. which is unique amongst the competition. return on investment is realised with an On the most advanced Amazone spreader, implement that continues to deliver for the ZA-TS, border spreading technology many years. comes as standard. Here the technology 40 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
PRODUKNUUS SUIDWES AGRIFRIEND - GEBRUIKTE GOEDERE Nov ‘19 / Des ‘19 *ALLE PRYSE SLUIT BTW UIT TENSY ANDERS GEMELD HM Grissley 75 Chipper (NUUT) JX XTRA 532 (NUUT) Hoopstad | 587 Hoopstad | 819 R 25,000.00 R 180,000.00 JX Jupidex Qualidisc 6000 Trailed JX T2624 6 tol snymasjien (NUUT) Hoopstad | 821 (NUUT) Schweizer-Reneke | 638 R 90,000.00 R 575,000.00 JX Alpher 5T Tip Trailer (NUUT) Wolmaransstad | 823 JX Jupidex CTC 427 Cultivator (NUUT) Bothaville | 639 R 54,000.00 R 499,000.00 JX Miniair Nova Planter (NUUT) Nina 300 Planter NH (NUUT) Hoopstad | 662 Vryburg | 853 R 185,000.00 R 168,000.00 JX CLCII 11Tand (NUUT) Gaspardo Delfino 1800 Power Wolmaransstad | 812 Harrow (NUUT) Wolmaransstad | 3346 R 150,000.00 R 110,000.00 JX FHP 185 Mulcher (NUUT) Hoopstad | 814 GA300 GM Gyrorake (NUUT) Schweizer-Reneke | 3395 R 193,000.00 R 70,000.00 4422 Okt | Nov ‘19 www.suidwes.co.za
LIEB JV RENSBURG : PNRUOUDSUKNUUS Sel: 082 824 0520 | Tel: 018 581 1174 | E-pos: [email protected] HANDEL & *ALLE PRYSE SLUIT BTW UIT TENSY ANDERS GEMELD MEGANISASIE 2010 Case 2020 (NUUT) Super Comby EX Schweizer-Reneke | 3397 Hoofkantoor | 50474 R 290,000.00 R 220,000.00 Case JX 80 Globalfarm 105 Wolmaransstad | 50153 Wolmaransstad | 50476 R 220,000.00 R 180,000.00 NEW HOLLAND 5610DT New Holland FR9060 Wolmaransstad | 50177 Kimberley | 50484 R 140,000.00 R 2,000,000.00 165 MULCHER 6130 CASE IH Stroper Schweizer-Reneke | 50447 Wolmaransstad | 50528 R 60,000.00 R 1,550,000.00 JX-Farmall Wet Clutch VERSKEIE FALCON Hoopstad | 50470 SLASHERS BESKIKBAAR! R 470,000.00 SCHWEIZER-RENEKE: BOTHAVILLE: HOOPSTAD: WOLMARANSSTAD: Fanus vd Berg: Hendrik van Zyl: Riaan de Beer: William Visser: Sel: 084 608 8754 Sel: 076 950 8434 Sel: 082 338 3348 Sel: 083 626 6479 www.suidwes.co.za 43Okt | Nov ‘19
elke haelwolk kan ‘n silwer randjie hê Stormweer kan astronomiese gevolge inhou vir jou gewasse wat tans op die lande staan... veral as ‘n belowende oes in ‘n ommesientjie deur hael verwoes word. Klimaatselemente wat veranderlikheid asook risiko’s in landbouproduksie meebring, maak oesversekering onmisbaar. Kies dus slim en beskerm jou oes teen onvoorsiene katastrofes met AgriSeker se omvattende en volhoubare risikobestuursoplossings en -produkte. Maak AgriSeker die silwer randjie om die haelwolk op jou horison. Besoek ons aanlyn by agriseker.co.za of kontak jou Versekeringsmakelaar. AgriSeker OnderSkrywingSbeStuurder (edmS) bpk. reg nO. 2014/235270/07 iS ‘n gemAgtigde FinAnSiële dienSte VerSkAFFer: FSp nO. 45767. OnderSkryF deur lAnd bAnk inSurAnce (SOc) bpk. reg nO. 2012/115426/30.
Search
Read the Text Version
- 1 - 44
Pages:
