รายงานเศษฐศาสตร์-สุภกิณห์-34

ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศสหพันธรัฐรัสเซยี เสนอ คุณครู จนั ทนา ลยั วรรณา จัดทาโดย นายสุภกิณห์ กจิ ประเสริฐ เลขท่ี 34 ระดับชน้ั ปวช. 2/1 แผนกวิชาคอมพิวเตอร์ธรุ กจิ รายงานเล่มน้ีเปน็ ส่วนหน่งึ ของวิชา เศรษฐศาสตร์เบื้องตน้ รหสั วชิ า 2200-1005 ภาคเรยี นท่ี 2 ปีการศึกษา 2562 วทิ ยาลยั เทคนิคจันทบุรี

คานา รายงานเลม่ น้เี ปน็ สว่ นหน่ึงของวชิ าเศรษฐศาสตร์ จดั ทาข้นึ เพอื่ ศึกษาระบบเศรษฐกิจ การปกครอง เมอื งหลวง และอน่ื ๆ เนอ้ื หาดังกล่าวสามารถทจี่ ะนาไปใช้งานไดจ้ รงิ ผู้จดั ทาไดน้ าเนื้อหาดงั กลา่ วมารวบรวม เพื่อให้ได้ความรคู้ วามเข้าใจท่ีรวบรดั ทีส่ ดุ นายสภุ กณิ ห์ กิจประเสรฐิ

สารบญั หน้า 1-2 สหพันธรัฐรสั เซีย Russian Federation 2-7 การเมืองการปกครอง 7-9 เศรษฐกิจการค้า 9-17 ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกบั สหพนั ธรัฐรสั เซีย

1 สหพันธรฐั รสั เซีย Russian Federation ขอ้ มูลท่ัวไป ท่ีตั้ง อยู่ทางตอนเหนอื ของทวปี เอเชยี โดยมพี น้ื ทีต่ ั้งอยู่ทงั้ ในทวปี เอเชียและทวีปยุโรป มีเทือกเขาอูราลเปน็ พรมแดนธรรมชาติระหวา่ งทั้งสองทวีป พ้นื ที่ 2 ใน 3 ของรัสเซียอยใู่ นทวปี เอเชยี และมีพรมแดนติดกับ ประเทศอาเซอร์ไบจาน เบลารสุ จนี เอสโตเนยี ฟินแลนด์ คาซคั สถาน เกาหลเี หนือ ลัตเวีย ลทิ วั เนีย มองโกเลีย นอร์เวย์ โปแลนด์ และยูเครน และมีพน้ื ท่ีตดิ กบั มหาสมุทรอาร์กติกและมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือ พืน้ ที่ 17,075,200 ตารางกิโลเมตร ซ่ึงถือว่าใหญท่ ่สี ุดในโลก ( ใหญก่ ว่าประเทศไทย ราว 33 เทา่ ) โดยมี ระยะทางจากด้านตะวนั ออกจรดตะวันตก 9,000 กิโลเมตร และจากดา้ นเหนือจรดใต้มีระยะทาง 4,000 กโิ ลเมตร เมอื งหลวง กรงุ มอสโก (ประชากร 10,126,424 คน) ประชากร 142.3 ล้านคน เป็นชาวรสั เซยี ร้อยละ 79.8 ที่เหลือเปน็ เชื้อชาติอนื่ ๆ อาทิ ตาตาร์ ยูเครน บาชคีร์ เบลารุส เยอรมัน ยิว อาร์เมเนยี และคาซัค ภมู ิอากาศมี 2 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อนและฤดหู นาว และเน่ืองจากเป็นประเทศท่ีมีขนาดใหญ่ ระดบั อุณหภูมจิ ะ แตกตา่ งตามพ้ืนทีท่ างภูมิศาสตร์ อุณหภูมโิ ดยเฉล่ียท้ังปีของรสั เซียฝง่ั ยุโรป ตา่ กวา่ 0 องศาเซลเซียส ภาษาราชการ ภาษารัสเซยี ศาสนา ส่วนใหญ่นบั ถือคริสตศาสนานกิ ายออรโ์ ธดอกซร์ ัสเซยี (ร้อยละ 70) ทเี่ หลือนับถอื ศาสนาอิสลาม (รอ้ ยละ 5.5) ครสิ ตศาสนานิกายคาธอลกิ (ร้อยละ 1.8) และพทุ ธศาสนานิกายมหายาน (รอ้ ยละ 0.6) หน่วยเงินตรา รูเบลิ (Russian ruble - RUR)

2 1 ดอลลาร์สหรัฐเท่ากับ 25.57 รูเบลิ (คา่ เฉล่ยี ปี 2550) ผลผลติ มวลรวมภายในประเทศ (GDP) 1,236.3 ล้านดอลลารส์ หรัฐฯ (ปี 2550) รายได้ประชาชาตติ อ่ หัว 13,463 ดอลลารส์ หรัฐ (ปี 2550) การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ ร้อยละ 7.4 (ปี 2550) ระบอบการปกครอง สหพนั ธรัฐ ประกอบดว้ ยหน่วยการปกครอง 84 หนว่ ย แบ่งเป็น 21 สาธารณรัฐ (Republic) 8 เขตการปกครอง (Krai) 47 มณฑล (Oblast) 2 นคร (Federal cities) ได้แก่ กรุงมอสโกและ นครเซนตป์ ีเตอร์สเบิรก์ ซ่ึงมสี ถานภาพเดียวกบั มณฑล 5 ภาคปกครองตนเอง (Autonomous Okrug) และ 1 มณฑลปกครองตนเอง (Autonomous Oblast) การเมอื งการปกครอง การเปลย่ี นแปลงการปกครองในรสั เซยี ในปี ค.ศ. 1917 ซึง่ อยู่ระหวา่ งสงครามโลกคร้ังที่ 1 (ค.ศ. 1914 -1918) ได้มีการปฏิวตั เิ พื่อเปลีย่ นแปลงการ ปกครองในรสั เซียโดยกลุ่มบอลเชวิกภายใตก้ ารนาของนายวลาดเิ มียร์ เลนิน ทาใหร้ ะบบกษตั ริย์ไดถ้ กู ล้มล้างไป กลุ่มบอลเชวกิ ได้เขา้ มาบรหิ ารประเทศ และเปลี่ยนชอ่ื ประเทศจากจักรวรรดริ ัสเซีย (Russian Empire) เป็น Russian Soviet Federative Socialist Republic พรอ้ มทงั้ ใชก้ าลงั ทางทหารเข้ายึดครองรัฐตา่ ง ๆ ใน จักรวรรดริ สั เซียเดิม และไดัจัดตั้งสหภาพสาธารณรัฐสังคมนยิ มโซเวียต (Union of Soviet Socialist Republic: USSR) หรือสหภาพโซเวียต (Soviet Union) ขน้ึ ในปี ค.ศ. 1922 โดยมสี าธารณรฐั รัสเซยี เป็นแกน นา สหภาพโซเวียตตกอย่ภู ายใต้การบริหารของพรรคคอมมิวนิสต์ ซึ่งเน้นการบริหารและการวางแผนจาก สว่ นกลาง เป็นเวลายาวนานถึง 69 ปี เปน็ ผลใหช้ าวโซเวียตนบั ล้านคนเสียชวี ิตจากการกวาดล้างผ้ทู ีไ่ มเ่ ห็นดว้ ย ทางการเมือง และจากภาวะทุพภกิ ขภัย นอกจากน้ี ยังมปี ระชาชนชาวโซเวยี ตราว 20 ลา้ นคน เสยี ชีวติ ใน ระหวา่ งสงครามโลกคร้ังท่ี 2 (ค.ศ. 1939 -1945) และตอ่ มาในปี ค.ศ. 1949 โซเวียตได้เร่ิมพัฒนาอาวุธ นวิ เคลยี รข์ องตนเอง ในระหว่างสงครามเย็น สหภาพโซเวียต ใหค้ วามสาคญั กบั นโยบายแข่งขนั กบั สหรัฐอเมริกาเพ่อื เปน็ ผนู้ าดา้ น อดุ มการณท์ างการเมอื งและการพัฒนาอาวธุ สง่ ผลใหป้ ระชาชนมคี วามเปน็ อยู่ท่ีลาบาก โดยเฉพาะอย่างยง่ิ ใน ช่วงทศวรรษท่ี 80 ทาใหป้ ระชาชนและกลุ่มแรงงานออกมาเรียกร้องและต่อต้านรฐั บาลมากข้ึนและรนุ แรงข้นึ แม้ว่านายมิคาอลิ กอร์บาชอฟ ผนู้ าพรรคคอมมวิ นิสต์และประธานาธิบดีคนสุดทา้ ยของสหภาพโซเวยี ตจะ พยายามกาหนดแผนการปฏริ ูปตา่ ง ๆ ก็ไมเ่ ป็นผลสาเร็จ จนกระทั่งนายกอร์บาชอฟ ตัดสนิ ใจลาออกจาก2

3 ตาแหนง่ ประธานาธบิ ดีเม่อื วันที่ 25 ธันวาคม ค.ศ. 1991 และสหภาพโซเวียตลม่ สลายลงอยา่ งเป็นทางการใน วนั ท่ี 26 ธนั วาคม ค.ศ. 1991 โดยแยกออกเปน็ ประเทศทง้ั ส้นิ 15 ประเทศ ในส่วนของสหภาพโซเวยี ตน้ัน ได้ เปล่ยี นช่ือเปน็ สหพันธรัฐรัสเซีย ตอ่ มาสหพันธรฐั รัสเซียและประเทศทีแ่ ตกตวั จากสหภาพโซเวียตอีก 11 ประเทศ (ยกเว้นประเทศบอลตกิ 3 ประเทศ ได้แก่ ลทิ วั เนีย ลัตเวีย และเอสโตเนยี ) ได้รว่ มกนั จดั ตงั้ กล่มุ ประเทศเครอื รัฐเอกราช (Commonwealth of Independent States: CIS) มีสมาชิก ดงั นี้ 1. รัสเซยี 2. ยเู ครน 3. อาร์เมเนยี 4. เบลารสุ 5. จอร์เจยี 6. มอลโดวา 7. คาซัคสถาน 8. อซุ เบกสิ ถาน 9. เตริ ก์ เมนสิ ถาน 10. ครี ก์ ิซสถาน 11. ทาจิกสิ ถาน 12. อาเซอร์ไบจาน ระบบการปกครองในปจั จบุ ัน รูปแบบการปกครอง สหพนั ธรฐั โดยมีประธานาธิบดีเป็นประมุขและหวั หนา้ รัฐบาล นายกรฐั มนตรเี ปน็ หวั หน้า ฝ่ายบรหิ าร รฐั ธรรมนญู ฉบับปัจจุบนั เรม่ิ ใชเ้ มือ่ วนั ที่ 12 ธันวาคม ค.ศ. 1993 การแบง่ ส่วนการปกครอง ประมขุ ประธานาธบิ ดี มีอานาจในการบรหิ ารประเทศอย่างสมบรู ณ์ (มาจากการเลือกตัง้ อยใู่ นตาแหนง่ วาระ ละ 4 ปี และอยู่ในตาแหน่งได้ไมเ่ กิน 2 วาระตดิ กัน ท้ังนี้ การเลือกต้งั ประธานาธบิ ดคี รัง้ ล่าสุดมขี ึ้นเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2547 คร้งั ต่อไปจะมีขนึ้ ในเดือนมนี าคม 2551 ฝา่ ยบริหาร หัวหนา้ ฝ่ายบริหารคือ นายกรัฐมนตรี และปจั จบุ นั คณะรัฐมนตรปี ระกอบด้วยรฐั มนตรีท้งั สิ้น 22 คน (รวมนายกรัฐมนตรี) และทง้ั หมดแต่งต้ังโดยประธานาธิบดี ฝ่ายนิติบัญญัติ รัฐสภาประกอบด้วย 2 สภา คือ สภาสงู หรอื สภาสหพนั ธรัฐ (Federation Council) ซงึ่ มี สมาชิกจานวน 168 คน จากเขตการปกครอง 84 เขต (รวมท้งั เขตกรุงมอสโก และนครเซนต์ปเี ตอรส์ เบริ ก์ ) เขตละ 2 คน และสภาผแู้ ทนราษฎร หรือสภาดูมา ซง่ึ มผี ้แู ทนจานวน 450 คน (ตามรฐั ธรรมนูญฉบับปัจจุบัน รัฐสภารสั เซียมีบทบาทและอานาจคอ่ นข้างน้อย เมื่อเปรียบเทยี บกบั อานาจของประธานาธบิ ดี และสมาชิก รัฐสภาจะอยู่ในตาแหน่งวาระละ 4 ปี ท้งั น้ี การเลือกตัง้ สภาดูมาเพิ่งมขี นึ้ เมือ่ วันที่ 2 ธนั วาคม 2550) ฝ่ายตุลาการ ศาลรัฐธรรมนูญ ศาลฎีกา ศาลสูงแหง่ อนญุ าโตตุลาการ และ สานกั งานอัยการสูงสุด ระบบพรรคการเมือง เป็นระบบหลายพรรค ปัจจบุ นั พรรคการเมืองที่สาคัญ ได้แก่ พรรค United Russia พรรคคอมมวิ นิสต์ พรรค Liberal Democratic Party of Russia (LDPR) พรรค Just Russia ผนู้ าสาคญั ทางการเมือง

4 ประธานาธิบดี นายวลาดเิ มยี ร์ ปูติน (Vladimir Putin) (ได้รับเลอื กต้ังเป็นวาระท่ี 2 เม่ือวันท่ี 14 มนี าคม 2547) นายกรฐั มนตรี นายเซอรเ์ ก ซุบคอฟ (Sergei Zubkov) (ไดร้ ับแตง่ ต้ัง เม่ือวันที่ 14 กนั ยายน 2550) รองนายกรฐั มนตรคี นทห่ี น่ึง นายเซอรเ์ ก อวิ านอฟ (Sergei Ivanov) (ไดร้ ับการแต่งต้ังเม่ือวนั ที่ 14 พฤศจิกายน 2548) รองนายกรัฐมนตรคี นทหี่ นึง่ นายดมทิ รี เมดเวเดฟ (Dmitriy Medvedev) (ได้รบั การแต่งตงั้ เมือ่ วันที่ 14 พฤศจิกายน 2548) รองนายกรฐั มนตรี (ได้รบั การแตง่ ตั้งเม่ือวนั ที่ 24 กันยายน 2550) และรฐั มนตรวี า่ การกระทรวงการคลงั (ไดร้ ับแต่งตัง้ เมื่อวันท่ี 1 มนี าคม 2547) นายอเล็กเซ คดู ริน (Alexei Kudrin) รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการต่างประเทศ นายเซอร์เก ลาฟรอฟ (Sergei Lavrov) (ไดร้ ับแต่งตั้ง เม่ือวนั ท่ี 1 มีนาคม 2547) รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการพฒั นาเศรษฐกจิ และการค้า นางเอลวรี า นาบอิ ลู ลินา (Elvira Nabiullina) (ได้รับแต่งตง้ั เมื่อวนั ที่ 24 กนั ยายน 2550) สถานการณ์ทางการเมืองภายในรสั เซยี เม่ือวนั ท่ี 2 ธันวาคม 2550 ไดม้ กี ารจัดการเลือกต้ังสมาชิกสภาดูมาขน้ึ โดยพรรค United Russia ซึง่ นาโดย ประธานาธิบดปี ูตนิ ไดร้ ับคะแนนเสยี งร้อยละ 64.3 หรือคดิ เป็น 315 ทนี่ ่ังจากจานวนทนี่ ่ังในสภาท้งั ส้นิ 450 ที่ นั่ง ตามดว้ ยพรรคคอมมวิ นสิ ต์ ได้คะแนนรอ้ ยละ 11.57 คิดเป็น 57 ทน่ี ั่ง พรรค Liberal Democratic Party of Russia (LDPR) ไดค้ ะแนนร้อยละ 8.14 คิดเปน็ 40 ท่ีนง่ั และพรรค Just Russia ไดค้ ะแนนร้อยละ 7.74 หรอื คิดเปน็ 38 ทนี่ ่งั ทัง้ นี้ พรรคการเมืองฝา่ ยค้านหลัก ๆ อาทิ พรรค Yabloko พรรค Union of Right Wing Forces ไมส่ ามารถผ่านเกณฑ์คะแนนข้นั ตา่ ร้อยละ 7 ของผู้มาออกเสียงเพอ่ื เขา้ สู่สภาได้ ผลการเลอื กตั้งครัง้ นช้ี ีใ้ หเ้ ห็นว่า การดาเนินนโยบายและการบริหารภายใตร้ ัฐบาลชุดนจ้ี ะเปน็ ไปตามทิศทางที่ ประธานาธิบดีปูตินวางไว้ โดยมสี ภาดูมา ซง่ึ มี ส.ส.จากพรรค United Russia ร่วมกบั พรรคพันธมิตรคือ Just

5 Russia ทค่ี รองเสยี งข้างมากกวา่ 2 ใน 3 ของท่นี ่ังในสภา เป็นเคร่อื งมอื ในการดาเนนิ นโยบายตามทิศทาง ดังกลา่ ว อย่างไรก็ดี หากพิจารณาสดั สว่ นของคะแนนเสยี งที่ไดร้ บั เม่ือเทยี บกับจานวนผู้มีสิทธิออกเสยี งแล้ว พรรค United Russia ได้รับการสนบั สนุนจากประชาชนเพยี งร้อยละ 41 เทา่ น้นั ดังนั้น ผลการเลอื กตัง้ ครั้งน้ี อาจสะท้อนให้เหน็ ว่า แม้พรรค United Russia จะชนะการเลอื กตงั้ และได้รบั เสียงขา้ งมากในสภา แตก่ ม็ ิไดร้ บั ชัยชนะโดยสมบูรณ์ในแง่ของการไดร้ บั ความไว้วางใจจากประชาชน เมื่อวันท่ี 10 ธันวาคม 2550 ประธานาธบิ ดีปตู นิ พร้อมด้วยหัวหนา้ 4 พรรคการเมือง ได้แก่ พรรค United Russia พรรค Just Russia พรรค Agrarian และพรรค Civil Force ได้ประกาศวา่ จะสนับสนุนนาย Dmitry Medvedev รองนายกรัฐมนตรคี นที่ 1 เป็นผสู้ มคั รเข้ารบั ตาแหน่งประธานาธิบดีคนต่อไป ท้ังน้ี เหตกุ ารณ์ ดงั กล่าวได้ยุติความคลมุ เครือเกยี่ วกบั การกาหนดทายาททางการเมืองของประธานาธบิ ดีปูติน ซึ่งมีวาระดารง ตาแหนง่ ถึงเดือนมีนาคมนี้เท่านนั้ มีการวเิ คราะห์ถึงเหตผุ ลหลักที่ทาใหป้ ระธานาธิบดีปูตินเลือกนาย Medvedev เปน็ ทายาทไว้ ดงั นี้ 1) เป็นบุคคลใกลช้ ดิ ท่ีประธานาธบิ ดปี ตู นิ ไวว้ างใจ 2) เป็นคนวยั หนมุ่ ท่ีมบี ุคลกิ ไม่แข็งกร้าวและไม่นา่ จะขดั แยง้ ประธานาธิบดีปูตินในภายหลัง 3) เป็นการรกั ษาดลุ ยภาพของการจัดสรรอานาจในกลมุ่ ผู้นารสั เซยี โดยนาบุคคลทไ่ี ม่อยู่ในกลุ่ม siloviki (เครือข่ายของกล่มุ นายทหาร เจา้ หน้าทีด่ า้ นความมน่ั คง และอดตี เจา้ หนา้ ท่ี KGB ทใี่ กล้ชดิ กับประธานาธบิ ดี ปูตนิ ) มาถว่ งดลุ กับกลุม่ siloviki 4) นาย Medvedev เป็นบุคคลท่ีมแี นวคิดเสรนี ยิ ม พดู ภาษาอังกฤษได้คล่องแคล่ว ซึ่งจะทาให้ได้รบั การ ยอมรับและลดแรงกดดันจากชาตติ ะวนั ตกไดใ้ นระดับหนง่ึ ซึง่ ตามเหตผุ ลดงั ท่ีกล่าวมาน้ี นา่ จะเปน็ การสง่ สญั ญาณว่ารัสเซยี พร้อมจะร่วมมือกับตะวันตกมากขน้ึ แต่ใน ขณะเดยี วกันกจ็ ะดาเนนิ นโยบายตามทิศทางท่ีประธานาธิบดปี ูตนิ วางเอาไวต้ อ่ ไป ในขณะเดียวกัน คณะกรรมการกลางการเลือกตั้งก็ไดป้ ระกาศรายช่อื ผู้สมคั รเข้ารับการเลือกตั้งประธานาธบิ ดที ี่ จะมขี ึ้นในวันอาทติ ย์ท่ี 2 มีนาคม 2551 โดยมีผูส้ มัครท่ผี า่ นการรับรองทง้ั สน้ิ 6 คน เปน็ ผู้สมัครท่ีสงั กดั พรรค การเมือง 4 คน ได้แก่ นาย Dmitry Medvedev จากพรรค United Russia นาย Vladimir Shchirinovsky จากพรรค Liberal Democratic Party of Russia นาย Gennady Zyuganov จากพรรคคอมมวิ นิสต์ และ นาย Boris Nemtsov จากพรรค Union of Right Wing Forces และผู้สมัครอสิ ระ 2 คน ได้แก่ นาย Mikhail Kasyanov และนาย Andrei Bogdanov ท้ังน้ี จากการสารวจความคิดเหน็ ของประชาชนต่อผ้สู มคั ร เข้ารบั ตาแหน่งประธานาธบิ ดีคนตอ่ ไปเมื่อวนั อาทติ ยท์ ี่ 23 ธันวาคม 2550 ปรากฏวา่ นาย Medvedev ได้

6 คะแนนนิยมรอ้ ยละ 45 นาย Shchirinovsky และนาย Zyuganov ไดค้ ะแนนรอ้ ยละ 5 นาย Nemtsov ได้ คะแนนร้อยละ 1 ส่วนผสู้ มัครอสิ ระทัง้ สองคนไม่ได้รับคะแนน อนาคตการเมืองภายในรัสเซยี มีความชดั เจนมากขึน้ เน่ืองจากประธานาธิบดปี ตู นิ ได้ประกาศอย่างเป็นทางการ แลว้ ว่าจะสนับสนนุ นาย Dmitry Medvedev ในการเลือกตั้งประธานาธบิ ดที ีจ่ ะมขี ึน้ และยังไดป้ ระกาศว่าจะ ดารงตาแหน่งนายกรฐั มนตรขี องรฐั บาลชุดตอ่ ไปหลังจากหมดวาระการดารงตาแหนง่ ประธานาธิบดสี มยั ทีส่ อง อย่างไรก็ตาม ประเดน็ ท่ยี ังไม่ชดั เจนก็คอื บทบาทและการจัดสรรอานาจระหว่างประธานาธบิ ดกี บั นายกรัฐมนตรีคนใหม่ โดยประธานาธิบดปี ตู ินจะยอมจากัดบทบาทและอานาจของตนให้เปน็ ไปตาม รัฐธรรมนญู เมอื่ ดารงตาแหนง่ นายกรฐั มนตรี หรือจะพยายามใช้อานาจของตนเขา้ ครอบงาประธานาธบิ ดีคน ใหม่ แต่ไมว่ ่าเหตกุ ารณ์จะออกมาในรปู แบบใด นาย Medvedev ก็จะยังมภี าพลักษณ์ของการอยู่ใตอ้ านาจของ ประธานาธบิ ดีปตู ิน และคงไม่สามารถหลุดพน้ จากภาพลกั ษณน์ ี้ไปไดง้ ่าย ๆ เนื่องจากยงั ต้องพึ่งพา ประธานาธบิ ดปี ูตินในการควบคมุ กลไกรัฐบาลทีด่ ูแลดา้ นทหาร ความมน่ั คง และหนว่ ยข่าวกรองต่อไป ซึ่ง ทั้งหมดนีจ้ ะส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของตา่ งประเทศทมี่ ตี ่อตัวนาย Medvedev และทาใหเ้ กิดข้อกังขาวา่ ใคร คือผมู้ ีอานาจตัดสินใจที่แทจ้ ริงของสหพนั ธรฐั รัสเซีย นโยบายของรัฐบาลรัสเซยี ชุดปจั จุบนั รัฐบาลรสั เซียภายใตก้ ารบรหิ ารประเทศของประธานาธบิ ดีปูตนิ ในสมยั ท่ี 2 ให้ความสาคัญกับการใชศ้ ักยภาพ ของประเทศเพื่อส่งเสรมิ ความมั่งคง่ั และยกระดบั คุณภาพชวี ิตของประชาชน ไมว่ ่าจะเป็นด้านการศึกษา สังคม และสาธารณสขุ รวมท้ังการพัฒนาระบอบประชาธปิ ไตย การสร้างเสถยี รภาพ ความม่ันคง และความเปน็ อันหนงึ่ อนั เดยี วกนั ของประเทศ ในขณะเดียวกัน รสั เซียยงั คงมุง่ ปฏริ ปู เศรษฐกิจ และเปิดเสรที างตลาด เพื่อ เข้าเปน็ สมาชิกองค์การการคา้ โลก ในขณะเดยี วกัน รัฐบาลรัสเซียกม็ ลี กั ษณะโดดเดน่ ในการใชอ้ านาจเผด็จการ (authoritarianism) อยา่ งไรกต็ าม ถึงแม้ว่าจะมหี ลายเหตุการณท์ ่บี ่งบอกถึงการลว่ งละเมดิ ประชาธิปไตย อาทิ การท่พี รรค United Russia ใชอ้ านาจรฐั สรา้ งความได้เปรยี บตอ่ พรรคคแู่ ขง่ ในการรณรงค์หาเสยี งเลือกตงั้ เม่ือ วนั ท่ี 2 ธนั วาคม 2550 กรณีการสงั หารนักข่าวทมี่ ีความคิดไม่ตรงกันกับรัฐบาล การจากัดสทิ ธเิ สรภี าพของสื่อ แตด่ ูเหมือนวา่ ประชาชนชาวรัสเซยี จะไม่ใส่ใจกบั การใชอ้ านาจรัฐดงั กลา่ ว เน่อื งจากพอใจกับรายได้ท่ีเพ่ิมสูงขึ้น และเสรีภาพส่วนบุคคลท่ีมากขน้ึ ในปจั จุบนั เมื่อเทยี บกับสมยั ประธานาธิบดีบอรสิ เยลต์ซิน นโยบายต่างประเทศรสั เซีย รสั เซียยังคงนโยบายตา่ งประเทศแบบรอบทศิ ทาง (multi-directional foreign policy) โดยให้ความสาคญั ใน การกระชับความสมั พนั ธ์กับจีนและอินเดีย และการผูกมิตรกบั ประเทศในทวีปเอเชยี เพื่อสรา้ งความสมดลุ ของ ขัว้ อานาจตา่ งๆ ในโลก และแสวงหาความรว่ มมอื ทางเศรษฐกจิ โดยเฉพาะในสาขาพลงั งาน ซ่ึงหลายประเทศมี ความตอ้ งการสงู

7 ในเวลาน้ี รัสเซียมคี วามเข้มแขง็ ทางเศรษฐกิจอยา่ งเห็นไดช้ ัด มีเงินคงคลงั สารองระหว่างประเทศเป็นลาดบั ที่ 3 ของโลก รองจากญ่ีป่นุ และจนี ประธานาธบิ ดปี ตู ินไมเ่ พยี งแตพ่ ลิกรสั เซยี จากประเทศที่เกือบจะล้มละลายทาง เศรษฐกิจในชว่ งระหวา่ งปี 2538-2541 ให้กา้ วข้ึนมาเป็นประเทศชน้ั นาทางเศรษฐกิจของโลก จนได้รับการ ยอมรบั ให้เข้าอยู่ในกล่มุ ประเทศเศรษฐกิจชัน้ นา 8 ประเทศเท่านั้น หากยงั ใช้ไพ่ทถี่ ืออยู่อย่างได้เปรยี บ ซ่งึ ก็คอื พลังงานเปน็ เครือ่ งมอื ในการบรรลผุ ลประโยชนท์ างการเมืองของตนอีกด้วย อาทิ การดึงยูเครนให้กลบั มาอยู่ใน อิทธิพลอีกครั้งเพื่อป้องกันหลังบ้านของตนจากการมี NATO มาประชดิ พรมแดน และการสง่ั สอนจอร์เจียที่ ดาเนินนโยบายเป็นปฏปิ กั ษ์ต่อรสั เซีย และแยกสลายความเป็นเอกภาพของยโุ รป ซ่ึงถูกสหรฐั ฯ และสหภาพ ยุโรปโจมตเี ปน็ อยา่ งมาก สนุ ทรพจนข์ องประธานาธิบดี Putin เมอื่ เดือนกมุ ภาพันธ์ 2550 แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ทัศนคติแงล่ บของการเป็น มหาอานาจข้ัวเดยี วของสหรัฐฯ และการขยายสมาชกิ ภาพของนาโต้มายงั ประเทศเครือรฐั เอกราชและประชดิ กับพรมแดนรัสเซยี มากข้ึนเรื่อยๆ ซึ่งเป็นการโดดเด่ยี วรสั เซียออกจากประชาคมยโุ รป นอกจากน้ี รสั เซียยัง ต่อต้านแผนการติดตั้งระบบป้องกันขปี นาวุธของสหรัฐฯ ในโปแลนดแ์ ละสาธารณรัฐเชก็ อยา่ งตอ่ เนื่อง รสั เซยี มุ่งความสาคัญในการรักษาอิทธพิ ลของตนอยา่ งเหนียวแน่นในกลมุ่ ประเทศเครอื รัฐเอกราช (Commonwealth of Independent States-CIS) พร้อมทัง้ เสริมสร้างความสมั พันธแ์ ละรว่ มมือทาง เศรษฐกจิ กับต่างประเทศเปน็ หลกั โดยเฉพาะการดาเนินการค้าตา่ งประเทศดว้ ยสนิ ค้ายทุ ธศาสตร์ท่สี าคญั ไดแ้ ก่ พลังงาน (น้ามันและก๊าซและท่อลาเลยี งพลังงาน) อาวธุ ยุทธภัณฑ์ และความร่วมมือด้านนวิ เคลยี ร์ เพื่อ นารายไดท้ ัง้ หมดมาปรบั โครงสรา้ งทางเศรษฐกจิ ของประเทศท้งั ระบบ รวมทงั้ สรา้ งพ้ืนฐานที่แข็งแกร่งสาหรบั การปรับเปลี่ยนยทุ ธศาสตรใ์ นการกลับขึ้นมาเป็นมหาอานาจของรัสเซียอีกครง้ั เศรษฐกิจการค้า ทรพั ยากรธรรมชาติ นา้ มนั ก๊าซธรรมชาติ ป่าไม้ ขนสตั ว์ สนิ แร่ ผลติ ภณั ฑ์ทางเกษตรกรรม ธัญพชื หัวน้าตาล เมลด็ ทานตะวัน เน้ือสัตว์ และผลิตภณั ฑท์ ่ีทาจากนม อตุ สาหกรรม การทาเหมืองแรอ่ ย่างครบวงจร ท้งั ถา่ นหนิ น้ามัน กา๊ ซธรรมชาติ และเหล็ก เคมภี ณั ฑ์ เครื่องบิน อตุ สาหกรรมด้านอวกาศ อปุ กรณ์การส่ือสารและขนสง่ เรือ รถไฟ เครื่องมือทางการแพทย์ เคร่ืองจักรทาง การเกษตร มูลค่าการสง่ ออก 243,569 ล้านดอลลารส์ หรฐั (2548) มูลคา่ การนาเข้า 125,303 ลา้ นดอลลารส์ หรฐั (2548) สินคา้ ออกทส่ี าคญั น้ามนั และผลิตภณั ฑจ์ ากน้ามัน กา๊ ซธรรมชาติ เหลก็ เครอื่ งจักรกล เคมีภัณฑ์

8 ตลาดสง่ ออกทีส่ าคัญ สหภาพยุโรป จนี สหรัฐ ประเทศในกลุ่มเครือรฐั เอกราช (CIS) สินคา้ นาเข้าทส่ี าคัญ เครื่องมือเคร่ืองจักร สนิ คา้ อุปโภคบริโภค เคมภี ณั ฑ์ เหล็ก ตลาดนาเข้าท่สี าคญั สหภาพยุโรป กล่มุ ประเทศ CIS จนี สหรัฐฯ สถานการณท์ างเศรษฐกิจรสั เซีย รัสเซียได้ดาเนนิ การปฏิรูประบบเศรษฐกิจจากระบบวางแผนส่วนกลางไปสู่ ระบบเสรีนยิ มตง้ั แต่ปี 2535 (ค.ศ. 1992) โดยมแี นวทางที่สาคัญๆ ได้แก่ การแปรรปู รัฐวิสาหกจิ การเปิดเสรี การค้า และการปฏิรูประบบการเงินการคลัง โดยมจี ุดประสงค์เพ่ือนารัสเซียให้พน้ จากสภาวะถดถอยทาง เศรษฐกิจ อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากความล้มเหลวของการบรหิ ารเศรษฐกจิ แบบวางแผนจากสว่ นกลางในสมัย สหภาพโซเวยี ต การปฏริ ปู ด้านการคลงั ภายหลังการเปลย่ี นแปลงระบบเศรษฐกจิ โดยเฉพาะการพ่ึงพาการกู้ยืม เงินระยะสน้ั เพ่ือแกป้ ัญหาการขาดดลุ งบประมาณ รวมทั้งวกิ ฤตการณ์การเงินในเอเชยี ได้สง่ ผลให้รัสเซียต้อง ประสบปญั หาทางเศรษฐกจิ อยา่ งรุนแรงในปี 2541 (ค.ศ.1998) และตอ้ งขอความชว่ ยเหลือทางการเงินจาก กองทนุ การเงนิ ระหวา่ งประเทศ (International Monetary Fund – IMF) อย่างไรก็ตาม รัสเซียสามารถ ดาเนินการให้รอดพ้นวิกฤตการณ์เศรษฐกจิ ได้ โดยใหค้ วามสาคัญกับการสร้างเสถยี รภาพของเงินรเู บิล การ ควบคุมอัตราเงินเฟ้อ และการสง่ เสริมการลงทุนจากต่างประเทศ ประกอบกับรายได้ทีเ่ พิ่มขึน้ จากราคาน้ามัน ในตลาดโลก จนสามารถชดใช้เงนิ ต้นทีก่ ู้ยืมจาก IMF ได้ ในช่วงปี 2543-2544 (ค.ศ. 2000-2001) รวมทง้ั มี เงนิ ทนุ สารองและกระแสบัญชีเดนิ สะพดั เกนิ ดลุ นอกจากนี้ การปฏิรปู และเปิดเสรีทางการค้าทาใหร้ ัสเซียไดร้ ับ การรับรองสถานะเศรษฐกิจแบบตลาดจากสหรฐั อเมริกา และไดร้ บั คามนั่ จากสหภาพยุโรปทจ่ี ะใหส้ ถานะ เดยี วกนั ซ่งึ จะเปน็ การช่วยสนบั สนุนการสมัครเป็นสมาชกิ WTO ของรัสเซยี ด้วย ทงั้ นี้ คาดวา่ รัสเซียมกี าหนด จะเข้าเป็นสมาชกิ WTO ภายในปีน้ี ซึง่ นา่ จะมสี ่วนชว่ ยให้ระบบเศรษฐกจิ ของรสั เซยี มีความเป็นเสรมี ากยิ่งข้นึ ในปจั จบุ ัน เศรษฐกจิ รัสเซยี เข้มแข็งขนึ้ จากในอดตี อยา่ งเห็นได้ชดั ประธานาธิบดีปตู นิ ไมเ่ พียงแต่พลกิ รสั เซยี จากประเทศที่เกือบจะลม้ ละลายทางเศรษฐกจิ ในชว่ งระหว่างปี 2538-2541 (ค.ศ.1995-1998) ให้ก้าวข้ึนมา เป็นประเทศช้นั นาทางเศรษฐกิจของโลก จนไดร้ บั การยอมรบั ใหเ้ ข้าอยู่ในกลุ่มประเทศเศรษฐกิจช้ันนา 8 ประเทศเท่านั้น แตย่ งั มีเงินคงคลังสารองระหวา่ งประเทศเป็นลาดับท่ี 3 ของโลก รองจากญ่ปี นุ่ และจนี ปัจจยั หลักของการเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ของรสั เซยี คือ อุปสงคก์ ารบริโภคในประเทศสงู ข้ึนและรายไดป้ ระชาชน เพิม่ ข้ึน อันเป็นผลมาจากราคาน้ามันในตลาดโลกทส่ี งู ขึ้น ซ่ึงทาใหร้ ัสเซยี สามารถนารายได้จากส่วนนไ้ี ปใชห้ นี้ ต่างประเทศและสง่ เสริมธุรกิจอตุ สาหกรรมด้านอ่ืนๆ นอกจากนี้ ยังมปี ัจจยั สนับสนุนจากความแข็งแกรง่ ด้าน โครงสรา้ งอุตสาหกรรมทีม่ ตี ั้งแตส่ มัยสหภาพโซเวียต ศักยภาพทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี การมบี ุคลากรท่ี มกี ารศึกษาสูงจานวนมาก รวมทง้ั เงินรูเบลิ ที่มีเสถยี รภาพและความต่อเน่ืองในการดาเนินมาตราการปฏริ ูปทาง เศรษฐกิจในด้านตา่ งๆ เชน่ การดาเนินการตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม การปฏิรปู ระบบภาษีเพอื่ ลด ความซ้าซ้อน การปฏริ ปู ที่ดินและการเงิน และการปรบั เปล่ียนระเบียบขัน้ ตอนตา่ งๆ ท่เี กี่ยวขอ้ งกบั กระบวนการทางเศรษฐกิจและสงั คมใหค้ ลอ่ งตัวยง่ิ ขนึ้ นอกจากนี้ รัฐบาลยงั ใหค้ วามสาคัญตอ่ การลงทุนของ

9 ต่างประเทศเปน็ อย่างมาก เพ่ือให้เป็นปจั จยั กระตุน้ ภาคอุตสาหกรรมโดยรวม อยา่ งไรก็ตาม รสั เซยี ยังมีปญั หา เร่ืองการฉ้อโกงในภาคการเมืองและในกลมุ่ เจ้าหนา้ ทข่ี องรัฐ ปัญหาการกระจายรายไดจ้ ากการสง่ ออกนา้ มนั และรายได้อนื่ ๆ ทเ่ี พมิ่ ข้นึ อย่างมหาศาลไปสผู่ ูด้ อ้ ยโอกาสในท้องถ่ิน อปุ สรรคด้านกฎระเบียบการลงทนุ ที่ไม่ โปร่งใส รวมทง้ั ระบบการคิดและพฤติกรรมของชาวรสั เซยี ที่ไม่อานวยตอ่ ระบบเศรษฐกจิ แบบการค้าเสรี รสั เซียมุ่งเน้นการดาเนนิ โครงการ “National Priority Projects” ซง่ึ มุ่งหวังที่จะยกระดับมาตรฐานการครอง ชพี ของประชาชนโดยเพิม่ งบประมาณในดา้ นสาธารณสุข การศึกษา ท่ีอยู่อาศยั และการส่งเสริมอตั ราการเกิด นอกจากน้ี ยังจะเพมิ่ มาตรการอนื่ ๆ รวมทัง้ มาตรการลดภาษอี ากร ซ่ึงจะชว่ ยเพิ่มคะแนนนิยมให้แก่ ประธานาธิบดีคนใหม่ ขณะเดียวกนั รฐั บาลจะยงั คงดาเนินนโยบายควบคุมภาคเศรษฐกิจ โดยเฉพาะพลังงาน และทรัพยากรเหล็ก ซ่ึงเปน็ ภาคอตุ สาหกรรมหลักและนารายไดห้ ลกั เข้าส่ปู ระเทศต่อไป ความสัมพันธร์ ะหวา่ งไทยกับสหพันธรัฐรัสเซยี ความสมั พนั ธ์ทางการทตู ไทยและรัสเซียไดย้ ึดถือการเสด็จประพาสรัสเซียของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอย่หู วั (3-11 กรกฎาคม 2440/ค.ศ.1897) เปน็ จุดเร่ิมตน้ ของความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกนั โดยความสัมพันธ์ระหวา่ ง พระราชวงศ์มีความใกลช้ ิด อย่างไรก็ตาม ไทยกับรสั เซียไม่มีการติดต่อกันทางการทตู นบั แต่ปี 2460 (ค.ศ. 1917) เมื่อเกดิ การปฏิวัตเิ ปลยี่ นแปลงการปกครองในรัสเซียจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบ สงั คมนยิ ม ทงั้ น้ี ได้มีการสถาปนาความสัมพันธท์ างการทตู กับไทยคร้งั ใหม่ ในปี พ.ศ.2491 (ค.ศ.1948) โดยได้ มกี ารแลกเปลี่ยนคณะทูตชุดแรกระหวา่ งกันในระดับอัครราชทูตวสิ ามัญผ้มู อี านาจเต็ม ต่อมา เม่ือสหภาพโซ เวยี ตได้สลายตัวลงในปี 2534 (ค.ศ.1991) สหพันธรฐั รสั เซียได้เป็นผ้สู บื สิทธิ์ของสหภาพโซเวยี ตทงั้ หมด จงึ ถือ ได้วา่ ความสมั พันธร์ ะหวา่ งไทยกบั รสั เซยี ดาเนินต่อมาโดยไมห่ ยดุ ชะงกั เอกอัครราชทตู รสั เซยี ประจาไทย นาย Yevgeney Afanasiev (ต้ังแตป่ ี 2548) นอกจากน้ี รัสเซยี ยงั ได้แตง่ ตั้ง นางพงา วรรธนกลุ ดารงตาแหน่งกงสลุ กิตตมิ ศักดิ์ประจาเมอื งพทั ยา ความสัมพนั ธ์ทางการเมือง ในระหวา่ งสงครามเย็น ไทยกับรัสเซยี ซึง่ ขณะนนั้ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของสหภาพโซเวยี ตมคี วามสัมพนั ธท์ ห่ี า่ งเหิน และขาดความไว้เน้ือเชือ่ ใจกัน เน่อื งจากมีอุดมการณ์ทางการเมืองที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตาม ภายหลงั การ สน้ิ สุดสงครามเย็น และการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ความสัมพนั ธไ์ ทย-รสั เซยี ไดก้ ลับสู่ภาวะปกติ และไม่ มีขอ้ ขดั แยง้ ทางการเมืองที่อาจนาไปสคู่ วามบาดหมางระหว่างกัน ไทยตอ้ งการเห็นรสั เซยี เขา้ มาแสดงบทบาท ทางการเมืองท่สี รา้ งสรรค์ในเวทีการเมืองของอาเซยี นและภมู ิภาคเอเชีย-แปซิฟกิ รวมทั้งพร้อมท่จี ะร่วมมือกัน

10 ในการแกป้ ัญหาขา้ มชาติต่างๆ อาทิ ปัญหาการลักลอบค้ายาเสพติด ปัญหาอาชญากรรมขา้ มชาติ และการ ตอ่ ต้านการก่อการรา้ ย ความร่วมมือไทย-รัสเซีย ได้พัฒนาอย่างมีพลวตั ยง่ิ ขึน้ โดยเฉพาะอย่างย่งิ ภายหลงั การเยือนไทยอยา่ งเป็น ทางการของประธานาธิบดี Putin ในฐานะพระราชอาคนั ตุกะของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หวั เมือ่ เดือน ตุลาคม 2546 ซึง่ ยกระดับความสัมพันธร์ ะหว่างไทยกบั รัสเซียใหม้ คี วามเปน็ หุ้นส่วนทางยทุ ธศาสตร์ นอกจากน้ี ไทยและรสั เซียมีกลไกความสัมพนั ธท์ วภิ าคี 2 กลไก ได้แก่ คณะกรรมาธิการรว่ มว่าด้วยความร่วมมอื ทวภิ าคี (JC) ซ่งึ กอ่ ต้ังเมื่อเดือนกนั ยายน 2536 โดยได้มีการประชุมไปแล้ว 3 ครงั้ และไทยจะเป็นเจ้าภาพการประชมุ คร้งั ที่ 4 ซงึ่ มีกาหนดจะจัดขึ้นในปนี ้ี (2550) และกลไกการหารือประจาปีระหว่างรฐั มนตรีว่าการกระทรวงการ ต่างประเทศ โดยไดจ้ ดั การหารือครงั้ แรกเม่ือวันท่ี 1 ธันวาคม 2547 ระหว่างการเยือนไทยอยา่ งเป็นทางการ ของนาย Sergey Lavrov รฐั มนตรีวา่ การกระทรวงการตา่ งประเทศรัสเซยี และครัง้ ท่ี 2 เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2548 ณ กรุงมอสโก และไทยจะเปน็ เจา้ ภาพจัดการประชุมครั้งท่ี 3 ในปี 2550 ความสัมพันธด์ ้านความมั่นคง ไทยได้จดั ตั้งคณะกรรมการและคณะอนกุ รรมการพิจารณาความรว่ มมือดา้ นความมั่นคงระหว่างประเทศไทย กบั สหพนั ธรฐั รสั เซีย ซ่ึงมีรัฐมนตรวี ่าการกระทรวงยตุ ธิ รรมและเลขาธิการสภาความมน่ั คงแหง่ ชาติ เปน็ ประธานตามลาดับ เพือ่ เป็นกลไกทส่ี าคัญในการรวมความร่วมมอื ด้านความมัน่ คงในดา้ นต่างๆ มาไว้ในกรอบ เดียวกนั และชว่ ยใหก้ ารตดิ ต่อประสานงานมีเอกภาพ โดยคณะกรรมการฯ เห็นควรจดั ต้ังคณะทางานรว่ มวา่ ดว้ ยความรว่ มมอื ด้านความมั่นคงไทย-รัสเซีย เพื่อเปน็ เวทีในการหารอื เกีย่ วกบั แนวทางการส่งเสริมความ รว่ มมอื ในด้านน้ี ซ่ึง พล.อ.ชิดชยั วรรณสถิตย์ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงยตุ ิธรรม ในขณะ นนั้ ไดเ้ ยอื นรัสเซียเพือ่ ประชมุ คณะทางานร่วมฯ คร้ังท่ี 1 ระหวา่ งวนั ที่ 1-4 พฤศจิกายน 2548 นอกจากน้ี ไทย และรสั เซยี ได้ลงนามบันทึกความเขา้ ใจด้านการส่งกาลงั บารุง ระหวา่ งการเยือนไทยของประธานาธิบดปี ตู นิ เม่อื เดือนตุลาคม 2546 โดยมมี งุ่ เน้นการแลกเปลีย่ นข่าวสารขอ้ มลู การส่งกาลงั บารุง การแลกเปลีย่ น ผ้เู ช่ียวชาญเทคนคิ การสัมมนาและการประชมุ ร่วม การวิจัย การฝึกร่วม ความสมั พันธ์ด้านเศรษฐกจิ การค้า รัสเซียเป็นคู่ค้าอนั ดับหน่งึ ของไทยในกล่มุ ประเทศยุโรปตะวนั ออก และ CIS การค้าระหว่างไทยกับรัสเซียมี มูลคา่ เพ่ิมขน้ึ มาโดยตลอดตง้ั แต่ปี 2544 โดยไทยเป็นฝา่ ยขาดดุลรัสเซยี มาโดยตลอด เนื่องจากสินคา้ ที่ไทย ส่งออกไปรัสเซยี ส่วนใหญเ่ ปน็ สินคา้ อุปโภคบรโิ ภคทม่ี มี ูลคา่ ไมม่ ากนัก อาทิ เครื่องรับวทิ ยุโทรทศั น์และ สว่ นประกอบ ข้าว ผลไม้กระป๋องและแปรรูป และนา้ ตาลทราย ในขณะท่ีไทยนาเข้าสินค้าเหล็กและเหล็กกล้า จากรสั เซยี เปน็ จานวนมาก (มูลคา่ เกนิ ครึ่งของการนาเข้าจากรสั เซียท้ังหมด) โดยในปี 2549 ทั้งสองฝ่ายมีมูลค่า

11 การคา้ รวม 1,642.6 ลา้ นเหรียญสหรัฐฯ โดยไทยส่งออก 387.3 ล้านเหรียญสหรัฐฯ และนาเขา้ 1,255.3 ล้าน เหรียญสหรัฐฯ การคา้ กับไทย รัสเซียเป็นตลาดสง่ ออกอันดบั ท่ี 1 ของไทยในภมู ิภาคยโุ รปตะวันออก ในปี 2548 มมี ลู คา่ การค้ารวม 1,935 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐ โดยไทยส่งออก 328 ลา้ นดอลลาร์สหรฐั และนาเข้า 1,606 ล้าน ดอลลารส์ หรฐั สินค้านาเขา้ จากไทย น้าตาลทราย , เครื่องรับวทิ ยุโทรทัศนแ์ ละสว่ นประกอบ , ผลไมก้ ระปอ๋ งและแปรรปู , เมด็ พลาสตกิ , ขา้ ว , ยางพารา , รถยนต์ อุปกรณ์ และส่วนประกอบ , อัญมณีและเครอ่ื งประดับ , อาหาร ทะเลกระป๋องและแปรรูป สนิ ค้าส่งออกมาไทย เหลก็ และเหลก็ กล้า , ปุ๋ย , สินแรโ่ ลหะอ่นื ๆ และเศษโลหะ , เครอ่ื งเพชรพลอย อัญมณี เงนิ แท่งและทองคา , แรด่ ิบ , เยือ่ กระดาษและเศษกระดาษ , กระดาษ กระดาษแข็ง และผลติ ภณั ฑ์ , ยาง ยาง สังเคราะห์ รวมท้งั เศษยาง , หนงั ดิบและหนังฟอก จานวนนกั ท่องเทย่ี ว 70,482 คน (9 เดือนแรก) เพิ่มข้นึ ร้อย ละ 15-20 ทกุ ปี โดยในปี 2546 มี 90,722 คน ( ปี 2546) เอกอัครราชทูตไทยประจารสั เซีย นายสรยตุ ม์ พรหมพจน์ ( ตั้งแต่ปี 2546) นอกจากนี้ ไทยยังไดจ้ ดั ตง้ั สถาน กงสลุ กติ ตมิ ศกั ดิ์ขึน้ ท่ี นครเซนตป์ ีเตอร์สเบิรก์ และเมืองวลาดวิ อสตอ็ ก การลงทุน นกั ลงทนุ ไทยยังมีการลงทนุ ในรสั เซยี น้อยมาก โดยบรษิ ัทไทยท่ีได้เข้าไปลงทุนในรสั เซียในขณะนี้ ไดแ้ ก่ บรษิ ทั Warehouse ผผู้ ลิตเครื่องสาอาง และบริษัท Charoen Pakhand Foods Public Co.Ltd (CPF) โรงงานผลติ อาหารสตั วแ์ ละเล้ยี งสกุ ร ซึ่งจะขยายขอบขา่ ยการลงทุนจนครบวงจรในอนาคต อย่างไรก็ตาม ทผ่ี า่ นมา มี บรษิ ทั ไทยใหค้ วามสนใจเข้าไปลงทนุ โครงการในรัสเซยี หลายแหง่ แต่ยงั อยู่ในขั้นศึกษาและพจิ ารณาความ เปน็ ไปได้ เช่น โครงการสร้างพนื้ ที่อตุ สาหกรรมในกรุงมอสโก การตง้ั ศูนยธ์ ุรกิจไทย-รัสเซยี ทงั้ นี้ ไทยมี ศกั ยภาพในหลายสาขาที่สามารถเขา้ ไปลงทุนในสหพนั ธรฐั รัสเซียได้ อาทิ ธรุ กจิ การท่องเทีย่ ว รา้ นอาหารไทย สปา นวดแผนไทย โรงแรม บริการซ่อมรถยนต์และอะไหล่ อุตสาหกรรมอาหารสตั ว์ และเฟอรน์ ิเจอร์ ในทาง ตรงกนั ขา้ ม มนี กั ลงทุนรัสเซยี เขา้ มาลงทุนในไทยเพยี ง 2 บรษิ ัท ไดแ้ ก่ บริษทั Amek Industries Co.,Ltd. จดั จาหน่ายเฟอรน์ เิ จอรไ์ ม้ และบรษิ ทั Formica-Phianite Co.,Ltd โรงงานผลิตหินสแี ละอญั มณี โดยปัญหา ประการหนง่ึ ทเ่ี ป็นเหตุใหร้ ะดับการลงทนุ ระหวา่ งกันอย่ใู นระดับต่าสืบเน่ืองมาจากการขาดความรู้เร่ืองโอกาส การลงทุนของทั้งสองฝ่าย ทั้งน้ี รสั เซยี ได้แสดงความสนใจและพร้อมเข้ารว่ มในโครงการก่อสร้างสว่ นขยาย เครอื ข่ายรถไฟความเร็วสูงของกรงุ เทพฯ ซงึ่ มีบรษิ ัทเอกชนของรสั เซยี ต้องการทราบรายละเอียดของโครงการ เพม่ิ เติม

12 การท่องเที่ยว ในปี 2548 (ค.ศ.2005) มีนกั ทอ่ งเท่ยี วจากสหพันธรัฐรสั เซยี เดินทางมาประเทศไทย 102,783 คน และในปี 2549 (ค.ศ.2006) มนี กั ท่องเท่ียวจากสหพันธรฐั รัสเซยี เดินทางมาประเทศไทย 187,658 คน ซ่ึงเพมิ่ ขน้ึ จากปี 2548 (ค.ศ.2005) ร้อยละ 82.58 ในสว่ นของคนไทยทเ่ี ดินทางไปสหพันธรัฐรสั เซยี น้นั มีจานวน 3,098 คน ใน ปี 2548 (ค.ศ.2005) สว่ นในปี 2549 (ค.ศ.2006) (ม.ค.-ม.ิ ย.) มจี านวน 4,728 คน เพิ่มมากขึ้นจากชว่ ง เดยี วกนั ของปี 2548 (ค.ศ.2005) ร้อยละ 225.40 ทั้งน้ี คาดวา่ จานวนนักทอ่ งเทยี่ วในปี 2550 (ค.ศ.2007) ของทง้ั สองฝา่ ยจะเพ่มิ สงู ข้นึ เป็นอยา่ งมาก เน่อื งจากความตกลงยกเว้นการตรวจลงตราหนงั สอื เดินทางธรรมดา ไทย-รสั เซยี ได้เริ่มมีผลบังคบั ใชต้ ้ังแต่วันท่ี 24 มนี าคม 2550 (ค.ศ.2007) การบิน ไทยและรัสเซยี ได้ส่งเสรมิ ความร่วมมือด้านการบินระหวา่ งบริษทั การบนิ ไทย จากัด (มหาชน) และสายการบิน ระดับภมู ิภาคตา่ งๆ ของรสั เซีย เพื่อเปน็ ทางเลือกในด้านการขนส่งสนิ คา้ และโดยบริษัทการบนิ ไทยฯ ได้เรมิ่ เปิด เส้นทางบินตรงกรุงเทพฯ-กรงุ มอสโก เมื่อ 1 พฤศจิกายน 2548 พลังงาน ในการหารือระหว่างอดีตนายกรฐั มนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชนิ วัตร กบั ประธานาธิบดีปูติน เมื่อ 17 มิถนุ ายน 2549 ทีน่ ครอลั มาตี ประธานาธบิ ดีปูตนิ ได้ยา้ ข้อเสนอของรสั เซียทีจ่ ะให้ไทยเป็นศูนยก์ ลางดา้ นพลงั งานสาหรบั สนิ คา้ นา้ มันและกา๊ ซธรรมชาตขิ องรัสเซยี ในภมู ิภาค โดยประธานาธบิ ดปี ตู ิน ไดเ้ ชญิ ชวนใหไ้ ทยไปร่วมพัฒนาแหล่ง พลงั งานและกา๊ ซในรสั เซียและสง่ มายงั ไทย และได้มีการลงนามขอ้ ตกลงความรว่ มมือดา้ นนา้ มันและก๊าซ ธรรมชาติระหวา่ ง บริษทั ปตท. จากดั (มหาชน) กับ บริษัท Gazprom และธนาคาร Vneshekonombank ของรัสเซีย (Agreement on Strategic Cooperation between PTT, OAO “Gazprom” and Vneshekonombank) ในระหวา่ งการประชมุ เอเปค เมอื่ วันที่ 18 พฤศจกิ ายน 2548 ณ นครปูซาน ตอ่ มา เม่ือ 18 พฤศจกิ ายน 2549 นายกรัฐมนตรไี ด้หารือกับประธานาธิบดีปูตนิ เร่ืองพลงั งาน โดยเหน็ พอ้ งรว่ มกนั ท่ี จะสานตอ่ ความร่วมมือด้านพลังงานต่อไป ขณะเดยี วกัน บริษัท ปตท. จากดั (มหาชน) ไดเ้ ปน็ เจ้าภาพเจา้ การ ประชมุ Joint Coordinating Committee ระหว่าง บรษิ ัท ปตท. จากดั (มหาชน) กับ บริษัท Gazprom เมือ่ วนั ท่ี 21 กันยายน 2549 ความสัมพนั ธด์ า้ นสังคมและวฒั นธรรม - ไทยไดส้ ่งคณะทางวฒั นธรรมไปรว่ มงานฉลองครบรอบ 300 ปี การสถาปนานครเซนต์ปีเตอร์สเบริ ์ก ระหว่าง วนั ท่ี 25-31 สิงหาคม 2546

13 - ไทยและรสั เซียได้รว่ มกนั จัดงานแสดงบลั เลตร์ อบปฐมทัศนโ์ ลกเร่อื ง Katya and the Prince of Siam ระหว่างวนั ที่ 13-16 ธนั วาคม 2546 ทีก่ รุงเทพฯ - ไทยและรสั เซยี ไดจ้ ัดงานวันแหง่ วฒั นธรรมรัสเซยี ในประเทศไทย ระหวา่ งวนั ที่ 2-7 ธนั วาคม 2547 ที่ศูนยว์ ัฒนธรรมแหง่ ประเทศไทย และงานวันแหง่ วัฒนธรรมไทยในรสั เซยี เม่อื วันท่ี 9-15 กันยายน 2548 ที่กรงุ มอสโก ความรว่ มมือทางวชิ าการ - รัฐบาลรสั เซยี ได้มอบทนุ การศึกษาแก่นักเรียนไทยไปศึกษาในระดบั ปรญิ ญาตรี โท และเอก ประมาณ 15-20 ทนุ ต่อปี - รฐั บาลไทยไดส้ ่งนักเรยี นไปศึกษาในระดบั ปริญญาตรที ่รี สั เซียภายใตโ้ ครงการทุนการศึกษาต่อของนักเรียน จากทกุ อาเภอและก่งิ อาเภอ จานวน 10 คน ในสาขาตา่ งๆ ไดแ้ ก่ วศิ วกรรมการบนิ ป่าไม้ เคมีชีวภาพ ฟสิ ิกส์ และรัฐศาสตร์ ความร่วมมือทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี - กระทรวงวิทยาศาสตรฯ์ ไทยและรัสเซยี ไดร้ ว่ มกนั จัดงานนิทรรศการวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีรัสเซีย เมอ่ื ปี 2547 ทีส่ ถาบนั วจิ ยั วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยแี ห่งประเทศไทย - พ.ต.ท.ทกั ษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ในขณะนนั้ ได้หารือกบั ประธานาธิบดปี ตู นิ ในระหว่างการเยือนรัสเซีย อยา่ งเป็นทางการ เมื่อวันที่ 15 ตลุ าคม 2548 และเห็นพ้องกันท่จี ะสานต่อความรว่ มมอื ในดา้ นวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี โดยเฉพาะการส่งนกั บินอวกาศไทยไปในยานอวกาศของรสั เซีย ตลอดจนการถา่ ยทอด เทคโนโลยีในสาขาท่ีรัสเซียมีความเชย่ี วชาญ และการพิจารณาใชเ้ ทคโนโลยีของรสั เซยี ในการขดุ เจาะอุโมงค์ เพ่อื สรา้ งรถไฟฟ้าใต้ดิน ความตกลงท่ีสาคญั กบั ประเทศไทย ความตกลงทีส่ บื ทอดมาจากสมัยสหภาพโซเวียต - ความตกลงระหว่างไทยกบั รัสเซยี ในการสถาปนาความสมั พันธ์ทางการทูต การคา้ และความสัมพันธ์ทางด้าน กงสลุ ตามปกติ (ลงนามในปี 2484) - ความตกลงทางการค้า (ลงนามในปี 2513 และยงั คงมผี ลบงั คับใชจ้ นถึงวันที่ความตกลงการค้าฉบบั ใหม่เริ่มมี ผลบังคับใช้ )

14 - พธิ ีสารว่าดว้ ยการจัดตั้งคณะกรรมาธิการร่วมทางการคา้ (ลงนามในปี 2530) - ขอ้ ตกลงเก่ยี วกับการปรึกษาหารือทวภิ าคีระหวา่ งกระทรวงการต่างประเทศไทยและกระทรวงการ ต่างประเทศรัสเซีย (ลงนามในปี 2531) ความตกลงทล่ี งนามภายหลังการก่อต้งั สหพนั ธรัฐรัสเซีย - ความตกลงวา่ ดว้ ยการจดั ตงั้ คณะกรรมาธิการร่วมทวภิ าคีไทย-รสั เซยี (ลงนามเม่ือวนั ท่ี 15 กันยายน 2536) ได้มกี ารจดั การประชุมแล้ว 3 คร้งั คอื (1) ในปี 2540 ที่กรุงมอสโก (2) ในปี 2542 ท่ีกรุงเทพฯ (3) ในปี 2545 ทก่ี รงุ มอสโก โดยไทยมกี าหนดจะเป็นเจา้ ภาพจดั การประชุมคร้งั ที่ 4 ในช่วงเดือนพฤษภาคม 2550 ที่ กรงุ เทพฯ - อนุสญั ญาวา่ ดว้ ยการเว้นการเกบ็ ภาษีซ้อน (ลงนามเมอื่ วันที่ 23 กนั ยายน 2542) - ความตกลงว่าด้วยความรว่ มมอื ทางวัฒนธรรมไทย-รัสเซยี (ลงนามเมื่อวันท่ี 25 กุมภาพันธ์ 2543) - ความตกลงว่าดว้ ยความรว่ มมือดา้ นการท่องเท่ยี ว (ลงนามเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม 2545) - ความตกลงเพ่ือยกเวน้ การตรวจลงตราหนังสอื เดินทางทตู และราชการ (ลงนามเม่ือวนั ท่ี 17 ตุลาคม 2545) - ความตกลงว่าดว้ ยการสง่ เสริมและคุ้มครองการลงทนุ ต่างตอบแทน ไทย-รัสเซีย (ลงนามเมอื่ วันที่ 17 ตุลาคม 2545) - ความตกลงวา่ ดว้ ยขอ้ ยุตกิ ารชาระหน้ีที่สหพนั ธรฐั รัสเซียคงค้างราชอาณาจกั รไทย (ลงนามเมอื่ วนั ท่ี 21 ตลุ าคม 2546) - บนั ทึกความเข้าใจว่าดว้ ยการสนบั สนนุ ด้านการส่งกาลงั บารุงทางทหารระหวา่ งรฐั บาลแห่งราชอาณาจักรไทย กับรฐั บาลแห่งสหพนั ธรัฐรสั เซยี (ลงนามเม่ือวนั ท่ี 21 ตลุ าคม 2546) - ความตกลงวา่ ด้วยความรว่ มมอื ด้านการศึกษาไทย-รัสเซีย (ลงนามเมื่อวนั ที่ 1 ธันวาคม 2547) - ความตกลงเพ่ือยกเว้นการตรวจลงตราหนังสือเดินทางธรรมดา (ลงนามเมื่อวันที่ 13 ธนั วาคม 2548 และเริ่ม มผี ลบงั คบั ใชต้ ้ังแต่วนั ท่ี 24 มีนาคม 2550) การเยือนที่สาคญั ฝ่ายไทย ระดบั พระราชวงศ์

15 สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินีนาถ - วันท่ี 2-11 กรกฎาคม 2550 เสดจ็ ฯ เยือนสหพนั ธรัฐรสั เซยี อยา่ งเป็นทางการ ในฐานะผู้แทนพระองค์ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยูห่ วั (State Visit) โดยเป็นส่วนหน่งึ ในโอกาสฉลองครบรอบ 110 ปี ความสัมพนั ธ์ ไทย-รัสเซยี สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกุฎราชกมุ าร - วันที่ 15-23 พฤษภาคม 2532 เสดจ็ ฯ เยือนสหภาพโซเวียตอยา่ งเปน็ ทางการ สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี - เดอื นเมษายน 2536 เสดจ็ ฯ เยือนรัสเซยี อยา่ งเปน็ ทางการ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากลั ยาณวิ ัฒนา กรมหลวงนราธวิ าสราชนครนิ ทร์ - เดอื นเมษายน 2517 เสด็จฯ เยอื นสหภาพโซเวยี ตอย่างเป็นทางการ - วันที่ 10-19 กรกฎาคม 2532 เสดจ็ ฯ เยอื นสหภาพโซเวียตอยา่ งเป็นทางการ บุคคลระดบั สูง - ปี 2522 พลเอกเกรียงศกั ด์ิ ชมะนนั ท์ นายกรฐั มนตรี เยือนสหภาพโซเวยี ต อย่างเป็นทางการ - ปี 2530 พลอากาศเอก สทิ ธิ เศวตศิลา รฐั มนตรีวา่ การกระทรวงการต่างประเทศ เยือนสหภาพโซเวยี ต อย่างเป็นทางการ - วันท่ี 16-22 พฤษภาคม 2531 พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี เยือนสหภาพ-โซเวยี ตอย่างเปน็ ทางการ - วันท่ี 9-15 กรกฎาคม 2540 พลเอกเปรม ติณสลู านนท์ องคมนตรีและรัฐบุรุษ นาคณะผ้แู ทนไทยเยือน รสั เซยี เพอ่ื รว่ มฉลองการครบรอบ 100 ปี ความสัมพันธ์ไทย-รสั เซีย - วนั ที่ 24-29 กุมภาพนั ธ์ 2543 ม.ร.ว. สุขมุ พันธ์ุ บรพิ ัตร รัฐมนตรชี ว่ ยว่าการกระทรวงการต่างประเทศเยอื น รสั เซีย - วนั ที่ 28 กนั ยายน-2 ตลุ าคม 2545 นายสรุ เกียรต์ิ เสถียรไทย รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงการตา่ งประเทศ เยือนรสั เซยี อย่างเป็นทางการ - วันที่ 16-18 ตลุ าคม 2545 พ.ต.ท. ทกั ษณิ ชนิ วตั ร นายกรัฐมนตรี เยือนรัสเซียอยา่ งเป็นทางการ

16 - วนั ที่ 24-27 สงิ หาคม 2546 นายกร ทพั พะรังสี รองนายกรัฐมนตรี ไดเ้ ปน็ ผู้แทนนายกรัฐนตรเี ดนิ ทางไปเขา้ รว่ มงานฉลองครบรอบ 300 ปี นครเซนต์ปีเตอรส์ เบริ ์ก โดยมีนายจาตุรนต์ ฉายแสง รองนายกรัฐมนตรี และ นางอไุ รวรรณ เทยี นทอง รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงวัฒนธรรม นาคณะทางวัฒนธรรมเข้าร่วมแสดงในงานฉลอง ดงั กลา่ ว - วันที่ 11-14 พฤษภาคม 2548 นายสุรเกียรต์ิ เสถียรไทย รองนายกรฐั มนตรี เยือนรสั เซียอย่างเปน็ ทางการ - วนั ท่ี 23-25 กนั ยายน 2548 นายวเิ ศษ จูภบิ าล รัฐมนตรีวา่ การกระทรวงพลังงาน เยือนรสั เซียอย่างเปน็ ทางการ - วนั ท่ี 15 ตุลาคม 2548 พ.ต.ท. ทักษณิ ชนิ วตั ร นายกรฐั มนตรี เยือนรสั เซยี อย่างเปน็ ทางการ - วันท่ี 25-29 พฤศจิกายน 2548 นายกันตธรี ์ ศุภมงคล รฐั มนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เยอื นรัสเซยี อย่างเปน็ ทางการ ฝ่ายรสั เซยี - ปี 2531 นาย Eduard Shevardnadze รัฐมนตรวี า่ การกระทรวงการต่างประเทศ- สหภาพโซเวียต เยือนไทย - เดอื นกุมภาพันธ์ 2533 นาย Nikolai Ryzhkov นายกรัฐมนตรีสหภาพโซเวยี ต เยือนไทย อยา่ งเป็นทางการ - เดอื นกรกฎาคม 2537 นาย Andrei Kozyrev รัฐมนตรวี า่ การกระทรวงการต่างประเทศ รสั เซียเยอื นไทย - วนั ที่ 31 กรกฎาคม - 1 สงิ หาคม 2540 นาย Yevgeny Primakov ขณะดารงตาแหน่งรัฐมนตรวี ่าการ กระทรวงการตา่ งประเทศรัสเซีย เยือนไทยอย่างเปน็ ทางการ - วันท่ี 23-29 กรกฎาคม 2543 นาย Igor Ivanov รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงการตา่ งประเทศรสั เซยี เยือนไทย เพ่ือเข้าร่วมการประชมุ รัฐมนตรีตา่ งประเทศอาเซียนครั้งท่ี 33 การประชมุ ประเทศคเู่ จรจาอาเซยี น และการ ประชมุ ARF ซ่งึ ไทยเปน็ เจา้ ภาพจัดขน้ึ ทกี่ รงุ เทพฯ - วันที่ 7-9 มกราคม 2546 นาย Gennady Seleznev ประธานสภาดูมาแหง่ สหพนั ธรัฐรสั เซีย เยอื นไทยอย่าง เป็นทางการ โดยไดร้ ับพระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหเ้ ข้าเฝ้าฯ พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัว และเขา้ เยยี่ มคารวะนายกรัฐมนตรี - วนั ท่ี 22 ตลุ าคม 2546 นาย Vladimir Putin ประธานาธิบดีรัสเซยี พรอ้ มด้วย

17 นาง Lyudmila Putina ภริยา เดินทางเยอื นไทยอย่างเป็นทางการในฐานะพระราชอาคันตกุ ะของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว และสมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ โดยมีนาย Igor Ivanov รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย รว่ มคณะดว้ ย - วนั ท่ี 1-2 ธนั วาคม 2547 นาย Sergey Lavrov รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย เยือนไทย อย่างเป็นทางการ เพอ่ื ร่วมหารอื ประจาปรี ะหว่างรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทย-รสั เซยี ครง้ั ที่ 1

บรรณานุกรม http://www.dooasia.com/country/Russian-Federation.shtml