ที่ระลึกเนื่องในโอกาสเสด็จพระราชดำเนิน

ทีระลึกเนอื งในโอกาสเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ทรงเปดเขอื นแมก่ วงอุดมธารา อันเนอื งมาจากพระราชดาํ ริ IN COMMEMORATION OF HIS MAJESTY THE KING’S PERFORMANCE OF THE OPENING CEREMONY OF THE MAE KUANG IRRIGATION PROJECT INITIATED BY HIS MAJESTY

ทีระลึกเนอื งในโอกาสเสรจ็ พระราชดาํ เนนิ ทรางเปดเขอื นแมก่ วงอุดมธารา อันเนอื งมาจากพระราชดาํ ริ ๙ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๔๐ IN COMMEMORATION OF HIS MAJESTY THE KING’S PERFORMANCE OF THE OPENING CEREMONY OF THE MAE KUANG IRRIGATION PROJECT INITIATED BY HIS MAJESTY ON 9 TH FEBRUARY 1997

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั เสดจ็ ฯ ทอดพระเนตร สภาพภมู ปิ ระเทศบรเิ วณทีตังเขอื นแมก่ วงอุดมธารา ตําบลรวงเหนอื อําเภอดอยสะเก็ด จงั หวดั เชยี งใหม่ เมอื วนั ที ๕ มนี าคม ๒๕๑๙. His Majesty Observed the fopographical feature of theconstruction site of the Mae Kuang Udorm Thara Dam, Tambon Luang Nua, AmphoeDoi Saket,Changwat Ching Mai on March 4,1976 พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถเสดจ็ ฯ ทอดพระเนตรงานก่อสรา้ ง เขอื นแมก่ วงอุดมธารา ณบรเิ วณแนวสนั เขอื น เมอื วนั ที ๑๙ มกราคม ๒๕๒๐ Their Mojesties observed the dam construction at the dam crest on January 19,1977

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ ฯทอด พระเนตรงานก่อสรา้ งตัวเขอื น แมก่ วงอุดมธารา เมอื วนั ที ๑๔ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๐ Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn observed the dam construction on February 14,1987.

สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯพระบรมราชนิ นี าถ เสดจ็ ฯ ทรงเยยี มราษฎรบรเิ วณโรงเรยี นชลประทาน เขอื นแมก่ วงจริ าธวิ ฒั นอ์ ุปภัมภ์บา้ นหว้ ยฮีก พฒั นา ตําบลหนองแหยง่ อําเภอสนั ทราย จงั หวดั เชยี งใหม่ เมอื ๑๓ มนี าคม ๒๕๓๔ Her Majesty the Queen visited  the people at the Mae Kuang Irrigation School Jirathwat Uppatham , Huai Phatthana Village,Tambon Nong Yaeng, Amphoe San sai, Changwat Chiang Mai on March 13,1991. พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั และสมเดจ็ พระนาง เจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถเสรจ็ ฯ เขอื นแมก่ วงอุดม ธารา ณ บรเิ วณศาลาอเนกประสงค์ เมอื วนั ที ๒๑ มนี าคม ๒๕๓๖ Their Majesties visited the Mae Kuang Udom Thara Dam at the Multi-purpose Building on March 21,1993.

คํากราบบงั คมทลู ของนายกรฐั มนตรี Report of H.E The Prime Minister





ความเปนมาของโครงการ ลํานาํ แมก่ วงเปนลํานาํ สาขาใหมส่ าขาหนงึ ของแมน่ าํ ปงมตี ้นนาํ อยูท่ ีบรเิ วณ เทือกเขาในท้องทีอําเภอดอยสะเก็ดซงึ อยูท่ างทิศตะวนั ออกของจงั หวดั เชยี งใหม่ เขตติดต่อกับจงั หวดั เชยี งรายลํานาํ นไี หลผา่ นท้องทีอําเภอ ดอยสะเก็ด อําเภอสนั ทรายและอําเภอสนั กําแพง จงั หวดั เชยี งใหม่ และอําเภอ เมอื งลําพูน จงั หวดั ลําพูน โดยไหลลงสแู่ มน่ าํ ปงทีบา้ นสบทา อําเภอปาซาง จงั หวดั ลําพูน ลํานาํ สาขาต่างๆของแมน่ าํ ปงมคี วามลาดชนั มาก ดงั นนั เมอื เกิด ฝนตกหนกั ขนึ ในบรเิ วณจงั หวดั เชยี งใหม่ นาํ ในลํานาํ สาขาต่างๆ จะไหลลงสแู่ ม่ นาํ ปงอยา่ งรวดเรว็ นาํ จากลํานาํ แมก่ วงจะไหลบา่ ท่วมพนื ทีสองฝงลํานาํ ไปยงั จุดบรรจบกับแมน่ าํ ปงทีบา้ นสบทาและยงั สง่ ผลใหน้ าํ ในแมน่ าํ ปงเอ่อท่วมท้น บรเิ วณพนื ทีทังสอฝงในจงั หวดั ลําพูนจนกระทังถึงตัวเมอื เชยี งใหมท่ ําใหพ้ นื ที เพาะปลกู ของราษฎรในบรเิ วณดงั กล่าวไดร้ บั รบั ความเสยี หายเกือบทกุ ป การพฒั นางานชลประทานในกล่มุ นาํ แมก่ วงนนั ไดเ้ รมิ ขนึ ตังแต่ พ.ศ. ๒๔๗๒ พระองค์เจา้ บวรเดชไดเ้ คยวางแผนจะสรา้ งฝายทดแทนนาํ พรอ้ มเหมอื งสง่ นาํ เพอื ชว่ ยเหลือพนื ทีเพาะปลกู ในเขตอําเภอสนั กําแพง ราคาค่าก่อสรา้ งประมาณ ๘ ล้านบาทแต่เนอื งจากขาดงบประมาณสนบั สนนุ โครงการดงั กล่าวจงึ ต้องล้ม เลิกไป ต่อมาใน พ.ศ.๒๔๗๘ เจา้ ภาคีนยั ไดส้ รา้ งฝายกันลํานาํ แมก่ วง ทีดอย ลอง บา้ นผาแตกซงึ ฝายดงั กล่าวไดถ้ กู กระแสนาํ พดั พงั เสยี หายทกุ ปจนไม่ สามารถจะซอ่ มแซมใหใ้ ชก้ ารไดด้ ี

ใน พ.ศ. ๒๔๘๘ กรมชลประทานได้เรมิ สาํ รวจจุดก่อสรา้ งใหมซ่ งึ อยูต่ ํากวา่ ฝายผาแตก เดิมประมาณ ๒ กิโลเมตร และวางแนวคลองใหมเ่ พอื ชว่ ยเหลือพนื ทีอีกประมาณ ๒๕,๐๐๐ ไร่ ใน พ.ศ. ๒๔๙๑ ได้ก่อสรา้ งฝายหนิ ทิงขนึ สาํ หรบั ระบบสง่ นําได้ใชเ้ หมอื ง สง่ นําเดิม ของราษฎรได้แก่ คลองผาแตกบางสว่ น คลองเกาะมะดัน และคลองเมอื ง วะ สามารถขยายพนื ทีปลกู ออกไปได้ถึง ๖๐,๐๐๐ ไร่ ต่อมาในป พ.ศ. ๒๔๙๙ ได้เกิด อุทกภัยขนึ อีกทําใหฝ้ ายชาํ รุด เสยี หายมาก ใน พ.ศ. ๒๕๐๐ กรมชลประทานจงึ ได้ ปรบั ปรุงฝายเดิมโดยการเทคอนกรตี ผสมหนิ ใหญ่ ทับหน้าฝายหนิ เดิม และขยายตัว ฝายจากเดิมยาว ๘๐ เมตร เปน ๑๒๐ เมตร พรอ้ มทังปรบั ปรุงอาคารประกอบ รวมทังขุดคลองสง่ นําเพอื ขยายพนื ทีสง่ นําของราษฎรเพมิ ขนึ เปน ๗๔,๗๕๐ ไร่ และกรมชลประทาน ได้เรมิ สาํ รวจขอ้ มูลเกียวกับสภาพต่างๆ ของ ลํานําแมก่ วง เพอื การศึกษาพฒั นาทังล่มุ นําต่อไปใหไ้ ด้ประโยชน์สงู สดุ

ในวนั ที ๔ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๑๙ พระบามสมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั ได้เสดจ็ พระราชดําเนินเยยี มราษฎรในท้องทีอําเภอดอยสะเก็ด จงั หวดั เชยี งใหม่ และได้เสรจ็ พระราชดําเนินมายงั บรเิ วณโครงการชลประทานแมก่ วง และบรเิ วณทีจะสรา้ งเขอื นเก็บกักนํา ในพนื ทีตําบลลวงเหนือ อําเภอดอยสะเก็ด ได้พระราชทานพระราชดํารใิ หก้ รมชลประทานสาํ รวจและศึกษาการพฒั นาลํานําสาขาของ ลํานําแมก่ วงในระหวา่ งการก่อสรา้ งเขอื นเก็บกักนํา และใหก้ รมชลประทานจดั หาทีดินทํา กินใหมแ่ ก่ราษฎรซจึ ะถกู นําท่วมทีทํากินหลังการก่อสรา้ งเขอื นดว้ ย

คณะรฐั มนตรไี ดอ้ นมุ ตั ิใหก้ รมชลประทาน เรมิ งานก่อสรา้ งเบอื งต้น เมอื วนั ที ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๙ ดงั นนั กรมชลประทาน เรมิ งานก่อสรา้ งเบอื งต้น เมอื วนั ที ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๙ ดงั นนั กรมชลประทานไดเ้ รมิ สาํ รวจออกแบบและ ก่อสรา้ งงานเบอื งต้นใน พ.ศ.๒๕๒๐ พรอ้ มทังขอความชว่ ยเหลือจากรฐั บาลญปี ุนใน การศึกษาความเหมาะสมขอชอื งโครงการเพอื ขอใชเ้ งินก้จู ากต่างประเทศต่อไป ซงึ คณะรฐั มนตรอี นมุ ตั ิใหใ้ ชเ้ งินก้ขู องรฐั บาลญปี ุนรวมทังสนิ ๔ สญั ญา ในระหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๒๐ ถึง ๒๕๓๐ รวมเปนเงินก้ทู ีใชใ้ นโครงการนี ๗,๐๐๓.๕ ล้านเยน งานก่อสรา้ งเขอื นแมก่ วงอุดมธาราและระบบสง่ นาํ ชลประทาน ไดก้ ่อสรา้ งแล้วเสรจ็ สมบูรณต์ ามแผนพฒั นาเกษตรชลประทานแมก่ วงใน พ.ศ. ๒๕๓๖ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯพระราชทานชอื เขอื นเก็บกักนาํ โครงการชลประทาน ตามทีไดก้ ราบบงั คมทลู พระราชทานชอื วา่ “เขอื แมก่ วงอุดมธารา” เมอื วนั ที ๑๘ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๓๘

MAE KUANG UDOM THARA DAM MAE KUANG IRRIGATION PROJECT INITIATED BY H.M. THE KING DOI SAKET DISTRICT,CHIANG MAI PROVINCE BACKGROUND The Mae Kuang River is one of the fributaries of the Mae Ping River. From its origin in a mountain range in Doi Saket District, east of Chiang Mai Province, the river flows through Doi Saket, San Sai and San Kamphaeng Districts of Chiang Mai Province before draining into Mae Ping River at Ban Sop tha, Pa Sang District, Lamphun Province. Due to the steepnees of the river courses of the Mae Ping’s tributaries, whenever heavy rainfails occurred in the area of Chiang Mai Province, excessive inflow in each tributary would drain rapidly into the Mae Ping River while the Mae Kuang River would burst its both banks down to its convergence on the Mae Ping River at Ban Sop Tha. This, consequence , caused inundation on both banks of the Mae Ping River and seriously damaged cultivated areas along both of its banks from Lamphun Province to Chiang Mai town almost every year.

The requirement for irrigation development in the Mae Kuang river basin was started in 1929 when HRH Prince Boworadet initiated a plan to construct a diversion weir and distribution ditches to irrigate the cultivated area in Doi Saket and San Kamphaeng Districts at the total construction cost of 8 millon Bath. However, the project was shelved  due to lackof budget. In 1935, Prince Racha Phakhinal constructd a divertion weir across the Mae Kuang River at DoiLong, Ban Phataek but it was gradually washed away by annual floods until it was no longer operational. Subsequentily in 1945, a new weir site, 2 km.downstream, was surveyed and the canal realignment was also designed by the Royal lrrigation Department (RID) to  encourage lrrigation over 25,000 rai (4,000 ha.) cultivated area. A new riprap weir was constructd in 1948 and the operation was undertaking through the existing distribution system constructed by local people, namely , parts of the Phataek, Ko Matan and Muang Wa ditches, able to expand the cultivated area to 60,000 rai (90,000 ha.)

the existing distribution system constructed by local people, namely, parts This weir was seriously damaged by huge flood in of the Phataek, ko Motan and Muang Wa ditches, able to expand the 1956 and rehabilltated in the following year by placing cultiveated area to 60,000 rai (9,600 ha.) mixture of concrete and rock on the surface of the existing riprap. Also the weir was lengthened from 80 to 120 metres ; the appurte Nance structures were improved and the distribution canal was excavated. The development at this stage was able to increase the irrigatedarea to 74,750 rai (11,960 ha.) Subsequently, the RID started to study and collect data of the Mae Kuang River, aimimg at the development of the entire basin to obtainits utmost benefit .

In 1976, during the royal visit to Doi Saket District, Chiang Mai Province, His Majesty King Bhumibol Adulyadej graciously assigned the RID to conduct a study of the Mae Kuang River development by constructing a storage dam across the river to retain water for dry season cuitivation. As the amount of land holding per family in this area is small, this project can help to increase the agricultural produce in the Mae Kuang and Mae Ping river basins. The Cabinet approved the preliminary Implementation of the Mae Kuang lrrigation Project on 27 July 1976. The Royal lrrigation Department commenced the survey, design and primary construction in 1977 and at the same time recelved the technical assistance from the Government of the Japan for further study of the Project design, consultancy and implementation by using four Japanese loans at the total amount of 7,003.5 millon Yens.

The construction of the storage dams and irrigation system were accomplished in accordance with the Mae Kuang lrrigated Agriculture Development Plan in 1993. His Majesty the King graciously changed the name of the Mae Kuang Dam to “MAEKUANG UDOM THARA”, meaning “Plentiful Water of the Mae Kuang ”, on February 18,1995.

การศึกษาโครงการและการสาํ รวจออกแบบ

การศึกษาโครงการ การเลือกสถานทแี ละการพิจารณาประเภทเขอื นเก็บกักนาํ และการสํารวจออกแบบ จากการพิจารณาลกั ษณะภมู ิประเทศ ตลอดจนสภาพธรณีและปถพีวทิ ยา พบสถานทเี หมาะ สมทีจะสรา้ งเขือนเก็บกักนําขนาดใหญป่ ดกนั ลํานาํ แม่กวงอยู่ทบี รเิ วณเหนอื ฝายแมก่ วงขึนไป ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร บรเิ วณดงั กล่าวเปนหุบเขาแคบ มดี นิ ทมี คี ณุ สมบัติดีสามารถใช้เปนวสั ดุ ก่อสร้างเขือนไดอ้ ยู่ในบริเวณใกลเ้ คยี งเปนปริมาณมาก จากการศึกษาโครงการในเบืองตน้ ได้กําหนดขนาดความสูงของเขอื น ๔๓ เมตร โดยมี ปริมาณนาํ เก็บกกั ๑๕๐ ล้านลกู บาศกเ์ มตร ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๒๔ รฐั บาลญีปุนได้ให้ความช่วย เหลือในการพิจารณารายละเอยี ดความเหมาะสมของโครงการเพิมเตมิ เมือผลการศึกษาแลว้ เสรจ็ ใน พ.ศ.๒๕๒๕ ไดพ้ บวา่ เพือใหเ้ ขอื นเกบ็ กกั นาํ ได้มากเต็มศักยภาพและอํานวยประโยชนไ์ ด้ มากทีสุดเมือปรียบเทยี บคา่ ลงทนุ ควรเลือกขนาดเขอื นสูง ๖๘ เมตร ซงึ มคี วามจขุ องอ่างเก็บนาํ ๒๖๓ ล้านลูกบาศก์เมตร จงึ จะเปนขนาดทีเหมาะสมทสี ุด การสํารวจ หลงั จากพิจาราณาศึกษาโครงการเลือสถานทีกอ่ สร้างและขนาดของเขือนได้แน่นอนแล้ว จึงได้ทาํ การสํารวจรายละเอียดเพิมเตมิ เพือใชใ้ นการออกแบบขันรายละเอียดของตวั เขอื นเกบ็ กักนํา และอาคารประกอบตอ่ ไป

การสํารวจรายละเอยี ดภูมปิ ระเทศ           สํารวจเพือจัดทําแผนทีรายละเอียดแสดงลกั ษณะภูมปิ ระเทศบริเวณทีตังเขอื นแม่กวง อดุ มธาราเขือนดินปดช่องเขาขาดฝงขวา เขือนดนิ ปดชอ่ งเขาฝงซ้ายบรเิ วณทีตงั อาคารทาง ระบายนําล้นอาคารท่อส่งนาํ เขือนดินปดช่องเขาขาดฝงซ้ายและฝงขวาอโุ มงค์ส่งนําลงลํานาํ เดิม ตลอดจนแนวถนนขนึ สันเขอื นและสํารวจเพือจัดทาํ แผนภูมปิ ระเทศของพืนทชี ลประทานบรเิ วณ ทา้ ยอ่างเกบ็ นาํ แมก่ วงอดุ มธาราอีกดว้ ย   การสํารวจดา้ นธรณแี ละปถพีวิทยา                 สํารวจธรณฟี สิกส์ชนิดคลนื หกั เห(Seismic Refraction Survey) เพือตรวจ หาความลึกของชนั หินเจาะสํารวจธรณฐี านรากของชันดนิ และหินและเก็บตัวอยา่ ง เพือตรวจ สอบคุณสมบัติความแขง็ แรงของชันดนิ และหินฐากรากของบรเิ วณอ่างเก็บนาํ บริเวณแนวเขอื น แมก่ วงอดุ มธาราเขือนดินปดชอ่ งเขาขาดฝงซ้าย เขอื นดินปดช่องเขาขาดฝงขวาและอุโมงค์ส่งนาํ เพือนาํ มาพิจารณาประกอบการออกแบบฐานรากของเขอื นและอาคารประกอบดงั กลา่ ว

การศึกษาดา้ นอทุ กวทิ ยา ลํานาํ แม่กวง มีความยาวของลาํ นาํ เหนอื จดุ ทตี ังเขอื นประมาณ ๔๕ กิโลเมตร พืนทลี ุ่มนาํ เหนอื จุดทีตังเขอื นมขี นาดประมาณ ๕๖๙ ตารางกโิ ลเมตร ลักษณะของลุ่มนํามีขนุ เขาโอบล้อม เปนรูปพัด จงึ มีสาขาของลําหว้ ยต่างๆหลายสาย ลกั ษณะความลาดเอียงของทอ้ งนําโดยเฉลยี ประมาณ ๑: ๑๐๐ ซึงมคี วามลาดชนั มากกระแสนาํ ทีไหลในลํานําแม่กวงจึงไหลรุนแรงเชียวจดั ในช่วงนาํ หลากในฤดูฝน                 ฝนตกทตี กในลมุ่ นาํ ส่วนใหญ่ไดร้ บั อทิ ธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ระหว่างเดือนพฤษภาคมถงึ กลางเดอื นตลุ าคมและได้รับฝนใหญ่บางครงั จากอทิ ธิพลของพายุ ดีเปรสชันทีเกดิ ในบรเิ วณทะเลจีนตอนใต้ในระหวา่ งเดอื นสิงหาคมถงึ เดอื นตลุ าคมปริมาณนาํ ฝนทีตกในเขตพืนทีลุ่นนาํ แมก่ วง มีคา่ เฉลียประมาณ ๑,๒๐๐ มิลลิเมตรต่อป                 สถติ นิ ําท่วมในลาํ นาํ แมก่ วงทีตรวจวดั ในรอบเดือนตา่ งๆจากสถานีวัดนําทอี ยู่ บริเวณใกล้เคียงและสถานวี ัดนํา ณ จดุ ทตี งั เขือน เมือคํานวณหาปรมิ าณนําในลํานํากวงใน ช่วงระยะเวลา ๒๕ ปมีปริมาณนําอยใู่ นเกณฑเ์ ฉลยี ๒๓๘.๒๕ ล้านลกู บาศก์เมตรต่อป

สภาพเศรษฐกิจและสังคม อ่างเกบ็ นําแม่กวงอุดมธาราสามารถส่งนําชว่ ยเหลือพืนทีเพาะปลกู ไดป้ ระมาณ ๑๗๕,๐๐๐ ไร่ จากผลการ สํารวจสภาพความเปนอยูข่ องราษฎรในเขตพืนทีได้รับประโยชน์ทงั หมด พบวา่ อาชพี หลักของเกษตรคือ ทาํ นาปในฤดฝู น ทํานาปรงั ปลกู พืชผัก พืชไรใ่ นฤดูแล้ง พืนทีส่วนหนึงจะเปนแหล่งปลกู ผลไม้สําคญั ของประเทศ เชน่ ลนิ จี ลําไย แคนตาลปู ฯลฯ เกษตรกรมคี วามขยันขันแขง็ มคี วามชาํ นาญและประสบการณ์ด้าน เกษตรกรรมสูงกระตอื รือรน้ ในการหาความรูจ้ ากวทิ ยาการใหม่ๆในการเพิมผลผลติ อยู่เสมอ นยิ ามปลูกพืช หมุนเวียน และร้จู ักใช้ทดี ินและนําทมี อี ยนู่ ้อยอยา่ งมปี ระสิทธิภาพจํานวนประชากรในโครงการมปี ระมาณ ๑๔๕,๐๐๐ คนหรือประมาณ ๒๕,๐๐๐ ครวั เรอื นเปนเกษตรกรประมาณ ๘๔,๐๐๐ คน ส่วนใหญม่ ที ดี นิ ของ ตนเองเพียงบางส่วนต้องเช่าผ้อู ืนเนืองจากมีทีทาํ มาหากินของตนไมเ่ พียงพอ   ประชาชนส่วนใหญน่ ับถอื ศาสนาพุทธยดึ มนั ในศาสนาขนบธรรมเนียมประเพณี และวฒั นาธรรมทอ้ งถินที ดีงามสถติ ิอาชญากรรมและโจรผูร้ า้ ยในท้องทหี มบู่ า้ นตา่ งๆอยู่ในเกณฑต์ าํ นบั ไดว้ ่าประชาชนมีความพร้อมต่อ การพัฒนาทุกด้าน                 เมือโครงการชลประทานแมก่ วงอันเนอื งมาจากพระราชดาํ ริ ไดก้ ่อสรา้ งขึน ย่อมทําใหเ้ กดิ การปลยี แปลง อย่างใหญห่ ลวงในเขตโครงการและพืนทบี รเิ วณใกลเ้ คียงทังดา้ นเศรษฐกิจสังคมและสิงแวดล้อมมีการ พัฒนาเพือเพิมผลผลติ ดา้ นเกษตรโดยตรงดา้ นข้าวพืชไร่ สวนผลไม้ การปศุสัตว์ การประมง และการปาไม้ รวมทงั เปนสถานทที อ่ งเทียวพักผอ่ นหยอ่ นใจของประชาชน

การออกแบบ เมอื ไดท้ าํ การศึกษาโครงการแลว้ ปรากฎว่าโครงการชลประทานจึงไดเ้ รมิ ออกแบบรายละเอยี ด เขือนดินปดช่องเขาขาดฝงซา้ ยอาคารชลประทานในโครงการอาทิ ถนน สะพานเข้าโครงการและ พืนทีจัดสรรของราษฎรพร้อมทงั อา่ งเก็บนาํ ในเขตพืนทีจัดสรร ส่วนการออกแบบตัวเขือนแมก่ วง อดุ มธารา เขือนดินปดช่องเขาขาดฝงขวา อาคารประกอบและระบบส่งนํา ไดจ้ ้างเหมาออกแบบ โดยใชเ้ งนิ ก้จู ากรฐั บาลญปี ุนสรุปไดด้ ังนี เขือนเก็บกักนํา เขอื นเกบ็ กักนําแม่กวงอดุ มธารา เขอื นดินปดชอ่ งเขาขาดฝงขวา เขือนดนิ ปดช่องเขาขาด ฝงซ้าย ออกแบบให้มีความเหมาะสมกบั ลักษณะภมู ิประเทศ สภาพธรณี ปฐพีวทิ ยาฐานราก และ คุณสมบัติของวสั ดทุ นี าํ มาใชใ้ นการกอ่ สร้างเขอื นตามหลกั เกณฑว์ ศิ วกรรมเขอื นขนาดใหญ่ ดังนี

เขือนแมก่ วงอุดมธารา ออกแบบใหใ้ ชด้ ินหลายชนดิ ถมบดอัดเปนตัวเขอื นแกนกลางส่วน ในตรงกลางถมดว้ ยดินเหนียวทบึ นาํ ปดกันลกึ จนถึงชนั หนิ แขง็ ซึง ปรบั ปรุงโดยการอดั ฉีดนาํ ปูนให้ทบึ นําเพือไม่ใหน้ าํ ซึมผ่าน ส่วนนอก หมุ้ ดว้ ยกาํ แพงกรวดทรายกรองนาํ ทางด้านเหนอื นําของตวั เขอื น ส่วนกลางใช้ดินกึงทบึ นาํ ถมบดอดั แน่นเปนตวั เขือน และดา้ นนอกใช้ หนิ ทงิ ทางด้านทา้ ยนําใชด้ ินกงึ ทึบนําถมบดอัดเปนตัวเขือน หุม้ ลาด เขือนด้วยหนิ เรียง เขือนดนิ ปดช่องเขาขาดฝงขวา และเขือดิน ปดช่องเขาขาดฝงซา้ ย ออกแบบให้ใช้ดนิ หลายชนดิ ถมบดอัดเปนตวั เขอื นแกนกลางส่วน ในสุดถมบดอดั แน่นด้วยดนิ เหนียว ทึบนําลึกถงึ ชนั หนิ และทําการ อดั ฉดี นาํ ปูนปรับปรงุ ชันหนิ ฐานรากมกี าํ แพงกรวดทรายกรองนาํ อยู่ ทางด้านทา้ ยของแกนกลางส่วนตัวเขือนด้านนอกใชด้ นิ กึงทบึ นําถม บดอัดแนน่ เปนตัวเขือนหุ้มลาดเขอื นด้านอ่างเกบ็ นาํ ด้วยหนิ ทงิ และ ลาดเขือนดา้ นท้ายคาดดว้ ยหินเรียง

อาคารทางระบายนําลน้ อุโมงคส์ ่งนําลงลํานาํ เดิม ท่อส่งนาํ เขอื นดินปดช่องเขาขาดฝงขวา ออกแบบให้ทาํ หนา้ ทรี ะบายนําในอา่ งเกบ็ นําทงิ ลง ออกแบบอโุ มงค์ทอ่ ส่งนําลอดภูเขาทางดา้ นฝงซ้าย ออกแบบท่อส่งนาํ ลอดเขือนดินชอ่ เขาขาดฝงขวาให้ ลํานําเดมิ ดา้ นท้ายเขอื น เมอื เวลานาํ ในอ่างเกบ็ นํามี ของเขือนแมก่ วงอุดมธารา ทําหน้าทเี ปนทางผนั นาํ สามารถควบคุมและส่งนําตามจาํ นวนทีต้องการ ปริมาณมากเกนิ กว่าจะเก็บไวไ้ ดเ้ พือปองกนั ไมใ่ ห้นาํ ระหว่างการกอ่ สร้าง โดยปากอุโมงค์ชันล่างอยู่ เข้าคลองส่งนําสายใหญ่ฝงขวาเพือส่งใหพ้ ืนทีเพาะ ล้นผ่านสันเขอื น ออกแบบใหส้ ามารถระบายนํา ระดับเดียวกบั ระดบั ทอ้ งนําแมก่ วง เมือเริมเก็บกกั ปลกู ในเขตอาํ เภอสันทราย จาํ นวนมากทสี ุดใหผ้ า่ นไปได้ทันและมีความมันคง นําในอ่างเก็บนําแล้วจะปดกันดว้ ยคอนกรตี ใหน้ ํา ไหลเข้าปากอโุ มงค์ชว่ งบนทีอย่ใู นระดับนําตาํ สุด แขง็ แรง สามารถส่งนําลงสู่ลาํ นําแม่กวงทางด้านท้ายเขอื น ออกแบบใหส้ ามารถส่งนําและระบายนําจํานวนมาก จากลํานําแม่กวงระหว่างการก่อสร้างและสามารถ ส่งนาํ ใหโ้ ครงการแมก่ วงเดิมได้เพียงพอให้กบั ความ ต้องการ

ทอ่ ส่งนาํ เขือนดินปดช่องเขาขาดฝงซา้ ย ออกแบบท่อส่งนําลอดเขอื นดินปดชอ่ งเขาขาดฝงซา้ ยให้สามารถ ควบคมุ และส่งนาํ จาํ นวนทตี ้องการเข้าคลองส่งนาํ สายใหญ่ รับนาํ จากทอ่ ส่งนําปากคลองส่งนาํ สายใหญ่ฝงซา้ ย เพือส่งนําให้พืนที เพาะปลูกในเขตอําเภอดอยสะเก็ด อาํ เภอสันกาํ แพง จงั หวัดเชียงใหม่ กิงอาํ เภอแมธ่ ิ อาํ เภอเมืองลําพูน และนคิ มอุตสาหกรรมจังหวัดลาํ พูน ใหม้ นี ําใช้เพียงพอกับความต้องการ ระบบส่งนาํ ชลประทาน ออกแบบคลองส่งนําสายใหญ่ รับนาํ จากท่อส่งนําสายใหญ่ รับนําจาก ทอ่ ส่งนําปากคลองส่งนําสายใหญ่ฝงซ้ายและฝงขวา พรอ้ มทงั ออกแบบ คลองส่งนาํ ต่างๆ ทใี ชใ้ นการนาํ นาํ ควบคุมและบังคับนาํ งานระบบส่งนํา ชลประทานไดอ้ อกแบบใหส้ ามารถส่งนําครอบคลุมพืนทสี ่งนาํ ทา้ ยอา่ ง เกบ็ นําแมก่ วงอุดมธารา จาํ นวน ๑๐๐,๒๕๐ ไรอ่ ซงึ เปนพืนทีส่งนาํ ของ โครงการแม่กวงเดมิ อีก ๗๔,๗๕๐ ไร่ จะเปนพืนทสี ่งนาํ ทังหมด ประมาณ ๑๗๕,๐๐๐ ไร่

ความมนั คงปลอดภัยของเขือนเกบ็ กักนํา การพิจารณาออกแบบเขือนแม่กวงอดุ มธาราได้พิจารณาออกแบบใหม้ คี วามมันคงแข็งแรง ปลอดภัยในทุกขันตอน อาทิ - กรณกี อ่ สรา้ งเขือนเสรจ็ ยงั ไมท่ ําการเก็บกักนํา - กรณีกอ่ สรา้ งเขอื นเสร็จเก็บกกั เกบ็ นําถงึ ระดับเก็บกกั - กรณรี ะดบั นาํ ในอ่างเก็บนาํ ลดระดับอยา่ งรวดเร็วถึงระดบั นาํ ตําสุด ทงั กรณีเกดิ แผน่ ดินไหวและไมเ่ กดิ แผน่ ดินไหวพร้อมทังเพิมเกณฑค์ วามปลอดภยั ใหส้ ูงขัน นอกจากนีไดก้ ําหนดใหต้ ดิ ตังอปุ กรณ์ตรวจสอบพฤติกรรมเขือนเก็บกักนําเพือทําการวดั ขอ้ มูล ทีเกิดขนึ สําหรบั ใช้ตรวจสอบดังนี - แรงดันของนาํ ทเี กิดขึนในตัวเขอื น และรากฐาน - ระยะการทรุดตัวภายในและภายนอกดนิ ถมตัวเขือน - ระยะการเคลือนตวั ทางแนวราบภายในและภายนอกตวั เขอื น - แรงกดทเี กิดขนึ ภายในตวั เขือนฐานรากและบนอาคารทอ่ ส่งนํา - เครืองวัดความเรว็ ของนําและปรมิ าณนําทไี หลซมึ ผ่านตัวเขือนและฐานราก - เครอื งวัดแรงสะเทือนของการเกิดแผน่ ดนิ ไหวทีตัวเขอื น - ท่อตรวจสอบความเปลียนแปลงของระดบั นําใต้ดนิ ด้ายท้ายเขอื นเจ้าหนา้ ทีโครงการจะนํา ขอ้ มูลทีได้จากการวัดพฤติกรรมทเี กดิ ขนึ จะสามารถนาํ มาวิเคราะห์หาความเปลยี นแปลงที เกิดขึน ซงึ จะสามารถรู้ถงึ ความเปลยี นแปลงความแขง็ แรงของเขอื นทังดา้ นการรัวซมึ ของนาํ และการเกดิ ความเสียหายเนืองจากการเลอื นตวั ของเขอื นในแนวตงั และแนวราบซึงจะ สามารถทาํ การปรับปรุงให้ตวั เขอื นมคี วามแข็งแรงเปนปกติสามารถใช้งานได้ดเี ช่นเดมิ

ผลกระทบตอ่ สภาพสิงแวดลอ้ ม การตงั ถินฐานของประชากรในบริเวณพืนทีอ่างเก็บนํามี ราษฎรตังถนิ ฐานอยจู่ าํ นวน ๓ หมู่บ้าน รวมทังสิน ๓๐๙ การกอ่ สรา้ งโครงการชลประธานแมก่ วง มผี ลกระทบต่อสภาพสิงแวดล้อม ครอบครัว มโี รงเรียน ๑ โรง วัด ๒ แห่ง ทุกครอบครัวได้รบั ค่อนขา้ งนอ้ ย อา่ งเกบ็ นาํ แมก่ วงอุดมธารามีพืนทีประมาณ ๑๒ ตารางกโิ ลเมตร การชดเชยคา่ ทรพั ยส์ ินพรอ้ มทงั ได้รับความช่วยเหลือในการ หรือประมาณ ๗,๕๐๐ ไร่ เมอื เปรยี บเทียบกบั พืนทีลุม่ นําแม่กวงทมี ขี นาด ๕๖๙ อบรมในการอพยพไปอย่ใู นพืนทจี ดั สรรซงึ ไดจ้ ดั ใหม้ ีทที าํ กนิ ตารางกโิ ลเมตรแลว้ จะเปนพืนทีเพียงรอ้ ยละ ๒.๑ ของพืนทีลุ่มนําเทา่ นนั ซึง ครอบครัวละ ๗ ไร่ พรอ้ มทังจัดสร้างบริการด้านสาธาณรณูป พืนทสี ่วนใหญ่ของบริเวณ อ่างเกบ็ นํานีเปนปาเสือมโทรมต้นไมข้ นาดใหญ่เปน โภค ต่างๆ และจัดหานาํ เพือการเพาะปลูกอุปโภคบริโภค ใหม้ ี พันธุไ์ มเ้ นือออ่ นทีมคี ่านอ้ ย พืนทที าํ กนิ ของราษฎรมเี พียงประมาณ ๑,๐๐๐ ไร่ ใช้อยา่ งพอเพียงตลอดป สําหรับผลกระทบตอ่ สิงแวดลอ้ มใน ไมม่ โี บราณวตั ถุหรอื โบราณสถานทีมคี ่าและไมม่ เี ขตอนุรกั ษ์พันธส์ุ ัตวป์ าใน ด้านบวก จากการทเี คยมนี ําไหลเชียวรุนแรงในฤดฝู นจนทําให้ บรเิ วณทีถกู นําท่วมหรือภายในรัศมีใกล้เคียง เกิดนาํ ไหลท่วมสองฝงของลํานาํ แม่กวง และทาํ ความเสียหาย แกอ่ าคารชลประทานทุกปในฤดูนาํ หลากการบกุ รุกแผว้ ถางปา ผลการศึกษาสภาพสิงแวดล้อมมกี ารเปลียนแปลงสภาพบ้างเลก็ นอ้ ย ทาํ ใหเ้ กิดหมอกควันคกุ รุ่นจากการเผาปาในฤดแู ล้งกลายเปน และไมท่ ําใหเ้ กิดความเสียหายกับระบบธรรมชาติ อ่างเก็บนาํ ทีมีสภาพนํานิงเปนทะเลสาบนาํ จดื ขนาดใหญ่ทเี ปน แหล่งเพาะเลยี งปลาหลายชนิดทาํ ให้เกิดอาชีพการประมงนําจืด ขนึ และเปนแหลง่ อาหารทสี ําคญั ใหก้ บั ราษฎรในบรเิ วณนนั ได้ อยา่ งดอี กี ทังสภาพปาไม้บริเวณรอบอ่างเกบ็ นํามีความชุ่มชนื สูง ทาํ ให้ปาไม้เขยี วชะอมุ่ ตลอดปมที ศั นียภาพทงี ดงามซงึ กลายเปน สถานทที อ่ งเทียวและสถานทพี ักผอ่ นหยอ่ นใจอีกแหง่ หนึงของ จังหวดั เชียงใหม่

ผลการวิเคราะหโ์ ครงการเศรษฐกิจ เมอื วิเคราะห์ผลตอบแทนทางเศรษฐกจิ ทเี กิดขนึ โดยตรงของโครงการมีประโยชน์สําคญั ดังนี - ประโยชนท์ ีเกดิ จากการชลประทานในเขตโครงการชลประทานแม่กวง เพิมผลผลติ การเกษตรบริเวณพืนทชี ลประทานในฤดูฝน ๑๗๕,๐๐๐ ไร่ และในฤดแู ล้งอกี ประมาณ ๘๗,๕๐๐ ไร่ - ประโชนจ์ ากการประมง ในอา่ งเก็บนาํ แมก่ วงอุดมธารา อา่ งเกบ็ นําห้วยฮัก อา่ งเก็บนาํ ห้วยเกียง อา่ งเกบ็ นําหว้ ยโจแ้ ละอ่างเกบ็ นาํ หว้ ยวงั ธาร - ประโยชนจ์ ากการบรรเทาอุทกภัยในลุ่มนําแมก่ วงและลุ่มนาํ แม่ปง จากจงั หวดั ลําพูดจนถึงตวั เมอื งเชยี งใหม่ - ประโยชนจ์ ากการใชน้ ําเพือการอปุ โภคบริโภคและการอตุ สาหกรรมโดยสามารถส่งนาํ ใหก้ ารประปาต่างๆ และนิคมอุตสาหกรรมจงั หวดั ลาํ พูน

เมือคํานวณราคากอ่ สรา้ งโครงการ พิจารณาผลตอบแทนจาการคดิ อายุการใชง้ าน โครงการและผลตอบแทนการลงทนุ ทางด้านเศรษฐกิจ มดี ังนี รายการ IRR (เปอร์เซ็นต)์ กรณีปกติ กรณีที ๑ กรณีที ๒ กรณผี ลประโยชน์ลดลงจากปกติรอ้ ยละ ๑๐ กรณตี ้นทนุ โครงการเพิมรอ้ ยละ ๑๐ ๑๑.๕๐ ๑๑.๙๐ กรณผี ลประโยชนล์ ดลงจากกรณีปกตริ ้อยละ ๑๐ และต้นทุนเพิมขันร้อยละ ๑๐ ๑๐.๕๕ ๑๑.๐๔ กรณเี ริมก่อสร้างโครงการชา้ ไป ๑ ป กรณีเรมิ กอ่ สรา้ งโครงการช้าไป ๒ ป ๑๐.๕๕ ๑๑.๒๗ ๑๐.๑๔ ๑๐.๒๙ ๑๑.๓๑ ๑๑.๔๘ ๑๑.๒๔ ๑๑.๔๑ กรณี ๑ : เปนการวิเคราะห์ เมอื คดิ ผลประโยชน์ตอบแทนทางดา้ นชลประทานอย่างเดยี ว กรณี ๒ : เปนการวิเคราะหโ์ ดยคดิ ผลประโยชน์ตอบแทนทกุ ดา้ น

รายละเอียดโครงการ Project Description

รายละเอยี ดโครงการ รายละเอียดโครงการทีสําคญั มโี ดยสรปุ ดังนี ทีตงั โครงการ เขอื นแมก่ วงอุดมธารา ตงั อยใู่ นพืนทีตาํ บลลวงเหนอื อําเภอดอยสะเกด็ จังหวดั เชียงใหม่ ลกั ษณะทางอุตุนิยมวทิ ยาและอุทกวทิ ยา ๕๖๙ ตารางกิโลเมตร พืนทีรับนําฝนเหนือทตี ังเขอื น ๔๕ กโิ ลเมตร ความยาวของลาํ นาํ เหนอื จุดทตี ังเขือน ๑:๑๐๐ ความลาดเทเฉลยี ของลมุ่ นาํ เหนอื จดุ ทตี ังเขือนประมาณ ๑,๒๐๐ มิลลเิ มตร ปริมาณฝนตกเฉลียในล่มุ นาํ ปละประมาณ ปรมิ าณนาํ ไหลลงอ่างเกบ็ นาํ เฉลียปละ ๑,๒๓๓ มลิ ลเิ มตร ๒๓๘.๒๕ ล้านลกู บาศก์เมตร อตั ราการระเหยเฉลียปละประมาณ

อ่างเกบ็ นํา +๓๘๗.๘๐ เมตร (ร.ท.ก.) +๓๘๕.๐๐ เมตร (ร.ท.ก.) ระดบั นําสูงสุด +๓๕๐.๐๐ เมตร (ร.ท.ก.) ระดบั นําเก็บกัก ๒๙๕ ลา้ นลูกบาศก์เมตร ระดบั นําตาํ สุด ๒๖๓ ลา้ นลกู บาศกเ์ มตร ความจุของอ่างเก็บนาํ ระดบั สูงสุดประมาณ ๑๔ ล้านลกู บาศก์เมตร ความจขุ องอ่างเกบ็ นําระดบั นาํ เก็บกกั ๒๔๙ ล้านลกู บาศก์เมตร ความจุของอา่ งเก็บนาํ ระดับนําตาํ สุด ๑๑.๘๐ ตารางกโิ ลเมตร ปริมาณนาํ เกบ็ กักใชง้ าน พืนทีผิวนาํ ทีระดับนําเกบ็ กกั

เขือนเก็บกกั นํา เขือนเก็บกักนําเปนประเภทเขือนดินโดยใช้ดนิ หลาย ชนิดถมบดอัดแน่น (Zoned Embankment) มี ๓ เขอื น คือเขือนแมก่ วงอดุ มธารา เขือนดินปดชอ่ งเขาขาดฝงขวาและ เขอื นดินปดช่องเขาขาดฝงซา้ ย

เขอื นแมก่ วงอดุ มธารา +๓๙๐.๐๐ เมตร (ร.ท.ก) ๖๘ เมตร ระดับสันเขือน ๖๑๐ เมตร ความสูงของสันเขือน ๑๐ เมตร ความยาวของสันเขือน ๔,๙๐๐,๐๐๐ ลูกบาศกเ์ มตร ความกวา้ งของสันเขอื น ปรมิ าตรดนิ บดอัดแน่นตัวเขอื น เขือนดินปดชอ่ งเขาขาดฝงขวา +๓๙๐,๐๐๐ เมตร (ร.ท.ก.) ๔๒ เมตร ระดับสันเขอื น ๖๔๐ เมตร ความสูงของสันเขอื น ๘ เมตร ความยาวของสันเขอื น ๑,๑๖๐,๐๐๐ ลกู บาศกเ์ มตร ความกวา้ งของสันเขอื น ปริมาตรดินถมบดอดั แนน่ ตวั เขอื น

เขือนดนิ ปดช่องเขาขาดฝงซ้าย ระดบั สันเขือน +๓๙๐.๐๐ เมตร (ร.ท.ก.) ความสูงของสันเขือน ๕๔ เมตร ความยาวของสันเขอื น ๖๕๕ เมตร ความกวา้ งของสันเขอื น ๑๐ เมตร ปรมิ าตรดนิ ถมบดอัดแน่นตวั เขอื น อาคารทางระบายนาํ ลน้ ๒,๗๓๐,๐๐๐ ลกู บาศกเ์ มตร เปนอาคารคอนดรีตเสริมเหลก็ สร้างอยู่ระหวา่ งเขอื นแม่กวงอดุ มธารา และเขอื นดินปดช่องเขาขาดฝงขวา ทางระบายนาํ ลน้ มี ลกั ษณะเปนฝายรูปพัด (Fan shape) โดยมีสันทางระบายนาํ ล้นยาว ๑๕๐ เมตร มรี างเทต่อจากฝายกว้าง ๔๐ เมตร ยาว ๙๖.๒๙ เมตร สร้างต่อไปจนถงึ แอ่งรบั นาํ นิงสามารถระบายนาํ ได้สูงสุด ๑,๔๗๐ ลูกบาศก์เมตรตอ่ วินาที อโุ มงค์ส่งนาํ ลงลํานําเดิม เปนอโุ มงค์คอนกรีตเสริมเหล็ก ขนาดเส้นผานศูนยก์ ลาง ๒.๒๐ เมตร ยาว ๓๘๕.๙๓ เมตร ในชว่ งทา้ ยยาว ประมาณ ๑๐๐ เมตร หุ้มดว้ ยเหลก็ เจาะผา่ นภูเขา ทางด้านฝงซ้ายของเขือนแม่กวงอุดมธาราสามารถส่งนาํ ได้สูงสุด ๑๒ ลกู บาศก์เมตรตอ่ วินาที

อาคารควบคมุ การระบายนาํ อยู่ทาง ทอ่ ส่งนาํ เขอื นดินปดเขา ดา้ นทา้ ยนําของทอ่ ส่งนํา ขาดฝงซ้าย ตดิ ตังประตูนาํ รับแรงดันสูงแบบผเี สือ เปนทอ่ คอนกรีตเสรมิ เหล็กหมุ้ รอบท่อเหลก็ (Butterfly valve) ขนาดเส้นผ่านศูนยก์ ลาง กลมขนาดเส้นผ่านศูนยก์ ลางภายใน ๓.๐๐ ๒.๒๐ เมตร ๑ ชดุ เครืองวดั ความเรว็ ของ เมตร ทางดา้ นเหนือนําและลดลงเหลือ ๑.๘๐ กระแสนํา ๑ ชดุ เครืองวดั ความเรว็ ของกระแส เมตร ทางด้านท้ายนํา ความยาว ๒๖๗.๓๐ นาํ ๑ ชุด และอาคารบงั คบั นาํ ติดตังประตเู หลก็ เมตร ถงึ อาคารควบคุมการส่งนาํ ตดิ ตัง แบบบานเลือนรบั แรงกันสูง (Hight pressure ประตเู หลก็ แบบผีเสือรบั แรงดนั สูงขนาดเส้น slide gate) ๑ ชุด และแบบเจ็ต (Jet flow ผา่ ศูนย์กลาง ๑.๘๐ เมตร จาํ นวน ๑ ชดุ ทาง gate) ๑ ชุด ปลายท่อระบายลงอาคารสลายพลัง ดา้ นปลายท่อตดิ ตงั ประตูนําแบบเจต็ ขนาด นําก่อนระบายเข้าคลองระบายนาํ ลงลาํ นาํ เดมิ เส้นผ่านศูนยก์ ลางภายใน ๑.๐๐ เมตร จํานวน ๑ ชุด สามารถส่งนําเข้าคลองส่งนาํ ทอ่ ส่งนําขอื นดนิ ปดชอ่ งเขาขาดฝงขวา สายใหญ่ฝงซ้ายไดป้ ริมาณสูงสุด ๑๒.๘๐ ลูกบาศกเ์ มตรตอ่ วนิ าที เปนทอ่ คอนกรีตเสรมิ เหลก็ หุ้มรอบท่อเหล็กกลมขนาดเส้นผ่าศูนยก์ ลางภายใน ๑.๒๐ เมตร ทางดา้ นเหนอื นาํ และลดลงเหลอื ๐.๘๐ เมตรทางดา้ นท้ายนาํ ความยาว ๒๗๙.๐๐ เมตร สะพานข้ามลํานําแมก่ วง บริเวณปลายทอ่ ภายในอาคารควบคมุ การส่งนาํ ตดิ ตังประตรู บั แรงดันสูงแบบบานเลอื น ๑ ชุด และแบบเจต็ ๑ ชุด สามารถส่งนาํ เข้าคลองส่งนาํ สายใหญฝ่ งขวาไดส้ ูงสุด ๒.๙๐ เปนสะพานคอนกรตี เสริมเหลก็ สรา้ งขา้ มลาํ ลกู บาศก์เมตรตอ่ วินาที นาํ แมก่ วงกวา้ ง ๘ เมตร ยาว ๙๐ เมตร จาํ นวน ๑ แห่ง

ระบบส่งนําชลประทาน โครงการชลประทานแมก่ วง สามารถส่งนําใหแ้ กพ่ ืนทีในเขต โครงการประมาณ ๑๗๕,๐๐๐ ไร่ โดยเปนพืนทีในเขตโครงการแมก่ วงเดมิ ๗๔,๗๕๐ ไร่ และเปนพืนทเี ปดใหม่ ๑๐๐,๒๕๐ ไร่ ระบบส่งนําในโครงการแม่กวง เดิมประกอบด้วยคลองส่งนาํ สายใหญ่ ๓ สาย ได้แก่ คลองผาแตก คลองเมืองวะ คลองเกาะมะตัน และคลองแยกจากคลองมะตัน คอื คลองเปา รวมความยาว ๖๐.๕๕ กิโลเมตร

คลองดงั กล่าวส่งนาํ ให้แก่คลองซอยของราษฎร ซึงมอี ยเู่ ปน จํานวนมาก รวมเปนความยาวมากกว่า รวมเปนความยาว มากกว่า ๑๐๐ กิโลเมตร สําหรับระบบส่งนาํ ให้แกพ่ ืนทเี พาะ ปลูกฝงซ้าย และฝงขวาประกอบดว้ ยคลองส่งนาํ สายใหญ่ฝง ขวายาว ๑๕.๕ กิโลเมตร คลองส่งนาํ สายซอยยาว ๒๓.๙ กโิ ลเมตร และมอี าคารในคลองส่งนาํ ๒๕๓ แหง่ สําหรับพืนที เพาะปลกู ฝงซ้าย ประกอบด้วย คลองส่งนาํ สายใหญฝ่ งซ้าย ยาว ๗๖.๓ กโิ ลเมตร คลองส่งนาํ สายซอยยาว ๑๗๕.๘ กโิ ลเมตร และมอี าคารในคลองส่งนํา ๑,๕๑๙ แหง่ โดยสรุป สําหรับพืนทโี ครงการทเี ปดใหม่ จะประกอบด้วยคลองส่งนํา สายใหญ่สองสายคลองส่งนําสายซอยและสายแยกซอย ๙๑ สาย รวมความยาวคลองส่งนําทงั สินประมาณ ๒๙๒ กโิ ลเมตร คา่ ดาํ เนนิ การโครงการ รวมทังสินประมาณ ๓,๐๙๐ ลา้ นบาท ระยะเวลาก่อสรา้ ง เริมก่อสรา้ ง พ.ศ. ๒๕๑๙ ก่อสร้างเสร็จ พ.ศ. ๒๕๓๖

LOCATION Luang Nua Sub-District, Doi Saket District, Chiang Mai Province PROJECT DESCRIPTION Major features of the Project : Hydro-Meteorological Conditions -Reservoir Catchment Area 569 km.2 -Length of Mae Kuang River Upstream of Dam 55 km. -Av. Basin Slope Upstream of Dam 1:100 -Av. Annual Rainfall 1,200 mm. -Av. Annual Inflow 238.25 mcm. -Av. Annual Evaporation Rate 1,233 mm.

Mae Kuang Reservoir +387.80 m.(msl) +385.00 m.(msl) -Max.Storage Level +350.00 m.(msl) -Retention Level 300 mcm. -Dead Storage Level 263 mcm. -Approx. Reservoir Capacity at Max.Strorage Level 14 mcm. -Approx. Reservoir Capacity at Retention Level 249 mcm. -Approx. Reservoir Capacity at Dead Storage Level 11.80 km.2 -Approx. Active Storage -Approx. Water Surface at Retention Level Storage Dam The project consists of three zoned fill type dams: Mae Kuang Udom thara Main Dam and two saddie dams on its right and left.

Mae Kuang Udom Thara Main Dam -Dam Crest Elevation +390.00 m.(msl) -Dam Height 68 m. -Crest Length 610 m. -Crest Width 10 m. -Dam Volume 4,900,000 m. Right Saddle Dam +390.00 m.(msl) 42 m. -Dam Crest Elevation 640 m. -Dam Height 10 m. -Crest Length 1,160,000 m. -Crest Width -Dam Volume

Left Saddle Dam +390.00 m.(msl) 54 m. -Dam Crest Elevation 655 m. -Crest Height 10 m. -Crest Length 2,730,000 m. -Crest Width -Dam Volume Spillway A reinforced concrete spillway of fan shape is constructed between the Mae Kuang Udom Thara Main Dam and Right Dam with a crest length of 150 m. and an open chute of 40x96.29 m. extending to the stilling basin, able to discharge water at 1,470 cms.

Main Dam Outlet The diversion tunnel of 2.20 m. diameter and 407.147 m. long is reinforced to withstand the unbalanced internal pressure head except the downstream portion of 100 m. long. In this portion, the steel liner is provided to prevent piping due to comparatively thin rock cover. This tunnel was installed through the mountain on the left abutment to release water to the original river at the maximum discharge capacity of 12 cms. Controlling sluice at downstream end of the river outlet consists of one set of 2.20 m. diameter butterfly valve, one set of velocity measuring meter, one set of higt pressure silde gate and one set of jet flow gate. The jet flow gate is used for regulating the flow and the high pressure slide gate is utilized as a guard gate for the regulating gate, The flow through the regulating gate is discharged into a hydraulic jump- type basin to absorb the energy of the flow before releasing into the river through a channel protected by riprap rock materials.

Right Dam Outlet The outlet of the right dam is of a reinforced concrete conduit of 1.20 m. diameter upstream and 0.80 m. diameter down-stream and 298.8 m. long with steel lining. At the end of the conduit, there is a controlling sluice equipped with one set of high pressure slide gate and one set of jet flow gate, able to drain water to the right main canal at the maximum discharge capacity of 2.90 cms. Left Dam Outlet The outlet of the left dam is a reinforced concrete conduit of 3.00 m. diameter downstream and 312.3 m. long. Inside the controlling sluice constructed at the end of the outlet, three sets of gate were installed, viz., one set of 1.80 m. diameter butterfly valve, one set of 1.80 m. diameter high pressure slide gate and one set of 1.00 m. diameter jet flow gate,able to discharge water to the left main canal at maximum capacity of 12.80 cms.

Bridge across the Mae Kuang River Distribution System A reinforced concrete bridge of 8 m. wide by 90 The Mae Kuang lrrigation Project is able to supply irrigation m. long was constructd across the Mae Kuang River. water to the total irrigated area of 175,000 rai(28,000 ha.). of which 74,750 rai(11,960 ha.) is existing cultivated area, through the following distribution systerms : 1.Existing distribution system consisting of 3 main canals, namely, Phataek,Muang Wa and ko Matan with its Pao lateral for a total length of 60.55 km., able to release water to the exisiting farmers irrigation ditches for more than 100 km. 2.New constructed distribution system consisting of 2 main canals and 91 laterals and sub-laterais for a total length of 292 km., able to release water to the cuitivated areas on both banks of the Mae Kuang River. Project Cost Approx. Bath 3,090 million Project Construction Period 1976-1993 A.D.

การก่อสรา้ ง

การก่อสรา้ ง กรมชลประทาน ไดเ้ รมิ งานก่อสร้างเบอื งต้นเมอื พ.ศ. ๒๕๑๙ และเรมิ งานก่อสร้าง โครงการใน พ.ศ. ๒๕๒๐ ประกอบดว้ ยงานก่อสร้างทีสําคัญดังนี

งานก่อสร้างตวั เขือน งานก่อสรา้ งเบอื งตน้ ไดแ้ ก่งาน -ถนนเขา้ หัวงาน ถนนในบรเิ วณหวั งานและอาคารประกอบ -อาคารทีทาํ การ บ้านพักและโรงเรือนตา่ งๆ -ระบบประปา ไฟฟา และสือสารภายในโครงการ -งานพืนทีจัดสรรอพยพราษฎรทถี ูกนาํ ทว่ ม งานก่อสรา้ งโครงการ ก. งานทีก่อสร้างโดยกรมชลประทานโดยใชเ้ งินงบประมาณ ชลประทานแม่กวง งานกอ่ สรา้ งเขอื นดินปดชอ่ งเขาขาดฝงซา้ ย ได้แก่ - งานกอ่ สร้างปรับปรุงฐานราก ประกอบด้วยงานขดุ ดนิ หิน  ริเวณฐานรากเขือ และงานอดั ฉีดนาํ ปูนในชนั หนิ ตามแนวศูนยก์ ลางเขือน - งานกอ่ สร้างตวั เขือนประกอบดว้ ยงานถมดินบดอดั แน่นและ งานหนิ ทิงปริมาตรดินประมาณ ๒,๗๓๐,๐๐๐ ลกู บาศกเ์ มตร - งานตดิ ตังอุปกรณ์ตรวจสอบพฤติกรรมเขอื น

งานกอ่ สรา้ งอาคารทอ่ ส่งนําเข้า - งานขุดดนิ หินฐานรากงานติดตังทอ่ เหลก็ ทอ่ คอนกรีตเสรมิ เหล็กและ ส่งนาํ สายใหญฝ่ งซา้ ยประกอบด้วย ติดตงั ประตูบังคับนาํ งานกอ่ สร้างเขือนเกบ็ กกั นาํ - เขือนเกบ็ กักนําหว้ ยเกยี งอาคารท่อส่งนาํ อาคารทางระบายนาํ ลน้ และ ในพืนทจี ัดสรร ประกอบดว้ ย คลองส่งนําทอ่ ส่งนําเขา้ สู่ทกุ แปลงพืนทีจดั สรร - เขือนเกบ็ กักนําหว้ ยฮักอาคารทอ่ ส่งนําอาคารทางระบายนําล้นและคลอง ส่งนํา รางส่งนาํ เขา้ สู่ทุกแปลงพืนทจี ดั สรร - เขือนเกบ็ กกั นาํ หว้ ยโจ้อาคารท่อส่งนําอาคารทางระบายนําล้นและระบบ ทอ่ ส่งนาํ เดิมลงคลองส่งนาํ ทา้ ย อ่างเก็บนาํ หว้ ยเกยี ง และเติมลงในอ่าง เก็บนําหว้ ยฮัก