This slides for educational purpose only การปรับตัวตอการทํางานเปน กะ Rotational Shift Work นพ.วิวัฒนเอกบูรณะวัฒน ศูนยอาชวี เวชศาสตร รพ.สมติ ิเวช ศรรี าชา เบอรโทร 087-9792169 อีเมล [email protected] เว็บไซต www.summacheeva.orgSamitivej Sriracha Occupational Medicine Center
วตั ถปุ ระสงค เพอ่ื ใหค วามรกู บั พนักงานซึ่งปฏิบัตงิ านเปน กะ เพอ่ื ทําความเขา ใจ เตรียมการปรับตวั ตอ การทํางาน ไมเปนเวลา และเพ่ือหวังผลใหอ ตั ราการเกิดโรคเรื้อรงั ในผปู ฏิบัติ งานกะลดลงในอนาคต
วงจรสุขภาพของลกู จา ง
ผลกระทบของการอยกู ะดกึ source: www.grzegomonia.com
ระบบของรา งกาย 10 ระบบ (1)1. ระบบผิวหนัง (Intergumentary System) ทาํ หนาท่ีหอ หมุ ปกคลมุ รางกาย2. ระบบกลามเนือ้ (Muscular System) ทาํ หนาที่ชวยทําใหรางกายเกิดการ เคลือ่ นไหว3. ระบบโครงกระดูก (Skeletal System) ทําหนา ทที่ าํ งานรว มกบั ระบบ กลามเน้ือ เพื่อชว ยใหรางกายสามารถเคล่ือนไหวได www.chaiwbi.combrecosmeticlab.com
ระบบของรางกาย 10 ระบบ (2)4. ระบบหมุนเวียนโลหติ (Circulatory System) ทาํ หนาทน่ี าํ อาหารและ ออกซิเจนไปเล้ียงเซลลตาง ๆ ทั่วรา งกาย และนําคารบอนไดออกไซดกบั ของเสียจากเซลลมาขับทิง้ นอกจากนี้ ยังนําฮอรโมนทผ่ี ลติ ไดจากตอมไร ทอเพอ่ื สง ไปยังอวัยวะตาง ๆ ของรางกายอกี ดวย5. ระบบหายใจ (Respiratory System)ทําหนาทแ่ี ลกเปลี่ยนแกส6. ระบบประสาท (Nervous System) เปนระบบท่ีทาํ หนาทค่ี วบคมุ การทาํ งาน ของทุกระบบในรา งกาย ใหสมั พนั ธก ัน7. ระบบตอมไรทอ (Endocrine System) ทําหนาที่สรางฮอรโมนตางๆ http://toey999.wordpress.com lms.thaicyberu.go.th
ระบบของรางกาย 10 ระบบ (3)8. ระบบยอ ยอาหาร (Digestive System) ทําหนาทยี่ อ ยสลายอาหารท่ี รับประทานเขาไปและดูดซึมเขาสูกระแสเลือดเพอ่ื เปน แหลงพลังงานและ การเจริญเติบโตของรางกาย9. ระบบขบั ถาย (Excretory System) ทาํ หนาท่ขี ับถา ยของเสียที่รางกายไม ตอ งการใหอ อกไปจากรางกาย ผานทาง ปส สาวะ อจุ จาระ เหงื่อ10. ระบบสบื พนั ธุ (Reproductive System) ทาํ หนา ทส่ี บื ทอด ดาํ รงและขยาย เผาพันธุ ใหมจี ํานวนมากขน้ึ เพ่ือไมใ หสิ่งมชี วี ติ สูญพนั ธุ http://www.yalemedicalgroup.org www.childrenscolorado.org
นาฬกิ าชวี ติ (Biological clock)source: www.wikipedia.org
อธบิ ายตามหลกั วทิ ยาศาสตร เปน เรอ่ื งเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงระดบั ตามรอบของฮอรโ มนsource: www.il.mahidol.ac.th
วงจรในรอบวนั (Circadian rhythm) คําวา Circadian rhythm หมายถึง วงจรทางสรีรวิทยาของ คนเรา ท่ีจะเปลี่ยนแปลงไปตามเวลาในรอบ 1 วันหรือ 24 ชั่วโมง ตั้งแตการหลับ-ต่ืน อุณหภูมิ ความดันโลหิต ระดับ ฮอรโมนตา งๆ ในรางกาย เปน ตน นาฬิกาชีวิต หรือ Biological clock เปนตัวกําหนดใหเกิด วงจร Circadian rhythm น้ีขึ้น โดยเราเชื่อวา ศูนยสั่งงาน ของนาฬิกาชีวิตในรางกายคนเราน้ัน อยูที่ Suprachias- matic nucleus (SCN) ในสมองสวน Hypothalamus
นาฬกิ าชวี ติ กบั การทํางาน แสงสวาง นั้นมีผลตอวงจรชีวิต หรือ Circadian rhythm ของคนเรา ในยามกลางวันที่มีแสงสวาง รางกายจะถูก กระตุนใหตื่น ในขณะที่เวลากลางคืน รางกายจะถูก กระตุนใหหลับมากกวา แตการจะฝนธรรมชาติ โดยหลับ ในเวลากลางวัน และตื่นในเวลากลางคืน เพื่อการทํางาน นัน้ คนเราก็สามารถทาํ ได แมจ ะไมส บายนักก็ตาม นอกจากนี้ ย่ิงคนเรามีอายุมากข้ึน ก็จะปรับตัวใหในการ นอนไดยากข้ึน คนสูงอายุท่ีอยูกะดึก จึงมักมีปญหาใน เรื่องการนอนมากกวา คนหนุม สาว
การทํางานกะกลางคืน kvamsook.comปจ จบุ นั มีงานหลายอยา งทีต่ องทํางานเปน กะยกตัวอยาง เชน พนักงานในโรงงานอตุ สาหกรรม พนกั งานรานสะดวกซ้ือ พนกั งานเก็บเงินคาทางดวน การทํางานเปนกะในชวงกลางคืนนี้ จะ รปภ. ทําใหเวลานอนของผูประกอบอาชีพ ตํารวจ เปลี่ยนแปลงไป กอใหเกิดผลตอสุขภาพ แพทย และ พยาบาล เปน ตน ตามมาไดหลายอยาง เชน ออนเพลีย เรื้อรัง น้ําหนักข้ึน นอนไมหลับ โรค กระเพาะอาหารอกั เสบ เปนตน
งานกะคอื อะไร? งานผิดเวลา (Shift work) คืองานท่ีทํานอกเหนือจากเวลา ปกติของคนทั่วไป (7-8 ช่ัวโมงตอวัน, ทําในชวงกลางวัน, 5 วันตอ สัปดาห) งานกะ (Rotational shift work) คือการทํางานที่มีการ เปล่ียนแปลงเวลาการทํางานไปเร่ือยๆ โดยท่ัวไปจะเปน ระยะเวลาท่ีสม่ําเสมอ (เปล่ียนกะทุก 2 – 30 วัน) และ จํานวนช่ัวโมงการทํางานของแตละกะมักจะเทากัน (4 – 12 ชั่วโมง) เชนแบงเปน กะเชา-ดึก หรือ กะเชา-บาย-ดึก แลว แตกรณี
ทําไมจึงตอ งมีงานกะ? ชวยเพิ่มผลผลิต เชน สําหรับกรณีโรงงาน เคร่ืองจักรจะได สามารถดําเนินการผลิตไดตลอดเวลา และในบางกรณีการ ทํางานในชวงกลางคนื จะประหยัดคา ไฟฟาไดม ากกวา งานบริการบางอยาง จําเปนตองมีคนทํางานตลอด 24 ชั่วโมง เชนแพทย, พยาบาล, ตาํ รวจ, พนกั งานเกบ็ คา ทางดว น, รปภ. กลยุทธทางการตลาดขององคกร เชน รานสะดวกซ้ือท่ีเปด 24 ชัว่ โมง มโี อกาสทคี่ นจะมาซ้ือมากกวา www.telegraph.co.uk
การทํางานกะมผี ลตอ สขุ ภาพอยา งไร? ผลตอ circadian rhythms วงจรการ หลับ-ต่ืน ของมนุษย (circadian rhythms) ปกติจะถูกต้ังไวท่ี 24 ช่ัวโมง ซ่ึงวงจรน้ีจะกําหนดการต่ืน, หลับ, ความหิว, อุณหภูมิของ รางกาย, ระดับความดันโลหิต, ชีพจร และการหลั่งฮอรโมนอดรีนาลิน ไวเ ปน เวลาคงเดิม การเปล่ียนเวลาหลับต่ืนของคนงานเนื่องจากการทาํ งานกะจงึ เปน การ ทําใหวงจรนีต้ อ งเปลย่ี นแปลงไปดวย โดยท่ัวไปคนเราสามารถปรับตัวกับวงจรใหมไดภายในระยะเวลาไม เกนิ หนงึ่ สัปดาห แตเม่ือถึงวันหยุด คนทุกคนจะเปลี่ยนกลับมาเปนวงจรปกติ คือตื่นใน เวลากลางวันและนอนหลับในเวลากลางคืนเสมอ
การทํางานกะมผี ลตอ สุขภาพอยา งไร? ผลตอ ระบบทางเดนิ อาหาร การที่เปล่ียนเวลาไปทําใหเกิดการปวดทอง ทองอืดอาหารไมยอย และเบ่ืออาหารไดงาย ในบางคนที่กินกาแฟหรือโคลาเพื่อใหตื่นใน เวลากลางคืนก็มโี อกาสทาํ ใหโ รคแผลในกระเพาะอาหารกาํ เริบขน้ึ ผลตอ ระบบหวั ใจ การทาํ งานกะเพิม่ ความเส่ยี งในการเกดิ โรคหวั ใจเฉียบพลัน(Heart attack) ไดมากขึ้น www.topnews.in
การทํางานกะมีผลตอ สุขภาพอยา งไร? ทําใหโ รคท่ีเปน อยูเดมิ กาํ เรบิ ในคนที่เปนโรคเร้ือรังบางอยาง เชน เบาหวาน, โรคไต, SLE, ไมเกรน การทํางานกะทําใหการควบคุมอาการของโรค รวมถงึ การกินยาทําได ลําบาก ผลตอ ครอบครวั และการเขา สงั คม การทํางานกะอาจทาํ ใหม ีเวลาอยูกับบุตรและคสู มรสนอยลง ทําใหรูสกึ โดดเด่ียวและซึมเศรา เน่อื งจากไมไดเขา สังคม โอกาสรวมกจิ กรรม เชน เขาชมรม หรือเลนกีฬามนี อยลง
การทํางานกะมีผลตอ สขุ ภาพอยา งไร? www.safetythailand.org ทาํ ใหเกดิ อบุ ัติเหตไุ ดง ายขึ้น มีความเชื่อวา การนอนที่ไมเพียงพอ จะทําใหคนงานขาดสมาธิ และทํางานไดมีประสิทธิภาพลดลง ซ่ึงอาจเปนปจจัยหนึ่งท่ีทําให เกิดอุบตั เิ หตุ หรือการทํางานทีผ่ ดิ พลาดขึน้ ได
บรหิ ารจัดการอยา งไรจงึ จะดี? จากปญหาที่เกิดข้ึนจากการทํางานกะ เราจึงจําเปนตอง จัดระบบการเปล่ียนกะใหมีผลตอสุขภาพของคนงานนอย ทสี่ ุด วิธีท่ีดีที่สุดในทางทฤษฎีคือ ไมตองมีการทํางานกะเลย แต ในทางปฏิบัติ โดยเหตุผลตางๆ ที่กลาวมาขางตนแลว จะ เห็นวา ทาํ ไดค อ นขา งยาก การบริหารจัดการท่ีดี จึงเปนตัวเลือกรองลงมา ซ่ึงทําได ดงั น้ี
จะแกป ญ หาไดอยางไร? การแกปญ หามี 2 ระดับ ระดับองคก ร - คอื การบรหิ ารการเปลย่ี นกะใหด ี ระดับบุคคล – ทําตามแนวทางการปฏิบัติตัว เพื่อใหสามารถ นอนไดอยางมีคุณภาพ, กินอาหารไดอยางถูกสุขลักษณะ และ เกดิ ความเครียดนอยทีส่ ดุ blog.eduzones.com
หลกั การบรหิ ารการเปลย่ี นกะ (1) การออกแบบตารางการเปลยี่ นกะ (Shift Schedule Design) มหี ลกั การครา วๆ ดงั น้ี ในเรื่องของจํานวนวันของแตละกะ ปจจุบันยังไมมีการสรุปที่ แนช ัดวาควรเปลี่ยนกะทกุ ก่ีวนั จงึ จะดีท่สี ุด โดยทวั่ ไปทน่ี ยิ มมากทส่ี ดุ คอื เปลย่ี นทกุ 7 วนั การเปลยี่ นแบบน้ี งายตอการบริหารจัดการ แตการปรับ circadian rhythms ของ คนบางคน ก็อาจจะตองใชเวลาถึง 7 วันเชนกัน นั่นก็หมายถึง ในคนงานบางคนท่ีปรับตัวไดชา กวาจะปรับ circadian rhythms ได กถ็ ึงวนั เปล่ียนกะใหมเสยี แลว
หลกั การบริหารการเปลย่ี นกะ (2) จากปญหาดังกลาว ผูเช่ียวชาญบางคนจึงแนะนําวา ใหเปลี่ยนกะ ใหนานกวานั้น เปนทุก 2 สัปดาห หรือ 1 เดือน ซึ่งนาจะทําใหการ ปรับ circadian rhythms ดขี ึ้น แตการเปลี่ยนกะระยะยาวแบบนี้ก็จะพบปญหาวา เม่ือถึงวันหยุด ปลายสัปดาห (day off) คนงานก็จะกลับมาต่ืนในเวลากลางวัน และนอนหลับในเวลากลางคืนอยูดี ทําใหตองเร่ิมปรับตัวใหมใน สัปดาหตอมาอีก อีกปญหาหน่ึงท่ีเกิดจากการปรับตัวแบบน้ี โดยเฉพาะการเปล่ียนกะทุก 1 เดือน คืออาจทําใหเกิดอาการ ซมึ เศรา เนอ่ื งจากถูกตัดขาดจากสงั คมได
หลกั การบรหิ ารการเปลย่ี นกะ (3) คําแนะนําอีกวิธีหน่ึง ท่ีอาจทําไดคือการเปล่ียนกะเร็วๆ ทุก 2-3 วัน โดยมีเหตุผลรองรับวา รางกายนาจะสามารถปรับ circadian rhythms ไดดีเน่ืองจากยังไมเกิดความ “เคยชิน” มากนัก และทํา ใหคนงานมีเวลาเขาสังคมมากข้ึน เชน จัดแบบรอบละ 3 วัน เปน เชา -ดกึ -หยดุ ในโรงงานอตุ สาหกรรม อาจทําไดแคบางแหงเทาน้ัน เน่ืองจากเปล่ียนกะแบบน้ี จะบริหารจัดการคอนขางยาก บางคร้ัง พนักงานอาจจํากะผิด แตสําหรับอาชีพท่ีอยูกะครั้งละไมกี่คน เชน ตํารวจ พยาบาล คนขับรถ ซึ่งสามารถบริหารจัดการไดงาย วิธีนี้ถือวาเปนตัวเลือก ท่ีดีวิธีหนึ่ง
หลกั การบริหารการเปลยี่ นกะ (4) ท้ังน้ีท้ังน้ันจะเลือกใชวธิ ใี ด คงตองดตู ามความเหมาะสมของท่ี ทาํ งานแตล ะแหง ดว ยgruntdoc.com www.thaiarmedforce.com www.manager.co.thwww.bcoms.net anngle.org
หลกั การบริหารการเปลย่ี นกะ (5) หลักการอ่นื ๆ ทีค่ วรนํามาใช ในชว งการเปลยี่ นของแตล ะกะ ควรมกี ารเวน วนั หยดุ พกั อยางนอ ย 1 วนั เพ่อื ใหคนงานไดป รับตวั การหมุนกะควรหมุนไปขางหนา (กะเชา > บาย > ดึก) จะทําให คนงานปรับ circadian rhythms ไดงายกวาเปลี่ยนสลับไปมา แบบไมม ีระบบ วันหยุดพัก (day off) ควรเลือกวันท่ีตรงกับวันพักของคนทั่วไป (สําหรับประเทศไทยคือวันอาทิตย) เพื่อใหคนงานไดมีโอกาส ใชเ วลาอยูก ับครอบครัวบา ง
หลกั การบรหิ ารการเปลย่ี นกะ (6) หลกั การอนื่ ๆ ท่ีควรนํามาใช เวลาเร่ิมกะเชา ไมควรเชาเกินไป (ตี 4 – 6 โมงเชา) เน่ืองจาก จะทําใหคนงานตองตื่นในเวลาไมปกติ และนอนหลับไดอยาง ไมมีคุณภาพ ทําใหเกิดการหลับใน และออนเพลียเร้ือรังได การมาทาํ งานในเวลาเชาเกนิ ไป ในกรณีทไี่ มมีบริการรถรับสง ทาํ ใหค นงานเสยี่ งตอการถูกจ้ปี ลน และอบุ ัตเิ หตจุ ราจร โดยทวั่ ไปควรเร่ิมกะเชา ที่ 7 – 9 โมงเชาจะดีที่สดุ planetsforkids.org
หลกั การบริหารการเปลยี่ นกะ (7) หลักการอนื่ ๆ ทีค่ วรนํามาใช ในกรณีที่งานเขามามาก (increase of production demand) การพจิ ารณาเพม่ิ กะพเิ ศษในชวงกลางคืนถาทาํ ได จะดีกวาการ ขยายเวลา OT ออกไปจนดึกทุกคืน เชน ในชวงท่ีโรงงานมีงาน เขามาเยอะมาก แทนที่จะใหพนักงานทํางานตงั้ แต 8.00 – 23.00 ทุกวันติดๆ กัน อาจพิจารณาแบงพนักงานเปน 2 กะไปเลยจะ ทาํ ใหพนักงานทํางานไดดีกวา ตารางการเปลี่ยนกะควรทําใหชัดเจนและประกาศลวงหนา เพอ่ื ใหพ นกั งานสามารถวางแผนชวี ิตสวนตัวได
สิ่งทีอ่ งคก รสามารถทําไดเพิม่ เติม (1) ส่ิงท่ีองคกรสามารถทําไดเพิ่มเติม เพื่อชวยเหลือคนงานท่ีตอง ทํางานในกะทีผ่ ดิ เวลาไดแ ก จดั สงิ่ แวดลอ มการทํางานใหดี โดยเฉพาะแสงไฟ ในเวลากลาง- คืนตองสวา งเพียงพอ กระตุนใหรูสึกตื่น จัด station การทํางานของคนงานกะกลางคนื ใหอ ยูไมหางกัน มากนัก เพื่อลดความรูสึกโดดเดี่ยว แตทั้งนี้ตองเปนกรณีท่ีไม มีอันตรายจากส่ิงคุกคามอื่นที่อาจไดรับรวมกันไปดวย (เชน เสยี งดงั , ความรอ น, สารเคมี) จัดที่พักผอนหยอนใจที่ดีที่สุด เทาท่ีจะทําไดใหแกพนักงาน เพ่อื ลดความเครยี ด
ส่ิงทอ่ี งคก รสามารถทําไดเ พมิ่ เตมิ (2) จัดบริการโรงอาหารที่มีคุณภาพใหแกคนงานกะบายและกะดึก ซ่ึงลักษณะการกินอาหารที่เหมาะสมของคนงานในแตละกะจะ แตกตางกัน (ดงั จะกลาวตอไปในเรื่องการดูแลตนเอง) ในบางกรณี อาจจัดกิจกรรมพักผอนหยอนใจให เชน เลน หมากรกุ เกมกระดาน ชมภาพยนตร ในบางกรณี การจัดศูนยเลี้ยงเด็กเล็กในชวงกลางวัน ใหแก คนงานท่ีตองทํางานวนกะ จะชวยลดภาระการดูแล และความ วิตกกงั วลของคนงานทม่ี ลี กู เล็กไดอยางมาก
สงิ่ ทอ่ี งคก รสามารถทําไดเ พ่มิ เติม (3) และสิ่งสําคัญที่ลืมไมไดคือ ควรใหความรูแกคนงาน ท่ีตองทํางานเปนกะดวย โดยหลักการปฏิบัติตัว สําหรบั คนงานทท่ี ํางานเปน กะ มีดงั นี.้ .. inthai.co
หลกั การปฏิบตั ติ ัวสาํ หรบั คนงาน (1) เรื่องอาหารการกิน คงลักษณะการกินแบบท่ีมีคุณภาพใหไดมากท่ีสุด ทั้งความ หลากหลายของอาหาร, ความสมดุลของปริมาณอาหารแตละ หมู และปรมิ าณทีไ่ มมากเกนิ ไป มื้อครอบครัวสามารถมีได ในเวลาเดิม (ชวงเขากะเชากินขาว กับครอบครัวกอนไปทํางาน, ชวงเขากะดึกกินขาวเชากับ ครอบครวั หลงั ออกกะ) ดื่มน้ํามากๆ เวลาพักระหวางชั่วโมง ถาหิวเลือกกินผลไมหรือ ขนมปงกรอบ ดกี วากินลูกอมหรือชอกโกแลตแทง
หลกั การปฏิบัตติ วั สาํ หรบั คนงาน (2) เรื่องอาหารการกิน กะเชากนิ ตามแบบคนปกติ เวลาเขากะบาย กนิ มอ้ื หลักในชวงกลางวนั กอนเขา กะ (ประมาณบาย 2 – 4 โมงเยน็ ) ถากนิ ม้ือหลกั ในชวงกลางกะ (ประมาณ 2 – 3 ทมุ ) อาจจะหวิ เกนิ ไป เวลาเขา กะดึก กนิ นอยๆ ตลอดกะ แลว กนิ มื้อเชาหลังออกกะ เปน มอื้ หลัก (แตกินในปรมิ าณทไ่ี มมากจนเกนิ ไป) เพื่อใหหลบั ไดด ี ไมห วิ เวลานอนกลางวนั
หลกั การปฏิบตั ติ วั สาํ หรับคนงาน (3) เรื่องอาหารการกนิ คอยๆ กิน อยารีบรอนกินมาก ใหมีเวลาไดยอยบาง (เวลากินควร > 20 นาท/ี มอ้ื ) ลดปริมาณเครือ่ งด่ืมทีม่ ีคาเฟอีนเทาที่จะทําได (กาแฟ, โคลา, เคร่ืองดื่ม บํารุงกําลัง) เพื่อไมใหโรคกระเพาะกําเริบ ถางวงมากอาจใชวิธีลางหนา อยา กินมากเกนิ จะทําใหงวงนอน เวลากลางคืน ระบบยอยทํางานไดไมดีนัก การกินอาหารไขมันจัด ทํา ใหทองอืดและปวดทอ ง ถาปฏิบัติตามตารางการกินไดอยางสม่ําเสมอ จะชวยลดการกินยาลด กรด และจะนอนหลับกลางวันไดดี (ไมหิว) ทําใหชวยลดการใชยานอน หลับและยากลอ มประสาทไดอีกดวย
หลกั การปฏิบัติตวั สาํ หรบั คนงาน (4) เร่ืองการนอน พยายามนอนในเวลาเดิมๆ ทุกวันที่เขากะท่ีผิดเวลา ลอง คนหารปู แบบทีน่ อนแลวรสู ึกสดช่ืนที่สดุ ดู วนั พักกอ นเปลยี่ นกะใหม ควรนอนใหเ ตม็ ที่ ลดการรบกวน เชนอธิบายใหคนในครอบครัวเขาใจถึงความ สําคัญของการนอนพักหลังออกกะ เพ่ือท่ีพวกเขาจะไดไม รบกวนระหวางนอน, ใชผามานสีทึบและปดสนิท, นอนในท่ี สบายมืดและเงียบ ใชเ ครือ่ งปรับอากาศ เพื่อใหอากาศเย็นจะนอนไดงายขึน้ ใชเ ครอ่ื งตอบรบั โทรศพั ทอ ตั โนมตั ิ (ถา มแี ละสามารถใชไ ด)
หลกั การปฏิบัตติ วั สาํ หรบั คนงาน (5) เร่ืองการนอน ในบริเวณนิคมอุตสาหกรรมที่มีคนอาศัยอยูหนาแนน จะพบ ปญหาวาคนงานกะกลางคืนไมสามารถนอนกลางวันไดเต็มที่ เนื่องจากเพื่อนขางหอง / ขางบาน สงเสียงดังรบกวน เชน เปด เพลงเสียงดัง หรือตะโกนโวยวายเสียงดัง ในกรณีที่เปนหอพัก ของบริษัทอาจชวยแกปญหาใหพนักงานไดโดยการออกกฎ หามทําเสียงรบกวน ใหพนักงานท่ีอยูกะเดียวกันนอนหองใกล กนั แนะนําคนงานใหใ ชผ า มา นสที บึ เพอื่ ใหห ลบั สนทิ
หลกั การปฏิบัติตัวสาํ หรับคนงาน (6) เรือ่ งการนอน หลังออกกะ ควรนั่งพักเฉยๆ สักครูกอนเขานอน เพื่อใหนอน หลับไดดีข้ึน ถายังนอนไมหลับอาจใชการกําหนดลมหายใจ การจินตนาการถึงส่ิงท่ีดี ถายังคงไมหลับใหลองอานหนังสือ หรือฟงเพลงเสียงเบาๆ ถายังนอนไมหลับอาจเกิดจากนอนเร็ว เกนิ ไปลองไปทําอยางอน่ื ดกู อ น (ไมนานนกั ) แลวมานอนอีกที เร่ืองอน่ื ๆ อยา ลืมจัดตารางการออกกําลงั กาย เพอ่ื ดูแลรกั ษาสุขภาพ ใชเ วลาวา งใหคุม คา ท่ีสดุ ท้งั กบั ตนเองและครอบครวั
Search
Read the Text Version
- 1 - 38
Pages: