รหัส 3214-9002 วิชาบรรจุภัณฑ์ในงานโลจิสติกส์ ถูกต้องที่สุดคะ

วชิ าระบบบรรจุภณั ฑใ์ นงานโลจสิ ติกส์ z รหัส 30214-9002

z คำอธิบำยรำยวชิ ำ ▪ ศึกษาและปฏิบัติเก่ียวกับหลักการและเทคนิคของระบบ บรรจภุ ณั ฑ์ หนา้ ท่ีและความสาคญั ของระบบบรรจุภณั ฑใ์ น งานโลจิสติกส์ วัสดุต่าง ๆ ท่ีใช้ในการบรรจุหีบห่อ การ วางแผนและวิเคราะหร์ ะบบบรรจภุ ณั ฑใ์ นงานโลจิสตกิ ส์

z จุดประสงค์รำยวชิ ำ ▪ มีความรูค้ วามเขา้ ใจเก่ียวกบั หลกั การและเทคนิคของระบบบรรจภุ ณั ฑ์ ▪ มีทกั ษะในกาวางแผนและวิเคราะหบ์ รรจภุ ณั ฑ์ ▪ ตระหนกั ถงึ ความสาคญั ของระบบบรรจภุ ณั ฑ์ ▪ มีคณุ ลกั ษณะท่ีพงึ ประสงค์ แลเจตคตทิ ่ีดใี นวิชาชีพการจดั การโลจิสติกส์

z ควำมหมำยของบรรจุภัณฑ์ บรรจุภณั ฑ์หรือกำรบรรจุหีบห่อ หมำยถึงศำสตร์และศิลป์ ทใ่ี ช้ในกำรบรรจุสินค้ำโดย ใช้เทคโนโลยที ท่ี นั สมยั และเป็ นมิตรกบั ส่ิงแวดล้อม เพื่อกำรคุ้มครองปกป้องสินค้ำจำกผู้ผลติ จนถึงมือลูกค้ำอย่ำงปลอดภยั ด้วยต้นทุนกำรผลติ ทเี่ หมำะสม จำกควำมหมำยพอสรุปได้ว่ำบรรจุภณั ฑ์น้ันหมำยถึง เรื่องของวทิ ยำศำสตร์ และเร่ือง ของศิลปะทใี่ ช้เพื่อกำรบรรจุสินค้ำโดยใช้เทคโนโลยที ที่ นั สมยั และทำให้เกดิ ควำมเสียหำยกบั ส่ิงแวดล้อม และบรรจุภัณฑ์น้ันจะต้องปกป้องตัวสินค้ำให้อยู่ในสภำพทด่ี จี ำกแหล่งผลติ จนถึงมือลกู ค้ำโดยไม่ให้ได้รับควำมเสียหำย ท้งั นีบ้ รรจุภัณฑ์น้ัน ๆ จะต้องมตี ้นทุนของกำร ผลติ ทไ่ี ม่สูงจนเกนิ ไป

ควำมสำคญั ของกำรบรรจุภณั ฑ์ z 1.รักษาคุณภาพ และปกป้องตวั สินคา้ เริ่มต้งั แต่การขนส่ง การเก็บให้ ผลผลิตหรือผลิตภณั ฑ์ เหล่าน้ันมิให้เสียหายจากการปนเป้ื อนจากฝ่ ุนละออง แมลง คน ความช้ืน ความร้อน แสงแดด และการ ปลอมปน เป็นตน้ 2.ให้ความสะดวกในเร่ืองการขนส่ง การจดั เก็บมีความรวดเร็วในการขนส่ง เพราะสามารถรวม หน่วยของผลิตภณั ฑเ์ หล่าน้นั เป็นหน่วยเดียวได้ เช่น ผลไมห้ ลายผลนาลงบรรจุในลงั เดียว หรือเคร่ืองด่ืมท่ี เป็นของเหลวสามารถบรรจุลงในกระป๋ องหรือขวดไดเ้ ป็นตน้ 3.ส่งเสริมทางดา้ นการตลาด บรรจุภณั ฑ์เพ่ือการจดั จาหน่ายเป็ นสิ่งแรกท่ีผูบ้ ริโภคเห็น ดงั น้ัน บรรจุภณั ฑ์จะตอ้ งจะทาหนา้ ที่บอกกล่าวส่ิงต่าง ๆ ของตวั ผลิตภณั ฑ์โดยการบอกขอ้ มูลที่จาเป็ นท้งั หมด ของตวั สินคา้ และนอกจากน้นั จะตอ้ งมีรูปลกั ษณ์ที่สวยงามสะดุดตาเชิญชวนใหเ้ กิดการตดั สินใจซ้ือซ่ึง การทาหนา้ ท่ีดงั กล่าวของบรรจุภณั ฑน์ ้นั เป็นเสมือนพนกั งานขายท่ีไร้เสียง (Silent Salesman)

z วตั ถุประสงค์ของกำรออกแบบบรรจุภณั ฑ์ ▪ 1. เพ่ือสร้ำงบรรจุภัณฑ์ให้สำมำรถเอือ้ ประโยชน์ด้ำนหน้ำทใ่ี ช้สอยได้ดี มคี วำมปลอดภยั ประหยดั และมปี ระสิทธิภำพ ▪ 2. เพื่อสร้ำงบรรจุภัณฑ์ให้สำมำรถส่ือสำรและสร้ำงผลกระทบต่อผู้บริโภคโดยใช้ควำมรู้ แขนงศิลปะเข้ำมำสร้ำงคุณลกั ษณะ เช่น มเี อกลกั ษณ์มีลกั ษณะพเิ ศษทดี่ ึงดูดและสร้ำงกำร จดจำตลอดจนเข้ำถึงควำมหมำยและคุณประโยชน์ของผลติ ภณั ฑ์ ▪ 3. เพื่อปกป้องคุ้มครองและรักษำคุณภำพสินค้ำ ▪ 4. เป็ นตัวชี้บ่งและสื่อสำรรำยละเอยี ดสินค้ำ ดงึ ดูดผู้บริโภค แสดงถึงภำพลกั ษณ์ ▪ 5. เป็ นต้นทุนในกำรผลติ สินค้ำ เม่ือบรรจุภัณฑ์ดีย่อมมสี ่วนช่วยให้มูลค่ำสินค้ำสูงขนึ้

z ประเภทของบรรจุภณั ฑ์ 1. บรรจุภณั ฑ์เฉพำะหน่วย บรรจุภัณฑ์จะห่อหุ้มและสัมผัสกับผลิตภัณฑ์โดยตรง บรรจุภัณฑ์ ช้ันในจะทำหน้ำที่หลกั ในกำรป้องกนั สินค้ำจำกควำมชื้นและอำกำศ ที่จะทำให้ ผลิตภัณฑ์ เสี ยคุณภำพ คุณลักษณะมีรู ปร่ ำงลักษณะต่ ำง ๆเช่ น เป็ น ขวด กระป๋ อง หลอด ถุง กล่อง กำรออกแบบสำมำรถทำให้มีลกั ษณะพเิ ศษ เฉพำะหรือทำให้มีรูปร่ำงท่ีเหมำะแก่กำรจับถือ และอำนวยควำมสะดวกต่อ กำรใช้ผลิตภัณฑ์ภำยใน พร้อมท้ังทำหน้ำท่ีให้ควำมปกป้องแก่ผลิตภัณฑ์ โดยตรง

z 2. บรรจุภณั ฑ์ช้ันใน ทำหน้ ำที่ในกำรห่ อหุ้มบรรจุภัณฑ์ ช้ันในไม่ให้ ได้รับแรง กระแทกจำกภำยนอก บรรจุภัณฑ์ช้ันที่สองมีหน้ำที่รวบรวมบรรจุภัณฑ์ ช้ันแรกไว้ด้วยกนั หรือเป็ นชุดในกำรจำหน่ำยรวมต้ังแต่ 2 – 24 ชิ้นขนึ้ ไป โดยมีวัตถุประสงค์ข้ันแรกคือ ป้องกันรักษำผลิตภัณฑ์จำกน้ำ ควำมชื้น ควำมร้อน แสง แรงกระทบกระเทือน และอำนวยควำม สะดวกแก่กำรขำยปลีกย่อย เพ่ือควำมสะดวกในกำรป้องกันและขนส่ ง แ ล ะ ท ำ ห น้ ำ ท่ีข ำ ยด้ ว ยจึ ง ต้ อ ง ท ำ ก ำ ร อ อ ก แ บ บ ใ ห้ ส ว ยง ำ ม ดึง ดู ด ใ จ ผู้บริโภค เช่น กล่องบรรจุเคร่ืองดื่มกระป๋ องชนิด 6 กระป๋ อง กล่องกำแฟ ชนิด 50 ซองหรือกล่องบรรจุหลอดยำสีฟัน

z 3. บรรจุภณั ฑ์ช้ันนอกสุด บรรจุภัณฑ์ท่ีเป็ นหน่วยรวมขนำดใหญ่ ทำหน้ำท่ี ในกำรป้องกันผลิตภัณฑ์ กำรขนถ่ำยสินค้ำเป็ นไปอย่ำงมี ประสิทธิภำพและรวดเร็วในระหว่ำงกำรขนส่ง ลกั ษณะ ของบรรจุภัณฑ์นี้ ได้แก่ หีบ ไม้ลงั กล่องกระดำษ ค่อนข้ำงขนำดใหญ่ทบี่ รรจุสินค้ำไว้ภำยใน

z ลกั ษณะของบรรจุภณั ฑ์ 1. การรองรับรวบรวม 2. การปกป้องคุม้ ครอง 3. ความสะดวกสบายในการใชส้ อยและการผลิต 4. การส่ือประชาสมั พนั ธ์ใหก้ บั ตวั ผลิตภณั ฑ์

z หน้ำทแี่ ละประโยชน์ของบรรจุภัณฑ์ 1. การทาหนา้ ท่ีบรรจุใส่สินคา้ เช่น ใส่ห่อสินคา้ ดว้ ยการชงั ตวงวดั หรือนบั 2. การทาหนา้ ท่ีคุม้ ครองป้องกนั ตวั ผลิตภณั ฑ์ ไม่ใหส้ ินคา้ เสียรูปแตกหกั ไหลซึม 3. ทาหนา้ ที่รักษาคุณภาพอาหาร เช่น ป้องกนั อากาศซึมผา่ น ป้องกนั แสง ป้องกนั ความช้ืน เป็ นตน้ 4. ทาหนา้ ที่เป็นฉลากแสดงขอ้ มูลรายละเอียดของสินคา้ เช่นเคร่ืองหมายการคา้ ขอ้ มูลส่วน ผสม แหล่งผลิต เป็นตน้ 5. ทาใหต้ ้งั ราคาขายไดส้ ูงข้ึน เนื่องจากความสวยงามของบรรจุภณั ฑจ์ ะสร้างมูลคา่ เพิม่ ใหแ้ ก่สินคา้ 6. เพ่ืออานวยความสะดวกในการจดั วางขนส่งและจดั แสดง 7. สร้างความน่าสนใจและดึงดูดผบู้ ริโภค เป็นการส่งเสริมการขายและเพิ่มยอดขาย

ปัจจยั ทสี่ ่งผลต่อรำคำของบรรจุภณั ฑ์ z รวมและราคาต่อหน่วย ดงั น้ี 1. รำคำต้นทุนของวสั ดุบรรจุภณั ฑ์ 2. รำคำของกรรมวธิ ีกำรผลติ บรรจุภณั ฑ์ 3. รำคำของกำรเกบ็ รักษำและกำรขนส่ง 4. รำคำของเคร่ืองมือเคร่ืองจกั ร ที่ใช้ในกำรผลิตและ บรรจุภณั ฑ์ 5. รำคำของกำรใช้แรงงำนที่เกย่ี วข้อง

วสั ดุและชนิดของบรรจุภัณฑ์ z ▪ บรรจภุ ณั ฑก์ ระดาษ ▪ บรรจภุ ณั ฑพ์ ลาสติก ▪ บรรจภุ ณั ฑโ์ ลหะ ▪ บรรจภุ ณั ฑแ์ กว้ ▪ บรรจภุ ณั ฑไ์ ม้

z

z

z

z

z

z

z

z บรรจุภณั ฑ์กระดำษ ▪ กระดาษคือของแปรรูปท่ีไดร้ ับความนิยมมาก เพราะสามารถ ใชง้ านไดห้ ลากหลาย และยงั มีราคาท่ีถูก ทาใหผ้ ูป้ ระกอบการ หลายคนหนั มาใช้ บรรจุภณั ฑก์ ระดาษ เพอื่ ประหยดั ต้นทุนแต่ จะมีสักก่ีคนท่ีรู้ว่ากระดาษน้ันมีก่ีประเภท ซ่ึงวนั น้ีเราก็จะมี อธิบาย ประเภทของ บรรจุภณั ฑก์ ระดาษกนั โดยลกั ษณะของ บรรจุภณั ฑก์ ระดาษทวั่ ๆ ไป มี 8 ประเภท

zซองกระดาษ ▪ ซองกระดาษเหมาะสาหรบั การบรรจสุ ินคา้ ท่ีมีขนาดเลก็ ถึง ปานกลาง โดยการเลอื กใชข้ นาดและชนิดของซองกระดาษ จะขึน้ อยู่กับชนิดของสินค้า และความแน่นหนาตามท่ี ตอ้ งการ กระดาษท่ีใชท้ าซองห่อหุม้ ตอ้ งคิดพิจารณาถึง ความปลอดภยั รูปรา่ ง และราคาเป็นหลกั

z ถุงกระดาษ ▪ ถงุ กระดาษมีทงั้ แบบแบนราบและแบบขยายขา้ งและ กน้ ท่ีเอาไวใ้ สข่ องชิน้ เลก็ ๆ สว่ นแบบท่ีผนึกทงั้ 4 ดา้ น ส่วนมากนาไวใ้ ชบ้ รรจุสินคา้ ท่ีมีปริมาณและนา้ หนัก มาก เช่น กาแฟหรอื เคร่อื งเทศ โดยจะตอ้ งใชก้ ระดาษ ท่ีเหนียว เพราะจะมีคา่ การตา้ นแรงดนั สงู สว่ นสินคา้ ท่ีมีความชืน้ สงู จะตอ้ งใชก้ ระดาษท่ีมีค่าการดดู ซมึ นา้ ต่า

z

z ถุงกระดาษหลายช้นั ▪ ถงุ กระดาษหลายชนั้ เหมาะสาหรบั การขนสง่ สนิ คา้ ท่ีมี นา้ หนักมากกว่า 10 กิโลกรัม สินค้าท่ีนิยมนาไปใช้ ส่วนมากคือ ปูนซีเมนต์ อาหารสัตว์ โดยถุงกระดาษ ประเภทนี้ จะมีทงั้ แบบปากเปิด และแบบมีลิน้ แต่ละ แบบก็อาจจะมีสว่ นขยายดา้ นขา้ งดว้ ยก็ได้ วสั ดทุ ่ีใชท้ า ถุงกระดาษประเภทนี้ มาจากกระดาษเหนียวท่ีทามา จากเย่ือเสน้ ใย เพ่ือใหต้ วั กระดาษมีความเหนียวสงู ถา้ หากตอ้ งการเพ่ิมการป้องกันความชืน้ ก็อาจเคลือบ กระดาษดว้ ยพลาสติก

z

z

z กล่องกระดาษลูกฟูก ▪ กล่องกระดาษลูกฟูกเป็นกล่องท่ีมีน้าหนักเบา และสามารถ ออกแบบใหม้ ีรูปทรงท่ีมีความแข็งแรงไดต้ ามตอ้ งการ โดยท่ัวไป กล่องกระดาษลกู ฟูก จะทาหนา้ ท่ีในการขนส่ง แต่เราก็สามารถ ออกแบบกล่องเพ่ือนาไปขายปลีกได้ โดยโครงสรา้ งของกล่อง กระดาษลกู ฟกู จะขนึ้ อย่กู บั จานวนแผน่ ของกระดาษลกู ฟกู นนั้ ▪ กระดาษลกู ฟกู เป็นกระดาษท่ปี ระกอบไปดว้ ยกระดาษแผน่ เรยี บ 2 แผ่น ติดกาวประกบกันไวก้ ับกระดาษลูกฟูก โดยจะติดเป็นชั้น เดียว 2 ชนั้ หรอื 3 ชนั้ ก็ได้ ตามความตอ้ งการ และคณุ สมบตั ิท่วั ๆ ไปของกระดาษลกู ฟกู ก็จะคลา้ ยๆ กับกล่องกระดาษแข็งธรรมดา คือ มีราคาถกู สามารถทาเป็นรูปรา่ งต่าง ๆ ได้ แถมยงั รับนา้ หนกั ไดม้ ากกวา่ กลอ่ งกระดาษแขง็ อีกดว้ ย

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z กระป๋ องกระดาษ ▪ กระป๋ องกระดาษเป็นบรรจุภัณฑร์ ูปทรงกระบอก ท่ีมาจากการพันกระดาษหลายๆ ชัน้ โดยอาจพัน เป็ นเกลียวหรือพันเป็ นแนวตรง ซ่ึงถ้าใช้เป็ น กระดาษเหนียวอย่างเดียว เราจะเรียกว่า Paper Can ซง่ึ นิยมใชบ้ รรจขุ องแหง้ แต่ถา้ ใช้วัสดุสองอย่างจะเรียกว่า Composite Can ซ่งึ มกั นิยมใชบ้ รรจอุ าหารประเภทขนมขบ เคีย้ ว โดยฝากระป๋ องส่วนใหญ่มักเป็นโลหะหรือ พลาสตกิ

z

z ถงั กระดาษ ▪ ถังกระดาษ เป็นกระดาษท่ีมีลกั ษณะเดียวกันกับ กระป๋ องกระดาษ แต่ถงั กระดาษจะมีขนาดท่ีใหญ่ กว่า โดยจะใช้สาหรับการขนส่งเป็นหลัก และ สินคา้ ท่ีนิยมบรรจุคือ สารเคมี เม็ดพลาสติก โดย การเลือกใชถ้ งั กระดาษควรคานงึ ความแข็งแรงของ กระดาษดว้ ย เพราะเม่ือซอ้ นกนั คา่ แรงตา้ นก็จะมี มากขนึ้

z

กล่องกระดาษแขง็ z ▪ ลอ่ งกระดาษแขง็ เป็นบรรจภุ ณั ฑ์ ท่ไี ดร้ บั ความนิยมสงู สดุ โดยกลอ่ งกระดาษ สามารถทาจากกระดาษแข็งไดห้ ลากหลายชนิด โดยรูปแบบของกลอ่ งกระดาษ แข็ง แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท คือ กลอ่ งกระดาษแข็งแบบพบั ได้ และกล่อง กระดาษแข็งแบบคงรูป สว่ นกระดาษแขง็ ที่ใชท้ ากลอ่ งมี 2 ประเภทดงั นี้ 1. กระดาษกลอ่ งขาวไมเ่ คลอื บ กระดาษแขง็ ชนดิ นีจ้ ะคลา้ ยชนิดเคลอื บแตจ่ ะมีเนือ้ กระดาษทห่ี ยาบกวา่ โดยจะมีสขี าวท่ไี มส่ ม่าเสมอ แตม่ ีราคาท่ถี กู กวา่ มาก 2. กระดาษกลอ่ งขาวเคลอื บ กระดาษแขง็ ชนิดนี้ มกั นิยมใชใ้ นการบรรจสุ ินคา้ กนั มาก เพราะสามารถ พิมพแ์ ละใสส่ ีไดเ้ ยอะ ทาใหส้ นิ คา้ ท่อี ย่ภู ายในกลอ่ งดมู ีคณุ ค่าขึน้

z

บรรจุภณั ฑ์พลำสตกิ z เป็ นบรรจุภัณฑ์ที่มีความนิ ยม ใน ปัจจุบนั ซ่ึงอยใู่ นรูปแบบต่าง ๆ