บทอาขยานภาษาไทย ป.4-ป.6

คาํ นาํ

สารบัญ หนาบทอาขยาน ระดับชน้ั ประถมศกึ ษาตอนปลาย (ป.4-6)

~ ๑ ~ แบบฉบบั มาตรฐาน การอานทํานองเสนาะ บทอาขยาน ชั้นประถมศกึ ษาตอนปลาย บทหลกัพระอภยั มณี ตอน สุดสาครเขา เมอื งการะเวกบดั เดี๋ยวดงั หงง่ั เหงง วงั เวงแวว สะดุงแลวเหลยี วแลชะแงห าเหน็ โยคขี ่ีรงุ พุงออกมา ประคองพาข้ึนไปจนบนบรรพตแลวสอนวา อยาไวใจมนษุ ย มนั แสนสดุ ลกึ ลํา้ เหลือกําหนดถงึ เถาวลั ยพันเกี่ยวทีเ่ ลยี้ วลด ก็ไมคดเหมือนหนงึ่ ในน้ําใจคนมนุษยน ้ที ร่ี กั อยูส องสถาน บดิ ามารดารกั มักเปนผลทีพ่ งึ่ หน่ึงพ่ึงไดแตก ายตน เกดิ เปนคนคดิ เหน็ จงึ เจรจาแมนใครรักรักมงั่ ชงั ชังตอบ ใหร อบคอบคิดอา นนะหลานหนารูสงิ่ ใดไมสรู วู ชิ า รรู กั ษาตัวรอดเปนยอดดีจงคิดตามไปเอาไมเทาเถดิ จะประเสรฐิ สมรักเปนศกั ดศิ์ รีพอเสร็จคาํ สําแดงแจง คดี รปู โยคหี ายวบั ไปกบั ตา พระสุนทรโวหาร (ภ)ูสยามานุสสติ แดนไทย ขาดดิ้น ใครรานใครรุกดาว ยอมสละ สนิ้ แล ไทยรบจนสุดใจ ช่อื กอ งเกียรตงิ าม เสยี เนื้อเลอื ดหลง่ั ไหล ยืนยง เสียชพี ไปเ สียสน้ิ ชพี ดว ย ไทยอยู ไดฤๅ หากสยามยงั อยยู ัง้ หมดส้นิ สกุลไทย เรากเ็ หมอื นอยคู ง หากสยามพินาศลง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยหู วั เราก็เหมือนมอดมวย

~ ๒ ~ วชิ าเหมอื นสินคา วชิ าเหมือนสินคา อนั มคี าอยเู มอื งไกลตอ งยากลาํ บากไป จงึ จะไดสินคามาจงตง้ั เอากายเจา เปนสาํ เภาอนั โสภาความเพยี รเปน โยธา แขนซา ยขวาเปนเสาใบน้ิวเปน สายระยาง สองเทา ตา งสมอใหญปากเปน นายงานไป อัชฌาสัยเปน เสบียงสตเิ ปนหางเสอื ถอื ทา ยเรือไวใ หเทีย่ งถอื ไวอ ยาใหเอยี ง ตดั แลนเลยี่ งขา มคงคาปญ ญาเปน กลองแกว สองดูแถวแนวหนิ ผาเจาจงเอาหูตา เปนลา ตา ฟงดลู มข้ีเกียจคอื ปลาราย จะทาํ ลายใหเรือจมเอาใจเปนปน คม ยิงระดมใหจมไปจึงจะไดสินคามา คอื วชิ าอนั พสิ มยัจงหมนั่ มน่ั หมายใจ อยาไดค รานการวชิ า* วิชาเหมอื นสนิ คา ฟ. ฮีแลร ไดค ดั มาลงไวใน หนงั สือดรณุ ศกึ ษา เลม ๓ อันเปน แบบเรยี นภาษาไทย ของโรงเรียนอัสสัมชัญตั้งชือ่ วา “ยานนาวาวิเศษ” บอกทม่ี าแตเ พยี งวา เปนของบรุ าณ แตจากการคน ควา ของ อ.บุญเตอื น ศรีวรพจน แหงกรมศิลปากร ทําใหทราบวา วชิ าเหมอื นสนิ คา นี้ คดั ตดั ตอนมาจาก “ศรีสวัสดิวัดคํากาพย” สันนิษฐานวาเปนผลงานของ หมื่นพรหมสมพัตสร (เสมียนมี)ศษิ ยข องสุนทรภู เกิดในระหวาง พ.ศ. ๒๓๓๘ – ๒๓๓๙ ถงึ แกกรรมในชวงปลายสมัยรชั กาลท่ี ๓สังขทอง ตอน กาํ เนิดพระสังข พระสงั ขซอ นอยูกร็ สู ิ้น ในจติ คิดถวิลทกุ เวลา เมอ่ื น้นั สงสารผา นเกลาเปน หนักหนา พระแมไปปา เปน อาจิณ กลับมาจนคํา่ แลวร่าํ ไร จะใครอ อกชว ยพระแมเ จา อุม ชูชมชิดพสิ มยั เหน่อื ยยากลาํ บากกายา จะออกใหเ หน็ ตวั กก็ ลวั การ ไมวา ลกู นอ ยเปนหอยปู ของพระแมเจาอยฉู าวฉาน พระคณุ ลํ้าลบภพไตร พระมารดามาเห็นจะร่ําไร ไกป า พาฝูงมากนิ ขา ว จะเหน็ ใครไปมากห็ าไม คุยเขี่ยเร่ยี รายทง้ั ดนิ ดาน ฉวยจับไมไดไ ลต ี เย่ยี มลอดสอดดทู ง้ั ซา ยขวา ผนั ผนิ ลอบลบั ขยบั หนี ออกจากสงั ขพลนั ทนั ใด จะหนเี ขาสงั ขก ําบงั ตน กอบเก็บขา วหกที่ตกดนิ ดูแลจดั แจงทกุ แหงหน เหลียวดูผคู นชนนี สาละวนเลน พลางไมห างดู หุงขา วหาปลาไวท า แม ชวยขบั ไกป าประสาจน พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหลานภาลยั

~ ๓ ~ ขนุ ชางขนุ แผน ตอน กาํ เนิดพลายงามแมร กั ลกู ลกู กร็ ูอยวู ารัก คนอ่ืนสกั หมนื่ แสนไมแมน เหมอื นจะกินนอนวอนวา เมตตาเตอื น จะจากเรือนรางแมไ ปแตต ัวแมวันทองของลกู จงกลับบาน เขาจะพาลวา วุนแมทนู หวัจะกม หนาลาไปมไิ ดก ลัว แมอ ยา มวั หมองนกั จงหักใจนางกอดจบู ลูบหลงั แลวสง่ั สอน อํานวยพรพลายนอ ยละหอยไหพอ ไปดศี รสี วสั ดิก์ ําจดั ภัย จนเติบใหญย ่งิ ยวดไดบ วชเรยี นลกู ผชู ายลายมือนน้ั คอื ยศ เจาจงอตสาหทําสมํา่ เสมียนแลว พาลูกออกมาขางทาเกวยี น จะจากเจียนใจขาดอนาถใจลูกก็เเลดูแมแมดลู ูก ตา งพนั ผกู เพยี งวา เลอื ดตาไหลสะอนื้ ร่าํ อาํ ลาดวยอาลยั แลว แขง็ ใจจากนางตามทางมาเหลียวหลงั ยังเหน็ แมแ ลเขมน แมก็เหน็ ลกู นอยละหอยหาแตเ หลยี วเหลียวเลย้ี วลับวับวิญญาณ โอเ ปลาตาตางสะอน้ื ยนื ตะลึง พระสุนทรโวหาร (ภ)ูโคลงโลกนติ ิ วงศห งส ส่ิงรู เสยี สนิ สงวนศักดไิ์ ว ความสัตย ไวน า เสยี ศกั ดสิ์ ปู ระสงค ชพี มว ยมรณา เสียรเู รง ดาํ รง สินทรพั ย เสียสัตยอยา เสียสู ยงิ่ ไซร กายอาต- มานา ความรดู ูย่งิ ลาํ้ เรงรเู รยี นเอา คิดคา ควรเมอื งนบั สดบั ฟง เพราะเหตจุ ักอยูก ับ ไปรู โจรจกั เบียนบไ ด เกตวา ง เวน นา ปราชญไ ดฤ ๅมี เวน วจิ ารณวา งเวน เวนทถี่ ามอันยงั สมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเดชาดิศร เวนเลา ลิขติ สัง- เวนดั่งกลา ววาผู

~ ๔ ~ พฤษภกาสร บทเลือก พฤษภกาสร อกี กญุ ชรอนั ปลดปลง โททนตเ สนงคง สาํ คญั หมายในกายมี มลายส้นิ ทง้ั อินทรยี  นรชาตวิ างวาย ประดบั ไวในโลกา สถติ ท่วั แตช ่วั ดี สมเดจ็ พระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชุ ิตชโิ นรสปากเปนเอก เลขเปนโท หนงั สือเปนตรี ชั่วดเี ปนตราปากเปน เอกเหมอื นเสกมนตรใ หค นเชื่อ ฉลาดเหลอื วาจาปรชี าฉานจะกลาวถอ ยรอ ยคาํ ไมราํ คาญ เปนรากฐานเทิดตนพนลําเคญ็เลขเปนโทโบราณทานส่ังสอน เรงสงั วรเวี่ยไวใชวาเลนการคาํ นวณควรชํานาญคณู หารเปน ชวยใหเ ดน ดนี ักหนารทู า คนหนงั สอื เปนตรีวชิ าปญ ญาเลิศ เรยี นไปเถดิ รูไวไ มไ รผ ลยามยากแสนแคน คบั ไมอ บั จน ไดเล้ยี งตนดว ยวชิ าหาทรัพยท วีชั่วดเี ปน ตราประทับไวกับโลก ยามวโิ ยคชพี ยับลับรางหนีที่ศนู ยแทก ็แตต วั สวนชวั่ ดี คงเปน ทีล่ ือท่วั ชั่วฟาดิน ทา นผูหญงิ สมโรจน สวัสดกิ ลุ ณ อยุธยาคาํ อธิบายศัพท๑. ฉาน = รูแจง ในทน่ี ีต้ ดั มาจากคําวา แตกฉาน๒. สงั วร = ความสํารวมระวงั๓. เวี่ย = คลอง, ทดั ไว ในท่นี ีห้ มายถึง ใหมีสติระลึกไวอยูเสมอวาไมใชเ รือ่ ง เลน (คือเปนเร่ืองจริงจงั )๔. ทศ่ี นู ยแท = คาํ วา ศูนย ในที่นี้หมายถึง ความวาง ถา จะหมายถงึ เสื่อมสลาย ไป จะใชคําวา สูญไทยรวมกําลงั ต้งั มั่น จะสามารถปอ งกนั ขนั แข็ง มายทุ ธแยง กจ็ ะปลาตไป ไทยรวมกาํ ลังตงั้ มั่น รว มชาตริ วมจติ เปนขอ ใหญ ถงึ แมว า ศตั รผู ูมีแรง จงพรอมใจพรอ มกาํ ลงั ระวงั เมอื ง ชมเกียรติยศฟูเฟอ ง ขอแตเพยี งไทยเราอยา ผลาญญาติ ใหชอ่ื ไทยกระเดอ่ื งทว่ั โลกา ไทยอยา มุงรา ยทาํ ลายไทย บาํ รงุ ทง้ั ชาติศาสนา วัฒนาเถดิ ไทย, ไชโย ! ใหนานาภาษาเขานิยม ชวยกันบาํ รงุ ความรงุ เรือง พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจาอยูห ัว ชวยกันเต็มใจใฝผ ดงุ ใหอยจู นสิ้นดินฟา

~ ๕ ~ ตนเปน ท่พี ึง่ แหงตน อยาหมายพงึ่ ผใู ดใหเขาหยัน คิดบากบนั่ ตั้งหนามานะนาํ เราเกดิ มาท้ังทชี ีวติ หน่ึง อยา หยามเหยยี ดพาลหาวางานต่ํา ควรคะนงึ พงึ่ ตนทนกดั ฟน เชิญเลือกทําตามถนัดอยาผัดวนั เอาปญ ญาเปน แรงมงุ แขง ขัน กสิกิจพณชิ ยการงานมเี กยี รติ ผลจะบรรลุสปู ระตชู ัย หรอื จะชอบวชิ าอุตสาหกรรม คอยเปดอายมิ้ รับไมขับไส แหลมทองไทยพรอมจะชวยอาํ นวยเอย เอาดวงใจเปนทนุ หนุนนําหนา เอาความเพียรเปนยานประสานกัน เพม่ิ สวัสดิว์ รรณกจิ เงินและทองกองอยปู ระตหู นา ทรัพยในดนิ สนิ ในนาํ้ ออกคล่ําไปผูรูดีเปนผเู จรญิ ปรีชา เชี่ยวแฮ สิ่งรู มวลมนุษยผูเปรอ่ื ง เหตสุ อด สองนา เพราะใครใ ฝศ ึกษา เพียบดว ยความเจริญ รูกจิ ผดิ ชอบหา น่แี หละบุคคลผู มวลผูชูปรชี า เสาะวทิ ยาไมห างเหนิผิดชอบกอบไมเกนิ รดู าํ เนนิ ตามเหตผุ ล ผดิ ชอบมพี ิจารณย ล ชอ่ื วา ปรีชาดี พพิ ฒั นพนจักพรรณนาผนู ้ันจักพลนั ดล จงใฝใ จการศึกษา ปรงุ ปรชี าใหเช่ยี วชาญ ควรเราผูเ ยาวว ัย มปี ญ ญาไมสมฐานอบรมบมวทิ ยา กอบวจิ ารณใ ชป ญญา ขั้นนจี้ กั ช้วี า พระยาอปุ กติ ศลิ ปสาร (น่มิ กาญจนาชีวะ)ตอ งหดั ดดั สนั ดานผูชนะ ถงึ งานหนักกเ็ บาลงแลวครง่ึ หนึ่ง ใหม งุ มน่ั ฝน ถึงซง่ึ ปลายทาง เมอ่ื ทาํ การสง่ิ ใดดวยใจรัก ไมไ หวหวั่นอปุ สรรคเปน ขวากขวาง ดว ยใจรกั เปน แรงที่เรารงึ งานทุกอยา งเสรจ็ เพราะกลา พยายาม คอยเติมตอตง้ั จติ ไมค ดิ ขาม เมอ่ื ทาํ การสง่ิ ใดใจบากบน่ั บงั เกดิ ผลงอกงามตามตองการ ถึงเหนือ่ ยยากพากเพียรไมละวาง เม่อื ทาํ การสงิ่ ใดใจจดจอ ทําดว ยใจเปนชีวติ คอยติดตาม

~ ๖ ~ เมอ่ื ทาํ การสง่ิ ใดใครค รวญคดิ เห็นถูกผดิ แกไขใหพ น ผา นใชสมองตรองตรคิ ดิ พจิ ารณ ปรากฎงานกา วไกลไมล าํ เคญ็ จะวา ไกลฤาก็มีอยใู หเหน็ ความสาํ เร็จจะวาใกลก ใ็ ชที่ และจะเปน ผชู นะตลอดกาลถา จริงจงั ตง้ั ใจไมย ากเย็น บุญเสรมิ แกวพรหมเปนมนษุ ยหรือเปน คนเปน มนุษยเ ปนไดเ พราะใจสงู เหมอื นหนง่ึ ยงู มดี ที ีแ่ ววขนถา ใจตา่ํ เปนไดแ ตเพียงคน ยอ มเสยี ทีท่ตี นไดเ กดิ มาใจสะอาด ใจสวาง ใจสงบ ถา มคี รบควรเรียกมนุสสาเพราะทําถกู พูดถกู ทุกเวลา เปรมปรดี าคืนวันสุขสันตจริงใจสกปรกมืดมัวและรอนเรา ใครมเี ขา ควรเรียกวาผีสงิเพราะพดู ผดิ ทาํ ผดิ จติ ประวิง แตในสิ่งนาํ ตัวกลั้วอบายคิดดูเถิดถา ใครไมอยากตก จงรีบยกใจตนรีบขวนขวายใหใ จสูงเสียไดก อนตวั ตาย ก็สมหมายทเ่ี กดิ มาอยาเชือนเอย พระธรรมโกศาจารย (เงื่อม อนิ ทปฺ โฺ ญ) หรือ พทุ ธทาสภกิ ขุวถิ ีเด็กไทย ตัง้ ใจศึกษา วชิ าเล้ยี งตน เด็กเอยเด็กไทย มคี า มากลน เตบิ ใหญภายหนา พนความลาํ เคญ็ ไมม ียากเขญ็ แสงแหง ปญ ญา เปน สุขกายใจ สอ งทางใหค น อยูอยา งเปนไทย ทําในสงิ่ ดี คดิ ดที ําดี มศี ักดิม์ ศี รี ชวี ติ รมเย็น มอี ยคู ไู ทย รกั ษาเอาไว ขยนั สรรคส รา ง ในชาติของเรา รเู ก็บรูใช ดํารงเอกลักษณ เสนห ป ระเพณี ควรเหน็ คณุ คา มีความภมู ใิ จ มงิ่ ขวญั กติ ติวรรณกร

~ ๗ ~ ฟงใดไดร ูเรอื่ ง ฟง ใดไดรเู ร่ือง กป็ ราดเปรื่องปรีชาชาญดวงตะวนั เปรียบล้ินชินนํ้าตาล รูร สหวานซาบซา นใจ วิชาทรามจะงามไฉน ฟง ใดไมรคู วาม ไปรูร สหมดทงั้ มวล เปรียบจวกั ตักใดใด ชิต บุรทตั ดวงเอย ดวงตะวัน หนึง่ เทา นน้ั เยี่ยมฟา นา พศิ วง ทาํ หนา ที่ไมล ําเอียงแสนเทยี่ งตรง เดน ดํารงเปน หลักจักรวาล แยกทวิ าราตรใี หม ีอยู อีกฤดูวนเวียนเปล่ยี นผนั ผาน ยุตธิ รรมสุจรติ นิจกาล ใครนกึ ครา นดตู ะวนั เรง หมน่ั เอย ฐะปะนยี  นาครทรรพ 