TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI

TYT-AYT SORU BANKASI YKSYükKsuerkuömğlraertıimSınavı ➘ Sınav Kadar Kolay Sınav Kadar Zor ➘ 20 S mülasyon Paragraf Deneme İlavel ➘ ÖSYM’n nTüm Sınavları İç n ➘Yen Nes l Paragraf Soruları ➘ Görsel Okuma Soruları ➘ Akıllı Kâğıtlar VİDEO ÇÖZÜMLÜ Mehmet DURMAZ Serbay YİĞİT Sel m AKGÜL

SARMAL AKILLI KAĞITLAR TESTLER VİDEO ÇÖZÜMLER TAM HÜCRELEME ÖĞRENMEYİ PEKİŞTİREN, UNUTMAYI ENGELLEYEN, SİMÜLASYON TEKRARLA ÖĞRENMEYİ TESTLERİ SAĞLAYAN TESTLER SINAVDA ÇIKMASI MUHTEMEL KURGULU TİPİ SORULAR YENİ NESİL SORULARDAN OLUŞAN TESTLER ÖSYM’NİN DİLİNE, TARZINA KONU ÖĞRENCİYİ AŞİNA KILAN TESTLERİ SORULARIN OLUŞTURDUĞU TESTLER KONUYU ÖĞRETEN KAVRATAN SORULARDAN OLUŞAN TESTLER w o mc o m w ww..sbasramkiallliptaohrttaal..c w w ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ SİSTEME ÜYELİK FORMUNU TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ. DOLDURUNUZ. İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE OLMASIN DİLEDİĞİNİZ İNDİREBİLİRSİNİZ. PLATFORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ. BİLGİ SARMAL VİDEO VİDEOLAR CEBİNE GELSİN UYGULAMAYI İNDİR İNDİR

1. ÜNİTE PARAGRAFTA ANLATIM NELER ÖĞRENECEĞİZ? ◗ ANLATIM TÜRLERİ ◗ DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI BU KONUNUN ÖSYM SINAVINDAKİ YERİ ✔ ÖSYM sınavlarında hemen her yıl hem birinci hem ikinci basamak sınavında anlatım türleri (biçimleri) ve dü- şünceyi geliştirme yolları konusuyla ilgili birkaç soru so- rulmaktadır. Bu alandaki soruları iyi çözmek istiyorsanız konuyu en iyi şekilde kavramanız gerekir.

SARMAL BİLGİ • Her metnin bir anlatım biçimi vardır. Bu tür soruları doğru çözebilmek için düşünceyi geliştirme yollarının püf nokta- ları bilinmelidir. • Masal, fabl, roman, hikâye gibi olay çevresinde oluşan metinlerde daha çok öyküleme ve betimlemeye yer verilir. • Öyküleme, olayın ön planda olduğu; kişi, yer ve zaman unsurlarına yer verilen metinlerde kullanılır. • Betimleme, kelimelerle resim yapma sanatıdır. Metin okunduğunda zihinde bir tablo, resim canlanıyorsa orada betimleme yapılmıştır. Betimlemelerde sıfatlara çokça yer verilir. • Makale, deneme, fıkra, biyografi, eleştiri gibi düşüncenin ön planda olduğu metinlerde açıklama, tartışma, tanımla- ma, örnekleme, karşılaştırma, benzetme, alıntı yapma ve tanık göstermeye başvurulur. • Açıklama, bilgi vermek amacıyla yazılan metinlerde kullanılır. Sözcükler gerçek anlamda kullanılır, nesnel ifadelere yer verilir. • Tartışma, bir düşünceyi çürütmek veya bir düşünceyi benimsetmek için başvurulan bir yöntemdir. Tez ve antitez vardır. Sorularla okuyucunun dikkati çekilebilir. • Tanımlama bir nesnenin, varlığın ne olduğunu anlatan cümlelerdir. • Örnekleme, açıklama yapılırken örneklere yer vermektir. • Karşılaştırma, iki nesne veya varlığın kıyaslanmasıdır. • Benzetme, aralarında anlam ilgisi olan iki unsurdan zayıf olanın, güçlüye yakıştırılmasıdır. “Gibi, misali, sanki, ben- zer” gibi kelimelere yer verilir. • Alıntı yapma, metinde başka birine ait olan bir yargı, cümle kullanmaktır. • Tanık gösterme, düşüncelerini kanıtlamak için yazarın anlattığı konuda uzman olan birinin yazarın düşüncesine benzer bir yargısını alıntı yaparak kullanmasıdır. 2014 / LYS ÇÖZÜM Teknoloji ve endüstri hiç kuşkusuz bizler için vaz- “Teknolojik ve endüstriyel uygulamalar eskiye geçilmez bir değere sahiptir. Ulaşımı ve iletişimi göre o kadar yaygınlaştı ki...” anlatımında kar- hızlandırıp çeşitlendiren, yaşamı her yönüyle kolay- şılaştırma yapılmıştır. Teknolojik ve endüstriyel laştırıp zenginleştiren, bizleri eğlendirip dinlendiren uygulamaların eski durumuyla bugünkü durumu teknolojik ve endüstriyel uygulamalar eskiye göre o karşılaştırılmıştır. “Elektronik, iletişim ve bilgisa- kadar yaygınlaştı ki artık onlarsız tek bir anımızı bile yar alanlarındaki gelişmeler” örnek verilmiştir. geçiremez olduk. Özellikle elektronik, iletişim ve bil- Parçada teknoloji ve endüstrinin gelişimi ile ilgili gisayar alanlarındaki gelişmeler, çevremizin yapay- açıklama yapılmıştır. Yazar, teknoloji ve endüst- lık ve sanallık düzeyini her geçen gün biraz daha ri alanlarında kendi düşüncesini açıkladığı için artırmaktadır. Sonuçta, önceki yüzyıllarda yaşamış parçada öznel bir anlatım vardır. Eylemler I. tekil olanlar için “inanılmaz bir hayal âlemi” sayılabile- kişiyle çekimlenmediği için (geldim, başladım, al- cek bir dünyaya sahip olduk. Öyle ki parlak şehir dım...) bu parçada birinci tekil kişili anlatım yok- ışıklarının örtüp kapatması nedeniyle bir süreden tur. beri âdeta unuttuğumuz “yıldızlı semalar”dan son- ra, bilhassa büyük yerleşim merkezlerinde, güneşli Yanıt E gökyüzü bile gittikçe yükselen binalar tarafından artık maskelenmeye başlandı. Çocuklarımız, yer- yüzünde yaşamakta olan bitki ve hayvan türlerini, bilgisayar oyunları ve filmlerin sanal kahramanları kadar olsun tanıyamaz, insanlar zorunlu olmadıkça birbirleriyle iletişim kurmaz hâle geldiler. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) Karşılaştırma yapılmıştır. B) Örneklemeden yararlanılmıştır. C) Açıklama yapılmıştır. D) Öznellik söz konusudur. E) Birinci tekil kişili anlatımdan yararlanılmıştır.

PARAGRAFTA ANLATIM Test 2 1. Yaşar Kemal, “Deniz Küstü”de İstanbul’un tüke- nişini anlatıyor. Enine boyuna, geniş bir coğraf- 3 ve 4. soruları aşağıdaki parçayı yada bu tükenişi anlatırken insanların dramlarını okuyarak çözünüz. da dile getiriyor. “Deniz Küstü” Yaşar Kemal’in ilk İstanbul romanı. Ama içinde İstanbullu olmayan Minik dalgacıklar üzerinde güneşin altın gibi ışıl- bir İstanbul romanı yazıyor Yaşar Kemal. Roma- nın iki kahramanından biri olan “Balıkçı Selim”, dadığı pırıl pırıl bir sabahtı. Sahilden bir mil uzak- Kafkasya göçmeni bir Çerkez; öbürü ise Karade- lıkta, denizi kucaklarcasına ilerleyen bir balıkçı nizli bir delikanlı olan Rizeli Zeynel. Büyük zengin teknesi, martılara kahvaltı zamanının geldiğini Veziroğlu da Zeynel’in çocukluk arkadaşı Dursun haber veriyordu. Binlerce martı, bir lokma yiye- Kemal de Anadolu’dan gelmiş kişilerdir. Dolayı- cek için mücadeleye girişmişti bile. İşte zor bir gün sıyla Yaşar Kemal; İstanbul’un sadece bu kişile- daha başlıyordu. Sahilin ve teknenin çok ötesinde rin bulunabileceği yerleri yani Yeni Cami yöresi, bir martı, Jonathan Livingston, tek başına uçuş Eminönü, Köprü, Unkapanı, Kumkapı, Menekşe, çalışmaları yapıyordu. 100 fite yükseldiğinde per- Çiçek Pazarı gibi yerleri anlatıyor. deli ayaklarını kaydırıyor ve ona acı veren bir ka- vis oluşturabilmek için kanatlarını iyice geriyordu. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım bi- çimlerinden hangisi ağır basmaktadır? 3. Bu parçayla ilgili aşağıdaki değerlendirmeler- A) Tartışmacı den hangisi yanlıştır? A) Gözlem gücünden yararlanılmıştır. B) Kanıtlayıcı B) Betimlemelere yer verilmiştir. C) Öyküleyici anlatıma başvurulmuştur. C) Açıklayıcı D) Günün belli bir zaman kesitinde yaşananlar D) Öyküleyici anlatılmıştır. E) Yazarın amacı bilgi vermektir. E) Betimleyici TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 2. İnsanları başarıya götüren önemli bir etkendir, 4. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- yarışma duygusu. Başkasından üstün olmak ya gisi yoktur? da onun gerisinde kalmamak, çok önemli bir mo- A) Teşhise (kişileştirme) ve teşbihe (benzetme- tivasyon kaynağıdır. “Düşman yoksa da onu inşa etmek gereklidir.” diye yazmıştı Umberto Eco. ye) yer verme Gerçekten de rakibin veya düşmanın varlığı, sa- B) Mecaz anlamlı sözcüklerden yararlanma hip olunan değerlerin gözden geçirilmesine ve C) Niteleyici sözcük kullanma onların iyileştirilmesine kaynaklık eder. D) Yer, zaman, kişi ve olay ögelerine dayanma E) Kurmacadan uzak, gerçeğe bağlı anlatıma Bu parçada dile getirilen düşünceyi inandırıcı başvurma kılmak için aşağıdakilerden hangisine başvu- rulmuştur? A) Karşılaştırmaya B) Örnek vermeye C) Tanık göstermeye D) Benzetme E) Yinelemelere 12

SARMAL BİLGİ Metnin ana fikri ile ilgili her sınavda bir veya iki soru sorulmaktadır. Aşağıda belirtilen soru kalıpları bu kazanımla ilgilidir: 1. Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir? 2. Bu parçada verilmek istenen mesaj aşağıdakilerden hangisidir? 3. Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? 4. Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerden hangisidir? 5. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt vermek amacıyla yazılmıştır? • Metnin ana fikri, yazarın okuyucuya vermek istediği mesajdır. Yazar, metni oluştururken okuyucuya vereceği mesa- jını oluşturabilmek için çeşitli yollara başvurur. • Tümdengelim paragraflarında parçanın girişinde ana düşünceyi ortaya koyar. Sonraki bölümlerde ise bunu açıklar. • Tümevarım paragraflarında girişte açıklamalar yapar, parçanın sonunda da ana düşünceyi verir. • Bazı paragraflarda ise yazar ana düşünceyi doğrudan söylemez, parçanın tamamına yayar. • Bu tür sorular çözülürken paragraf dikkatli bir şekilde okunur ve soruya hiçbir şekilde yorum katılmaz. Yani yazarın ortaya koyduğu ifadelerin dışına çıkılmaz. • Tekrarlanan kavramlar, anahtar sözcükler ana düşünceyi bulmaya yardımcı olur. • Soru kökü dikkatli bir şekilde okunduğunda ana düşüncenin nasıl bulunması gerektiği ile ilgili ipuçları verir. • “Anlatılmak istenen nedir?” şeklindeki sorular, yazarın bir düşünceyi farklı ifadelerle tekrar ettiği paragraflarla ilgi- lidir. Bu tür sorularda yazar ana düşünceyi ortaya koyar. Daha sonra bunu iyice pekiştirmek için farklı örnekler ve cümlelerle aynı mesajı vermeye çalışır. Yazarın ısrarla tekrarladığı düşünce, parçada vurgulanan düşüncedir. 2016 / LYS ÇÖZÜM Eskiden bir şehrin mahallesini oluşturabilecek bü- Parçada, kentlerde yaşayan insanların zamanla yüklükte bir insan topluluğu, günümüzde tek bir birbirlerine yabancılaştığından yakınılmaktadır. apartmana sığdırılmış durumdadır. Arada şu fark Bu anlam C seçeneğinde verilmiştir. var ki eskiden aynı mahallede oturanlar birbirlerini tanırdı. Günümüzde ise aynı apartmanda oturanlar, Yanıt C kapı komşusu olanlar bile artık birbirlerini tanımıyor; TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI kaldı ki hemşehriler birbirini tanısın. Sahi eskiden bir de hemşehrilik kavramımız vardı. Artık bu kavram- dan da uzaklaşmış bulunuyoruz. Şimdi düşünün bir kere, birbirine hemşehri gözü ile bakan Ankaralılar, İstanbullular, İzmirliler kalmış mıdır? Bu parçada asıl yakınılan durum aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Kentlerde yaşayan insanlar arasında akrabalık ilişkilerinin zayıflaması B) Kalabalıklar içinde yaşasa da insanın iç dünyasında yalnız olması C) Kentlerin, bir araya getirdiği insanları zamanla birbirine yabancılaştırması D) Hemşehri kavramının günümüzde farklı bir an- lam kazanması E) Büyük kentlerde mahallenin yerini büyük apartmanların alması 26

PARAGRAFTA KONU VE ANA DÜŞÜNCE Test 2 1. Peygamberlere, inandıklarını savunmaktan vaz- 3. Bir yerde okumuştum. Kızılderililerin şöyle bir de- geçmeleri için baskılar uygulanmış, işkenceler yişi varmış: “Bir insanı yargılamadan önce gökte edilmiş, bazen de rüşvet teklif edilmiştir. Ama üç ay eskiyinceye kadar onun makosenleriyle onlar vicdanlarıyla çelişmemişler, inandıklarını yürü.” O kadar hoşuma gitti ki unutmamak için bir sonuna kadar savunmuşlardır. Peygamberler, deftere hemen not ettim. Evet, gerçekten de dışa- insanların yozlaştıkları ve adaletsizlik yaptıkları rıdan bakınca pek çok yaşam; yanlış, mantıksız için felaketlere maruz kalacaklarını, her türlü riski ve delice gelebilir. Dışarıda kaldığın sürece insan- göze alarak söylemiş ve vicdanına göre hareket ları ve ilişkilerini yanlış yargılayabilirsin. Yalnızca etmiştir. Filozoflar, bilgilerinin ve bilinçlerinin ge- gökte üç ay eskiyinceye kadar makosenleriyle reğini yapmışlardır. Mesela Sokrates, uzlaşmaya yürüdüğün insanın dürtülerinin, duygularının kişiyi vararak kendini aldatmak yerine baldıran zehrini şöyle değil de böyle davranmaya mecbur bıraktı- içip ölmeyi tercih etmiştir. Hiçbir baskı bilginlerin ğını anlayabilirsin. Anlayış, bilgiçliğin kibriyle değil doğruları haykırmasını, düşünürlerin ilkeleri sa- alçak gönüllülükle doğar. vunmasını, peygamberlerin ahlakı yükseltmelerini önleyememiştir. İnsanların tamamı için geçerli bir Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisi- mücadele alanıdır bu. dir? Bu parçanın bütününde aşağıdakilerden han- A) İnsanları değerlendirmede empatinin önemi gisinden söz edilmektedir? B) Hoşgörünün bir sınırının olması gerektiği A) Gerçekleri savunmanın gerekliliğinden C) Eleştirinin öz eleştiriden daha kolay yapıldığı B) Din adamlarının inançlarını savunma biçimle- rinden D) İnsanları sevmenin insanın görevi olduğu C) Vicdanın nasıl bir duygu olduğundan E) Her insanın mantık kurallarıyla hareket etmesi gerektiği D) Vicdansızlığın insanı insan olmaktan çıkardı- ğından E) İnsanların inandıkları uğruna verdikleri müca- deleden TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 2. (I) Okumak, bir ucunda yazarın bir ucunda oku- 4. (I) Güzelim dereler, hoyratça kurutuluyor; can- yucunun bulunduğu etkili bir iletişim etkinliğidir. lılar acımasızca yok ediliyor. (II) Denizler, her (II) Okuyucu, okuduğu metinde yazarın iletilerini geçen gün balıksız kalıyor ve yüzünü ekşitiyor. algılar. (III) Yazarın düşünüp tasarladıkları, yaz- (III) Doymak bilmeyen insanların doğayı yok edi- dığı metne bir şekilde sızmıştır. (IV) Zaten yazar, şinin kaynağında ne var, bunu araştırmak gere- bir şeyleri birilerine söylemek zorunda kaldığı için kir. (IV) Bir insan ancak yaşamayı sevmiyorsa yazar olmuştur. (V) Yayımlanmayacağı düşünce- doğayı yok edebilir. (V) Bu gerçeğin farkına var- siyle günlüklerde bile bir gün birilerinin okuyacağı mamız gerekiyor artık. düşüncesiyle mutlaka bir ileti yer alır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangi- Bu parçanın ana düşüncesi numaralanmış cümlelerden hangisidir? sinde parçanın ana düşüncesi dile getirilmiş- tir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. A) IV. B) V. C) I. D) II. E) III. 30

PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE Test 2 TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 1. Doğum sonrası depresyon mutlaka tedavi edil- 3. Son altı yıldır ülkemizde yapılan Transanatolie mesi gereken bir sorundur. Diğer depresyonlarda Ralli Raid adlı motor yarışları için 20 Ağustos’ta olduğu gibi depresyon ilaçları ve psikoterapi etki- yedinci kez start verilecek. 27 Ağustos’ta sona lidir. Emzirme devam ettiği zaman tedavi, endişe erecek olan bu yarışın parkurunda bu yıl değişik- yaratabilir. Sütle bebeğe ilaç geçebilir. Bebek üs- lik yapıldı. Uluslararası yayın kuruluşlarının izleyip tündeki etkileri denenmiş ilaçlar, anne ve bebek izleteceği bu yarış, dünyanın en zorlu rallisi olan izlenerek gerektiğinde kullanılabilir. Anne sütü, Dakar Rallisi’nden sonraki en zor ralli olma özel- bebek için önemlidir. Ama hayat dolu, onunla ilgi- liği taşıması ve İtalya, Fransa, Portekiz, İspan- lenebilen ve bağ kuran anne çok daha önemlidir. ya, Hollanda, Yunanistan, Azerbaycan ve Türkiye Bunları ise ancak sağlıklı bir anne gerçekleştire- gibi ülkelerden dünyaca tanınmış motorcuların bilir. Bu nedenle anne sağlığı ön plana alınmalı; katılması nedeniyle sıkıntılı günler geçiren turizm gerekirse bebek, başka şekilde beslenmeli fakat sektörümüz için iyi bir reklam olacak. İzmir’den anne mutlaka tedavi edilmelidir. start alıp Samsun’da sona erecek olan 3 bin km’lik yol boyunca yayıncılar, ülkemizin güzelliklerini de Bu parçadan kesin olarak çıkarılabilecek yar- dünyaya servis etmiş olacak. gılar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? Bu parçada hakkında bilgi verilen “Transanato- A) Annenin ilaç aldığı dönemlerde bebek, annesi lie Ralli Raid” adlı yarışla ilgili aşağıdaki soru- tarafından hiçbir şekilde emzirilmemelidir. lardan hangisinin yanıtına yer verilmemiştir? B) Bebeğin gelişiminde sağlıklı ve ilgili bir anne A) Yarış, hangi araçlarla yapılmaktadır? çok büyük öneme sahiptir. B) Yarışın başlangıç ve bitiş yeri neresidir? C) Doğum sonrası depresyonlarının ilaçlı ve ilaç- sız tedavi yöntemleri mevcuttur. C) Yarışın ülkemize katkısı hangi yöndedir? D) Bazı ilaçların zararlı etkileri emzirme sırasın- D) Yarışa hangi ülkelerin sporcuları katılmaktadır? da bebeğe geçebilmektedir. E) Yarışın parkurunda neden değişiklik yapılmış- E) Emzirme devam ederken anneye tedavi tır? uygulanması, bebeğin sağlığı açısından kaygı uyandıracak özellikler taşır. 4. Aile, biyolojik ilişkiler içindeki fertlerden oluşur ve insan türünün devamını sağlayan bir kurumdur. Aynı zamanda toplumsallaşma sürecinin ilk or- 2. Mutluluk, kazançtan başka şeylere bağlıdır. Eğer taya çıktığı, karşılıklı ilişkilerin belirli kurallar doğ- rultusunda gerçekleştiği, toplumun o güne kadar insan bildiklerinin üstüne yeni bir şeyler koyabili- biriktirdiği maddi ve manevi zenginlikleri kuşaktan yorsa, bazı işlerin yapılması işini üstlenebiliyor ve kuşağa aktaran psikolojik, ekonomik, toplumsal, onu gerçekleştirmeyi önemsiyorsa, başka insan- hukuksal yönleri bulunan toplumsal bir kurumdur. ların hayatına katkıda bulunuyorsa, bütün bunlar- Toplumun yapı taşıdır. dan dolayı saygı görüyorsa mutluluğu yakalama şansı yükseliyor demektir. Aşağıdakilerden hangisi aile kurumunun bu parçada üzerinde durulan işlevlerinden biri Bu parçada insanın mutlu olması için gerekli değildir? görülenler arasında aşağıdakilerden hangisi- ne yer verilmemiştir? A) İnsan soyunu devam ettirme A) İnsanın sevdiği işi yapması B) Kültür aktarımını gerçekleştirme B) İnsanın sorumluluk alması C) Bireyleri sosyalleştirme C) İnsanın başka insanlara yararlı olması D) Sosyal yapının oluşumunda temel olma D) İnsanın yaptıklarıyla takdir görmesi E) Bireye evrensel değerleri aşılama E) İnsanın öğrenme konusunda yerinde sayma- ması 52

SARMAL TEST SARMAL TEST – 1 1. Yeni sanat, yeni biçimle değil, yeni insanla başlar. 3. O yıllarda yaşadığımız kışlar çok farklıydı. Kasım TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI Henüz ben de kendi şiirimi yazamadım diyebilirim ayında gece dışarıda bırakılmış bir kova suyun buna göre. Ona bir gün ulaşır mıyım, bilinmez. ya da küçük bir su birikintisinin üzerinde belli be- Fakat ölünce de okutacağım şiiri yazmak için lirsiz fark edilen ince buz tabakası, kışın kapıda umudumu yitirmedim daha. Ölümsüzlüğü yakala- olduğunu haber verirdi bize. Günlerce yağan yan şairlerin varlığı ise en büyük tesellimdir. Kara- kar, özellikle bizim köyde, yaşamı küçük ve özel caoğlan, Yunus Emre, Nazım Hikmet, Necip Fa- mekânlarda, dışarıdan birilerinin görmesine ola- zıl, Edip Cansever, Cemal Süreya ve diğer ustalar nak vermeyen bembeyaz bir örtüyle gizlerdi. Bü- yaşıyorlar ve ölmeyecekler. Belki ben de katılırım tün bir kış boyunca yan yana, arkaya, öne, alta, aralarına. üste dizilmiş, devleşmiş beyaz yumurtaları andı- ran tepelerle çevrili çevremizde bu beyaz kabuğu Bu parçanın anlatımında aşağıdaki düşünceyi çatlatıp delerek yaşamın fışkırması nisan ayı or- geliştirme yollarından hangisi ağır basmakta- talarını bulurdu. Güney yamaçlarda karların ara- dır? sında görülen küçük bir toprak adacık hepimize A) Tanımlama büyük bir müjdenin sevincini yaşatırdı. B) Örnekleme C) Sayısal verilerden yararlanma Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han- D) Tanık gösterme E) Kişileştirme gisi söylenemez? 2. Akşam bulutları bostanın ardındaki tepelerde A) Kanı değiştirme amacı bulunmaktadır. kümelenirken arka avludaki çeşmeden küçük B) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. mermer havuza biteviye dökülen incecik suyun çıkardığı sesler, isli lamba ışıklarının aydınlattığı C) Betimleme yapılmıştır. avlunun taş duvarlarında kırılıyordu. Çelik soğuk- luğunda, mavilenmiş aceleci bir akşam esintisi D) Benzetmeye yer verilmiştir. Nur Mehmet Efendi’nin göğsüne ve yüzüne doku- narak uzaklaştı. Gözlerini araladı. Oturduğu tahta E) Nitelik bildiren sözcükler kullanılmıştır. kanepede uyuşmuş, kendinden geçer olmuştu. Ellerinden destek alarak yavaş yavaş doğruldu... 4. Bir İngiliz başbakanı, “Ben Shakespeare’i Okudukça yüreğinin duvarlarını yonga yonga in- celtip şeffaflaştıran, ışığın girmesini sağlayan, Hindistan’a değişmem.” demişti. Neden? Çün- yanı başındaki masada duran kitabını okşadı. kü Hindistansız bir İngiltere düşünülebilir ama Shakespearesiz düşünülemez. Shakespeare’e, Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden söy- Goethe’ye, Shiller’e benzeyen yıldızlar sayısınca şairimiz var. Bunca şair arasında özellikle iki tane- lenemez? si güneşle ay gibi diğerlerinden ayrılıyor: Mevlana A) Betimleyici ögeler kullanılmıştır. ve Yunus Emre. Bu iki mutasavvıf şair tam yedi B) Farklı duyulardan yararlanılmıştır. asırdır, eserleri ve fikirleriyle âdeta birer akademi C) Kişileştirme yapılmıştır. görevi görmüşler ve milletimizi yeni bir ruh kalıbı- D) Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir. na dökmüşler; yeniden şekillendirmişlerdir. E) Karşıtlıklara yer verilmiştir. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Aktarma cümle kullanılmıştır. B) Örneklemeden yararlanılmıştır. C) Benzetmeye başvurulmuştur. D) Öznellik ağır basmıştır. E) Kişileştirme yapılmıştır. 77

10. ---- Ama söz konusu sağlık olunca bunun tam tersi 12. I. – …… TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI – Değil. Bir şey, antika olabilmek için en geçerli oluyor. Ensesi kalın kişilerin sağlığı daha kolay bozuluyor. Bunun birinci nedeni, ense ka- az yüz yılı devirmeli. Bir de işin sanatsal lınlaştıkça uyku apnesi riskinin çoğalması. Çene boyutu var. Eserin sanatsal boyutu yoksa yapısı geride, boynu kısa, ensesi kalın erkeklerde zaten antika olamaz. 43, kadınlarda 38 cm’den daha geniş ense çevre- si olanlarda gece uykuda solunum durmalarına da II. – …… horlama problemlerine de sık rastlanıyor. Ayrıca – Elbette. Sanatçıların; yaratılışı, oluşumu, aynı kişilerde insülin direnci ve obezite problemle- rine de beklenenden daha sık rastlanıyor. insanı, doğayı, hayvanları sorgulayarak ortaya çıkardıkları tüm eserler, antikanın Bu parçanın başına getirilmesi en uygun söz felsefesini oluşturuyor. aşağıdakilerden hangisidir? III. – …… A) Ensesi kalın biri olmak, günlük söyleyiş pra- – Böyle bir kural yok. Tamamen antika tiğinde “güçlü kuvvetli, karnı tok, sırtı pek” olmak anlamına geliyor. olmasa bile eski bir gramofon, bir pikap ya da küçük bir obje… Artık bütçenize, B) Ensesi kalın insanların çeşitli sağlık sorunları- zevkinize uygun ne varsa toplayabilirsiniz. na karşı hassas olmaları gerekiyor. IV. – …… C) Yeme içme, giyim kuşam, gezme tozma gibi – Antikalarda ve sanat eserlerinde doğru etkinlikler konusunda insanlar bazen çok cimri olabiliyor. parçalar alınırsa fevkaladenin fevkinde yatırım aracı olur. Üstelik zaman içinde D) Doğal gıdalarla beslenen insanların sağlık değerine değer katar. sorunları yaşama riski daha düşüktür. Yukarıda mülakat yapan kişinin soruları gizlen- E) Sağlığımızın çabucak bozulmasını istemi- miş, kendisiyle mülakat yapılan kişinin cevapları yorsak kızartmalardan uzak durmalı, yüksek verilmiştir. kalorili besinleri fazla tüketmemeliyiz. Aşağıdakilerden hangisi cevaplardan herhan- gi birine yöneltilmiş sorulardan biri olamaz? 11. (I) Hızlı tren denince akla gelen ilk ülke olan A) Antika eşyalar, iyi bir yatırım aracı mıdır? Japonya’nın bu konudaki karnesi dikkat çekici ra- B) Antika sahibi olmak için çok mu zengin olma- kamlarla dolu. (II) Birçok ülkede de tecrübelerini lıyız? aktarmak üzere yola çıktıklarını belirten Japon yetkililer, bu konuda kararlı olduklarını belirtiyor- C) Antikanın kendine özgü bir felsefesi var mı? lar. (III) 320 km hız, bir dakikayı aşmayan gecik- me süreleri ve elli yıldan beri sıfır ölümlü kaza. D) Antika eşyaları nerelerden almamızı tavsiye (IV) Türkiye ile ilgili bir planınız var mı sorusuna da edersiniz? “Eğer böyle bir talep olursa niye olmasın?” ceva- bını veriyorlar. (V) AB regülasyonları, Japonya’nın E) Her eski eşya antika mıdır? hızlı tren sisteminden biraz farklı ama istenirse bu farklılığı aşabileceklerini belirtiyorlar. Bu parçanın akışındaki bozukluğu gidermek ÖNEMLİ için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? Paragraf oluşturma sorularında bağlaçların ve bağ- A) I. cümle ile V. cümle yer değiştirmeli. layıcı unsurların “Bu yüzden, bundan dolayı, ayrı- ca, bununla birlikte, buna karşın, nitekim, hatta, B) II. ve III. cümle yer değiştirmeli. üstelik, özellikle, kaldı ki, ama, fakat, mademki, böylece, demek ki...” önemi büyüktür. Bunlar, hangi C) IV. cümle II. cümleden sonra getirilmeli. cümlenin önce, hangi cümlenin sonra geleceğini hissettirir ve zaten birkaç cümleyi “blok” yapabil- D) IV. cümle ile V. cümle yer değiştirmeli. mişseniz paragrafı oluşturmanız kolaylaşır. E) V. cümle II. cümleden sonra getirilmeli. 97

SİMÜLASYON 1 – YENİ NESİL ANLAM TESTİ 1. Gazeteci: 2. Gazeteci: TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI (I) ----? (I) ----? Romancı: Ahmed Arpad: Çünkü edebiyat zamana ihtiyaç duyar. Güçlü bir Çeviriye başlamamda babam etkili olmuştur. edebî metin için aklın demlenmesi gerekir. İyi bir İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı roman ya da iyi bir öykü yazmak için hiç acelem Bölümünde okuduğum yıllarda Hermann Hes- yok. O kendi vaktini doldurduğunda ortaya çıkar. se’nin Gençlik Bunalımları adlı romanının çevi- risiyle bu “görev”e başladım. Babam beni hep Gazeteci: destekledi. Hiçbir zaman, yaptığım çevirileri oku- yup da “Şunu şöyle yap.” demedi. Beni o konuda (II) ----? serbest bıraktı. Romancı: Diğer romanlarımı yazarken belli bir rahatlığım, bir Gazeteci: öz güvenim vardı. Bunu yazarken ise son derece (II) ----? tedirgindim. Bu tedirginlik beni dilsel anlamda diri tuttu. Bittikten sonra üzerinde en çok çalıştığım, Ahmed Arpad: dönüp dönüp yeniden yazdığım, atıp çıkarıp tek- Çevirmenler ülkeler arasında kültür köprüsü oluş- rardan kurguladığım bir roman oldu. Esas olarak zihnimin daha kuytu bir köşesinden yazdığımı turmasına karşın, nedense, Türkiye’de bu unutu- söyleyebilirim. Bir de daha önceki kitaplarımda luyor. Bazı yayıncılar yabancı edebiyata ağırlık hep biraz gerçeküstü ögeler vardır bu roman verirken çevirmenler olmadan ayakta kalamaya- daha gerçekçi onlara göre, daha sahici. cakları gerçeğini önemsemiyor. Batı ülkelerinde yayıncı-çevirmen ilişkisi daha ciddiye alınıyor. Gazetecinin bir sanatçıya yönelttiği aşağıdaki Türkiye yayın dünyası ise bu sorunun çözümünde sorulardan hangileri, yukarıda boş bırakılan büyük adımlar atmadı. yerlere sırasıyla getirilmelidir? Gazetecinin bir sanatçıya yönelttiği aşağıdaki A) (I) Bu romanınızın uzun bir aradan sonra yazıl- sorulardan hangileri, yukarıda boş bırakılan masının nedenleri nedir yerlere sırasıyla getirilmelidir? (II) Son yapıtınızı diğer romanlarınızla karşılaştı- A) (I) Babanızın izinden gitmeye ne zaman karar rır mısınız verdiniz B) (I) Bu romanınızda zaman konusunu işlemenizin (II) Türkiye’de iyi çevirmenler yetişiyor mu nedeni nedir B) (I) Çevirmen olan babanızın, mesleğiniz konu- (II) Sanatçının bütün yapıtlarının uç uca eklendi- sunda yönlendirmesi oldu mu ğini düşünüyor musunuz (II) Çevirmenlerin ülkemizdeki yaşadıkları C) (I) Bir romancı günde kaç saat çalışmalıdır sorunlar nelerdir (II) Yeni romanınız kurgusal olarak ne gibi yeni- C) (I) Mesleğe ne zaman başladınız likler içeriyor (II) Çevirinin zorlukları nelerdir D) (I) Roman yazma sürecinin uzaması kurguyu nasıl etkiliyor D) (I) Hangi çevirmenleri örnek aldınız (II) Tamamen kurgu yapıtlar ile gerçeğe yasla- (II) Ülkemizde çevirmene gereken önem verili- nan romanlar arasındaki fark nedir yor mu E) (I) Romanınızı ne kadar zamanda yazdınız E) (I) Sizce hangi tür yapıtlar Türkçeye çevrilmeli (II) Bir roman gerçeğe ne kadar yaslanmalıdır (II) Bir roman çevirmenin güçlükleri nelerdir 147

TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 3. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun; 5. Tolstoy’un; Türkülerde tüter dağ dağ, yayla yayla Bir insan acı duyarsa canlıdır. Köyümüz, köylümüz, memleketimiz. Ah bu türküler, köy türküleri Başkasının acısını duyarsa insandır. Dilimizin tuzu biberi Memleket ahvalini onlardan sor Güzel olan sevgili değildir, sevgili olan güzeldir. Kitaplarda değil, türkülerde ara Yemen’i Öleni, kalanı, gidip gelmeyeni... Hayat ne gideni geri getirir ne de kaybettiğin Ben türkülerden aldım haberi. zamanı geri çevirir. dizelerinde türkülerle ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi vurgulanmamıştır? Ya yaşaman gerekenleri zamanında yaşayacak- A) Anadolu coğrafyasını yansıttığı sın ya da yaşamadım diye ağlamayacaksın. B) Ölüm, gurbet gibi duyguları yansıttığı C) Dönemin tarihi olaylarından izler barındırdığı sözlerinde aşağıdakilerin hangisi vurgulan- D) Dilin özelliklerini yansıttığı mamıştır? E) Halkın sözlü geleneğinde oluştuğu A) Güzel bakış açısına sahip olmak 4. • Şiirimizde heykel sanatının etkisini veya şiirle B) Empati yapmak ilişkisini tespit etmek güçtür. • Heykel sanatının bizde köklü bir geleneği yoktur. C) Zamanı iyi değerlendirmek Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca D) Duyguları yoğun yaşamak doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıda- kilerden hangisidir? E) Geçmişten şikayet etmemek A) Şiirimizde heykel sanatının katkısını tespit etmek 6. Gazeteci: güç olduğundan heykel sanatının bizde köklü bir (I) ----? geleneği yoktur. Sanatçı: B) Şiirimizde heykel sanatının etkisini veya şiirle Aslında aynı ailenin iki hayvanı ama boyutları ilişkisini tespit etmek güç olmasına rağmen hey- kel sanatının bizde köklü bir geleneği yoktur. farklı. Karga daha gündelik olarak gördüğümüz, C) Heykel sanatının bizde köklü bir geleneği olma- daha ufak, kuzgunsa onun daha görkemlisi ve dığı düşünülürse edebiyatımızda heykel sana- rengi daha parlak olanı. Kargayı daha çok şehir- tının etkisini veya şiirle ilişkisini tespit etmek de, diğerini kırsalda görürüz. güçtür. D) Heykel sanatının bizde köklü bir geleneği olma- Gazeteci: dığı için şiirimizde heykel sanatının etkisini veya şiirle ilişkisini tespit etmek güçtür. (II) ----? E) İnanışımızın etkisiyle heykel sanatının bizde köklü bir geleneği olmadığı için şiirimizde heykel Sanatçı: sanatının etkisini veya şiirle ilişkisini tespit etmek Tuhaf metinler insanın kafasında kalır ya, ilk güçtür. karşılaştığında ne oluyor şimdi burada dersin, o metinlerden biri benim için o. Büyük ihti- mal 18-19 yaşımda karşılaşmıştım. Daha klasik metinlerin olduğu bir evden çıkıp dünyada ne olup bittiğini merak ettiğim zamanlar. Sonrasında artık yayıncılık yapmaya başladığımda, Türkçedeki çeviri farklarına bakarken tekrar dönüp baktım 2006-2007 gibi. Gazetecinin bir sanatçıya yönelttiği aşağıdaki sorulardan hangileri, yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla getirilmelidir? A) (I) Karga ile kuzgun senin yapıtına nasıl girdi (II) Gençlik yıllarında hangi şairleri okudun B) (I) Şiirlerinde sembolik varlıklar var mı (II) Kuzgun şiirinin senin üzerindeki etkileri nedir C) (I) Karga ile kuzgun arasındaki fark nedir (II) Sende nasıl bir yeri var Poe’nun Kuzgun şiiri- nin D) (I) Kuzgunun bir kahraman olabileceğini düşünü- yor musun (II) Poe’nun şiirleri sana ilham kaynağı oldu mu E) (I) Karga ile kuzgunun macerası ne zaman baş- ladı (II) Poe’nin Kuzgun şiiri bizde kimi etkiledi 148

3. I. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ele aldığı konu 5. Gazeteci: (I) ----? bakımından Türk romanının özellikle 1930’lu yıl- larda hiç üzerinde durmadığı bir alana yöneliyor. Yazar: II. Romanda hasta çocuk kendisiyle ve hasta bede- Yazar olmak istediğimin farkındaydım ama on niyle çatışma hâlindedir. Aşağıdakilerin hangisi bu iki cümlede ifade beş yaşıma gelene kadar olabileceğimden emin edilenleri doğru bir biçimde birleştirmektedir? değildim. O tarihlerde dergilere, üç ayda bir çıkan A) Türk romanının özellikle 1930’lu yıllarda hiç üze- edebî yayınlara yazılar göndermeye başlamıştım. rinde durmadığı bir alana yönelen Dokuzuncu On yedi yaşındaydım, güzel bir gündü, sabah Hariciye Koğuşu bir hasta çocuğun hikâyesidir. postasında üç kabul mektubu birden çıktı. O an, B) Hasta bir çocuğun kendisiyle ve hasta bedeniy- heyecandan başım dönüyordu. le çatışmasını ele alması yönüyle Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romancılık alanında farklı bir Gazeteci: yere sahiptir. (II) ----? C) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, hasta bir çocuğun Yazar: kendisiyle ve hasta bedeniyle çatışmasını ele Kısa öyküler. Hâlâ hiç değişmeyen tutkum bu tür alarak Türk romanını özellikle 1930’lu yıllarda hiç üzerinde durmadığı bir alana yöneltmiştir. üzerinedir. Kısa öykü en zor ve en çok disiplin D) Alışılmış konuların dışına çıkan Dokuzuncu gerektiren düzyazı türüdür. Sahip olduğum bir Hariciye Koğuşu Türk romanında bir dönüm teknik varsa onu bu alanda çalışmış olmaya borç- noktası olmuştur. luyum diyebilirim. E) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu’nun hastalık konu- sunu işlemesi, Türk romanına 1930’lu yıllarda Gazetecinin bir yazara yönelttiği aşağıdaki farklılık getirmiştir. sorulardan hangileri, yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla getirilmelidir? 4. Pir Sultan Abdal’ın; A) (I) Yazar olmanızda ailenizin etkisi var mıydı Ateş gibi birden parlayıp yanma Yanıp yanıp çevre yanın yandırma (II) Öykülerinizde nasıl bir teknik uyguluyorsunuz Kâh karanlık kâh aydınlık görünme Meydanda mum gibi yan deli gönül B) (I) Gençliğinizde yazar olmak istediğinizden sözlerinde aşağıdakilerin hangisi vurgulan- emin miydiniz mamıştır? A) Alçak gönüllü olmak (II) İlk olarak neler yazdınız B) Çabuk sinirlenmemek C) Başkalarına zarar vermemek C) (I) İlk yazınsal ürünlerinizi kime gönderdiniz D) Tutarlı olmak E) Öfkeyi kontrol etmek (II) Sizce en zor yazınsal tür hangisi D) (I) Yazarlık konusunda sizi yönlendiren oldu mu (II) Kendinizi hangi yazınsal türe yakın hissedi- yorsunuz E) (I) İlk öykünüz yayımlandığında neler hissettiniz (II) Roman mı yoksa kısa öykü mü sizce daha zor bir tür TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 151

9. TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI Bu görselden hareketle Abdurrahim Karakoç ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Şiirlerinde Anadolu halkının karşılaştığı zorlukları ve sıkıntıları dile getirmiştir. B) Birbirinin devamı olan 22 şiirinden meydana gelen “Hasan’a Mektuplar” adlı eseriyle tanınmıştır. C) Emekli olduktan sonra da yazı yazmayı bırakmayan Karakoç gazete ve dergilerde köşe yazarlığı yapmıştır. D) Şair, en çok tanınan “Mihriban” adlı şiirini besteleyerek unutulmaz türküler arasına adını yazdırmıştır. E) En çok şiirleriyle tanınan şairin deneme türünde yazdığı eserleri de vardır. 153

SİMÜLASYON 6 – YENİ NESİL ANLAM TESTİ TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 1. Bu görselden hareketle Arif Nihat Asya ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Şiirlerinde kahramanlık, tarih duygusu, din, tabiat ve memleket güzelliklerini konu edinmiştir. B) Halk ve divan edebiyatı nazım şekillerinin yanında modern nazım şekillerini de kullanmıştır. C) İlk şiir kitabını daha öğrenciyken “Heykeltıraş” adıyla yayımlamıştır. D) Adana’nın kurtuluşu için yazdığı “Bayrak” şiiriyle tanınmış, “Bayrak Şairi” olarak anılmaya başlamıştır. E) Emekli olduktan sonra yazı yazmayı bırakmış, 70 yaşında Ankara’da hayatını kaybetmiştir. 165

SİMÜLASYON 4 – PARAGRAF DENEMESİ 1. Diyarbakır evlerinin özelliklerini en özgün biçim- 3. Ben sanatı her zaman bir insan araştırması olarak de muhafaza eden ve en güzel örneklerinden gördüm, insanı bir bütün olarak ele almaya çalış- birisi olan Cahit Sıtkı Tarancı’nın evi, Diyarbakır tım. (1) Bizim şiirlerimizde düşünce yoğunluğu il merkezindeki Camii Kebir Mahallesi’nde şairin genelde hep eksik kalmıştır. (2) Doğrusu ben aşkı adıyla anılan sokakta yer almaktadır. Büyükçe ele alırken de başka temaları ele alırken de doğ- bir avlunun etrafında bulunan değişik yapılardan rudan doğruya kendimi anlatmak istemedim. (3) oluşan konak 1733 yılında inşa edilmiş ve sonra- dan Cahit Sıtkı’nın ailesine intikal etmiştir. Konak I. Fakat başkalarını anlatırken duygularımı ve “haremlik” ve “selamlık” olarak iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Fakat bugün yapının sadece ha- düşüncelerimi satır aralarına serpiştirdim. remlik bölümü ayakta kalmış ne yazık ki selamlık bölümü zaman içinde yıkılmış ve iki bölümü birbi- II. Bu yüzden benim şiirimde insanla ilgili temel rine bağlayan bölüm örülerek kapatılmıştır. sorunlar bir ölçüde öne çıkmıştır diyebilirim. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han- III. Bizde düşüncenin eksik oluşunu, şairlerimizin gisi söylenemez? ve sanatçılarımızın düşünceye çok fazla eği- A) Karşılaştırma yapılmıştır. limli olmamalarına bağlayabiliriz. B) Anlatıcı, anlatıma yorumunu katmıştır. Bu parçanın anlamlı bir bütün oluşturabilmesi C) Betimleyici ögeler kullanılmıştır. için 1, 2 ve 3 ile gösterilen yerlere I, II ve III nu- maralı cümlelerden hangileri gelmelidir? D) Açıklayıcı anlatım ağır basmaktadır. 1 2 3 E) Tahminde bulunulmuştur. A) I II III 2. ---- Bunun son örneği ise dünyanın kaktüs çeşit- B) I III II liliği en yüksek ülkesi olan Meksika’da yaşanıyor. C) III I II Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği, türlerin üçte birinin yok olma tehdidiyle karşı karşı- D) II III l ya olduğunu bildirdi. Yapılan akademik araştırma- lara göre 1478 kaktüs türünün yüzde 31’inin nesli E) III II I tükeniyor. Kaktüs türlerini risk altında bırakan, ta- rım ve hayvancılık için doğal bitki örtüsünün tahrip 4. Benim mesleğim, sanatım yaşamaktır. Bana ha- TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI edilmesidir, diyor uzmanlar. yatı duyduğum, gördüğüm ve yaşadığım gibi an- Bu parçanın başına dil ve düşünce bakımın- latmamı yasak edenler mimara da desinler ki sen binalardan kendine göre değil başkasına göre, dan aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uy- kendi bilginle değil başkasının bilgisiyle söz ede- gundur? ceksin. Sanatı kişisel bakış açısından kurtarmaya çalışmanın sanata vurulacak en büyük darbe ola- A) Meksika, kaktüs çeşitliliği açısından en zengin cağını niçin düşünmüyor bu insanlar? ülkedir. Bu parçada yazarın yakındığı asıl durum aşa- B) Meksika’da çok zengin maden yatakları yağ- malanmış durumdadır. ğıdakilerden hangisidir? C) İnsanlar, geçimlerini sağlamak için her yola A) Eserlerinin okurlar tarafından yeterince tanın- başvurmaktadır. maması D) İklim ile bitki ve hayvan çeşitliliği arasında B) Sanatsal özgürlüğünün kısıtlanması doğrudan bir ilgi vardır. C) Yaşama hakkının elinden alınması E) İnsanlar doğal dengeyi bozduğundan pek çok bitki türü yok olma tehlikesi yaşıyor. D) Kendini eleştirmesine imkân tanınmaması E) Sanatçıların eserlerinde kendilerini anlatması 185

5 ve 6. soruları aşağıdaki metne 7. Üç roman yazmış Sabahattin Ali. İlk bakışta üçü göre çözünüz. de birbirinden apayrı romanlar. Kuyucaklı Yusuf, bir taşra yani köy romanı, İçimizdeki Şeytan, bir kent romanı, Kürk Mantolu Madonna ise tutkulu bir aşkın romanı. Bununla birlikte ilk iki romanda Yorgunluklardan sonra ağaçlıklı bir parka oturup da aşk konusunun güçlü bir şekilde işlendiği ---- dolayısıyla bu üç ayrı görünüşlü roman arasında yaprakların arasında gezinen rüzgârın sesini din- aşk izleğinin (tema) ---- söylenebilir. lediğimde içimi bir sessizlik ve huzur kaplar. Ön- celiklerim netleşir, zorunluluklarımın üzerimdeki Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- baskısı azalır ve zihnim sakinleşir. Doğayla ileti- şim kurmak; yaratıcılığımızın sınırlarını kaldırmak den hangisinde verilenler sırasıyla getirilebi- ve yeni fikirler üretmek için de harika bir yoldur. lir? Newton, yer çekimini elma ağacının altındayken buldu. Aynı şekilde İsviçreli tasarımcı G. M. Velc- A) özgün bir yaklaşım sergilendiği – sönük kaldığı ro, tırmanış ayakkabısını dağlara tırmanırken kö- peğinin tüylerine takılan dulavrat otu çapaklarını B) satır aralarına serpiştirildiği – bir bütünlük inceledikten sonra geliştirdi. Doğal ortamlar zihni- oluşturduğu mizi dolduran sonsuz gevezeliklerin bastırılması- na ve gerçek zekâmızın ortaya çıkmasına yardım C) anlatılanların merkezinde yer aldığı – ortak bir eder. yön oluşturduğu D) biçem bakımından yetkin olduğu – tekdüze bir yapıdan uzak anlatıldığı E) en baskın konu olduğu – farklı bir şekilde ele alındığı 5. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- 8. (I) Bütün klasik sanat dallarının birtakım kurallara TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI gisi yoktur? bağlı olduğu ve bu kurallar çerçevesinde değer A) Örnekleme kazandığını biliyoruz. (II) Klasik özellik kazanan B) Tanık gösterme her sanatta bu kuralları çevresinde idealize edil- C) Açıklayıcı anlatım miş bazı örnek eserler mevcuttur. (III) O sanat D) Sayıp dökme dalında eser vermek isteyen bütün sanatçılar, bu E) Farklı yapıda cümlelere yer verme örnek eserleri kendilerine rehber edinirler. (IV) Di- van edebiyatında Leyla ile Mecnun artık bir klasik 6. Bu parçaya göre doğayla baş başa olmanın hâline gelmiştir. (V) Söz gelimi bir mimar gotik tarzda eser verecekse sütunları yüksek yapmaya yararları arasında aşağıdakilerden hangisi kendini mecbur hissedecektir. yoktur? A) İnsana dinginlik ve rahatlık vermesi Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangi- B) İnsanın amaçlarının somutlaşmasını sağlama C) İnsanın yeni şeyler keşfetmesine kapı açma si anlatımın akışını bozmaktadır? D) İnsandaki vicdanı harekete geçirme E) İnsanın, beynini daha etkili kullanmasına kat- A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. kıda bulunma 215

SİMÜLASYON 13 – PARAGRAF DENEMESİ 1 ve 2. soruları aşağıdaki parçaya 3. Ahmet Cevdet Paşa’nın kızı olan ve özel öğrenim TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI göre cevaplandırınız. ile yetişen Fatma Aliye Hanım, roman yazarken Ahmet Mithat’ın çok yardımını görüyor. 1892’de “Muhadarat’ı yayımlıyor. “Udi” ise 1898 yılında ba- Yağmurun altında esmer kızın ıslak saçları sanki sılıyor. “Muhadarat”ın geniş kadrolu, dolambaçlı yapısının yanında ---- olay örgüsü oldukça basit. bir nehirde akıyor, yüzünde bir gül olup açan yağ- Genç kız; ut çalmaya hevesli, yetişme çağında ve murla birlikte iyice büyüyor, âdeta iri bir gül olu- ut dersleri alıyor. Babasının hoşgörüsüyle gerçek- yor. O kızın gülümsemesi sonra köşedeki ihtiyarın leşiyor bunlar. Parlak bir düğün fakat mutsuz bir bakışlarındaki dalgınlık hiç bitmiyor; derine, daha evlilik ve kötü son. Babanın ölümü, yalnızlık ve ut derine bakıyor, hiç dönmeyecekmiş gibi uzuyor, dersleri vererek geçimini sağlayan genç kız, işte uzuyor bakışları. Kim bilir belki de mazgallara sı- bütün olay bundan ibaret. Ama bu roman, Müs- zan yağmur birikintilerine bakarken heba olmuş lüman Türk kadınının çalışma hayatını teklif eden bir ömrü düşünüyor ve o kız, sevgilisinin gözüne önemli bir eser. bakan kız, yüzüne bakılırsa her şeyi görüyor ve yağmur, sanki ince bir iple herkesi birbirine bağ- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden lıyor; Taş Köprü’nün karşısındaki bu kafede, bu hangisinin getirilmesi dil ve düşünce akışına yağmurun altında “sevgiyle birbirleriyle konuşan- uygundur? lar” arasında Sırp da var Slovak da Arnavut da. A) Udi romanı oldukça yalın bir yapıya sahip, Buradan bakınca bu insanların birbirlerini öldür- B) Udi romanı çok girift bir roman, meleri akıl dışı geliyor. Yoksa bu fotoğraf yalan C) Udi romanı, ilginç bir kurguya yaslanıyor, mı? İnsan ne oluyor da canavarlaşıyor. Duygular D) Udi, mesaj yüklü bir eser, çözülmeden insanlar çözülemeyecek. E) Udi, ilerici görüşlerin yansıtıldığı bir eser, 1. Bu parçanın anlatımında aşağıda verilenler- den hangisi yoktur? 4. Sezai Karakoç’un şiirinde aşk meselesi kurucu A) Yinelemelerden yararlanılmıştır. B) Benzetmeye başvurulmuştur. unsurdur. (I) Aşk meselesi, Karakoç’ta şiiri do- C) Emin olunmayan durumlardan söz edilmiştir. ğuran, tayin eden temel sebeptir. (II) Karakoç’un D) Yadırgama ve şaşırma duygusu dile getiril- Alınyazısı Saati’ni incelediğimizde şiirin doğma- sının temel sebebi olan aşk ile birlikte daha nice miştir. çağrışımlara açık bir şiirinin olduğunu da görürüz. E) Kanıtlayıcı anlatımlara yer verilmiştir. (III) Karakoç’un şiirinde aşk meselesi ayrılık üze- rine kurulur, ayrılığın getirdiği imkânsız kavuşma, 2. Bu parçanın anlatımında, sevgili soyutlaştırılarak ve kutsallaştırılarak aşıl- I. Betimleme (tasvir) maya çalışılmıştır. (IV) Bir kader risalesi olan Alın- II. Öyküleme (hikâye) yazısı Saati’ndeki kader, İslam coğrafyasının ve III. Tanık gösterme İslam milletinin kaderidir. (V) Bu yönüyle bu eser, IV. Örneklerden yararlanma ne kadar şiir kitabıysa bir o kadar da düşünce ki- V. Koşullu yargı tabıdır. özelliklerinden hangilerine yer verilmemiştir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han- gisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 237

SİMÜLASYON 19 – PARAGRAF DENEMESİ 1 ve 2. soruları aşağıdaki parçaya 3. Ev halkı onun bunamaya başladığını düşünüyor- TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI göre cevaplandırınız. du. Hele sağ kolunu Başmelek Gabriel gibi kal- dırıp dolaşmaya başlayınca evdekilerin bu kanısı 19. yüzyılda gerçekleşen sanayi devrimi, yazının daha da pekişti. Ancak Fernanda, bu anlamsız dolaşmaların gölgesinde büyük bir sezgi güneşi- konu aldığı izlekleri de giderek değiştirme eğilimi- nin parladığını fark etti. Örneğin bir yıl önce evde ne girmiş; bilim, giderek fantastik kurgunun yerini harcanan parayı kuruşu kuruşuna söyleyebiliyor- almış ve adı ilk kez 1926’da konacak olan bilim du. Bir gün Ursula mutfakta çorba karıştırırken kurgu türünün gelişmesine olanak sağlamıştır. Amaranta ile Fernanda’nın kendisini dinlediklerini Freud’a göre “İnsanlar için düşler neyse milletler bilmeden Macondo’ya ilk gelen Çingenelerden al- için mitler de o anlama gelir.” Teknolojik gelişme- dıkları ve Jose Arcadio’nun dünyayı 65 kez dolan- nin doruk noktasına ulaştığı 20. yüzyılda, bilim ve masından çok önce yitirdikleri mısır değirmeninin teknoloji insanların rüyalarını süslüyor, mitolojile- hâlâ Pilar Ternera’nın evinde olduğunu söyleyive- rini yeniliyor ve çağdaş masalların gelişmesine yol rince Amaranta da annesinde olağanüstü bir sez- açıyor. Bununla birlikte bilim kurgunun ilk örnekle- gi gücü olduğuna inandı. rini vermesi çok daha eskilere, yüzyıllar öncesine dayanır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- gisi yoktur? 1. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- A) Tanrısal anlatıcının bakış açısı gisine başvurulmuştur? A) Çağrışımlara B) Benzetmeye B) Gözlem gücünden yararlanma C) Öyküleme D) Açıklamaya E) Eleştiriye C) Kurmacaya dayanan metin yapısı D) Okuyucuyu olay içinde yaşatma amacı 2. Bu parçaya göre bilim kurgu türüyle ilgili ola- E) Kanıtlayıcı anlatımlarla düşünceyi kabul ettirme rak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiş- tir? A) Adının ne zaman ortaya çıktığına B) Teknolojideki gelişmelerin sonucu olduğuna C) Mitolojilerin çağdaş yorumuyla şekillendiğine D) İnsanların hayallerinden izler taşıdığına 4. Bir olayı, düşünceyi veya duyguyu anlatırken E) Bilimin ilerlemesinde etkili olduğuna kurduğumuz cümleler çapraşık olmamalı, içinde gereksiz kelimeler bulunmamalıdır. Kullanılan ke- limeler mutlaka Türkçe olmalı, dilimizde karşılığı varsa yabancı kelime ve tamlama hiç kullanılma- malıdır. Bunu yaparken halkın benimsemediği ve dil kurallarına aykırı olarak ortaya atılan uydurma kelimelere de yer verilmemeli. Cümleler oluşturu- lurken sözcük ekonomisine dikkat edilmelidir yok- sa vazgeçilemeyen her sözcük, anlatımın önünde engeldir. Bu parçada aşağıdaki anlatım ilkelerinin han- gisi üzerinde durulmamıştır? A) Duruluk B) Akıcılık C) Yalınlık D) Doğallık E) Evrensellik 273

TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 22. Bana öyle geliyor ki şiirdeki millîlik, yazıldığı di- BİLİYORUM SANA GİDEN YOLLAR KAPALI Biliyorum sana giden yollar kapalı lin karakteriyle ve duygu yüküyle ilgili. Bu yüzden Üstelik sen de hiç bir zaman sevmedin beni başka dillere çevirisi yapılamıyor. Yahut nadiren iyi şiir çevirilerine rastlıyoruz. Şiirde tercüme diye Ne kadar yakından ve arada uçurum; yapılan daha çok anlam aktarmasıdır. Eliot’un “en İnsanlar, evler, aramızda duvarlar gibi millî sanat” demesi bundan. Millî şiir, hamaset yüklü şiir değildir. Millet, bayrak, yurt söylemleri Uyandım uyandım, hep seni düşündüm hiç değil. Yazıldığı dilin ses değerini, duygu yü- Yalnız seni, yalnız senin gözlerini künü, tadını en iyi yansıtan şiirdir millî olan. Akıl- da kalsın diye söylüyorum, söz gelimi, Mehmet Sen Bayan Nihayet, sen ölümüm kalımım Emin’in en başarılı manzumelerinden biri olan Ben artık adam olmam bu derde düşeli “Anadolu’dan Bir Ses yahut Cenge Giderken” değil, Ahmet Haşim”in “Merdiven”idir millî şiir. Şimdilerde bir köpek gibi koşuyorum ordan oraya Sonra, şiir bir olayı, olguyu, durumu “izah etmez”. Yoksa gururlu bir kişiyim aslında, inan ki Açıklamak şiirin yükümlülüğü değildir. Onun ödevi ima etme, duyurma, söyleme ve yaşatmadır. Anımsamıyorum yarı dolu bir bardaktan su içtiğimi Ve içim götürmez kenarından kesilmiş ekmeği Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- maz? Kaç kez sana uzaktan baktım 5.45 vapurunda; A) Şiirin bire bir tercümesini yapmak zordur. Hangi şarkıyı duysam, bizimçin söylenmiş sanki B) Şiirde tercümeyi zorlaştıran birçok unsur var- Tek yanlı aşk kişiyi nasıl aptallaştırıyor dır. Nasıl unutmuşum senin bir başkasını sevdiğini C) Bir şiirin millîliğini o şiirin içeriği belirler. D) Edebiyatımızda millî şiir örnekleri vardır. Çocukça ve seni üzen girişimlerim oldu; E) Şiirin görevi anlatmak değil, hissettirmektir. Bağışla bir daha tekrarlanmaz hiçbiri 23. Resim ve heykel sanatçıları insan elleri üzerinde Rastlaşmamak için elimden geleni yaparım Bu böyle pek de kolay değil gerçi… çok durmuşlardır. Orta Çağ’dan bu yana, ressam- ların yaptığı portrelere baktığınızda gözlerden Alışırım seni yalnız düşlerde okşamaya; çok, ellerin öne çıktığını görürsünüz. Gergef üze- Bunun verdiği mutluluk da az değil ki rinde dolaşan, çenesini avuçları içine alan, vücut boyunca sarkan eller… Mutluluğun parıltısını, Çıkar giderim bu kentten daha olmazsa, kaygıların kaynaşmasını, yaşamaktan usanışı Sensizliğin bir adı olur, bir anlamı olur belki hep bu ellerde görürsünüz. İnan belli etmem, seni hiç rahatsız etmem, Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakiler- Son isteğimi de söyleyebilirim şimdi: den hangisidir? A) Ressam ve heykeltıraşların, elleri önemli bir Bir gece yarısı yazıyorum bu mektubu Yalvarırım onu okuma çarşamba günleri anlatım aracı olarak ele almaları B) Resim ve heykellerin eski dönemlerden beri Cemal Süreyya yoğun ilgi görmesi C) Portrelerde ellerin farklı açılar ve formlarda işlenmesi D) Tablolarda ellerin görüntüsüne farklı anlam ilgilerinin yüklenmesi E) Sanat eserlerinin bazı yönlerden benzerlikler göstermesi 278