AV YAYINLARI FEN BİLİMLERİ SORU BANKASI DEMO

Ü N İ T E - 1 KAZANIM Mevsimlerin Oluşumu 1. Dünya, kendi ekseni etrafında dönme; Güneş etra- 5. Fen Bilimleri dersinde Dünya’nın dönme ekseninin fında dolanma hareketi yapar. eğik olmasının birçok sonucu olduğunu anlatan Fatma Öğretmen “Dünya’nın ekseni eğik olmasay- Buna göre, dı ne olurdu?” diye soruyor. Fatma Öğretmen’in sorduğu soruya öğrenciler- I. Günlük sıcaklık farkları oluşur. den hangisinin vermiş olduğu cevap yanlıştır? II. Farklı yarım kürelerde farklı mevsimler oluşur. A) Ali : Bir bölgede yıl boyunca aynı mevsim III. Güneş’in doğuş ve batış saatleri değişir. görülürdü. olaylarından hangileri Dünya’nın Güneş etrafın- B) Barış : Cisimlerin gölge boyları yıl boyunca da dolanma hareketi sonucu oluşur? hep aynı kalırdı. C) Can : Gece ve gündüz süreleri daima eşit A) Yalnız II B) I ve III olurdu. C) II ve III D) I, II ve III D) Doğu : Bitki ve hayvan çeşitliliği daha fazla olurdu. 2. Dünya’nın Güneş’in etrafında dolanması sonucun- YAYINLARI da oluşan 4 önemli tarihte Dünya’nın konumuna 6. Ahmet ve Samet bilgi kartının bir yüzünde soru di- göre yaşanacak mevsim başlangıçları oluşur. Bu AV ğer yüzünde de bu sorunun cevabı olacak şekilde tarihlerin bazılarında, gece ve gündüz süreleri bir- kart oyunu hazırlıyorlar. birine eşit olur. Bilgi Kartı Buna göre Dünya’da gece ve gündüz süreleri- Mevsimlerin oluşma nin birbirine eşit olduğu tarihler aşağıdakiler- sebepleri nelerdir? den hangisinde doğru verilmiştir? Ahmet bilgi kartının ön yüzüne yukarıdaki soru- A) 21 Haziran - 21 Mart yu yazdığına göre, Samet kartın arka yüzüne ce- vap olarak aşağıdakilerden hangisini yazabilir? B) 21 Mart - 23 Eylül A) Dünya’nın Güneş etrafında dolanması B) Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi C) 23 Eylül - 21 Aralık C) Günlük sıcaklık farklarının oluşması D) Güneş’in Dünya’nın etrafında dolanması D) 21 Aralık - 21 Haziran 3. I. Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi II. Sıcaklık farklarının oluşması III. Eksen eğikliği IV. Yeryüzü şekilleri Numaralanmış olaylardan hangilerinin sonu- cunda mevsimler oluşur? A) I ve III B) II ve III C) II ve IV D) I, III ve IV 4. Dünya’da eksen eğikliği olmasaydı, aşağıda 7. Dünya, Güney ve Kuzey olmak üzere iki farklı ya- bahsedilenlerden hangisi gerçekleşmezdi? rım küreden oluşmaktadır. A) Hep aynı mevsim yaşanırdı. 21 Mart tarihi Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar mevsi- B) Mevsimsel sıcaklık farkları oluşmazdı. minin başlangıcıdır. C) Güneş’in doğuş ve batış saatleri değişmezdi. D) Günlük sıcaklık farkları oluşmazdı. Buna göre aynı tarihte Güney Yarım Küre’de hangi mevsim yaşanmaya başlar? A) Yaz B) Sonbahar C) İlkbahar D) Kış 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 6

Mevsimlerin Oluşumu YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 1 TEST 8. Dünya’nın belirtilen tarihlerde Güneş etrafındaki konumları aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. 21 Mart 21 Haziran 21 Aralık 23 Eylül Buna göre, I. Kuzey Yarım Küre’de gölge boyunun en uzun olduğu tarih 21 Aralık’tır. II. 23 Eylül ve 21 Mart tarihlerinde Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik düşer. III. Kuzey Yarım Küre’de yaz mevsimi başlangıcı ile Güney Yarım Küre’de yaz mevsimi başlangıcı arasında yaklaşık 6 ay vardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 9. 10. Dünya’nın Güneş etrafında dolanımı sırasında bu- lunduğu dört farklı konum aşağıdaki görselde veril- Güneş ışınları hangi tarihlerde miştir. öğle vakti ekvator çizgisi üzerin- deki noktalara dik açı ile düşer? 4 Tamer Öğretmen Tamer Öğretmen’in sorduğu soruya öğrenciler aşa- 3 ğıdaki cevapları vermiştir. 1 Caner : 21 Haziran Taner : 21 Mart 2 Güner : 23 Eylül Buna göra hangi öğrencilerin vermiş olduğu ce- Buna göre Dünya hangi konumdayken, Oğlak vap doğrudur? Dönencesi’ne öğle vakti Güneş ışınları dik açı A) Caner ve Taner ile gelir? B) Caner ve Güner C) Taner ve Güner A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 D) Caner, Taner ve Güner 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 7

ÜNİTE – 1 YENİ NESİL Mevsimlerin Oluşumu 1. Türkiye’de 21 Haziran tarihinde kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi artarken gece süresi kısalır. 21 Aralık tarihinde ise güneye doğru gidildikçe gündüz süresi artarken gece süresi kısalır. KARADENİZ İstanbul EGEDENİZ Van Antalya AKDENİZ Buna göre, I. 21 Haziran, tarihinde İstanbul’da yaşanan gündüz süresi Antalya ve Van’a göre daha uzundur. II. 23 Eylül tarihinde üç ilde de gece ve gündüz süresi eşittir. III. 21 Aralık tarihinde İstanbul’dan, önce Antalya’ya ardından Van’a yolculuk yapıldığında gündüz süresi önce uzar sonra kısalır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 2. Dünya üzerindeki A şehrinin belirli tarihlerdeki gece 3. Brezilya’dan Türkiye’deki bir spor kulübüne transfer sürelerinin değişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. olan bir futbolcu Türkiye’deki mevsimlerin sıcaklık Gece Süresi (Saat) ortalamalarını kaydediyor. 17 Mevsim Sıcaklık Ortalaması (°C) Kış 5 12 İlkbahar 21 Yaz 32 7 Sonbahar 13 21 21 23 21 Tarih Buna göre farklı mevsimlerde sıcaklık ortalama- Mart Haziran Eylül Aralık sının farklılık göstermesinin nedeni aşağıdaki- lerden hangisi ile açıklanır? Buna göre A şehri ile ilgili, I. En uzun gündüz 21 Haziran’da yaşanır. A) Birim yüzeye düşen enerji miktarının gün içinde değişmemesi II. En uzun gecenin yaşandığı tarih 21 Aralık oldu- ğuna göre A şehri Güney Yarım Küre’de bulun- B) Dünya’nın kendi etrafında dönmesi maktadır. C) Dünya’nın dönme ekseninin eğik olması D) Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi III. 21 Haziran ve 23 Eylül tarihlerinde bir gün 24 saat sürer. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 8

Mevsimlerin Oluşumu KAT 2TEST 4. Yaz mevsiminde gündüz süreleri gece sürelerinden uzun, kış mevsiminde ise gece süreleri gündüz sürelerinden uzundur. Gündüz süresinin yıl boyu 12 saat olduğu yer Ekvator’dur. Gündüz Süresi Yandaki grafikte Dünya’nın dört farklı şehrinde 21 Haziran tarihinde yaşanan gündüz süreleri verilmiştir. 18 15 12 6 A B C D Şehirler Yukarıdaki grafik incelendiğinde, bu şehirlerin Dünya üzerindeki konumu aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? A) B) Yengeç B A Güneş Güneş C A Yengeç Dönencesi D D Dönencesi Ekvator Ekvator C Oğlak B Oğlak Dönencesi Dönencesi C) D) Yengeç Dönencesi Ekvator A Yengeç Oğlak B Dönencesi D Güneş Güneş C A Ekvator Dönencesi C D B Oğlak Dönencesi AV YAYINLARI 5. Dünya’nın Güneş etrafında dolanması ve dönme ekseninin yörünge düzlemine dik olmaması sonucu, Güneş ışınla- rının yeryüzü ile yaptığı açı değişir. Bunun sonucunda birim yüzeye düşen enerji miktarında değişiklik meydana gelir. Bu durum yıllık sıcaklık farklarına, mevsim geçişlerine ve cisimlerin gölge boyunun değişmesine neden olur. Bu bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Cisimlerin gölge boylarının değişmesi sadece Dünya’nın Güneş etrafında dolanması sonucu gerçekleşir. B) Bir şehirde yıllık sıcaklık farklarının oluşması eksen eğikliğinin bir sonucudur. C) Mevsimlerin oluşumunun sebeplerinden biri eksen eğikliğidir. D) Dünya’nın ekseninin eğik olması bir noktadaki birim yüzeye düşen enerji miktarını etkiler. 9 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Mevsimler ve İklim ADS 1TEST 17. Aşağıdaki görselde rüzgâr oluşumu ile yüksek ve alçak basınç alanlarının bazı özellikleri verilmiştir. Yüksek Alçak Basınç Alanı Basınç Alanı Atmosfer Yağış Soğuk Rüzgâr Sıcak hava hava Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yüksek basınç alanında meydana gelen dikey hava akımı merkezden çevreye doğru alçalıcı hava hareketi olarak meydana gelir. B) Rüzgâr, yüksek basınç alanındaki soğuk havanın yatay bir şekilde alçak basınç alanındaki sıcak havaya doğ- ru hareket etmesi sonucu gerçekleşir. C) Alçak basınç alanında meydana gelen dikey hava akımı çevreden merkeze doğru yükselici hava hareketi olarak meydana gelir. D) Soğuk havanın etkisinde olan basınç alanında bulutlanma ve yağış olayları görülürken, sıcak havanın etkisin- de olan basınç alanında bulutlanma ve yağış olayları görülmez. AV YAYINLARI 18. İş gereği yurt dışına çıkan Emir Bey gittiği ülkede kaldığı evin bahçesine demir bir çubuk dikerek 21 Haziran tari- hinden itibaren her gün saat 12.00’de çubuğun gölge boyunu ölçerek aşağıdaki grafiği oluşturmuştur. Gölge boyu (m) 21 23 21 21 Tarih Haziran Eylül Aralık Mart Emir Bey’in yaptığı bu gözleme göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Gözlemini Güney Yarım Küre’de yapmıştır. B) Bulunduğu bölgede 21 Aralık tarihinde en uzun gece yaşanır. C) 23 Eylül tarihine gidildikçe Güneş ışınları yeryüzüne daha dik açıyla gelir. D) 21 Aralık tarihinde güneş ışınları, 21 Haziran tarihine göre daha dik gelir. 21 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 1 Mevsimler ve İklim 19. Aşağıdaki tabloda Eskişehir iline ait 5 günlük hava tahmin raporu verilmiştir Tarih Hava Olayı Sıcaklık (°C) Nem (%) Rüzgâr (km/h) En En En En Yön Hız Düşük Yüksek Düşük Yüksek 10 Nisan Cuma 1 11 59 90 13 11 Nisan Cumartesi 2 6 87 96 7 12 Nisan Pazar 0 9 56 90 14 13 Nisan Pazartesi –1 11 48 83 11 14 Nisan Salı –1 10 43 86YAYINLARI 8 Tabloya göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz?AV A) Günlerin tamamında iki farklı hava olayı görülecektir. B) En yüksek sıcaklıkların aynı olduğu günlerde hep aynı hava olayı görülecektir. C) Rüzgâr yönünün aynı olduğu günlerde farklı hava olayı görülecektir. D) En yüksek nem oranının birbirine eşit olduğu günlerde aynı hava görülecektir. AV YAYINLARI 20. Selim, Dünya’nın Güneş’e olan konumunun şekil- deki gibi olduğu tarihte Güney Yarım Küre’den Ku- zey Yarım Küre’ye seyahat edecektir. Kuzey Yarım Küre Ekvator Güneş Güney Yarım Küre Buna göre Selim’in seyahati ile ilgili aşağıdaki- lerden hangisi söylenebilir? A) Geldiği yere göre hava sıcaklığının azaldığını hisseder. B) Gölge boyunun giderek uzadığını fark eder. C) Gündüz süresinin geldiği yere göre daha kısa olduğunu fark eder. D) Gece süresinin giderek azaldığını fark eder. 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 22

Ü N İ T E - 2 KAZANIM Mutasyon - Modifikasyon 1. 3. Canlılarda DNA’sında meydana gelen kalıcı deği- şikliklere mutasyon denir. Keçilerde dört Van kedisinin göz boynuzluluk renklerinin farklı olması Mutasyon ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Çuha Bitkisi A) Canlıların gen diziliminde meydana gelen deği- şikliklerdir. B) Vücut ve eşey hücrelerinde görülür. C) Hepsi zararlıdır. D) Her mutasyon yavru canlıya aktarılmaz. Arı larvaları polen ile 15 - 25 °C 25 - 35 °C beslenirse işçi arı, arı sütü kırmızı beyaz ile beslenirse kraliçe arı olur. çiçekli çiçekli Tablodaki örneklerden, modifikasyona ait olan 4. örnekler mavi renge boyandığında tablonun gö- rünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olur? YAYINLARI 1 2 A) B) Aynı özellikteki iki bitkiden Radyasyona maruz ışıklı ortamda bulunan kalan bir bitkide yaprak bitkinin gelişmesi, karanlık ve çiçek sayısının ortamda bulunan bitikinin artması ölmesi C) D) AV 3 4 Kromozomların bir Nemli bölgelerde yetişen parçasının kopması eğrelti otunun boyunun 2 m, kurak bölgede yetişen eğrelti otunun boyunun 50 cm olması Öğretmenin tahtaya çizmiş olduğu tabloda yer alan örneklerle ilgili olarak Fatih’in yaptığı yorumlar aşa- ğıdaki gibidir. 2. Modifikasyon ile ilgili, I. 1 ve 4 numaralı örnekler modifikasyona örnektir. I. Kalıtsaldır ve sonraki nesillere aktarılır. II. 2 numaralı örnek yararlı mutasyona örnek veri- lebilir. II. DNA’nın işleyişinde meydana gelen değişimler- dir. III. 3 numaralı olay canlının gen yapısında bozul- malara neden olur. III. Sebep olan koşullar ortadan kalktığında canlı eski hâline dönebilir. IV. 1, 2 ve 4 numaralı olaylar çevre etkisi ile meyda- na geldiği için geçici değişikliklerdir. yargılarından hangileri doğrudur? Fatih’in yaptığı yorumlardan hangileri doğru- dur? A) Yalnız II B) I ve II A) I, II ve III B) I, II ve IV C) I ve III D) II ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 40

Mutasyon - Modifikasyon YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 9 TEST 5. Aşağıdaki harflendirilmiş görseller, mutasyon ve modifikasyona örnek olarak verilmiştir. a b Arı c İşçi arı Kraliçe arı Down sendromu Arı larvalarının beslenme şekline Çift başlı yılan d göre işçi ya da kraliçe arı olması ef Spor yapan kişinin vücudunun Albinoluk Bir insanın güneşte teninin kaslı olması bronzlaşması Verilen örneklerin mutasyon ve modifikasyon olarak doğru gruplandırılmış hâli aşağıdakilerden hangisidir? Mutasyon Modifikasyon A) a, c, e b, d, f B) b, d, f a, c, e C) a, e, f b, c, d D) a, c, d b, e, f AV YAYINLARI 6. Aşağıdaki tabloda mutasyon ve modifikasyona ait özellikler verilmiştir. Mutasyon Modifikasyon 1 DNA’nın dizilişi değişir. a Kalıtsal değildir. 2 Sonraki nesillere aktarılabilir. b Kimyasallar ve radyasyon sebep olabilir. 3 Sebep olan etki ortadan kalktığında canlı eski hâline dönebilir. c DNA’nın işleyisinde meydana gelen hatalardır. 4 Orak hücreli anemi hastalığı örnek olarak verilebilir. d Tenin bronzlaşması örnek olarak verilebilir. Tabloda verilen özelliklerden bazıları hatalı yerleştirilmiştir. Buna göre hangi bilgilerin yeri değiştirilirse tablodaki yanlışlık düzeltilir? A) 1 - c B) 2 - a C) 3 - b D) 4 - d 41 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE – 2 YENİ NESİL Mutasyon - Modifikasyon 1. Meraklı bir çiftçi, bir ağacın tohumlarından alarak bir kısmını nehir kenarına, bir kısmını yüksek bölgedeki dağlık alana ekiyor. Nehir kenarında büyüyen ağaçların dağlık alanda büyüyen ağaçlara göre daha bol meyeli ve daha gür olduğunu görüyor. Meraklı çiftçi, dağlık alandaki ağacın tohumlarından alarak nehir kenarına ekiyor. Zamanla büyüyen ağaçların dağlık alandakilere göre daha bol meyveli ve daha gür yetiştiğini farkediyor. Buna göre aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Nehir kenarı ile dağlık alan arasındaki yükseklik farkı, ağacın DNA yapısının değişmesine sebep olmuştur. B) Dağlık alandaki ağaç meyvelerinin az olmasının sebepleri arasında ağacın su kaynağına uzak olması olabilir. C) Nehir kenarı ile dağlık alandaki ağaçlar arasındaki farkların sebebi modifikasyondur. D) Dağlık alan ile nehir kenarında yetişen ağaçlar arasındaki büyüme farklılıkları yavru bireylere aktarılmaz. AV YAYINLARI 2. Bazı durumlarda DNA’nın yapısında ve kromozom sayısında değişim gerçekleşebilir. Bu şekilde canlının genetik yapısında meydana gelen değişimlere mutasyon denir. Üreme hücrelerinde görülen mutasyonlar, gelecek nesil- lere aktarılabildiğinden kalıtsaldır. Fakat vücut hücrelerinde görülen mutasyonlar, yavru hücrelere aktarılmadığı için kalıtsal değildir. Albinoluk, DNA’nın yapısının değişimi sonucu oluşan, Down sendromu ise kromozom sayı- sının değişimi sonucu oluşan bir mutasyondur. Buna göre, I. Mutasyonlar, vücut hücrelerinde meydana geldiğinde kalıtsal, üreme hücrelerinde meydana geldiğinde kalıt- sal değildir. II. Down sendromu ve albinoluk genetik yapının değişimi sonucu oluşmuştur. III. DNA’yı oluşturan nükleotidlerin dizilimi değişime uğrayamaz. verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 42

Mutasyon - Modifikasyon KAT TEST 10 3. Emin Amca, özdeş fasulye tohumlarını, bahçesinin farklı kısımlarında bulunan aynı verimdeki topraklara ekiyor ve eşit süre aralıklarla eşit miktarda su vererek yetiştiriyor. Emin Amca, fasulyelerin iki ay sonra aşağıda verilen deneylerdeki gibi yetiştiğini gözlemliyor. Gölge Deney I Deney II Bu deneyler incelendiğinde, I. Emin Amcanın bu deneylerinde kullandığı tohum, kontrollü değişken olabilir. II. Bu deneylerde Emin Amca’nın amacı, Güneş’in etkisinin bitki büyümesindeki rolünü gözlemlemek olabilir. III. Aynı bitki tohumlarının farklı olarak gelişmesinin nedeni, DNA işleyişinde meydana gelen değişim olabilir. numaralanmış çıkarımlardan hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 4. Ahmet ortanca bitkilerinin tohumlarını, özdeş topraklarla doldurmuş olduğu saksılara ekiyor ve saksıları aynı ortamda bekletiyor. 1. saksıyı deniz suyu ile 2. saksıyı ise çay ile suluyor. Bir süre sonra 1. saksıdaki ortanca bitkisinin mavi çiçek, 2. saksıdaki ortanca bitkisinin pembe çiçek açtığını gözlemliyor. 1. Saksı 2. Saksı 3. Saksı Ahmet 1. saksıdan aldığı toprağı 3. saksıya koyuyor ve 2.saksıdan aldığı tohumu da bu toprağa ekerek bekliyor. Bir süre sonra bu saksıdaki bitkininde 1. saksıdaki gibi mavi çiçek açtığını gözlemliyor. Ahmet’in yapmış olduğu deney ile ilgili, I. 1. ve 2. saksıda aynı bitkinin tohumlarını kullanmasına rağmen farklı renkte çiçek açmalarının nedeni çevre- sel faktörlerdir. II. 3. saksıda yetişen ortanca bitkisinin tekrardan mavi çiçek açması bitkinin geçirdiği mutasyondan kaynaklıdır. III. Deniz suyu ve çay, bitkinin gen işleyişini değiştirmiştir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? (Deniz suyu bazik, çay asidik özellik gösterir.) A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 43 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 2 DNA ve Genetik Kod 15. Aşağıda virüsün girdiği hücre ve virüste meydana gelen değişim verilmiştir. Konak hücre Kimyasal ilaç B virüsü A virüsü A virüsü Bozuluyor 1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama Deneyin 1. aşamasında A virüsü konak hücreye giriyor. Deneyin 2. aşamasında konak hücreye virüsü etkisizleş- tirmek için kimyasal ilaç veriliyor. Deneyin 3. aşamasında ise A virüsü kimyasal ilaca direnç kazanarak yeni bir formu olan B virüsü hâlini alıyor ve konak hücrenin DNA yapısı kalıcı şekilde zarar görüyor. Buna göre aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz? A) Verilen kimyasal ilaç, konak hücrenin yapısının bozulmasına sebep olmuş olabilir. B) Virüste meydana gelen değişim, virüsün genetik yapısının değişmesiyle oluşmuş olabilir. C) B virüsü, kimyasal ilaca karşı A virüsünün mutasyonu sonucu meydana gelmiş olabilir. D) Kimyasal ilaçlar, DNA’nın işleyişinde değişiklikler oluşturduğu için konak hücre zarar görmüş olabilir. AV YAYINLARI 16. 1. Deney Nükleer Kirlilik A T CAG Bir süre ATC G T A G T C Yarasa sonra T AG C Yarasa 2. Deney Bir süre TGACC TGACC sonra A C T G G Sıcaklık A C T G G Sıcaklık 20 °C 10 °C Yapılan deneylere göre, I. 1. deneyde, DNA’nın dizilişi değiştiği için bu bir mutasyondur ve orak hücreli anemi hastalığı bu olaya örnek verilebilir. II. 2. deneydeki çevresel etmen, DNA dizilişini değiştirmediği için bu bir modifikasyondur. III. Çevresel etkiler, her zaman nükleotit dizilişinde değişikliğe sebep olur. çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız l B) I ve II C) I ve III D) II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 58

DNA ve Genetik Kod ADS 1TEST 17. Benekli Çekirge Beneksiz Çekirge Benekli Çekirge Beneksiz Çekirge Benekli Çekirge 25 °C 16 °C 25 °C 16 °C Yumurtalar Yumurtalar Yumurtalar Yumurtalar Yapılan bir araştırmada benekli çekirgelerden elde edilen yumurtalar 25 °C’de yetiştirildiğinde beneksiz çekirge, 16 °C’de yetiştirildiklerinde benekli çekirgeler oluşuyor. 25 °C’de yerleştirilmiş çekirgelerden elde edilen yumur- talar 16 °C’de yetiştirildiklerinde oluşan çekirgelerin benekli olduğu gözlemleniyor. Yapılan araştırma ile ilgili, I. Canlıların dış görünüşünü etkileyen tek faktör çevredir. II. Çevre koşulları genlerin işleyişine etki eder. III. Çekirgeler ortama uyum sağladığı için bu değişimler adaptasyona örnektir. IV. 16 °C’deki değişim çekirgeler için kalıtsaldır ve yavru döllere aktarılır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve IV D) I, III ve IV AV YAYINLARI 18. Bilim insanları, dil balığının genini ılık suda yaşayan balığa enjekte ederek ılık suda yaşayan balığın DNA’sına yeni bir özellik kazandırıyor. Bu deneyin aşamaları aşağıda verilmiştir. Ilık suda yaşayan balık Dil balığı Ilık suda yaşayan Dil balığının balığın DNA’sı soğuk sularda yaşamasını sağlayan gen Yeni özellik kazanmış DNA oluşur. Soğuk sularda yaşamayı sağlayan gen DNA’ya aktarılır. Bu deneyden, I. Dil balığının soğuk sularda yaşamayı sağlayan geninin ılık suda yaşayan balığa aktarılması gen tedavisine örnektir. II. Ilık suda yaşayan balık artık soğuk sularda yaşayamaz hâle gelecektir. III. Bu deneyde biyoteknolojik yöntem ile canlının genetiği değiştirilmiştir. çıkarımlarından hangileri elde edilir? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 59 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Ü N İ T E - 3 KAZANIM Gaz Basıncı 1. Hava, yeryüzüne ve temas ettiği tüm cisimlere ağır- 4. Kapalı kaplarda bulunan gazların basıncı üç değiş- lığı nedeniyle bir kuvvet uygular. Havanın ağırlığı kene bağlıdır. Bunlar; sıcaklık, kabın hacmi ve gaz nedeni ile birim yüzeye uyguladığı kuvvete ---- de- tanecik sayısıdır. Sıcaklık ve gaz tanecik sayısı art- nir. tıkça basınç artarken, kabın hacmi arttıkça basınç azalır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) atmosfer basıncı B) sıvı basıncı A) Hava dolu olan kapalı pet şişeyi, aracın yoldan C) katı basıncı D) Pascal prensibi geçerken ezerek patlatması, kabın hacminin azalması sonucu basıncının artması ile gerçek- 2. Ahmet bulunduğu konumu değiştirmeden, aynı sı- YAYINLARI leşir. caklıktaki farklı sıvıları kullanarak barometre yar- dımıyla bulunduğu konumun açık hava basıncını B) Hava dolu olan ağzı kapalı balonun su dolu kaba ölçüyor. konulduğunda küçülmesi, hacminin azalması sonucu basıncın azalması ile gerçekleşir. Aşağıda oluşturulan barometrelerin hangisinde Ahmet’in kullandığı sıvının yoğunluğu en fazla- C) Düdüklü tenceredeki yemeğin pişerken pistonun dır? ötmesi, sıcaklığın artması sonucu basıncın art- ması ile gerçekleşir. A) B) C) D) AV 2h h 3h 3h D) Boş bir mutfak tüpünün içerisine gaz eklendik- 2 çe basınç ibresinin artış göstermesi, gaz tanecik sayısının artması sonucu basıncın artması ile gerçekleşir. 5. Bir balon havaya bırakıldığında zamanla hacmi ar- tar ve bir süre sonra patlar. 3. I. Cam borunun şekli Buna göre, II. Deniz seviyesinden yükseklik III. Barometre kabının derinliği I. Atmosferin yukarılarına çıkıldıkça açık hava ba- IV. Hava sıcaklığı sıncı artar. Yukarıdaki özelliklerden hangileri Toricelli de- neyinde sıvı seviyesini etkileyen faktörlerden- II. Balon bırakılmadan önce içindeki gaz basıncı dir? açık hava basıncından fazladır. III. Balonun hacmi arttıkça balonun içindeki gaz ba- sıncı artar. yargılarından hangileri yanlıştır? A) I ve III B) II ve IV A) I ve II B) I ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV C) II ve III D) I, II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 70

Gaz Basıncı YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 5 TEST 6. Vefa, bir balonu şişirerek su dolu kabın içine koyu- 7. Aşağıdaki şekilde 2h derinliğine sahip bir kaba h yor ve balonun hacminin azaldığını görüyor. seviyesine kadar su, geriye kalan kısmına ise gaz doldurulmuştur. F Hareketli piston h Gaz Vefa’nın yaptığı deneyle ilgili, h Su A I. Balonun hacminin azalmasının sebebi balona etki eden sıvı basıncıdır. Hareketli pistona aşağı yönlü F kuvveti uygu- landığında kaptaki basınç değişimi ile ilgili aşa- II. Vefa, balonu kabın içinde daha aşağı indirirse ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? balona etki eden basınç azaldığı için balonun hacmi de azalır. A) Suya etki eden gaz basıncı artar. B) A noktasına etki eden basınç artar. III. Balonun içindeki gazın basıncı zamanla artmış- C) Piston aşağı yönde hareket ettiği için gaz derin- tır. liği h seviyesinin altına iner. yorumlarından hangileri yapılabilir? D) Piston aşağı yönde hareket ettiği için su seviyesi A) Yalnız I B) I ve II azalır ve A noktasındaki sıvı basıncı azalır. C) I ve III D) II ve III AV YAYINLARI 8. Aşağıda kesit alanları ve yükseklikleri verilen A, B ve C kaplarının içerisine aynı cins sıvı ve gazlardan eşit mik- tarda dolduruluyor. AB C 2S S 2S Gaz Gaz h Gaz Sıvı Sıvı Sıvı S 2S 2S Bu kaplarda oluşan sıvı ve gaz basınçları ile ilgili, I. A kabında oluşan gaz basıncı B kabında oluşan gaz basıncına eşittir. II. B kabında oluşan gaz basıncı C kabında oluşan gaz basıncından azdır. III. A kabında oluşan gaz basıncı C kabında oluşan gaz basıncından fazladır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 71 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE – 3 YENİ NESİL Gaz Basıncı 1. Mesut Öğretmen laboratuvarda aşağıdaki deneyleri yapıyor. Kapalı kapta bulunan gaz ısıtılıyor. Kapalı kapta bulunan gaz, sızdırmaz Manometre hareketli piston ile sıkıştırılıyor. MPa Sızdırmaz hareketli piston Kuvvet Kuvvet Gaz GGaazz Gaz Gaz Deney 1 30°C Deney 2 30°C Yapılan deneylere göre, I. Deney 1’de, sıcaklığın gaz basıncına etkisini araştırmaktadır ve deneyin bağımlı değişkeni gaz basıncıdır. II. Deney 2’de kabın hacminin gazın basıncına etkisini araştırıyor ve deneyin kontrollü değişkeni kabın hacmidir. III. Deney 2’deki sızdırmaz hareketli pistonun oluşturduğu basınç, gaz tarafından kabın tüm iç yüzeylerine eşit şekilde iletilir. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 2. Aşağıda bir fen bilimleri öğretmeninin sert plastikten yapılmış olan su damacanası ile sınıfta yaptığı deney gösterilmiştir. 1. durum 2. durum 3. durum Ağzı açık boş su Damacana içerisine Son durumda ağzı damacanası el ile biraz pamuk yakılıp kapatılan damacana sıkıştırılıyor ve şeklinde içe doğru çöküyor. değişiklik olmuyor. atılıyor ve ağzı kapatılıyor. Yapılan deneylerle ilgili, I. 1. durumda damacanayı el ile sıkıştırmayı çok daha kuvvetli biri deneseydi, damacanayı sıkıştırma olasılığı vardı. II. 2. durumda damacana içerisinde yanan pamuk içerideki oksijen miktarının azalmasına neden olur. III. 3. durumda damacananın içe doğru çökmesinin nedeni dış basıncın damacana içindeki basınçtan daha bü- yük olmasından kaynaklanır. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 72

Gaz Basıncı KAT 6TEST 3. Aşağıdaki saydam maddeden yapılmış eşit hacimli kaplara eşit hacimli özdeş iki balon iplerle sabitlenmiştir. Bu kaplarda yer alan musluklar açılarak özdeş gazlardan farklı miktarlarda ilave ediliyor. Bir süre sonra 1. kaptaki balonun 2. kaptaki balona göre daha şişkin olduğu gözlemleniyor. Musluk Musluk 1. Kap 2. Kap Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?YAYINLARI A) 1. kaba eklenen gaz miktarı daha fazladır. B) 2. kapta balona etki eden gaz basıncı daha azdır. C) 2. kaptaki gazın bir kısmı musluk yardımıyla dışarı alınarak balonların şişkinliklerinin eşit olması sağlanabilir. D) Kaplardaki gaz basıncı ile atmosfer basıncı arasında benzerlik kurulursa 1. kap atmosferin alt katmanlarına, 2. kap atmosferin üst katmanlarına benzetilebilir. AV YAYINLARI 4. Evangelista Toricelli, deniz seviyesinde 0 °C’ta barometre kabı ile açık hava basıncını 76 cmHg olarak ölçmüştür. AV B köyü C köyü Boşluk A köyü Cam boru 76 cmHg K Cıva (Hg) Deniz seviyesi (0 m) Cam borudaki cıvanın yüksekliği ne kadar fazla ise açık hava basıncı da o kadar fazladır ve deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça açık hava basıncı azalır. Buna göre, I. C köyünde ölçülen açık hava basıncı, B köyünde ölçülen açık hava basıncından küçüktür. II. B köyünde ölçülen cıvanın yüksekliği, A köyünde ölçülen cıvanın yüksekliğinden azdır. III. Ölçülen cıva yükseklikleri arasındaki ilişki, Deniz seviyesi > A köyü > C köyü > B köyü şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 73 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 3 Basınç 16. TORİCELLİ DENEYİ Boşluk 76 cmHg Toricelli deniz seviyesinde 0 °C sıcaklıkta bir ucu açık Cam boru Deniz seviyesi (0 m) diğer ucu kapalı cam boru içerisine cıvayı tamamen dol- Cıva (Hg) durup içinde cıva olan kaba ters çevirip şekildeki gibi bırakmıştır. Bir süre sonra borudaki cıva seviyesinin bi- raz azaldığını ve burada sabit kaldığını fark etmiştir. Cam boru içerisindeki cıvanın tamamen boşalmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Kap içerisinde bulunan cıva miktarı boru içindeki cıva miktarından daha fazla olduğundan. B) Kap içerisinde bulunan cıvanın yoğunluğu, cam borudaki cıvanın yoğunluğundan daha büyük olduğundan. C) Cam borudaki cıva yoğunluğu, kaptaki cıva yoğunluğundan daha büyük olduğundan. D) Cam borudaki cıvanın kap içerisinde oluşturduğu basınç ile açık hava basıncı eşit olduğundan. AV YAYINLARIYAYINLARI 17. Derinlik arttıkça sıvı basıncı artar. Bir kap, eşit zaman aralıklarında eşit miktarda su akıtan bir musluk ile doldu- rulmaktadır. A noktasındaki B noktasındaki AV C noktasındaki basınç (Pascal) basınç (Pascal) basınç (Pascal) 4P 4P 4P 2P 2P 2P 2 4 6 8 10 12 Zaman(s) 2 4 6 8 10 12 Zaman(s) 2 4 6 8 10 12 Zaman(s) Grafik 1 Grafik 2 Grafik 3 Yukarıdaki grafiklerde kapta belirlenen A, B ve C noktalarında zamanla meydana gelen basınç değişimi veril- miştir. Buna göre bu kap aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) C) D) C C AB A BC B B AC A 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 88

Basınç ADS 1TEST 18. Sıvının derinliği ve yoğunluğu arttıkça basıncı artar. Bir barometrede sıvı basıncı, açık hava basıncına eşit oldu- ğu zaman cam borudaki sıvı dengede kalmaktadır. 1644 yılında İtalyan bilim insanı Evangelista Toricelli, 0 °C’ta deniz seviyesinde barometre kabı ile yaptığı deney- de açık hava basıncını 76 cmHg olarak ölçmüştür. (Deney 1) Boşluk 76 cmHg Boşluk A cm Boşluk B cm Cam boru Cam boru Cam boru Cıva (Hg) (0 m) Zeytinyağı (0 m) Su (0 m) Deney 1 Deney 2 Deney 3 Evangelista Toricelli’nin, ortam şartlarının aynı olduğu bir yerde Deney 1’de kullandığı cıva yerine Deney 2 ve Deney 3’teki sıvıları kullandığını düşünelim. Cıvanın yoğunluğu suyun yoğunluğundan ve suyun yoğunluğu da zeytinyağının yoğunluğundan büyüktür. Buna göre deneyin yapıldığı ortamlarda sıvıların donmadığı bilindiğine göre aşağıda çizilen grafiklerden hangisi yanlıştır? A) Açık hava B) Barometrede C) Cam borudaki D) Cam borudaki basıncı (atm) ölçülen değer (cm) sıvının derinliği (cm) sıvı basıncı (Pascal) A B 76 1 2 3 Deney 1 2 3 Deney 1 2 3 Deney 1 2 3 Deney 19. AV YAYINLARI A Akışkan maddeler basıncın azaltıldığı bölgeye doğru hareket eder. B Yanda bir ucuna pompa takılmış olan T borusu sıvı içerisine daldırılıp sı- P0 vının boru içerisinde yükselip dışarıya püskürtüleceği bir düzenek oluştu- Pompa rulmuştur. Pompaya basıldığında boru içerisinde A noktasına doğru hava akımı oluşur ve A noktasındaki basınç düşer. Açık hava basıncı’nın (P0) etkisinde olan sıvı A noktasında düşen basınç nedeniyle yükselmeye baş- lar. A noktasına ulaşan sıvı hava akımının etkisi ile borunun B ucundan dışarı püskürtülmüş olur. Verilen bilgiler dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kurulan sistem, araba kaportalarının boyanmasında kullanılan aletlerin çalışma prensibine benzerdir. B) Havanın akım yönü A noktasından B noktasına doğrudur. C) Pompa ile oluşturulan hava akımı A noktasındaki basıncı düşürdüğü için açık hava basıncı artar. D) Oluşturulan hava akımının hızı arttıkça dışarı püskürtülen sıvı miktarı artar. 89 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Ü N İ T E - 4 KAZANIM Fiziksel ve Kimyasal Değişimler 1. Aşağıdaki değişimleri fiziksel ve kimyasal ola- 4. I. Şekil değişimi rak sınıflandırdığımızda hangisi diğerlerinden II. Renk değişimi farklı bir sınıfta yer alır? III. Molekül yapısı değişimi Yukarıda verilenlerden hangileri hem fiziksel A) Ekmeğin kesilip dilimlenmesi hem de kimyasal değişim sonucunda meydana gelebilir? B) Odunun yakılması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Suyun buharlaşması C) I ve II D) I, II ve III D) Mumun erimesi 2. Aşağıdaki değişimlerden hangisi maddede YAYINLARI 5. Kimyasal değişim sonucunda maddenin kimliği de- meydana gelen değişimin kimyasal değişim ğişir ve yeni bir madde ortaya çıkar. olduğunu kesinlikle ispatlar? Aşağıdakilerden hangisi bu tanımlamaya örnek A) Maddenin şeklinin değişmesi verilemez? A) B) B) Maddenin boyutunun değişmesi C) Maddenin renginin değişmesi D) Maddenin iç yapısının değişmesi AV Odunun Demirin talaş olması paslanması C) D) 3. Silgiyle yapılan iki farklı işlem aşağıda verilmiştir. 1. İşlem 2. İşlem Elmanın çürümesi Kâğıdın yanması Silgi ortadan bölünüyor. Silgi kâğıda sürtülerek ufalanıyor. Buna göre aşağıda verilen bilgilerden hangisi 6. Hâl değişimlerinin tamamı fiziksel değişimdir. doğrudur? Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya örnek olarak verilemez? A) 1. işlem fiziksel, 2. işlem kimyasal değişimdir. B) İşlemlerin ikisi de kimyasal değişimdir. A) Buzun erimesi C) İşlemlerin ikisi de fiziksel değişimdir. B) İyodun süblimleşmesi D) 1. işlem kimyasal, 2. işlem fiziksel değişimdir. C) Şekerin suda çözünmesi D) Su buharının yoğuşması 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 98

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 4 TEST 7. Kâğıdı kesip katlayarak Mumun ipini yakarak mumun Odunu küçük parçalara origami yaptım. erimesini sağladım. ayırıp yaktım. Berfin Mert Rümeysa Yukarıda bazı öğrencilerin yaptıkları işlemler verilmiştir. Buna göre hangi öğrencilerin yaptığı işlemlerde hem fiziksel hem de kimyasal değişim vardır? A) Yalnız Rümeysa B) Yalnız Berfin C) Rümeysa ve Berfin D) Rümeysa, Berfin ve Mert 8. Gerçekleşen AV YAYINLARI Değişim Fiziksel Kimyasal 9. Maddelerde meydana gelen değişimler fiziksel ve Petrolün damıtılması 4 kimyasal değişim olarak iki grupta incelenir. Etten kıyma yapılması 4 ● Bu değişimde maddenin kimliği ve iç yapısı de- 4 ğişmez. Işığın kırılıp gökkuşağı oluşturması ■ Bu değişimde maddenin kimliği ve iç yapısı de- ğişir. Yukarıdaki tabloda gerçekleşen değişimleri fiziksel ve kimyasal olarak işaretleyen Oğuz her doğru işa- Buna göre; retleme için 10 puan alacak ve her yanlış işaretle- me için de 5 puan kaybedecektir. I. Sütten peynir yapılması, II. Kurşun kalemin ucunun açılması, Buna göre Oğuz işaretlemeleri sonucunda kaç III. Bitkilerin fotosentez yaparak besin üretmesi puan almıştır? değişimlerinin gruplandırılması aşağıdakiler- den hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 0 B) 15 C) 30 D) –15 ● ■ A) I ve III II B) II I ve III C) III I ve II D) I ve II III 99 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE – 4 YENİ NESİL Fiziksel ve Kimyasal Değişimler 1. Uzaktan eğitimle fiziksel ve kimyasal değişimleri anlatan Ferhat Öğretmen ders bitiminde verdiği üç örneği öğ- rencilerinin defterine yazarak yarınki derse kadar doğru şekilde sınıflandırmalarını istiyor. 1. Örnek 2. Örnek 3. Örnek Hamurun mayalanması Yumurtanın haşlanması Mumun erimesi O gün derste bulunmayan Simay arkadaşından ödevleri istiyor. Arkadaşı da Ferhat Öğretmen’in verdiği örnekleri yollayıp bunların fiziksel ya da kimyasal olarak sınıflandırılarak deftere yazılacağını söylüyor. Simay dersi kaçırdığı için arkadaşından fiziksel ve kimyasal değişimin tanımını da istiyor. Arkadaşı tanımları mesaj olarak yollarken yanlışlıkla fiziksel yerine kimyasal, kimyasal yerine fiziksel değişim yazıyor. Simay da bu tanımlara göre ödevini yapıyor. Buna göre Simay’ın örnekleri nasıl sınıflandırılması beklenir? 1. Örnek 2. Örnek 3. Örnek A) Kimyasal Kimyasal Fiziksel B) Fiziksel Fiziksel Kimyasal C) Fiziksel Kimyasal Fiziksel D) Fiziksel Kimyasal Kimyasal AV YAYINLARI 2. Ahmet Öğretmen yaz tatili öncesinde çamurlu olarak park ettiği motorunu yıkayamadan acilen memleketine gitmek zorunda kalıyor. İki ay sonra döndüğünde hava koşullarının motosikleti üzerine bıraktığı etkileri fark ediyor. Parlak renk Soluk renk Zincir Çamurlu ve ıslak Paslı zincir Çamursuz ve kuru Önceki durum Sonraki durum Ahmet Öğretmen’in motosikletinde fark ettiği bu değişimler ile ilgili, I. Motosikletin boyasının renginin solması güneş ışınlarının etkisiyle olmuş olabilir ve kimyasal bir değişimdir. II. Zincirin paslanması ile hücrede besinlerin yakılması aynı değişim çeşidine örnektir. III. Hava koşulları motosiklette hem kimyasal hem de fiziksel değişimlere sebep olmuştur. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 100

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler KAT 5TEST 3. Kahvenin Serüveni Kahve meyvesi Kahve suyla karıştırılıp toplanır. 1 ocakta pişirilerek demlenir 6 Meyvenin dışındaki ve içmeye hazır hâle gelir. 3 2 yumuşak kısım Kavrulmuş kahve 4 makine ile çekirdekleri öğütüle- kesilerek alınır. YAYINLARI Kalan çekirdek kısmı Güneş rek toz hâle gelir. altında suyu buharlaştırılarak kurutulur. Kuruyan çekirdekle- 5 rin kabukları ayrılır. Yeşil renkli kahve çekirdekleri 280 °C sıcaklıkta kavrulur ve kahverengi hâlini alır. Yukarıda kahvenin dalından bardağımıza gelene kadar yaşadığı değişimler verilmiştir. Bu işlemlerle ilgili, AV I. Kahve sadece 4 ve 6 numaralı işlemlerde kimyasal değişim geçirmiştir. II. Başlangıçta katı olan kahve çekirdeğinin en son sıvı hâle geçmesi kahve çekirdeğinin kimyasal değişim ge- çirdiğinin ispatıdır. III. 3 numaralı işlemdeki değişimler ile 5 numaralı işlemdeki değişim çeşidi aynıdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 4. Bir kabın içerisinde, ne olduğu bilinmeyen cisimden bir miktar bulunmaktadır. Kabın altına bır ısıtıcı konulup cisim ısıtılmaya başlanıyor. Bir süre sonra ağzı açık olan kaptan gaz çıkışı olduğu görülüyor. Buna göre, I. Gaz çıkışı olduğu için bu bir kimyasal değişimdir. II. Bilinmeyen cisim sudur dolayısıyla çıkan gaz su buharı olacağından bu bir fiziksel değişimdir. III. Bilinmeyen cisimde fiziksel veya kimyasal değişimden en az bir tanesi gerçekleşmiştir. yorumlarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III 101 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 4 Madde ve Endüstri 8. 64 kilogram kütleye sahip bir insanda bulunan elementlerin yaklaşık kütleleri ve bu elementlerin periyodik tablo- daki yerleri aşağıda verilmiştir. H CNO K Ca P ••  Oksijen (O): 38,5 kg YAYINLARI ••  Karbon (C): 14,5 kg ••  Hidrojen (H): 6,5 kg AV ••  Azot: (N): 1,5 kg ••  Kalsiyum (Ca): 1 kg ••  Fosfor (P): 0,5 kg ••  Potasyum (K): 0,1 kg ••  Diğer elementlerin toplamı: 0,5 kg Verilen bu bilgelere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? A) İnsan kütlesinin çoğunu ametaller oluşturur. B) İnsan vücudunda altın elementi bulunur. C) Bu insanın vücudundaki 38,5 kg oksijeni ve 14,5 kg karbonu ayırıp tepkimeye sokabilseydik 53 kilogramlık yeni bir bileşik elde edebilirdik. D) İnsan vücudunda yüzeyi parlak olan, elektriği iyi ileten ve tel-levha hâline getirilebilen elementlerden hiç bu- lunmamaktadır. AV YAYINLARI 9. Dilan evinde bulunan malzemelerle üç tane etkinlik yapıyor. 1. etkinlik Portakal kabuğunu iyice şişirilmiş bir balonun üzerine sıkıyor ve balon patlıyor. 2. etkinlik Portakalın suyunu sıkıyor ve içerisine mavi turnusol kâğıdı batırıp renginin kırmızıya döndüğünü gözlemliyor. 3. etkinlik Portakalın suyunu sıkıp içerisine kırmızı turnusol kâğıdını maviye çeviren bir çözelti ekliyor ve bir zaman sonra tuz oluştuğunu gözlemliyor. Yalnızca Dilan’ın yaptığı bu etkinliklere bakılarak, I. Portakal asit içerir ve asitlerin tadı ekşidir. II. Asitler aşındırıcıdır, metali ve mermeri aşındırırlar. III. Asitler ile bazlar tepkimeye girerse tuz oluşur. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? (Dilan turnusol kâğıdı ile ilgili gerekli bilgilere sahiptir.) A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 130

Madde ve Endüstri ADS 1TEST 10. Korona virüsü hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir virüs grubudur. Nadir durumlarda hayvanlardan insan- lara bulaşabilirler. Bu virüs ailesinden olan 2019-nCov virüsü ilk olarak 31 Aralık 2019’da Çin’in Hubei eyaletinin Vuhan şehrindeki insanlarda tespit edilmiştir. Bu virüsün sebep olduğu hastalığa da Covid-19 denilmiştir. Covid-19’dan korunma yollarından biri de el temizliğine özen göstermektir. El temizliği için kullandığımız sabun ve dezenfektanlarda bolca kimyasal madde bulunduğundan bu ürünlerin sık ve uzun süreli kullanımı cildimize zarar vermektedir. Ülkemizde bulunan Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN) içerisinde etil alkol, gliserin, bor, aloe vera, lavanta, çay ağacı yağı ve su bulunan ve diğer dezenfektanlara göre cilde çok daha az zarar veren yerli bir dezenfektan üretmeyi başardı. Buna göre, I. Yerli dezenfektanın cilde daha az zarar vermesinin sebebi hiç kimyasal madde içermemesidir. II. Yerli dezenfektan bir kimya endüstrisi ürünüdür. III. Kimyasal maddelerin yararları olduğu gibi zararları da olabilir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI IV 11. • Kimyasal değişimde maddenin hem kimliği hem dış görünümü değişir. ••  Fiziksel değişimde maddenin kimliği değişmez sadece dış görünümü değişir. Berra ve Nisan, amcaları Ferhat’ın verdiği örnekleri panolara asacaklardır. Ferhat Amca’nın verdiği örnekler şu şekildedir. I II III Kâğıdı katlayarak origami Kâğıdı yakmak. Yumurtanın kabuğunu Yumurtayı pişirmek. yapmak. kırmak. Berra panosuna dış görünümü değişen örnekleri, Nisan ise panosuna kimliği değişen örnekleri asmıştır. Berra ve Nisan örnekleri doğru gruplandırdıklarına göre panoları aşağıdakilerden hangisi gibidir? Berra Nisan A) I - II - III - IV II - IV B) I - III II - IV C) II - IV I - III D) II - IV I - II - III 131 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Ü N İ T E - 5 KAZANIM Kaldıraçlar 1. Kuvvet, yük ve desteğin bulunduğu konuma göre 3. Ağırlığı önemsenmeyen çubuk ile kurulmuş olan farklı kaldıraç çeşitleri vardır. sistem şekildeki gibi dengededir. Kuvvet Yük ab Destek Ceviz Kıracağı Cımbız Bu kaldıraçla ilgili, Görselde verilen kaldıraç örnekleri ile ilgili, I. a > b ise kuvvetin büyüklüğü yükün ağırlığından küçüktür. I. Ceviz kıracağında yük kolu kuvvet kolundan kısa olduğu için kuvvetten kazanç vardır. II. a = b ise yoldan kayıp ya da kazanç yoktur. II. Cımbızda kuvvet kolu yük kolundan kısa olduğu III. a < b ise enerjiden kayıp vardır. için kuvvetten kazanç vardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? III. Ceviz kıracağı yükün, cımbız ise kuvvetin arada A) Yalnız I B) Yalnız II olduğu kaldıraçtır. C) I ve II D) II ve III bilgilerinden hangilerine doğrudur? YAYINLARI A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV 4. Kuvvet, yük ve desteğin bulunduğu konuma göre üç farklı kaldıraç çeşidi vardır. 2. Destek etrafında dönebilen basit makinelere kaldı- raç denir. Kaldıraçlar; desteğin, yükün ve kuvvetin I. II. bulunduğu yere göre yükün arada, kuvvetin arada ve desteğin arada olduğu kaldıraçlar olmak üzere Tahteravalli Pense üç gruba ayrılır. Kaldıraçlarda yükün ve kuvvetin III. IV. desteğe olan uzaklığına göre kuvvetten kazanç veya kayıp gerçekleşebilirken, kuvvet kolunun yük El Arabası Levye koluna eşit olduğu durumlarda kuvvetten kazanç ya da kayıp meydana gelmez. Numaralanmış görsellerde verilen kaldıraç ör- nekleri özelliklerine göre gruplandırıldığında Kaldıraçlarla ilgili verilen bilgilere göre aşağıda- hangisi grubun dışında kalır? ki sorulardan hangisine cevap verilemez? A) I B) II C) III D) IV A) Kaldıracın tanımı nedir? B) Kaldıraçlar hangi özelliklerine göre sınıflandırı- lır? C) Kuvvet kazancının olduğu kaldıraçlarda yük ve kuvvetin desteğe olan uzaklıkları nasıl olmalı- dır? D) Kaldıraçların avantaj ve dezavantajları nelerdir? 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 146

Kaldıraçlar YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 5 TEST 5. Aşağıda özdeş yüklerin farklı kuvvetlerle dengelendiği kaldıraç düzenekleri verilmiştir. Yük F1 Yük F2 Yük F3 Düzenek 1 Düzenek 2 Düzenek 3 Buna göre yükü dengeleyen kuvvetler arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiş- tir? (Çubukların ağırlığı önemsizdir.) A) F1 > F2 > F3 B) F3 > F1 > F2 C) F3 > F2 > F1 D) F1 > F3 > F2 AV YAYINLARI 6. Aşağıdaki görsellerde farklı kaldıraç çeşitlerine ör- 7. Yaşar, bahçesindeki ağaçları iki metrelik kütükler nekler verilmiştir. şeklinde kesiyor. Bu kütükleri bahçe dışına çıkar- mak için üç metrelik kalası kütüğün altına yerleş- 12 3 tirdikten sonra kalasın altına da taş yerleştirerek aşağıdaki düzeneği kuruyor. Kuvvet Kerpeten Tenis Raketi Maşa 45 6 Gazoz Kapağı Makas Menteşeli Kapılar Açacağı Numaralanmış görsellerde verilen örneklerin Buna göre, kaldıraç çeşitlerine göre gruplandırılması aşa- ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I. Kurulan düzenek bir basit makine olan kaldıraç düzeneğidir. Kuvvetin Desteğin Yükün Arada Arada Arada II. Bu düzenekte kütükler daha kolay taşınabildiği Olduğu Olduğu Olduğu için düzenek iş yapma kolaylığı sağlar. 2-3 4-6 A) 1 - 5 III. Yaşar, bu düzenek sayesinde daha az enerji 1-6 3-5 harcadığı için enerjiden kazanç sağlar. B) 4 - 2 3-4 1-6 yargılarından hangileri doğrudur? C) 2 - 5 1-5 4-6 A) I ve II B) I ve III D) 2 - 3 C) II ve III D) I, II ve III 147 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 5 YENİ NESİL Kaldıraçlar 1. Aşağıda özdeş yüklerin farklı kuvvetlerle dengelendiği kaldıraç düzenekleri verilmiştir. F1 Yük F2 Yük F3 Yük 3 Destek Destek Destek Bir Düzenek III birim Düzenek I Düzenek II Ağırlıkları önemsiz özdeş çubukların kullanıldığı bu kaldıraç düzenekleri ile ilgili bazı grafikler aşağıdaki gibidir. Yük/kuvvet Uygulanan kuvvet (N) Kuvvet kolu uzunluğu (Birim) 4 F3 6 3 4 2 F1 YAYINLARI 2 1 F2 I II III Düzenekler I II III Düzenekler I II III Düzenekler Grafik 1 Grafik 2 Grafik 3 Buna göre verilen grafiklerden hangileri doğrudur? AV A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3 AV YAYINLARI 2. Mert, marketten aldığı konserve kutusunu aşağıdaki şekildeki gibi metal bir kaşığı açma halkasından geçirip A noktasından yukarı doğru kuvvet uygulayarak açmıştır. Kuvvet Açma A halkası KonAseVrvesi KonAseVrvesi Şekil - 1 Şekil - 2 Mert’in konserve kapağını açma yöntemi ile ilgili, D) II ve III I. Yükün arada olduğu kaldıraç modelidir. II. Kuvvetin yönünü değiştirmiştir. III. Kuvvetten kazanç sağladığı için enerjiden de kazanç sağlar. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 148

Kaldıraçlar KAT 6TEST 3. Yasin, bahçesinde çocukları için bir tahterevalli düzeneği kuruyor. Babalarının kurduğu düzenekte sallanan Musa ve Şifa’nın denge durumu görselde verilmiştir. Musa Şifa Ağırlığı önemsiz eşit bölmelerden oluşan düzenekte Musa ile Şifa’nın yatay konumda birbirlerini denge- lemeleri için, I. Şifa, Musa’ya doğru yaklaşmalıdır. II. Destek, Musa’ya doğru yaklaşmalıdır. III. Destek, Şifa’ya doğru yaklaşmalıdır. verilen işlemlerden hangileri tek başına uygulanabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IIIYAYINLARI D) I, II ve III AV YAYINLARI 4. Hakkı Usta, araç lastiklerini değiştirirken tamirhanede bulunan farklı uzunluklardaki türdeş levyeleri kullanıyor. F1 F2 AV F3 100 cm 120 cm 140 cm Görsel I Görsel II Görsel III Hakkı Usta, özdeş araç lastiklerini ağırlıkları önemsiz levyelerle söküp yeni lastikleri yerlerine takarken yük ko- lunu sabit tutmaktadır. Verilenlerle ilgili tamirhanede bulunanlar aşağıdaki yorumları yapmıştır. Sinan : Hakkı Usta en büyük kuvveti 100 cm’lik levyeyi kullanırken uygulamıştır. Fesih : Levyelere uygulanan kuvvetler arasındaki ilişki F1 > F2 > F3 şeklindedir. Erhan : Levye desteğin arada olduğu bir kaldıraçtır ve kuvvet kazançları arasındaki ilişki I < II < III şeklindedir. Buna göre tamirhanede bulunanlardan hangilerinin yorumu doğrudur? A) Sinan ve Fesih B) Sinan ve Erhan C) Fesih ve Erhan D) Sinan, Fesih ve Erhan 149 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 5 Basit Makineler 17. Abdulkadir, görseldeki dişli çarklar ile etkinlikler yapıyor. Dişli çarkların tur sayısı ve hızı yarıçapları ile ters oran- tılıdır. Ayrıca dönme yönleri birbirlerine zıt ya da birbirleri ile aynı olabilir. 6r 2r 3r 2 A B C 1 Abdulkadir, yarıçapları ve birbirleri ile temas ve bağlanma şekli verilen dişli çarklar ile aşağıdaki iki etkinliği yapıyor. 1. Etkinlik: B dişli çarkını 1 yönünde üç tam tur çeviriyor. Sistemi durduruyor. 2. Etkinlik: C dişli çarkını 2 yönünde dört tam tur çeviriyor. Sistemi durduruyor. Buna göre, I. 1. etkinlikte A ve C dişli çarkları aynı yönde dönerken C dişli çarkı A dişli çarkına göre daha hızlı döner. II. 2. etkinlikte A dişli çarkının dönme yönü B dişli çarkı ile zıt olur ve B dişli çarkının tur sayısı 4’ten fazla olur. III. Her iki etkinlikte de en çok tur atan ve en hızlı dönen A dişli çarkıdır çünkü yarıçapı en büyük olandır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 18. Eren Öğretmen, ‘‘Basit Makineler’’ konusunu daha iyi anlatabilmek için okulun oyun parkındaki tahterevalliyi 2 Bir birim Öner m 1 3 Eren Destek Öğretmen A Eren Öğretmen çıkrık, hareketli makara ve kaldıraç kullanarak Öner’i şekildeki gibi dengeliyor. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? (Makara, tahterevalli ve ip ağırlığı ile sürtünmeler ihmal edilmiştir.) A) Bu düzenek; kaldıraç, çıkrık ve hareketli makaradan oluşan bir bileşik makine sistemidir. B) A yükü yerine daha ağır bir yük kullanılırsa düzenek dengesinin bozulmaması için Eren Öğretmen’in ipi 1 yönünde daha büyük bir kuvvet ile çekmesi gerekir. C) Destek çıkrığa doğru bir birim kaydırılırsa denge bozulur. D) Bu düzenekteki tüm basit makineler kuvvetten kazanç sağlayarak işin daha kolay yapılmasını sağlamaktadır. 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 174

Basit Makineler ADS 1TEST 11. Ağırlığı önemsenmeyen çubuk ve dinamometre ile kurulan kaldıraç düzeneğinde 50 N’luk yük şekildeki gibi dengededir. CBA Dinamometre Destek Yük sırası ile A, B ve C noktalarına getirilerek denge sağlandıktan sonra dinamometrede okunan değer kontrol ediliyor. Buna göre dinamometrede okunan değerlerin değişimini gösteren grafiklerden hangisi doğrudur? A) Kuvvet (N) B) Kuvvet (N) C) Kuvvet (N) D) Kuvvet (N) 40 200 50 50 10 50 10 Zaman Zaman Zaman Zaman AV YAYINLARI 12. Birkaç basit makinenin bir arada kullanıldığı sisteme bileşik makine denir. Aşağıdaki bileşik makine düzeneğinde A yükü, G yükü ve F kuvveti dengelenmiştir. Bir birim 3 hL A FG Destek Sürtünmenin, ip, makara ve kaldıraç çubuğu ağırlıklarının önemsiz olduğu bileşik makine sistemine göre bazı öğrencilerin yorumları aşağıda verilmiştir. Resul : Düzenekte kullanılan basit makineler kaldıraç, sabit makara, hareketli makara ve eğik düzlemdir. Murat : Düzenekteki tüm değişkenler sabit kalmak şartı ile G yüküne özdeş bir yük daha eklenir ve denge yeniden sağlanırsa F kuvveti küçülür. Cesim : Düzenekteki tüm değişkenler sabit kalmak şartı ile kaldıracın desteği G yüküne doğru bir birim kaydı- rılır ve denge yeniden sağlanırsa F kuvveti küçülür. Buna göre hangi öğrencilerin yorumu doğrudur? A) Resul B) Resul ve Murat C) Murat ve Cesim D) Resul ve Cesim 169 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Ü N İ T E - 6 KAZANIM Enerji Dönüşümleri 1. Güneş ışığı 4. Berfin, bazı malzemeler kullanarak aşağıdaki dene- yi yapmıştır. Su + Karbondioksit Klorofil Besin + Oksijen 30°C Görselde verilen kimyasal olay ile ilgili, 15°C I. Fotosentez olayının genel tepkimesidir. 1 2 Şekerli su Şekerli su II. Fotosentez için su, karbondioksit ve Güneş ışığı + + gerekmektedir. hamur mayası hamur mayası III. Fotosentez olayı sonucu havaya karbondioksit gazı verilir. Berfin, içerisinde şekerli su ve hamur mayası bulu- nan erlenmeyere balon bağlamıştır ve balon sönük yargılarından hangileri doğrudur? kalmıştır. Erlenmeyeri daha sıcak bir ortama bıraktı- ğında balonun şiştiğini gözlemlemiştir. A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 2. Klorofil molekülüne sahip olan canlıların ışık ener- YAYINLARI Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? jisi kullanarak besin ve oksijen üretmeleri olayına fotosentez denir. A) Balonun şişmesi, maya mantarlarının karbondi- oksit ürettiğini gösterir. B) Maya mantarları, etil alkol fermantasyonu yap- mıştır. Fotosentez ile ilgili, C) Elde edilen enerji miktarı oksijenli solunuma göre çoktur. I. Bütün canlılar tarafından gerçekleştirir. II. Işık varlığında gerçekleşir. AV D) Maya mantarlarının çoğalması için uygun sıcak- III. Havanın temizlenmesini sağlar. lık gerekir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II 5. Oğuzhan Öğretmen, fotosentez konusu ile ilgili C) I ve III D) II ve III aşağıdaki soruları öğrencilerine sormuştur. 3. Solunum olayı ile ilgili, 1. Üreticiler sadece Güneş ışığında mı fotosentez yapar? I. Tüm canlılar tarafından gerçekleştirilir. II. Sonucunda canlı enerji üretir. 2. Bütün canlılar ışığın olduğu ortamda fotosentez III. Bitkiler sadece gündüz vakti gerçekleştirirler. yapar mı? yargılarından hangileri doğrudur? 3. Üreticilerin fotosentez sonucu ürettiği besini di- A) Yalnız I B) Yalnız III ğer canlılar kullanır mı? C) I ve II D) I ve III 4. Fotosentez için ışık, CO2 ve su gerekli midir? Öğrencilerin sorulara sırası ile vermesi gereken cevaplar aşağıdakilerden hangisinde doğru ve- rilmiştir? A) Hayır - Hayır - Evet - Evet B) Hayır - Hayır - Hayır - Evet C) Hayır - Evet - Hayır - Evet D) Evet - Hayır - Hayır - Evet 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 182

Enerji Dönüşümleri YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 3 TEST 6. Aşağıdaki düzeneklerde dört farklı ortama özdeş olan dört bitki bırakılarak ışık renginin fotosentez hızına etkisi incelenmek isteniyor. Mor ışık Kırmızı ışık Mor ışık Güneş ışığı 25°C 25°C 25°C 25°C O2 Nemli CO2 Nemli CO2 Nemli O2 Nemli toprak toprak toprak toprak 1. Ortam 2. Ortam 3. Ortam 4. Ortam Buna göre gözlemcinin hangi iki ortama bırakılan bitkilerin gelişimlerini incelemesi gerekir? A) 1 ve 2 B) 1 ve 4 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4 AV YAYINLARI 7. Mustafa aşağıdaki kutucuklarda fotosentez hızına 8. Merve Öğretmen, yapacağı deney için bazı mal- etki eden çevresel faktörleri boyayarak etkinliği ta- zemeler ve iki özdeş saksı bitkisini ışık alabilen bir mamlayacaktır. sınıfa getiriyor. CO2 miktarı Yaprak sayısı O2 miktarı Sıcaklık Yaprak genişliği Işık şiddeti Klorofil miktarı Topraktaki su ve Mineral miktarı Mustafa etkinliği sadece iki doğru yaparak ta- Deney I Deney II mamladığına göre, Mustafa’nın yaptığı boyama aşağıdakilerden hangisi olabilir? Merve Öğretmen, Deney I’de hava alabilen karton A) B) kutuyu saksı bitkisinin üzerine kapatıyor. Deney II’de ise diğer saksı bitkisini masanın üzerine bı- C) D) rakıyor. Aynı ortamda yapılan deneylerdeki saksı bitkilerine eşit aralıklarla eşit miktarda su veriyor. Bir hafta sonra Deney I’deki saksı bitkisinin yap- raklarının sarardığını, Deney II’deki saksı bitkisinin yapraklarının yeşil kaldığını görüyor. Buna göre Merve Öğretmen aşağıdaki sorular- dan hangisine cevap aramaktadır? A) Fotosentez için su gerekli midir? B) Fotosentez için ışık gerekli midir? C) Fotosentez için oksijen gerekli midir? D) Fotosentez için karbondioksit gerekli midir? 183 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 6 YENİ NESİL Enerji Dönüşümleri 1. Sinem, sınıfında aşağıdaki deneyi yapıyor. Kireç suyu Kireç suyu Sinem, sınıfa getirdiği beherglasın içine 200 mililitre kireç suyu koyuyor. Sonra kireç suyunun bulunduğu be- herglasa pipetle üflendiğinde kireç suyunun bulandığını gözlemliyor. Aşağıda yapılan deneyle ilgili üç öğrencinin yorumu verilmiştir. Ali : Kireç suyunun bulanmasına karbondioksit gazı sebep olmuştur. Hamit : Bu deneyde, solunum sonucu karbondioksit gazının üretildiği ispatlanmıştır. Murat : Kireç suyu yerine KOH (potasyum hidroksit) maddesi kullanılsaydı bulanmazdı. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (Kireç suyu ve KOH, CO2 tutucudur.) A) Ali’nin yorumu yanlıştır. Çünkü kireç suyunun bulanmasına oksijen gazı sebep olmuştur. B) Hamit’in yorumu yanlıştır. Çünkü deneyde fotosentez sonucu karbondioksit gazının üretildiği ispatlanmıştır. C) Murat’ın yorumu yanlıştır. Çünkü kireç suyu yerine KOH maddesi kullanılırsa su bulanır. D) Tüm öğrencilerin yorumları yanlıştır. Çünkü bu deneyde fotosentez sonucu oksijen gazının üretildiği ispatlanmıştır. AV YAYINLARI 2. Tarık, fotosentez için gerekli olan maddelerle ilgili aşağıdaki hipotezleri kurmuştur. 1. Hipotez : Fotosentez için su gereklidir. 2. Hipotez : Fotosentez için ışık gereklidir. Tarık, kurduğu hipotezlerin doğruluğunu ispatlamak için özdeş saksı bitkileri ile aynı ortamda aşağıdaki deney düzeneklerini kuruyor. 30°C 30°C 30°C Deney I Deney II Deney III Tarık, Deney I’de hava alabilen ve ışık geçirmez kartonu saksı bitkisinin üzerine kapatıyor. Deney II ve III’te de saksı bitkilerini masanın üzerine ışık alabilen bir yere koyuyor. Deney I ve Deney II’deki bitkilere her gün eşit miktarda su veren Tarık, Deney III’deki bitkiye ise hiç su vermiyor. Buna göre Tarık’ın hipotezlerini ispatlamak için kullanması gereken deney düzenekleri hangisinde doğru verilmiştir? 1. Hipotez 2. Hipotez A) II ve III I ve II B) I ve II II ve III C) I ve III I ve II D) II ve III I ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 184

Enerji Dönüşümleri KAT 5TEST 3. Ömer, ışık renginin fotosentez hızına etkisini araştırırken aşağıdaki gibi bir grafik ile karşılaşıyor. Fotosentez Hızı Mor Mavi Yeşil Sarı Turuncu Kırmızı Işık Rengi Grafikteki sonuçları doğrulamak için aşağıdaki deneyi yapıyor. Mor ışık Kırmızı Sarı Yeşil ışık ışık ışık V Bakteri Yeşil alg Ömer, prizmadan geçirerek renklerine ayırdığı ışığı yeşil alg üzerine düşürüyor. Bir süre sonra oksijeni seven bakterilerin deneydeki gibi dağıldığını gözlemliyor. Buna göre, I. Yapılan deney, grafikteki verileri ispatlamıştır. II. Mor ışıkta oksijen seven bakterilerin fazla olmasının sebebi oksijenin artması ya da fotosentez hızının fazla olmasıdır. III. Bitki, kendi rengi olan yeşil ışığın çoğunu yansıttığı için üretilen oksijen az olur. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 185 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 6 Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi 12. Işık şiddeti ve ışığın dalga boyunun fotosentez hızına etkilerini gösteren grafikler aşağıda verilmiştir. Fotosentez Hızı Fotosentez Hızı Yüksek şiddette ışık Düşük şiddette ışık Işık Şiddeti Mor Mavi Yeşil Sarı Turuncu Kırmızı Işığın Dalga Boyu (Rengi) Grafik I Turuncu ışık Grafik II Hava 30 °C Mustafa grafiklerde verilen faktörlerin fotosentez hızına etkisini araştırmak için Nemli yandaki deney düzeneğini kuruyor. Bu düzeneğin yanına kuracağı 2.deney toprak düzeneğinde bazı değişkenleri fotosentez hızını artırmak ve azaltmak için de- ğiştiriyor ve bunları tablo hâlinde yazıyor. Faktör Fotosentez hızını artırmak için Fotosentez hızını azaltmak için Işık şiddeti Işık dalga boyu Buna göre Mustafa’nın fotosentez hızını artırmak ve azaltmak için 2. deney düzeneğinde yaptığı değişik- liklerle ilgili tablosunun doğru olarak tamamlanmış hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Faktör Fotosentez hızını artırmak için Fotosentez hızını azaltmak için Işık şiddeti Turuncu ışık yerine mavi ışık kullanılır. Turuncu ışık yerine, yeşil ışık kullanılır. Işık dalga boyu Işık kaynağı sayısı artırılır. Işık kaynağı deneyden uzaklaştırılır. B) Faktör Fotosentez hızını artırmak için Fotosentez hızını azaltmak için Işık şiddeti Işık kaynağı sayısı artırılır. Işık kaynağı deneyden uzaklaştırılır. Işık dalga boyu Turuncu ışık yerine mor ışık kullanılır. Turuncu ışık, yerine kırmızı ışık kullanılır. C) Faktör Fotosentez hızını artırmak için Fotosentez hızını azaltmak için Işık şiddeti Işık kaynağı sayısı artırılır. Işık kaynağı deneyden uzaklaştırılır. Işık dalga boyu Turuncu ışık yerine yeşil ışık kullanılır. Turuncu ışık yerine sarı ışık kullanılır. D) Faktör Fotosentez hızını artırmak için Fotosentez hızını azaltmak için Işık şiddeti Işık kaynağı sayısı artırılır. Işık kaynağı deneyden uzaklaştırılır. Işık dalga boyu Turuncu ışık yerine mor ışık kullanılır Turuncu ışık yerine yeşil ışık kullanılır. 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 204

Enerji Dönüşümleri ve Çevre Bilimi ADS 1TEST 17. Su döngüsünde, yeryüzünden buharlaşarak yükselen su atmosferde yoğuşarak yağış şeklinde yeryüzüne iner. Ayrıca canlılar terleme ve solunum olayı ile atmosfere su buharı vermektedirler. Aşağıda su döngüsü ile ilgili bir poster ve su döngüsünde gerçekleşen bazı olaylar numaralandırılarak verilmiştir. Atmosfer Yağış 2 Yağış 1 4 Göl 3 Irmak Deniz Yeraltı suları Verilenlere göre bazı öğrenciler aşağıdaki yorumlarda bulunuyorlar. Ramazan : 1 numaralı yere “yoğuşma” ve 2 numaralı yere “buharlaşma” yazılmalıdır. Ayşe : Yağış olayları ile birlikte yeryüzündeki su miktarı azalmaktadır. Recep : 3 numaralı yere “terleme” ve 4 numaralı yere “fotosentez” yazılabilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Ramazan’ın yorumu yanlıştır çünkü 1 numaralı yere “buharlaşma” ve 2 numaralı yere “yoğuşma” yazılmalıdır. B) Ayşe’nin yorumu yanlıştır çünkü yağış olayları ile birlikte yeryüzündeki su miktarı artmaktadır. C) Recep’in yorumu yanlıştır çünkü 3 numaralı yere “solunum” ve 4 numaralı yere “terleme” yazılabilir. D) Öğrencilerden Ramazan ve Recep’in yorumları doğrudur. 207 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

Ü N İ T E - 7 KAZANIM Elektrik Yüklü Cisimler 1. Bazı günlerde metal yüzeylere dokundukça ufak 3. + + –+ çarpılmalar hissederiz. Bunun sona ermesi için çıp- – ––+ –+– lak ayakla toprakta bir süre gezinir ve metal yüzey- + lere dokununca artık çarpılmadığımızı görürüz. Aşağıdaki örneklerden hangisi bu örnekteki uy- Şekilde yük durumu verilen cisim iletken bir tel- gulama ile benzerlik göstermez? le toprağa bağlanırsa aşağıdakilerden hangisi A) Yüksek binalara paratoner takılması gerçekleşir? B) Uçaklara yakıt doldurulurken uçağın gövdesine temas eden bir kablonun toprak hattına bağlan- A) Topraktan cisme doğru negatif yük akışı olur. ması B) Cisimden toprağa doğru negatif yük akışı olur. C) Ameliyathanelerin zeminlerinin iletken madde ile C) Topraktan cisme doğru nötr yük akışı olur. kaplanması D) Yük akışı olmaz. D) Uçak pistlerinin kışın alkol ile yıkanması 4. Topraklama olayı farklı durumlarda farklı şekilde 2. Cisimlerin yüklü olup olmadığını, yüklü ise hangi gerçekleşebilir. Bu yüzden topraklama ile ilgili farklı cins yükle yüklü olduğunu anlamamızı sağlayan tanımlar da yapılabilir. alete elektroskop denir. YAYINLARI Aşağıda bazı topraklama tanımları verilmiştir. İletken topuz İletken gövde AV I. Negatif yüklü cismin toprağa fazla negatif yükle- Yalıtkan tıpa rini vererek nötr olmasıdır. Cam fanus II. Pozitif yüklü cisimlerin topraktan pozitif yük faz- Metal yapraklar lalığı kadar negatif yük çekerek nötr olmasıdır. Yalıtkan ayak III. Negatif yüklü cisimlerin topraktan negatif yük fazlalığı kadar pozitif yük çekerek nötr olması- Elektroskobun ayağının yalıtkan malzemeden dır. yapılmasının sebebi aşağıdakilerden hangisin- de doğru olarak verilmiştir? Numaralanmış tanımlardan hangileri doğrudur? A) Elektroskobu ayak kısımından tuttuğumuzda A) Yalnız I B) I ve II çarpılmamamız için C) II ve III D) I, II ve III B) Elektroskobun temas ettiği yerle arasındaki ne- 5. Yüklü bir cisim yerküre ile temas ettirilerek nötr gatif yük alışverişine engel olmak için hâle geçirilebilir. Bu olaya ---- denir. C) Topraklama olması için D) Ucuza mal etmek için Buna göre, I. Boşluğa “topraklama” yazılmalıdır. II. Bu olay gerçekleşirken yüklü cisimle yer küre arasında sadece negatif yük alışverişi olabilir. III. Yük alışverişi tamamlandığında cisimdeki pozitif ve negatif yüklerin sayısı eşitlenmiş olur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 216

Elektrik Yüklü Cisimler YENİ NESİLE GEÇİŞ KİT 3 TEST 6. Nötr bir elektroskoba pozitif (+) yüklü bir cisim 8. Aşağıda verilen X, Y ve Z cisimlerinden sadece X yaklaştırılırsa elektroskopta gerçekleşecek yük cisminin yüklü olduğu biliniyor. Önce X cismi Y cis- dağılımı ve yaprakların durumu aşağıdakilerden mine dokunduruluyor sonra Y cismi de Z cismine hangisinde doğru olarak verilmiştir? dokunduruluyor. A) B) ++++ XY ZZ C) D) Buna göre X, Y ve Z cisimlerinin son durumdaki yükleri ile ilgili, I. X nötr olabilir. II. X, Y ve Z negatif yüklü olabilir. III. X ve Z pozitif yüklü olabilir. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III 7. Ebonit çubuk ve yün kumaş birbirlerine sürtülerek 9. Dokunma ile elektriklenen cisimler ona dokunduru- elektriklendiriliyor. lan cisimle aynı yükle yüklenirler. Ebonit Yün Negatif (–) yüklü X cismi başlangıçta nötr hâlde çubuk kumaş bulunan ve yaprakları kapalı olan elektroskoba do- kunduruluyor ve elektroskobun yapraklarının açıl- dığı görülüyor. Buna göre, Negatif (–) yüklü X I. Ebonit çubuk topraklanırsa toprağa (–) yük geçi- Bu aşamadan sonra elektroskobun yaprakları şi olur. iletken tel ile toprağa bağlanarak topraklanırsa, II. Yün kumaş topraklanırsa yün kumaşa (–) yük I. Elektroskoptan toprağa negatif (–) yük geçişi geçişi olur. olur. III. Sürtünme ile elektriklenme sonucunda cisimler II. Topraktan elektroskoba negatif (–) yük geçişi aynı yükle yüklenir. olur. yargılardan hangileri yanlıştır? III. Yapraklar tamamen kapanır. A) Yalnız III B) I ve II durumlarından hangileri gerçekleşir? C) II ve III D) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 217 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 7 YENİ NESİL Elektrik Yüklü Cisimler 1. Nötr A cismi +––+ +––+ ++–– Yalıtkan ayak Toprak Nötr hâlde bulunan A cisminin topraklama yöntemi kullanılarak nasıl pozitif hâle getirildiği aşağıda aşamalı olarak gösterilmiştir. B A ++––––– B A B A ––––++–––– ––––++–––– ––––++–––– + ++ ++ ++ +–+ ––––– ++ + ++ ++ 1. aşama 2. aşama 3. aşama Negatif (–) yüklü B cismi A cismine A cismi ile toprak arasında iletken A cisminin toprak ile bağlantısı kesilip B cismi uzaklaştırılıyor. yaklaştırılıyor. tel ile bağlantı kuruluyor. Buna göre, I. Negatif (–) yükler negatif (–) yükleri toprağa doğru itmiştir. II. A cisminin toprakla bağlantısı kesilmeden B cismi uzaklaştırılırsa A cismi nötr hâle geri döner. III. B cismi pozitif (+) yüklü olsaydı aynı aşamalardan sonra A cismi negatif (–) yüklenirdi. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI 2. F  Yandaki şekilde F cisminin yük dağılımı gösterilmiştir. Fakat hangi sembolün pozitif (+)   yükü hangi sembolün negatif (–) yükü temsil ettiği bilinmemektedir.  Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) F cismine topraklama yapıldığında cisim toprağa negatif (–) yük veriyorsa  sembolü negatif (–) yük olamaz. B) F cismine topraklama yapıldığında cisim topraktan  alıyorsa ■ sembolü negatif (–) yük olamaz. C) F cismine nötr olan bir cisim yaklaştırılırsa cisimler birbirini kesinlikle çeker. D) F cismine negatif (–) yüklü bir cisim yaklaştırıldığında birbirlerini itiyorlarsa ■ sembolü pozitif (+) yük olabilir. 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 218

Elektrik Yüklü Cisimler KAT 3. Serdar fen bilimleri dersinde verilen ödev için aşağıdaki etkinliği yapıyor. 4TEST 1. aşama 2. aşama 3. aşama ++++++ + ++++++ + Pelur Kağıt Pelur kağıdı keserek kıvrılmış Yılanın baş kısmına (+) yüklü bir (+) yüklü cismi yılanın başına yılan şekline getiriyor. cisim yaklaştırıyor ve yılanın dokunduruyor ve yılanın çekildiğini görüyor. artık çekilmediğini görüyor. Serdar’ın yaptığı bu etkinliğe göre, I. Yılan negatif (–) yüklüdür. II. 2. aşamadaki duruma etki ile elektriklenme sebep olmuştur. III. 3. aşamada (+) yüklü cisim yılana dokundurulduğunda ikisi de aynı yükle yüklenmiştir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III AV YAYINLARI V 4. Negatif yüklerinin pozitif yüklerinden daha fazla olduğu bilinen A cismi, yük cinsi ve miktarı bilinmeyen B cismine dokundurulup ayrılıyor. A B Yalıtkan sap Yalıtkan sap A ve B cisimlerinin son durumdaki yükleri ile ilgili, I. İkisi de nötrdür. II. Biri pozitif diğeri negatif yüklüdür. III. İkisi de aynı cins elektrik yük durumuna sahiptir. yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve III 219 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası

ÜNİTE - 7 Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi 10. Negatif yüklü “A” cismi nötr ve iletken V cismine dokundurulup ayrılıyor. Sonra V cismi yalıtkan sapından tutula- rak iletken olan nötr X ve Y cisimlerine şekildeki gibi yaklaştırılıyor. V XY Toprak Bir süre sonra V cismi uzaklaştırılmadan, X ve Y cisimleri yalıtkan saplarından tutularak ayrılıyor. X ve Y cisim- lerinin en son durumda pozitif yükle yüklendikleri elektroskop yardımıyla tespit ediliyor. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Cisimlerde pozitif (+) yük kalmamıştır. B) Cisimler topraktan negatif (–) yük almıştır. C) Cisimler topraktan pozitif (+) yük almıştır. D) Cisimlerdeki negatif (–) yük sayısı pozitif (+) yük sayısından azdır. AV YAYINLARI 11. Müge her pazar gittiği yoga etkinliğine giderken bu sefer yoga matını götürmeyi unutuyor. Herkes matının üze- rinde yoga yaparken Müge çimenler üzerinde yoga yapıyor. Müge Müge, normalde yogadan döndüğü zaman evdeki kişilerle temas ettiğinde oluşan ufak çarpılma hissinin bu sefer olmadığını farkediyor. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Yogacıların kullandığı yoga matı iletken bir cisimdir. B) Müge’nin matsız yoga yaptığı zaman çarpılma hissini yaşamamasının sebebi vücudunda elektriklenme olmasıdır. C) Yoga matı ve Müge arasında etki ile elektriklenme olduğu için mat kullandığı zamanlarda çarpılma hissini yaşar. D) Müge matsız yoga yaptığında topraklanmıştır bu yüzden çarpılma hissi yaşamamıştır. 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 230

ÜNİTE - 7 Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi 20. Aşağıda evlerimizde kullandığımız bazı elektronik aletler verilmiştir. I. Mikser II. Vantilatör III. Tost Makinesi IV. Elektrikli Isıtıcı Gülnaz Öğretmen öğrencilerine tablodaki aletlerle ilgili bazı sorular soruyor. Öğrencilerin cevapları aşağıdaki gibidir. Asel : I ve II Nihal : III ve IV Ömer : Yalnız IV Öğrenciler tüm sorulara doğru cevap verdiğine göre Gülnaz Öğretmen aşağıdaki sorulardan hangisini sormuş olamaz? A) Amacı ısı üretmek olup içerisinde yüksek dirençli rezistans bulunduran aletler hangileridir? B) İçerisinde elektrik motoru bulundurup, elektrik enerjisini hareket enerjisine çeviren aletler hangileridir? C) Amacı ışık üretmek olup aynı zamanda elektrik enerjisini hareket enerjisine de çeviren aletler hangileridir? D) Amacı ışık üretmek olmadığı hâlde, elektrik enerjisini ışık enerjisine de çeviren aletler hangileridir? 8. Sınıf Fen Bilimleri Soru Bankası 236