AYT COĞRAFYA SORU BANKASI

AYT SORU BANKASI 2. OTURUM ➘Yen Öğret m Programına Uygun YKSYükKsuerkuömgrleatriımSınavı ➘ Sınav Kadar Kolay Sınav Kadar Zor ➘ Yen Nes l S mülasyon Soruları ➘ ÖSYMT p ve SarmalTestler ➘ EA ve SÖZ Ayrımlı ➘ Har ta Set İlavel ➘ Akıllı Kâğıtlar VİDEO ÇÖZÜMLÜ Şadan YILDIRIM İsma lZEYBEK Mec tMüm nPOLAT

SARMAL AKILLI KÂĞITLAR TESTLER VİDEO ÇÖZÜMLER TAM HÜCRELEME ÖĞRENMEYİ PEKİŞTİREN, UNUTMAYI ENGELLEYEN, SİMÜLASYON TEKRARLA ÖĞRENMEYİ TESTLERİ SAĞLAYAN TESTLER SINAVDA ÇIKMASI MUHTEMEL KURGULU TİPİ SORULAR YENİ NESİL SORULARDAN OLUŞAN TESTLER ÖSYM’NİN DİLİNE, TARZINA KONU ÖĞRENCİYİ AŞİNA KILAN TESTLERİ SORULARIN OLUŞTURDUĞU TESTLER KONUYU ÖĞRETEN KAVRATAN SORULARDAN OLUŞAN TESTLER w o mc o m w ww..sbasramkiallliptaohrttaal..c w w ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ SİSTEME ÜYELİK FORMUNU TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ. DOLDURUNUZ. İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE OLMASIN DİLEDİĞİNİZ İNDİREBİLİRSİNİZ. PLATFORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ. BİLGİ SARMAL VİDEO VİDEOLAR CEBİNE GELSİN UYGULAMAYI İNDİR İNDİR

1. BÖLÜM DOĞAL SİSTEMLER (BİYOÇEŞİTLİLİK, MADDE DÖNGÜLERİ – EKSTREM DOĞA OLAYLARI) NELER ÖĞRENECEĞİZ? ◗ BİYOÇEŞİTLİLİK VE BİYOMLAR ◗ DOĞADAKİ MADDE DÖNGÜLERİ ◗ EKSTREM DOĞA OLAYLARI BU KONUNUN ÖSYM SINAVINDAKİ YERİ ✔ 2006 müfredatı ile coğrafyanın konuları arasına giren bu konularda son yıllarda hem temel kavramların sorgulanması hem de konuyla ilgili özellik ve unsurların harita üzerindeki dağılışıyla ilgili sorular gelmektedir.

AYT COĞRAFYA SORU BANKASI

Test ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜLERİ – 1 3 2017 / LYS-3 5. İnsanlar, ilk dönemlerden itibaren uzun bir süre do- 1. Aşağıdakilerden hangisi, küresel ekosistemdeki ğal sistemin işleyişi içinde kalarak yaşamlarını sür- dürmüşler ve bu sürece pek müdahale edememiş- madde döngülerinden biri değildir? lerdir. Yeryüzünü tanıyıp bilgilerini artırdıkça doğal sistemlere ve madde döngülerine müdahale etmeye A) Toprak B) Karbon C) Oksijen başlamışlardır. Buna göre insanların madde döngülerine etkisi D) Su E) Azot aşağıdakilerden hangisiyle en üst düzeye çıkmış- tır? 2. Aşağıdakilerden hangisi insanların karbon dön- A) Neolitikte yerleşik hayata geçilmesi B) Paleolitikte alet yapımının öğrenilmesi güsünün bozulmasına neden olan etkilerinden C) Mezolitikte ateşin kontrol altına alınması biridir? D) Sanayi Devriminin gerçekleşmesi E) İlk Çağ’da tekerleğin bulunması A) Hidroelektrik santrallerin kurulması 6. Aşağıdaki şemada azot döngüsü gösterilmiştir. B) Fosil yakıtların kullanılması Atmosferik azot C) Tarım alanlarında doğal gübre kullanılması D) Ulaşımda elektrikli araçların yaygınlaşması E) Tarım alanlarının sulanmasında yer altı suların- dan faydalanılması Volkanik faaliyet Deniz ve Şimşek, yıldırım okyanuslardaki ve yağış mavi - yeşil 3. Aşağıdakilerden hangisi litosferdeki karbon kay- yosunlar naklarından biri değildir? Bitkilerin kökleriyle Ölü organizmalar Denitrifikasyon aldığı azot ve dışkı bakterileri ve A) Doğal gaz B) Taş kömürü B Bitki ve hayvan Toprak ve bakla- Bitki ve hayvan Amonyum tuzları bataklık toprağı İ proteinleri gillerin kökündeki proteinleri L G azot bağlayıcı İ bakteriler Yapay gübre C) Kireç taşı D) Petrol Ölü organizmalar E) Mercanlar ve dışkı Nitrat hâle Nitrifikasyon gelen toprak bakterileri Denizde çökelen tortullar 4. Yeşil bitkiler ve mavi – yeşil alglerin fotosentez S Bu bilgiler kullanılarak aşağıdaki yorumlardan AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A hangisine ulaşılamaz? yapması, madde döngüleriyle ilgili olarak aşağı- R daki sonuçlardan hangisini ortaya çıkartır? M A) Atmosferdeki azot, yıldırım ve şimşek etkisiy- A le nitrit ve nitrata dönüşerek yağışla yeryüzüne A) Azotun tüketilmesi L iner. B) Oksijenin üretilmesi B) Azotun nitrata dönüşmesinde hava olaylarının da rolü vardır. C) Azotun üretilmesi C) Bitkilerdeki azot beslenme yoluyla diğer canlılara D) Karbondioksitin üretilmesi geçer. E) Oksijenin tüketilmesi D) Atmosferdeki azot solunum yoluyla canlılara ge- çer. E) Ölen canlıların yapısındaki azot, çeşitli süreçler- den sonra atmosfere geri döner. 13

SİMÜLASYON TESTİ - 1 1. HABER 3. Bir bölgedeki türlerin, genlerin, ekosistemlerin, eko- Sahip olduğu doğal zenginlik, bitki ve canlı çeşitli- lojik olayların oluşturduğu bütüne ve canlıların çeşit- liği ile cazibe merkezi olan Türkiye'de 2007'den lilik göstermesine biyoçeşitlilik denir. beri bu zenginlikleri yurt dışına çıkarmaya çalışan 114 biyokaçakçı yakalandı ve para cezasına çarp- N tırıldı. Genel olarak başka bölgelerde bulunmayan K türleri veya bu türlere ait genetik kaynakları elde etmeyi hedefleyen biyokaçakçıların Türkiye'nin do- L ğal zenginliklerini de hedef aldığı bildirildi. Biyoka- çakçıların Türkiye'nin ev sahipliği yaptığı endemik Ekvator bitkiler, kültür bitkilerinin yabani akrabaları, tıbbi ve aromatik bitkiler, yerli hayvan ırkları, zehirli yılanlar M ve böcekler gibi genetik kaynak değeri yüksek pek çok türü yurt dışına izinsiz çıkarmaya çalıştığına dikkat çekildi. Yukarıdaki gazete haberine göre Buna göre haritada gösterilen numaralı bölgele- rin biyoçeşitlilik özellikleriyle ilgili olarak; I. Türkiye’nin biyoçeşitlilik bakımından zengin olduğu, II. biyokaçakçılığın yasal suç teşkil ettiği, l. K ve L bölgelerinde yağış az, su kaynakları yeter- III. biyokaçakçılığın yalnızca endemik bitkilere yöne- siz olduğundan biyoçeşitlilik azdır. lik olduğu, ll. M bölgesinde yıl boyu sıcaklık ve yağış fazla ol- duğundan biyoçeşitlilik fazladır. bilgilerinden hangilerine ulaşılır? lll. N bölgesinde besinlerin kolay sağlanması ve A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III klimatik koşulların elverişli olması nedenleriyle biyoçeşitlilik fazladır. D) II ve III E) I, II ve III yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) I ve II D) I ve Ill E) II ve Ill 2. Yaşadığım bölgede savan B biyomu görülür. Zebra, zürafa, İ I fil, aslan ve leopar başlıca L hayvan türleridir. Bu hayvan G Ekvator türlerinin belgesellerini hazırla- İ 4. Aşağıdaki haritada bazı biyomların yerleri numara- mak isteyen birçok yabancı televizyon ekibi bölgemize gel- landırılarak gösterilmiş ancak dağılışta bir biyomun mektedir. S yeri yanlış gösterilmiştir. III V A AYT COĞRAFYA SORU BANKASI II R ll -Tundra IV - Tayga M V - Çalılık IV A L Ekvator IlI - Çöl I - Yağmur ormanları Buna göre söz konusu kişinin yaşadığı bölge, ha- Buna göre numaralı bölgeler ile biyom eşleştir- melerinden hangisi yanlıştır? ritadaki numaralı bölgelerden hangisi olabilir? A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V 20

4. BÖLÜM BEŞERÎ SİSTEMLER – III (TÜRKİYE’DE TARIM, HAYVANCILIK VE ORMANCILIK) NELER ÖĞRENECEĞİZ? ◗ TÜRKİYE’DE TARIMI VE HAYVANCILIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ◗ TÜRKİYE’DE TARIM ◗ TÜRKİYE’DE HAYVANCILIK BU KONUNUN ÖSYM SINAVINDAKİ YERİ ✔ AYT coğrafya konuları içinde sıkça sorularg elen konuları kapsar. Türkiye’de yetiştirilen tarım ürün- lerinin yetişme koşulları ve dağılışı, hayvancılık ve ormancılık faaliyetlerinin genel özellikleri ve ülkemizde- ki dağılışının iyi öğrenilmesi gerekir.

6. BUL. 10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye tarımında birim YUN. l KARADENİZ GÜRCİSTAN alandan alınan verimi artıran faktörlerden biri de- ERM. ğildir? V lll A) Nadas uygulaması yerine nöbetleşe ekim yap- mak EGE DENİZİ İRAN B) Tarımla uğraşan çiftçi sayısını artırmak lV ll C) Ürüne uygun gübre kullanımını yaygınlaştırmak IRAK D) Makineli tarımı yaygınlaştırmak AKDENİZ SURİYE E) Islah edilmiş tohum kullanmak Yer şekilleri çok engebeli olan yörelerde tarımda ma- kine kullanımı kısıtlanmaktadır. Buna göre haritadaki numaralı yörelerin hangi- sinde makineli tarıma elverişli tarım arazileri en azdır? A) l B) ll C) lll D) lV E) V 2012 / LYS-3 7. Antalya ve Isparta aynı coğrafi bölgede yer aldıkları 11. Bir çiftçi, bulunduğu bölgede nadas alanlarının gittik- hâlde yetiştirilen tarım ürünleri belirgin şekilde farklı- çe daraldığını belirtmektedir. lık gösterir. Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin sonucu Bu durumun oluşmasında; olduğu söylenebilir? A) Arazi toplulaştırmasının uygulanmamasının I. kentlerin iklim koşullarının farklı olması, B) Ekstansif tarım yönteminin yaygınlaşmasının II. Antalya kıyılarında turizm faaliyetlerinin gelişmiş C) Tarım teknolojilerinin gelişmesinin D) Anız yakılmasının yasaklanmasının olması, E) Tarımda çalışan nüfusun azalmasının III. Isparta’nın bulunduğu yerde kapalı havzaların bulunması özelliklerinden hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll D) ll ve lll E) l, ll ve lll 8. KARADENİZ GÜRCİSTAN B DİKKAT BUL. ERM. İ YUN. L G lV İ Türkiye’de Tarımı Tarımda Verimi Artırma Yolları ve EGE DENİZİ lll l S Etkileyen Faktörler Tarımın Sorunları İRANV A ll IRAK R A. Doğal Faktörler 1. Sulama AYT COĞRAFYA SORU BANKASIAKDENİZM1. İklim2. Gübreleme SURİYE A 2. Yükselti ve toprak ko- 3. Zirai mücadele L Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yöreler- şulları (İlaçlama) den hangisindeki tarım faaliyetlerinde entansif 4. Tohum ıslahı tarım yöntemleri daha az kullanılır? B. Beşerî Faktörler 5. Makine kullanımı 1. Sermaye 6. Destekleme A) l B) ll C) lll D) lV E) V 2. Ulaşım ve pazarlama 3. Tarımla ilgili yasa ve alımları ve kredi 9. Türkiye’de aşağıdaki ürünlerden hangisinde des- 7. Toprak analizi ve düzenlemeler tekleme alımı yapılmaz? 4. Tarım işletme metotları bakımı a) Kuru tarım (nadas) 8. Çiftçinin eğitimi A) Pamuk B) Buğday b) Ekstansif tarım (yaygın- 9. Erozyonu önleme C) Haşhaş D) Kuru üzüm kaba-ilkel) E) Elma c) İntansif tarım (yoğun- ince-modern) 59

SİMÜLASYON TESTİ - 2 1. “Yaşadığım yerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık 4. Türkiye’deki hayvancılık faaliyetleriyle ilgili ola- ve yağışlı geçer’’ diyen ülkemizdeki bir çiftçinin bu rak aşağıda verilen açıklamalardan hangisi ke- iklim koşulları nedeniyle aşağıdaki tarım ürünle- sinlikle yanlıştır? rinden hangisini yetiştirebilmesi zordur? A) İstanbul ve Çanakkale boğazlarının balıkçılıkta- A) B) C) ki payı İskenderun ve Antalya körfezlerine göre daha fazladır. D) E) B) Ahır hayvancılığında elde edilen et ve süt verimi mera hayvancılığına göre daha fazladır. C) Antalya, Diyarbakır, Bilecik ve Bursa yörelerinde ipekböcekçiliği gelişmiştir. D) Arıcılık ve bal üretiminde ilk sırada olan başlıca alanlar Konya ve Ankara yöreleridir. E) Nüfusun fazla, pazarlama olanaklarının gelişmiş olduğu büyükşehirlerin yakın çevresinde kümes hayvancılığı ile besi ve ahır hayvancılığı diğer yerlere göre daha fazla gelişmiştir. 2. • Ortalama yükseltisi oldukça fazla olan dağlık ve engebeli bir yöredir. • Yaz mevsimi kısa, kış mevsimi uzun ve çok sert geçmektedir. Yukarıda doğal koşulları ile ilgili bilgiler verilen yörede aşağıdaki ürünlerden hangisinin yaygın olarak yetiştirildiği söylenebilir? A) Mısır B) Arpa C) Zeytin D) Pamuk E) Mercimek B 3. Organik tarım; insan sağlığına ve çevreye zarar İ 5. Tarım ürünlerinin cam, plastik veya fiberglastan ya- vermeyen, üretimde kimyasal girdi kullanılmayan, L pılmış, zemini üretime elverişli hâle getirilmiş özel üretimden tüketime kadar her aşaması kontrollü ve G mekânlarda yetiştirilmesine seracılık denir. Seracılık sertifikalı olan tarımsal üretim biçimidir. Bu yöntem; İ faaliyetleri, kışları ılık geçen yerlerde oldukça ekono- hava, su gibi yaşamsal kaynaklarla birlikte doğadaki mik şekilde yapılabilmektedir. dengenin korunmasını da amaçlayan bir üretim şek- S BULGARİS. KARADENİZ GÜRCİSTAN lidir. Organik tarımda ürünün ekilmesinden tüketiciye A AYT COĞRAFYA SORU BANKASI ulaştırılmasına kadar yürütülen işlemlerin hiçbirinde R YUN. lll V ERMENİS. kimyasal madde veya tarım ilacı kullanılmamaktadır. M Buna göre organik tarımın; A İRAN I. toplum sağlığı, Ll lV II. çevre sorunlarının azalması, ll SURİYE IRAK III. ekonomik kalkınma AKDENİZ KKTC alanlarından hangilerine katkı yaptığı söylenebi- Buna göre haritada gösterilen numaralı alanların lir? hangisinde yapılan seracılık maliyetinin diğerle- rine göre daha fazla olması beklenir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I, II ve III 74

SARMAL TEST SARMAL TEST - 5 1. BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN 4. Tarımda nadas uygulamasının yaygın olduğu bir YUN. I ERM. yörede sulamanın yaygınlaşması ile; IV V I. daha önce yapılamayan seracılık faaliyetinin EGE DENİZİ III başlaması, İRANII II. üretimde yıldan yıla oluşan dalgalanmaların IRAK azalması, SURİYE III. endüstri bitkilerinin üretiminin artması AKDENİZ sonuçlarından hangileri ortaya çıkar? Ormancılık faaliyetlerinin yukarıdaki haritada A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll gösterilen numaralı alanların hangilerinin ekono- misine daha fazla katkısı vardır? D) ll ve lll E) l, ll ve lll A) l ve ll B) l ve V C) ll ve lll D) lll ve lV E) lll ve V 2. • Islah edilmiş tohum kullanımının artması 5. Aşağıdakilerden hangisi Türk – İslam şehirlerin- • Tarımda makine kullanımının yaygınlaşması • Sulanabilir arazilerin genişleyip nadas alanları- den biri değildir? nın daralması A) Buhara B) Pekin C) Mostar D) Merv E) Semerkand Yukarıda verilen olayların ortak sonucu aşağıda- kilerden hangisidir? A) Birim alandan alınan verimin artması B) Kırsal kesimlerde tarımda iş gücüne olan ihtiya- cın azalması B C) Topraktaki minerallerin hızla tükenmesi İ D) Seracılığın yaygınlaşması E) Bazı ürünlerin devlet kontrolünde yapılması L 6. Türkiye’nin konumu ve farklı yöreleri hayvancılığa G elverişli olup ülke değerlendirilememiş büyük bir İ potansiyele sahiptir. Hayvancılık alanında sayı bakı- mından zengin, çeşitli hayvan varlığı bulunmaktadır 3. Türkiye’de buğdaydan sonra en çok yetiştirilen tahıl S ama bunların içinde soyları iyileştirilememiş, düşük AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A verimli yerli ırklar çoğunluktadır. Öte yandan bulaşı- olan arpanın yetiştirilme şartları buğdaya benzer. R cı ve salgın hastalıkların tehdidi, çayır ve meraların Ancak buğdaya göre soğuğa daha dayanıklı olup ye- M tarıma açılmış olması, yem bitkileri üretiminin yeter- tişme süresi daha kısadır. A sizliği ve yem açığının bulunması bu kesimin başlıca L problemleridir. Türkiye’de son yıllarda arpa üretiminde önemli artışlar olmasında; Yukarıdaki metinde, aşağıdakilerden hangisinin Türkiye’de hayvancılık faaliyetlerinin sorunları I. un ihtiyacının artması, arasında olduğundan bahsedilmemiştir? II. yem sanayisindeki gelişmeler, III. bira üretiminin artması A) Bulaşıcı hastalıklar B) Yem bitkileri üretiminin yetersiz olması durumlarından hangileri etkili olmuştur? C) Hayvan soylarının verimsiz olması A) Yalnız l B) Yalnız lll C) l ve ll D) Hayvan sayısının yetersiz olması E) Hayvanların beslenme alanında daralma olması D) l ve lll E) ll ve lll 79

7. BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN 10. Türkiye’nin dışsatımında sanayi ürünlerinin payı son YUN. İstanbul Rize yıllarda %90’ı aşmıştır. MARMARA İRAN DENİZİ Bursa Aşağıdaki sektörlerden hangisinin bu gelişmede- ki payı en çoktur? EGE DENİZİ İzmir Gaziantep A) İpekli dokuma B) Otomotiv IRAK C) Tütün ve sigara D) Orman ürünleri SURİYE AKDENİZ Aşağıdaki illerden hangisi dış alım ve dış satımın E ) Kuru meyve gerçekleştiği, gelen malların tüm ülkeye dağıtıldı- ğı büyük ölçekli ticaret merkezleri arasında gös- terilemez? A) İstanbul B) Gaziantep C) Rize D) Bursa E) İzmir 11. l. Zeytin ll. Dokuma lll. Kırmızı et lV. Kimya 8. l. İşlenmiş sanayi ürünü Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de iç ticarete ll. Tarım ürünü konu olan sanayi ürünleri arasında yer alır? lll. Sanayi ham maddeleri A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll D) ll ve lV E) lll ve lV Türkiye’de, yukarıdakilerden hangileri ticaretin geliştiği büyükşehirlere kırsal kesimlerden gön- derilir? A) Yalnız l B) l ve ll C) l ve lll D) ll ve lll E) l, ll ve lll B AKLINDA BULUNSUN İ L Türkiye’de İhracatta Önemli Yer Tutan Ürünler G İ Sanayi sektörü: Motorlu taşıtlar, kazan ve makineler, elektrikli eşya, kimyasal maddeler, beyaz eşya, demir- AYT COĞRAFYA SORU BANKASI 9. Türkiye’de iç ticaret hareketli bir yapıya sahiptir. S çelik ürünleri, tekstil-dokuma ürünleri, plastik, mobilya, A cam, seramik, çimento Bu canlılıkta; R M Tarım sektörü: Fındık, incir, tütün, zeytin, kuru üzüm, I. iklim çeşitliliğine bağlı olarak yetişen farklı tarım A kayısı, Antep fıstığı, pamuk, çay, turunçgiller, sebze, L tahıl, yağlı tohumlar, canlı hayvan, hayvansal ürünler ürünleri, Madencilik sektörü: Mermer, krom, bakır, bor minerali, II. nüfusun ve sanayi tesislerinin dağılımındaki tuz, alüminyum, feldspat dengesizlik, Türkiye’de İthalatta Önemli Yer Tutan Ürünler III. pazarlama ve reklamcılık faaliyetlerindeki deği- Petrol, doğal gaz, makineler, kazanlar, elektrikli ve elek- tronik cihazlar, bilgisayar, demir-çelik, plastik ürünler, şim ve gelişim motorlu kara taşıtları, silah ve mühimmat, kimyasal maddeler, optik ve tıbbi araç-gereçler, kâğıt, kauçuk, faktörlerinden hangilerinin etkili olduğu söylene- pirinç ve tropikal meyveler bilir? A) Yalnız l B) l ve ll C) l ve lll D) ll ve lll E) l, ll ve lll 92

TEST ÖSYM tipi Bu bölümdeki sorular sınavlarda çıkan sorular 1. Türkiye’de sulamalı tarımın yaygınlaşmasıyla paralelinde hazırlanmıştır. ortaya çıkacak sonuçlarla ilgili aşağıdaki bilgiler- 5. BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN den hangisi yanlıştır? YUN. ERM. A) Tarımsal üretim iklime bağımlı olmaktan kurtulur. Sinop B) Üretim miktarındaki dalgalanmalar önlenir. Iğdır C) Nadas alanları genişler, üretim ve verim artar. Çanakkale Bolu D) Yılda birden fazla ürün alınan yerler genişler. E) Göçler ve işsizlik azalır. EGE DENİZİ İRAN 2. Aşağıdaki endüstri kuruluşlarından hangisinin Mardin bulunduğu yerde bu tesisin ham madde olarak IRAK kullandığı yer altı zenginliği de çıkarılır? A) İskenderun demir - çelik fabrikası SURİYE B) Bursa Ovaakça (doğal gaz) termik santrali C) Karabük demir - çelik fabrikası AKDENİZ D) Samsun Karadeniz bakır işletmeleri E) Batman petrol rafinerisi Güneş enerjisiyle çalışan bir santral kurmak iste- yen Ali Bey yukarıdaki haritada gösterilen yöre- lerden hangisini seçerse üretim maliyetleri en az, verimlilik en çok olur? A) Mardin B) Iğdır C) Sinop D) Bolu E) Çanakkale 3. Aşağıdaki çalışma alanlarından hangisi hizmet sektörü kapsamında değildir? A) Ormancılık B 6. Aşağıdaki tabloda bazı kıta ve bölgelerdeki petrol re- B) Bankacılık ve sigortacılık İ zervi ve tüketim oranları gösterilmiştir. C) Ulaşım ve haberleşme L D) Eğitim ve kültür Bölge Rezerv (%) Tüketim (%) G İ Kuzey Amerika 5,5 30 E) Sosyal hizmetler Güney Amerika 8,9 6 S Avrupa / Asya 9,2 25,9 AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A Afrika 8,9 3,3 R Orta Doğu 63,3 6 M Asya / Pasifik 4,2 28,8 A 4. • Deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda rol L Tablodaki bilgilerden faydalanılarak aşağıdaki oynar. yargıların hangisine ulaşılabilir? • A) Petrol rezervi ile tüketim oranları paraleldir. • Fotosentezin oluşumunda görev alır. B) Bölgelerin nüfusu ile tüketim oranları paraleldir. Ölen canlıların çürüyerek ayrışmasıyla açığa çıkar ve atmosfere karışır. Yukarıda verilen bilgiler aşağıdakilerden hangi- C) Güney Yarım Küre’deki ülkelerde petrol rezervi siyle ilgilidir? daha fazladır. A) Fosfor B) Oksijen C) Su D) Rezerv ve tüketim oranları arasındaki farkın en çok olduğu yer Kuzey Amerika’dır. D) Karbondioksit E) Azot E) Gelişmişlik seviyesi yüksek olan yerlerde petrol tüketim oranları daha fazladır. 97

SARMAL TEST - 8 SARMAL TEST 1. Türkiye’de sanayileşme süreci yıldan yıla artmakta- 4. İnka, Aztek, Mezopotamya ve Akdeniz uygarlıkları dır. dünyadaki ilk kültür merkezlerinin bulunduğu mede- niyetler arasındadır. Bu durumun aşağıdaki sonuçlardan hangisini doğurması beklenmez? Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu uy- A) Enerji tüketiminin artması garlıkların yer aldığı ülkelerden değildir? B) İhracatta işlenmiş ürünlerin payının artması C) Kalkınma hızının artması A) Peru B) Irak C) Japonya D) Kalifiye eleman ihtiyacının azalması E) Dış ticaret açığının azalması D) Türkiye E) Meksika 5. l ll 2. Cumhuriyetin ilk yıllarında sanayiye büyük önem lll lV verilmiştir. Bu dönemdeki ilk adım 1923’te İzmir I. İktisat Kongresi’nde atılmış, bütün ekonomik sektör- lerimiz için olduğu gibi sanayi sektörü konusunda da gelişmeyi teşvik edici birçok önlem alınması karar- laştırılmıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yukarıda bah- sedilen gelişmeyi teşvik edici önlemlerden biri değildir? A) Sektöre eleman yetiştirecek eğitim öğretim ku- rumlarının açılması Yukarıdaki görsellerden hangileri Türk kültürü- nün simgeleri arasında yer alır? B) Ulaşım ağları ve araçlarının geliştirilmesi B C) Devletin ekonomideki etkisinin azaltılarak yatı- İ A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll rımlarda özel sektörün ön plana çıkarılması D) Kredi sağlayacak bankaların kurulması L D) ll ve lV E) lll ve lV G E) Fabrika kurmaya yarayacak makinelerin ithalin- İ den gümrük vergisinin alınmaması S AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A R 6. • Kayaç ve organik maddelerin ayrışma ürünlerin- M den oluşur. A • Denizlerdeki bitki ve hayvanların çürüdükten L sonraki yağlı kısımlarından oluşur. 3. Trabzon, Giresun, Bolu ve Ordu illerinin aşağıda- • Bitkisel maddelerin yer altında havasız bir or- ki ürünlerden hangisinin üretiminde ülke ekono- tamda taşlaşmasıyla oluşur. misine katkısı daha fazladır? • Basınç farkından kaynaklanan, havanın yer A) Pirinç B) Şeker pancarı C) Çay değiştirmesi sonucu oluşur. D) Tütün E) Fındık Yukarıda, aşağıdaki doğal kaynaklardan hangisi- nin oluşumuyla ilgili bilgi yoktur? A) Toprak B) Rüzgâr C) Petrol D) Toryum E) Kömür 118

TARIM – EKONOMİ İLİŞKİSİ Test (Fransa, Somali, Hindistan, Hollanda ve ABD) 5 1. Aşağıdakilerden hangisi bir ülkede tarımın gele- 5. Aşağıdaki grafikte bir ülkedeki çalışan nüfusun sek- neksel yöntemlerle yapıldığının kanıtı olarak gös- törel dağılışı verilmiştir. terilebilir? 2,6 A) Plantasyon tarım alanlarının fazla olması 24,9 Tarım B) Tarıma elverişli alanların fazla olması 72,5 Sanayi C) Seracılığın gelişmemiş olması Hizmet D) Birim alandan alınan verimin az olması E) Tarım alanlarında doğal gübre kullanımının yay- gın olması Grafikte verilen bilgilere göre, bu ülke aşağıdaki- lerden hangisi olabilir? 2. Topraklarının çoğu yeri tarıma elverişli olan Hol- A) Hindistan B) Nijerya C) Çin landa’da tarım ve hayvancılık entansif yöntemlerle D) Hollanda E) Endonezya yapılır. Alınan verim çok yüksektir. İhracatının yakla- şık %25’i tarıma dayalı ürünlerden oluşur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Hollanda’nın başlıca ihraç ürünleri arasında yer almaz? A) Sera sebzesi B) Çiçek soğanı 6. Gelişmişlik düzeyi çok farklılık gösteren ülkelerde C) Portakal D) Canlı hayvan gözlenen durumlardan biri de uygulanan tarım yön- temlerinin farklılık göstermesidir. E) Süt ürünleri Buna göre aşağıdakilerin hangisinde verilen ül- kelerdeki tarım yöntemleri daha fazla farklılık gösterir? A) Nijerya - Irak 3. Geçim tipi tarımın yaygın olduğu bir ülkede; B B) Somali - Fransa I. birim alandan alınan verim, İ C) Hollanda - Fransa II. tarımın doğal koşullara bağımlılığı, III. tarımda makine kullanım oranı L D) Japonya - İngiltere G özelliklerinden hangileri fazladır? İ E) Libya - Mısır A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll S A D) l ve lll E) ll ve lll AYT COĞRAFYA SORU BANKASI 4. I. Fransa R 7. Nemli tropikal ve subtropikal bölgelerin bazı bölüm- M lerinde, tümüyle satış için, ticari amaçla çok geniş A alanlarda bir veya bir kaç çeşit ürün yetiştirmeye da- L yalı tarım yöntemine plantasyon tarımı denir. Plan- II. Somali tasyonlarda genelde ileri yöntemlerle standart üretim III. Hollanda yapılır. Bu tür tarımda yetiştirilen ürünler özellikle Ku- IV. Hindistan zey Yarı Küre’nin sanayi bölgelerinde tüketilirler. Yukarıdaki ülkelerden hangisinde geçim tipi ta- Buna göre aşağıda verilen ürünlerden hangisi rım yapılmaktadır? tropikal kuşaktaki ülkelerde plantasyon tarımı ile yetiştirilen ürünlerden biri değildir? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll A) Kahve B) Mısır C) Kauçuk D) ll ve lV E) lll ve lV D) Muz E) Şeker pancarı 132

ÇEVRE KORUMA UYGULAMALARI VE ÇEVRESEL ÖRGÜTLER Test 4 1. Türkiye’de erozyon ve çölleşme tehlikesine dik- 2017 / LYS – 3 kat çekerek ağaçlandırma çalışmaları yapan çev- 4. Aşağıdakilerden hangisi atmosferdeki doğal reci kuruluş aşağıdakilerden hangisidir? dengenin korunması için alınabilecek önlemler- A) DHKD B) TEMA C) TURMEPA den biri değildir? A) Yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının yay- D) ÇEKÜL E) TURÇEV gınlaştırılması B) Orman örtüsü miktarının artırılması C) Termik santrallerde yeni teknolojilerin kullanılması D) Fazla karbon salan kuruluşlardan yüksek vergi alınması E) Hava ulaşımının teşvik edilmesi 2. İsveç, günümüzde çevre sorunlarının an az, çevre duyarlılığının en fazla olduğu ülkelerden biridir. Buna göre İsveç’in; I. ekolojik şehirler, II. kirleticilerin önlenmesi, 5. Aşağıdakilerden hangisi çevre sorunlarını azalt- III. sürdürülebilir ormancılık ma yöntemleri arasında sayılamaz? hedeflerinden hangileri çevre duyarlığının gös- tergeleri arasında sayılabilir? A) Çimento fabrikaları yapılırken yakınlardaki şehrin hâkim rüzgâr yönünün dikkate alınması A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll B) Toplu taşımacılığın yaygınlaştırılması D) l ve llI E) l, ll ve lll C) Sanayi tesislerinde arıtma tesisleri kurulmasının zorunlu olması D) Isınma için kömür kullanılan bir şehirde doğal B gazla ısınmanın yaygınlaştırılması İ L E) Taş ocaklarında kesme yöntemi yerine patlatma G yönteminin kullanılması İ 3. Aşağıdakilerden hangisi çevrenin korunmasıyla ilgili yapılan doğru uygulamalar arasında sayıla- S maz? A R AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A) Hâkim rüzgâr yönü batı olan bir şehirde çimento M 6. Greenpeace’in amacı dünyada yaşamın devamını fabrikasının şehrin doğusuna kurulması A sağlayan ekolojik ortamı desteklemektir. B) Enerji üretiminde alternatif enerji kaynaklarının payının artırılması L Bu amaçla Greenpeace; C) Hidroelektrik santrallerin verimliliğini artırmak için I. biyolojik çeşitliliği koruma, ormanlık sahalara kurulması II. uluslararası çevre sözleşmeleri yapma ve çevre D) Parfümeri sektöründe üretimde kullanılan klorof- korumaya yönelik yasaları çıkarma, lorokarbon gazının en aza indirilmesi III. barışı destekleme E) Termik santrallerin kullandığı suların çok sıcak iken ve arıtılmadan akarsulara dökülmesinin ya- çalışmalarından hangilerini yapar? saklanması A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve lll D) ll ve llI E) l, ll ve lll 154

9. BÖLÜM AYT / SOSYAL – 2 KONULARI (SÖZEL ALAN) NELER ÖĞRENECEĞİZ? ◗ BU BÖLÜMDE, LİSEDE HAFTADA 4 SAAT COĞRAFYA DERSİ ALAN ÖĞRENCİLERE YÖNELİK KAZANIMLARI KAPSAYAN KONULAR BULUN- MAKTADIR. BU KONUNUN ÖSYM SINAVINDAKİ YERİ ✔ AYT sınavlarında Sosyal Bilimler – 2 bölümünden 11 soru çıkmaktadır. Bu soruların içinde AYT EDB. SOS. – 1 ve TYT konularıyla ilgili sorular da yer almaktadır.

Test EKOSİSTEMLERİN İŞLEYİŞİ, SU EKOSİSTEMLERİ VE TÜRKİYE’NİN 1 KAYBOLAN SULAK ALANLARI – KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİMİ 1. Aşağıdakilerden hangisi bir orman ekosistemin- 4. Rüzgâr deki canlı unsurlar arasında yer alır? A) Hava B) Yer altı suları Yağış Soğuma-yoğunlaşma (Yağmur-Kar) Bitkilerin ve bulut oluşumu terlemesi Buharlaşma C) Toprak D) Ayrıştırıcılar YeYrearltatılaYtsbıeunaryakuaaslsıtvzııemsyuaer altı akışı Buharlaşma E) Göller Deniz Yüzey akışı Yevr eadlyteıünsziuezlyearskıualtaılrmınaısnı 2. İnsanlar yeryüzündeki sulardan her zaman doğrudan Yukarıdaki görselde verilen bilgilerden faydala- nılarak aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı faydalanamazlar. kesin olarak bulunabilir? Bu duruma yol açan faktörler arasında; A) Buharlaşan suyun yağışa dönüşmesi için hava sıcaklığı ne kadar olmalıdır? I. su varlığının bir bölümünün buz hâlinde ya da B) Su döngüsünün aşamaları nelerdir? kalıcı kar şeklinde olması, C) Su döngüsünün canlı hayatına etkileri nelerdir? II. bazı akarsuların rejiminin düzenli olması, III. bazı göllerin sularının acı, tuzlu ya da sodalı D) Yağışların ne kadarı yer altına sızar? olması E) Terleme yoluyla atmosfere katılan suyun yağış oluşumundaki payı ne kadardır? özelliklerinden hangileri sayılabilir? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve lll D) ll ve lll E) I, ll ve lll 2014 / LYS-3 B 5. Araştırmacı Daniel Fagre’nin “Normal koşullar altın- İ da jeolojik zaman ölçeğinde meydana gelen olaylar, L artık insan ömrü kadar kısa bir dönemde gerçekleşi- G yor.” sözü, bu değişmelerin ne kadar hızlı meydana İ geldiğini vurgulamaktadır. Klimatologlar önümüzdeki yıllarda ciddi anlamda iklim değişiklikleri olacağına 3. Türkiye’de son dönemde koruma altına alınan S dair bizleri uyarmaktadır. Gelecekte buzullaşmadan AYT COĞRAFYA SORU BANKASI A çok küresel ısınmanın ortaya çıkaracağı sonuçlar- alanların büyük bölümünü sulak alanlar oluştur- R dan korkulmaktadır. maktadır. M A Buna göre gelecekte küresel ısınmanın daha bü- Bu alanların koruma altına alınması, o yörede L yük bir tehdit olarak görülmesinde aşağıdakiler- aşağıdakilerden hangisi üzerinde daha az etki den hangisi belirleyici olmuştur? meydana getirir? A) Kültür balıkçılığının artması A) Atmosferdeki sera gazlarının artması B) Doğal bitki örtüsünün korunması C) Yer altı sularının beslenmesi B) Her yıl farklı sayıda tropikal siklon oluşması D) Hayvan varlığının korunması E) Turizm faaliyetlerinin artması C) Bazı yerlerde uzun yıllardır faal olmayan volkan- ların faaliyete geçmesi D) Nükleer santrallerdeki kazalara bağlı olarak at- mosfere radyasyon yayılması E) Enerji üretiminde alternatif enerji kaynaklarına yönelimin artması 163

Test ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER, 5 EKONOMİK FAALİYETLERİN SOSYOKÜLTÜREL ETKİLERİ – 2 1. Sermaye birikimi ve teknolojik gelişme üretimi etkile- 4. Üretim faaliyetleri yetiştirme ya da imalat şekillerinde yen temel özellikler arasındadır. olur. Buna göre aşağıdaki ülkelerden hangisinin bu Buna göre aşağıdaki ürünlerden hangisinin üre- özellikler bakımından daha elverişsiz olduğu tim şekli diğerlerinden farklıdır? söylenebilir? A) Kâğıt B) Kümes hayvanı A) Avustralya B) Hindistan C) İtalya D) Kanada E) Güney Kore C) Pamuk D) Domates E) Pirinç 2. BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN 5. Yeryüzünde farklı coğrafi özellikler ve bunlara bağlı YUN. ll l lll ERM. farklı ekonomik faaliyetler ve yaşam tarzları mev- lV cuttur. Tarımın, sanayinin, turizmin, madenciliğin ve ticaretin yaygın olarak yapıldığı bölgeler vardır. Bu bölgelerdeki ekonomik faaliyetler, insanların yaşam tarzlarının ve kültürlerinin temelini oluşturur. EGE DENİZİ lX BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN İRANX VllYUN. ERM. Zonguldak EGE DENİZİVlll İRANVIRAKKırıkkale AKDENİZ Vl AYT COĞRAFYA SORU BANKASI SURİYE Haritadaki numaralı yerlerin doğal koşulları göz Antalya IRAK önüne alınırsa, hangileri arasındaki dağıtım faa- SURİYE AKDENİZ liyeti üzerinde hem yer şekilleri hem de iklim ko- şullarının olumsuz etkisi en azdır? B Buna göre yukarıdaki haritada gösterilen numa- A) l ve ll B) lll ve lV C) V ve Vl İ ralı yerlerdeki nüfusun sosyokültürel yapısını en L D) Vll ve Vlll E) lX ve X G çok etkileyen ekonomik faaliyetler aşağıdakiler- İ den hangisinde verilmiştir? __A_n_ta_l_ya_ _ Z_o_n_g_u_l_d_a_k _K_ı_rı_k_k_a_le_ 3. Ham madde çabuk bozulabilir özellikte ise işleme S A) Sanayi Tarım Madencilik A B) Turizm Tarım Madencilik tesisinin konumunu belirlemede aşağıdakilerden R C) Tarım Madencilik hangisi etkili olur? M D) Tarım Sanayi Sanayi A E) Turizm Madencilik Turizm L Sanayi A) Pazar alanı B) Enerji sağlama olanakları 6. Aşağıdakilerden hangisi tüketimi etkileyen C) İşçi ücretleri D) Ham maddenin üretim bölgesi beşerî faktörlerden biri değildir? E) Tanıtım - reklâm A) Teknolojik gelişmeler B) Moda C) İş gücü D) Tanıtım E) Temel ihtiyaçlar 171

ÜLKELERİN NÜFUS POLİTİKALARI BÜYÜK ATLAS BÜYÜK OKYANUS OKYANUSU OKYANUS Nüfus artış HİNT hızını yükseltme OKYANUSU Nüfus artış hızını düşürme Koruma - Niteliği iyileştirme Müdahale yok Kaynak: UN DESA (BM Ekonomik ve Sosyal İlişkiler Departmanı - 2015)

TÜRKİYE’DEKİ SAKİN (CİTTASLOW) ŞEHİRLER – 2020 Kırklareli Vize Gerze Şavşat Gökçeada Sinop Artvin Çanakkale Sakarya Perşembe Uzundere Taraklı Ordu Erzurum Bolu Mudurnu Göynük Güdül İzmir Ahlat Seferihisar Bitlis Yenipazar Yalvaç Aydın Isparta Muğla Akyaka Eğirdir Köyceğiz Halfeti Şanlıurfa

TÜRKİYE’DE YETİŞTİRİLEN BAŞLICA TARIM ÜRÜNLERİ KARADENİZ KARADENİZ AKDENİZ 50 bin ton AKDENİZ 50 bin ton buğday şeker pancarı KARADENİZ KARADENİZ 5mbıinsırton AKDENİZ 10 bin ton pamuk AKDENİZ KARADENİZ KARADENİZ AKDENİZ p2irbininçton AKDENİZ Bin ton tütün KARADENİZ KARADENİZ AKDENİZ z5ebyitninton AKDENİZ Bin ton fındık AKDENİZ KARADENİZ Soğuğa dayanıklı ürünler: Buğday, arpa, çavdar, şeker pancarı, tütün, haşhaş, elma, 10 bin ton üzüm Çay Soğuğa dayanıksız ürünler: Muz, turunçgiller, zeytin, incir, çay Yaz kuraklığı isteyen ürünler: Buğday, arpa, pamuk, mercimek Su isteği çok olan ürünler: Çay, fındık, pirinç, mısır

EGE DENİZİBUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN İRAN YUN. ERM. Çeltek Soma Orhaneli ÇayırhanDodurga IRAK Tavşanlı Çıkarım alanı Tunçbilek Termik santral Seyitömer GÜRCİSTAN TÜRKİYE’DE YeYnaitkaöğyan Afşin-Elbistan ERM. ENERJİ SURİYE KAYNAKLARI Linyit AKDENİZ KARADENİZ BUL. Hamitabat YUN. Hayrabolu Akçakoca EGE DENİZİ İRAN Mardin-Çamurlu AKDENİZ SURİYE IRAK Doğal gaz Çıkarım alanı BUL. KARADENİZ GÜRCİSTAN YUN. ERM. İzmit İzmir (TÜPRAŞ) Kırıkkale (STAR) (Orta Anadolu) EGE DENİZİ Kurtalan İRAN İzmir (Aliağa) Diyarbakır Siirt AKDENİZ Mersin Kâhta Batman (ATAŞ) IRAK SURİYE Çıkarım alanları Rafineri Petrol Çanakkale- Afyon Tuzla Manisa- Alaşehir Aydın- Denizli- Germencik Sarayköy Jeotermal Jeotermal santraller Jeotermal kaynakların konut ya da seralarda ısıtmada kullanıldığı alanlar

DÜNYA MİRAS LİSTESİNDE TÜRKİYE (2018) BUL. 10.Edirne Selimiye Camii ve KARADENİZ GÜRCİSTAN Külliyesi (Edirne) [2011] YUN. 1.İstanbul’un Tarihi ERM. Alanları [1985] 8.Safranbolu Şehri 16.Ani Arkeolojik Alanı (Karabük) [1994] 4.Hattuşa (Boğazköy) - (Kars) [2016] 9.Troya Antik Kenti 13.Bursa ve Cumalıkızık: Hitit Başkenti (Çorum) [1986] (Çanakkale) [1998] Osmanlı İmp. Doğuşu (Bursa) [2014] 2.Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985] EGE DENİZİ İRAN 12.Bergama Çok Katmanlı Kültürel 3.Göreme Milli Parkı ve Peyzaj Alanı (İzmir) [2014] Kapadokya (Nevşehir) [1985] 15.Efes (İzmir) [2015] 11.Çatalhöyük Neolitik Kenti 5.Nemrut Dağı (Adıyaman - 14.Diyarbakır Kalesi ve 17.Afrodisias (Konya) [2012] Kâhta) [1987] Hevsel Bahçeleri [2015] (Aydın) [2017] 6.Pamukkale-Hierapolis 18. Göbeklitepe Arkeolojik IRAK (Denizli) [1988] Alanı (Şanlıurfa) [2018] 7.Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988] KKTC SURİYE AKDENİZ KÜLTÜREL OLARAK LİSTEDE OLAN VARLIKLAR KARMA (DOĞAL VE KÜLTÜREL ) OLARAK LİSTEDE OLAN VARLIKLAR ►İstanbul’un Tarihî Alanları [1985] ►Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) [2014] ►Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985] ►Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) [2014] ►Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) [1985] ►Hattuşa (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum) [1986] ►Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri [2015] ►Pamukkale-Hierapolis (Denizli) [1988] ►Nemrut Dağı (Adıyaman - Kahta) [1987] ►Efes (İzmir) [2015] ►Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988] ►Ani Arkeolojik Alanı (Kars) [2016] hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye ►Safranbolu Şehri (Karabük) [1994] ►Afrodisias (Aydın) [2017] alınmıştır. ►Troya Antik Kenti (Çanakkale) [1998] ►Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (Şanlıurfa) [2018] ►Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011] ►Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012] kültürel olarak;