ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.คุ้งกระถิน อ.เมือง จ.ราชบุรี

ทาเนยี บภมู ปิ ญั ญาท้องถิน่ เดือน ธนั วาคม 2562 กศน.ตาบลคงุ้ กระถิน ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองราชบุรี สานกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดราชบุรี สานักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ

คานา กศน.ตําบลคุ้งกระถิน ได้ดําเนินการจัดทําข้อมูลภูมิปัญญาในท้องถิ่น ของชุมชนตําบลคุ้ง กระถิน เพ่ือใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ เป็นแบบอย่างท่ีดี และเผยแพร่ ให้ประชาชนในพ้ืนท่ีได้นําไปใช้เพิ่มพูน ความรู้และ เป็นทักษะในการดําเนินชีวิต สามารถเรียนรู้และฝึกฝนได้ด้วยตนเองจากแหล่งเรียนรู้ท่ีอยู่ใกล้ ตวั ให้เกดิ ความรแู้ ละประสบการณ์จริง มีเจตคติท่ีดีต่อชุมชน เห็นคุณค่าของแหล่งเรียนรู้ ภูมิปัญญาท้องถ่ิน เกิดความรักท้องถิ่นและความรู้ในการอนุรักษ์สิ่งท่ีมีคุณค่าในท้องถิ่น ที่เกิดจากการส่ังสมหรือสืบทอดกันมา ใช้ดําเนินวิถีชีวิต ท่ีประสบผลสําเร็จมาในอดีต ส่งเสริมมิตรภาพความสัมพันธ์ระหว่าคนในชุมชน อยู่ รว่ มกับธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ มไดอ้ ยา่ งผสมกลมกลืน สร้างความคดิ เกิดอาชีพใหม่สู่ความเป็นสากล หวังว่า เอกสารน้จี ะมีประโยชน์ตอ่ ผู้อ่านและผูป้ ฏิบัตงิ านตอ่ ไป กศน.ตาํ บลคงุ้ กระถิน ธนั วาคม 2562

สารบัญ คานา .. หนา้ สารบัญ 1 ทาเนยี บภมู ปิ ญั ญา กศน.ตาบลคุง้ กระถิน 3 - ภูมปิ ัญญา การสานผลติ ภัณฑ์จากกา้ นมะพรา้ ว 5 - ภมู ิปัญญา การตดั พวงมะโหด - ภูมิปญั ญา การราํ กลองยาว คณะผู้จดั ทา

1 ทาเนียบภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ ตาบลคงุ้ กระถิน อาเภอเมอื ง จงั หวัดราชบุรี ชอ่ื ภมู ปิ ัญญา : การสานผลิตภณั ฑจ์ ากก้านมะพรา้ ว ชือ่ นางสาวราํ เพย นามสกุล เทพเทยี นชยั วนั เดือนปเี กิด - / - / 2494 ทอ่ี ยู่ปจั จุบนั (ทสี่ ามารถติดต่อได้) บา้ นเลขที่ 105 หมู่ที่ 9 ตาบล คุ้งกระถิน อาเภอ เมอื ง จังหวดั ราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ 70000 โทรศัพท์ 089 - 5127714 พกิ ัดทางภมู ิศาสตร์ ค่า X : 13.4856 คา่ Y : 99.8904 ความเป็นมาของบคุ คลคลงั ปญั ญา นางสาวรําเพย เทพเทียนชัย อายุ 68 ปี มีอาชีพทําสวน ครอบครัวเป็นชาวสวนโดยกําเนิด มีรายไดห้ ลักจากการจาํ หน่ายผลผลิตในสวน เชน่ มะพรา้ ว มะม่วง ล้ินจี่ มะปราง และกล้วย และนําผลผลิต ในสวนมาแปรรูปจําหน่ายเพื่อเพิ่มรายได้ ได้เรียนรู้งานสานต่างๆ จากบรรพบุรุษ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น คือ ก้านมะพร้าว นํามาสานเป็นของใช้ เช่น ตะกร้า กระจาด เพื่อใช้เองและมอบให้เป็นของฝาก ได้รับความ สนใจจากผ้พู บเหน็ จึงสานตะกรา้ และผลติ ภณั ฑต์ ่างๆ จากก้านมะพรา้ ว เปน็ รายได้เสริม จุดเด่นของภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ สามารถนําวสั ดุทีม่ ีในท้องถนิ่ มาทําใหเ้ กดิ ประโยชนใ์ ช้สอย เปน็ การใชว้ สั ดุทางธรรมชาติและ ร่วมอนรุ กั ษ์ศลิ ปวฒั นธรรมไทย ดัดแปลง ตกแต่ง รปู แบบตามความนิยม วัตถุดบิ ทีใ่ ชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑท์ เ่ี กิดจากภมู ปิ ญั ญา ซ่งึ พื้นท่ีอนื่ ไม่มี

ผลิตภัณฑ์จากกา้ นมะพร้าว เช่น ตะกร้า กระจาด ใช้วัตถุดิบหลักที่มีในชุมชน คือ ต้นมะพร้าว ซ่ึงเป็นพืชเศรษฐกิจของชุมชน โดยนําก้านใบมะพร้าวสด นํามาใช้สานเป็นภาชนะรูปทรงต่างๆ จําหน่าย ในช่วงเทศกาลสําคญั จะมีรายการส่งั ทาํ จาํ นวนมาก เพ่ือนําไปเป็นของฝากเป็นการอนุรกั ษ์ส่ิงแวดล้อม รายละเอียดของภมู ิปัญญาท้องถน่ิ วิทยากรใช้เวลาว่างจากการทําสวน ถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้ที่สนใจในชุมชน และเป็นภูมิ ปญั ญาใหก้ บั โรงเรียนในชุมชน เพอ่ื ถา่ ยทอดศิลปวัฒนธรรมให้กับนักเรียนในงานสานต่างๆ และเป็นวิทยากร การสานก้านมะพร้าวกับพื้นท่ีใกล้เคียง โดยผู้ที่ได้เรียนรู้สามารถนําไปทําจําหน่ายสร้างรายได้เสริม และมี ผู้สนใจสัง่ ทําได้ตามรปู แบบทต่ี อ้ งการ รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมปิ ัญญาท้องถิน่  ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร่ / ใช้เฉพาะบุคคล / เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพร่ผ่านส่อื มวลชนและส่อื อน่ื อยา่ งแพร่หลาย  มีการดูงานจากบุคคลภายนอก จาํ นวน.............ครั้ง จาํ นวน..........,,..คน  มกี ารนําไปใช้ ในพนื้ ท.ี่ ..........คน นอกพื้นที.่ .........คน  อ่นื ๆ (ระบ)ุ ไดร้ บั การเผยแพร่ จาก เคเบ้ลิ ทวี รี าชบุรี เข้ามาถ่ายทาํ คลิปวีดีโอ ของดีตําบลคุ้งกระถิน 2 ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถ่ิน การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภูมใิ จ  ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ิน/นวัตกรรมท่คี ดิ คน้ ข้นึ มาใหม่  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินดงั้ เดิมไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจาก การสานผลิตภณั ฑ์จากกา้ นมะพรา้ ว ได้รับการเรยี นรู้และประสบการณม์ าจากบรรพบรุ ุษ ทําเปน็ อาชพี ที่สรา้ งรายได้ให้กับทุกเพศ ทุกวยั หลากหลายรปู แบบ สามารถสรา้ งเป็นอาชพี สรา้ งรายได้ให้กบั ชุมชนได้  ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ ท่ีได้พัฒนาและต่อยอด แบบเดมิ คือ กระจาด ตะกร้า การพัฒนาต่อยอด คือ ได้เพ่ิม ผลติ ภัณฑ์ รูปแบบ รูปทรงตาม ความนิยม รูปภาพเจ้าของภูมิปญั ญา

นางสาวราํ เพย เทพเทียนชัย ชิ้นงานกระจาด วสั ดุในทอ้ งถ่ิน กา้ นมะพร้าว 3 ทาเนียบภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ ตาบลคงุ้ กระถนิ อาเภอเมอื ง จงั หวดั ราชบรุ ี ชอ่ื ภมู ปิ ัญญา : การตัดพวงมะโหด ชอ่ื นายอรุณ นามสกุล ย้มิ พวง วันเดอื นปเี กิด - / - / 2482 ทอี่ ยู่ปัจจบุ ัน (ที่สามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่ี 61 หมู่ท่ี 6 ตาบล ค้งุ กระถนิ อาเภอ เมอื ง จงั หวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70000 โทรศัพท์ 086 - 2583798 พกิ ดั ทางภมู ิศาสตร์ คา่ X : 13.4798 ค่า Y : 99.8725 ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปญั ญา

นายอรุณ ย้ิมพวง อายุ 81 ปี ประกอบอาชีพทําสวนมะพร้าว ซึ่งเป็นอาชีพหลักในท้องถ่ิน ปัจจุบันได้ให้บุตรหลานดูแลสวนมะพร้าวและช่วยให้คําปรึกษา แนะนําแก้ปัญหา ได้เรียนรู้การตัดพวงมะ โหด จากครั้งท่ีได้บวชเป็นพระภิกษุ จากพระผู้ใหญ่ เนื่องจากเดิมวัดจะมีงานมโหรสพบ่อย การตกแต่ง สถานที่ จดั งานจะต้องอาศัยพระลกู วดั เปน็ หลกั จดุ เดน่ ของภูมปิ ญั ญาท้องถิน่ เป็นผู้นําความรู้ท่ีสั่งสมมาถ่ายทอดให้กับชุมชนและผู้ที่สนใจ ช่วยงานในชุมชนตัดพวงมะโหด เมือ่ มีเทศกาลงานสาํ คัญในการตกแตง่ สถานที่ วัตถดุ บิ ที่ใชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑ์ท่เี กดิ จากภูมิปัญญา ซึง่ พนื้ ท่ีอืน่ ไมม่ ี วัสดุที่ใช้ในการตัดพวงมะโหด คือ กระดาษว่าว หรือกระดาษอื่นที่มีและสามารถนําใช้ ประโยชน์ได้ รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ การตัดพวงมะโหด เป็นงานศิลปะ เป็นภูมิปัญญาท่ีเกิดจากความสามารถเฉพาะตัวบุคคล ผู้ที่ เรียนรู้และสามารถนําไปใช้ประโยชน์ ส่วนใหญ่ก็จะมีลักษณะเป็นผู้ที่สนใจงานศิลปะ การถ่ายทอดโดยเป็น ภูมิปัญญาให้กับโรงเรียนในชมุ ชน ฝกึ สอนให้กับเดก็ นกั เรียน ไดเ้ รียนร้ศู ิลปวัฒนธรรม ประเพณี รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ  ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ ใช้เฉพาะบคุ คล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน  มีการเผยแพรผ่ า่ นสอ่ื มวลชนและสื่ออื่นอย่างแพรห่ ลาย  มีการดงู านจากบุคคลภายนอก จาํ นวน...............ครัง้ จํานวน................คน  มกี ารนาํ ไปใช้ ในพ้นื ท.่ี .............คน นอกพน้ื ท่ี............คน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ 4 ลกั ษณะของภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ การพัฒนาตอ่ ยอดภมู ปิ ัญญาให้เปน็ นวตั กรรม คณุ ค่า (มูลคา่ ) และ ความภาคภมู ใิ จ  ภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ /นวตั กรรมทคี่ ิดคน้ ขึน้ มาใหม่  ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ินดัง้ เดิมไดร้ บั การถ่ายทอดมาจาก การตดั พวงมะโหด ไดร้ บั การถา่ ยทอดมาจากการบวชเปน็ พระภกิ ษผุ ูใ้ หญ่ และไดน้ ํา

ความร้มู าถา่ ยทอด ต่อคนรุ่นใหมเ่ พื่อรกั ษาวิชาความรู้ ไม่ให้สูญหาย  ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ ทีไ่ ด้พัฒนาและต่อยอด แบบเดมิ คือ - การพฒั นาต่อยอด คือ - รปู ภาพเจ้าของภูมปิ ญั ญา นายอรณุ ยิม้ พวง วงมะโหด ช้นิ งานพวงมะโหด ทาเนยี บภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ 5

ตาบลคงุ้ กระถนิ อาเภอเมอื ง จังหวดั ราชบรุ ี ชอื่ ภูมปิ ัญญา : การรํากลองยาว ชอื่ นางถวลั ย์ นามสกุล จิ๋วบํารุง วันเดือนปเี กิด - / - / 2497 ท่ีอยู่ปจั จบุ นั (ทสี่ ามารถติดตอ่ ได)้ บ้านเลขที่ 6 หมู่ที่ 6 ตาบล คุ้งกระถนิ อาเภอ เมอื ง จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70000 โทรศัพท์ 085 - 2981550 พิกัดทางภมู ศิ าสตร์ คา่ X : 13.4893 คา่ Y : 99.8660 ความเปน็ มาของบุคคลคลงั ปัญญา นางถวัลย์ จิว๋ บํารุง อายุ 66 ปี เปน็ ภูมปิ ัญญาทีส่ บื ทอดมาต้ังแต่สมยั บรรพบุรุษ เดิมครอบครัว มีอาชีพตี - รํากลองยาว รับงานกลองยาวท่ัวไป เม่ือมีสามีแยกออกมาประกอบอาชีพทําสวน แต่ก็ยังคง รับจ้างราํ กลองยาวอยู่เสมอ และช่วยงานชมุ ชนเมื่อมงี านสาํ คัญ จุดเด่นของภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน เป็นผ้ทู ีค่ วามรู้ ความสามารถในการรํากลองยาว ชอบชว่ ยงานบญุ งานชมุ ชน สอนผทู้ ่สี นใจ เปน็ การเผยแพร่ศลิ ปวัฒนธรรม ประเพณีไทย วตั ถดุ ิบทีใ่ ช้ประโยชน์ในผลิตภณั ฑท์ เ่ี กดิ จากภมู ปิ ัญญา ซงึ่ พ้ืนทอ่ี น่ื ไม่มี วัสดุ อุปกรณท์ ใี่ ชป้ ระกอบรํากลองยาว เปน็ เครื่องดนตรีของไทย คือ กลองยาว ท่เี ปน็ มรดกตกทอด กันมาจากบรรพบุรษุ การเรียนรู้และการแสดงตอ้ งมกี ารไหวค้ รู รายละเอยี ดของภมู ิปญั ญาท้องถ่นิ เป็นผู้ท่ีถ่ายทอดความรู้ โดยการแสดงรํากลองยาวในงานสําคัญต่างๆ และเสียสละเวลา ฝกึ สอนให้กบั ผทู้ ่สี นใจ และเปน็ แกนนําในการรวมสมาชิกรว่ มราํ กลองยาวงานของชุมชน รปู แบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน  ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน  มกี ารเผยแพร่ผา่ นสอื่ มวลชนและสื่ออื่นอยา่ งแพร่หลาย  มกี ารดูงานจากบุคคลภายนอก จาํ นวน..............ครัง้ จาํ นวน..............คน  มกี ารนาํ ไปใช้ ในพ้ืนท่ี..............คน นอกพน้ื ท่ี...........คน  อ่นื ๆ (ระบุ)

6 ลกั ษณะของภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน การพัฒนาตอ่ ยอดภูมิปัญญาให้เปน็ นวัตกรรม คุณค่า (มลู ค่า) และ ความภาคภูมใิ จ  ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่ /นวตั กรรมท่คี ิดค้นข้ึนมาใหม่  ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ดง้ั เดิมได้รับการถ่ายทอดมาจาก การราํ กลองยาว ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ เปน็ ศลิ ปวัฒนธรรม ประเพณีไทย ท่มี ีมายาวนานควบคสู่ งั คมไทย  ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ ทีไ่ ดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิม คือ การพฒั นาต่อยอด คือ รปู ภาพเจ้าของภมู ิปญั ญา นางถวลั ย์ จว๋ิ บํารุง

งยาว ชดุ อุปกรณ์การราํ กลองยาว คณะผจู้ ดั ทา ทป่ี รึกษา นางศิริเพ็ญ สังขบูรณ์ ผอู้ าํ นวยการ กศน.อําเภอเมืองราชบรุ ี นางวไิ ลวรรณ สนุ ทรปี ระสทิ ธิ์ ครชู ํานาญการพเิ ศษ นางสาวอญั ชลี ภูวพานิช ครูชาํ นาญการพิเศษ นางสาวจีรนนั ท์ คงมั่น ครชู ํานาญการ นางสาวธนพร อย่เู ยน็ ครูชํานาญการ นางสาวสุมารี พลจันทร์ บรรณารักษป์ ฏบิ ตั ิการ นางงามตา แสงอุไร ครอู าสาสมัครนอกโรงเรียน ผู้พิมพแ์ ละเรยี บเรยี งขอ้ มูล ครู กศน.ตาํ บลคงุ้ กระถนิ นางสายใจ ธรรมประกติ