พ.ย.62 ตำบลท่าราบ อ.เมือง จ.ราชบุรี

ทำเนียบภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิน่ เดือน พฤศจิกำยน 2562 กศน.ตำบลทำ่ รำบ ศูนย์กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศยั อำเภอเมอื งรำชบรุ ี สำนกั งำนส่งเสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศยั จงั หวดั รำชบรุ ี สำนักงำนส่งเสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศยั สำนักงำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลท่ำรำบ ได้ดำเนินกำรจดั ทำภมู ิปญั ญำในทอ้ งถ่ิน ใหก้ ับประชำชนในพนื้ ที่ ตำบล ทำ่ รำบ เพ่ือเพ่ิมพนู ควำมรู้และทักษะในกำรดำเนินชวี ิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝน ได้ท้ัง จำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อื่น กำรนำภมู ิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ประชำชนใน พื้นทไ่ี ดน้ ำไปใช้และเรยี นรูเ้ พอื่ เพ่ิมอำชีพ และประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มีกำรเจริญเตบิ โต อย่ำงต่อเนื่องและเก้ือกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์และไม่มี สำรพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีควำมสมดุล ของสภำพแวดล้อมอย่ำง ต่อเน่อื ง และเกิดผลในกำรเพม่ิ พนู ควำมอดุ มสมบรู ณ์ของทรพั ยำกรธรรมชำตดิ ว้ ย กศน.ตำบลท่ำรำบ หวังว่ำ เอกสำรเลม่ นี้คงมปี ระโยชน์ต่อผอู้ ่ำนและผ้ปู ฏิบตั งิ ำนต่อไป กศน.ตำบลทำ่ รำบ พฤศจกิ ำยน 2562

สำรบญั หนำ้ คำนำ 1 สำรบญั .. กศน.ตำบฃลท่ำรำบ .. - ภมู ิปัญญำ กำรปลกู พืชผสมผสำน : คณุ สมุ ำลี ขุนพลพทิ ักษ์ - ภูมปิ ญั ญำ ...................................................................... - ภูมปิ ญั ญำ ...................................................................... คณะผจู้ ัดทำ หมำยเหตุ : หนำ้ นค้ี อื ตวั อย่ำงเพยี ง 1 ภมู ิปัญญำ แตค่ รูต้องดำเนนิ กำรใหค้ รบ 3 ภูมปิ ัญญำตอ่ 1 เดอื น

1 แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลังปญั ญำ-ภูมิปัญญำทอ้ งถ่ิน ตำบลทำ่ รำบ อำเภอเมอื ง จงั หวดั รำชบุรี ชื่อภูมิปัญญำ : เกษตรทฤษฎีใหม่ (กำรปลกู พชื ผสมผสำน) ชอื่ นำงสำวสุมำลี นำมสกลุ ขุนพลพิทักษ์ วันเดอื นปเี กิด : 8 พฤศจกิ ำยน พ.ศ. 2499 ทีอ่ ยู่ปจั จบุ ัน (ที่สำมำรถตดิ ต่อได้) : บำ้ นเลขท่ี 28 หมทู่ ่ี 1 ตำบลท่ำรำบ อำเภอ/เขต เมืองรำชบรุ ี จงั หวดั รำชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70000 โทรศพั ท์ : Line ID : ไมมี E-mail Address : - Facebook : สมุ ำลี ขุนพลพทิ กั ษ์ ควำมเป็นมำของบุคคลคลังปัญญำ คุณสุมำลี ขุนพลพิทักษ์ คือผู้ที่เรียนรู้หลักปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฏีใหม่ เนื่องจำกครอบครัวมีอำชีพด้ำนเกษตรกรรม ทำไร่ กำรทำเกษตรผสมผสำน โดยได้กำรเกษตรแบบทั่วไป ตำมฤดู กำรเกษตร ทข่ี ำดทุน และตอ้ งคอย รำคำจำกพ่อคำ้ คนกลำง รำยได้จำกพืช และผลผลิตเป็นรำยปี ซ่ึงไม่พอกับค่ำใช้จ่ำยท่ีต้องมีทุกวันประกอบกับ คุณสุมำลี ขุนพลพิทักษ์ ได้เป็นปรำชญ์ท้องถ่ิน มีควำม สนใจเก่ียวกับกำรพัฒนำ อยำ่ งยั่งยืน ไดศ้ กึ ษำหำควำมรู้เก่ยี วกบั กำรศกึ ษำดำ้ นเศรษฐกิจพอเพียง โดยมี กำรพัฒนำจำกพื้นที่ของตนเอง ผสมผสำนกบั กำรนำควำมรทู้ ่ีได้จำกหน่วยงำนรัฐตำ่ งๆมำประยุกตใ์ ช้ในกำร พัฒนำกำรทำเกษตรทฤษฎใี หม่ จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำทอ้ งถ่นิ - เปน็ สถำนทีถ่ ่ำยทอดควำมรู้ - เป็นแหล่งศึกษำดูงำน - เป็นแหล่งฝึกทดลองทำงำนด้ำนเศรษฐกิจพอเพยี ง วัตถุดิบท่ีใชป้ ระโยชน์ในผลิตภณั ฑท์ ่เี กดิ จำกภมู ิปญั ญำ ซึง่ พ้ืนทอ่ี ่ืนไม่มี - กำรใชป้ ยุ๋ คอกในกำรปลกู มะนำว - กำรใชป้ ุ๋ยน้ำชวี ภำพ แทนกำรใชส้ ำรเคมที ่ีมอี นั ตรำย - หำเศษใบไม้ใบหญ้ำหรือเศษฟำงเก่ำๆ ผุๆเปื่อยๆใส่รองก้นหลุม อัดให้แน่นหนำเพื่อให้ช่วยซับ น้ำทร่ี ดลงไปเกบ็ ไว้ ใหม้ ีควำมช่มุ ช้ืนแก่รำกมะนำว รำยละเอยี ดของภมู ปิ ัญญำทอ้ งถน่ิ - รูปแบบในกำรถ่ำยทอดควำมรู้ ด้ำนกำรศึกษำดูงำน ด้ำนกำรอบรมให้ควำมรู้ ฝึกปฏิบัติ ในพื้นท่ีจริงประโยชน์ทีไ่ ด้จำกภูมิปัญญำคือสำมำรถนำไปปฏบิ ตั จิ ริงได้ รูปแบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญำทอ้ งถิ่น ยงั ไม่เคยมกี ำรเผยแพร/่ ใช้เฉพำะบคุ คล เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชุมชน มกี ำรเผยแพรผ่ ำ่ นส่ือมวลชนและส่อื อื่นอยำ่ งแพร่หลำย มกี ำรดูงำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน .......ครั้ง จำนวน............คน มกี ำรนำไปใช้ อน่ื ๆ (ระบ)ุ

2 ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำมภำคภูมใิ จ ภูมิปัญญำท้องถิ่น/นวตั กรรมท่คี ิดค้นขึ้นมำใหม่ ภูมิปัญญำทอ้ งถิ่นดงั้ เดิมไดร้ บั กำรถ่ำยทอดมำจำก ภูมปิ ัญญำทอ้ งถ่ินทไี่ ด้พัฒนำและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ กำรปลูกมะนำวแบบไม่มีกำรนำเศษใบไม้หรือหญ้ำรองก้นหลุม และไม่มีกำรวัด ระยะหำ่ งที่เหมำะสมกบั กำรเจรญิ เติบโตของต้น กำรพัฒนำต่อยอดคือ กำรเตรียมหลุมปลูกตน้ ไผ่ ต้นมะนำว ควรขุดหลุมให้มีขนำดกว้ำง ยำว และลึกประมำณ 80 เซนตเิ มตร หำเศษใบไมใ้ บหญ้ำหรือเศษฟำงเกำ่ ๆ ผุๆเปือ่ ยๆใสร่ องก้นหลุม อัดให้แน่น หนำประมำณ 20 เซนติเมตร เพื่อให้ช่วยซับน้ำทรี่ ดลงไปเก็บไว้ ใหม้ ีควำมชุม่ ชื้นแกร่ ำกมะนำว ชั้นถัดขึ้นมำ ใส่ปุ๋ยคอกหนำประมำณ 15 เซนติเมตร อำจใส่ปุ๋ย 20-10-20 ประมำณ 2 ชอ้ นแกงผสมลงไปด้วย เพื่อเป็น แหล่งธำตุอำหำรแก่รำก กิ่งต้นพันธุ์ที่ใช้ควรผ่ำนกำรนำไปชำในกระบะเพำะชำ หรือลงถุงชำ ระยะหน่ึง ประมำณ 2-3 สปั ดำห์ หลังตดั กง่ิ ตอนทอ่ี อกรำกดี จะช่วยลดอัตรำกำรตำยหลังปลูกลงได้มำกกว่ำกำรตัดกิ่ง ตอน มำปลูก ก่อนที่จะวำงก่ิงพันธ์ุลงในหลุม ต้องกรีดถุงพลำสติกออกแล้วจึงวำงกิ่งให้อยู่ตรงกลำงหลุม กำรปลูกควรจดั รำกให้แผอ่ อกไปโดยรอบในลักษณะไม่หักพับ เมื่อวำงกง่ิ ตน้ ลงหลุมแล้วค่อยๆ โรยดินกลบไป จนมิด ควรกลบให้ดินนูนสูงขึ้น เพ่ือป้องกันกำรแช่ขังของน้ำในปำกหลุม และกดดินรอบต้นให้แน่น พอสมควร แลว้ รดน้ำเพื่อให้เมด็ ดนิ กระชับรำก ควรปักไมห้ ลักผกู ยดึ ลำตน้ เพื่อป้องกันกำรโยกคลอน ควร ปลูกตอนต้นฤดูฝน ฉะนนั้ ในช่วงเดือนกุมภำพนั ธ์ถึงเมษำยนผู้ปลูกจะต้องปรับพ้ืนที่ให้เรียบ หรอื ทำเป็นคัน รอ่ งนูนแบบหลังเตำ่ เพ่อื ไม่ให้น้ำขังในช่วงฝนตกชุกและชว่ ยระบำยน้ำออกได้โดยเรว็

3 รูปภำพเจำ้ ของภูมิปญั ญำ (นำงสำวสมุ ำลี ขนุ พลพิทักษ์ (เจ้ำของภมู ปิ ัญญำเกษตรทฤษฎีใหม่กำรปลกู พืชผสมผสำน) รูปภำพภมู ปิ ัญญำ 3. กิจกรรมกำรเรยี นรู้ (ฐำนกำรเรียนร้)ู 3.1 ฐำนพลังงำนเตำเผำประหยัดพลงั งำน 3.2 ฐำนตู้อบพลังงำนแสงอำทติ ย์ 3.3 ฐำนถงั หมกั กำ๊ ซชีวภำพ 3.4 ฐำนเตำฟนื ประหยัดเช้ือเพลงิ 3.5 ฐำนเตำชีวมวล 3.6 ฐำนเลี้ยงไก่ไข่ 3.7 ฐำนปำ่ ไม้ 3 อย่ำง ประโยชน์ 4 อยำ่ ง 3.8 ฐำนสำธติ อำชพี ประกอบดว้ ย ลกู ประคบ นำ้ ดืม่ สมนุ ไพร ซำลำเปำ ขนมเปี๊ยะ เปน็ ตน้ 4. คำ่ ใช้จำ่ ย (ถ้ำมี) 200 บำท / คน / วนั ฐำนพลงั งำนเตำเผำประหยดั พลงั งำน ฐำนตู้อบพลงั งำนแสงอำทติ ย์ ฐำนถังหมกั ก๊ำซชีวภำพ ฐำนเตำฟืนประหยัดเชอ้ื เพลิง

4 ฐำนเตำชวี มวล ฐำนเลี้ยงไก่ไข่ ฐำนป่ำไม้ 3 อยำ่ ง ประโยชน์ 4 อย่ำง ลกู ประคบ ขนมเปี๊ยะ มนั โถว ซำลำเปำ

5 ฐำนสำธิตอำชพี /ศึกษำงำนกลุ่มยอ่ ย

ทป่ี รกึ ษำ คณะผูจ้ ดั ทำ นำงศิรเิ พญ็ สงั ขบรู ณ์ ผอ.กศน.อำเภอเมืองรำชบุรี นำงสำวจรี นันท์ คงมั่น คร.ู ค.ศ.1 ร่ำง/เรียบเรียงและจัดพิมพ์ ครู กศน.ตำบลทำ่ รำบ นำยชัยวฒั น์ อนิ ชนื่

(ปกหลงั )