Betong_arraya

แหล่งพนั ธุ์ไก่เบตงและลกั ษณะเด่นของไก่เบตง อาจารย์อารยา เจยี รมาศ แผนกวชิ าเทคโนโลยกี ารเกษตร คณะวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั สงขลานครินทร์ วทิ ยาเขตปัตตานี Email: [email protected]

ไก่เบตง• ไก่เบตงเป็ นไก่ที่มาจากไก่พนั ธุ์แลงซาน มีถ่ินกาเนิดอยใู่ นมณฑลกวางตุง้ สาธารณรัฐประชาชนจีน เขา้ สู่ ประเทศไทยคร้ังแรกในสมยั สงครามโลกคร้ังท่ี 2 เม่ือชาวจีนอพยพมาจากเมืองกวางใส ประเทศจีน และ มาต้งั ถ่ินฐานทามาหากินต้งั หลกั แหล่งในอาเภอเบตงจงั หวดั ยะลา จึงไดน้ าไก่พนั ธุ์น้ีมีมาแพร่หลายและ นิยมเล้ียงกนั ในแถบจงั หวดั ภาคใตต้ อนล่าง ไดแ้ ก่ ปัตตานี ยะลา นราธิวาส• ไก่เบตงชอบหากินอิสระ นิยมปล่อยเล้ียงในสวนยางพารา ทนต่อ สภาพอากาศร้อน โรคและแมลงเขตร้อนไดเ้ ป็ นอย่างดี นิสัยเชื่อง อตั ราการเจริญเติบโตสูงกว่าไก่พ้ืนเมืองทว่ั ไป เน้ือมีรสชาติอร่อย เป็นท่ีตอ้ งการของตลาด เน้ือนุ่มไม่แขง็ เหมือนไก่พ้ืนเมืองพนั ธุ์อ่ืนๆ และไม่เหลวแฉะเหมือนไก่กระทง

•ไก่เบตงมีลกั ษณะเด่นท่ีสงั เกตเห็นไดช้ ดั คือหลงั จากถอนขนแลว้ ผวิ หนงั จะมีสีเหลืองน่ารับประทานไก่เบตงตวั ผู้ ไก่เบตงตวั เมีย

ลกั ษณะการเจริญเติบโตของไก่เบตง• ลกั ษณะการเจริญเติบโตของไก่เบตง ในระยะ 1-2สัปดาห์ มีขนอ่อนบนตวั แทบเล็กนอ้ ย มีขนเล้ียงสีเหลืองปกคลุม ไม่มีขนปี ก• อายุ 3-4 สปั ดาห์ ขนเล้ียงเร่ิมยาวข้ึน ค่อนขา้ งมนั เรียบเป็นลอนเลก็ ๆ ขนมกั จะงอกบา้ งไม่ งอกบา้ ง มีขนปี กส้ันๆ สามารถแยกเพศไดจ้ ากการสังเกตหงอนซ่ึงมีลกั ษณะเป็ นหงอน แบบจกั ร โดยเพศผหู้ งอนจะเร่ิมเป็นสีแดงและเป็นปมเห็นไดช้ ดั เจน

• เม่ือมีอายเุ ฉลี่ยประมาณ 1 เดือน ขนเล้ียงจะเร่ิมร่วง ขนจริงยงั ไม่งอก จึงเหลือแต่หนงั เปลือย ปี กงอก ยาวข้ึนเลก็ นอ้ ย ยกเวน้ ที่ลาคอจะมีขนนอ้ ยมากจนมองเห็นหลงั มีขนสีเหลืองอ่อนตลอดท้งั ตวั ปลาย หางมีสีเหลืองและขนาดส้ันท้งั เพศผูแ้ ละเพศเมีย บริเวณปี กและหางของไก่เพศผูไ้ ม่มีขนประเภท primary feather และขนหางในส่วนของ main tail feather จะไม่มีหรือมีการพฒั นาที่นอ้ ยมาก อกใหญ่ ลาตวั ใหญ่กวา้ งลึก ปากและแขง้ มีสีเหลือง ตุม้ หูสีแดง คิ้วและบริเวณตาจะมีสีเหลืองแซมสีขาวนได้ ชดั เจน เพศเมียจะมีหงอนซีดเหลือง เลก็ และไม่เป็นปม

• น้าหนกั ฟองไข่ประมาณ 45 กรัม น้าหนกั แรกเกิดประมาณ 33 กรัม• เพศผมู้ ีน้าหนกั เม่ือโตเตม็ ที่ประมาณ 3 กิโลกรัม เพศเมียมีน้าหนกั ประมาณ 1.9 กิโลกรัม• น้าหนกั ซากอุน่ ท่ีอายุ 16 สปั ดาห์ เพศผู้ และเมีย 2440 และ 1909 กรัม

แหล่งพนั ธุ์ไก่เบตง• ศูนยว์ จิ ยั และบารุงพนั ธุ์สตั วย์ ะลา• คุณจิตตวฒั น์ ยงยงิ่ ยศ• ฟาร์มโกชา้ ง อ.เบตง จ.ยะลา

โรงเรือน คอก กรงเล้ียง และลานเล้ียงไก่เบตง• องค์ประกอบของฟาร์ม• ท่ีต้งั ของฟาร์มเล้ียงสตั ว์• รูปแบบโรงเรือน วสั ดุท่ีใชใ้ นโรงเรือน และการจดั การโรงเรือนท่ีเหมาะสม• ลานปล่อยนอกโรงเรือน• การจดั การควบคุมโรค สุขภาพสตั ว์ และสิ่งแวดลอ้ ม• การบนั ทึกขอ้ มูลการเล้ียง

ที่ต้งั ของฟาร์มเล้ียงสตั ว์•ฟาร์มเล้ียงสตั วป์ ี ก ตอ้ งแยกบริเวณอยา่ งชดั เจนกบั พ้นื ท่ีพกั อาศยั มี ระยะห่างไม่นอ้ ยกวา่ 10 ม. :

รูปแบบโรงเรือน วสั ดุที่ใชใ้ นโรงเรือน และการจดั การโรงเรือน• โรงเรือนเป็นรูปแบบหลงั คาจวั่ หรือแบบหมาแหงน ที่สามารถบงั แดด และฝนได้• ดา้ นขา้ งท้งั 4 ดา้ นของโรงเรือน ควรมีผา้ หรือกระสอบปิ ดรอบโรงเรือนเพื่อป้องกนั ลมหรือฝน โดยสามารถมว้ นเกบ็ ไดเ้ พ่ือการระบายอากาศ• มีจานวนถงั น้า• ถงั อาหารท่ีเหมาะสมกบั จานวนสตั วป์ ี ก• ภายในโรงเรือนเล้ียงตอ้ งมีคอนสาหรับใหไ้ ก่เกาะยนื โดยมีความสูงจากพ้ืนไม่นอ้ ยกวา่ 30 ซม.• กรงสาหรับอนุบาลลูกสตั วป์ ี ก• ตอ้ งมีกรงหรือคอกสาหรับแยกสัตวป์ ี กป่ วยออกจากฝงู

การจดั การโรงเรือน• 1. ดา้ นขา้ งท้งั 4 ดา้ น ก่อดว้ ยซีเมนตบ์ ล็อกสูงจากพ้ืน 2-3 ช้นั ส่วนต่อข้ึนไปจากซีเมนตบ์ ล็อก อาจลอ้ มดว้ ย ลวดตาข่าย หรือไมไ้ ผ่ได้ และใหม้ ีผา้ ม่านหรือกระสอบปิ ดรอบโรงเรือน โดยสามารถมว้ นเก็บไดเ้ พ่ือควบคุม อุณหภูมิในโรงเรือน และการระบายลม• พ้ืนคอกใหป้ ูรองดว้ ยวสั ดุรองพ้นื เช่น แกลบ และให้• เปล่ียนทุกคร้ังเม่ือมีการจบั สตั วส์ ่งจาหน่ายแลว้ ก่อนนาวสั ดุใชร้ องพ้นื ชุดใหม่เขา้ ไปใหฆ้ ่าเช้ือดว้ ยปูนขาว หรือ ใชน้ ้ายาฆ่าเช้ือก่อนทุกคร้ัง

• 3. ระบบการป้องกนั และทาลายเช้ือโรคก่อน เขา้ – ออกฟาร์ม ให้มีที่จุ่มเทา้ ตรงหนา้ ประตูทางเขา้ ซ่ึงอาจใชถ้ งั ใส่น้ายาจุ่มเทา้ อาจจะใชแ้ กลลอนขนาดความจุ 20 ลิตรผา่ คร่ึงได้ ส่วนน้ายาจุ่มเทา้ หาซ้ือ ตามร้านจาหน่ายอาหาร/ยาสัตว์ หรือจะใชน้ ้าผสมผงซกั ฟอกก็ได้ โดยจุดท่ีวางที่จุ่มเทา้ น้ีควรอยใู่ น บริเวณที่ร่ม• 4. พ้ืนท่ีภายในโรงเรือนไม่นอ้ ยกว่า 0.2 ตารางเมตร/ตวั ส่วนพ้ืนท่ีลานปล่อยกลางแจง้ ไม่นอ้ ยกวา่ 2 ตารางเมตร/ตวั• 5. เตรียมถงั อาหาร และถงั น้า ให้เหมาะสมกบั จานวนไก่ โดยอตั ราส่วนไก่จานวน 20 ตวั ต่อถงั ใส่ อาหารขนาดความจุ 5 กิโลกรัมจานวน 1 ถงั และถงั ใส่น้าความจุ 1 แกลลอน (ประมาณ 4.5 ลิตร) จานวน 1 ถงั• 6. มีพ้ืนที่เฉพาะ หรือโรงเก็บอาหารสตั วท์ ่ีสามารถกนั แดด ฝน และสัตวอ์ ่ืนๆ ที่จะมากินอาหารได้ โดยให้มีช้นั วางรองถุงอาหารท่ียงั ไม่เปิ ดใชใ้ ห้สูงจากพ้ืนพอประมาณ ส่วนถุงอาหารท่ีเปิ ดใชแ้ ลว้ ใหใ้ ส่ในถงั ท่ีมีฝาปิ ดมิดชิด

• 7. กรงสาหรับอนุบาลลูกสตั วป์ ี ก• ขนาดพ้นื ท่ีกรงอนุบาลที่เหมาะสม• อายุ 1 – 3 สปั ดาห์ ใชอ้ ตั ราส่วน 20 - 22 ตวั /ตารางเมตร• อายุ 3 – 6 สปั ดาห์ ใชอ้ ตั ราส่วน 10 - 15 ตวั /ตารางเมตร• การอนุบาลลูกสัตว์ ใหใ้ ชห้ ลอดไฟชนิดหลอดไสข้ นาด 100 วตั ต์ เปิ ดใหค้ วามอบอุ่น หากในพ้ืนท่ี ไม่มีไฟฟ้า หรือไฟฟ้าดบั บ่อย ใหใ้ ชก้ ล่องเจาะรูหรือภาชนะอื่นๆที่มีความแขง็ แรงใส่ลูกไก่ในช่วง กลางคืน หรือช่วงท่ีอากาศเยน็ มากๆ แลว้ คลุมดว้ ยผา้ ทบั อีกช้นั (ใชจ้ านวน 10 – 15 ตวั /กล่องขนาด 40 x 40 ซม.) ส่วนช่วงกลางวนั ปล่อยออกจากกล่องลงเล้ียงในคอก/โรงเรือนปกติ

ลานปล่อยนอกโรงเรือน• พ้นื ท่ีกลางแจง้ เพื่อเป็นลานปล่อยใหส้ ตั วป์ ี กไดอ้ อก กาลงั กาย และเดินเล่น ลอ้ มดว้ ยแส ลนหรือตาข่ายอวนเพอื่ ป้องกนั อนั ตรายจากสตั วอ์ ่ืนๆ และควรมีร่มไม้ และมีที่บงั ฝน หรือแดดไดด้ ีพอควร ลกั ษณะพ้นื ท่ีลานปล่อย 2 ตารางเมตร/ตวั ลอ้ มดว้ ยตาขา่ ย และมีตน้ ไมเ้ ป็นร่มเงา

การจดั การควบคุมโรค สุขภาพสตั ว์ และส่ิงแวดลอ้ ม•มีระบบการทาลายเช้ือโรคก่อน เขา้ – ออกฟาร์ม โดย • มีที่จุ่มเทา้ ก่อน เขา้ – ออกฟาร์ม • มีการติดต้งั อ่างลา้ งมือก่อน เขา้ -ออกฟาร์ม • ตอ้ งใส่ ผา้ ปิ ดจมูก และรองเทา้ บูท้ ก่อนเขา้ ฟาร์ม และ ถอดออกเม่ือออกจากฟาร์ม

การกาจดั ของเสียจากฟาร์มเล้ียงสตั ว์• ใหท้ าลายซากสตั วด์ ว้ ยวิธีการเผา หรือฝังกลบ• มูลไก่ และวสั ดุรองพ้นื ที่ใชแ้ ลว้ ใหน้ าไปหมกั เป็นป๋ ุยใส่แปลงปลูกพชื หา้ มนามาทิ้งโดยไม่ไดใ้ ชป้ ระโยชน์ การจดั การดา้ นสุขภาพสตั ว์• มีโปรแกรมทาวคั ซีนที่สอดคลอ้ งกบั การระบาดวิทยาในพ้ืนที่

โปรแกรมวคั ซนี ช่วงอายุสัตว์ ชนิดวคั ซีน วธิ ีการให้วคั ซีนไก่ หยอดตา/จมูก 1-2 หยด หยอดตา/จมูก 1-2 หยด7 10 วนั โรคนิวคาสเซิล แทงปี ก ฉีดเขา้ กลา้ มเน้ือ 1 ซีซี2 สัปดาห์ โรคหลอดลมอกั เสบ ฉีดเขา้ กลา้ มเน้ือ 1 ซีซี หยอดตา/จมูก 1-2 หยด5 สัปดาห์ โรคฝี ดาษ8 สัปดาห์ โรคอหิวาห์เป็ด ไก่ทาซ้าทุกๆ 3 เดือน โรคอหิวาห์เป็ด ไก่ โรคนิวคาสเซิล

วธิ ีการใหว้ คั ซีนสตั วป์ ี ก

วคั ซีนรวมนิวคาสเซิลและหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ (Newcastle and Infectious bronchitis vaccine) เป็ นวัคซีนไวรัสเชื้อเป็ นรวมกันสองชนิดคือ วัคซีนนิวคาสเซิลสเตรนลาโซต้าซ่ึงเป็ นเชื้อชนิดไม่รุนแรงและวัคซีนหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่สเตรนท้องถิ่น ซึ่งเป็ นเชื้อชนิดอ่อนกาลังไม่เป็ นอันตรายต่อไก่ที่ได้รับวัคซีนรวมนี้แต่สามารถให้ความคุ้มโรคนิวคาสเซิลและโรคหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ได้ดี ผลติ จากไข่ไก่ฟักปลอดเชื้อตามระบุ (SPF) เป็ นวคั ซีนทาแห้งบรรจุในขวดภายใต้สุญญากาศ

สรรพคุณ ใชป้ ้องกนั โรคนิวคาสเซิลและโรคหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ส่ วนประกอบ วคั ซีน 1 โด๊ส ประกอบดว้ ยไวรัสนิวคาสเซิลสเตรนลาโซตา้ ไม่นอ้ ยกวา่ 106EID50 และไวรัสหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ส เตรนทอ้ งถิ่นไม่นอ้ ยกวา่ 102.5EID50วธิ ีการใช้ 1.ละลายวคั ซีนดว้ ยน้ายาละลาย 5 มล. ไก่ไข่ : ใหส้ องคร้ังแรกขนาดทใ่ี ช้ 2.เสียบเขม็ หยอดจมูก ท่ีจุกยางของขวดน้ายาละลายความคุ้มโรค 3.การใหว้ คั ซีนในไก่ ไก่กระทง : คร้ังแรกเม่ืออายุ 7 วนั คร้ังท่ี 2 เม่ืออายุ 3-4 สปั ดาห์การเกบ็ รักษา เช่นเดียวกนั ในไก่กระทง คร้ังที่ 3 เม่ืออายุ 6-8 สปั ดาห์ และซ้าทุก 3 เดือนขนาดบรรจุข้อควรระวงั หยอดตาหรือจมูกตวั ละ 2 หยด ไก่จะมีความคุม้ โรคท้งั สองหลงั รับวคั ซีน 2 สปั ดาห์ และอยไู่ ดน้ าน 3 เดือน เกบ็ ในตูเ้ ยน็ อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส ขวดละ 100 โด๊ส พร้อมน้ายาละลาย 5 มล. 1.หา้ มวคั ซีนถูกแสงแดด 2.หา้ มใชส้ ารเคมีฆ่าเช้ือที่กระบอกฉีดและเขม็ ก่อนใหว้ คั ซีน 3.วคั ซีนท่ีละลายแลว้ ตอ้ งแช่เยน็ ตลอดเวลา และใชใ้ หห้ มดภายใน 2 ชม. 4.หลงั จากใชว้ คั ซีนแลว้ ขวดบรรจุวคั ซีนใหเ้ ปิ ดจุกออกก่อนแลว้ เผา ตม้ ฆ่าเช้ือหรือแช่น้ายาฆ่าเช้ือก่อนนาไปทิ้ง

วคั ซีนหลอดลมอกั เสบตดิ ต่อในไก่ เป็ นวคั ซีนไวรัสเช้ือเป็ น สเตรนที่ถูกทาใหอ้ ่อนกาลงั ไม่เป็ นอนั ตรายต่อไก่ท่ีไดร้ ับวคั ซีนน้ี แต่สามารถให้ความคุม้โรคหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ไดด้ ี ผลิตจากไข่ไก่ฟักปลอดเช้ือโรคตามระบุ (SPF) เป็ นวคั ซีนทาแห้งบรรจุในขวดภายในสุญญากาศ

สรรพคุณ ใชป้ ้องกนั โรคหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ส่ วนประกอบ วคั ซีน 1 โด๊ส ประกอบดว้ ยไวรัสหลอดลมอกั เสบติดต่อในไก่ สเตรนทอ้ งถ่ินไม่นอ้ ยกวา่ 102.5EID50วธิ ีการใช้ ไก่กระทง คร้ังแรกเม่ืออายุ 5-7 วนั และคร้ังท่ี 2 เมื่ออายุ 2-3 สปั ดาห์ ไก่ไข่ ใหว้ คั ซีนสองคร้ังแรกเช่นเดียวกบั ในไก่กระทง คร้ังที่สาม เมื่ออายุ 6-8 สปั ดาห์ และซ้า ทุก 3 เดือนขนาดทใ่ี ช้ หยอดตาหรือจมูก ตวั ละ 2 หยดความคุ้มโรค ไก่จะมีความคุม้ โรคภายหลงั ไดร้ ับวคั ซีน 3 สปั ดาห์ และอยไู่ ดน้ าน 3 เดือนการเกบ็ รักษา เกบ็ ในตูเ้ ยน็ อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียสขนาดบรรจุ ขวดละ 100 โด๊ส พร้อมน้ายาละลาย 5 มล.ข้อควรระวงั ควรแช่เยน็ น้ายาละลายก่อนผสมกบั วคั ซีน

วคั ซีนฝี ดาษไก่เป็นวคั ซีนไวรัสเช้ือเป็น สเตรนท่ีถูกทาใหอ้ อ่ นกาลงั ไม่เป็นอนั ตรายตอ่ ไก่ที่ไดร้ ับวคั ซีนน้ี แตส่ ามารถใหค้ วามคุม้ โรคฝีดาษไก่ไดด้ ี ผลิตจากไข่ไก่ฟักปลอดเช้ือโรคตามระบุ (SPF) เป็นวคั ซีนทาแหง้ บรรจุในขวดภายในสุญญากาศ

สรรพคุณ ใชป้ ้องกนั โรคฝีดาษไก่ส่ วนประกอบ วคั ซีน 1 โด๊สประกอบดว้ ยเช้ือไวรัสฝีดาษไก่มีปริมาณไวรัสไม่นอ้ ยกวา่ 102 EID50วธิ ีการใช้ ใชว้ คั ซีนในไก่อายรุ ะหวา่ ง 2-5 สปั ดาห์ขนาดฉีด แทงที่พงั ผดื ของปี ก ตวั ละ 1 คร้ังความคุ้มโรค ไก่จะมีความคุม้ โรคภายหลงั ไดร้ ับวคั ซีน 2 สปั ดาห์และอยไู่ ดน้ าน 1 ปีการเกบ็ รักษา เกบ็ ในตูเ้ ยน็ อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียสขนาดบรรจุ ขวดละ 200 โด๊ส พร้อมน้ายาละลาย 5 มล.ข้อควรระวงั 1.หา้ มวคั ซีนถูกแสงแดด 2.หา้ มใชส้ ารเคมีฆ่าเช้ือที่กระบอกฉีดยาและเขม็ ก่อนใชว้ คั ซีน 3.วคั ซีนที่ละลายแลว้ ตอ้ งแช่เยน็ ตลอดเวลา และใชใ้ หห้ มดภายใน 2 ชวั่ โมง 4.หลงั จากใชว้ คั ซีนแลว้ นาเขม็ และกระบอกฉีกยาไปตม้ ฆ่าเช้ือ ส่วนขวดบรรจุวคั ซีนที่ใชแ้ ลว้ ใหเ้ ปิ ดจุกออกก่อนแลว้ เผา ตม้ ฆ่าเช้ือหรือแช่น้ายาฆ่าเช้ือก่อนนาไปทิ้ง 5.อยา่ ใหว้ คั ซีนเขา้ ตาของคน 6.เน่ืองจากน้ายาละลายวคั ซีนมีความหนืดคลา้ ยน้ามนั ควรใชอ้ ยา่ งระมดั ระวงั 7.หลงั จากทาวคั ซีน 7-10 วนั จะเกิดตุ่มฝีบริเวณที่แทงปี กและจะค่อยๆ แหง้ หายไปภายใน 2 สปั ดาห์ 8.ควรแช่เยน็ น้ายาละลายก่อนผสมกบั วคั ซีน

วคั ซีนอหิวาต์เป็ ด-ไก่เป็นวคั ซีนแบคทีเรียเช้ือตายชนิดบรอทเบคเทอริน ผลิตจากเช้ือ Pasteurella multocida serotype 8:A (Namioka : Carter)หรือ A:1 (Carter : Heddleston) สเตรนทอ้ งถ่ิน ที่ทาใหเ้ กิดโรคอหิวาตเ์ ป็ด-ไก่

สรรพคุณ ใชส้ าหรับฉีดป้องกนั โรคอหิวาตเ์ ป็ด-ไก่ สาหรับสตั วป์ ี กส่ วนประกอบ วคั ซีน 1 โดส๊ ประกอบดว้ ย Pasteurella multocida serotype 8:A (Namioka : Carter) หรือ A:1 (Carter : Heddleston)วธิ ีการใช้ ใชส้ าหรับฉีดสตั วท์ ี่มีอายคุ ร้ังแรก 8-12 สปั ดาห์ ฉีดกระตุน้ ภายหลงั ฉีดคร้ังแรก 4 สปั ดาห์ และฉีดซ้าทุกๆ 3 เดือนขนาดฉีด เป็ด ไก่ และห่าน ตวั ละ 1 มล. เขา้ กลา้ มเน้ือหรือใตผ้ วิ หนงัความคุ้มโรค สตั วจ์ ะมีความคุม้ โรคหลงั จากฉีดวคั ซีน 2 สปั ดาห์และอยไู่ ดน้ าน 3 เดือนการเกบ็ รักษา เกบ็ ในตูเ้ ยน็ อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส หา้ มเกบ็ ในช่องแช่แขง็ขนาดบรรจุ ขวดละ 100 มล. (100 โด๊ส)

ปฏิบตั ิการเตรียมตูฟ้ ักและการจดั การตูฟ้ ักไข่• การฟักไข่สามารถแบ่งไดเ้ ป็น 2 ชนิด ไดแ้ ก่ การ ฟักไข่โดยวธิ ี ธรรมชาติ หรือการฟักไข่โดยแม่ไก่ และการฟักไข่ โดยใชเ้ ครื่องฟัก

• 1. การฟักไข่โดยวิธีธรรมชาติ หรือการฟักไข่โดย แม่ไก่ เป็ นการฟักไข่โดยแม่ไก่ในรังวางไข่ หลงั จากแม่ไก่ วางไข่ในรังวางไข่ไดจ้ านวน 8-10 ฟอง จานวนและอุณหภูมิ ของไข่จะกระตุน้ บริเวณทอ้ งไก่ส่งความรู้สึกผา่ นเส้นประสาท ไปยงั ต่อมใตส้ มอง ปลดปล่อยฮอร์โมนโปรแลคติน ออกมาสู่ กระแสเลือดทาใหแ้ ม่ไก่เกิดรอยฟักบนหนา้ อก 3 รอยฟัก คือ หน่ึงรอยตรงกลาง และสอง รอยดา้ นขา้ ง บริเวณดงั กล่าวขน จะร่วง มีเส้นเลือดมาหล่อเล้ียงมาก บวมคลา้ ยฟองน้าเม่ือ สัมผสั จะรู้สึกร้อน การฟักไข่โดยวิธีน้ีคือการถ่ายเทความร้อน จากตวั แม่ไก่ไปสู่ไข่โดยผา่ นทางรอยฟัก ในขณะฟักไข่ ระยะแรกแม่ไก่จะใชเ้ วลาส่วนใหญ่ในรังวางไข่ ระยะกลาง และระยะทา้ ยแม่ไก่จึง ใชเ้ วลานอกรังวางไข่เพ่ิมข้ึน ขณะฟัก ไข่แม่ไก่จะทาการเข่ียไข่ (กลบั ไข่) วนั ละประมาณ 96 คร้ัง เพื่อใหไ้ ข่ทุกฟองไดร้ ับความอบอุ่นจากการฟักใกลเ้ คียงกนั หลงั จากฟักไข่ได้ 21 วนั ลูกไก่จะเร่ิม เจาะเปลือก นาแม่ไก่ และลูกลงจากรังวางไข่ในวนั ท่ี 22 และขงั สุ่มให้อาหารและน้า อยา่ งนอ้ ย 7 วนั จึงปล่อยใหแ้ ม่และลูกหากินตามธรรมชาติต่อไป

• 2. การฟักไข่โดยใชเ้ ครื่องฟัก หลงั จากผสมพนั ธุ์และทาการเก็บไข่ ได้ 7 วนั (รวบรวมไข่) ก่อนนา ไข่เขา้ ฟักตอ้ งตรวจเช็คเคร่ืองฟักไข่ให้ อยูใ่ นสภาพที่ใชง้ านไดด้ ี เช่น อุณหภูมิตูฟ้ ัก 99.5 องศาฟา เรนไฮต์ ความช้ืนสัมพทั ธ์ 60% อุณหภูมิตูเ้ กิด 98-99.5 องศาฟาเรนไฮต์ ความช้ืนสัมพทั ธ์ 70% เมื่อ เก็บไข่สะสมได้ 7 วนั ก็นามาจดั เขา้ เครื่องฟัก (setter) ซ่ึงกลับไข่ (Turning) วนั ละ 6 คร้ัง (6 คร้ัง/24 ชว่ั โมง)• ส่องไข่ (candling) เม่ือนาไข่เขา้ ฟัก 7 วนั และ 18 วนั เพื่อ นาไข่ไม่มีเช้ือและไข่เช้ือตายออกจากการ ฟัก การส่องไข่เม่ือนาเขา้ ฟัก 18 วนั เป็นการส่องไข่ก่อนนาลงตูเ้ กิด (Hatcher) หลงั จากอยใู่ น ตูเ้ กิด 3 วนั (วนั ที่ 21) ลูกไก่ก็เจาะเปลือกไข่ออกมาได้ เก็บไวใ้ นตู้ เกิด 1 วนั จากน้นั ในวนั ท่ี 22 นาลูกไก่ ออกจากตูเ้ กิด ติดเบอร์ขา ชง่ั น้าหนกั ตวั ซ่ึงนาไปลงในทะเบียนประวตั ิต่อไป•