Study guide Dx.Radio_yr.4_2558 (1)

Queen Savang Vadhana Memorial HospitalStudy Guide : Diagnostic RadiologyM.D. Program - Clinical Year, Burapa University 2558

2 คาํ นําคมู อื นิสิตแพทย : รายวชิ ารงั สีวิทยาวินจิ ฉยั จดั ทําขึ้นเพ่อื ใหนิสติ แพทยไดศึกษาเพ่ือเปนแนวทางในการเรยี นและฝก ปฏิบัตงิ านในรายวชิ านี้ ผูจดั ทาํ มุงหวังใหน สิ ติ แพทยไ ดใชประโยชนจ ากคูม ือเสรมิ ในสวนของการเรยี นรดู ว ยตนเองนอกเหนอื จากที่ไดมีการจดั การเรยี นการสอน เพอ่ื ใหบ รรลถุ ึงวตั ถุประสงคข องรายวิชาน้ีประธานรายวชิ า แพทยห ญิงศรสภุ า ล้ิมเจริญ รงั สวี ทิ ยาวนิ จิ ฉัย E-mail: [email protected] Tel: 0818613664 Line ID:0818613664

สารบญั 31 รายละเอยี ดรายวชิ า หนา2 จดุ ประสงค 43 กิจกรรมการเรยี นการสอน 4 5 3.1 ภาคทฤษฏี 5 3.2 ภาคปฏิบัติ 54 การประเมินผล 65 ส่ือการเรียนการสอน 76 หัวขอ การสอนภาคทฤษฎี 87 หวั ขอ การสอนภาคปฏบิ ตั ิ 98 สรปุ เนอ้ื หารายวิชาศนู ยแพทยศาสตรศกึ ษาช้ันคลนิ กิ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา

4 คูมอื การเรยี นการสอนรายวิชารงั สีวทิ ยาวินิจฉยั--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1. รายละเอยี ดรายวชิ าชอ่ื วิชา : 578401 รังสีวทิ ยาวนิ จิ ฉัย Diagnostic Radiologyจาํ นวนหนว ยกติ : 2(1-3-2)ปการศึกษา : พ.ศ. 2558สถานภาพวิชา : หมวดวชิ าเฉพาะ / วิชาเลอื กบุรพวิชา : 570301 พ้นื ฐานทางคลินิกและเวชจรยิ ศาสตรผเู รยี น : นิสิตหลักสูตรแพทยศาสตรบณั ฑติ มหาวิทยาลัยบรู พา ชั้นปท่ี 4 ผรู ับผิดชอบรายวิชา: แพทยหญิงศรสภุ า ลิ้มเจรญิ ประธานรายวิชา ผสู อน : 1. พญ.ศรสุภา ลิ้มเจรญิ คณะแพทยศาสตร มหาวทิ ยาลัยบรู พา 2.พญ.อลสิ รา วงศสทุ ธิเลศิ คณะแพทยศาสตร มหาวทิ ยาลัยบูรพา 3. พญ.วรัชญา สวัสดีมงคล โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา4. พญ.พชั รี หงษสมาทิพย โรงพยาบาลสมเดจ็ พระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา 5. พญ.วสนุ ธรา บุญศรี คณะแพทยศาสตร มหาวทิ ยาลัยบูรพา5. ผศ. นพ.ธนพงศ พนั ธุพิกุล คณะแพทยศาสตร มหาวทิ ยาลยั มหิดล 6. นพ.กิตติศกั ด์ิ ชมประเสรฐิ โรงพยาบาลมะเรง็ ชลบรุ ีคาํ อธบิ ายรายวิชา : หลกั การพนื้ ฐานทางรังสวี ิทยา ความรฟู สกิ สพน้ื ฐานทางรงั สีวิทยา การตรวจทางรงั สวี ิทยา การตรวจวินิจฉยั ดวยเอกซเรยค อมพิวเตอร คลนื่ เสียงความถีส่ งู และการตรวจดว ยภาพทีเ่ กิดจากคลนื่ สะทอ นในสนามแมเ หลก็หลกั การพืน้ ฐานเกยี่ วกบั เภสัชรังสี การถายภาพสารทบึ แสงทางรงั สี เอกซเรยเ ตานม รงั สรี กั ษา เวชศาสตรน ิวเคลียร ขอ บงช้ีขอหาม ขอจาํ กดั วธิ ีการ และภาวะแทรกซอนท่อี าจเกิดข้ึน การแปลผลภาพถายทางรังสที ่ีพบบอย อันตรายที่เกดิ จากรังสีและการปอ งกนั ความปลอดภยั ของผปู ว ย จริยธรรมวิชาชพี เวชกรรม2. จุดประสงค เมือ่ ส้ินสดุ การเรยี นการสอนแลว นิสิตสามารถ2.1 อธบิ ายความหมาย ความสาํ คญั หลักการพืน้ ฐาน การประยุกตใ นทางคลินิกของการตรวจทางรังสีวิทยาและสารเภสชั รังสี การตรวจวินิจฉัยดว ยการเอกซเรยค อมพวิ เตอร คลน่ื เสยี งความถ่สี งู และการตรวจดวยภาพที่เกิดจากคล่นืสะทอนในสนามแมเหลก็ เอกซเรยเตา นม รงั สีรักษา เวชศาสตรนวิ เคลียร ได 2.2 วิจารณข อ บงชี้ ขอหา ม ขอ จาํ กดั วธิ ีการ ภาวะแทรกซอน การปองกนั ภาวะแทรกซอ น การวินจิ ฉยัภาวะแทรกซอน การดูแลรกั ษาภาวะแทรกซอ น การพยากรณภ าวะแทรกซอ นของการตรวจทางรงั สวี ิทยา การตรวจวนิ จิ ฉัยดวยการเอกซเรยค อมพวิ เตอร คล่นื เสยี งความถี่สงู และการตรวจดว ยภาพทีเ่ กดิ จากคล่นื สะทอ นในสนามแมเ หล็กเอกซเรยเตา นม เวชศาสตรนิวเคลยี ร ได 2.3 เตรียมและชว ยตรวจผปู วยเพ่อื การตรวจทางรงั สวี ิทยา การตรวจวนิ ิจฉยั ดว ยการเอกซเรยคอมพวิ เตอร คล่นื เสยี งความถ่สี ูง และการตรวจดว ยภาพท่ีเกดิ จากคลนื่ สะทอ นในสนามแมเ หลก็ เอกซเรยเ ตานม เวชศาสตร นวิ เคลียรได 2.4 สามารถแปลผลภาพถา ยทางรังสีและแปลผลรายงานการตรวจทางรังสที พ่ี บบอย 2.5 สามารถอธบิ ายขน้ั ตอนการตรวจอวัยวะภายในดวยคลนื่ เสียงความถสี่ ูงขน้ั พนื้ ฐาน เคยชว ยทํา 2.6 อธบิ ายปญหาทางกฎหมายและจริยธรรมทีเ่ กีย่ วกับรังสวี นิ ิจฉัยได ศนู ยแพทยศาสตรศึกษาช้นั คลินกิ โรงพยาบาลสมเดจ็ พระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา

5 2.7 สอื่ สารกับผปู วยและญาตไิ ดอ ยา งสภุ าพและเหมาะสม โดยคํานึงถึงความแตกตางในขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม 2.8 สื่อสารกับผูปวยทีม่ ีปญหาหรือไมใหค วามรว มมอื ผูป กครองตามกฎหมาย และผูอนุบาลไดอ ยา งเหมาะสม 2.9 มมี ารยาทและปฏิบตั ิตามสิทธผิ ูปวยในการซกั ประวัติ ตรวจรา งกาย และตรวจเพ่มิ เตมิ อน่ื ๆ ไดอ ยางเหมาะสมตามขนบธรรมเนยี มประเพณแี ละวฒั นธรรม 2.10 ขอคํายินยอมของผูป วย ผูปกครองตามกฎหมายและผูอ นุบาล ตามสทิ ธิผูปว ยไดอ ยา งถูกตอ ง ในการซกัประวัติ ตรวจรา งกาย การตรวจเพม่ิ เติม การรกั ษา การขอขอมลู จากแหลง อ่นื 2.11 มมี นุษยสมั พนั ธกับผปู วย ญาติผูปวย อาจารย แพทยร นุ พี่ พยาบาล ผรู วมงาน ฯลฯ ไดอ ยา งเหมาะสมตามวัฒนธรรมไทย 2.12 ปฏบิ ัติไดถกู ตองตามจริยธรรมวชิ าชพี เวชกรรม 2.13 มนี สิ ยั ใฝรู และสามารถคนควาหาขอ มูลใหทันความกาวหนา ทางวิชาการจากแหลง ขอมลู ตา ง ๆ โดยสามารถใชเทคโนโลยีสารสนเทศไดอยา งมีประสทิ ธิภาพ3. กจิ กรรมการเรียนการสอนนสิ ติ ตองปฏิบตั ติ ามระเบียบโรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา วา ดวยการเขาเรยี น การปฏบิ ัติงานในหอผูปวย และการสง งานทไี่ ดรับมอบหมายของนสิ ิตแพทย พ.ศ. 2558 ภาคทฤษฎี - บรรยายและอภปิ รายซักถาม - การแสดงและอภิปรายโจทยป ญหาผปู ว ยและการสง ตรวจทางรงั สวี นิ ิจฉยั ภาคปฏิบัติ - เตรียมและชว ยในการตรวจผูปว ยทางทางรงั สวี ิทยา การตรวจวนิ ิจฉัยดวย การเอกซเรยค อมพวิ เตอร คลนื่ เสียงความถี่สงู และการตรวจดว ยภาพที่ เกดิ จากคล่ืนสะทอ นในสนามแมเ หลก็ - ฝก ปฏิบตั ิการแปลผลภาพถายทางรังสีและแปลผลรายงานการตรวจทางรังสีทีพ่ บ บอย - ฝกปฏบิ ตั ิการตรวจอวัยวะภายในดวยคล่นื เสยี งความถ่สี งู ขน้ั พน้ื ฐาน ภาคเจตคติและจรยิ ธรรม - ตองนาํ มารยาท พฤติกรรม เจตคติ จรยิ ธรรมวิชาชพี มาปฏบิ ตั ทิ ุกข้ันตอนของการเรียนรู - ประพฤตติ ามอาจารยท่ีเปนแบบอยา ง (role model) ทด่ี ใี นดา นเจตคติและจริยธรรมวิชาชพี ศนู ยแพทยศาสตรศกึ ษาชนั้ คลนิ กิ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา

64. การประเมนิ ผล4.1 การวดั ผล ภาคทฤษฎี 50 % ดชั นี : นิสิตสามารถอธิบายและวจิ ารณไ ดตามวัตถปุ ระสงคขอ 2.1 – 2.4 และ 2.6 น้ําหนกั การประเมนิ : ก. อธิบายความหมาย ความสําคญั หลักการพน้ื ฐาน การประยกุ ตใ นทางคลินกิ ของการตรวจ ทางรงั สีวิทยา การตรวจวินิจฉยั ดว ยการเอกซเรยค อมพิวเตอร คลน่ื เสียงความถส่ี งู และการ ตรวจดว ยภาพทเี่ กิดจากคล่ืนสะทอ นในสนามแมเหล็ก เอกซเรยเ ตานม เวชศาสตรนิวเคลยี รและรังสีรักษาได (MCQ 15 ขอ ) ข. วิจารณข อบงช้ี ขอ หา ม ขอ จํากดั วิธีการ ภาวะแทรกซอน การปอ งกนั ภาวะแทรกซอน การ วินจิ ฉัยภาวะแทรกซอน การดแู ลรักษาภาวะแทรกซอ น การพยากรณภ าวะแทรกซอนของการ ตรวจทางรังสวี ิทยา การตรวจวนิ ิจฉยั ดว ยการเอกซเรยคอมพวิ เตอร คล่นื เสยี งความถี่สงู และ การตรวจดว ยภาพที่เกดิ จากคลนื่ สะทอนในสนามแมเหลก็ เอกซเรยเตานม เวชศาสตรนิวเคลียรไ ด และรงั สรี กั ษาได (MCQ 6 ขอ) ค. สามารถแปลผลรายงานการตรวจทางรงั สีท่พี บบอย (MCQ 9 ขอ ) วิธกี าร : จากการสอบ ภาคปฏบิ ัติ 50 % ดชั นี : นิสติ สามารถปฏบิ ตั ิไดตามวัตถุประสงคข อ 2.4 วิธีการ : spot test 25 สถานี4.2 การตัดสนิ ผล เกณฑผ าน เปนไปตามขอบังคับของมหาวิทยาลัย คณะ และรายวิชา และตอ งผานเกณฑดา นเจตคติ(ตามจุดประสงคขอ 2.6 – 2.13)5. สื่อการเรยี นการสอน5.1 ผปู ว ยและญาติ5.2 เอกสาร 5.2.1 ตาํ รา 5.2.2 เอกสารคําสอน 5.2.3 เอกสารประกอบการบรรยาย 5.2.4 Website5.3 อุปกรณท างการแพทย 5.3.1 เคร่อื งตรวจทางรังสีวิทยา 5.3.2 เคร่อื งเอกซเรยคอมพวิ เตอร 5.3.3 เครอื่ งตรวจดวยคลน่ื เสียงความถสี่ ูง 5.3.4 เครอื่ งตรวจดวยภาพทีเ่ กดิ จากคลืน่ สะทอนในสนามแมเ หลก็ 5.3.5 เครอื่ งเอกซเรยเ ตานม 5.3.6 เครือ่ งตรวจทางเวชศาสตรน ิวเคลียร 5.3.7 เครื่องฉายรังสี ศนู ยแ พทยศาสตรศึกษาช้ันคลินกิ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา

หวั ขอ การสอนภาคทฤษฎี 7 คาบ หัวขอ อาจารย สงั กดัL1 hr พญ.วรชั ญา สวัสดีมงคล รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรรี าชาL1 hr Introduction to Radiology พญ.วรชั ญา สวสั ดมี งคล รพ. สมเด็จ ฯ ณ ศรรี าชาL1 hr Radiation Hazard and protection พญ.ศรสุภา ล้ิมเจริญ มหาวิทยาลยั บูรพา Introduction to plain film Interpretation,L1 hr Introduction to Ultrasound พญ.วรัชญา สวัสดมี งคล รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรีราชาL1 hr ผศ.นพ.ธนพงศ พันธุพิกลุ มหาวทิ ยาลัยมหิดลL3 hr Contrast media พญ.อลสิ รา วงศส ุทธเิ ลศิ มหาวทิ ยาลยั บูรพาL 1.30 hr Introduction to Interventional Radiology พญ.พัชรี หงษส มาทพิ ย มหาวิทยาลัยบูรพา Basic of Nuclear medicine , BoneL 0.45 hr Densitometry , PET-CT/MR พญ.พัชรี หงษสมาทิพย มหาวิทยาลยั บรู พาL 1.30 hr Introduction to Neuroradiology and Vascular พญ.วรัชญา สวัสดมี งคล รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรรี าชา Radiology Introduction to Special studies มหาวทิ ยาลัยบูรพา Introduction to Musculoskeletal Radiology มหาวิทยาลยั บรู พา รพ. สมเด็จ ฯ ณ ศรรี าชาL 1.30 hr Introduction to Chest Radiology พญ.วสนุ ธรา บญุ ศรีL 0.45 hr Introduction to Abdominal Radiology พญ.ศรสภุ า ลมิ้ เจรญิ มหาวิทยาลัยบรู พาL 0.45 hr Introduction to Pediatric Radiology พญ.วรัชญา สวัสดมี งคลL 0.45 hr Introduction to Cardiac Radiology พญ.ศรสุภา ลม้ิ เจรญิ ศนู ยแ พทยศาสตรศกึ ษาช้นั คลนิ กิ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา

หวั ขอการสอนภาคปฏบิ ัติ 8 คาบ หัวขอ อาจารย สังกัดP1 - P3 มหาวิทยาลยั บรู พาP4 - P9 Practical radiologic interpretation พญ.ศรสภุ า ลม้ิ เจริญ มหาวทิ ยาลัยบูรพา มหาวทิ ยาลัยบรู พา Practice Ultrasound พญ.ศรสุภา ลิ้มเจริญ รพ. สมเด็จ ฯ ณ ศรีราชา พญ.วสนุ ธรา บญุ ศรี รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรรี าชา พญ.วรัชญา สวสั ดมี งคล พญ.พัชรี หงษส มาทพิ ย โรงพยาบาลมะเรง็ ชลบรุ ี มหาวิทยาลยั บูรพาP10 - P13 ศึกษาดูงาน Radiotherapy นพ.กติ ตศิ ักดิ์ ชมประเสรฐิ มหาวิทยาลัยบูรพาP14 – P17 ศึกษาดูงาน Nuclear medicine พญ.อลิสรา วงศส ุทธเิ ลศิ มหาวิทยาลัยบรู พาP18 - P21 ศึกษาดูงาน เครื่องตรวจทางรงั สวี ิทยา พญ.ศรสภุ า ลิ้มเจรญิ พญ.วสนุ ธรา บญุ ศรี มหาวทิ ยาลัยบรู พา มหาวิทยาลัยบรู พาP22 - P25 Practical film reading - chest พญ.ศรสุภา ลมิ้ เจรญิ พญ.วสนุ ธรา บุญศรี มหาวิทยาลัยบูรพา มหาวิทยาลยั บูรพาP26 – P29 Practical film reading - abdomen พญ.ศรสภุ า ลิ้มเจรญิ มหาวทิ ยาลัยบูรพาP30 - P32 Practical film reading - neuroradiology พญ.วสุนธรา บญุ ศรี มหาวทิ ยาลัยบรู พา พญ.ศรสภุ า ลม้ิ เจริญ รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรีราชา พญ.วสุนธรา บญุ ศรี พญ.พชั รี หงษส มาทพิ ย มหาวิทยาลัยบูรพา มหาวิทยาลัยบูรพาP33 - P35 Practical film reading - muscoloskeleton พญ.ศรสุภา ลิ้มเจรญิ รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรรี าชาP36 – P39 Practical film reading - pediatrics พญ.วสุนธรา บญุ ศรี มหาวิทยาลยั บรู พาP40 - P42 Practical film reading - cardiology พญ.วรชั ญา สวัสดมี งคล มหาวทิ ยาลยั บรู พา พญ.ศรสภุ า ล้ิมเจรญิ รพ. สมเดจ็ ฯ ณ ศรรี าชา พญ.วสนุ ธรา บญุ ศรี มหาวิทยาลัยบรู พา พญ.วรัชญา สวสั ดมี งคล มหาวิทยาลัยบูรพา พญ.ศรสภุ า ลิ้มเจริญ พญ.วสนุ ธรา บญุ ศรี ศนู ยแพทยศาสตรศกึ ษาชนั้ คลนิ กิ โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา

9สรุปเน้ือหาวิชา 1. ความหมาย ความสาํ คญั หลกั การพน้ื ฐาน ขอ บงช้ี ขอจาํ กัด วธิ กี าร ภาวะแทรกซอน และวธิ ีการจัดการและ ปองกนั ภาวะแทรกซอนของการตรวจทางรังสีวทิ ยา การตรวจวนิ ิจฉยั ดวยเอกซเรยค อมพวิ เตอร การตรวจดวย คล่นื เสยี งความถี่สงู และ การตรวจดวยภาพทีเ่ กดิ จากคลื่นสะทอนในสนามแมเหลก็ เอกซเรยเ ตานม เวชศาสตร นิวเคลยี รและรงั สีรักษา 2. ปญ หาทางกฎหมายและจริยธรรมเก่ียวกับรังสวี ินจิ ฉัย 3. ทกั ษะในการเตรียมและชว ยตรวจทางรังสีวทิ ยา เอกซเรยคอมพิวเตอร คลื่นเสียงความถส่ี ูง การตรวจดวยภาพที่ เกิดจากคลื่นสะทอ นในสนามแมเ หลก็ เวชศาสตรน ิวเคลยี รแ ละรงั สรี ักษา 4. ทักษะการส่ือสารกับผูป ว ยและญาติ 5. ทักษะการส่อื สารกับผูปว ยทีม่ ปี ญ หาหรอื ไมใ หค วามรว มมอื 6. มารยาท 7. ทกั ษะในการขอคํายินยอมการรักษาและการทําหตั ถการ 8. มนษุ ยสัมพันธกบั ผปู ว ย ญาตผิ ูปวย อาจารย แพทยรุนพี่ พยาบาล ผูรวมงาน ฯลฯ 9. การปฏบิ ตั ติ ามจริยธรรมวิชาชพี เวชกรรม 10. การศกึ ษาคนควา ดวยตนเอง 11. - จะมกี ารบา นเปน ชดุ ฟลม เอกซเรยใ หหดั อานตลอดปก ารศึกษา ประมาณ 3-4 คร้ัง สงใหท างE-mail ที่หัวหนา ชน้ั ใหนสิ ติ จับคอู านตอบกลบั มาทางเมลเปน file word or pdf (ไมเอา powerpoint) ภายใน 1 สปั ดาห ท่ี พญ.ศร สุภา ล้ิมเจรญิ เปน informative exam หลังจากนั้นจะสงเฉลยใหท างเมล เพื่อใหนิสติ ไดป ระเมนิ ตนเอง ไมเ ก็บ คะแนนถูกผิด แตเก็บคะแนนความรับผิดชอบ ความซ่อื ตรง ความตรงตอ เวลา ศูนยแพทยศาสตรศึกษาช้ันคลินิก โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรรี าชา Telephone/Fax 038-320200 ตอ 1446 / 3617-8 Email [email protected] Contact person มาณวิกา พนั ธแุ นน นกั วชิ าการศกึ ษา Tel: 1446 นนั ทวนั ทน รอตสวุ รรณ เจา หนาทธี่ ุรการ Tel: 3617-8 ศนู ยแพทยศาสตรศึกษาชัน้ คลินิก โรงพยาบาลสมเด็จพระบรมราชเทวี ณ ศรีราชา