e-book วิชานวัตกรรม

ระบบย่อยอาหาร (Digestive System)

2 คานา หนังสื อเล่ ม น้ี จัดทำข้ึ น เพ่ือสรุ ปเ น้ื อหำเรื่ อ ง ระบบย่อยอำหำรของนักเรียนช้ันมธั ยมศึกษำปี ที่ 2 ตำม กรอบสำระกำรเรียนรู้และมำตรฐำนกำรเรียนรู้ กลุ่มสำระ กำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์โดยมีเน้ือหำและกิจกรรมกำรเรียน กำรสอนที่หลำกหลำยสอดคลอ้ ง ตำมหลกั สูตรกำรศึกษำ ข้นั พ้นื ฐำนพทุ ธศกั รำช 2551

สารบญั 3 เร่ือง หนำ้ ข้นั ตอนกำรยอ่ ยอำหำร 5 อวยั วะที่ช่วยยอ่ ยอำหำร 6 ระบบทำงเดินอำหำร 7 บรรณำนุกรม 15

ระบบย่อยอาหาร 4 ระบบย่อยอำหำร มีหน้ำท่ีย่อยอำหำรให้ละเอียด แลว้ ดูดซึมผำ่ นเขำ้ สู่กระแสเลือดเพือ่ ไปเล้ียง ส่วนต่ำง ๆ ของร่ำงกำย กำรยอ่ ยอำหำร (Digestion) หมำยถึง กระบวนกำร สลำยอนุภำคอำหำรให้มีขนำดเล็กสุด จนสำมำรถ ดูดซึมเขำ้ ไปในเซลลไ์ ด้

ข้นั ตอนการย่อยอาหาร 5 การย่อยเชิงกล (Mechanical digestion) การย่อยทางเคมี (Chemical digestion) เป็นกระบวนกำรทำใหอ้ ำหำรมีขนำดเลก็ ลง เป็นกำรยอ่ ยอำหำรใหม้ ีขนำดเลก็ ท่ีสุด โดย เพื่อสะดวกต่อกำรเคล่ือนที่และกำร กำรเกิดปฏิกิริยำเคมีระหวำ่ ง อำหำร กบั น้ำ เกิดปฏิกิริยำเคมีต่อไป โดยกำรบดเค้ียว รวมท้งั โดยตรง และจะใชเ้ อนไซมห์ รือน้ำยอ่ ยเขำ้ เร่ง กำรบีบตวั ของทำงเดินอำหำร ยงั ไม่สำมำรถทำ ปฏิกิริยำ ใหอ้ ำหำรมีขนำดเลก็ สุด จึงไม่สำมำรถดูดซึม เขำ้ เซลลไ์ ด้

อวยั วะทช่ี ่วยย่อยอาหาร 6 01 02 03 04 05 ต่อมนา้ ลาย กระเพาะอาหาร ลาไส้ เลก็ ตบั ตบั อ่อน ผลิตน้ำยอ่ ยอะไมเลส หรือ มีหนำ้ ที่ยอ่ ยโปรตีน ยอ่ ยน้ำตำลโมเลกลุ คู่ ให้ ผลิตน้ำดี ยอ่ ยไขมนั ให้ ผลิตเอนไซมไ์ วย้ อ่ ยอำหำร ไทยำลิน ยอ่ ยแป้งใหเ้ ป็น เท่ำน้นั เป็นน้ำตำลโมเลกลุ เด่ียว เป็นไขมนั แตกตวั เป็น และสร้ำงฮอร์โมน น้ำตำลมอลโทส เมด็ เลก็ ๆ

7 ระบบทางเดนิ อาหาร ทำงเดินอำหำรของมนุษยท์ ี่อำหำร จะต้องผ่ำนเขำ้ ไปเพ่ือเกิดกำรย่อยอำหำร กำรดูดซึมอำหำรและบำงส่วนจะถูกจำกดั ออกไป

8 01 ปาก (Mouth) -มีฟันบดเค้ียวอำหำรใหม้ ีขนำดเลก็ ลง และลิ้นช่วยคลุกเคลำ้ อำหำรกบั น้ำตำลทำใหอ้ ำหำรล่ืน สะดวกในกำรกลืน -มีกำรยอ่ ยแป้งเป็นน้ำตำล โดยเอนไซมอ์ ะไมเลส (Amylase) หรือไทยำ ลิน (Ptyalin) โดยสร้ำงจำกต่อมน้ำลำย

9 02 คอหอย (Pharynx) เป็นทำงผำ่ นของอำหำรเขำ้ สู่หลอดอำหำรโดยอำศยั กำรบีบ ตวั ของกลำ้ มเน้ือที่ผนงั คอหอย และยงั เป็นทำงผำ่ นของอำกำศ เขำ้ สู่หลอดลมดว้ ย

10 03 หลอดอาหาร (Esophagus) เป็ นทำงผ่ำนของอำหำรลงสู่กระเพำะอำหำรโดย กำรหดตัวและคลำยตัวของกล้ำมเน้ือรอบๆ หลอด อำหำรเรียกกระบวนกำรน้ีวำ่ เพอริสตลั ซิส (Peristalsis) ในหลอดอำหำรไม่มีต่อมสร้ำงน้ำย่อยแต่มีต่อมขบั น้ำ เมือกช่วยหล่อล่ืนอำหำรใหผ้ ำ่ นไดส้ ะดวก รูปแสดงกำรเกิดเพอริสตลั ซิสของหลอดอำหำร

04 กระเพาะอาหาร 11 (Stomach) เป็นอวยั วะท่ีอยตู่ ่อจำกหลอดอำหำร ต้งั บริเวณใตท้ รวงอก ของคนเรำ ส่วนบนของกระเพำะอำหำรจะเชื่อมต่อกบั หลอดอำหำร และ ส่วนปลำยเชื่อมต่อกบั ลำไส้เลก็ มีลกั ษณะเป็นกลำ้ มเน้ือหูรูด เพ่อื ป้องกนั ไม่ใหอ้ ำหำรที่อยใู่ นลำไสเ้ ลก็ ยอ้ ยกลบั สู่กระเพำะอำหำรไดอ้ ีกกลำ้ มเน้ือ ขนำดใหญ่ กระเพำะอำหำรทำหนำ้ ท่ีผลิตน้ำยอ่ ยออกมำ เพือ่ ยอ่ ยอำหำรพวกโปรตีน เท่ำน้นั โดยกระเพำะอำหำรจะบีบรัดตวั ใหอ้ ำหำรคลุกเคลำ้ กบั น้ำยอ่ ย

12 05 ลาไส้ เลก็ (Small Intestine) เป็ นทำงเดินอำหำรท่ีสำคญั ท่ีสุดและมีควำมยำวท่ีสุด ลำไส้เล็กจะ ทำหนำ้ ที่ย่อยอำหำรทุกประเภท และกำรยอ่ ยแลว้ จะถูกดูดซึมผ่ำนผนงั ลำไสเ้ ลก็ เขำ้ สู่หลอดเลือด

13 06 ลาไส้ ใหญ่ (Large Intestine) เป็นส่วนที่ต่อจำกลำไส้เลก็ มีลกั ษณะเป็นท่อกลวงขนำดใหญ่ ส่วน ปลำยเป็นกลำ้ มเน้ือหูรูด เรียกวำ่ ทวำรหนกั ลำไส้ใหญ่ไม่ไดท้ ำหนำ้ ท่ีใน กำรยอ่ ยอำหำร แต่จะทำหนำ้ ท่ีดูดซึมน้ำและเกลือแร่บำงส่วนที่เหลืออยู่ ในกำกอำหำร ทำใหก้ ำกอำหำรเป็นกอ้ นอุจจำระ นอกจำกน้ีลำไส้ใหญ่ยงั ขบั เมือกออกมำหล่อลื่น ทำใหอ้ ุจจำระเคล่ือนตวั ได้

14 07 ทวารหนัก (Anus) เป็นส่วนสุดทำ้ ยของทำงเดินอำหำร ทำหนำ้ ที่ขบั ถำ่ ยกำกอำหำรออกจำกร่ำงกำย

บรรณานุกรม วริ ัชชยั ทอดเสียง. (2564). ระบบยอ่ ยอำหำร. [ออนไลน์]. เขำ้ ถึงไดจ้ ำก : http://www.bwc.ac.th/e-learning/virachai02/index.htm. (วนั ที่สืบคน้ ขอ้ มูล : 19 กมุ ภำพนั ธ์ 2564)