AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI

AYT SORU BANKASI 2. OTURUM ➘Yen Öğret m Programına Uygun YKSYükKsuerkuömgrleatriımSınavı ➘ Sınav Kadar Kolay Sınav Kadar Zor ➘ Yen Nes l S mülasyon Soruları ➘ Kavram Har taları ➘ Akıllı Kâğıtlar VİDEO ÇÖZÜMLÜ Musa ERTAŞ Eng nONÜÇ

SARMAL AKILLI KÂĞITLAR TESTLER VİDEO ÇÖZÜMLER TAM HÜCRELEME ÖĞRENMEYİ PEKİŞTİREN, UNUTMAYI ENGELLEYEN, SİMÜLASYON TEKRARLA ÖĞRENMEYİ TESTLERİ SAĞLAYAN TESTLER SINAVDA ÇIKMASI MUHTEMEL KURGULU TİPİ SORULAR YENİ NESİL SORULARDAN OLUŞAN TESTLER ÖSYM’NİN DİLİNE, TARZINA KONU ÖĞRENCİYİ AŞİNA KILAN TESTLERİ SORULARIN OLUŞTURDUĞU TESTLER KONUYU ÖĞRETEN KAVRATAN SORULARDAN OLUŞAN TESTLER w o mc o m w ww..sbasramkiallliptaohrttaal..c w w ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ SİSTEME ÜYELİK FORMUNU TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ. DOLDURUNUZ. İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE OLMASIN DİLEDİĞİNİZ İNDİREBİLİRSİNİZ. PLATFORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ. BİLGİ SARMAL VİDEO VİDEOLAR CEBİNE GELSİN UYGULAMAYI İNDİR İNDİR

BİLGİ FELSEFESİ Test 4 1. “Düşünce eylemin hizmetindedir. Fikirler, eylemde bu- 4. Evrenin temel belirlenimciliğini,maddenin ne oldu- lunmak için yararlandığımız aletlerden başka bir şey ğunu araştırmak boşunadır. Bizim şeyler üzerinde değildir. Doğru fikir, en fazla kazanç getiren, en verimli doğru bilgimiz olamaz, yalnızca sanılarımız olabilir. ve en etkili fikirdir.” Sürekli değişen duyum ve algılar kesin bilgiler değil sanılar doğurabilir. Sanılar da kişiye bağlıdır.Yani Bu parçada bilginin doğruluk ölçütü olarak aşa- her sanı doğrudur. ğıdakilerden hangisi gösterilmiştir? Bu parçadaki görüşler aşağıdaki yaklaşımlardan A) Apaçıklık hangisiyle ifade edilir? B) Uygunluk C) Tutarlılık A) Görecelik D) Tümel uzlaşım E) Fayda B) Deneycilik C) Akılcılık D) Sezgicilik E) Eleştiricilik 2. Bilginin oluşum sürecinde bilen özne ile bilinen 5. “Biz matematiğin ve mantığın ilkelerinin doğuştan nesne arasında zihinsel bir bağ oluşur. Bu bağı geldiğini iddia ediyorsak tüm insanların, çocukların oluşturan taraflardan nesne her şey olabilirken özne ve ilkel adamların da bu ilkeleri zorunlu olarak bilme- sadece insan olmak zorundadır. si gerekirdi, oysa olgular bunu reddeder. Çünkü bir ilkeyi zihnin doğuştan yani onu algılamadan kaydet- mesi bana anlaşılmaz görünüyor.” Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde obje Bu parçada savunulan görüş aşağıdakilerden bir hayvandır? hangisidir? A) Matematik zor bir derstir. A) Bilgi sezgi aracılığıyla kazanılır. B) Gülcan çok kaprisli bir kızdır. C) Akdeniz yazları çok sıcaktır. B) İnsan zihni doğuştan bilgi yüklüdür. D) Ay dünyanın uydusudur. E) Timsah en tehlikeli sürüngendir. B C) Bilginin kaynağı deneyim ve yaşantılardır. İ D) Bilmek doğaya egemen olmaktır. L G E) Bilgi insan yaşamını kolaylaştırmalıdır. İ AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI S A R 6. Pyrrhon’a göre her sav (tez) için birbirinin karşıtı 3. İnsanoğlu doğuştan doğru bilgiye sahip olarak dün- M olan ve güç bakımından eşit bulunan iki kanıt ileri yaya gelir. Yapılması gereken aklın ışığında karan- A sürülebilir. Bu nedenle hiçbir şey için belli bir şey lıkta kalan bilgileri açığa çıkartmaktır. L denemez. Bu durumda yapılacak şey, her türlü Bu parçada savunulan yaklaşım aşağıdakilerden yargıdan kaçınmadır. Duyular ve akıl nesneleri bize hangisidir? oldukları gibi değil, göründükleri gibi gösterirler. A) Empirizm Bu parçada görüşleri verilen yaklaşım aşağıdaki- B) Rasyonalizm lerden hangisidir? C) Entüisyonizm A) Nihilizm B) Rasyonalizm D) Kritisizm C) Empirizm D) Septisizm E) Rölativizm E) Pragmatizm 14

TEST ÖSYM tipi Bu bölümdeki sorular sınavlarda çıkan sorular 1. Aydınlanma, insanın kendi suçu ile düşmüş olduğu paralelinde hazırlanmıştır. bir ergin olmama durumundan kurtulmasıdır. Bu ergin 3. Ahmet: ”Bil bakalım: yeşil olan, duvara asılan ve ıslık olamama durumu ise, insanın kendi aklını bir başka- sının kılavuzluğuna başvurmaksızın kullanamayışıdır. çalan şey nedir? Bu ergin olmayışa insan kendi suçu ile düşmüştür. Bunun nedeni de aklın kendisinde değil, insanın bu Ali: “Bilemeyeceğim.” aklını başkasının kılavuzluğuna ihtiyaç duymadan kullanma cesaretini gösterememesinde aranmalıdır. Ahmet: “Ringa balığı” Aklını kendin kullanma cesaretini göster! sözü Aydın- lanma felsefesinin parolasıdır. Ali: “E ama ringalar yeşil değildir.” Kant’ın bu görüşlerinden aşağıdaki düşünceler- Ahmet: “Yeşile boyarsın.” den hangisine ulaşılabilir? Ali: “E ama ringayı duvara asamazsın.” A) Aydınlanma felsefesi Hristiyan inancın felsefeyi Ahmet: “Bir çiviyle çekice bakar.” etkilemesi sonucunda ortaya çıkmıştır. Ali: “E ama ringalar ıslık çalmaz.” B) Aydınlanma felsefesi İlk Çağ felsefesine dönüş niteliği taşımaktadır. Ahmet: “Ne yapalım o da ıslık çalmasın.” C) İnsanın, kilisenin etkisinden kurtulup kendi aklını Parçada verilen bu diyalogta Aristo’nun ontolojik kullanarak bilime yönelmesi Aydınlanma felsefesi- görüşleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi tartışıl- ni oluşturmuştur. maktadır? A) Madde-form ilişkisi D) Aydınlanma, Aristo’nun görüşlerinin kutsal kitabın B) Özsel-ilineksel nitelikler emirleriyle yeniden yorumlanması sonucunda or- C) Var olma -olmama problemi taya çıkmıştır. D) Zorunlu varlık-mümkün varlık ayrımı E) Fenomen-idea ayrımı E) Felsefe tarihinin değişmeyen sorunları olmuştur. B İ L 2. Bir alışveriş merkezinde elektrikli süpürge satışı ya- G pan satıcı yanından geçen bir bayana: ”Hanımefen- İ di, bu süpürge sizin temizliğe ayırdığınız zamanı yarı 4. Doğa filozofları, her şeyden önce bir görünüş-gerçek- yarıya azaltacak.” deyince müşteri bayan: “Harika iki S lik ayırımı yapmış ve görünüşlerin gerisinde keyfi ve AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI tane alayım o zaman. Temizliğe hiç vakit ayırmam bir A gelişi güzelliğin değil de, temel ve düzenli bir yapı- daha.” yanıtını verir. Bu elektrikli süpürge esprisi Ze- R nın var olduğuna inanmışlar ve doğanın kendi için- noncu akıl yürütme ile paralel niteliktedir. Kadının he- M de kapalı bir sistem meydana getirdiğini savunarak, defi temizliği hiç zaman geçirmeden yapmaksa, hiçbir A doğaya ilişkin açıklamanın yine doğanın kendi içinde sayıda süpürge bunu başaramayacaktır. İki elektrikli L aranması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. süpürgeyi çalıştırmak temizlik süresini dörtte üç; üç tanesi altıda beş azaltacak ve böyle devam edeceğin- Buna göre doğa filozofları aşağıdaki sorulardan den süpürge sayısı sonsuza kadar gidecektir. hangisine yanıt aramışlardır? Bu parçada anlatılan durum Zenon’un felsefesini A) Nasıl erdemli olunur? açıklamak için kullanılan aşağıdaki kavramlardan B) Evren sonlu mu, sonsuz mudur? hangisini örneklendirmektedir? C) Evrende bir amaçlılık var mıdır? A) Cogito B) Geist C) Paradigma D) İnsan eylemlerinde özgür müdür? E) Evrenin arkhesi nedir? D) İdea E) Paradoks 31

SİMÜLASYON TESTİ 1. Dünyadaki değişme mekanik olarak değil, diyalektik 3. Skolastik dönemde felsefenin görevi, mutlak doğruyu yasalara göre (tez, antitez ve sentez), ani sıçrama- veren vahiyi akılla kavranabilir kılmaktır. Vahyin doğ- lar yoluyla gerçekleşir. Bu değişim sürecinde madde rularına karşı, akılla ve dünyanın olgularını kullana- biçim değiştirir. Böylelikle madde birbirinden nitelik rak yapılan itirazları çürütmektir. Bu dönemde felsefe bakımından farklı varlıkları meydana getirir. Nasıl ki yalnızca temellendirmek ve çürütmek işlevine sahip- doğada maddi olan düşünsel olanı belirliyorsa, top- tir. Bu nedenle Skolastik dönemin en önemli kitabı lumda da üretim biçimi kültürel, siyasal ve ekonomik Artistoteles’in Organon’u olmuştur. yaşamı belirler. Buna göre insan eylemlerinin başlıca yönlendiricisi ekonomik yapıdır. Ona göre ekonomik Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ula- güçler ve üretim araçları alt yapıyı oluşturur. Toplu- mun yapısı, kurumları ekonomik yapıya göre şekille- şılabilir? nir. Alt yapıya göre şekillenen toplumun sınıflara ayrıl- ması, yasalar, kurumlar vb. de üst yapıyı oluşturur. A) Felsefe her şeye eleştirel bir gözle bakabilmeyi öğretir. Bu parçadaki açıklama aşağıdaki yaklaşımlardan B) Felsefi düşünce çözümleyici ve kurgusaldır. hangisiyle örtüşmektedir? C) Her felsefi sistem ortaya çıktığı çağın koşullarına A) Hegel’in diyalektik idealizmiyle göre şekil alır. B) Husserl’in fenomenolojizmiyle D) Filozof felsefe yapmayı öğretir, söylemeyi değil. C) Bergson’un entüisyonizmiyle E) Filozof hayata dair her şeyi felsefi probleme dö- nüştürür. D) K.Marx’ın diyalektik idealizkm metaryalizmiyle E) Wittgenstein’in analitik felsefesiyle 2. Beni özene bezene yaratan kim? Sen 4. Bu dönem merkezi bir otoriteye dayanan imparator- B luğun çöküşü sonucunda oluşan feodal üretim ilişki- Ne yapacağımı da yazmışsın önceden İ lerinin belirlediği yeni bir hukukun, kültürün, yaşama Demek günah işleten de sensin bana L biçiminin adıdır. Bu dönemde çok tekrarlanan ünlü bir G deyiş vardır: “Tanrı’nın evi üç kısımdır. Bazıları çalışır, İ bazıları savaşır, bazıları dua eder.” Savaşçı soylular, O zaman nedir o cennet cehennem? papazlar ve çalışanlar. Bu dönem bu üç grup insanın AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI birbirine dayanarak bir manastır veya şatonun çevre- S sinde ölümden sonraki yaşamda Tanrı’nın hoşgörü- Ömer Hayyam’ın bir şiirinden alınan bu dizeler A aşağıdaki özgürlük anlayışlarından hangisiyle ör- R süne kavuşmak için tevekküle ve Hıristiyan ideoloji- tüşmektedir? M sine boyun eğerek var olma savaşı verdikleri bin yıllık A) Özgürlüğümüzün seçimlerimize dayalı olduğunu A dönemin adıdır. Bu dönemde tüm felsefi görüşlerde ileri süren indeterminizmle L “inanmak için düşünüyorum.” zihniyetiyle ortaya çık- mıştır. B) Eylemlerimizin önceden yazılmış bir kader ile be- lirlendiğini öne süren fatalizmle Bu parçadaki açıklamalar aşağıdakilerden hangi- C) Özgürlüğümüzün sınırını kendimizin belirleyece- sine ilişkindir? ğini ileri süren otodeterminizmle A) İlk Çağ felsefesine D) Dünyadaki her şeyin irademizle belirlendiğini sa- B) Orta Çağ felsefesine vunan liberteryanizmle C) Çağdaş felsefeye D) Roma felsefesine E) Var oluşun özden önce geldiğini ileri süren egzis- E) Rönesans felsefesine tansiyalizmle 51

İnsan ve hayvan yöntemleri amacı • Davranışları betimleme davranışlarını tanımı • Davranışları açıklama inceleyen pozitif • Davranışları yordama (tahmin) bilimdir. • Davranışları kontrol etme PSİKOLOJİNİN Doğal gözlem Vaka çalışması Deney Korelasyon İki değişken arasında- Davranışların doğal Bireyin yaşamında- Olaylar arasında neden- ki ilişkidir. ortamda gözlemlen- ki önemli bir olayın sonuç ilişkisinin açıklan- – Pozitif korelasyon mesidir. incelemesidir. masıdır. – Negatif korelasyon – Nötr korelasyon İçebakış: Kişinin – Bağımsız değişken kendini gözlemleyerek araştırmada nedendir. gözlem sonuçlarını ifade etmesidir. – Bağımlı değişken araştırmada sonuçtur. Gelişim psikolojisi Eğitim psikolojisi Endüstri psikolojisi Sosyal psikoloji Yaşa bağlı davranış Psikolojinin eğitime Personel seçme, iş Grubun birey üzerindeki değişikliklerini inceler. uygulanmasıdır. doyumu, iş verimliliği etkisini inceler. Moda, konularına yönelir. propaganda, liderlik Rehberlik ve danışmanlık alt dalları Deneysel psikoloji psikolojisi PSİKOLOJİNİN Düşünme, bellek, algı ile ilgili deney- Mesleki yönlendirme ve hafif duygu- sel çalışmalar yapar. sal sorunlarla ilgilenir. yaklaşım ekolleri Yapısalcılık Davranışçılık Psikoanalitik Biyolojik Hümanistik Bilinci ve ögelerini Gözlenebilen ve Bilinçaltını konu edinir. Sinirlerin ve hor- Bireyin özgürlüğü- konu edinir. ölçülebilen davra- Çocukluk yaşantıları monların davranışa ne ve gelişimine nışları inceler. önemlidir. etkisini inceler. önem verir. 55

PSİKOLOJİNİN TEMEL SÜREÇLERİ Test 1 1. Davranışlara yol açan her türlü etkene uyarıcı denir. 3. • Belirli uyarıcı türüne duyarlı olan, o uyarıcıya iliş- Uyarıcılar davranışın nedeni durumunda olduğu için kin fiziksel enerjiyi çözümleyen beden bölümü değişken olarak adlandırılırlar. Değişken, değişik de- ğer alabilen uyarıcı demektir ve bunlar çevresel, katı- • Duyu organlarıyla başlayan ve beyin kabuğuna lımcı, görev değişkenleri olarak üçe ayrılır. kadar uzanan yol üzerindeki yapılar ve sinir lifle- Buna göre aşağıdaki davranışların hangisinde rinden oluşan bütünlük uyarıcı, görev değişkeni konumundadır? • Duyu organının uyarılması sonucu ortaya çıkan A) Bir öğrencinin hava çok sıcak olduğu için sınavda fenalık geçirerek dışarı çıkmak zorunda kalması deneyim B) Okulundaki yazılı sorularını kolayca cevaplayabi- • Duyum deneyimini sağlayan işlemler bütünü len bir öğrencinin test sorularını çözerken zorlan- ması Parçada aşağıdaki duyum süreçlerinden han- gisiyle ilgili bilgi verilmemiştir? C) Bir futbol takımının oyuncularının galibiyet primi çok yüksek olan bir maçta, diğer maçlardan daha A) Duyum B) Duyumsama iyi oynamaları C) Duyusal sistem D) Duyum eşiği E) Duyu organı D) Üniversite sınavı yaklaştıkça sınava hazırlanan öğrencilerin aşırı kaygı nedeniyle uykusuzluk, iştahsızlık gibi sorunlar yaşaması E) Karnı ağrıyan bir öğrencinin dersten izin alarak 4. Bir saatin tik tak seslerini sessiz bir odada hemen dışarı çıkması işitirken, aynı sesleri gürültülü ve kalabalık bir odada işitmemiz daha zordur. Bu durumun nedeni aşağıdaki duyusal süreç- lerden hangisiyle açıklanabilir? A) Duyum eşiğiyle B) Alışmayla B İ C) Gestalt ilkeleriyle 2. Gelişim yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Sağlıklı L D) Duyusal uyumla ve uyumlu bir insanın topluma kazandırılması için psi- G E) Farklılaşma eşiğiyle kolojik (bilişsel, duygusal), biyolojik (fiziksel) ve sosyal İ gelişimin birlikte gerçekleşmesi gerekir. Gelişim yaşa- mın ilk kısmında genelde olumlu değişiklikler, ikinci S AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI kısmında ise genelde olumsuz değişiklikler biçiminde A olur. R M Bu açıklama gelişimin hangi yönünün önemini A vurgulamaktadır? L 5. • Çok kalabalık ve gürültülü bir restorana girildiğin- A) Birikimsel süreç izlediğinin • de birkaç dakika içinde gürültünün işitilmemesi B) Bireysel farklılık gösterdiğinin Havası kirli olan bir şehre arabayla girildikten kısa bir süre sonra kirli havanın hissedilmemesi C) Kalıtım ve çevreden etkilendiğinin Parçada aşağıdaki duyusal süreçlerden hangi- D) Kritik dönemlerden oluştuğunun si örneklendirilmiştir? E) Bütünsel olduğunun A) Duyarlılaşma B) Duyusal uyum C) Algı D) Farklılaşma eşiği E) Duyum eşiği 66

SARMAL TEST SARMAL TEST - 2 1. Psikoloji bilimi ilk kurulduğunda bilim adamları can- 4. Aşağıdakilerden hangisi güdülenme döngüsü- nün öğelerinden biri değildir? lıların yeni davranışlarını keşfedip bunların benzer olanlarını sınıflandırmayı amaçlamışlardır. Örneğin A) Rahatlama B) Algı Skinner, canlıların yeni davranışlarından birinin edim- sel koşullanma olduğunu keşfederken Pavlov klasik C) Hedef D) Davranış koşullanmayı keşfetmiştir. E) Güdüleyici durum Parçada sözü edilen çalışmalar, psikolojinin aşağıdaki amaçlarından hangisinin gerçekleş- tirilmesinin sonucunda ortaya çıkmıştır? A) Betimleme B) Açıklama 5. Tüm bilimlerin temel amacı konusuna giren olayları D) Kontrol C) Yordama neden - sonuç ilişkisi içinde incelemektir. Psikoloji bili- E) Deney mi diğer pozitif bilimler gibi bunu deneysel yöntem ile gerçekleştirir. Bunun yanında bir olay ya da davranışa 2. Bu yaklaşım psikolojinin zihin bilimi olarak görülme- neden olan uyarıcı konumundaki değişkenlerin de bir- birleriyle ilişkilerinin yönünü ve miktarını da bulmaya sine karşı çıkmış ve bilimsel psikolojiyi, “canlıların çalışır. uyarıcılara gösterdikleri davranışlar” ile kısıtlamıştır. Psikoloji çalışmalarının sadece gözlenebilen uyarıcı Bu durumda psikolojinin davranışa neden olan ve davranışlar üzerinde yapılmasının yeterli olacağını değişkenler arasındaki ilişkinin yön ve miktarı- ileri sürerek soyut süreçlerin araştırılmasını reddet- nı aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle bulduğu mişlerdir. söylenebilir? Paçada sözü edilen ekol ve temsilcisi aşağıda- A) Doğal gözlem kilerden hangisinde doğru olarak sıralanmış- B) Test tır? C) Vaka inceleme D) Sistematik gözlem E) Korelasyonel yöntem A) Yapısalcı Ekol - Wundt B) İşlevselci Ekol - James 6. Aşağıdaki davranış örneklerinden hangisinde C) Gestalt Ekolü - Köhler B edinilmiş donanımın etkisi olduğu söylenemez? D) Klasik Davranışçı Ekol - Watson İ E) Biyolojik Ekol - Mayer L A) Şiir ezberleme G B) Yürüme İ C) İrkilme D) Futbol oynama S E) Dans etme AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI A 3. Ali, kendisini lokantada bekleyen arkadaşının yanına R gider. Yarım saat önce yemek yiyen Ali, arkadaşı ile M 7. Bir öğretme tekniğinin yararlı olup olmadığını belirle- konuşurken onun yediği döneri görünce dayanamaz A mede, aynı konu bir gruba yeni teknikle, diğer gruba ve tok olmasına rağmen bir porsiyonda kendisi yer. L eski teknikle öğretilir. Daha sonra konuyla ilgili bir test uygulanır ve iki grubun testten aldığı puanlar karşılaş- Ali’nin tok olduğu hâlde döner yemesi, aşağı- tırılır. Yeni teknikle öğrenen grubun puanı daha yük- dakilerden hangisinin sonucunda gerçekleş- sek olduğu taktirde, bu tekniğin daha başarılı olduğu miştir? sonucuna varılır. A) Uyandırıcı uyarıcının Parçada verilen çalışmada psikolojinin aşağı- B) Pekiştirici uyarıcının daki ölçütlerinden hangisi uygulanmıştır? C) Özendirici uyarıcının A) Gözlenebilirlik B) Yordama D) İçsel uyarıcının E) Nötr uyarıcının C) Ölçülebilirlik D) Açıklama E) Betimleme 75

Bireyi diğerlerinden ayıran ken- Psikanalitik Kuram dine özgü, duygu, düşünce ve Kişilik bilinçaltı süreçlerin etkisiyle davranışların bütünüdür. şekillenir. Tanımı Sosyal Davranış Kuramı Kişiliğin şekillenmesinde fiziksel Kuramlar ve sosyal çevre etkilidir. KİŞİLİK Varoluşçu Yaklaşım Birey çevreyi algılayış tarzına Yönleri göre kendi kişiliğini oluşturur. Huy Karakter Kişiliğin kalıtımla gelen Kişiliğin çevreden yönüdür. Sıcakkanlı, kazanılan yönüdür. asıksuratlı, aceleci Temiz, çalışkan, dü- olmak. rüst olmak. Engellenme RUH SAĞLIĞINI Çatışma Amaca yönelik davra- BOZAN ETMENLER Aynı öneme sahip isteklerin aynı nışın durdurulmasıdır. anda ortaya çıkması sonucu bireyin Trafikten dolayı uçağı Stres yaşadığı kararsızlık durumudur. kaçırmak. • Yaklaşma - yaklaşma çatışması • Kaçma – kaçma çatışması • Yaklaşma - kaçma çatışması Yüceltme Yansıtma Çocuğu olmayan kadının Dedikodu yapan bireyin, insanlar çok dedikoducu kreşte çalışması demesi Polyanna SAVUNMA Mantığa bürünme Kaza yapan kişinin iyi ki bana MEKANİZMALARI Tabağı kıran kızın, bardaklar bir şey olmadı demesi kaliteli değil demesi Gerileme Ödünleme Yeni doğan kardeşini Derslerde başarısız öğrencinin futbolda kıskanan çocuğun emeklemesi başarılı olması Karşıt Tepki Kuramı Yön değiştirme Üvey annesinden Amirine kızan memurun çocuklarına bağırması hoşlanmayan bireyin ona gülümsemesi 93

BİREY VE TOPLUM Test 2 1. Üniversite öğrencisi olan Benhur, anne babasına göre 4. Namus, bayrak, vatan, bağımsızlık gibi toplumsal de- evlat, okuluna göre öğrenci, sınıfındaki diğer öğrenci- ğerler toplumdaki kişilerin içten bağlı oldukları ortak lere göre arkadaş, teyzesine göre yeğen, flört ettiği duygular, düşünceler, kurallar ve uygulamalardır. kıza göre de sevgilidir. Bu tanıma göre aşağıdakilerden hangisi sosyal Bu durum sosyal statülerin aşağıdaki özellikle- değerlerin özelliklerinden biri sayılamaz? rinden hangisini örneklendirmektedir? A) Ortak olarak benimsenip paylaşıldığı için toplum- A) Statülerin bazıları doğuştan getirilirken bazıları da işbirliği ve dayanışma yaratır. sonradan kazanılabilir. B) Resmi güvenceye dayalı yaptırım gücüne sahip- B) Statüler toplumdan topluma değişiklik gösterebilir. tirler. C) Her statü belli kurallara bağlı olarak gerçekleşir. C) Kişilerin toplumsal statülerini ve rollerini seçmele- rine, gerçekleştirmelerine yardımcı olur. D) Bir insan aynı anda birden fazla statüye sahip olabilir. D) Bireyin toplumsal kimliğini oluşturmasına yardım- cı olur. E) Statülerin bazıları ömür boyu değişmezken bazı- ları kolayca değişebilir. E) Toplumsal bütünleşmeyi sağlar, toplum birliğinin ve düzenin sağlanmasına yardımcı olur. 2. I. Avukatlık mesleği 5. Yıllardır askeri birliklerde eğitim subaylığı yapan bin- II. Avukatlık görevi III. Görevinde başarılı olan avukatlar başı Rüstem Bey, her sabah eşi ve çocuklarını saat altıda sıraya dizmekte ve yoklama almaktadır. Bu Numaralandırılmış ifadelerin sosyolojik kav- durumdan eşi ve çocukları hiç hoşnut olmadıkları için ramları aşağıdakilerden hangisinde doğru ola- aralarında ciddi biçimde tartışmalar yaşanmakta ve rak sıralanmıştır? Rüstem Bey’e emekli olması için baskı yapmaktadır- lar. I II III A) Sosyal ilişki Sosyal olay Sosyal olgu Bu durumun nedenini aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? B) Sosyal rol Sosyal prestij Sosyal olay B İ C) Sosyal statü Sosyal rol Sosyal prestij L A) Rol pekişmesi B) Rol çatışması G D) Sosyal rol Sosyal statü Sosyal olgu İ C) Anahtar rol D) Anahtar statü E) Sosyal prestij Sosyal olgu Sosyal rol E) Toplumsal kontrol AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI 3. Bugün Suriye, Irak gibi Ortadoğu’nun birçok ülkesin- S 6. I. Açık hava konserinde caz orkestrasını dinleyenler de insanların can ve mal güvenliği ortadan kalkmış A II. Caz müziğini sevenler ve bu ülkelerde toplumsal normlar işlevini yitirdiğin- R III. Caz konseri veren müzik grubu den insanlar ölümü göze alarak Avrupa ülkelerine göç M etmeye çalışmaktadırlar. Bu göç sırasında bir çoğu A Parçada verilen örneklerin sosyolojik kavram yolda ölmektedir. L karşılıkları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? Parçada sözü edilen durumun nedenini aşağı- I II III dakilerden hangisi en iyi açıklamaktadır? A) Yığın Kitle Grup A) Toplumsal kontrol B) Kitle Yığın Grup B) Rol çatışması C) Grup Kitle Yığın C) Toplumsal sapma D) Yığın Grup Kitle D) Ekonomik kriz E) Grup Yığın Kitle E) Toplumsal çözülme 118

SARMAL TEST - 5 SARMAL TEST 1. “Sosyoloji, sosyal davranışa yönelen bilimsel bir yak- 4. Aşağıdakilerden hangisi sosyolojinin inceleme alanı içinde yer alan “sosyal davranış” kavramı- laşımdır.” diyen Joseph Fichter sosyal davranış na uygun bir örnek değildir? kavramı ile aşağıdakilerden hangisini kastetmek- tedir? A) Ayşe Hanım’ın mahalledeki komşularıyla altın gününde kahve içmesi A) Sosyal etki ile gerçekleşen her türlü eylemi B) Bir kişinin bankada acelesi olmasına rağmen sıra- B) İnsanların gereksinimlerini karşılamak için yaptık- matikten numara alıp sırasını beklemesi larını C) Yolda yürüyen bir kişinin birkaç kişinin karşıdaki C) Bireyin ruh sağlığını koruyacak eylemlerini apartmanın çatısına baktığını görünce kendisinin- de bakması D) Canlıların uyarıcılara gösterdikleri her türlü tepkiyi D) Sokakta önündeki kişinin rahatsızlanıp yere yığıl- E) İnsanların çevreye uyum süreçlerini dığını gören bir kişinin hemen müdahale etmesi E) Karnı çok acıkan birinin yolunun üzerindeki ilk lokantaya girip yemek yemesi 2. Sosyoloji; gruplar, kurumlar ve örgütler arasındaki iliş- kileri, etkileşim biçimlerini, toplumsal yapı özellikleri- 5. Kitle iletişimindeki gelişmeler, toplumsallaşma sü- ni, bu yapıda ortaya çıkabilecek değişmeleri bilimsel yöntemle inceleyen, toplumsal süreçleri bilimsel ola- recinin kapsamını genişletmiştir. Basılı kitle iletişim rak açıklamaya çalışan pozitif bilimdir. araçlarının yayılmasına daha sonra elektronik iletişim eşlik etmiştir. Her gün, bütün yaştaki insanlara erişen Bu tanıma göre; televizyon özellikle güçlü bir etkide bulunur. I. Grup içindeki insanlar arasındaki ilişkiler Parçada sosyalleşme süreci üzerinde aşağıda- II. Sosyal olay ve olgular ki faktörlerden hangisinin etkisinden söz edil- III. Sosyal sistemler mektedir? gibi konulardan hangileri sosyolojinin incele- A) Aile me alanı içinde yer alır? B B) Kültürel değerler C) Siyasi yapı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III İ D) Yazılı normlar D) II ve III E) I, II ve III L G E) Teknolojik gelişmeler İ AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI S A 6. Gelişmekte olan ülkelerde ekonomik yatırımlar arttık- R ça özellikle kamu ihalelerinde yolsuzluk, hortumlama 3. I. Toplumsal olaylar arasındaki neden -sonuç ilişki- M gibi suçlarda artış görülmektedir. Ekonomik düzeyi lerini araştırır. A düşük toplumlarda ise kapkaç, yağmalama, hırsızlık L gibi suçlarda artış söz konusudur. II. Sosyal olayları tek yönlü olarak ele alır. III. Toplumsal yaşam konusunda öngörü yapma ola- Bu durumu aşağıdaki sosyolojik kavramlardan hangisi en iyi açıklar? nağı vermez. IV. Olanı olduğu gibi inceler. A) Olumlu toplumsal sapma Numaralandırılmış ifadelerden hangileri sos- yoloji bilimi ile ilgili doğru değildir? B) Rol çatışması A) I ve II B) I ve III C) II ve III C) Rol pekişmesi D) Olumsuz toplumsal sapma D) II ve IV E) III ve IV E) Anahtar rol 122

TOPLUMSAL KURUMLAR Test 3 1. Erkeğin ya da kadının tek eşle evliliğine .…….I……...., 4. Kadının birden çok erkekle evliliği poliandridir. Topra- kadının ve erkeğin birden fazla eşli olmasına ise ğa yerleşmiş aşiret, kent gibi toplumlarda savaşlarda ………I…I ……. adı verilir. esir alınan kadınların çokluğu polijiniye yol açan ne- denlerden biridir. Kültürlerin pek azında kadınlar aynı Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- zamanda birkaç erkekle evlidir. Örneğin, geçim zorlu- den hangisi getirilmelidir? ğu olan Tibet’te kadınların kendilerini besleyecek iki erkeğe gereksinim duydukları görülmektedir. I II Egzogami Bu durumun açıklaması aşağıdakilerden han- A) Endogami Endogami gisidir? Monogami B) Egzogami Poligami A) Evlilik şekilleri ekonomik faaliyetlerle ilintilidir. Poliandri C) Poligami B) Toplumların gelişmişlik düzeyi ile evlilik şekilleri birbirinden bağımsızdır. D) Monogami E) Polijini C) Evlilikler yasalarca güvence altına alınmalıdır. D) Her kültürde farklı evlilik türleri görülür. 2. Eğer insan tek başına başkalarına ihtiyaç duymaksı- E) Evlilikler temelde neslin devamını sağlamaya yönelik kurulur. zın varlığını sürdürebilseydi, hiç kuşkusuz siyaset de söz konusu olmayabilirdi. Fakat tarihsel olarak da bi- liyoruz ki insanlar çoğu işlerini birlikte yürütürler. Aris- toteles “İnsan politik bir canlıdır.” derken buna işaret etmiştir. Siyaset tam bu noktada yani birlikte yaşayan bir topluluğun varlığını sürdürmek, ortak sorunlarını çözmek, kamusal hizmetleri görmek, ortak değerler üretmek amacıyla oluşmuş kurumsal yapılanma ola- rak karşımıza çıkar. Bu parçada siyasetin varlığı temelde aşağıda- kilerden hangisine dayandırılmıştır? A) İnsan doğasının olumsuzluklarla dolu olmasına B B) İnsanın toplumsal yaşama ihtiyaç duymasına İ 5. Hristiyanlığın Katolik mezhebi boşanmayı yasak- C) Toplumsal yaşamın yok olma tehlikesi içinde L lamıştır. Yine, Musevîlik ve Hristiyanlıkta kadınla- olmasına G rın evlenirken getirdiği malı boşanırken geri alması, İ boşanmaları zorlaştırıcı önlemlerdendir. Günümüz D) Hukuk kurallarının varlığına toplumlarında boşanma sadece eşlerin isteğiyle ger- AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI E) Kurumlar arası ilişkilerin yönlendirilmesi gereklili- çekleşmemektedir. Modern hukukta boşanma çeşitli yasal önlemler ve sosyal destek sistemlerinin varlığıy- ğine S la zorlaştırıcı ve caydırıcı olarak yer almakta ve devle- A R tin kararı ile ancak sonlandırılabilmektedir. M Buna göre boşanmaların zorlaştırılmasının te- A mel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? L 3. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretilen A) Ailenin toplumun devamını sağlayan temel kurum olması somut nesnelere mal denir. İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla gerçek- B) Dini olarak günah olması leştirilen işlere ise hizmet denir. C) Kurumların birindeki değişmenin diğerlerini de etkilemesi Buna göre aşağıdakilerden hangisi hizmet sı- nıfına girer? D) Hukuk sisteminin yavaş işlemesi A) Otomotiv B) Buzdolabı E) Eşlerin haklarını güvence altına alma isteği C) Bankacılık D) Ekmek E) Şeker 164

7. Mehmet öğretmen aynı sınıfın matematik ve geometri 10. Bir kolejde öğrencilere sınıflara cep telefonlarını koy- dersine girmektedir. İki dersten yapmış olduğu sınav mak için dolap alımı konusunda fikirleri sorulmuş ve sonucunu aşağıdaki şema ile göstermiştir. aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir. Matematik I. Dolap alınmasını bazı öğrenciler istememiştir. II. Dolap alımını tüm öğrenciler istemiştir. dersinden geçenler III. Dolap alımını hiçbir öğrenci istememiştir. IV. Dolap alımını bazı öğrenciler istemiştir. Geometri dersinden geçenler Buna göre, numaralandırılmış önermelerden hangi ikisi altıktır? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV Bu şemaya göre öğrencilerin matematik ve ge- D) II ve III E) III ve IV E ometri derslerinin sonucuna ilişkin aşağıdaki- A O lerden hangisi söylendiğinde yanlış olur? 11. A : Tümel olumlu A) Geometri dersinden geçen her öğrenci aynı za- manda matematik dersinden de geçmiştir. B) Geometri dersini geçenler ile matematik dersini E : Tümel olumsuz geçenler arasında tam girişimlilik ilişkisi vardır. I : Tikel olumlu O : Tikel olumsuz C) Matematik dersinden geçtiği hâlde geometri der- sinden kalan öğrenci de vardır. D) Matematik dersinden geçen bazı öğrenciler geo- I metri dersinden geçememiştir. Şemada verilen karşı olum karesi ile ilgili; E) Geometri dersinden geçen bazı öğrenciler mate- • A doğruysa E yanlıştır. matik dersinden de geçmiştir. 8. Tikel olumlu bir önermenin düz döndürmesi yine tikel • E doğruysa A yanlıştır • A yanlış ise E belirsizdir. olumlu bir önerme olur. Örneğin “Bazı araçlar hayat • E yanlış ise A belirsizdir. kurtarır.” önermesinin düz döndürmesi “Bazı hayat verilen bu yasaların tümü, kurtaranlar araçtır.” Bu durumda verilen önermelerde özne ve yük- I. Çelişiklik lem olarak kullanılan kavramlar arasında aşa- II. Karşıtlık III. Altıklık ğıdaki ilişkilerden hangisi söz konusudur? B İ ilkelerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir? A) Özdeşlik B) Eşitlik C) Ayrıklık D) Eksik girişimlilik L A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Tam girişimlilik G İ D) I ve II E) I ve III 9. I. Ey Türk Gençliği! S AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI II. Stres insan sağlığına faydalı değildir. III. Dersine çalış. A 12. İzmir ve Uşak Ege bölgesinde yer alır. IV. Ödevini yaptın mı? R İzmir deniz kenarındadır. V. İnşallah üniversiteyi kazanırsın. M A Öyleyse Uşak’ta deniz kenarındadır. L Parçada analoji türü akıl yürütmeye örnek verilmiştir. Numaralandırılmış bu ifadelerle ilgili olarak Buna göre, “analoji” için aşağıdakilerden hangi- aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? si söylendiğinde yanlış olur? A) I. cümle ünlem cümlesi olduğundan önerme değil- A) Özelden özele akıl yürütme kullanılır. dir. B) İki yargının benzerliğinden yola çıkılır. B) II. cümle yargı bildirdiğinden önermedir. C) Sonuçları kesindir. C) III. cümle emir cümlesi olduğu için önermedir. D) Bilinenden yola çıkılarak bilinmeyene ulaşılır. D) IV. cümle soru cümlesi olduğu için önerme değil- E) Benzer iki ifadeden birincisi için verilen yargı diğe- dir. ri için de geçerli sayılır. E) V. cümle dua nitelikli olduğu için önerme değildir. 197

SEMBOLİK MANTIK Test 2 1. I. Ders çalışır. (p) 5. p / (p \"aq) II. Ödev yapar. (q) önermesinin çözümleyici çizelgesi aşağıdaki gibidir. III. Sınavı kazanır. (r) 1. p / (p \"aq) Buna göre aşağıdaki önermelerden hangisi p 2. p \"aq r & (p / q) şeklinde sembolleştirilir? (1) A) Ders çalışırsa ödevi yapar ve sınavı kazanır. (2) B) Ders çalışır ve ödevi yaparsa sınavı kazanır. ap aq x C) Sınavı kazanır ve ödevini yaparsa ders çalışmış- tır. önerme tutarlıdır. D) Sınavı kazanırsa ders çalışmış ve ödevini yap- Buna göre önermenin tutarlı olmasının koşulu mıştır. aşağıdakilerden hangisidir? E) Sınavı kazanırsa ders çalışmamış ve ödevini yap- A) En az bir açık yolun bulunması mamıştır. B) Tüm yolların kapalı olması C) Eşdeğer önermeye sahip olması 2. Bir çıkarım hangi durumda geçersiz olur? D) Alt alta yazma kuralının uygulanması E) Değilinin tutarlı olması A) Öncüller ve sonuç doğru olduğunda B) Öncüller yanlış sonuç doğru olduğunda C) Öncüllerle sonucun değili tutarsız olduğunda D) Öncüllerden biri yanlış olduğunda E) Öncüllerle sonucun değili birlikte tutarlı olduğun- da B İ 3. “Elma ve armut yediği yanlıştır.” önermesinin eşde- L 6. (p / q) \" (ap 0 q) ğeri aşağıdakilerden hangisidir? G önermesinin tutarlılığı doğruluk çizelgesiyle aşağıdaki A) Ne elma ne de armut yedi. İ biçimde denetlenmiştir. AYT FELSEFE GRUBU SORU BANKASI B) Elma yemişse armut yememiştir. S p q p/q ap0q (p / q)\"(ap0q) C) Elma veya armut yemedi. D) Elma yemiştir ve armut yememiştir. A DD D D ? E) Elma ve armut yedi. R DY Y Y ? M YD Y D ? A D ? L YY Y 4. p tutarsız Buna göre soru işaretlerinin olduğu sütunun yeri- q tutarsız ne aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Buna göre aşağıdaki önermelerden hangisi ge- A) D B) Y C) D D) D E) Y çerlidir? DYY D Y A) ap / q B) p \" aq DYD Y D C) p ) aq D) p 0 q DYY Y Y E) a(p ) q) 206