นวัตกรรมข้อสอบคิว 1

ปอ้ งกันได้ ง่ายนดิ เดยี ว

หวั ข้อ 01 ความหมายของการตกเลือด 02 สาเหตกุ ารตกเลอื ดหลงั คลอด 03 อาการของการตกเลอื ด 04 การป้ องกนั การตกเลอื ด 05 วิดีโอ 06 การปฏิบตั ิตวั ของมารดาหลงั คลอดเม่ือกลบั ไปอยทู่ ่ีบา้ น 07 แบบทดสอบ

ความหมายของการตกเลอื ด ภาวะตกเลือดหลงั คลอด หมายถึงการตกเลอื ดหลงั การคลอด ทารก มีจํานวนปริมาณเลือดมากกว่า 500 มิลลลิ ติ ร เมื่อคลอด ทางชอ่ งคลอด หรอื ปริมาณ เลอื ดจํานวนมากกว่า 1,000 มิลลลิ ิตร เมอ่ื คลอดโดย วิธกี ารผา่ ตัดคลอดทางหน้าท้อง

สาเหตกุ ารตกเลอื ดหลงั คลอด 1. การหดรัดตัวของมดลกู (Tone) - ซึ่งพบได้มากที่สดุ เกิดจํากมดลกู หดรดั ตัวไม่ดี (Uterine atony) - กลา้ มเน้อื มดลูกยืดขยายมากเกินไป (Over distention of uterus) - การตัง้ ครรภแ์ ฝด (Twins) การตั้งครรภ์แฝดนา้ (Polyhydramnios) - ทารกตัวโต (Fetal macrosomia) - การตัง้ ครรภ์และการคลอดต้งั แต่ 4 ครง้ั ขึน้ ไป (Multiparty) - การไดร้ ับยากระตนุ้ การหดรดั ตวั ของมดลกู เป็นเวลานาน (Prolonged oxytocin use) - การคลอดล่าช้า (Prolonged of labor)

สาเหตกุ ารตกเลือดหลงั คลอด 2. การฉีกขาดของช่องคลอด ปากมดลกู และฝเี ยบ็ (Trauma) เปน็ สาเหตุอันดบั 2 ของการตกเลอื ดเกดิ จําก - คลอดเรว็ คลอดยาก คลอดติดไหล่ ทารกตัวโต - การใช้คมี ช่วยคลอดหรือเครื่องดูดสญุ ญากาศ (forceps/vacuum extraction) - การตัดฝเี ยบ็ เรว็ เกนิ ไป มกี ารคลอดยาวนานจํะทาให้การสญู เสียเลือดเพมิ่ ขน้ึ - การตดั ฝเี ยบ็ แบบ midline episiotomy มโี อกาสฉกี ขาดตอ่ ถงึ ทวารและเสียเลอื ดไดเ้ พิ่มข้นึ

สาเหตกุ ารตกเลอื ดหลงั คลอด 3. รกและชิ้นส่วนของรกคา้ ง (Tissue) การค้างของรก เย่อื หุ้มรก หรอื ช้นิ ส่วนของรกภายในโพรงมดลกู สาเหตุ และปจั ํจํัยสง่ เสริมไดด้ ังน้ี -รกเกาะผิดปกติ -รกเกาะฝังลกึ กับผนังกล้ามเนอื้ มดลูก ทาให้รกลอกตัวยากและใช้เวลานาน ทาให้มดลูกหดรัดตวั ไมด่ ีและมี เศษรกตดิ ค้างได้

สาเหตกุ ารตกเลอื ดหลงั คลอด 4.การแขง็ ตัวของเลือดผดิ ปกติ (Thrombin) เกิดจํากการมีเกลด็ เลือดตา่ ไดแ้ ก่ - มีเลือดออกในขณะตง้ั ครรภ์ ประวตั ติ กเลือดหลังคลอด (Massive antepartum hemorrhage or PPH) - การติดเช้อื (Sepsis) - ความดนั โลหิตสูงขณะต้งั ครรภ์ (Severe preeclampsia) - รกลอกตัวก่อนกาหนด (Placental abruption) - ภาวะซีดรุนแรงตง้ั แตก่ อ่ นการต้งั ครรภแ์ ละไม่ได้รับการแกไ้ ข - มีโอกาสเกดิ ตกเลอื ดหลังคลอด เช่น hemophilia, thalassemia

อาการและอาการแสดง สงั เกตภาวะซีดจํากเยื่อบุตา เล็บ เนือ่ งจํากการคลอดทางชอ่ งคลอดจํะ มกี ารเสียเลือด ในระยะหลังคลอดรา่ งกายจํะปรับตัวสสู่ ภาพเดิม อย่างรวดเร็วและสังเกตอาการ เช่น อาการเวียนศีรษะ หน้ามืด จํะเป็นลม ใจํสน่ั ตวั เยน็ ซง่ึ เปน็ อาการแสดงของภาวะผดิ ปกติ ใหแ้ จํ้งพยาบาลทนั ทเี พื่อสังเกตและประเมินอาการตกเลอื ดหลงั คลอด

การป้ องกนั การตกเลือด 1) Black ground and Body condition 1.วดั สัญญาณชพี ทกุ 15นาที 4คร้ัง และ 30นาที 2คร้งั 2.สงั เกตภาวะซีดจํากเย่อื บุตา เลบ็ เนื่องจํากการคลอด ทางชอ่ งคลอดจํะมกี ารเสยี เลือด ในระยะหลงั คลอด รา่ งกายจํะปรบั ตวั สู่สภาพเดิมอย่างรวดเรว็ 3.สงั เกตอาการ เช่น อาการเวียนศรี ษะ หน้ามดื จํะเป็นลม ใจํส่นั ตวั เยน็ ซงึ่ เป็นอาการแสดงของภาวะผดิ ปกติใหแ้ จํง้ พยาบาลทนั ที

การป้ องกนั การตกเลือด 2) Breast and Lactation ประเมนิ ลักษณะของหวั นม หัวนมปกติ หวั นมสน้ั (short nipple) หัวนมแบน (flat nipple) หวั นมบมุ๋ (inverted nipple) หวั นมแตก (crack nipple) ประเมินความยืดหยุ่นของลานนม ประเมนิ ชนดิ ของนา้ นม ลกั ษณะของนา้ นม ปริมาณและการไหลของนา้ นมพรอ้ มท้งั สอบถามถงึ ความเจํ็บปวดบริเวณหวั นม

การเปต้า้ นอมงกนั การตกเลือด 2) Breast and Lactation ประเมนิ ลักษณะและความสมมาตรของเต้านมท้งั 2 ข้าง ขนาดของเต้านม สขี อง ผิวหนังบริเวณเตา้ นม อาการคัดตงึ เตา้ นม และความไมส่ ขุ สบาย ในระยะ 32 ช่วั โมงถงึ 96 ชว่ั โมงหลังคลอดต่อมนา้ นมจํะเรม่ิ มีการสรา้ งนา้ นม (lacto genesis ll ) ซ่งึ ระยะเวลาในการ สร้างนา้ นม อาจํจํะแตกตา่ งกนั ไปในมารดาแต่ละราย โดยมารดาทใ่ี ห้บตุ รดดู นมทนั ที ภายหลังคลอดน้านมจํะสร้าง ไดเ้ รว็ กวา่ มารดาทีไ่ ม่ได้ใหบ้ ตุ รดูดนม

การป้ องกนั การตกเลอื ด 3.Bladder and uterus Bladder -ประเมนิ การถา่ ยปัสสาวะของมารดาหลงั คลอด ภายใน 6-8 ชวั่ โมงหลงั คลอด -มดลกู การคลาพบมดลกู ออ่ นนุ่มแสดงว่ามดลูกหดรัดตัวไมด่ ี ระดับยอดมดลูกไมล่ ดลงหรือลดลงชา้ แสดงถงึ ภาวะ subinvolution หากพบระดบั ยอดมดลกู สูงกวา่ ระดับเดิม หรือเอยี งไปทางขวา อาจํเกิด จํากกระเพาะปัสสาวะเตม็

การป้ องกนั การตกเลอื ด 4.เลือด และน้าคาวปลา (bleeding and lochia) ลกั ษณะของเลือดและน้าคาวปลา ในระยะ 2 ถงึ 3 วนั แรกหลังคลอดน้าคาวปลาจํะมีสีแดงสด และปริมาณมาก แต่ถ้าหลงั คลอด 3 วัน นา้ คาวปลายงั มสี ีแดงสด และปรมิ าณไม่ลดลง แสดงว่าอาจํมีเศษรกหรอื เย่ือหุ้มทารกค้างอยใู่ น โพรงมดลูก ถ้าพบร่วมกบั การมีไข้ ปวด และกด เจํ็บบรเิ วณทอ้ งสว่ นล่างอาจํมกี ารตดิ เชอ้ื ในโพรง มดลูก (endometritis)

การป้ องกนั การตกเลือด 5.ฝีเย็บ อวยั วะสบื พันธภุ์ ายนอก และทวารหนัก (bottom) 5.1 ผเี ยบ็ ประเมินระดบั ความเจํ็บปวด ตาแหน่งทปี่ วด อาการบวม ลกั ษณะการหายของ เย็บ อาการแสดงของภาวะตดิ เชอ้ื การประเมนิ แผลฝเี ยบ็ จํะประเมินตาม อาการแสดง 5 ประการทเ่ี รียกวา่ ประเมนิ ตาม REEDA

วิดีโอเพิ่มเติม ภาษาไทย ภาษาต่างประเทศ

วิดีโอเพิ่มเติม ภาษาไทย

วิดีโอ การดแู ลมารดาหลงั คลอด https://youtu.be/TmmfApibWqk

วิดีโอ คลงึ มดลกู ถกู วิธี ไมม่ ีตกเลือด https://youtu.be/hKHZ_uh3MNg

วิดีโอเพิ่มเติม ภาษาต่างประเทศ

วิดีโอเพ่ิมเติม

วิดีโอ วิธีการเก็บน้านม ภาษาพมา่ https://youtu.be/-OtssuGgrv0

วิดีโอ อาหารท่ีแนะนาหลงั คลอด ภาษาพมา่ https://youtu.be/4WlpfLdL9zw

วิดีโอ การปฏิบตั ิตวั ขณะรอคลอด ภาษาพมา่ https://youtu.be/fu4zXXpQrDg

วิดีโอเพ่ิมเติม

วิดีโอ การปฏิบตั ิตวั ขณะรอคลอด ภาษาเขมร https://youtu.be/1oFUj4uX2wU

วิดีโอเพิ่มเติม ภาษาองั กฤษ

วิดีโอ การปฏบิ ตั ิตวั ขณะรอคลอด ภาษาองั กฤษ https://youtu.be/5BGpQK7M_6E

การปฏิบตั ิตวั ของมารดาหลงั คลอด เมื่อกลบั ไปอยทู่ ่ีบา้ น 1.ลา้ งฝีเยบ็ ทกุ ครั้งท่ปี สั สาวะหรอื อุจจาระและเชด็ ใหแ้ หง้ ด้วยผ้าหรอื กระดาษชำระ สะอาด จากด้านหน้าไปด้านหลงั เพอ่ื ป้องกนั เช้อื โรคจากทวารหนักเขา้ ส่ชู อ่ งคลอด ในกรณที ี่ใช้สว้ มชกั โครก จะต้องกดชกั โครกหลงั จากเปล่ียนผ้าอนามยั เรยี บร้อยแลว้ เพอ่ื ปอ้ งกนั นา้ กระเด็นเขา้ สชู่ ่องคลอด

การปฏิบตั ิตวั ของมารดาหลงั คลอด เมื่อกลบั ไปอยทู่ ่ีบา้ น 2.สงั เกตและประเมนิ สีน้าคาวปลา ดังนี้

การปฏบิ ตั ิตวั ของมารดาหลงั คลอด เมื่อกลบั ไปอยทู่ ี่บา้ น 3. รักษาความสะอาดฝเี ยบ็ และเชด็ ใหแ้ หง้ อย่างสมา่ เสมอ และ เปลยี่ นผ้าอนามยั บ่อย ๆ 4. สวมเสอ้ื ผ้าหลวม ๆ และใส่กางเกงในทีเ่ ป็นผา้ ฝา้ ยหรือดา้ ย ไม่ ควรใช้ผ้าท่เี ป็นใยสงั เคราะห์ 5. หลกี เลย่ี งการน่ังเปน็ เวลานาน ๆในขณะท่แี ผลฝีเยบ็ ยังปวดและ เจํบ็ ลดการกดลงบนฝเี ยบ็ โดยไมน่ ัง่ ทบั ฝเี ย็บนานเกิน 30 นาที 6. หลีกเล่ียงอาการทอ้ งผูก หรือความไมส่ ุขสบายโดยการ รบั ประทานอาหารจําพวกเสน้ ใย ด่มื น้ามากๆ 7.ควรงดการรว่ มเพศอย่างน้อย 2 สปั ดาหห์ ลงั คลอด

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น แบบทดสอบหลงั เรียน

การทาความสะอาดอวยั วะสืบพนั ธ์ ุ ของมารดาหลงั คลอด ขอ้ ใดถกู ตอ้ ง

มารดาหลงั คลอดรายใดท่ีมีโอกาสเสี่ยงต่อ การตกเลือดหลงั คลอดมากท่ีสดุ

อาการผิดปกติของมารดาหลงั คลอด รายใดที่ควรรบี มาโรงพยาบาล

หลกั การคลึงมดลกู ขอ้ ใดถกู ตอ้ งท่ีสดุ

ขอ้ ใดเป็ นการจบั คข่ ู องสาเหตปุ ัจจยั การตกเลือดไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง

การเสียเลอื ดหลงั คลอดแบบใดที่ แสดงถึงการตกเลอื ดหลงั คลอด

ขอ้ ใดผดิ เก่ียวกบั ลกั ษณะของ น้าคาวปลา

คะแนนท่ีได้ กลบั ไปทาใหม่

คะแนนท่ีได้ 4 กลบั ไปทาใหม่

คณะผจู้ ดั ทา 1. นางสาวจารกุ ญั ยะฟ่ัน เลขที่ 5 รหสั นกั ศึกษา 62120301005 2. นางสาวพิมพน์ ภา แสงสว่าง เลขท่ี 61 รหสั นกั ศึกษา 62120301061 3. นางสาวศตวรรษ ทิยากร เลขท่ี 76 รหสั นกั ศึกษา 62120301076 4. นางสาวศิรนิ ทิพย์ อินตา เลขที่ 79 รหสั นกั ศึกษา 62120301079 5. นางสาวสพุ ตั รา กล่ินรตั น์ เลขที่ 84 รหสั นกั ศึกษา 62120301084 5. นางสาวสพุ ิชญา บญุ ไตร เลขที่ 85 รหสั นกั ศึกษา 62120301085 6. นางสาวอญั ชลิกา แกว้ เทพ เลขที่ 97 รหสั นกั ศึกษา 62120301097 วิทยาลยั พยาบาลรมราชชนนี พะเยา ชน้ั ปี ท่ี 4 รน่ ุ ท่ี 30

อาจารยท์ ่ีปรกึ ษา อาจารยบ์ าเพ็ญ คาดี วิทยาลยั พยาบาลรมราชชนนี พะเยา ชนั้ ปี ที่ 4 รน่ ุ ที่ 30