สาระน่ารู้เกี่ยวกับสมุนไพรพื้นบ้าน (ชะพลู)

สง่ เสรมิ การอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่อื นแกว้ และหอ้ งสมดุ ประชาชนเฉลมิ ราชกุมารี จังหวดั ยโสธร

ชะพลู ช่ือวิทยาศาสตร์ : Piper sarmentosum Roxb ถือเป็นพืชสมนุ ไพร และพืชผกั พื้นบา้ นที่นยิ มนามาใช้ประโยชนส์ าหรับการปรุงอาหารเปน็ ส่วนใหญ่ เนือ่ งจากให้รสหวานเยน็ มีกล่นิ หอม ช่วยดบั กลิ่นคาวอาหารไดเ้ ป็นอยา่ งดี ช่ือท้องถิ่นไทย ภาคกลาง และท่วั ไป ภาคอีสาน ภาคเหนือ ภาคตะวันออก ชะพลู ผักปนู า พลูลิง พลูนก ช้าพลู ผักปลู งิ ภาคใต้ ผกั อไี ร เยเ่ ท้ย (แมฮ่ ่องสอน) ผกั ปนู ก นมวา ผกั อีเลศิ พลูลิงนก (เชียงใหม่) ส่งเสริมการอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่อื นแกว้ และ ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” จังหวดั ยโสธร

ลศกวณะทางพฤกวศาสตร์ ลาต้น มีลกั ษณะตั่งตรง สูงประมาณ 30-50 ซม. สีเขียวเขม้ มขี ้อเปน็ ปม แตกกอออกเปน็ พ่มุ เตบิ โตไดด้ ใี นพ้นื ที่ดินชุ่ม ใบ มสี ีเขยี วสดถึงเขียวแก่ กา้ นใบยาว 1-3 ซม. ลกั ษณะใบเปน็ ใบเดี่ยว คล้าย รปู หวั ใจ ใบกวา้ ง 5-10 เซนตเิ มตร ยาว 7-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคน ใบเวา้ ผวิ มันออกมนั แทงใบออก 2 ใบตรงขา้ มกัน มีเสน้ ใบประมาณ 7 เส้น แทงออกจากฐานใบ สง่ เสริมการอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขือ่ นแกว้ และ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” จังหวดั ยโสธร

ดอก เป็น ชอ่ ทรงกระบอก ชูตั้งข้นึ ดอกออ่ นมสี ีขาว เมื่อแก่จะออกสเี ขียว รูป ทรงกระบอก แทงดอกบรเิ วณปลายยอด และช่อใบ กา้ นช่อดอกยาวประมาณ 1.5 ซม. ดอกเป็นดอกแยกเพศ • ผล ผลเจริญบนช่อดอก มีลกั ษณะเปน็ ผลสี เขยี ว ผวิ มัน มลี ักษณะกลมเล็กฝังตวั ในช่อดอกหลายเมล็ด มกั ออกดอกมาก ในฤดูฝน ประโยชนช์ ะพลู ใบชะพลูมีรสหวาน เยน็ และกล่ินหอมทเ่ี ป็นเอกลักษณ์ จงึ นยิ ม นามาปรงุ อาหารไดห้ ลากหลายเมนู อาทิ เม่ียงคา แกงออ่ ม หรอื เปน็ ผกั เคียง ทานกบั ข้าวยา และนา้ พรกิ ต่างๆ ในภาคอสี านนยิ มนามาทาแกงอ่อม นามา ทาเปน็ ผกั กนิ กับลาบอีสาน ซง่ึ จะใหร้ สชาตอิ อกเผด็ เยน็ เลก็ น้อย สง่ เสริมการอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่อื นแกว้ และ หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” จงั หวัดยโสธร

สรรพคุณชะพลู ชะพลูจัดเปน็ พืชสมุนไพร และผกั พน้ื บ้าน สามารถทุกส่วนของลาตน้ ทั้งใบ ราก ผล โดยนาใบ ลาตน้ หรอื ราก มาต้มกบั นา้ เดอื ดเพอ่ื นามาดม่ื 1. ตา้ นการเกาะกลมุ่ ของเกลด็ เลอื ด 2. ลดกลน่ิ ปาก ตา้ นเช้อื แบคทเี รยี 3. ลดระดบั น้าตาลในเลอื ด บรรเทาอาการโรคเบาหวาน 4. ปรมิ าณโปรตีนสงู มคี ณุ ค่าทางโภชนาการ ทาใหเ้ จริญอาหาร 5. ลดการหดตวั ของกลา้ มเนอ้ื บรรเทาอาการปวดเมอ่ื ยของรา่ งกาย 6. ลดการบีบตวั ของลาไส้เลก็ 7. บรรเทาโรคหดื 8. แก้ และป้องกนั โรคบิด 9. แกท้ ้องอดื ทอ้ งเฟ้อ ขบั ลม บารงุ ธาตุ 10. ชว่ ยขับเสมหะ ส่งเสรมิ การอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่อื นแกว้ และ หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” จังหวัดยโสธร

ราก : แกธ้ าตพุ กิ าร บรรเทาเบาหวาน ขดั เบา ปวดเจ็บ ช่วยเจรญิ อาหาร บารงุ ธาตุ แก้ เม่อื ยขบ ขบั ลม แกท้ อ้ งอืดท้องเฟอ้ แก้ลมในกระเพาะอาหารและลาไส้ แก้ปวดทอ้ ง ท้องเสีย แกเ้ สมหะ แกป้ ัสสาวะรดท่นี อน ขับเสมหะให้ตกทางทวารหนัก และแก้สะอกึ ต้น : ขับลม แก้ท้องอดื ทอ้ งเฟ้อ แกล้ มจกุ แนน่ ท้อง แกม้ ูกออกในอุจจาระ ใบ : ใชเ้ ป็นยาลดเสมหะ ทาให้ชมุ่ คอ แกธ้ าตุพกิ าร ต้านเชื้อแบคทเี รีย และบารงุ ธาตรุ ่างกาย ดอก : แก้เสมหะในลาคอ ทาให้ชุ่มคอ ขับลมในลาไส้ แก้ปวดเมอ่ื ยกลา้ มเนื้อ ต้านเช้อื แบคทเี รีย ผล : ขบั ลม แกเ้ สมหะในลาคอ ชว่ ยย่อยอาหาร ตา้ นเชื้อแบคทีเรยี ส่งเสรมิ การอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขอื่ นแกว้ และ ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” จงั หวดั ยโสธร

ตฦศ อย่างงานศษกวาทเี่ กีย่ ฦขอ้ ง  Peungvicha และคณะ ได้ศึกษาฤทธ์ิของชะพลใู นการลดน้าตาลในเลอื ดหนกั ตัวของหนู ขาว โดยการทดลองให้สารสกดั นา้ ชะพลู ความเขม้ ข้น 0.125 และ 0.25 กรัม/กโิ ลกรัมน้า พบวา่ ระดบั นา้ ตาลกลูโคสในเลอื ดของหนูทดลองลดลง แตค่ วามเขม้ ขน้ ทศี่ กึ ษาไม่สามารถลด ระดบั นา้ ตาลในเลือดของหนูทเ่ี ปน็ เบาหวานได้ แตเ่ ม่ือใหใ้ นขนาด 0.125 กรมั ตอ่ กิโลกรมั ติดตอ่ นาน 7 วัน พบว่า ระดบั น้าตาลกลูโคสในเลอื ดของหนูขาวทีเ่ ปน็ โรคเบาหวานลดลงได้  Choochote และคณะ รายงานว่า สารสกดั จากชะพลู มพี ษิ ต่อตัวเต็มวัยของยงุ ลาย Stegomyia aegypti (Diptera: Culicidae) และ ผลจากการทดสอบโดยการหยดสารสกัดลง บนอกปลอ้ งที่ 2 ของยงุ ลายเพศเมีย พบวา่ สารสกัดจากชะพลู มคี ่า LD50 ต่อยงุ ลายเพศ เมีย 1 ตัว เทา่ กบั 0.26 มลิ ลิกรัม ส่งเสรมิ การอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่อื นแกว้ และ ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” จังหวัดยโสธร

มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล ได้ทาการศึกษาฤทธ์กิ ารลดน้าตาลในเลือดของสารสกัดจากใบ ชะพลู โดยทาการทดลองกบั หนูทมี่ ีภาวะเหน่ยี วนาทาใหเ้ ป็นเบาหวาน ผลการทดลองพบวา่ เม่อื ให้สารสกดั จากใบชะพลูแกห่ นนู าน 7 วนั มผี ลทาใหน้ า้ ตาลในเลอื ดของหนูลดลง จากการวจิ ยั ทางวทิ ยาศาสตร์ พบว่า ใบชะพลูมีสารอาหารทีส่ าคัญต่อรา่ งกาย คอื แคลเซียม และวติ ามินเอ ซ่งึ มีในปรมิ าณมากเปน็ พเิ ศษ นอกจากนี้ยงั มี ฟอสฟอรสั เหลก็ เส้น ใย และคลอโรฟิล อีกด้วย มีรายงานการวจิ ัยเกยี่ วกบั การใช้สารสกดั จากชะพลเู พอื่ ลดการปนเปื้อนของเชือ้ แบคทีเรียในหนอ่ ไมฝ้ รง่ั ซึ่งผลการวิจยั พบวา่ สารสกัดที่ไดจ้ ากส่วนของกา้ นชะพลูแหง้ สามารถลดปริมาณของเชอื้ แบคทเี รียชนิดโคลฟิ อรม์ และ E.coli ได้ดี สง่ เสริมการอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขอื่ นแกว้ และ หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” จังหวดั ยโสธร

ข้อแนะนา 1. ไม่ควรรับประทานเปน็ จานวนมาก และเปน็ ระยะเวลานาน เนอ่ื งจากในใบชะพลมู สี ารออก ซาเลทสูง ถ้าหากมีการสะสมมากๆ อาจกลายเปน็ น่ิวในไตได้ 2. ถ้าหากต้องการรับประทานเพอ่ื สุขภาพ แนะนาใหร้ บั ประทานใบชะพลรู ่วมกบั เนอ้ื สัตว์ เพราะร่างกายจะสามารถใชแ้ คลเซียมทมี่ อี ยู่ไดอ้ ยา่ งเตม็ ประสิทธภิ าพ 3. ควรดื่มนา้ ตามมากๆ หลงั จากรับประทานใบชะพลู เพ่อื ทาให้สารออกซาเลทเจือจางลง และ ถกู ขบั ออกทางปัสสาวะ สง่ เสริมการอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเข่ือนแกว้ และ หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี” จังหวัดยโสธร

การปลกู ชะพลู ชะพลูเปน็ พชื ทีเ่ ติบโตไดด้ ีในทกุ สภาพดิน ชอบดนิ ร่วนซุย มอี นิ ทรยี วัตถมุ าก และมี ความชุ่มชน้ื ชอบแสงราไร จงึ มักพบชะพลโู ตดใี นพืน้ ที่ชืน้ มรี ม่ เงา โดยเฉพาะบริเวณใตร้ ่มไม้ ชะพลูสามารถขยายพนั ธ์ุด้วยการแยกเหง้าหรอื หน่อออกปลูก เหงา้ ที่แยกอาจเป็นต้นออ่ นหรอื ตน้ แก่เพยี ง 2-3 ตน้ กส็ ามารถแตกกอใหญ่ได้ การใหน้ า ควรให้น้าสม่าเสมอ โดยเฉพาะในฤดูแล้งที่มักขาดแคลนน้า สว่ นในฤดูฝนตน้ ชะพลู สามารถเตบิ โตได้ดีเพียงอาศัยน้าฝนตามธรรมชาติ การใส่ปยุ๋ อาจใช้ปยุ๋ เคมีหรอื ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก รวมถงึ เศษใบไมห้ วา่ นโรยรอบเหง้าชะพลู ส่วนปุ๋ยเคมที ่ีใชค้ วรให้สตู ร 16-8-8 เพยี ง 1 กา/ต้น หลังจากต้นเรม่ิ แตกเหง้าสรา้ งทรงพุ่ม ส่งเสรมิ การอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขอื่ นแกว้ และ หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” จงั หวัดยโสธร

ขอบคุณขอ้ มูลดๆี www.puechkaset.com สนใจอ่านข้อมลู เพมิ่ เตม็ ไดท้ ี่ ชะพลู สรรพคณุ และประโยชน์ชะพลู สง่ เสรมิ การอา่ นโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขอ่ื นแกว้ และ หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” จังหวัดยโสธร

ตดิ ตามขอ้ มูลขา่ วสารได้ที่ facebook กศน. อาเภอคาเขื่อนแกว้ เว็บไซต์ กศน. อาเภอคาเขือ่ นแก้ว facebook หอ้ งสมุดประชาชน เว็บไซตห์ อ้ งสมุดประชาชน อาเภอคาเข่ือนแก้ว อาเภอคาเข่ือนแกว้ ส่งเสรมิ การอ่านโดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอคาเขื่อนแกว้ และ ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี” จงั หวัดยโสธร