17451-Article Text-60396-1-10-20141226

วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ี่ 7 ฉบบั ที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สงิ หาคม 2557 ฉบบั มนษุ ยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ ระบบการดาเนนิ งานและปจั จยั แห่งความสาเรจ็ ธุรกจิ การเพาะเลี้ยงกวางของสมาชิก สหกรณ์กวางแห่งประเทศไทย จากัด* The operation and success factor of business management for growing the deer of the member of The deer co-operative of Thailand ธนั ยพร ชา่ งเสนาะ** วิโรจน์ เจษฎาลกั ษณ์*** บทคัดยอ่ การวจิ ัยครงั้ นม้ี วี ตั ถปุ ระสงค์เพื่อศึกษารปู แบบและลกั ษณะการดาเนนิ ธรุ กจิ การเพาะเลยี้ งกวาง ระบบ การดาเนินงานของธุรกิจ สภาวะตลาดและแนวโน้มการแข่งขันของธุรกิจ และปัจจัยท่ีส่งผลต่อความสาเร็จของ ธุรกิจ ใช้วิธีการสัมภาษณ์ผู้ประกอบการฟาร์มกวาง ประธานสหกรณ์กวางฯและผู้บริโภค ใช้วิธีการสัมภาษณ์ และการสังเกต จากผลการศกึ ษา พบวา่ ลักษณะฟาร์มเป็นแบบขังคอก รูปแบบธุรกิจเป็นแบบเจ้าของคนเดียว มี การหาความรู้กอ่ นการเลยี้ งกวางจากสือ่ ต่างๆ ใช้เงนิ ลงทุน 300,000-500,000 บาท วัสดุที่จาเป็นในฟาร์ม คือรั้ว และโรงจัดการ พันธกุ์ วางที่เล้ยี งคือพันธร์ุ ูซา่ การผสมพนั ธไุ์ ม่นิยมผสมพันธใุ์ นหมู่สายเลือดเดียวกัน โรคท่ีพบส่วน ใหญค่ อื โรคพยาธิ ผลผลิตของกวางได้แก่ เน้อื เขาและพนั ธก์ุ วาง ผลิตภณั ฑ์ทีผ่ ปู้ ระกอบการจาหน่ายผ่านการแปร รปู จากสหกรณก์ วางฯเท่านนั้ ในอนาคตการเปิดตลาด AEC อาจเป็นคู่แข่งท่ีสาคัญ ด้วยปัญหาทางด้านเศรษฐกิจ จงึ ส่งผลใหผ้ ลิตภัณฑ์ถูกจากัดในเฉพาะบางกลุ่มผู้บริโภค อีกทั้งทัศนคติของคนทั่วไปในสังคมมองว่ากวางไม่ควร นามาบริโภค การเลี้ยงกวางบางสายพันธ์ุมีข้อจากัดด้านกฎหมาย เทคโนโลยีท่ีใช้คือการนาความรู้มาพัฒนาสาย พันธุ์กวางให้มีคุณภาพ มีการจัดทาบัญชีอย่างเป็นระบบ และวางแผนจานวนกวางภายในฟาร์ม การบริหารเน้น เร่ืองคุณภาพและมาตรฐานของฟาร์ม ผู้ประกอบการมีการเรียนรู้อยู่ตลอดเวลาไม่ว่าจะเป็นจากหน่วยงานต่างๆ หรอื จากเพอื่ นสมาชิก คาสาคัญ : รูปแบบและลักษณะการดาเนนิ ธรุ กิจ ระบบการดาเนนิ งาน สภาวะตลาดและแนวโน้มการแขง่ ขนั ปัจจัยแหง่ ความสาเร็จ * เพอ่ื ศึกษาถงึ รปู แบบและลกั ษณะของธรุ กิจ ระบบการดาเนินงานของธุรกิจ สภาวะตลาดและแนวโนม้ การแขง่ ขนั และปัจจยั แห่ง ความสาเร็จของธรุ กจิ การเพาะเล้ียงกวาง ** นกั ศกึ ษาหลกั สูตรบรหิ ารธรุ กจิ มหาบณั ฑติ สาขาการประกอบการ มหาวทิ ยาลัยศิลปากร นครปฐม 73000 *** ผศ. ดร.ประจาคณะวิทยาการจัดการ มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร วทิ ยาเขตสารสนเทศเพชรบรุ ี 335

ฉบบั มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศลิ ปะ วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal ปที ่ี 7 ฉบับท่ี 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 Abstract This study aimed to study the pattern and nature of deer from business operation of this business, market condition and competition in this business, and the factor affection decision to succeed in this field. The data collection instruments employed in this study were interview and observation the entrepreneurs, cooperative chairmen and customers. The results from the interview and observation indicates that the farm type is a ranged farm. The pattern of business is single owner and find information before feeding from the media. The investment was oppositely 300,000 - 500,000 bath. Necessary materials are Fence and Deer yard The breed of deer is Rusa Deer should not be breeded the same family. The most common discase is parasite. Products from deer are venison velvet and breed. Processes deer product is sold buy the owner in the deer cooperative only. In the future for AEC, this should be important competitor Because of the economic problems, are limited to some certain consumer. All over social norm also suggests that deer should not be eaten. The breeding of some deer family is restricted by law. The technology is used to improve deer family. Accounts are systematicle by managed and planed for the number of deer in the farm. The management focused on the quality and standard of the farm. Entrepreneurs has learned continuasly from both the governmental and primate sectors Key words: pattern and nature of business, operation of this business, market condition and competition in this business, factor of successful บทนา ประเทศไทยเป็นประเทศท่ีเกี่ยวข้อกับเกษตรกรรม เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ เกษตรกรรมเปน็ หลัก การเกษตรจึงมีความสาคญั ในการพัฒนาเศรษฐกิจและประเทศเนือ่ งจากรายไดส้ ว่ นใหญม่ า จากสินค้าเกษตร (พัชรินทร์ คาแปง, 2546) การเกษตรไทยมีแนวโน้มไปสู่การทาเกษตรด้านปศุสัตว์มากขึ้น เพราะการเล้ียงสัตว์น้ันจะทารายได้ให้กับเกษตรกรดีกว่าการปลูกพืช ผลตอบแทนจากการเลี้ยงสัตว์มีความ แน่นอน (นิยม บัวบาน, 2536) ในอดีตการเลี้ยงสัตว์บางประเภทมีข้อจากัดด้านกฎหมาย แต่ในปัจจุบันมีการ กาหนดชนิดของสัตว์บางประเภทสามารถเพาะเลี้ยงได้ ซึ่งกวางเป็นสัตว์ชนิดหนึ่งที่สามารถนามาเพาะเล้ียงได้ เพอื่ เป็นการอนุรักษ์และเปน็ การใช้ประโยชนจ์ ากสัตวป์ ่าอยา่ งยงั่ ยนื (วิทยา ฉนิ ชิยานนท์ และสนั่น เหลียงไพบูลย์, 2548) ในปี 2537 ได้มีการก่อต้ังสหกรณ์กวางฯขึ้นเพ่ือพัฒนาฟาร์มกวางให้เป็นสัตว์เศรษฐกิจกับเกษตรกร ไทย (อภชิ าติ วฒั นกลุ , 2554) กวางเป็นสัตว์เศรษฐกิจท่เี กษตรกรเริ่มให้ความสนใจ เน่ืองจากมีความเป็นไปได้ ในการเลี้ยงเป็นเชิงการค้า เพราะสามารถให้ผลผลิตได้หลายอย่าง การเลี้ยงกวางจึงควรได้รับการส่งเสริมและ พัฒนาให้เป็นอาชีพสาหรับเกษตรกร(สานักพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ, 2554) การเลี้ยงกวางมีแนวโน้มท่ี 336

วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal ปีท่ี 7 ฉบบั ท่ี 2 เดือนพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 ฉบับมนษุ ยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศลิ ปะ เพ่ิมมากข้ึน จึงเป็นส่ิงท่ีดีท่ีจะทาให้การเลี้ยงกวางในประเทศมีการตื่นตัวและมีการพัฒนามากข้ึนกว่าท่ีผ่านมา (สานักพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชวี ภาพ, 2555) เน่อื งจากธรุ กจิ ฟารม์ กวางเปน็ ธุรกิจแนวใหมจ่ งึ ส่งผลให้การทาธุรกิจประสบกับปัญหาต่างๆ มีปัญหา ในวิธีการเล้ียงท่ีไม่ถูกต้อง ผู้วิจัยจึงสนใจที่จะศึกษาเรื่อง ระบบการดาเนินงานและปัจจัยแห่งความสาเร็จธุรกิจ การเพาะเล้ียงกวางเกี่ยวกับวิธีการดาเนินงาน เพ่ือเป็นแนวทางในการปรับปรุงและพัฒนาการดาเนินงานของ ผู้ประกอบการธรุ กิจฟาร์มกวางให้เปน็ ฟาร์มทม่ี คี ณุ ภาพมากขึ้น และเพอื่ เปน็ ประโยชน์กบั ผทู้ ีส่ นใจท่วั ไป ในการศึกษาคร้ังน้ีทาให้ได้รับความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับรูปแบบ ลักษณะ และระบบในการดาเนิน ธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง สามารถใช้เป็นแหล่งข้อมูลเก่ียวกับสภาวะตลาดและแนวโน้มการแข่งขันเพื่อนาไปสู่ ความสาเรจ็ ของธรุ กิจการเพาะเลย้ี งกวาง ไดท้ ราบถงึ ปญั หา อุปสรรคในการจดั การธรุ กจิ พรอ้ มทง้ั การแกไ้ ขปัญหา อีกท้ังยังเป็นแนวทางให้แก่ผู้ที่สนใจทั่วไปในการประกอบธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง ตั้งแต่การสร้างฟาร์ม การ เลอื กพันธุ์ และกระบวนการเลีย้ งท่ีมีมาตรฐาน จนมาเปน็ ผลผลิตที่มีคณุ ภาพ วตั ถปุ ระสงค์การวจิ ัย 1. เพอ่ื ศึกษารูปแบบและลกั ษณะการดาเนินธรุ กิจเพาะเลย้ี งกวาง 2. เพื่อศึกษาระบบการดาเนนิ งานของธรุ กจิ เพาะเล้ียงกวาง 3. เพื่อศึกษาสภาวะตลาดและแนวโนม้ การแขง่ ขันของธรุ กิจการเพาะเลี้ยงกวาง 4. เพอื่ ศึกษาปัจจยั แหง่ ความสาเรจ็ ของธรุ กจิ การเพาะเลีย้ งกวาง ขอบเขตการวจิ ยั 1. ขอบเขตด้านเนื้อหา ศึกษาเร่ืองรูปแบบ ลักษณะ และระบบการเพาะเลี้ยงกวาง ศึกษาสภาวะ ตลาด แนวโนม้ การแขง่ ขนั ตลอดจนปจั จัยตา่ งๆทท่ี าใหธ้ รุ กิจประสบผลสาเรจ็ 2. ขอบเขตด้านประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ประกอบดว้ ยผู้ประกอบการ ประธานกรรมการสหกรณ์ กวางฯ และกล่มุ ลกู ค้าผบู้ ริโภค 3. ขอบเขตด้านพื้นท่ี ศึกษาฟารม์ กวางทอ่ี ย่ใู นจังหวดั นครปฐม ราชบุรี และกาญจนบุรี 4. ขอบเขตด้านระยะเวลา ทาการศึกษาระหวา่ งเดอื นกนั ยายน 2556 ถงึ เดอื นกุมภาพนั ธ์ 2557 นิยามศพั ทเ์ ฉพาะ 1. รปู แบบและลกั ษณะการดาเนินธุรกจิ การเพาะเลย้ี งกวาง หมายถงึ รูปแบบ ลกั ษณะของการ ดาเนินงานธุรกจิ เพาะเลย้ี งกวาง ซ่งึ การดาเนนิ งานธุรกิจมีหลายรปู แบบ มีทง้ั ธุรกิจขนาดใหญ่ ธรุ กจิ ขนาดเล็ก 2. ระบบการดาเนนิ งานของธรุ กจิ การเพาะเล้ยี งกวาง หมายถงึ เปน็ กระบวนการที่มกี ารดาเนนิ การ เก่ียวกบั การแปรรปู ปัจจยั นาเข้าให้เป็นผลิตภณั ฑ์และ/หรอื บรกิ ารสาหรับลกู ค้า 3. สภาวะตลาดและแนวโน้มการแข่งขันของธุรกจิ การเพาะเล้ยี งกวาง หมายถึง การตรวจสอบ สภาพแวดลอ้ มทางธรุ กจิ ที่สง่ ผลตอ่ องคก์ ร ทัง้ ภายใน ภายนอกองค์กร 4. ปจั จยั แหง่ ความสาเรจ็ ของธรุ กิจการเพาะเลย้ี งกวาง หมายถงึ ปัจจยั ทส่ี าคญั ท่ีตอ้ งทาให้มีเพื่อให้ องค์กรมุ่งไปในทศิ ทางเดียวกัน เพือ่ ให้บรรลคุ วามสาเรจ็ ตามวิสยั ทัศน์ 337

ฉบบั มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal ปีท่ี 7 ฉบับที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 การทบทวนวรรณกรรมและเอกสารทีเ่ ก่ียวข้อง ในการศึกษาครั้งน้ี ผู้วิจัยได้ศึกษาเอกสารต่างๆท่ีเก่ียวข้องและทบทวนทฤษฎีต่างๆเพ่ือนามาเป็น กรอบแนวคดิ ในการศึกษา ซ่ึงมีรายละเอยี ด ดงั ตอ่ ไปน้ี 1) ข้อมูลทวั่ ไปเก่ยี วกับธรุ กิจการเพาะเล้ียงกวาง เป็นระบบการจัดการฟาร์มกวางให้มีคุณภาพ มีการ คัดพันธุ์ที่ตรงตามวัตถุประสงค์ มีการจัดการโรงเรือนเพื่อสะดวกในการจัดการกวาง จัดเตรียมอาหารและแปลง หญา้ ใหเ้ พยี งพอต่อปริมาณกวาง ผลิตภัณฑ์ทีไ่ ด้จากกวางเช่น เนอ้ื เขาและพันธุ์กวาง รายได้จะได้ทุนคืนเมื่อเข้าสู่ ปที ่ี 6 จงึ จาเปน็ ตอ้ งมเี งินในการหมนุ เวียน (สานกั งานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพ, 2554) 2) ทฤษฎีเชิงระบบ คือองค์ประกอบหรือปัจจัยต่างๆท่ีมีความสัมพันธ์กันและมีส่วนกระทบต่อปัจจัย ระหว่างกันในการดาเนินงานเพ่ือให้บรรลุวัตถุประสงค์ขององค์การ ประกอบไปด้วย ปัจจัยนาเข้าคือทรัพยากร ทางการบริหารทุกด้าน กระบวนการคือการนาเอาทรัพยากรมาดาเนินงานอย่างเป็นระบบ ผลผลิตคือผลท่ีเกิด จากกระบวนการ และผลกระทบคือผลท่ีเกิดขึ้นจากผลผลิต และข้อมูลย้อนกลับทาให้ทราบถึงจุดที่ต้องแก้ไข (จันทรานี สงวนนาม, 2545) 3) การวิเคราะห์สภาพองค์การในปัจจุบันโดยแบ่งเป็นสภาพแวดล้อมภายในและสภาพแวดล้อม ภายนอก เรียกการวิเคราะหน์ ี้ว่า SWOT Analysis การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในเพื่อทาให้ทราบถึงจุดแข็ง และจุดอ่อน การวเิ คราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกเพอ่ื ทาใหท้ ราบถงึ โอกาสและอปุ สรรค สภาพแวดลอ้ มภายนอก แบ่งออกเป็นสภาพแวดล้อมท่ัวไปและสภาพแวดล้อมการดาเนินงาน สภาพแวดล้อมทั่วไป เช่น เศรษฐกิจ การเมือง กฎหมาย เป็นต้น สภาพแวดล้อมการดาเนินงาน คือการคุกคามของผู้มาใหม่ คู่แข่งขัน ผลิตภัณฑ์ ทดแทน อานาจต่อรองของผู้ซ้ือและผู้ขาย การวิเคราะห์น้ีช่วยให้ผู้บริหารทราบถึงการเปลี่ยนแปลงและหาแนว ทางแกไ้ ข (ขนิษฐา ชยั รตั นาวรรณ, 2554) 4) ปจั จยั ความสาเร็จ คอื ปัจจยั ทสี่ าคญั เพ่ือใหบ้ รรลุความสาเร็จตามวิสยั ทศั น์ หรือก็คือเป็นแนวทางที่ องค์กรจะสามารถบรรลุวิสยั ทัศนไ์ ด้ แต่ละองค์กรจะมีปัจจัยแห่งความสาเร็จเป็นหลักหมายที่เป็นรูปธรรมในการ เช่ือมโยงการปฏิบัติงานทุกระดับให้มุ่งไปในทิศทางเดียวกัน ทาให้ทุกคนในองค์กรรู้ว่าต้องทาส่ิงใดบ้าง หาก ปราศจากปัจจัยแห่งความสาเร็จแล้ว วิสัยทัศน์ขององค์กรจะไม่ได้รับการตอบสนองอย่างมีประสิทธิภาพและมี ประสิทธิผล ปัจจัยแห่งความสาเร็จเป็นเสมือนเคร่ืองมือเพ่ือการบรรลุเป้าหมายการประกอบการที่เหนือกว่าใน กล่มุ อุตสาหกรรมนั้นๆ (พชั รี หล้าแหลง่ , 2556) 5) งานวิจัยท่ีเกี่ยวข้อง จากการศึกษางานวิจัย พบว่าพงษ์ดนัย ตันติยมาศ ศึกษาการจัดการด้าน ตลาด สืบพงษ์ ฟุ้งวัชรากร ศึกษาการวิเคราะห์ปัจจัยความสาเร็จของธุรกิจ และกุสุมาลย์ รัตนแสง ศึกษาถึงการ บริหารจัดการธุรกิจ ซ่งึ เปน็ เรื่องท่ีเก่ียวกับการศึกษาระบบการดาเนินงานของธุรกิจให้ประสบผลสาเร็จ ผู้วิจัยจึง สนใจท่ีทาการศึกษาเร่ือง ระบบการดาเนินงานและปัจจัยแห่งความสาเร็จธุรกิจการเพาะเล้ียงกวางของสมาชิก สหกรณ์กวางแห่งประเทศไทย จากดั เพอื่ เป็นประโยชน์สาหรับผ้สู นใจทัว่ ไป การศึกษาแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยท่ีเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น การศึกษาข้อมูลทั่วไปเก่ียวกับธุรกิจ กวาง ทฤษฎีเชิงระบบ การวิเคราะห์สภาพองค์กร ปจั จยั ความสาเร็จ และงานวิจัยต่างๆ ผู้วิจัยสามารถนามาเป็น กรอบแนวคิดในการสร้างวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษารูปแบบและลักษณะการดาเนินธุรกิจเพาะเลี้ยงกวาง ระบบ ดาเนนิ งาน สภาวะตลาดและแนวโนม้ การแข่งขนั และปัจจัยแหง่ ความสาเรจ็ ของธุรกจิ การเพาะเล้ยี งกวาง เพ่ือให้ ทราบถงึ ขัน้ ตอนการดาเนนิ งานของผูป้ ระกอบการในการประกอบธุรกจิ ฟารม์ กวาง 338

วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ่ี 7 ฉบบั ท่ี 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 ฉบบั มนุษยศาสตร์ สงั คมศาสตร์ และศลิ ปะ ระเบยี บวิธวี จิ ยั ในการดาเนินการวิจัย การศึกษาเร่ือง ระบบการดาเนินงานและปัจจัยแห่งความสาเร็จ ธุรกิจการ เพาะเล้ียงกวางของสมาชิกสหกรณ์กวางแห่งประเทศไทย จากัด เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ แบบปรากฏการณ์ วทิ ยา ใช้วธิ เี ก็บข้อมูลจากภาคสนามโดยตรง ศึกษาเฉพาะพ้ืนท่ี จากเอกสาร และผูท้ ่เี ก่ยี วข้อง ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ทาการศึกษาจากผใู้ หข้ อ้ มูลหลกั 3 กลมุ่ ได้แก่ ประธานกรรมการสหกรณ์กวางฯ จานวน 1 คน, กลุ่ม ผู้บริโภคสินค้าสหกรณ์กวางฯ จานวน 7 คน, และผู้ประกอบการฟาร์มกวาง จานวน 5 คน ทั้งนี้ทาการเก็บ รวบรวมขอ้ มลู ในเขต 3 จังหวัดไดแ้ ก่ จงั หวดั นครปฐม, ราชบุรี, และกาญจนบุรี ระหว่างเดือนกันยายน 2556 ถึง กุมภาพนั ธ์ 2557 เครอื่ งมือท่ีใช้ในการวิจยั เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นการเก็บรวบรวมขอ้ มูลเปน็ แบบสัมภาษณ์โดยสรา้ งแนวคิดสาหรับผู้ประกอบการ และ แบบสงั เกตซ่งึ สรา้ งตามวตั ถปุ ระสงคแ์ ละกรอบแนวคิดงานวจิ ยั สาหรบั การเกบ็ รวบรวมข้อมูลในงานวิจัยน้ีได้จาก การรวบรวมเอกสาร สังเกตแบบไม่มสี ว่ นรว่ ม และทาการสมั ภาษณแ์ บบเจาะลึกจากแบบสัมภาษณ์ท่ีสร้างขึ้น ซ่ึง ในการสัมภาษณ์น้ีจะมีเคร่ืองบันทึกเทปช่วยในการบันทึกข้อมูล จากนั้นทาการวิเคราะห์ข้อมูลท่ีได้จากการ สัมภาษณแ์ ละการสังเกตมาทาการวิเคราะห์ จดั แยกหมวดหมู่ สังเคราะห์เพอื่ หาขอ้ สรปุ การตรวจสอบความเชอ่ื มัน่ หลงั จากเกบ็ ข้อมลู ดว้ ยการสมั ภาษณ์ จะนามาตรวจสอบความครบถ้วน ความสมบูรณ์ของข้อมูลด้วย การตรวจสอบร่วมกับผู้ให้ข้อมูลและจากแหล่งเอกสารเพิ่มเติม และข้อมูลจากการสังเกตโดยผู้วิจัย และ ทาการศึกษาผใู้ ห้ขอ้ มูลอีกคร้ังดว้ ยข้อมลู ชุดเดิมเพือ่ หาขอ้ สรุปทแ่ี น่นอน การพทิ ักษ์สทิ ธิกลมุ่ ผู้ใหข้ ้อมูล มกี ารแนะนาตัวก่อนเร่ิมการสัมภาษณ์ และขอความร่วมมือในการให้ข้อมูล พร้อมท้ังแจ้งว่าผู้วิจัยจะ เก็บขอ้ มูลทีไ่ ดจ้ ากการสมั ภาษณ์เปน็ ความลบั และจะให้ความระมดั ระวังในการเผยแพร่ข้อมลู ท่ผี ่านการตรวจสอบ ความถกู ตอ้ งแลว้ เทา่ นน้ั ผลการศึกษา 1. รูปแบบและลักษณะการดาเนินธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง พบว่าผู้ประกอบการเป็นเพศชาย มี อายุ 40 ปีขนึ้ ไป สายพันธ์กุ วางที่นยิ มเล้ียงน้ันมยี ่มู ากมายหลายสายพันธ์ุ โดยส่วนมากท่ีผู้ประกอบการเล้ียงน้ัน จะเป็นกวางสายพันธ์ุ รูซ่า รองลงมาเป็นกวางดาว และกวางม้าตามลาดับ ลักษณะฟาร์มจะมีลักษณะแบบขัง คอก เปน็ แบบพ้ืนที่จากัด รปู แบบการดาเนินธุรกิจของผู้ประกอบการเป็นแบบธุรกิจเจ้าของคนเดียว เป็นกิจการ ขนาดเลก็ คือเจ้าของเป็นผู้บริหารงานเอง ขนาดของพื้นที่ขึ้นอยู่กับจานวนกวางที่เล้ียง ส่วนมากผู้ประกอบการมี พน้ื ทใี่ นการเล้ียงประมาณ 1-3 ไร่ มจี านวนกวางประมาณ 40-70 ตัว 339

ฉบับมนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศลิ ปะ วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal ปีท่ี 7 ฉบับที่ 2 เดือนพฤษภาคม – สงิ หาคม 2557 2. ระบบการดาเนินงานของธรุ กจิ การเพาะเลยี้ งกวาง ดา้ นบคุ คล ผปู้ ระกอบการมีการศกึ ษาหาความรูก้ ่อนมาประกอบธุรกิจ โดยมีการสืบค้นข้อมูลจาก ทางอินเทอร์เน็ต เอกสาร ส่ือสิ่งพิมพ์ต่างๆ รวมไปถึงศึกษาจากหน่วยงา นที่เกี่ยวข้อง การเตรียมตัวของ ผู้ประกอบการสามารถแยกเป็นปัจจัยได้ดังน้ี 1) ปัจจัยด้านความรู้เก่ียวกับการเล้ียงและดูแลกวาง 2) ด้านพ้ืนที่ ตอ้ งไม่เป็นพนื้ ทท่ี ม่ี นี า้ ทว่ ม 3) ด้านอาหารและนา้ 4) ดา้ นเงินทุน และ 5) ดา้ นบคุ ลากรทสี่ ามารถดูแลกวางได้ ดา้ นเงนิ ลงทนุ ตอนเรม่ิ ของการทาธรุ กจิ ใชเ้ งนิ ลงทนุ ประมาณ 300,000-500,000 บาท แบ่งเป็น คา่ ซ้อื พนั ธ์ุกวาง ค่าสรา้ งรว้ั กวาง การจัดทาแปลงหญา้ และการสร้างโรงจดั การ แตถ่ ้าผปู้ ระกอบการไม่มีปัจจัยใน เรอื่ งของพ้ืนทก่ี ารเล้ยี งมารองรบั ส่งผลใหม้ ีค่าใชจ้ ่ายในเรอื่ งของท่ีดินเพ่ิมขึ้น ผู้ประกอบการจาเป็นท่ีต้องมีเงินทุน หมนุ เวียนในช่วงระยะปีแรกๆ 4-5 ปี เพราะผลการเลี้ยงกวางจะเร่มิ รบั ในปีที่ 2 และคืนทุนเมื่อเข้าสู่ป่ีที่ 4-5 เป็น การลงทนุ ระยะยาว ด้านวัสดุ อุปกรณ์ในการทาฟาร์ม ในการประกอบธุรกิจฟาร์มกวาง ส่ิงที่จาเป็นในการทาฟาร์ม กวาง คือ 1) รวั้ กวางซงึ่ ต้องเปน็ วสั ดุที่มคี วามคงทน ยืดหยุน่ พอสมควรเพ่ือป้องกนั การบาดเจ็บของกวางเมื่อกวาง วิง่ ชนรัว้ 2) โรงจัดการมีลักษณะเป็นโรงเรือนแบ่งเป็นห้องเพื่อใช้จัดการกวางอย่างเป็นระบบ 3) ซองบังคับกวาง เป็นอปุ กรณส์ าหรบั ใช้บังคบั กวางใหต้ ดิ อยู่กบั ที่ สามารถปรับขนาดให้แคบหรอื กวา้ งได้เมือ่ กวางเข้ามาในซองหนีบ กวางจะขยบั ไม่ได้จะสะดวกในการจดั การกบั ตวั กวาง 4) อปุ กรณ์ต่างๆเช่น เลื่อยตัดเขา เคร่ืองติดเบอร์หู เป็นต้น ซ่ึงต้องคานึงถึงความแข็งแรง ทนทาน มีประสทิ ธิภาพ ด้านการคัดพันธ์ุ/เลือกพันธุ์ ผู้ประกอบการนิยมเล้ียงกวางพันธุ์รูซ่าเป็นส่วนใหญ่ถึงแม้จะเป็น กวางทม่ี ขี นาดเล็ก ใหผ้ ลผลิตในเรอ่ื งของเนื้อและเขาได้ไม่มาก แตท่ ุกสว่ นของกวางรูซ่าสามารถนามาใชป้ ระโยชน์ ได้ และเป็นพันธ์ุท่ีสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมของประเทศไทยได้เป็นอย่างดี เน่ืองจากเป็นกวางท่ีมี ขนาดเล็กจึงสามารถจดั การไดง้ ่าย กวางรูซา่ ชอบอยู่กันเป็นฝูงขนาดใหญ่ ประมาณ 20-30 ตวั ด้านการขยายพันธ/์ุ ผสมพนั ธุ์ การผสมพันธุ์ของกวางรูซ่าจะอยู่ในช่วงมีนาคม-พฤษภาคม ระยะ ตั้งท้องประมาณ 8 เดอื น พฤตกิ รรมกวางตวั ผู้จะมีนิสัยดุร้าย ชอบสู้กนั เองเพอื่ ครอบครองฝงู และตวั เมียในฝูง การ ผสมพันธ์ุจะมีความสัมพันธ์กับการงอกของเขาในตัวผู้ การผสมพันธุ์น้ันจะเลือกพ่อพันธุ์ที่มีอายุประมาณ 2 ปี และไม่ผสมพันธ์ุในหมู่สายเลือดเดียวกัน เพ่ือให้ได้ลูกกวางท่ีสมบูรณ์แข็งแรง ผู้ประกอบการจึงมีการทาประวัติ ของกวาง ดว้ ยการตดิ เบอร์หเู พ่ือได้สามารถคัดเลือกกวางในการเปน็ พอ่ /แมพ่ ันธ์ตุ ่อไป การจัดการด้านอาหาร กวางสามารถกินหญ้า พืช ใบไม้ต่างๆ มีการแบ่งเวลาการให้ออกเป็น 2 ช่วง ประเภทของอาหารมี 2 อย่าง คืออาหารหยาบ เช่น หญ้า ถั่ว เป็นต้น และอาหารข้นให้ในช่วงที่ขาดแคลน หญ้าหรือช่วงที่กวางอ่อนแอ แปลงหญ้าเป็นส่ิงท่ีจาเป็นในการทาฟาร์มต้องมีการพัฒนาแปลงหญ้าให้พร้อมเพื่อ เป็นการลดต้นทุนด้านอาหาร นอกจากพืชแล้วจะมีการให้เกลอื แร่เปน็ อาหารเสริม กวางกนิ อาหารประมาณ 10% ของนา้ หนกั ตัวซง่ึ ประมาณน้าหนกั ดว้ ยสายตาแต่สามารถปรบั เพม่ิ ลดไดต้ ามความเหมาะสม ด้านสุขาภิบาล โดยธรรมชาติของกวางเป็นสัตว์ท่ีมีความทนทานต่อโรคโดยส่วนมากโรคท่ีพบใน กวางคือโรคพยาธิ ผปู้ ระกอบการจึงมโี ปรแกรมการถา่ ยพยาธิอยา่ งตอ่ เนื่อง โดยให้ยาปีละ 2 ครั้ง ในช่วงตน้ ปีและ กลางปี เน่ืองจากพยาธิเป็นตัวทาลายความสมบูรณ์ของกวาง ลักษณะของกวางท่ีป่วยจะมีอาการหงอยซึม แยก ออกจากฝูง มักถูกตัวอ่นื ทาร้าย ถ้าพบวา่ กวางปว่ ยควรรบี แยกออกจากฝงู ทันทแี ละปรกึ ษาสตั วแพทย์ 340

วารสารวชิ าการ Veridian E-Journal ปีที่ 7 ฉบบั ที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สงิ หาคม 2557 ฉบับมนษุ ยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศลิ ปะ ด้านผลผลิตท่ีได้ กวางสามารถให้ผลผลิตได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น 1) ผลผลิตเนื้อกวาง 2) ผลผลิตเขากวางอ่อน 3) พันธ์ุกวาง 4) ผลผลิตอ่ืนๆเช่น หนังจะมีความน่ิมและทนทาน เอ็น ตัวเดียวอันเดียว สามารถนาไปประกอบอาหารได้ ในส่วนของเน้ือกวางและเขากวางอ่อนผู้ประกอบการนามาส่งให้กับสหกรณ์ กวางฯเพือ่ แปรรูปและนามาจาหน่าย แตส่ าหรบั การขายพันธกุ์ วาง มที ้ังท่ีเกษตรกรเป็นผู้ติดต่อกับผู้ประกอบการ เองและติดต่อผ่านสหกรณก์ วางฯ ผลผลติ ที่มีรายไดม้ ากท่ีสุดคือ พนั ธ์ุกวาง ด้านความพึงพอใจของลูกค้า ผู้ประกอบการมีการให้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับประโยชน์ของกวาง รวมไปถึงสรรพคุณในด้านต่างๆ มีตัวแทนจาหน่ายตามที่ต่างๆเพ่ือสะดวกต่อการเดินทางของผู้บริโภค มีการให้ ความรู้กับพนักงานขายเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ท่ีจาหน่าย เพื่อสามารถตอบคาถามของผู้บริโภคได้ ผู้บริโภคส่วนใหญ่ นิยมบรโิ ภคเขากวางอ่อนมากกว่าเนื้อกวาง เนื่องจากเขากวางอ่อนมีสรรพคุณใช้เป็นยารักษาโรคต่างๆและยังใช้ เพอ่ื บารุงสุขภาพ ผู้บรโิ ภคเขากวางออ่ นจะเปน็ ผสู้ ูงอายหุ รือเปน็ ผู้ทีม่ ปี ญั หาโรคกระดกู 3. สภาวะตลาดและแนวโนม้ การแขง่ ขันของธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง ดา้ นผลิตภณั ฑ์ ผปู้ ระกอบการรับผลิตภัณฑ์จากสหกรณ์กวางฯเพื่อนามาจาหน่ายที่ฟาร์มของตน เน่ืองจากผู้ประกอบการมีความม่ันใจว่าผลิตภัณฑ์ท่ีมาจากสหกรณ์มีคุณภาพท่ีน่าเช่ือถือเพราะมีมาตรฐานการ รับรองผลิตภัณฑ์ท่ีชัดเจน มีกระบวนการแปรรูปท่ีได้มาตรฐานโดยมหาวิทยาลัย มีความเหมาะสมในเรื่องของ ราคาและรวมถึงมบี รรจุภัณฑ์ท่ีนา่ สนใจ ด้านการตลาด การตลาดส่วนใหญ่เป็นการเลี้ยงกวางเพื่อจาหน่ายพันธ์ุให้กับเกษตรกรรายอื่น เนอื่ งจากเนื้อกวางหาซื้อยากไม่มีขายในท้องตลาด เพราะยังไม่แน่ใจในเรื่องของสถานที่จาหน่าย ราคาเน้ือกวาง จะมีราคาที่หลากหลายกันออกไปแล้วแต่ลักษณะของเน้ือ ผู้ประกอบการมีการประชาสัมพันธ์ เช่น การเอาลง อนิ เตอร์เนต็ เสยี งตามสายทางวิทยุ ปา้ ยประชาสมั พันธ์ เป็นตน้ นอกจากนัน้ มีการฝากขายกบั สหกรณก์ วางฯและ เมื่อขายไดส้ หกรณ์จะหักเปอร์เซน็ ต์จากยอดขาย ดา้ นคู่แข่ง เรอื่ งของคแู่ ข่งน้ันในประเทศมีไมม่ ากเน่ืองจากผลิตภัณฑก์ วางมปี ริมาณที่น้อย แต่เป็น กังวลในเร่ืองของคู่แข่งต่างประเทศ เพราะเนื่องจากการเปิดตลาด AEC ส่งผลให้ต่างประเทศเข้ามาทาตลาดใน ไทยได้ง่ายย่ิงข้ึน ซึ่งประเทศเหล่าน้ีเป็นผู้ส่งออกผลิตภัณฑ์กวางหลักของโลก ประกอบกับประเทศเหล่านี้เป็นผู้ จาหน่ายพอ่ แม่พันธใ์ุ ห้กบั ประเทศไทย จึงสง่ ผลใหต้ น้ ทนุ การเลยี้ งกวางในไทยสงู กวา่ ประเทศอนื่ ด้านเศรษฐกิจ เศรษฐกิจของประเทศไทยมีแนวโน้มท่ีชะลอตัวลง เป็นยุคที่เศรษฐกิจไม่ค่อยดี จาเปน็ ท่ีต้องมีการใช้จ่ายอย่างประหยดั จึงทาให้การบรโิ ภคผลติ ภณั ฑ์ของกวางถูกจากัดในกลุ่มผู้บริโภคท่ีมีฐานะ ทางเศรษฐกจิ ดีเท่านัน้ แตป่ ัญหาทางเศรษฐกจิ ไมค่ ่อยส่งผลต่อผปู้ ระกอบการเท่าไรนัก ด้านสังคม ทัศนคติของประชาชนทั่วไปในสังคมมองว่ากวางเป็นสัตว์ป่าสงวนไม่ควรนามาเล้ียง เพ่อื บริโภค ดังนั้นควรมีการปรับเปล่ียนทศั นคติของผูบ้ รโิ ภคใหม้ คี วามคนุ้ เคยและทราบถึงประโยชนข์ องเนอื้ กวาง มกี ารให้ความรู้เก่ียวกับความหลากหลายในการทาเมนเู น้ือกวาง ด้านกฎหมาย การเล้ียงกวางในเชิงพาณิชย์ยังมีน้อย เนื่องมาจากในอดีตมีข้อจากัดทางด้าน กฎหมายแต่ในปัจจุบันข้อจากัดนี้ได้ถูกแก้ไขให้สามารถเพาะแล ะขยายพันธุ์สัตว์ป่าได้เพ่ือผลทางการค้าหรือ เศรษฐกจิ แตส่ าหรับกวางบางสายพนั ธ์ุก็ยงั มีปญั หาในเรือ่ งของกฎหมายซ่งึ สรา้ งความยงุ่ ยากต่อผูป้ ระกอบการ 341

ฉบบั มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ี่ 7 ฉบับท่ี 2 เดือนพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 4. ปัจจัยทสี่ ง่ ผลตอ่ ความสาเรจ็ ดา้ นเทคโนโลยี การใชเ้ ทคโนโลยีของผปู้ ระกอบการไมม่ ีการนาอปุ กรณ์ที่ทันสมัยเข้ามาใช้ แตเ่ ป็น การนาความรู้ทางวิชาการในการเล้ียงและประสบการณ์ต่างๆมาใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์กวางลูกผสมระหว่าง สายพันธุ์ไทย-รูซ่าเพื่อให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพและตรงตามความต้องการของตลาด แต่หลายๆฟาร์มก็ประสบ ปัญหาในการเลย้ี ง ขณะนจ้ี ึงเป็นช่วงท่หี ลายฟารม์ ศกึ ษาและหาวธิ แี กป้ ญั หาในการผลติ กวางลกู ผสม ด้านการเงิน มีการจัดทาบัญชีเป็นระบบ มีการประมาณการขาย และมีการวางแผนในเรื่องของ จานวนกวางภายในฟาร์มเพื่อไม่ให้เดือดร้อนด้านการเงินจนเกินไป รายได้และค่าใช้จ่ายแต่ละปีจะไม่แน่นอน ขน้ึ อยูก่ บั จานวนกวางท่ีเลี้ยงภายในฟารม์ ด้านการบริหารจัดการ ในการบริหารจัดการฟาร์ม ผู้ประกอบการเน้นในเร่ืองของคุณภาพและ มาตรฐาน โดยต้องมีสุขอนามัยที่ดี มีคอกท่ีเหมาะสมกับกวาง มีระบบป้องกันภัยเบื้องต้น มีการคัดแยกกวางที่ ปลอดภัย โปรแกรมการตรวจสุขภาพอย่างต่อเนื่อง รักษาปริมาณกวางใหเ้ หมาะสมกบั พ้นื ทีค่ อก ดา้ นการเรยี นรู้ ผู้ประกอบการมกี ารศึกษาหาความรเู้ พ่ิมเตมิ โดยการไปอบรมกบั หนว่ ยงานต่างๆท่ี จัดขึ้น สาหรบั ผูป้ ระกอบการบางรายมีไปเรยี นรจู้ ากกรมปศุสัตวบ์ า้ ง กรมป่าไม้บา้ ง และจากเพือ่ นสมาชิกสหกรณ์ กวางฯด้วยกนั อภปิ รายผลการศึกษา 1. รูปแบบและลักษณะการดาเนินธุรกิจการเพาะเลี้ยงกวาง จากการศึกษารูปแบบและลักษณะ การดาเนินธุรกิจพบว่า ผู้ประกอบการเป็นเพศชายอาจเนื่องมาจากการทาเกษตรกรรมไม่เหมาะกับเพศหญิง มี ช่วงอายุ 40 ปีข้ึนไปซึ่งเป็นช่วงที่มีความพร้อมในการประกอบธุรกิจของตนเอง สายพันธุ์ท่ีเลี้ยงมีทั้ง กวางม้า กวางดาว กวางซิก้า แต่ท่ีนิยมมากที่สุดคือพันธุ์รูซ่า ลักษณะฟาร์มเป็นแบบขังคอก รูปแบบการดาเนินธุรกิจเป็น แบบเจ้าของคนเดียว สอดคล้องกับงานวิจัยของธิมาพร สุขาภิรมย์(2543) ที่ศึกษาธุรกิจสินค้าอ้อยซ่ึงมีรูปแบบ การดาเนินธุรกิจแบบเจ้าของคนเดียว จากการศึกษารูปแบบและลักษณะของฟาร์มกวางผู้วิจัยเห็นว่าในการทา ฟาร์มกวางแต่ละฟาร์มอาจมีข้อจากัดในเร่ืองของพ้ืนท่ี จึงต้องมีลักษณะฟาร์มแบบขังคอก และรูปแบบธุรกิจที่ เปน็ แบบเจา้ ของคนเดียวอาจเปน็ เพราะตอ้ งการความคลอ่ งตวั ในการบรหิ ารงาน 2. ระบบการดาเนินงานของธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง ผู้ประกอบการมีการหาความรู้จากส่ือ สิ่งพมิ พ์ต่างๆหรือจากหน่วยงานทเี่ ก่ยี วข้องก่อนมาเลยี้ งกวาง การทาธุรกจิ จาเป็นต้องมีเงินใช้หมุนเวียนในช่วง 2- 3 ปีแรกที่ยังไม่ไดผ้ ลกาไร สอดคล้องกับหนงั สอื คู่มอื การดาเนินธุรกจิ การเพาะเล้ยี งกวาง(2554) ที่กล่าวว่าเงินทุน เปน็ สิ่งสาคัญจาเป็นตอ้ งมเี งินทนุ ไวอ้ ยา่ งพอเพียง สิง่ ทต่ี ้องมีในการจัดการฟาร์มคือ รั้ว โรงจัดการ ซองหนีบ และ อุปกรณ์ต่างๆ ซึ่งต้องเป็นวัสดุท่ีมีความเหมาะสม ใช้งานได้นาน สอดคล้องกับทฤษฎีของชัยณรงค์ คันธพนิต (2544) ท่ีกล่าวว่าโรงจัดการเป็นสิ่งท่ที ุกฟารม์ ต้องมเี พราะเป็นที่จัดการกวาง แผนผังขึ้นอยู่กับความเหมาะสมแต่ ละฟาร์ม ซึ่งผู้วิจัยมีความเห็นสอดคล้องเพราะถ้าไม่มีการหาความรู้มาก่อนอาจทาให้เกิดปัญหาหรือความ ผดิ พลาดระหว่างการเล้ียง รวมถึงต้องมีการเตรียมพร้อมในเรื่องของเงินทุน เพราะในการทาธุรกิจกวางจาเป็นท่ี จะต้องใช้เงินลงทนุ มากทั้งโรงจดั การ ร้วั กวาง และวัสดุ อุปกรณ์ตา่ งๆท่จี าเป็นภายในฟาร์ม การเลือกพันธ์ุที่นามาเล้ียงต้องเลือกพันธ์ุที่เหมาะกับประเทศไทยจึงเลือกเลี้ยงรูซ่าเป็นส่วนใหญ่ ผู้วจิ ยั คดิ ว่าเป็นเพราะต้องการตัดปญั หาในเรอื่ งของกฎหมาย สอดคล้องกับวันชัย ศิริธรรม(2557) ท่ีกล่าวว่าพันธุ์ 342

วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ่ี 7 ฉบบั ที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 ฉบับมนุษยศาสตร์ สงั คมศาสตร์ และศลิ ปะ กวางทน่ี ยิ มเลี้ยงคือพันธุ์รูซ่าเป็นหลักเพราะเป็นกวางขนาดกลาง ไม่เป็นสัตว์สงวน การผสมพันธุ์อยู่ในช่วงเดือน มีนาคมถงึ พฤษภาคมระยะตงั้ ท้อง 8 เดอื น ซ่งึ ผวู้ จิ ยั เห็นว่าการตง้ั ท้องในช่วงนีท้ าให้คลอดในชว่ งฤดูฝนทม่ี ปี ริมาณ หญา้ เพียงพอสาหรับลกู กวางทีเ่ กดิ ใหม่ ไม่สอดคล้องกบั เลอชาติ บุญเอก(2557) ที่กลา่ วว่าการผสมพันธุ์อยู่ในช่วง เดอื นพฤษภาคมถงึ กรกฎาคม นอกจากหญา้ และพืชตา่ งๆกวางสามารถแทะเปลือกไม้เป็นอาหารได้ ซึ่งสอดคล้อง กบั วิทยาและสนน่ั (2548) ทก่ี ล่าวว่ากวางมคี วามสามารถพเิ ศษในการย่อยอาหารสูงสามารถกินเปลือกไม้ได้ และ ผู้วิจัยเห็นว่าอาหารท่ีใช้เล้ียงกวางควรมีการสลับให้กินหลายๆอย่างเพ่ือได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วน โดย ธรรมชาติกวางเปน็ สัตวท์ ่ีมีความอดทนไม่ค่อยพบเปน็ โรคอันตราย ซ่งึ ผวู้ ิจยั เห็นวา่ แต่ละฟาร์มจะใส่ใจในเรื่องของ การปอ้ งกนั โรคจงึ ทาให้กวางไม่คอ่ ยเป็นโรค สว่ นมากที่พบเป็นโรคพยาธิ ซึ่งสอดคล้องกับ วิทยาและสนั่น(2548) ทก่ี ลา่ วว่ากวางเปน็ สตั วท์ เี่ ล้ียงง่ายและมีความทนทานตอ่ โรค ผลผลติ ของกวางมอี ยู่หลายอยา่ งด้วยกัน ไมว่ ่าจะเป็น เขา เนือ้ หนัง หรอื เอ็นและตวั เดียวอนั เดียว ซ่ึงเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค ผู้วิจัยเห็นว่าอาจเป็นเพราะผู้บริโภคทราบถึงประโยชน์แต่ละอย่างของกวาง ซ่ึง สอดคล้องกับอัจฉรัตน์ สุวรรณภักดี(2557) ท่ีกล่าวว่ากวางสามารถให้ผลผลิตได้หลายอย่าง ได้แก่เขาอ่อน ลูก กวาง เนอื้ หนงั เอน็ และตัวเดยี วอันเดียวนบั เปน็ รายได้จานวนมากแกผ่ ้เู ลย้ี ง ผ้บู ริโภคส่วนใหญ่นิยมทานเขากวาง ออ่ น เนือ่ งจากเขากวางมีสรรพคุณชว่ ยรกั ษาโรคต่างๆ และทาให้ดูอ่อนกวา่ วยั 3. สภาวะตลาดและแนวโน้มการแข่งขัน ผู้ประกอบการมีการรับผลิตภัณฑ์จากสหกรณ์กวางฯเพ่ือ นามาจาหนา่ ยที่ฟารม์ ของตนท้ังนผี้ ู้วิจัยคิดว่าอาจเป็นเพราะมีความม่ันใจในเรื่องของคุณภาพ บรรจุภัณฑ์ และมี มาตรฐานรับรองที่ชัดเจน ผู้ประกอบการบางรายมีการส่งเสริมการขายด้วยการประชาสัมพันธ์ทางวิทยุ หรือลง อินเตอร์เน็ต สอดคล้องกับงานวิจัยของพงศ์ดนัย ตันติยมาศ(2553) ที่ศึกษาการจัดการด้านการตลาดของตลาด นัดแกรนด์ อาเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พบว่ามีการส่งเสริมการตลาดโดยวิธีประชาสัมพันธ์ทางวิทยุ ชุมชน หนังสือพิมพ์ และใบปลิวต่างๆ ซ่ึงผู้วิจัยเห็นว่าการส่งเสริมการขายของผู้ประกอบการควรมีการส่งเสริม การขายด้วยวิธีอ่ืนเพ่ิมเพื่อให้เป็นท่ีรู้จักมากย่ิงข้ึน ผู้ประกอบการมีความกังวลในด้านของตลาดต่างประเทศ เพราะเน่อื งมาจากการเปดิ ตลาด AEC ส่งผลให้ตา่ งประเทศเขา้ มาทาตลาดในไทยได้มากขึน้ ไม่สอดคลอ้ งกบั พัชรี ปรเี ปรมวฒั นา(2547)ที่กล่าวว่าคู่แข่งของผู้ประกอบธุรกิจกวางคือ เกษตรกรท่ีเลี้ยงกวาง ผู้วิจัยมีความเห็นว่าใน ต่างประเทศมีการเล้ียงกวางท่ีมีคุณภาพและได้มาตรฐานมากกว่าประเทศไทย ดังนั้นคู่แข่งที่สาคัญจึงอาจเป็น หลายๆประเทศทเ่ี ข้ามาเปดิ ตลาดในประเทศไทย จากเศรษฐกิจไทยท่ีไมค่ ่อยดีนัก สง่ ผลใหก้ ารบรโิ ภคเน้ือกวางถูกจากัดอยู่ในเฉพาะกลุ่มผู้บริโภคที่ มีฐานะทางเศรษฐกิจดีเท่านั้น ซึ่งผู้วิจัยเห็นด้วยกับแนวคิดนี้อีกทั้งผลิตภัณฑ์กวางไม่มีจาหน่ายตามท้องตลาด ทัว่ ไปเหมอื นเน้อื ชนิดอ่ืน และมีราคาแพง โดยส่วนมากแลว้ ผูบ้ ริโภคมักมองว่ากวางเป็นสัตว์ป่าสงวนไม่ควรนามา บริโภค ดังนั้นผู้วิจัยมีความเห็นว่าจาเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนทัศนคติของคนในสังคมให้มีความคุ้นเคย และ ทราบถึงประโยชน์ของเนื้อกวาง การเล้ียงกวางนั้นมีข้อจากัดในเร่ืองของกฎหมายจึงส่งผลให้การเล้ียงกวางยังมี นอ้ ยอาจเนอ่ื งมาจากต้องการอนุรกั ษ์พนั ธก์ุ วางเพอ่ื ไม่ให้สญู พันธุ์ แต่ตอ่ มาภายหลังสามารถเปิดโอกาสในการเลยี้ ง กวางได้ สอดคล้องกับหนังสือคู่มือการดาเนินธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง(2554)ท่ีกล่าวว่า ในอดีตมีข้อจากัดด้าน กฎหมายท่ีประกาศไว้เพื่อป้องกันและคุ้มครองสัตว์ป่า แต่ต่อมาได้รับการแก้ไข ซ่ึงผู้วิจัยคิดว่าอาจเน่ืองมาจาก ต้องการอนุรักษ์เพื่อไม่ให้กวางสูญพันธ์ุไป จากปัญหาเศรษฐกิจ สังคม และกฎหมายต่างๆ ผู้วิจัยมีความเห็นว่า 343

ฉบับมนษุ ยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปีที่ 7 ฉบับที่ 2 เดือนพฤษภาคม – สงิ หาคม 2557 เปน็ ปญั หาทีส่ าคญั สาหรบั ผปู้ ระกอบการ หากไม่มีการแกไ้ ขหรือปรับเปล่ยี นกจ็ ะเป็นปญั หาทสี่ ร้างความยงุ่ ยากตอ่ ผูป้ ระกอบการในการดาเนนิ ธุรกจิ ตอ่ ไป 4. ปจั จยั ที่สง่ ผลตอ่ ความสาเร็จ ผู้ประกอบการไม่ได้มีการนาอุปกรณ์ที่ทันสมัยเข้ามาใช้ แต่เป็นการ นาความรู้ ประสบการณ์มาพฒั นาในการผลิตพนั ธกุ์ วางเพือ่ ใหไ้ ด้ผลผลิตที่มีคุณภาพ สอดคล้องกับกนกวรรณ แซ่ หล่อ(2551) ท่ีกล่าวถึงเทคโนโลยีปศุสัตว์ว่าควรเลี้ยงกวางที่เป็นลูกผสมเพราะจะทาให้ได้เนื้อมากและได้เขาท่ีมี ขนาดใหญ่ การจัดการทางด้านการเงินมีการทาบัญชีลักษณะง่าย สอดคล้องกับงานวิจัยของกุสุมาลย์ รัตนแสง (2542) ท่ีศึกษาถึงธุรกิจหัตถกรรมเส่ือทอบ้านแพง ตาบลแพง อาเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม พบว่า ผ้ปู ระกอบการแตล่ ะรายมีการจดั ทาบญั ชีด้วยตนเอง ลกั ษณะเป็นบญั ชีอยา่ งง่าย ดา้ นการบริหารจัดการเป็นสิ่งทมี่ ี ความสาคัญ ผู้ประกอบการมีการวางแผนไม่ว่าจะเป็นด้านการจัดการฟาร์มหรือทางด้านระบบการบริหารต่างๆ สอดคล้องกับงานวิจัยของสืบพงษ์ ฟุ้งวัชรากร(2546) ที่ศึกษาถึงการวิเคราะห์ปัจจัยความสาเร็จของธุรกิจ หัตถกรรมไม้ ในอาเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ พบว่าการท่ีจะทาให้ธุรกิจประสบผลสาเร็จน้ันมีองค์ประกอบ ด้วยกันหลายดา้ น คือด้านการขาย ด้านบุคลากร ด้านการอบรม และด้านการบริหารงาน ผู้ประกอบการมีการไป อบรมเพ่ิมเติมกับหน่วยงานต่างๆท่ีจัดข้ึนเพื่อนามาพัฒนาฟาร์มให้เป็นฟาร์มที่มีมาตรฐาน สอดคล้องกับหนังสือ คมู่ ือการดาเนินธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง(2554)ท่ีกล่าวว่าเกษตรกรมีการศึกษาหาความรู้และมีการเข้าฝึกอบรม กับสหกรณ์กวางฯนับว่าเป็นส่ิงดีที่จะทาให้การเลี้ยงกวางในประเทศมีการตื่นตัวและพัฒนามากย่ิงข้ึน สรุปจาก ภาพรวมผู้วิจัยมีความเห็นว่าปัจจัยต่างๆทุกปัจจัยมีความสาคัญ ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยด้านเทคโนโลยี การเงิน การ บริหาร และการเรียนรู้ ซง่ึ สามารถทาให้ธุรกจิ ประสบความสาเรจ็ และเติบโตขึน้ ไดอ้ ย่างมัน่ คง ประโยชนจ์ ากการวจิ ัย ประโยชนเ์ ชิงการจัดการธุรกจิ 1. หน่วยงานท่ีเกยี่ วข้องจะมีแนวทางการให้ความร้กู ับกล่มุ เกษตรกร ไม่วา่ จะเป็นเรื่องของเทคโนโลยี การแปรรูปผลิตภณั ฑ์ หรอื การตลาด มีการเผยแพร่ขอ้ มูลขา่ วสารอย่างตอ่ เนือ่ งและทันเหตุการณ์ให้กบั เกษตรกร 2. ทาให้ทราบว่านักสัตวศาสตร์และผู้ท่ีเก่ียวข้อง ควรทาการศึกษาวิจัยในเร่ืองการปรับปรุงพันธุ์ กวาง เพ่อื เป็นการสนบั สนุนพันธก์ุ วางในประเทศและเปน็ การสนับสนุนใหม้ ีผเู้ ล้ียงกวางมากขนึ้ 3. ควรมีการกระจายข้อมูลต่างๆท่ีเก่ียวกับกวางสู่สาธารณชนท่ัวไปอย่างง่ายและรวดเร็ว โดยอาศัย สือ่ ตา่ งๆเป็นช่องทางในการนาความรู้ ความเข้าใจไปสสู่ าธารณชนอยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ 4. ช่วยส่งเสริมการพัฒนารูปแบบของผลิตภัณฑ์ให้มีความหลากหลาย และตอบสนองต่อผู้บริโภค 5. ทราบแนวทางการจัดตั้งสหกรณ์ในแต่ละภาค เพ่ือคอยให้ความช่วยเหลือแก่เกษตรกร ส่งเสริม สนับสนุนในการเล้ียงกวางอาชีพหลกั โดยมีเปา้ หมาย คือมตี ้นทุนตา่ การแปรรปู ที่มาตรฐาน ผลิตภณั ฑ์มีคณุ ภาพ 6. หน่วยงานท่เี กี่ยวข้องตา่ งๆควรมกี ารจัดทามาตรฐานฟารม์ กวาง และเข้าไปตรวจเยย่ี มชมตามฟารม์ ตา่ งๆเปน็ ระยะ เพอื่ ใหแ้ ต่ละฟารม์ กวางน้นั มีวธิ กี ารเลยี้ งท่ีถกู ตอ้ ง และได้ผลผลติ ท่ีมีคุณภาพ ประโยชน์เชงิ ทฤษฎี จากการศึกษาแนวคิดและทฤษฎีที่เก่ียวข้องกับการจัดการธุรกิจกวาง ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลทั่วไปที่ เก่ียวกับธุรกิจกวาง แนวคิดทฤษฎีเชิงระบบ สภาพแวดล้อมทางการตลาดและแนวโน้มการแข่งขัน และปัจจัย ความสาเร็จ จากแนวคิดและทฤษฎีเหล่าน้ีทาให้ผู้วิจัยสามารถนามาสร้างวัตถุประสงค์ในการศึกษา คือศึกษา 344

วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ่ี 7 ฉบบั ท่ี 2 เดือนพฤษภาคม – สงิ หาคม 2557 ฉบบั มนุษยศาสตร์ สงั คมศาสตร์ และศลิ ปะ รูปแบบและลักษณะการดาเนินธุรกิจการเพาะเล้ียงกวาง ระบบการดาเนินงานของธุรกิจ สภาวะตลาดและ แนวโน้มการแข่งขนั ของธรุ กจิ และปัจจยั แหง่ ความสาเร็จของธรุ กจิ จากแนวคิดและทฤษฎีเหล่าน้ี ทาให้ผู้วิจัยได้ผลการศึกษาท่ีครบถ้วนในทุกประเด็นท่ีศึกษา และจาก การศึกษาธุรกิจการเพาะเลี้ยงกวางนี้เป็นบริบทใหม่สาหรับเกษตรกรผู้เล้ียงกวาง เน่ืองจากพบว่ายังไม่มีผู้ใด ทาการศึกษาเกี่ยวกับเร่ืองกระบวนการจัดการกวางต้ังแต่การเร่ิมต้นในการเลี้ยง กระบวนการเล้ียง จนนามาสู่ ผลผลิตท่ีมคี ุณภาพให้กบั ผู้บริโภค ขอ้ เสนอแนะสาหรบั การวิจัยในอนาคต 1. การศึกษาในครั้งน้ีไม่ได้มีการศึกษาเกี่ยวกับ พฤติกรรมของผู้บริโภค ปัจจัยทางการตลาด ดังนั้น ควรมีการศึกษาเก่ียวกับด้านผู้บริโภค โครงสร้างการตลาดของกวาง รวมทั้งการศึกษาในเรื่องของลักษณะซาก กวาง คุณภาพของเน้ือและการศึกษาในกระบวนการแปรรูป การทาผลิตภัณฑ์ต่างๆเพ่ือสร้างความมั่นใจในเรื่อง ตลาดใหก้ บั เกษตรกร 2. การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเฉพาะผู้ประกอบการธุรกิจกวางใน 3 จังหวัดเท่านั้น ซึ่งข้อมูลท่ีได้ อาจไม่มีความครอบคลุมในเรือ่ งของพน้ื ที่ ควรมีการศกึ ษาธุรกิจฟาร์มกวางจากจังหวัดอ่ืนๆด้วยว่ามีวิธีการเลี้ยงที่ แตกต่างกันหรอื ไม่ อย่างไรเพือ่ ให้ไดข้ อ้ มลู ท่ีเป็นประโยชน์มากขน้ึ แก่ผู้ทส่ี นใจ เอกสารอ้างองิ ภาษาไทย กนกวรรณ แซ่หลอ่ . (2551). เทคโนโลยปี ศุสตั ว์.[ออนไลน์], เข้าถงึ เม่อื 6 มกราคม 2557. เข้าถงึ ได้ จาก http://info.matichon.co.th/techno/techno.php?srctag=05089150951&srcday=& search กสุ มุ าลย์ รัตนแสง. (2542). กระบวนการบริหารจัดการธรุ กจิ หตั ถกรรมเสอื่ ทอบ้านแพง ตาบลแพง อาเภอ โกสุมพสิ ยั จงั หวัดมหาสารคาม. รายงานการศึกษาปญั หาพิเศษ บธ.ม.มหาสารคาม: มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม. ขนิษฐา ชัยรตั นาวรรณ. (2554). “การบรหิ ารความเสีย่ งสากล ISO 3100 กบั ระบบการศึกษาของไทย.” วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปที ี่4, ฉบบั ท1ี่ พฤษภาคม-สิงหาคม : 419. ชยั ณรงค์ คันธพนิตและคณะ. (2544). “รายงานความก้าวหนา้ การทาฟาร์มกวางรูซา่ เพ่ือขยายพนั ธุแ์ ละ ผลติ เขากวางออ่ น.” นครปฐม: ภาควิชาสตั วบาล มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ วิทยาเขต กาแพงแสน. จันทรานี สงวนนาม. (2545). ทฤษฎีและแนวปฏบิ ัติในการบรหิ ารสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: บ๊คุ พอยท์. นยิ ม บวั บาน. (2536). “การมสี ว่ นร่วมของแมบ่ ้านเกษตรกรในการพัฒนาการเลยี้ งสตั ว์ ณ อาเภอวงั ชน้ิ จังหวดั แพร.่ ” วทิ ยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวิชาการส่งเสรมิ การเกษตร บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั เชียงใหม่. ธิมาพร สขุ าภริ มย.์ (2543). การจัดการธรุ กิจผลติ และคา้ อ้อย : กรณศี ึกษา ในเขตอาเภอกุมภวาปี จงั หวดั อุดรธาน.ี รายงานการศกึ ษาปญั หาพเิ ศษ บธ.ม.มหาสารคาม: มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม. 345

ฉบบั มนุษยศาสตร์ สงั คมศาสตร์ และศิลปะ วารสารวิชาการ Veridian E-Journal ปีที่ 7 ฉบับที่ 2 เดอื นพฤษภาคม – สิงหาคม 2557 พงศด์ นยั ตนั ตยิ มาศ. (2553). “การจดั การด้านการตลาดของผปู้ ระกอบการตลาดนดั แกรนด์ อาเภอหวั หิน จงั หวัดประจวบคีรีขนั ธ์.” วิทยานิพนธป์ รญิ ญาบริหารธุรกิจมหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการประกอบการ บัณฑิตวิทยาลยั มหาวิทยาลัยศลิ ปากร. พัชรนิ ทร์ คาแปง. (2546). “การเกษตรเพอื่ วิถีชวี ิตทย่ี ่งั ยนื ในความหมายและเงือ่ นไขทหี่ ลากหลายของ เกษตรกร: กรณศี ึกษาสมาชกิ กลุ่มเกษตรอินทรีย์ ตาบลแม่ทา กิง่ อาเภอแมอ่ อน จงั หวดั เชียงใหม่.” วิทยานพิ นธป์ ริญญาศิลปะศาสตร์มหาบณั ฑติ สาขาวชิ าการพัฒนาสังคม บณั ฑติ วทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่. พัชรี ปรเี ปรมวฒั นาและคณะ. (2547). “การเพาะพันธกุ์ วางแดงเพื่อจาหนา่ ย.” วิทยานิพนธป์ รญิ ญา บริหารธุรกิจ มหาบัณฑิต สาขาพาณชิ ยศาสตร์และการบญั ชี บณั ฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร.์ พชั รี หล้าแหล่ง. (2556). “เสน้ ทางสู่ความสาเร็จ อายนุ ้อยร้อยลา้ น.” วารสาร Veridian E-Journal ปที 6่ี , ฉบับท1ี่ มกราคม-เมษายน : 82. เลอชาติ บญุ เอก. (2557). ธรุ กจิ การเลีย้ งกวางในปจั จบุ ันเริม่ เขา้ สู่ภาวะถดถอยจริงหรือ. เข้าถึงเม่อื 4 มกราคม. เขา้ ถงึ ได้จาก http://www.anchan.lib.ku.ac.th/kukr/bitstream/003/21747/ 3/TAB000125521985c.pdf วันชยั ศริ ธิ รรม. (2557). งานเลย้ี งกวางสกดั เปน็ ซปุ สรา้ งความ ซ่ซู า่ ไปท่ัวโลก. เขา้ ถึงเมื่อ 3 มกราคม. เขา้ ถึงได้จาก http://www.gmwebsite.com/Website/index.asp?preview= 1&ContentID=ContentID-060116143701465 วทิ ยา ฉนิ ชยิ านนท์ และ สนน่ั เหลียงไพบูลย์. คมู่ ือการเพาะเลี้ยงกวาง.[ออนไลน]์ , เข้าถึงเมื่อ 12 สิงหาคม 2556. เขา้ ถึงไดจ้ าก http://www.bedo.or.th/doc/ สืบพงษ์ ฟุ้งวชั รากร. (2546). “การวิเคราะห์ปัจจัยความสาเรจ็ ของธุรกจิ หัตถกรรมไม้ในอาเภอหางดง จังหวดั เชยี งใหม่.” การคน้ ควา้ อิสระปรญิ ญาบริหารธรุ กิจมหาบัณฑิต มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่. สานกั งานพฒั นาเศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ. (2554). ค่มู อื การดาเนินธรุ กิจการเพาะเลีย้ งกวางเชงิ พาณิชย.์ กรุงเทพฯ: บรษิ ทั เอ็นบีบกี รุ๊ป จากดั . สานักงานพฒั นาเศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ. (2555). คมู่ อื ธุรกิจกวาง. กรงุ เทพฯ: บริษัทเอ็นบบี กี รุ๊ป จากัด. อภิชาติ วัฒนกุล. (2556). ประธานกรรมการสหกรณ์กวางแห่งประเทศไทย จากดั . สัมภาษณ์, 5 พฤศจกิ ายน. อจั ฉรัตน์ สวุ รรณภกั ด.ี (2557). การเลยี้ งกวางฉบบั ประชาชน. เข้าถึงเมอ่ื 5 มกราคม. เข้าถงึ ได้จาก http://www.eto.ku.ac.th/neweto/e-book/animal/animal4.pdf ภาษาตา่ งประเทศ Dubrin, Ireland. Management & Organizatiom. 2nd ed. Ohio: South-western, 1993. Laudon, Kenneth C. and Laudon, Jane P. Management Information System. 6th ed. New Jersey: Prentice Hall, Inc., 2000. 346