innovation

การพัฒนานวตั กรรมการศึกษาBy พระครสู งั ฆรักษ์ณฐั ชนน ไชยเสน (E-BOOK) รหสั 60206790 สาขาการบริหารการศกึ ษา 3

คานา หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-BooK) ฉบับน้ีจัดทาข้ึนเ พื่ อ เ ป็ น ส่ ว น ห นึ่ ง ข อ ง ร า ย วิ ช า ก า ร พั ฒ น า ส่ื อนวัตกรรมการศึกษา ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่าห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ ( E-BooK) ฉ บั บ น้ี จ ะ เ ป็ นประโยชน์ต่อผู้ท่ีสนใจศึกษาไม่มากก็น้อย และหากข้ อ มู ล ใ น ห นั ง สื อ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ ( E-BooK) เ กิ ดข้อผิดพลาดประการใดผู้จัดทาจึงขออภัยมา ณ ที่นี้ดว้ ย พระครสู งั ฆรักษณ์ ฐั ชนน ไชยเสน 4

สารบญั หน้าเรอ่ื ง 1คานา 2สารบญั 8ความหมายของการพฒั นานวัตกรรมการศึกษา 9ประเภทของนวตั กรรมการศึกษา 14แหล่งสืบค้น ตวั อย่างนวตั กรรม 15ขนั้ ตอนการพัฒนานวตั กรรมการเขยี นรายงานการพฒั นานวตั กรรมบรรณานกุ รม 5

ความหมายของการพฒั นานวตั กรรมการศกึ ษา ความหมายของการพัฒนานวัตกรรมการศึกษา นวัตกรรม หรือ นวกรรม มาจากคาว่า “นว” หมายถึง ใหม่ และ “กรรม” หมายถึง การกระทา เม่ือนาสองคาน้ีมารวมกัน เป็น นวกรรม หรือ นวัตกรรม จึงหมายถึง การกระทาใหม่ ๆ หรือการพัฒนาดัดแปลงจากสิ่งใดๆ แล้วทา ให้ดีข้ึน และเมื่อนานวัตกรรมมาใช้ในวงการศึกษาจึง เรียกว่า “นวัตกรรมการศึกษา” การพัฒนานวัตกรรมการศึกษา(Educational Innovation) จึงหมายถงึ การกระทาใหม่ การสร้างใหม่ หรือการพัฒนาดัดแปลงจากสิ่งใดๆ แล้วทาให้การศึกษาหรือการจัดกิจกรรมการ เรียนการสอนมีประสิทธิภาพดีขนึ้ กว่าเดิม ทาให้ผู้เรยี นเกดิ การเรียนเปล่ียนแปลงในการเรียนรู้เกิดการเรียนรู้อย่างรวดเร็ว มีแรงจูงใจในการเรียน ทาให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุดกับผเู้ รียน 6

ประเภทของนวตั กรรมการศกึ ษา ประเภทของนวตั กรรมการศกึ ษา นวัตกรรมทนี่ ามาใช้ในทางการศึกษา ทัง้การกระทาใหม่ใดๆ การสร้างสิ่งใหม่ๆ รวมท้งั การ พฒั นาดัดแปลงจากส่ิงใดๆ เพ่อื ใช้ในการเรียนการสอน แบ่งเปน็ 5 ประเภท คอื 1. นวัตกรรมดา้ นส่ือการสอน 2. นวัตกรรมดา้ นวิธีการจัดการเรยี นการสอน 3. นวตั กรรมทางดา้ นหลกั สูตร 4. นวตั กรรมดา้ นการวดั และการประเมินผล 5. นวตั กรรมดา้ นการบรหิ ารจัดการ 1. นวัตกรรมด้านสื่อการสอน ยกตวั อยา่ งเชน่  บทเรียนคอมพวิ เตอรช์ ว่ ยสอน  หนังสอื อิเลคทรอนคิ ส์  บทเรียนการ์ตูน  บทเรียนCD/VCD  หนังสือเล่มเลก็  บทเรยี นเครือขา่ ย 7

 ชดุ เรยี นร้ดู ว้ ยตนเอง เปน็ ต้น แนวทางการพัฒนาสอ่ื ท่นี ามาใช้ในการเรียนการสอน เชน่ 1. การพัฒนาบทเรยี นคอมพิวเตอรช์ ว่ ยสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เรื่องการ คูณสาหรบั นักเรยี นช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 2. การพัฒนาชดุ การเรียนร้ดู ว้ ยตนเอง เรอ่ื งระบบนเิ วศ สาหรบั นกั เรียนชั้นมัธยมศึกษาปี ท่ี 4 3. การพัฒนาส่ือประสมเพ่ือใช้ในการสอนดนตรี - นาฏศลิ ป์ ชดุ ราวงมาตรฐาน ระดบั ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 4. การพัฒนาชุดฝึกทักษะเรอ่ื งการอ่านหนังสอื และวารสารภาษาอังกฤษสาหรบั นกั เรยี น ชัน้ มัธยมศึกษาปที ่ี 5 5. การพฒั นาสื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน ความรู้เบือ้ งตน้ เกีย่ วกับการวิจัย 6.การพัฒนาส่ือมลั ตมิ ีเดียด้วยโปรมแกรมคอมพิวเตอร์ เรือ่ งการปลูกผกั ปลอดสารเคมีใน กระถาง สาหรับนักเรยี นชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 1 2 นวตั กรรมด้านวิธกี ารจัดการเรียนการสอน ยกตวั อย่างเชน่  การสอนแบบร่วมมือร่วมใจ (Cooperative Learning)  การสอนแบบโครงสรา้ งความรู้(Graphic Organizer)  การสอนแบบศนู ย์การเรยี น (Learning Center)  การสอนแบบสบื เสาะหาความรู้(Inquiry Based)  การสอนแบบบูรณาการ (Integrate Teaching)  การสอนด้วยรปู แบบซปิ ปา (CIPPA Model)  การสอนแบบโครงงาน (Project Method)  การสอนดว้ ยรูปแบบการเรยี นเป็นคู่(Learning Cell) 8

 การสอนโดยใช้กิจกรรมในแหลง่ ชมุ ชน(Community Activities)  การสอนแบบทดลอง (Laboratory Method)  การสอนแบบโครงการ (Project Method) แนวทางการพฒั นาดา้ นวธิ กี ารจดั การเรยี นการสอนแบบตา่ งๆ เชน่ 1. การพัฒนารูปแบบการสอนแบบซปิ ปา (CIPPA MODEL) เรอ่ื ง พชื ดอก สาหรับ นกั เรยี นช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 4 2. การพัฒนาการสอนแบบรว่ มมือรว่ มใจ เร่อื ง เศรษฐกจิ พอเพียง ส าหรับนักเรียนช้ัน มัธยม ศกึ ษาปีท่ี 4 3. การพฒั นาวิธีการสอนแบบฝึกทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ เร่ืองอบุ ตั เิ หตุใน ชวี ิต ประจ าวนั ส าหรับนกั เรียนชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 4. การพัฒนาการสอนโดยใชส้ ถานการณจ์ าลอง เรื่อง สงิ่ แวดลอ้ ม ส าหรับนกั เรียนชนั้ มัธยม ศึกษาปที ่ี 4 5. การพัฒนาการสอนสุขศกึ ษาเพ่อื ป้องกันโรคเอดส์ ในโรงเรียน มธั ยมศกึ ษา สงั กดั กระทรวงศกึ ษาธิการ 6. การพัฒนารูปแบบการสอนซอ่ มเสริม เรื่อง นาฏศิลป์ ส าหรบั นกั เรียนชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 6 4 นวัตกรรมทางดา้ นหลักสตู ร ยกตวั อยา่ งเชน่  หลักสตู รสาระเพ่มิ เตมิ  หลกั สตู รท้องถ่นิ  หลกั สูตรการฝกึ อบรม 9

 หลกั สูตรกจิ กรรมพฒั นาผเู้ รียน ฯลฯ แนวทางการพัฒนาหลกั สตู รใดๆ ทางดา้ นการเรยี นการสอน เชน่ 1. การพฒั นาหลกั สตู รสาระเพิม่ เตมิ กลมุ่ สาระการเรยี นรูภ้ าษาไทย เรอ่ื งผญา สาหรับ นกั เรยี นช่วงชน้ั ท่ี 4 2. การพัฒนาหลกั สูตรสาระเพิม่ เตมิ เร่อื ง การสานตะกรา้ กลุม่ สาระการ เรียนรกู้ ารงาน อาชีพและเทคโนโลยีช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 5 3. การพฒั นาหลักสูตรท้องถิ่น เรื่องดอกไมจ้ นั ทนช์ ้นั ประถมศึกษาปีท่ี 6 4. การพัฒนาหลกั สตู รท้องถ่นิ เรื่องเมี่ยง ส าหรบั นักเรยี นช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 5 5. การพัฒนาหลักสูตรท้องถน่ิ รายวิชา ท.031 เร่อื ง นิทานพนื้ บ้าน สาหรบั นกั เรยี นชนั้ มัธยมศกึ ษาตอนตน้ 6. การพัฒนาหลักสตู รฝกึ อบรมเพอ่ื พฒั นาจติ ส านกึ ในอาชพี ครู 7. การพัฒนาหลกั สูตรฝึกอบรม เรือ่ ง เทคนคิ การสอนความคดิสร้างสรรค์ ส าหรบั ครู ประถม ศึกษา 8. การพัฒนาหลกั สตู รทอ้ งถิน่ เรอ่ื งการท าหมูยอสมุนไพรฯลฯ 5 นวัตกรรมดา้ นการวดั และการประเมนิ ผล ยกตวั อย่างเชน่  การสรา้ งแบบวดั ตา่ ง  การสร้างเคร่อื งมอื  การประยกุ ต์ใชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฯลฯ แนวทางการพฒั นาดา้ นการวดั และการประเมินผล เช่น 10

1. การสร้างแบบวดั ความมีวินยั ในตนเอง 2. การสร้างแบบวัดความคดิ สรา้ งสรรค์ 3. การสรา้ งแบบวัดแววครู 4. การพัฒนาคลังขอ้ สอบ 5. การพัฒนาระบบการลงทะเบียนผา่ นเครือข่ายอินเตอรเ์ น็ต 6. การพัฒนาการใชบ้ ตั รสมาร์ทการด์ เพ่อื การใช้บริการของสถาบันศกึ ษา 7. การใชค้ อมพิวเตอรใ์ นการตัดเกรด 8. การพัฒนาระบบฐานขอ้ มูลโรงเรยี น 9. การพัฒนาโปรแกรมการวเิ คราะห์ข้อสอบ 10. การพฒั นาฐานข้อมลู ด้านการเงนิ ของโรงเรยี น ฯลฯ 6 นวัตกรรมดา้ นการบรหิ ารจดั การ ยกตัวอย่างเชน่  การบรหิ ารเชงิ ระบบ  การบรหิ ารเชิงกลยุทธ์  การบริหารแบบหลอมรวม  การบรหิ ารเชิงบรู ณการ  การบรหิ ารเชงิ วิจยั ปฎบิ ตั กิ าร  การบริหารแบบภาคีเครอื ขา่ ย  การบริหารโดยใช้องคก์ รเครือข่ายแบบร่วมร่วมทา  การบรหิ ารโดยใชโ้ รงเรยี น บา้ น วัด ชุมชน และสถานประกอบการ เป็นฐาน 11

แนวทางการพฒั นากระบวนการบริหารใดๆ เช่น 1. การพฒั นารูปแบบการนิเทศเชงิ ระบบ เพื่อการพัฒนาการเรยี นการสอนของครรู ะดับ การศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน 2. การบรหิ ารแบบรว่ มมือรว่ มใจ เพ่อื การพฒั นางานวิชาการ ระดับประถมศกึ ษา 3. การบริหารด้วยวัฎจกั รเดม่ิง เพ่อื การพฒั นาคุณภาพงานวชิ าการ 4. การพฒั นาการบริหารแบบ TOPSTAR เพอื่ พัฒนาคณุ ลกั ษณะอันพงึประสงคข์ อง นักเรยี น 5. การพัฒนากระบวนการกลั ยาณมิตรวิจัยเพือ่ เพิม่ ทักษะการท าวจิ ัยในชัน้ เรียน ของครู 6. การบริหารงานกิจการนกั เรียนแบบร่วมแรงรว่ มใจ เพ่ือการแกป้ ัญหายาเสพตดิ ใน สถานศึกษา 7. การพัฒนาการนเิ ทศภายในแบบรอ้ ยเปอรเ์ ซน็ ต์ เพอื่ การเขยี นแผนการจดั การเรยี นรู้ ของครรู ะดบั การศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน 8. การพัฒนารปู แบบการบรหิ ารโดยใชช้ ุมชนเปน็ ฐาน เพื่อพัฒนาจติ สานึกประชาธปิ ไตย ในสถานศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน สาหรับนักเรยี นชว่ งชั้นท่ี 1 9. การพฒั นาการบริหารแบบ ASTEAM เพ่ือ การประกนั คณุ ภาพภายในโรงเรยี นระดบั การศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน 10. การพฒั นากระบวนการบริหารแบบพาคิด พาท า เพ่ือการท าวิจัยของครรู ะดับ การศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน ฯลฯ 12

แหลง่ สบื คน้ ตวั อยา่ งนวัตกรรม 1 เวบ็ ไซต์ คณะศกึ ษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร 1)www.edu.nu.ac.th 2) self – Access room 3) สบื ค้นฐานขอ้ มลูผลงานวจิ ยั 4) พิมพค์ าส าคญั “ชื่อนวัตกรรมของทา่ น” 2เว็บไซตส์ านกั วิทยบรกิ าร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม 1)http://www.library.msu.ac.th 2) สบื ค้นวทิ ยานพิ นธแ์ ละงานวิจัยมมส 3) พมิ พ์ “..ชอ่ื นวตั กรรมของท่าน..” 3 เว็บไซต์ สานกั วิทยบริการ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ 1)http://library.cmu.ac.th 2) e-thesis 3) พมิ พ์ “...ช่ือนวตั กรรมของทา่ น…” 4 เว็บไซตโ์ ครงการเครอื ขา่ ยห้องสมุดในประเทศไทย ส านกั งานคณะกรรมการการ อดุ มศกึ ษา 1) http://tdc.thailis.or.th 2) BasicSearch 3) พิมพ์“..ช่อื นวัตกรรมของท่าน..” 5 เวบ็ ไซต์ ครูบา้ นนอกดอทคอม 1) www.kroobannok.com 2)ห้องเผยแพร่ผลงานวจิ ัย 13

ขนั้ ตอนการพฒั นานวตั กรรมขั้นตอนการวิจยั เชิงการพัฒนา (Research and Development)โดยทั่วไปมักกาหนดเปน็ 3 ขั้นตอนดังนี้ข้ันท1่ี การสรา้ งและหาประสทิ ธภิ าพ โดยดาเนนิ การในขน้ั ตอนยอ่ ยๆ ดงั นี้  ศกึ ษาเอกสารและงานวิจัยทเี่ กี่ยวข้อง  ยกร่างนวัตกรรม (สอื่ วธิ ีการสอน หลกั สูตร การวัดและการประเมินและกระบวนการบริหาร)  เสนอผ้เู ชย่ี วชาญ  ทดลองใช้กับกลมุ่ ตวั อยา่ ง/เปา้ หมาย 1, 2,…….  (อาจจะหาประสิทธภิ าพE1/E2 )ขั้นท2ี่ ศกึ ษาผลการนาไปใช้  นาไปใช้กบั กลมุ่ ตัวอย่าง/กลุ่มเป้าหมาย  ท าการทดสอบผลและประเมนิ ผลการใช้ โดยอาจจะ - เปรียบเทยี บกอ่ นใชแ้ ละหลังใช้ ( ใชt้ -test แบบ t-pair) – เปรยี บเทยี บกับเกณฑท์ กี่ าหนด ( ใชt้ -test แบบ one-sample)ขนั้ ท่ี 3 ประเมินผล  ใช้แบบวดั ความพึงพอใจ แบบวดั ทศั นคตแิ บบวัดความคิดเหน็ หรอื ใช้รปู แบบประเมนิ ใดๆ เพือ่ การประเมนิ ผลการใช้นวัตกรรมน้ัน 14

กลา่ วโดยสรุป ขน้ั ตอนการพัฒนานวตั กรรมคอื เร่ิมต้นด้วยการสร้างหรอื การพัฒนา ซ่งึ หมายถึงการยกร่างนวัตกรรมข้นึ มาใหม่ หรือการพฒั นาวตั กรรมท่มี อี ย่แู ลว้ ให้ดีขน้ึ จากนั้นส่ขู ัน้ ตอน การนานวัตกรรมไปใช้หมายถงึ การนานวตั กรรมไปใช้กบั กล่มุ เป้าหมาย เพอ่ืรบั รองผลวา่ มผี ลการใช้ อยู่ในระดบั ดี โดยยนื ยันจากผลการทดสอบ และในขนั้ ตอนสุดทา้ ยคือ การประเมินผลการใช้ นวัตกรรม หมายถงึ การสอบถามความคดิ เห็น หรือความพึงพอใจที่มตี ่อนวตั กรรมน้นั ๆ วา่ ดมี ีประโยชน์ มคี ุณคา่ สามารถนาไปใชไ้ ดเ้ ปน็ อยา่ งดี โดยยนื ยนั จากเครอ่ื งมอื การวัดและประเมินผล นวัตกรรมนั้น 15

การเขยี นรายงานการพฒั นานวตั กรรม โดยทวั่ ไปการเขียนรายงานการพัฒนานวตั กรรมเตม็ รูปแบบ จะแบง่ ส่วนสาคัญออกได้ 3 ส่วนคอื(1) ส่วนนา(2) สว่ นเนอ้ื ความ(3) ส่วนอา้ งอิงหมายเหตุ “แบบฟอร์มการเขียนรายงานการพัฒนานวัตกรรม.” สามารถ Downloadได้จากwebsite: www.monasit.com 16

บรรณานกุ รมรศ.ดร.มนสชิ สิทธสิ มบรู ณ์คณะศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั นเรศวร .(๒๕๖๑). การพัฒนานวัตกรรมการศกึ ษา.สืบค้นเม่อื ๒๒ กันยายน ๒๕๖๑,จากhttp://office.nu.ac.th/edu_teach/ASS/Download/vchk 17

18