“กินง่าย ไกลโรค”

“กินงา ย ไกลโรค” สมุนไพรใกลต วั เรียบเรยี ง/นําเสนอโดย นศิ ารศั ม์ิ ไตรยวงค งานสงเสริมการจดั การศกึ ษาตามอธั ยาศยั หองสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ าร”ี อําเภอวังทรายพูน สงั กัด กศน.อําเภอวังทรายพนู

๑.ตาํ ลงึ “ตาํ ลงึ ” มชี ื่อเรียกอื่น ๆ ตามทองถน่ิ วา ผกั แคบ, ส่บี าท ชื่อสามญั : Ivy Gourd ช่ือวิทยาศาสตร : Coccinia indica & Arn จัดอยู ในวงศ : CUCURBITACEAE

ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร : เปนพรรณไมเถาเลื้อยทม่ี ี มือจบั เอาไวเ กาะยดึ หลักหรอื ตน ไมอ นื่ ๆ ลําเถามีสีเขยี ว ออกใบ เดีย่ วสลบั กนั ไปตามลําเถา ลกั ษณะของใบจะเปนรปู สามเหล่ยี ม มสี เี ขยี ว ดอกเพศผูและเมยี จะอยคู นละตน กัน สงั เกตไดจ ากใบ ถา ใบจกั มากก็เปน เพศผู แตด อกสขี าวทรงกระบอกหวั แฉก เหมอื นกนั ผลมรี ูปรา งคลายแตงกวา แตมีขนาดเลก็ กวา ผลท่ี ออนมีสีเขยี ว และมลี ายสขี าว พอสุกจะกลายเปนสีแดงสด เนือ้ ก็สแี ดงรบั ประทานได

ตําลงึ ขยายพันธดวยการเพาะเมลด็ สามารถข้ึนไดต าม พื้นท่รี กรา งทั่วไป สว นทใ่ี ชเปนประโยชน คอื ใบ ราก และเถา สรรพคณุ นาํ ใบสดมาถอนพิษหมามุย แกเจบ็ ตา ตาฝา ตาแดง ตาแฉะ ใชเ ปน ยาเย็นดับพิษรอ นกไ็ ด รากของตําลึงนีม้ ีรส เยน็ ทาํ เปนยารกั ษาแกดวงตาที่ขึ้นเปน ฝา และดับพิษตา ง ๆ นํา้ ทคี่ ้ันไดจากเถานาํ มาเปน ยารกั ษาโรคเจ็บตา ตาแดง ได

และท้งั ตน ตง้ั แต เถา ราก ใบ สามารถนํามาเปน ยาใช รกั ษาแกโรคผิวหนัง โรคเบาหวาน แกห ลอดลมอักเสบ และลด ระดับน้าํ ตาลในเลอื ก ขอ มลู ทางเภสัชวทิ ยา น้าํ คั้นจากใบจะมสี ารพวก แอลกอรฮอร ซ่งึ ไมม ฤี ทธิใ์ นการลดนา้ํ ตาลในเลอื ดในสัตวทดลอง ฉะน้นั จึงไมมฤี ทธ์ิทางเภสชั วทิ ยา ไมว าจะเปนฤทธ์ิตอการไหล เวยี นของเลอื ด หรือฤทธิต์ อการหายใจ

สารเคมีทีพ่ บ : ภายในใบตําลงึ เมอ่ื นาํ มาคน้ั นํา้ จะ ประกอบดว ยนํา้ ยอ ยอะมเี ลส (Amylase) ซึ่งมีคณุ สมบตั ใิ นการ ยอยแปงได ภาพจาก Health.Kapook.com

ภาพจาก Health.Kapook.com

๒.ใบบวั บก “ใบบัวบก” มีชอื่ เรยี กอื่น ๆ ตามทองถ่นิ วา ผักแวน ผกั หนอก ช่อื วทิ ยาศาสตร : Centella aeiatica (Linn.) จดั อยู ในวงศ : UMBELLIFERAE

ภาพประกอบโดย สภุ ฎารตั น สธุ ีพรวโิ รจน

ภาพประกอบโดย สภุ ฎารตั น สธุ ีพรวโิ รจน

มรี ูปลักษณะเปนไมลมลกุ อายหุ ลายป เลอ้ื ยแผไ ปตาม พ้นื ดนิ ชอบทีช่ ้นื แฉะ เปน พชื ลมลกุ ขนาดเล็กที่ขนึ้ บนดนิ แตมี ลกั ษณะใบคลายกับใบบัว แตกรากฝอยตามขอ ไหลทีแ่ ผไ ปจะ งอกใบจากขอ ชขู น้ึ ๓-๕ ใบ ใบเดย่ี ว เรยี งสลับ รูปไต เสนผาศูนยก ลาง ๒-๕ ซม. ขอบใบหยัก กานใบยาว ดอกชอ ออกทซ่ี อกใบ ขนาดเลก็ ๒-๓ ดอก กลีบดอกสีมว ง ผลแหง แตก ได

ใบบวั บก ประกอบดวยสารสาํ คัญหลายอยาง คอื ไตรเตอพีนอยด (อะซิเอติโรไซ) บราโมไซ บรามิโนโซ มาดแิ คสโซ ไซ (เปน ไกลโคไซดท ม่ี ฤี ทธิต์ านการอักเสบ) กรดมาดแิ คสซิค ไท อะมิน (วิตามินบี ๑) ไรโบฟลาวิน (วติ ามนิ บี ๒) ไพริดอกซนิ (วติ ามินบี ๖) วติ ามนิ เค แอสพาเรต กลูตาเมต ซรี นิ ทรโี อนนี อลานนี ไลซนี ฮีสทดี นี แมกนีเซยี ม แคลเซียม โซเดยี ม

สารไตรเตอพีนอยด จะชว ยเพมิ่ ประสทิ ธิภาพในการ สรางคอลลาเจน ลดความดันเลือดได เนื่องจากจะชว ยเพมิ่ ความ ยดื หยนุ ใหแ กเสน เลอื ด ใบบวั บกจงึ มปี ระโยชนอยา งย่งิ สําหรบั ผเู ปน เบาหวาน เพราะจะชวยเพ่ิมการไหลเวยี นผา นเสน เลอื ด ฝอย การแลกเปล่ยี นออกซิเจนผา นเสนเลอื ดฝอย จงึ ชวยลด ความเสีย่ งทจ่ี ะเกิดการบวมเสนประสาทเส่ือม เหนบ็ ชา แขน ขาออ นแรง

ใบบวั บกยงั สมารถทาํ ใหผิวหนังเตง ตึงและมีความ ยดื หยุนขึ้น ตลอดจนชวยปองกันการเกดิ แผลเปนและชว ย ในขบวนการหายของแผล เน่ืองจากใบบัวบกจะควบคมุ ไมใหเ กดิ การสรางคอลลาเจนบรเิ วณแผลมากจนเกินไป ดังนี้นจงึ นยิ ม นาํ ใบบัวบกไปใชในการรักษาแผลตาง ๆ อาทิ แผลผา ตดั การ ปลูกถายผิวหนัง แผลไฟไหม นา้ํ รอนลวก แผลเร้ือรัง หรือแมแต แผลจากโรคเรือ้ น

จากการศึกษา ผลการใชใบบัวบกเพ่ือรกั ษาโรคเรือ้ นและ วัณโรคท่ผี ิวหนัง พบวา สารอะซเิ อตโิ คไซในใบบัวบกสามารถ ทําลายสารเคลือบผิวทห่ี มุ แบคทีเรีย (ปกตภิ ูมคิ ุมกันไมส ามารถ ทาํ ลายสารเคลือบผวิ ตวั น้ีได) ทําใหภ ูมิคมุ กนั เขาไปจัดการกบั เชอื้ แบคทีเรยี นไดโดยตรง ใบบวั บกชวยลดขนาดเสน เลอื ดขอด เนอื่ งจากใบบวั บก จะทําใหค อลลาเจนท่หี ุมรอบเสนเลอื ดดาํ ยืดหยใุ ทาํ ใหการไหล เวยี นผานเสนเลอื ดดาํ เปน ไปไดส ะดวกข้ึน

การรับประทานใบบวั บก ไมวา จะเปนการรับประทาน แบบสด ๆ หรอื คน้ั นา้ํ จะชว ยใหผ อนคลายจากความกงั วลและ ความเครยี ดได เนอื่ งจากในใบบัวบกประกอบดว ย วติ ามนิ บี ๑, บี ๒ และ บี ๖ ในปรมิ าณสูง นอกจากนีย้ งั ทําใหรางกายหล่ัง GABA (gamma-arminobutyric acid) ซง่ึ เปนสารสือ่ ประสาท ชนิดหนง่ึ ในปริมาณทม่ี ากขึน้ ดว ย จากการศกึ ษายงั พบวา การ รบั ประทานใบบัวบกจะทาํ ใหค ุณสามารถจดจอ กบั ส่ิงใดสงิ่ หนึ่ง ไดนานข้นึ มีสมาธิ ความจําดี

และใบบัวบกยังชวยกาํ จัดสารพษิ ซ่ึงสะสมในสมองและระบบ ประสาท ตลอดจนชวยกาํ จดั สารพษิ ตกคางในรางกายประเภท โลหะหนกั และยาตาง ๆ ไดเปนอยา งดีอีกดว ย ประโยชนตอ สขุ ภาพ ใบบัวบกมคี ุณคาทางอาหาร มี วติ ามนิ เอ สงู มาก ชว ยบาํ รุงสายตาและมีสารแคลเซียมมาก เชน กัน นอกจากนั้นยังมวี ิตามนิ บี ๑ สงู กวาผกั หลาย ๆ ชนดิ

สรรพคณุ ทางยา ใบบัวบกชวยแกช า้ํ ใน ทาํ ใหห ายฟก ช้าํ ไดด ี แกร อ นในกระหายน้าํ ลดอาการปวดศรี ษะขา งเดยี ว บาํ รงุ สุขภาพ สมอง แกค วามดันโลหิตสงู แกอ อ นเพลีย เมอ่ื ยลา บาํ รุงธาตุ บํารงุ หัวใจ และขับปสสาวะ นอกจากนใี้ นการศกึ ษา ทางเภสชั วทิ ยาเพ่ือคน หาสารสาํ คญั หรอื หาสารออกฤทธ์ติ า ง ๆ ทมี่ ีอยใู นใบบัวบก พบวา ใบบัวบกจะใหส ารไกลโคไซด (Glycosides) หลายชนดิ ท่ีใหผ ลดานการเกิดปฏกิ ิริยา ออกซเิ ดชัน่ (Antioxidation) ซึ่งสงผลใหลดความเสื่อมของเซลล

อวัยวะตา ง ๆ ของรา งกายได นอกจากนี้ยังพบวา สารไกลโคไซ ดท ่ไี ดจ ากใบบวั บกยังสง ผลในการชว ยดูแลสขุ ภาพ เรงการสราง สารคอลลาเจน (Collagen) ท่เี ปน โครงสรา งของผิว จึงถกู นํา มาใชป ระโยชนใ นการกระตุน ใหแ ผลสมานตัวไดเรว็ ผูท่ีควรรับประทานใบบวั บก ไดแ ก ผทู ่อี ยใู นกลุมเสี่ยงตอ โรคความจําเสอื่ ม อาทิ ผสู ูงอายุ สตรวี ยั ทอง ผูท ่อี ยูในวยั ทํางาน ท่ตี องใชส มองอยางมาก และเพือ่ เพม่ิ ประสิทธภิ าพความทรงจาํ ผูท ี่มีความเครยี ดสูงจากการทาํ งานหนกั ผทู ี่มีความผิดปกติ

ทางผิวหนัง และกลามเนอื้ โดยมีอาการฟกช้าํ และผวิ หนงั อกั เสบ ผูปวยหลังการผา ตัด เพราะชวงเรง การสมานแผลใหเรว็ ยงิ่ ขึ้น ประโยชนทางอาหาร สวนท่ใี ชใบและเถา รสกรอบมัน รับประทานกบั นาํ้ พรกิ หรือเปน เครือ่ งเคียงกบั อาหารประเภท ตาง ๆ

วธิ ีใชใ บบวั บกตอการรักษา บาํ บดั และบํารงุ รา งกาย ๑. บาํ รงุ สมอง บําใบบัวบกมาลา งนํ้าใหส ะอาด โขลกให แหลก นําไปตม กรองเอาแตน้าํ มาดมื่ หรือจะคนั้ สด ผสมกบั นํา้ ดม่ื กไ็ ด อาจเติมน้าํ ตาลทราย และ เกลือ นิดหนอ ย ใหชวน ดมื่ ดืม่ ไปทุกวันๆ ละ ๑ แกว ๒. บาํ รุงหัวใจ ตมดื่ม เชา-เย็น คร้ังละ ๑ แกว

๓. แกร อ นในกระหายนํา้ จะตม หรือคน้ั สดก็ได ดมื่ ๑ แกว ๔. แกช า้ํ ใน นาํ ใบบัวบกสะอาดสดมาโขลก แลวคนั้ เอาแต น้ํามาดื่ม เชา-เยน็ ครั้งละ ๑ ตะไล ไมน านอาการชาํ้ ในกจ็ ะ ทุเลาไปเร่ือย ๆ

๕. ความดันโลหิตสงู ตม น้าํ ใบบวั บกด่มื เชา-เยน็ ครง้ั ละ ๑ แกว เปนเวลา ๕-๖ วนั แลว ลองวัดความดนั โลหิตดู จะลดลง มาปกติ อาการของโรคจะหายได จากน้นั ควรควบคุม เรื่อง อาหาร กบั การออกกาํ ลงั กายและอารมณ ๖. ลดอาการแพ ผื่นคัน ปวดแสบ ปวดรอน อักเสบได นําใบบัวบกสะอาดมาตาํ ใหล ะเอยี ด พอก อาการจะคอ ยๆ ทเุ ลาลง

๗. รักษาบาดแผลสด ใชตาํ และพอกทีแ่ ผล สามารถ ทาํ ลายเช้อื โรคได หรือแผลไฟไหม นํ้ารอ นลวก ใชใ บบัวบก ทัง้ ตนสด ๑ กาํ มอื ลา งแลวตาํ ใหล ะเอียด คั้นเอานํา้ ทา บรเิ วณท่ีเปน ผสมกบั นา้ํ มันมะพราวทาวนั ละ ๓-๔ คร้งั จนหาย สําหรับรกั ษาแผลเกา แผลเปน รักษาโรคเรอ้ื นกวาง ใหนาํ ใบบัวบกมาดองเหลา ๗ วัน เอายามาทาผิวหนังวันละ ๓ คร้ัง

๘. ดับพษิ ไข ค้นั เอาน้าํ สด ดื่ม ๑ ถวยตะไล ไมต องผสมนํ้า เลย ดม่ื ๓ เวลา เชา-กลางวนั -เยน็ ๙. แกป วดทอง มวนในทอง ทอ งเสียได โดยคัน้ เอานํา้ สด ๆ เขม ขน ดม่ื ชวยใหทเุ ลาได ๑๐. แกบิด ใชใบบวั บกสดเขมขน ดื่มสด ๆ เพื่อทําลาย เชือ้ บดิ ดื่มเชา -กลางวัน-เย็น ประมาณคร้งั ละ ๑ ถวยตะไล

๑๑. แกดีซาน เอาใบบวั บกสดมาคน้ั น้ําด่มื สดๆ ๓ เวลา เชา-กลางวนั -เยน็ ๑๒. แกอาเจียนเปนเลือด ค้ันเอานา้ํ สดๆ ดื่ม ๓ เวลา เชา- กลางวัน-เย็น ๑๓. รกั ษาอาการตาแดง ตําใบบวั บกสดๆ หลับตาแลว พอกที่ตาเปน เวลานานๆ แลวเปลยี่ นยาบอย ๆ หายไดใ นท่ีสุด

๑๔. สรางกลามเนื้อใหแข็งแรง ๑๕. แกเ จ็บคอ เอาใบบวั บกั สดเขม ขน ใสเกลอื เลก็ นอย แลว จบิ เอา แกอาการเจบ็ คอดมี าก จบิ ไดเรอ่ื ย ๆ ๑๖. ขบั ปส สาวะ นาํ ใบบวั บกสดค้นั น้าํ ดม่ื กันสดๆ อาจเตมิ ความหวานเลก็ นอยกไ็ ด

๑๗. แกกามโรค เปนนา้ํ กระสายยา ในการรักษากามโรค กนิ รวมกบั ยาอนื่ ได ๑๘. แกโ รคเรอ้ื น ใชใบบัวบกคน้ั นํ้าด่มื ทุกๆ วัน เชา -เยน็ และตาํ พอกแผลดวย ๑๙. ปองกันมะเร็ง ยบั ยั้งเซลลมะเร็งได ดมื่ บอ ย ๆ ๒๐. แกอาการออ นเพลยี

ผูทเี่ ปนโรคตบั ตบั โต ตับอกั เสบ ใชต นสด ๒๔๐-๕๕๐ กรมั ตม คน้ั เอาแตนา้ํ ขนาดชามใหญดม่ื ทกุ วนั และจากการทดลอง และวจิ ัยมีรายงานพอนาเชือ่ ถอื วา แกปวดเม่อื ย เจบ็ หนา อก เจ็บหลงั เอว ใชตนแหง บดเปน ผงรับประทานวันละ ๓-๔ กรัม แบงรับประทานเปน ๓ คร้ัง แกตบั อักเสบใหตนสด ๑๒๐ กรัม

๓.ขเ้ี หล็ก “ข้ีเหลก็ ” มีชือ่ เรียกอน่ื ๆ ตามทองถนิ่ วา ข้เี หลก็ ใหญ (ภาคกลาง) ข้เี หลก็ แกน (ราชบุรี) ขเ้ี หล็กหลวง (ภาคเหนอื ) ข้เี หลก็ บา น (ลําปาง,สรุ าษฎรธานี) ผกั จี้ลี้ (เง้ยี ว-แมฮ อ งสอน) แมะขี้แหละพะโด (กะเหรยี่ ง-แมฮองสอน) ยะหา (มลายู- ปต ตาน)ี

ภาพจาก sites google.com

ภาพจาก sites google.com

ช่ือวิทยาศาสตร : Senna siamea (Lim.) Irwin & Barneby ชื่อสามญั Cassod tree, Thai copper pof จัดเปน พชื ในวงศ : Leguminosae - ceasalpinioideae

ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร ขเ้ี หล็กเปน ตนไมยืนตน สงู ๑๐-๑๕ เมตร แตกกิ่งกา นเปนพมุ แคบ เปลือกตน สนี าํ้ ตาล แตกเปน รองตื้น ๆ ตามยาว ใบข้ีเหล็ก เปน ใบประกอบแบบขนนก ออกเรยี งสลบั มีใบยอ ย ๑๓-๑๙ ใบ รูปรี กวา ง ๑.๕ ซม. ยาว ๔ ซม. ปลายใบ เวาตืน้ ๆ โคนใบมน ขอบใบเรยี บ แผนใบเรยี บ สเี ขียว กา นใบ รว มสีน้าํ ตาลแดง

ดอก จะออกเปน ชอแบบชอ แยกแขนงทป่ี ลายกิง่ ดอกสีเหลอื ง กลีบเล้ียงกลม มี ๓-๔ กลบี ปลายมน กลบี ดอก มี ๕ กลีบ ปลายมน โคนเรียว หลดุ รวงงา ย กา นดอกยาว ๑-๑.๕ ซม. เกสรเพศผูมหี ลายอัน ผล เปน ฝก แบนยาว กวา ง ๑.๓ ซม. ยาว ๑๕-๒๓ ซม. หนา สนี ้ําตาล เมล็ดมหี ลายเมลด็

สวนทใ่ี ช ไดแ ก ดอก ราก ลาํ ตนและกง่ิ ทงั้ ตน เปลือกตนแกน ใบ ฝก เปลอื กฝก ใบแก สรรพคุณ ดอก-รักษาโรคเสนประสาท นอนไมหลับ ทําใหห ลับสบาย รักษาหดื รกั ษาโรคโลหติ พกิ าร ผายธาตุ รักษา รังแค ขบั พยาธิ ราก-รกั ษาไข รักษาโรคเหน็บชา ทาแกเ สน อมั พฤกษ ใหห ยอ น แกฟกชา้ํ แกไข บํารงุ ธาตุ ไขผิดสําแดง

ลาํ ตน และกิ่ง-เปนยาระบาย รักษาโรคผิวหนงั แกโรค กระษยั แกนว่ิ ขับปสสาวะ ขบั ระดูขาว ข้เี หลก็ ท้ังตน - แกก ระษัย ดบั พษิ ไข แกพ ษิ เสมหะ รกั ษาโรคหนองใน รักษาอาการตวั เหลือง เปน ยาระบาย บํารงุ นํา้ ดี ทําใหเ สนเอน็ หยอ น สว นเปลือกตน - รกั ษาโรครดิ สดี วงทวาร โรคหดิ แก กระษัย ใชเ ปน ยาระบาย

แกน รักษาโรคเบาหวาน รกั ษาโรคหนองใน ใชเปน ยาระบาย รักษาวัณโรค รักษามะเร็งปอด ปอดอกั เสบ มะเรง็ ลําไส มะเร็งกระเพาะอาหาร ใบ รกั ษาโรคบดิ โรคเบาหวาน แกรอ นใน รกั ษา ฝม ะมว ง รักษาโรคเหนบ็ ชา ลดความดันโลหติ สงู ขบั พยาธิ เปนยาระบาย รักษาอาการนอนไมหลับ

ฝก แกพ ิษไขเ พอื่ นาํ้ ดี พิษไขเพือ่ เสมหะ แกล มขึ้น เบ้ืองสูง เบอ้ื งบน โลหติ ขนึ้ เบอื้ งบน ทาํ ใหร ะสํา่ ระสายในทอง เปลอื กฝก แกเสนเอ็นพิการ ใบแก ใชทาํ ปุยหมัก

วธิ ีและปรมิ าณที่ใช : แกอาการนอนไมหลบั กังวล เบอ่ื อาหาร ใหใชใ บแหงหนกั ๓๐ กรัม หรอื ใบสดหนกั ๕๐ กรมั ตมเอานา้ํ ดื่มกอนนอน หรอื ใชใบออนทาํ เปน ยาดองเหลา (ใสเหลาขาวพอทว มยา แชไ ว ๗ วัน คนทุกวนั ใหน าํ้ ยาสม่ําเสมอ รองกากยาออก จะไดน ้ํายาดอง เหลาข้เี หลก็ ) ดืม่ คร้ังละ ๑-๒ ชอ นชา กอนนอน

แกอ าการทอ งผกู เปนยาระบาย ยาถา ย ใชใ บออ น ๒-๓ กํามือ หรอื แกนขนาดประมาณ ๒ องคลุ ี ใช ๓-๔ ชน้ิ ใชใบ ออนหรือแก ตม กับน้ํา ๑ ถว ยแกว เตมิ เกลอื เล็กนอ ย ดื่มเม่ือ ตืนนอนตอนเชา หรือ กอ นอาอารเชาครั้งเดียว ข้ีเหลก็ ชว ยใหเ จรญิ อาหารได โดยใชด อกและใบออน ปรุงเปนอาหาร หากเปน โรคเหน็บชาหรือขาบวม ใหใ ชใ บขเี้ หล็ก ตําพอกถอนพิษดีมาก

ใหใชใบข้ีเหลก็ ใสค มุ บมมะมว ง บมกลวยใหส ุกเรว็ หรอื หากเปน แผลกามโรคใหใ ชรากขีเ้ หลก็ ผสมสารสม ทาบริเวณทเ่ี ปน แผล นอกจากนี้ ขเี้ หลก็ ยังมสี รรพคุณในการขบั ปสสาวะ ขบั น่ิว ระดูขาว ใชใบขี้เหล็กตมเค่ียว ๓ เอา ๑ ใสสารสมเปน กระสายเทาปลายนิ้วกอ ย ด่ืม เชา -เยน็ ขบั ปสสาวะ ขบั นวิ่ ขบั ระดขู าว และยังชวยลดไข ลดความดนั โลหติ ไดโดยการใช เมลด็ ขเ้ี หล็กค่ัวจนเหลอื งหอม นาํ มาบดผสมน้ําผง้ึ ปนเปน ลกู กลอน

เทาเม็ดมะแวง ทานตอนทองวาง วันละ ๓ เมด็ เชา -เยน็ ตาํ รับยาขบั เลอื ดหญงิ สาว โดยมสี ว นผสม ประกอบดว ย ๑.แกน ขเ้ี หล็ก ๒.ใบมะกา,ใบสม ปอย,ใบมะขาม ๓. หัวขา ๔.ฝาง ๕.ลูกสมอไทย ๖.เถาวัลยเปรียง ๗.ดเี กลอื จากนน้ั จงึ นาํ ตวั ยาท้ังหมดตม น้าํ เคย่ี ว รับประทานคร้งั ละ ๑-๒ ถวยชา กอ นอาหาร เชา-เยน็ จะชวยขบั เลือดสาํ หรับสตรี ทป่ี ระจําเดอื น มา ไมปกติ เลือดเสยี เลอื ดแหง นอกจากนย้ี งั ใชเปน ยาลา ง ไขมัน ในเสนเลือดและลดความอวนไดอกี ดว ย

สารเคมี : เปลอื ก แกน และใบ มี anthraquinone glycoside เชน rhein, aloe-emodin, Chrysophanol และ Sennoside ดอกมีสารพวก chromone ชอ่ื Barakol และ สารขมชื่อ cassiamin

อา งองิ ● ดวงตะวนั ศุภาลยั . กนิ สมุนไพร ไกลโรค. กรงุ เทพฯ : บริษทั อกั ษร เงนิ ดี จํากัด , ๒๕๕๓