การสร้างเสริมสุขภาพด้วยหลัก 5 อ.

การสรางเสรมิ สุขภาพ ดวยหลกั 5 อ. ร.ต.นพ.วิวัฒน เอกบรู ณะวัฒน แพทยเ ฉพาะทางสาขาอาชีวเวชศาสตร(This slides for educational purpose only)

ความหมายของการสรา งเสริมสุขภาพ™ การสรางเสริมสุขภาพ (Health promotion) คือกระบวนการสงเสริมให มนุษยเราสามารถควบคุมดูแล และพัฒนาสุขภาพของตนเองใหดีขึ้น การสรางเสริมสุขภาพน้นั หมายรวมถงึ ตัง้ แตการปรับเปล่ียนพฤติกรรม สุขภาพของคนแตละคน ไปจนถึงกระบวนการเปล่ียนแปลงสังคมและ สิง่ แวดลอมเพ่อื สขุ ภาพทีด่ ีขึน้ (www.who.int, 2014) Beijing smog en.wikipedia.orgcommons.wikimedia.org

ทําไมเราตองสรางเสรมิ สขุ ภาพ en.wikipedia.org™ สาเหตทุ ่อี าจจะคิดไดว าทําใหเ ราตอ งสรา งเสริมสุขภาพ ™ เพอ่ื ใหไ มเจบ็ ปวยงาย ™ เพื่อใหมสี ขุ ภาพท่ีแขง็ แรงขึน้ ™ พอสุขภาพดี >>> ก็ไมเ ปนภาระของตนเองและผูอื่น ™ พอสุขภาพดี >>> ก็สามารถทํางาน ™ พอสขุ ภาพดี >>> ก็สามารถไปสรา งประโยชนใ หสังคมtimeslive.co.za www.psmag.com

คนเราจะมีสุขภาพดีไดก ็ตอเมื่อ...™ ตามกฎบัตรออตตาวาเพ่ือการสรางเสริมสุขภาพ (The Ottawa Charter for Health Promotion) ในป ค.ศ. 1986 พน้ื ฐานของสุขภาพดี ตองมี™ สันตภิ าพ™ ที่พกั อาศยั www.flickr.com™ การศึกษา Malala Yousafzai™ อาหาร™ รายได commons.wikimedia.org™ ระบบนิเวศท่ีม่ันคง™ ทรพั ยากรที่เพยี งพอ™ ความยุตธิ รรมและความเทาเทียมกันในสังคม commons.wikimedia.org

หลัก 5 อ. เพ่อื การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ™ หลัก 5 อ. เปน หลักการสรางเสรมิ สขุ ภาพท่ีเสนอโดยกรมอนามยั™ คิดเปน ตัวยอ เพอื่ ใหจ ําไดงา ย™ ประกอบดว ย1. อาหาร2. ออกกําลงั กาย3. อารมณ www.pixabay.com4. อดเิ รก5. อนามัย www.flickr.com™ บางแหงก็ใชห ลัก 3 อ. (อาหาร ออกกําลังกาย อารมณ)™ บางแหง ก็ใชหลกั 3 อ. 2 ส. (3 อ. + ไมดมื่ สรุ า ไมส ูบบุหรี่)

อ. ท่ี 1 อาหาร commons.wikimedia.org™ อาหารดี อาจไมใ ชอ าหารแพง™ อาหารทส่ี ุก สด สะอาด™ มสี ัดสว นของผักผลไมเ ยอะๆ™ มีสวนของเนอ้ื สตั ว เชน ปลา™ ลดหวาน ลดเคม็™ ปรมิ าณทบี่ รโิ ภคไมม ากเกนิ ไป commons.wikimedia.orgwww.pixabay.com en.wikipedia.org

อ. ท่ี 2 ออกกําลังกาย www.pixabay.com™ ถา ใหด ีตองนานเพียงพอ (> 30 นาท)ี™ ถาใหดีตองสมาํ่ เสมอ (3 วัน/สปั ดาห)™ ถา ไมม เี วลา ไดออกบา งกย็ ังดี™ ออกกาํ ลังใหเ หมาะสมกับวยั™ อยา ไปเปรยี บกับหนุม ๆ หรอื ตัวเองสมัยกอ น™ ถาไมไดอ อกนาน คอยๆ ไตร ะดบั en.wikipedia.orgcommons.wikimedia.org

อ. ที่ 3 อารมณ™ ทําอารมณใ หแ จม ใสทาํ ยังไง ???™ ละความ โลภ™ ละความ โกรธ™ ละความ หลง™ หลักในการหยุดอารมณ (จากงายไปยาก) www.flickr.com™ เปลี่ยนเรือ่ งคดิ คิดเรอ่ื งทสี่ นกุ คิดถงึ ส่ิงสวยงาม™ เปลยี่ นมมุ มอง มองในแงดี ในแงตลกขบขนั™ ยอมรบั ความคิดเหน็ ผอู นื่ บาง เชน เจานายเรา commons.wikimedia.org™ เขา ใจโลก ไมมอี ะไรไดอยางใจเรา I’M SEXY™ แกปญ หาที่ตนเหตุ >>> “รักษาศีล”™ แกป ญหาที่ตนเหตุ >>> “ตง้ั สติ” en.wikipedia.org

อ. ท่ี 4 อดิเรก™ ทาํ อะไรอยา งอื่นนอกจากงานประจําบาง™ ส่งิ เล็กๆ ท่ีเรยี กวาใจรกั™ งานอดิเรกท่ีดีควรจะ...™ ไมไดป ระโยชนแ ก ลาภ ยศ เงินทอง โดยตรง™ หรือถา จะเปนรายไดเสริม ตอ งไมบ นั่ ทอนชวี ติ มาก www.summacheeva.org www.flickr.com™ ไดอ อกกําลงั กาย™ ไดพบเพอื่ นใหมด ๆี คนดีๆ™ เกษียณไปกย็ งั ทําได ก็ยง่ิ ดี™ เปนประโยชนตอสวนรวมได ก็ยิ่งดี www.flickr.com™ ดังน้ันไมม คี ําตอบตายตัว แตละคนยอมชอบไมเหมอื นกัน

อ. ท่ี 5 อนามยั™ หมายถงึ การรกั ษาสุขภาพอนามยั ทุกสิ่งทุกอยา ง...™ ลดการดื่มสรุ า™ เลกิ สูบบุหร่ี™ ลางมือสมํ่าเสมอ en.wikipedia.org commons.wikimedia.org™ อยใู นส่งิ แวดลอมทีด่ ี (ถาทําได) www.flickr.com™ ตรวจสขุ ภาพประจําป™ ฉีดวัคซีนท่ีจาํ เปน ไขหวัดใหญ บาดทะยัก™ การคํานึงถึงความปลอดภัย en.wikipedia.org™ เมาไมข บั ระวงั อบุ ัตเิ หตุในและนอกงาน™ จดั โตะ ทาํ งานใหสะดวกสบาย

สุขภาพดีไมมขี าย อยากไดต องทาํ เอง?? เกิด แก เจ็บ? ตาย ?