ธ.ค.62 ต.หน้าเมือง อ.เมือง จ.ราชบุรี

ทำเนียบภูมิปญั ญำทอ้ งถน่ิ เดือนธันวำคม 2562 กศน.ตำบลหนำ้ เมอื ง ศูนยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยอำเภอเมืองรำชบรุ ี สำนกั งำนส่งเสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัยจังหวัดรำชบุรี สำนกั งำนปลัดกระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธิกำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลหน้ำเมือง ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถิ่น ให้กับประชำชนในพื้นท่ี ตำบลหน้ำเมือง เพ่ือเพิ่มพูนควำมรู้และทักษะในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝน ได้ทั้งจำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อื่น กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ประชำชน ในพ้ืนท่ีได้นำไปใชแ้ ละเรียนรูเ้ พอ่ื เพม่ิ อำชีพ และประสบกำรณ์ใหก้ ับตนเองและครอบครวั ให้มีกำรเจรญิ เติบโต อย่ำงต่อเน่ืองและเก้ือกูลในกำรผลิตซ่ึงกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์และไม่มีสำรพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชนส์ ูงสุด มีควำมสมดุล ของสภำพแวดล้อมอย่ำงตอ่ เน่ือง และ เกดิ ผลในกำรเพ่มิ พนู ควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบลหนำ้ เมือง หวังวำ่ เอกสำรเลม่ น้ี คงมปี ระโยชน์ต่อผอู้ ่ำนและผูป้ ฏบิ ัติงำนตอ่ ไป กศน.ตำบลหน้ำเมอื ง ธันวำคม 2562

สำรบัญ คำนำ : นำงวนดิ ำ พนิ ิจกุล หนำ้ : นำงกำญจนำ เจริญผล สำรบญั 1 3 กศน.ตำบลหน้ำเมือง - ภมู ปิ ญั ญำ กำรเคำะโอ่ง - ภูมปิ ัญญำ บำ้ นขนมจนี คณะผ้จู ดั ทำ

แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลังปญั ญำ-ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลหน้ำเมอื ง อำเภอเมอื งรำชบรุ ี จังหวัดรำชบุรี ช่ือภมู ปิ ัญญำ : กำรเคำะโอ่ง ชอื่ นำงวนิดำ นำมสกุล พนิ ิจกลุ ที่อยปู่ ัจจบุ นั (ท่สี ำมำรถติดตอ่ ได้) : บ้ำนเลขท่ี 256/208 ตำบลหน้ำเมือง อำเภอเมืองรำชบรุ ี จังหวัด รำชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70000 โทรศัพท์ : 086-6261727 ควำมเปน็ มำของบุคคลคลงั ปัญญำ ทำกำรเคำะโอ่งมำได้ 30 กว่ำปีแลว้ โดยสบื ทอดกำรเคำะโอ่งมำจำกบรรพบุรุษ ทำมำตง้ั แต่รนุ่ แรกๆ โดยรับโอ่งท่ีมีตำหนิมำจำกโรงงำน ใบละ 250 – 300 บำท แล้วนำทำกำรเคำะโอ่ง ลงสีและลวดลำยใหม่ เป็น กำรเพิ่มมูลค่ำให้กับสินค้ำ กำรเคำะโอ่ง 1 ใบ จะใช้เวลำประมำณ 5 นำที ถ้ำมีตำหนิน้อย แต่ถ้ำได้โอ่งท่ีมี ตำหนิมำกก็จะใช้เวลำในกำรเคำะนำน เมื่อทำกำรเคำะโอ่งเสร็จแล้วต้องพักค้ำงคืนไว้ 1 คืน วันรุ่งข้ึนจึงจะ ตกแต่งลำยและสี แล้วนำผลิตภณั ฑ์ไปเร่ขำยตำมต่ำงจังหวัด โดยขำยใบละประมำณ 500 – 700 บำท บำงครั้ง จะมพี อ่ คำ้ แมค่ ้ำจำกตำ่ งจังหวดั ทมี่ ำจำกภำคอีสำนมำรับโอ่งไปขำยเอง จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญำทอ้ งถนิ่ - เป็นควำมสำมำรถส่วนบุคคล ท่ีได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำกบรรพบุรุษจำกรุ่นสู่รุ่น เป็นกำรเพิ่มมูลค่ำ สินค้ำ โดยกำรนำโอ่งท่ีมีตำหนิมำรีไซเคิล ทำกำรเคำะโอ่ง ลงแต่งและลงสี ให้กับมำใช้ประโยชน์เหมือนโอ่ง ปกตวิ ตั ถดุ ิบท่ีใชป้ ระโยชน์ในผลิตภณั ฑ์ท่เี กิดจำกภมู ปิ ญั ญำ ซ่งึ พน้ื ที่อ่นื ไม่มี - รำยละเอียดของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถ่ิน - รูปแบบในกำรถ่ำยทอดควำมรู้ ด้ำนกำรอบรมให้ควำมรู้ ฝึกปฏบิ ัติ ในพื้นท่ีจริงประโยชน์ท่ีได้จำก ภูมปิ ัญญำคอื สำมำรถนำไปปฏบิ ตั ิจริงได้ รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพร่ภูมิปัญญำทอ้ งถิ่น  ยังไมเ่ คยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบคุ คล  เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน  มีกำรเผยแพร่ผ่ำนสอื่ มวลชนและส่ืออนื่ อย่ำงแพร่หลำย  มกี ำรดูงำนจำกบคุ คลภำยนอก จำนวน .......คร้ัง จำนวน............คน  มกี ำรนำไปใช้  อน่ื ๆ (ระบุ)

ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมใิ จ  ภูมิปัญญำทอ้ งถ่นิ /นวัตกรรมทคี่ ดิ คน้ ข้นึ มำใหม่  ภมู ิปัญญำท้องถน่ิ ดั้งเดิมได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก - เปน็ ภมู ิปญั ญำที่ได้รับกำรถำ่ ยทอดมำจำกบรรพบรุ ุษ จำกรนุ่ สูร่ ่นุ โดยกำรรับซอื้ โอง่ ทมี่ ี ตำหนิมำจำกโรงงำนแล้วนำมำทำกำรเคำะ ตกแตง่ ลำยและสีให้สวยงำม และสำมำรถนำมำใช้ประโยชนไ์ ด้ เหมอื นโอ่งปกติ อุปกรณ์ทีใ่ ชใ้ นกำรเคำะโอ่ง ประกอบไปด้วย ปนู แปรง แท่งเหลก็ สำหรบั เคำะ คีม  ภูมิปญั ญำทอ้ งถน่ิ ที่ได้พัฒนำและต่อยอด แบบเดิมคือ - กำรพัฒนำต่อยอดคอื -

แบบบันทึกชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลหน้ำเมือง อำเภอเมอื งรำชบรุ ี จังหวัดรำชบุรี ชื่อภมู ิปญั ญำ : บำ้ นขนมจีน ชือ่ นำงกำญจนำ นำมสกลุ เจริญผล ทีอ่ ยู่ปัจจุบนั (ที่สำมำรถติดต่อได้) : บ้ำนเลขที่ 153/35 ตำบลหน้ำเมือง อำเภอเมอื งรำชบุรี จงั หวัด รำชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70000 โทรศัพท์ : 088-9241462 ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ สืบทอดกำรทำขนมจีนมำจำกบรรพบุรุษ จำกร่นุ สู่รนุ่ ทำขนมจีนมำประมำณ 30 ปี เริม่ จำกท่ีบำ้ นทำ ขนมจีนขำย โดยสมัยก่อนกำรทำขนมจีนจะทำด้วยมือ มีวิธีกำรหลำยขั้นตอน ปัจจุบันมีกำรใช้เคร่ืองจักรมำ ช่วยในกำรทำขนมจนี โดยขนจนี ท่ีทำเสร็จแล้วจะนำไปขำยสง่ ในจงั หวดั รำชบุรี ตำมร้ำนค้ำต่ำงๆ รวมทง้ั ตลำด ศรีเมอื ง และสง่ ในจังหวัดกรงุ เทพมหำนคร รำคำส่ง 17 บำท/1กโิ ลกรมั จดุ เด่นของภมู ิปัญญำทอ้ งถน่ิ - รำคำถูก มีกำรบอกปำกต่อปำกว่ำ ขนมจีนอร่อยกว่ำที่อ่ืน เป็นกำรแปรรูปอำหำรจำกข้ำวมำเป็น ขนมจีนกวำ่ วัตถุดบิ ท่ีใช้ประโยชนใ์ นผลติ ภัณฑท์ ่เี กิดจำกภมู ปิ ัญญำ ซ่ึงพื้นที่อ่นื ไมม่ ี - รำยละเอียดของภมู ิปญั ญำท้องถ่ิน - รปู แบบในกำรถ่ำยทอดควำมรู้ ด้ำนกำรอบรมให้ควำมรู้ ฝึกปฏบิ ัติ ในพื้นที่จริงประโยชน์ที่ได้จำก ภูมิปญั ญำคอื สำมำรถนำไปปฏิบตั จิ รงิ ได้ รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพร่ภูมปิ ัญญำท้องถิ่น  ยังไมเ่ คยมีกำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน  มกี ำรเผยแพร่ผ่ำนส่ือมวลชนและสอ่ื อื่นอย่ำงแพรห่ ลำย  มีกำรดงู ำนจำกบคุ คลภำยนอก จำนวน ....4-5...ครงั้ จำนวน.....10 - 20.......คน  มกี ำรนำไปใช้  อื่นๆ (ระบ)ุ

ลักษณะของภูมิปัญญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมิปัญญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภูมใิ จ  ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมทคี่ ิดค้นข้ึนมำใหม่  ภมู ปิ ัญญำท้องถน่ิ ดง้ั เดิมได้รบั กำรถ่ำยทอดมำจำก - เป็นภูมิปัญญำท่ีได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำกบรรพบุรุษ จำกรุ่นสู่รุ่น โดยเร่ิมแรกกำรทำ ขนมจีนจะทำมำจำกมือ โดยใช้ครกตำแปง้ ขนมจีน แตใ่ นปัจจุบันมกี ำรใช้เครือ่ งจกั รมำใช้ในกำรทำขนมจนี  ภมู ิปญั ญำท้องถ่ินทีไ่ ด้พัฒนำและต่อยอด แบบเดมิ คือ กำรทำขนมจีนเรม่ิ แรกจะทำจำกมือ โดยผำ่ นกระบวนกำรทำหลำยขน้ั ตอน กำรพฒั นำต่อยอดคือ มีกำรใชเ้ ครอื่ งจักรมำชว่ ยในกำรทำขนมจีน

คณะผู้จัดทำ ทปี่ รึกษำ ผอ.กศน.อำเภอเมอื งรำชบุรี หวั หนำ้ กลุม่ อำนวยกำร นำงศิรเิ พ็ญ สังขบรู ณ์ หัวหนำ้ กลุม่ งำนแผน นำงวิไลวรรณ สนุ ทรีประสิทธิ์ หวั หนำ้ งำนกำรศึกษำต่อเน่อื ง นำงสำวอญั ชลี ภูวพำนิช หวั หน้ำกลมุ่ สง่ เสรมิ ปฏิบัติกำร นำงจีรนันท์ คงมนั่ นำงสำวธนพร อยู่เย็น ร่ำง/เรียบเรยี งและจดั พิมพ์ ครู กศน.ตำบลหน้ำเมอื ง นำงสำวเสำวภำ สิงห์ลำ่