database management system

คํานาํ รายงานเล่มนเี ปนสว่ นหนงึ ของวชิ าการพฒั นาสอื อิเล็กทรอนกิ สเ์ พอื การ เรยี น(4123646)จุดประสงค์ของการจดั ทําหนงั สอื เล่มนเี พอื ใหผ้ อู้ ่านสามารถ เขา้ ใจในเรอื งฐานขอ้ มูลและระบบจดั การฐานขอ้ มูล ผจู้ ดั ทําหวงั วา่ จะเปนประโยชน์ แก่ผอู้ ่านไมม่ ากก็นอ้ ย และควรค่าในการเรยี นรู้ นาย อิสรานวุ ฒั น์ สรุ ยิ กิจ 61122460113

ส า ร บั ญ STNETNOC ก คํานาํ ข สารบัญ 1 ฐานข้อมู ล / ลั กษณะข้อมู ลในฐานข้อมู ล 2 ลั กษณะข้อมู ลในฐานข้อมู ล 3 โครงสร้างข้อมู ล 4 องค์ประกอบของระบบฐานข้อมู ล 5 การจัดการข้อมู ล

ส า ร บั ญ STNETNOC 6 - 7 การออกแบบฐานข้อมูล 8 ประโยชน์ของฐานข้อมู ล 9 ระบบการจัดการฐานข้อมู ล 1 0 หน้าทีของระบบการจัดการฐานข้อมู ล 1 1 ระบบจัดการฐานข้อมู ลทีนิยมใช้กันในปจจุ บัน

ฐานขอ้ มูล “ฐานขอ้ มูล” คือ การรวบรวมขอ้ มูลทีเราต้องการจะจดั เก็บ ซงึ ต้อง มคี วามสมั พนั ธก์ ันหรอื เปนเรอื งเดยี วกันไวด้ ว้ ยกัน เพอื สะดวกในใช้ งาน ลักษณะขอ้ มูลในฐานขอ้ มูล ฐานขอ้ มูลเปนการจดั เก็บขอ้ มูลอยา่ งเปนระบบ ทําใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถใช้ ขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งในระบบงานต่าง ๆ รว่ มกันได้ โดยทีจะไมเ่ กิดความ ซาํ ซอ้ นของขอ้ มูล และยงั สามารถหลีกเลียงความขดั แยง้ ของ ขอ้ มูลดว้ ย อีกทังขอ้ มูลในระบบก็จะถกู ต้องเชอื ถือได้ และเปน มาตรฐานเดยี วกัน โดยจะมกี ารกําหนดระบบความปลอดภัยของ ขอ้ มูลขนึ PAGE 1

ลักษณะ 3. ฐานขอ้ มูลแบบลําดบั ชนั (Hierarchical ขอ้ มูลในฐาน Database)ฐานขอ้ มูลแบบลําดบั ชนั เปน ขอ้ มูล โครงสรา้ งทีจดั เก็บขอ้ มูลในลักษณะความ สมั พนั ธแ์ บบพอ่ -ลกู (Parent-Child 3 ฐานขอ้ มูล Relationship Type : PCR Type) หรอื เปน โครงสรา้ งรปู แบบต้นไม้ (Tree) ขอ้ มูลทีจดั เก็บ 1.ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ (Relational ในทีนี คือ ระเบยี น (Record) ซงึ ประกอบดว้ ยค่า Database) เปนการเก็บขอ้ มูลในรปู แบบทีเปน ของเขตขอ้ มูล (Field) ของเอนทิตีหนงึ ๆ ฐาน ตาราง (Table) หรอื เรยี กวา่ รเี ลชนั (Relation) ขอ้ มูลแบบลําดบั ชนั นคี ล้ายคลึงกับฐานขอ้ มูล มลี ักษณะเปน 2 มติ ิ คือเปนแถว (row) และเปน แบบเครอื ขา่ ย แต่ต่างกันทีฐานขอ้ มูลแบบลําดบั คอลัมน์ (column) การเชอื มโยงขอ้ มูลระหวา่ ง ชนั มกี ฎเพมิ ขนึ มาอีกหนงึ ประการ คือ ในแต่ละ ตาราง จะเชอื มโยงโดยใชแ้ อททรบิ วิ ต์ กรอบจะมลี กู ศรวงิ เขา้ หาไดไ้ มเ่ กิน 1 หวั ลกู ศร (attribute) หรอื คอลัมนท์ ีเหมอื นกันทังสอง ตารางเปนตัวเชอื มโยงขอ้ มูล ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธน์ จี ะเปนรปู แบบของฐานขอ้ มูลทีนยิ มใช้ ในปจจุบนั 2. ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ย (Network Database)ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ยจะเปนการ รวมระเบยี นต่าง ๆ และความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง ระเบยี นแต่จะต่างกับฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ คือ ในฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธจ์ ะแฝงความสมั พนั ธ์ เอาไว้ โดยระเบยี นทีมคี วามสมั พนั ธก์ ันจะต้องมี ค่าของขอ้ มูลในแอททรบิ วิ ต์ใดแอททรบิ วิ ต์หนงึ เหมอื นกัน แต่ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ย จะแสดง ความสมั พนั ธอ์ ยา่ งชดั เจน PAGE 2

โครงสรา้ งขอ้ มูล (Data Structure) • บทิ (Bit) หมายถึง หนว่ ยของขอ้ มูลทีมขี นาดเล็กทีสดุ • ไบท์ (Byte) หมายถึง หนว่ ยของขอ้ มูลทีกิดจากการนาํ บทิ มารวมกันเปน ตัวอักขระ (Character) • เขตขอ้ มูล (Field) หมายถึง หนว่ ยของขอ้ มูลทีประกอบขนึ จากตัวอักขระ ตังแต่หนงึ ตัวขนึ ไปมารวมกันแล้วไดค้ วามหมายของสงิ ใดสงิ หนงึ เชน่ ชอื ที อยู่ เปนต้น • ระเบยี น (Record) หมายถึง หนว่ ยของขอ้ มูลทีเกิดจากการนาํ เอาเขต ขอ้ มูลหลาย ๆ เขตขอ้ มูลมารวมกัน เพอื เกิดเปนขอ้ มูลเรอื งใดเรอื งหนงึ เชน่ ขอ้ มูลของนกั ศึกษา 1 ระเบยี น (1 คน) จะประกอบดว้ ย PAGE 3

องค์ประกอบของระบบ ฐานขอ้ มูล ฮารด์ แวร์ ซอฟท์แวร์ (Hardware) (Software) ข้อมูล (Data) ผู้บรหิ ารฐานข้อมูล (Database Administrator) โปรแกรมเมอร์ ผู้ใช้ (End User) (Programmer) PAGE 4

การจดั การขอ้ มูล การจดั การขอ้ มูล (Data management) ขอ้ มูล คือขอ้ เท็จจรงิ ที เกิดขนึ ของกิจกรรมใดกิจกรรมหนงึ โดยการสงั เกต การจดบนั ทึก การสมั ภาษณแ์ ละการออกแบบสอบถาม ขอ้ มูลทีไดม้ านนั ยงั คง เปนขอ้ มูลดบิ ไมส่ ามารถทีจะนาํ มาใชใ้ นการตัดสนิ ใจในการกระทํา ในเชงิ การจดั การและขอ้ มูลทีรวบรวมมามกั จะไมม่ กี ารจดั ระเบยี บ อาจจะมกี ารซาํ ซอ้ นของขอ้ มูลหรอื ขอ้ มูลชนดิ เดยี วกันอาจจะขดั แยง้ กันก็ได้ ดงั นนั องค์การจะต้องมกี ารวางแผนในการจดั การ บรหิ ารฐาน ขอ้ มูลทีดจี งึ จะไดป้ ระโยชนจ์ ากขอ้ มูลทีจดั เรยี บเรยี งไว้ PAGE 5

การออกแบบฐานขอ้ มูล การออกแบบฐานขอ้ มูล (Designing Databases) มคี วามสาํ คัญต่อการ จดั การระบบฐานขอ้ มูล (DBMS) ทังนเี นอื งจากขอ้ มูลทีอยูภ่ ายในฐานขอ้ มูลจะ ต้องศึกษาถึงความสมั พนั ธข์ องขอ้ มูล โครงสรา้ งของขอ้ มูลการเขา้ ถึงขอ้ มูล และกระบวนการทีโปรแกรมประยุกต์จะเรยี กใชฐ้ านขอ้ มูล ดงั นนั เราจงึ สามารถ แบง่ วธิ กี ารสรา้ งฐานขอ้ มูลได้ 3 ประเภท PAGE 6

1. ฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ (Relational Database) เปนการเก็บขอ้ มูลในรปู แบบทีเปนตาราง (Table) หรอื เรยี กวา่ รเี ลชนั (Relation) มลี ักษณะเปน 2 มติ ิ คือเปนแถว (row) และเปนคอลัมน์ (column) การเชอื มโยงขอ้ มูลระหวา่ งตาราง จะเชอื มโยงโดยใชแ้ อททรบิ วิ ต์ (attribute) หรอื คอลัมนท์ ีเหมอื นกันทังสองตารางเปนตัวเชอื มโยงขอ้ มูล ฐาน ขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธน์ จี ะเปนรปู แบบของฐานขอ้ มูลทีนยิ มใชใ้ นปจจุบนั ดงั ตัวอยา่ ง PAGE 7

2. ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ย (Network Database) ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ยจะเปนการรวมระเบยี นต่าง ๆ และความสมั พนั ธ์ ระหวา่ งระเบยี นแต่จะต่างกับฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธ์ คือ ในฐานขอ้ มูลเชงิ สมั พนั ธจ์ ะแฝงความสมั พนั ธเ์ อาไว้ โดยระเบยี นทีมคี วามสมั พนั ธก์ ันจะต้องมี ค่าของขอ้ มูลในแอททรบิ วิ ต์ใดแอททรบิ วิ ต์หนงึ เหมอื นกัน แต่ฐานขอ้ มูลแบบ เครอื ขา่ ย จะแสดงความสมั พนั ธอ์ ยา่ งชดั เจน ตัวอยา่ งเชน่ 3. ฐานขอ้ มูลแบบลําดับชนั (Hierarchical Database) ฐานขอ้ มูลแบบลําดบั ชนั เปนโครงสรา้ งทีจดั เก็บขอ้ มูลในลักษณะความสมั พนั ธ์ แบบพอ่ -ลกู (Parent-Child Relationship Type : PCR Type) หรอื เปน โครงสรา้ งรปู แบบต้นไม้ (Tree) ขอ้ มูลทีจดั เก็บในทีนี คือ ระเบยี น (Record) ซงึ ประกอบดว้ ยค่าของเขตขอ้ มูล (Field) ของเอนทิตีหนงึ PAGE 8

ประโยชนข์ องฐานขอ้ มูล 1. ลดการเก็บขอ้ มูลทีซาํ ซอ้ น ขอ้ มูลบางชุดทีอยูใ่ นรปู ของแฟมขอ้ มูลอาจมี ปรากฏอยูห่ ลาย ๆ แหง่ เพราะมผี ใู้ ชข้ อ้ มูลชุดนหี ลายคน เมอื ใชร้ ะบบฐานขอ้ มูล แล้วจะชว่ ยใหค้ วามซาํ ซอ้ นของขอ้ มูลลดนอ้ ยลง 2. รกั ษาความถกู ต้องของขอ้ มูล เนอื งจากฐานขอ้ มูลมเี พยี งฐานขอ้ มูลเดยี ว ในกรณที ีมขี อ้ มูลชุดเดยี วกันปรากฏอยูห่ ลายแหง่ ในฐานขอ้ มูล ขอ้ มูลเหล่านจี ะ ต้องตรงกัน ถ้ามกี ารแก้ไขขอ้ มูลนที กุ ๆ แหง่ ทีขอ้ มูลปรากฏอยูจ่ ะแก้ไขใหถ้ กู ต้องตามกันหมดโดยอัตโนมตั ิดว้ ยระบบจดั การฐานขอ้ มูล 3. การปองกันและรกั ษาความปลอดภัยใหก้ ับขอ้ มูลทําไดอ้ ยา่ งสะดวก การ ปองกันและรกั ษาความปลอดภัยกับขอ้ มูลระบบฐานขอ้ มูลจะใหเ้ ฉพาะผทู้ ี เกียวขอ้ งเท่านนั ซงึ ก่อใหเ้ กิดความปลอดภัย(security) ของขอ้ มูลดว้ ย PAGE 9

ระบบการจดั การฐานขอ้ มูล “ระบบการจดั การฐานขอ้ มูล” คือ โปรแกรมทีทําหนา้ ทีในการ กําหนดลักษณะขอ้ มูลทีจะเก็บไวใ้ นฐานขอ้ มูล อํานวยความสะดวก ในการบนั ทึกขอ้ มูลลงในฐานขอ้ มูล กําหนดผทู้ ีไดร้ บั อนญุ าตใหใ้ ช้ ฐานขอ้ มูลได้ พรอ้ มกับกําหนดดว้ ยวา่ ใหใ้ ชไ้ ดแ้ บบใด เชน่ ใหอ้ ่าน ขอ้ มูลไดอ้ ยา่ งเดยี วหรอื ใหแ้ ก้ไขขอ้ มูลไดด้ ว้ ย นอกจากนนั ยงั อํานวยความสะดวกในการค้นหาขอ้ มูล และการแก้ไขปรบั ปรงุ ขอ้ มูล ทําใหผ้ ใู้ ชส้ ามารถเขา้ ถึงขอ้ มูลไดง้ ่าย สะดวกและมี ประสทิ ธภิ าพ เสมอื นเปนตัวกลางระหวา่ งผใู้ ชก้ ับฐานขอ้ มูลให้ สามารถติดต่อกันได้ PAGE 10

หนา้ ทีของ 6.ดแู ลการใชง้ านใหก้ ับผใู้ ช้ ในการติดต่อกับตัว ระบบการ จดั การระบบแฟมขอ้ มูลได้ โดยจะทําหนา้ ทีติดต่อ จดั การฐาน กับระบบแฟมขอ้ มูลซงึ เสมอื นเปนผจู้ ดั การแฟม ขอ้ มูล ขอ้ มูล (file manager) นาํ ขอ้ มูลจากหนว่ ยความ จาํ สาํ รองเขา้ สหู่ นว่ ยความจาํ หลักเฉพาะสว่ นที 8 ขนั ตอนดังต่อไปนี ต้องการใชง้ าน และทําหนา้ ทีประสานกับตัว จดั การระบบแฟมขอ้ มูลในการจดั เก็บ เรยี กใช้ 1.แปลงคําสงั ทีใชจ้ ดั การกับขอ้ มูลภายในฐาน และแก้ไขขอ้ มูล ขอ้ มูล ใหอ้ ยูใ่ นรปู แบบทีฐานขอ้ มูลเขา้ ใจ 2.นาํ คําสงั ต่าง ๆ ซงึ ไดร้ บั การแปลแล้ว ไปสงั ให้ 7.ควบคมุ การใชข้ อ้ มูลพรอ้ มกัน (Concurrency ฐานขอ้ มูลทํางาน เชน่ การเรยี กใช้ (Retrieve) Control) ในระบบคอมพวิ เตอรท์ ีใชอ้ ยูป่ จจุบนั จดั เก็บ (Update) ลบ (Delete) เพมิ ขอ้ มูล โปรแกรมการทํางานมกั จะเปนแบบผใู้ ชห้ ลายคน (Add) เปนต้น (Multi User) จงึ ทําใหผ้ ใู้ ชแ้ ต่ละคนสามารถเรยี ก ใชข้ อ้ มูลไดพ้ รอ้ มกัน ระบบจดั การฐานขอ้ มูลทีมี 3.ปองกันความเสยี หายทีจะเกิดขนึ กับขอ้ มูล คณุ สมบตั ิควบคมุ การใชข้ อ้ มูลพรอ้ มกันนี จะ ภายในฐานขอ้ มูล โดยจะคอยตรวจสอบวา่ คําสงั ทําการควบคมุ การใชข้ อ้ มูลพรอ้ มกันของผใู้ ช้ ใดทีสามารถทํางานได้ และคําสงั ใดทีไมส่ ามารถ หลายคนในเวลาเดยี วกันได้ โดยมรี ะบบการ ทํางานได้ ควบคมุ ทีถกู ต้องเหมาะสม เชน่ ถ้าการแก้ไข ขอ้ มูลนนั ยงั ไมเ่ รยี บรอ้ ย ผใู้ ชอ้ ืนๆ ทีต้องการ 4.รกั ษาความสมั พนั ธข์ องขอ้ มูลภายในฐาน เรยี กใชข้ อ้ มูลนจี ะไมส่ ามารถเรยี กขอ้ มูลนนั ๆ ขนึ ขอ้ มูลใหม้ คี วามถกู ต้องอยูเ่ สมอ5.เก็บราย มาทํางานใดๆ ได้ ต้องรอจนกวา่ การแก้ไขขอ้ มูล ละเอียดต่างๆ ทีเกียวขอ้ งกับขอ้ มูลภายในฐาน ของผทู้ ีเรยี กใชข้ อ้ มูลนนั ก่อนจะเสรจ็ เรยี บรอ้ ย ขอ้ มูลไวใ้ นพจนานกุ รมขอ้ มูล (Data จงึ จะสามารถเรยี กขอ้ มูลนนั ไปใชง้ านต่อได้ ทังนี Dictionary) ซงึ รายละเอียดเหล่านมี กั จะถกู เพอื ปองกันไมใ่ หเ้ กิดปญหาการเรยี กใชข้ อ้ มูลที เรยี กวา่ เมทาดาต้า (MetaData) ซงึ หมายถึง ไมถ่ กู ต้อง \"ขอ้ มูลของขอ้ มูล\" 8.ควบคมุ ระบบความปลอดภัยของขอ้ มูลโดย PAGE 11 ปองกันไมใ่ หผ้ ทู้ ีไมไ่ ดร้ บั อนญุ าตเขา้ มาเรยี กใช้ หรอื แก้ไขขอ้ มูลในสว่ นปองกันเอาไว้ พรอ้ มทัง สรา้ งฟงก์ชนั ในการจดั ทําขอ้ มูลสาํ รอง 9.ควบคมุ การใชข้ อ้ มูลในสภาพทีมผี ใู้ ชพ้ รอ้ ม ๆ กันหลายคน โดยจดั การเมอื มขี อ้ ผดิ พลาดของ ขอ้ มูลเกิดขนึ

ระบบจดั การฐานขอ้ มูลที นยิ มใชก้ ันในปจจุบนั 1.ออราเคิล (Oracle) 2.ไมโครซอฟท์ เอสคิวแอล เซริ ฟ์ เวอร์ (Microsoft SQL Server) PAGE 12

ระบบจดั การฐานขอ้ มูลที นยิ มใชก้ ันในปจจุบนั 3.มายเอสคิวแอล (MySQL) 4.ไมโครซอฟต์ แอคเซส (Microsoft Access) PAGE 13

ระบบจดั การฐานขอ้ มูลที นยิ มใชก้ ันในปจจุบนั 5.ไอบเี อ็ม ดบี ที ู (IBM DB/2) PAGE 14

DATABASE MANAGEMENT SYSTEM อาจารย์ เยาวลักษณ์ งามแสนโรจน์ นาย อิสรานุวัฒน์ สุริยกิจ 61122460113