หน่วยที่ 1

ใบความรทู ้ ี่ 1 หลกั การเขยี นโปรแกรมและวเิ คราะหง์ าน วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยฉี ะเชงิ เทรา สงั กดั สานกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา

หน่วยที่ 1 หลักการเขยี นโปรแกรมและการวเิ คราะห์งาน ซอฟตแ์ วร์(Software) หรอื โปรแกรมคอมพิวเตอร(์ Computer Program) คือโปรแกรมท่ีถกู เขียนขนึ้ มาจากภาษาคอมพวิ เตอรแ์ ละถกู แปลงใหเ้ ปน็ ภาษาเคร่ืองเพ่ือใหค้ อมพิวเตอร์ทางานอยา่ งใดอยา่ งหนึ่ง ตามทเ่ี ราต้องการ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คอื ซอฟต์แวรร์ ะบบกบั ซอฟต์แวรป์ ระยุกต์ ภาษาคอมพวิ เตอร์(Computer Language) หมายถึง ภาษาทใ่ี ช้กับเครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ หรือใช้เพอ่ื สื่อสาร ให้คอมพิวเตอร์เขา้ ใจ และสามารถปฏบิ ตั ติ ามคาสั่งได้ เป็นโปรแกรมหรือชุดคาส่ังที่โปรแกรมเมอรเ์ ขยี นเพื่อ สัง่ งานตามรูปแบบและโครงสร้าง อลั กอริธึม (Algorithm) หมายถงึ ลาดับขั้นตอนวธิ ีในการทางานของโปรแกรมเพื่อแก้ปัญหาใดปญั หาหนึ่ง ซึ่ง ถ้าปฏบิ ัติตามขั้นตอนอยา่ งถกู ตอ้ งแลว้ จะต้องสามารถชว่ ยแก้ปัญหาหรือประมวลผลตามความต้องการได้ สาเรจ็ โปรแกรมแปลภาษาคอมพิวเตอร์ คอมพวิ เตอร์จะแปลภาษาระดับสูงใหเ้ ป็นภาษาเครื่อง โปรแกรมท่ีใช้แปลภาษาคอมพิวเตอร์ระดับสงู ให้เป็นภาษาเคร่ือง มี 2 ลักษณะดงั นี้ 1. คอมไพเลอร์ (compiler) จะทาการแปลโปรแกรมท่ีเขียนเปน็ ภาษาระดับสงู ทัง้ โปรแกรมใหเ้ ปน็ ภาษาเครื่องก่อน แล้วจึงใหค้ อมพิวเตอร์ทางานตามภาษาเครอ่ื งน้ัน 2. อนิ เทอร์พรเี ตอร์ (interpreter) จะทาการแปลทลี ะคาสง่ั แล้วใหค้ อมพวิ เตอร์ทาตามคาสงั่ นน้ั เมือ่ ทาเสรจ็ แลว้ จึงมาทาการแปลคาสงั่ ลาดบั ต่อไป การพัฒนาโปรแกรม 1. กาหนดและวเิ คราะห์ปญั หา (Problem Definition and Problem Analysis) 2. เขียนผังงานและซูโดโค้ด (Pseudo coding) 3. เขียนโปรแกรม (Programming) 4. ทดสอบและแก้ไขโปรแกรม (Program Testing and Debugging) 5. ทาเอกสารและบารงุ รักษาโปรแกรม (Program Documentation and Maintenance)

โครงสร้างของการเขียนโปรแกรม ประกอบดว้ ย 1. โครงสรา้ งแบบลาดับ (Sequence Structure) 2. โครงสรา้ งแบบมีทางเลือก (Selection Structure) 3. โครงสร้างแบบทาซ้าหรือวนรอบ (Repetition or Looping Structure) Function หลกั ของ C ภาษา C มี Function main() เปน็ function หลักโดยทุกโปรแกรมจะต้องมี Function น้ี และเม่ือ โปรแกรมเรม่ิ ตน้ ทางานโปรแกรมจะทางานใน Function น้กี อ่ น ขนั้ ตอนในการพฒั นาโปรแกรมด้วยภาษาระดับสงู 1. เขยี น Source code (ภาษาซี นามสกุล .c หรอื .cpp) 2. แปล Source Code ( compile ) ให้เป็นภาษาเครื่องทาให้ได้ ไฟล์ .obj (Object Code) 3. นา Object ทีผ่ า่ นการแปลไปรวมกบั Object อน่ื ท่ีมีการเรยี กใชง้ านในโปรแกรม (Link) ซงึ่ จะได้ไฟล์ .exe (Executable Program) ทสี่ ามารถนาไปส่ังงานคอมพิวเตอร์ได้ทันที 4. นาไฟล์ .exe ไปสัง่ งาน ( Run ) Source code -> compile -> File *.OBJ -> รวมกับ Object -> File *.EXE การประกาศตวั แปร ชนดิ ขอ้ มูล ตวั แปร 1, ตัวแปร 2, … , ตวั แปร n ; ชนิดของตัวแปร ชนดิ ตัวแปร รหัสรปู แบบ คาอธบิ าย หมายเหตุ char %c , %s ตวั แปรชนดิ อักขระ %c (character) ใช้กับอักขระ 1 ตวั int %d ตัวแปรชนดิ จานวนเต็ม %s (string) ใช้กับข้อความ float %f ตวั แปรชนดิ จานวนทศนิยม double %f ตัวแปรชนดิ จานวนทศนิยม กฏการต้ังชอื่ ตัวแปร 1.ห้ามนาหนา้ ด้วยตวั เลข เช่น int 1a; แบบน้ผี ดิ ที่ถูกตอ้ งคอื int a1; 2.หา้ มใช้เครือ่ งหมายพิเศษ !@#$$%... ยกเว้นขีดลา่ ง under score ( _ ) 3.หา้ มมีช่องว่าง หรือเว้นวรรค 4.ห้ามซา้ กบั ตวั ทป่ี ระกาศไปแล้ว 5.ห้ามตรงกบั คาสงวน เชน่ int char float double long main if for เป็นตน้ การแสดงผลข้อมลู ออกทางหน้าจอ คาส่ัง printf() เปน็ คาสั่งพื้นฐานในการแสดงผลทุกชนิดออกทางหน้าจอ ไมว่ ่าจะเป็นจานวนเต็ม(int) ทศนยิ ม(float) ขอ้ ความ(string) หรืออกั ขระ (character)

รปู แบบที่ 1 printf(“ข้อความ”) ; รปู แบบท่ี 2 printf(“รหัสรปู แบบ” , ตวั แปร); รูปแบบท่ี 3 printf(“ข้อความ รหัสรูปแบบ” , ตัวแปร); การเขียนคอมเม้นต์หรือคาอธบิ าย สามารถเขียนได้ 2 แบบ คอื 1. คอมเม้นตเ์ พียงบรรทดั เดียว ใช้เครือ่ งหมาย //โค้ดหรอื ข้อความท่ีไม่ต้องการแปล 2. คอมเมน้ ตห์ ลายบรรทดั ใช้เครื่องหมาย /* โคด้ ขอ้ ความทไี่ มต่ ้องการแปลความหมาย */ อกั ขระควบคมุ การแสดงผล อกั ขระควบคมุ การแสดงผล ความหมาย \\n ข้นึ บรรทดั ใหม่ \\t เวน้ ช่องว่างเป็นระยะ 1 แท๊บ \\r กาหนดใหเ้ คอร์เซอรไ์ ปอยู่ที่ต้นบรรทัด \\f เว้นช่องวา่ งเป็นระยะ 1 หน้าจอ \\b ลบอักขระสุดท้ายออก 1 ตวั การวเิ คราะหง์ าน เปน็ งานขนึ้ แรกทตี่ อ้ งกระทาเมื่อเรม่ิ ทจี่ ะเขยี นโปรแกรมและถือวา่ เปน็ ขัน้ ตอนทส่ี าคัญที่สดุ การ วิเคราะห์งานเรมิ่ ตน้ จากการกาหนดขอบขา่ ยหรอื ปัญหาของงาน รวบรวมรายและเอียดของงานศกึ ษาวเิ คราะห์ โดยละเอียดว่าต้องการใหค้ อมพิวเตอร์ทาอะไร มีรูปแบบของผลลัพธ์เปน็ อย่างไรต้องการข้อมูลอะไรเพ่ือให้ได้ ผลลพั ธต์ ามต้องการ และการประมวลผลจะมีขัน้ ตอนและใช้สูตรอะไรบ้าง การวิเคราะห์จงึ เปน็ งานขัน้ วางแผน เพื่อเตรยี มการใหพ้ ร้อมท่จี ะเขยี นโปรแกรม สรุปได้ว่า การวิเคราะหง์ านเป็นการศึกษาผลลัพธ์ (Output) ขอ้ มูลท่นี าเข้า (Input) และวิธีการ ประมวลผล (Process) ท่ีจะใชใ้ นการเขยี นโปรแกรมนัน่ เอง โดยทั่วไปนยิ มแบง่ วธิ ีการวิเคราะห์งาน เป็น 5 หัวขอ้ ไดแ้ ก่ 1. สิ่งทต่ี อ้ งการ : เปน็ การบอกใหท้ ราบว่างานทีต่ อ้ งการให้ทามอี ะไรบา้ ง 2. รูปแบบผลลัพธ์ : เป็นการบอกลักษณะหรอื รปู แบบท่ตี ้องการให้คอมพิวเตอร์ทาให้ 3. ขอ้ มลู นาเข้า : ข้อมลู ที่ใชใ้ นการประมวลผลมีอะไรบา้ ง 4. ตวั แปรทีใ่ ช้ : บอกวา่ ใช้ตัวแปรอะไรแทนข้อมลู นาเขา้ หรอื แทนค่าที่อยู่ระหวา่ งการประมวลผล ตลอดจนตวั แปรท่ใี ช้แสดงผลลพั ธ์ 5. วิธกี ารประมวลผล : คอื ขนั้ ตอนของคาสั่งหรือวิธกี ารทใี่ ช้ในโปรแกรม ซ่งึ ข้ันตอนบางอยา่ งจะต้อง เรียงลาดับก่อนหลัง สลับลาดับไมไ่ ด้ เพราะจะทาให้ไมส่ ามารถประมวลผลหรอื ไดผ้ ลลพั ธไ์ ม่ตรงตามท่ี ต้องการ ตัวอยา่ งการวเิ คราะห์งาน บริษทั แห่งหนง่ึ ต้องการทาบัญชเี งนิ เดือนของพนักงานโดยหักภาษีไว้ดว้ ย และมีเง่ือนไขในการคานวณภาษีเปน็

ดังนี้ รายได้นอ้ ยกว่า 2,000 บาท ยกเว้นไม่ต้องเสียภาษี รายได้ตง้ั แต่ 2,000 บาทข้นั ไป เสยี ภาษี 4% ของรายได้ จงหาจานวนเงินท่พี นักงานแต่ละคนจะไดร้ บั และเงินรวมทั้งหมดที่จะต้องจา่ ยให้แก่พนักงาน วเิ คราะห์งาน 1. สิ่งที่ตอ้ งการ 1.1 คานวณเงินท่พี นักงานแต่ละคนจะรับหลังจากหักภาษีแลว้ 1.2 คานวณเงินรวมทีบ่ ริษัทจะต้องจา่ ยท้ังหมด 2. รูปแบบผลลัพธ์ 2.1 ชื่อพนักงานแต่ละคน เงนิ เดือนพนักงาน เงินภาษีและเงนิ สทุ ธิภายหลังหักเงินภาษีของพนักงานแต่ ละคน 2.2 เงินรวมท่บี ริษทั จะต้องจ่ายทง้ั หมด 3. ขอ้ มลู นาเข้า 3.1 ชื่อและเงินเดือนของพนกั งานแตล่ ะคน 4. ตัวแปรท่ใี ช้ ช่อื ตัวแปร ความหมาย Name ชื่อของพนกั งานแต่ละคน Salary เงินเดือนของพนักงานแต่ละคน Tax ภาษีท่ีหกั จากเงนิ เดอื นของพนกั งานแตล่ ะคน Net เงนิ เดอื นสุทธิทีพ่ นักงานแต่ละคนได้รับ Total เงินรวมทบี่ รษิ ทั จะต้องจ่ายทั้งหมด 5. วิธกี ารประมวลผล 5.1Total=0 5.2 รับคา่ จากตวั แปร Name, Salary, Exit,ทล่ี ะรายการ 5.3 เปรียบเทียบ Salary กบั 2000 - ถา้ Salary < 2000 ให้ Tax = 0 แล้วไปทาข้อ 5.4 - ถา้ Salary >= 2000 ให้ Tax = (4/100)* Salary แลว้ ไปทาข้อ 5.4 5.4 Net = Salary – Tax 5.5 Total =Total + Net 5.6 พมิ พผ์ ลลพั ธ์ Name, Salary, Exit,ทล่ี ะรายการ 5.7 เปรยี บเทียบ Exit กบั “Y” หรอื “y” - ถา้ Exit = “Y” หรอื “y” ให้ทาข้อถัดไป - ถ้าไมเ่ ชน่ นั้น ยอ้ นไปทาข้อ 5.2 5.8 พิมพค์ า่ Total 5.9 หยดุ ทางาน