บทที่ 5

3. การขนสง่ ทางน้า (Water Transportation) (ต่อ) 2. ผู้ประกอบการธุรกจิ เรือจร (Tramp Operation) ผปู้ ระกอบธุรกิจประเภทนี้ จะเป็นการใหบ้ รกิ ารเดินเรอื แบบไม่มีเสน้ ทางประจา การให้บรกิ ารขนึ้ อยู่ กบั ขอ้ ตกลงหรอื สญั ญาในการขนส่ง วา่ จะใหไ้ ปสง่ ณ จดุ ใด ซ่งึ อาจจะอย่ใู นรูปของการเช่าเป็นครงั้ คราวก็ได้ ทาการตกลงใหเ้ ช่าเรือเป็นการเฉพาะราย การบริการเดินเรือประเภทนีม้ ิไดก้ าหนดเท่ียว เรอื ไวล้ ว่ งหนา้ การเชา่ เรอื ประเภทนีม้ ีอยู่ 4 วธิ ีคอื • การเชา่ เป็นเท่ียว (voyage charter) • การเช่าเป็นเวลา (time charter) • การเช่าเรอื เปลา่ (bare boat a demise charter) • กรเชา่ เหมาเรอื (lump-sum basis charter)

3. การขนสง่ ทางน้า (Water Transportation) (ต่อ) 3.5 ข้อไดเ้ ปรียบเสยี เปรียบของการขนส่งทางนา้ ข้อได้เปรียบ 1. การขนสง่ ทางนา้ ไม่ตอ้ งเสียค่าปรบั ปรุง หรอื บารุงเสน้ ทาง หรอื ซอ่ มเสน้ ทาง เพราะโดยส่วนใหญ่ เกิดจากธรรมชาติ และรฐั เป็นผจู้ ดั การดแู ล 2. สามารถขนส่งไดป้ รมิ าณครงั้ ละมาก ๆ เหมาะกบั การขนส่งสินคา้ ท่ีมีนา้ หนกั มาก ท่ีตอ้ งขนสง่ ใน ระยะไกล โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงการคา้ ระหวา่ งประเทศ 3. อตั ราคา่ บรกิ ารขนสง่ จะถกู กวา่ การขนสง่ ประเภทอ่ืน 4. มคี วามปลอดภยั 5. การใชเ้ สน้ ทางในการขนสง่ ไม่ตอ้ งเสยี ค่าใชจ้ า่ ย

3. การขนสง่ ทางน้า (Water Transportation) (ต่อ) ข้อเสียเปรียบ 1. ความลา่ ชา้ โดยเปรยี บเทียบและการขนสง่ ทางนา้ จะลา่ ชา้ กว่าการขนสง่ ประเภทอ่ืน 2. เสน้ ทางเดนิ เรอื บางแห่งสามารถใชไ้ ดเ้ ป็นฤดกู าลเทา่ นนั้ 3. ถูกแรงกระทบจากธรรมชาติมาก เช่น เกิดมรสุม หรือนา้ แหง้ นา้ ท่วม ซ่ึงเป็นอุปสรรคต่อการ เดินเรอื ในฤดนู า้ ลดหรอื ฤดรู อ้ น 4. การขนสง่ ทางนา้ ตอ้ งอาศยั การขนสง่ ทางอ่ืนตอ่ ไปอีก ไมส่ ามารถสง่ สินคา้ ถงึ แหลง่ ผรู้ บั สนิ คา้ ได้ 5. ไม่สามารถกาหนดเวลาท่ีแนน่ อนในการขนสง่ ได้ ขนึ้ อย่กู บั ภมู ิอากาศและภมู ิประเทศ การขนส่งทางนา้ จาเป็นตอ้ งอาศยั หน่วยงานอ่ืน ๆ ท่ีเขา้ มาเก่ียวขอ้ งดว้ ย นอกเหนือจากหน่วยงาน ดา้ นตรวจคนเขา้ เมืองและศลุ กากรแลว้ ก็ยังมีหน่วยงานอ่ืนอีก เช่น หน่วยงานดา้ นการพยากรณ์ ลกั ษณะภูมิอากาศ หน่วยงานดา้ นการประกันภยั ทางทะเล และหน่วยงานดา้ นการติดต่อส่ือสาร เป็นตน้

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport)

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) • การขนสง่ ทางอากาศ เป็นการขนสง่ ท่ีใหค้ วามรวดเรว็ กว่าการขนส่งประเภทอ่ืน ๆ • และสามารถขนสง่ สนิ คา้ ในระยะทางไกล ๆ ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ • แต่ก็มีราคาแพงท่ีสดุ จงึ นิยมใชก้ บั การขนส่งท่ีมีขอ้ จากดั ทางดา้ นเวลา เช่น การส่งั ซือ้ อะไหล่ด่วน พิเศษ การขนสง่ ผกั ผลไมแ้ ละดอกไมร้ ะหวา่ งประเทศ การขนสง่ ไปรษณียภณั ฑด์ ่วน • ค่าขนสง่ ตอ่ หนว่ ยของนา้ หนกั ท่ีคอ่ นขา้ งสงู ทาใหก้ ารขนสง่ ทางอากาศใชก้ บั สินคา้ ท่ีมีนา้ หนกั เบา • การขนส่งทางอากาศจะมีกาหนดเวลาตามเท่ียวบินพาณิชย์ เพราะสินคา้ ท่ีบรรทกุ ทางเคร่ืองบิน จะเป็นสว่ นหนง่ึ ของเครอ่ื งบินพาณิชยด์ ว้ ย จึงทาใหเ้ วลาขนสง่ มีความแน่นอนสงู

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) การขนสง่ ทางอากาศเกิดขึน้ มาจากการคิดฝันของมนษุ ยเ์ รา ท่ีการตอ้ งการจะบินไปไหนมาไหน ได้ มีเคร่ืองมือและอุปกรณต์ ่าง ๆ มากขึน้ เหมือนนก และเกิดจากท่ีมนษุ ยเ์ รารูจ้ ักการเล่นว่าว จึง พยายามคิดท่ีจะทาให้ความฝันเป็นจริงขึน้ มาให้ได้ โดยในปี ค.ศ. 1903 พ่ีนอ้ งตระกูลไรท์ ชาว อเมรกิ นั ไดป้ ระสบผลสาเรจ็ ในการสรา้ งอากาศยาน ท่ีสามารถบรรทกุ คนและบินไดเ้ ป็นผลสาเรจ็ ซง่ึ ถือไดว้ ่าเป็นยคุ เร่มิ แรกของการขนส่งทางอากาศ ต่อมาไดม้ ีการพฒั นาทางดา้ นวิชาการและความ เจริญกา้ วหนา้ อย่างรวดเรว็ ซ่ึงในสมยั สงครามโลกครงั้ ท่ี 1 และครงั้ ท่ี 2 การขนส่งทางอากาศไดม้ ี บทบาทอย่างมาก และมีผลทาใหก้ ิจการดา้ นการขนส่งทางอากาศมีความเจรญิ และขยายตวั อย่าง กวา้ งขวางเม่ือสงครามสงบลง การขนสง่ ท่ีใชใ้ นการทาศกึ สงครามก็ถกู ดดั แปลงมาใชใ้ นกิจกรรมของ พลเมือง และไดร้ บั ความนิยมเป็นอย่างสงู จงึ มีการสรา้ งเครอ่ื งบินท่ีมีขนาดใหญ่ขึน้ มีความเรว็ สงู ขนึ้ มีเครอ่ื งมือและอปุ กรณต์ ่าง ๆ มากขนึ้

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) สาหรบั การขนส่งทางอากาศในประเทศไทย เร่ิมเกิดขึน้ เม่ือปี พ.ศ. 2457 โดยพลโท พระยา เฉลิมอากาศ ไดด้ าเนินการจดั ตงั้ กองบินขนึ้ อย่ใู นสงั กดั ทหารบก ต่อมา พ.ศ. 2461 โดยยกฐานะขึน้ เป็นกรมอากาศยานทหารบก และในปี พ.ศ. 2462 ไดเ้ กิดการบินพลเรือนขึน้ โดยใชก้ ารขนส่งทาง อากาศ ขนส่งไปรษณียน์ บั เป็นครงั้ แรกท่ีเป็นประโยชนส์ าหรบั การขนส่งพลเรือน โดยทาการขนส่ง ไปรษณียภณั ฑจ์ ากกรุงเทพไปจนั ทบรุ ี สาหรบั การบินขนสง่ ผโู้ ดยสารนนั้ ไดเ้ กิดขึ้นในปี พ.ศ. 2474 อย่างเป็นทางการ โดยจดั ตงั้ เป็น บรษิ ัท เดนิ อากาศ จากดั ทาหนา้ ท่ีรบั สง่ ผโู้ ดยสารและสินคา้ ตอ่ มา พ.ศ. 2482 ไดเ้ ปล่ยี นช่ือเป็น บรษิ ัท ขนสง่ จากดั โดยรวมเอาการขนสง่ ทางบกและทางอากาศเขา้ ไว้ ดว้ ยกนั จนในท่ีสดุ พ.ศ. 2494 จงึ กลบั มาใชช้ ่ือ บรษิ ัท เดินอากาศไทย จากดั จนถึงปัจจบุ นั ปัจจบุ นั มีสายการบินในประเทศไทยเกิดขนึ้ มากมาย

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) ดงั นนั้ สินคา้ ท่ีเหมาะกบั การขนส่งทางอากาศสามารถแบง่ ออกเป็น 4 ประเภท คอื • สินค้าที่เก็บไว้ได้ไม่นาน ส่วนใหญ่จะเป็นสินคา้ เกษตรกรรม ซ่งึ เน่าเสียไดง้ ่าย ไดแ้ ก่ ผลไมส้ ด ดอกไมส้ ด ตน้ ไม้ สตั วม์ ีชีวติ และเสอื้ ผา้ ตามสมยั นิยม เป็นตน้ • สินค้าประเภทต้องการความรีบด่วนเพ่ือให้ทันต่อเหตุการณ์หรือความต้องการ ได้แก่ เคร่อื งช่วยเหลือบรรเทาทกุ ขท์ ่ีจะมอบใหแ้ ก่ผไู้ ดร้ บั ความเดือดรอ้ นจากภยั ธรรมชาติหรือสงคราม เป็นตน้ • สินค้าที่ต้องการอย่างฉุกเฉิน ได้แก่ สินค้าท่ีมีความต้องการอย่างปัจจุบันทันด่วน เช่น เคร่ืองจักรของโรงงานอุตสาหกรรมแห่งหน่ึงเกิดเสียไม่สามารถใชง้ านได้ และตอ้ งการอะไรเพ่ือ เปล่ยี นโดยดว่ น • สนิ คา้ ประจาวัน ไดแ้ ก่ หนงั สอื พมิ พ์ เอกสาร และวารสาร เป็นตน้

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.1 เส้นทางสาหรับการขนส่งทางอากาศ การขนสง่ ทางอากาศเราอาจจะเห็นว่าไม่จาเป็นท่ีตอ้ งมีเสน้ ทาง เพราะบนทอ้ งฟ้าออกกว้างขวางจะ บินอยา่ งไรก็ได้ แตโ่ ดยความจรงิ แลว้ การขนสง่ ทางอากาศก็มีเสน้ ทางของการขนสง่ เช่นเดียวกบั การ ขนส่งโดยท่วั ไปเหมือนกัน โดยพิจารณาออกไดเ้ ป็น 2 ลกั ษณะ คือ เสน้ ทางในอากาศ (Air) และ เสน้ ทางบนพืน้ ดิน (Ground) 1. เส้นทางในอากาศ ในสมยั ก่อนหรือระยะเร่ิมแรกใชแ้ สงสว่างจากกระโจมไฟเป็นเคร่ืองนาทาง ต่อมามีการพัฒนาอยู่ ตลอดเวลาโดยใชค้ ล่ืนเสียงท่ีมีความถ่ีต่าและสงู ซ่งึ มีเคร่อื งอานวยความสะดวกตา่ ง ๆ อีกมาก เช่น สถานีสญั ญาณวิทยุ หอควบคมุ จราจรทางอากาศ เรดารแ์ ละอ่ืน ๆ เป็นตน้ คาว่า \"เสน้ ทางอากาศ\" มี คาจากดั ความวา่ เป็นช่องทางท่ีกาหนดไวใ้ นอากาศ ซ่งึ เครอ่ื งบินจะถกู นาทางให้เคล่ือนท่ีไปตามนนั้ จากท่ีหนง่ึ ไปยงั อีกท่ีหนง่ึ โดยปกตเิ สน้ ทางอากาศนี้ จะมีความกวา้ งชอ่ งละ 10 ไมล์ มีหลายเสน้ ทาง ซอ้ นกนั เป็นชนั้ และเป็นระดบั ซง่ึ เสน้ ทางแตล่ ะเสน้ จะมีระยะหา่ งกนั ประมาณ 1,000 ฟตุ

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 2. เส้นทางบนพนื้ ดนิ จะแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 สว่ น คอื ทางว่งิ (Runway) และทางขบั (Taxi way) • โดยทางว่งิ นนั้ เป็นทางท่ีใชส้ าหรบั อากาศยาน หรอื เครอ่ื งบนิ ใชใ้ นการว่งิ ขนึ้ และลง • สว่ นทางขบั เป็นทางท่ีใชส้ าหรบั เครอ่ื งบนิ ว่ิงระหวา่ งทางว่งิ กบั อาคาร สถานี หรอื อากาศยาน

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.2 ยานพาหนะสาหรับการขนส่งทางอากาศ คือ เครอ่ื งบินหรอื อากาศยาน (Aircraft) สาหรบั อากาศยานสามารถท่ีจะแบง่ พิจารณาออกไดเ้ ป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ คือ 1. อากาศยานส่วนบคุ คล (Private Air craft) เป็นอากาศยานท่ีบคุ คลมีไวเ้ ป็นสว่ นบคุ คล ไมไ่ ดใ้ ชใ้ นเชิงพาณิชย์ โดยท่วั ไปเพ่ือใชใ้ นการบินสาหรบั การกีฬา เป็นเครอ่ื งรอ่ นตอ้ งไดร้ บั อนญุ าตใหม้ ีไวใ้ นครอบครอง และมีใบขบั ข่ีประเภทสว่ นบคุ คล 2. อากาศยานเพอื่ บริการ (Aerial Service Aircraft) เป็นอากาศยานท่ีมีไวเ้ พ่ือใชป้ ระโยชนด์ า้ นบรกิ ารโดยเฉพาะ เช่น การใหเ้ ช่าหรอื เหมาไปส่งท่ีจดุ ใด ๆ การโฆษณาทางอากาศ การบนิ ตามโครงการพฒั นาตา่ ง ๆ เป็นตน้

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 3. อากาศยานเพอื่ การพาณิชยห์ รือขนส่ง (Commercial and Transport Aircraft) เป็นอากาศยานท่ีมีไวเ้ พ่ือขนสง่ ผโู้ ดยสารหรอื สินคา้ โดยท่วั ไปจะมีเสน้ ทางบินประจา มีกาหนดเวลา ในการบินแน่นอน อากาศยานประเภทนีถ้ ือไดว้ ่าสาคญั และมีประโยชนม์ ากท่ีสดุ สาหรบั การขนส่ง ทางอากาศ และยงั สามารถแบง่ ไดเ้ ป็น 2 แบบคือ • อากาศยานแบบ Turbo-Prop เป็นอากาศยานท่ีใชเ้ คร่ืองยนตต์ ิดใบพดั ใชใ้ นการบินระยะสนั้ ความเร็วต่า เพดานในการบินต่า ระยะแรกใชอ้ ากาศยานประเภทนี้ แต่ต่อมามีการพฒั นาอากาศยานแบบอ่ืนขนึ้ การใชใ้ นการขนส่ง จงึ มีนอ้ ยลง แตย่ งั มีใชอ้ ยใู่ นปัจจบุ นั • อากาศยานแบบ Turbo-Jet เป็นอากาศยานแบบท่ีใชเ้ คร่อื งไอพ่น โดยใชเ้ คร่อื งยนตต์ งั้ แต่ 2 เครอ่ื งขนึ้ ไป ใชใ้ นการบินท่ีตอ้ งการ ความเรว็ สงู เพดานบินสงู มาก ปัจจบุ นั นิยมใชก้ นั มาก เพราะประหยดั เวลาในการเดินทางและการ ขนสง่ ไดม้ าก ใชใ้ นการขนสง่ ระยะไกล ๆ ไดผ้ ลดีมาก

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) นอกจากประเภทท่ีกล่าวมาขา้ งตน้ ทงั้ 3 ประเภทนีแ้ ลว้ ยงั มีประเภทท่ีใชใ้ นกิจการพิเศษอีกประเภท หน่งึ คือ เคร่ืองบนิ ทหาร หรอื อากาศยานเพ่ือการปอ้ งกนั ประเทศ เป็นอากาศยานท่ีใช้ในการระวงั รักษาป้องกันความปลอดภัยของประเทศ มีอุปกรณ์พิเศษโดยเฉพาะ ซ่ึงแตกต่างออกไปจาก เคร่ืองบินท่ีใช้ในการบินพลเรือน (มีหน้าท่ีในการอบรมและผลิตบุคลากรด้านการบินทั้งระดับ ภายในประเทศและระหว่างประเทศ ตามมาตรฐานระดบั สากลท่ีองคก์ ารการบินพลเรือนระหว่าง ประเทศ (International Civil Aviation Organization : ICAO) กาหนดไว้

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.3 สถานีในการขนส่งทางอากาศ หรือทา่ อากาศยาน (Airport) เป็นบริเวณท่ีใชส้ าหรบั การขึน้ ลง ว่ิง และหยุดของอากาศยาน โดยแต่ละแห่งจะตอ้ งประกอบดว้ ย สว่ นท่ีสาคญั 3 สว่ นใหญ่ ๆ คอื 1. อาคารผู้โดยสารและสถานทที่ าการ (Terminal Building) เป็นอาคารท่ีใชส้ าหรบั กิจกรรมต่าง ๆ ทงั้ ท่ีเก่ียวขอ้ งโดยตรงและไม่เก่ียวขอ้ งโดยตรงกับการขนส่ง ทางอากาศ โดยรวมจะตอ้ งประกอบดว้ ย • บรเิ วณท่ีเป็นสานกั งานท่ีตงั้ ของท่าอากาศยาน • บรเิ วณสาหรบั บรษิ ัทการบินตา่ ง • บรเิ วณสาหรบั คลงั สินคา้ และการขนสง่ สินคา้ • บรเิ วณสาหรบั การขนสง่ ผโู้ ดยสาร

อาคารผู้โดยสารและสถานทท่ี าการ (Terminal Building)

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) • อปุ กรณใ์ นการอานวยความสะดวกสาหรบั ผโู้ ดยสารและสินคา้ • สถานีท่ีตงั้ สาหรบั หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งโดยตรงกบั การขนสง่ ทางอากาศ เชน่ หอควบคมุ การจราจร ทางอากาศ โทรคมนาคมการบิน อตุ นุ ิยมวิทยาการบนิ เป็นตน้ • สถานีท่ีตงั้ สาหรบั หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งโดยออ้ มกบั การขนส่งทางอากาศ เช่น การไปรษณีย์ โทร เลข การตรวจคนเขา้ เมือง การศลุ กากร การสาธารณสขุ สถานบรกิ ารต่าง ๆ รา้ นขายของท่ีระลึก เป็นตน้ 2. ทางวิ่งและทางขับ (Runway และ Taxiway) เป็นบรเิ วณท่ีใชส้ าหรบั การเคลอื่ นไหว การขนึ้ การลงจอด การว่งิ ของอากาศยาน 3. ลานจอด (Apron) เป็นบรเิ วณสาหรบั จอดอากาศยาน เพ่ือวตั ถปุ ระสงคต์ า่ ง ๆ เชน่ ใชข้ นถ่ายผโู้ ดยสารและสินคา้ จอด พกั เพ่ือตรวจสอบ และเพ่ิมเติมวสั ดุอุปกรณ์ต่าง ๆ สาหรบั อากาศยาน จอดอากาศยานเพ่ือเติม นา้ มนั เชือ้ เพลงิ การซอ่ มบารุงตา่ ง ๆ เป็นตน้

ทางวิ่ง ทางขับ และลานจอด

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.4 ผู้ประกอบการสาหรับการขนส่งทางอากาศ ผปู้ ระกอบการในการขนสง่ ทางอากาศก็มีลกั ษณะคลา้ ยกบั ผปู้ ระกอบการของการขนสง่ โดยท่ัว ๆ ไป คือ มีทงั้ ท่ีเป็นของรฐั และเอกชน ซง่ึ โดยปกติแลว้ ถา้ เป็นการบินระหวา่ งชาติหรอื ระหวา่ งประเทศ จะ มีลกั ษณะเป็นผปู้ ระกอบการของรฐั เป็นส่วนใหญ่ แต่ถา้ เป็นการบินภายในประเทศก็จะมีลกั ษณะ เป็นทงั้ ของรฐั และเอกชน ดงั นนั้ เม่ือพิจารณาแลว้ จะมีลกั ษณะท่ีว่า ถา้ เป็นผู้ประกอบการโดยรฐั จะ เป็นสายการบินแห่งชาติเพ่ือขนส่งผูโ้ ดยสาร สินคา้ และบริการระหว่างประเทศ และถา้ เป็นของ เอกชนก็เพ่ือบรกิ ารสาธารณะ เพ่ือกิจการบางอย่าง หรอื ใหเ้ ช่า

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) บรษิ ัทการบินเป็นผปู้ ระกอบการขนสง่ ทางอากาศ โดยขายบรกิ ารใหแ้ ก่ผใู้ ชบ้ รกิ าร ประกอบดว้ ย บริษัทการบินท่ีบริการภายในประเทศ และบริษัทการบินท่ีบริการระหว่างประเทศ แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ คอื • บริษัทการบินที่บริการประจาตามกาหนดเวลา เป็นบริษัทท่ีบริการประจาเสน้ ทางท่ีกาหนด และมีตารางบินท่ีแนน่ อน • บริษัทการบนิ ทบี่ ริการไม่ประจา เช่น บรษิ ัทการบนิ เชา่ เหมา โดยท่วั ไปแลว้ การขนสง่ ทางอากาศจะอย่ใู นลกั ษณะของผปู้ ระกอบการท่ีเป็นของรฐั ซ่ึงเรยี กว่า \"สาย การบนิ แห่งชาต\"ิ การท่ีทกุ ประเทศมีการจดั ตงั้ สายการบนิ แหง่ ชาติขนึ้ ก็มีวตั ถปุ ระสงคด์ งั ตอ่ ไปนี้ • เพ่ือช่ือเสียงของประเทศชาติ • เพ่ือใหบ้ รกิ ารพลเรอื นของประเทศ • เพ่ือลดดลุ ยการชาระเงินระหวา่ งประเทศ • เพ่ือสง่ เสรมิ การคา้ และการลงทนุ ระหวา่ งประเทศ • เพ่ือพฒั นาประเทศและสง่ เสรมิ อตุ สาหกรรมการทอ่ งเท่ียว

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.5 ข้อได้เปรียบ และเสียเปรียบของการขนส่งทางอากาศ ข้อไดเ้ ปรียบ 1. สะดวก รวดเรว็ ท่ีสดุ มีความเรว็ สงู ทาใหใ้ ชเ้ วลาในการขนสง่ นอ้ ย ประหยดั เวลาในการเดินทาง 2. สามารถขนส่งกระจายไปท่วั ถึงไดอ้ ย่างกวา้ งขวาง ทงั้ ในประเทศและระหว่างประเทศ และขน สง่ ไปยงั ถ่ินทรุ กนั ดารท่ีการขนสง่ ทางอ่ืนเขา้ ไปไมถ่ ึง 3. เสน้ ทางการเดินทาง คือ อากาศ ดงั นนั้ ไม่ตอ้ งเสียคา่ บารุงรกั ษาเหมือนทางถนนหรอื รถไฟ 4. การขนส่งทางอากาศ อาจเป็นการขนส่งท่ีราคาถกู ได้ ถา้ คานึงถึงตน้ ทนุ รวม เช่น เคร่ืองจกั รท่ีจะ นามาใช้ เม่ือขนส่งทางอากาศตอ้ งเสียค่าขนส่งแพง แต่ไดร้ บั เคร่ืองจักรภายใน 1 สัปดาห์ และ สามารถนามาใชผ้ ลิตสินคา้ ไดท้ นั ที มีประโยชนม์ าใชแ้ ทนท่ีจะเสียเวลาสง่ มาทางเรอื ซ่งึ ตอ้ งใชเ้ วลา เป็นเดือน ทาใหเ้ สียโอกาสท่ีจะเพ่ิมรายไดไ้ ป 5. สินคา้ แบบใหม่ ๆ โดยเฉพาะสนิ คา้ ประเภทแฟช่นั สามารถส่งไปถึงตลาดในท่ีต่าง ๆ ท่วั โลก ไดใ้ น เวลาอนั รวดเรว็

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 6. ไม่ตอ้ งพะวงถึงปัญหาการลกั ขโมยมากนกั เน่ืองจากการขนส่งจากตน้ ทางถึงปลายทางใช้เวลา เพียงเลก็ นอ้ ย 7. มคี วามตรงตอ่ เวลาและมีการกาหนดเวลาท่ีแนน่ อน 8. เหมาะกบั การขนสง่ ระยะไกล ๆ 9. เหมาะกบั การขนสง่ สนิ คา้ ท่ีเสียงา่ ย จาเป็นตอ้ งถึงปลายทางรถเรว็ 10. ขนสง่ ไดห้ ลายเท่ียวในแตล่ ะวนั เพราะเครอ่ื งบนิ ขนึ้ -ลง ไดร้ วดเรว็ ขอ้ เสยี เปรียบ 1. อตั ราค่าระวางสูง เม่ือเปรียบเทียบอตั ราค่าระวางการขนส่งทางอากาศกับอตั ราค่าระวางการ ขนสง่ สนิ คา้ ทางอ่ืน จะเห็นไดว้ า่ อตั ราค่อนขา้ งสงู เน่ืองจากการดาเนินงานดา้ นบริหารการขนส่งทาง อากาศ ผปู้ ระกอบการตอ้ งลงทนุ และเสียคา่ ใชจ้ ่ายในการดาเนินงานคอ่ นขา้ งสงู

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 2. เทคนิคการบินตอ้ งใชบ้ คุ คลท่ีมีความรูค้ วามสามารถ และความชานาญมากเฉพาะ และมีจานวน นอ้ ย 3. คา่ ใชจ้ ่ายในการดาเนนิ การขนสง่ ทางอากาศคอ่ นขา้ งสงู และการลงทนุ สงู 4. การบินขนึ้ อยกู่ บั สภาพภมู ิอากาศ 5. การบินระหว่างประเทศตอ้ งอาศยั ความรว่ มมือระหว่างประเทศ เพราะเสน้ ทางบินตอ้ งเก่ียวขอ้ ง กบั ตา่ งประเทศ 6. การลงทนุ สงู ใชเ้ ทคโนโลยีตา่ ง ๆ มาก 7. มคี วามเส่ียงสงู มาก ความปลอดภยั นอ้ ยกว่าการขนสง่ ประเภทอ่ืน ๆ 8. จากดั ขนาดและนา้ หนกั ของสินคา้ ท่ีบรรจุ จะมีขนาดใหญ่และนา้ หนกั มากไมไ่ ด้ 9. บรกิ ารขนสง่ ไดเ้ ฉพาะเมืองท่ีมีทา่ อากาศยานเทา่ นนั้ 10. การลงทนุ และคา่ ใชจ้ า่ ยในการบารุงรกั ษาอปุ กรณส์ งู

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4.6 หน่วยงานทเี่ กยี่ วข้องกับกจิ การการบนิ ในการขนสง่ ทางอากาศมีกิจการท่ีสาคญั ซง่ึ มีสว่ นเก่ียวขอ้ งกบั การบนิ เชน่ 1. องคก์ ารการบนิ พลเรือนระหวา่ งประเทศ (International Civil Aviation Organization : ICAO) องคก์ ารนีม้ ีสานกั งานใหญ่อย่ทู ่ีประเทศแคนาดา เมือง Montreal ไดจ้ ดั ตงั้ ขนึ้ เม่ือปี พ.ศ. 2487 โดย ผแู้ ทนประเทศตา่ ง ๆ 54 ประเทศ องคก์ ารนีม้ ีหนา้ ท่ีสาคญั คือ • พฒั นาการขนสง่ ระหว่างประเทศใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้ • ควบคุมการปฏิบัติต่าง ๆ ของประเทศสมาชิก ตามกฎ ระเบียบ ข้อบังคับ และข้อกาหนด มาตรฐานตา่ ง ๆ ระหว่างประเทศ • อานวยความสะดวกต่าง ๆ ท่ีเก่ียวกบั การขนสง่ ทางอากาศ เชน่ ลดพธิ ีการศลุ กากร • เป็นอนญุ าโตตลุ าการสอบสวนขอ้ เทจ็ จรงิ และอปุ สรรคตา่ ง ๆ

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 2. สมาคมผู้ประกอบกจิ การขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ (International Air Transport Association : IATA) • สมาคมนีก้ ่อตงั้ ขนึ้ เพ่ือทาหนา้ ท่ีดงั ตอ่ ไปนี้ • พจิ ารณากาหนดอตั ราค่าบรกิ าร (ค่าโดยสาร, ค่าระวาง) • ประสานงานดา้ นการจาหน่ายต๋วั เครอ่ื งบนิ ตลอดจนการปฏิบตั ิตา่ ง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ ง • เป็นผชู้ าระบญั ชีระหวา่ งสายการบินของประเทศท่ีเป็นสมาชิก 3. คณะกรรมการการบนิ พลเรือน (Civil Aeronautics Board : CAB) เป็นคณะกรรมการท่ีตงั้ ขึน้ เพ่ือแต่ละประเทศใชเ้ จรจาตกลงกนั ในเร่อื งสิทธิการบิน ซ่งึ ถือหลกั อยู่ 3 ประการใหญ่ๆ คือ • เสน้ ทางการขนสง่ ทางอากาศระหวา่ งประเทศ ตอ้ งแลกเปล่ยี นตามหลกั การเสมอภาค • สมรรถนะของเครอ่ื งบินท่ีใช้ ตอ้ งทาการตกลงกนั ดว้ ย • กาหนดขอ้ ตกลง ระเบยี บ ขอ้ บงั คบั เก่ียวกบั อตั ราค่าบรกิ ารซง่ึ กนั และกนั

4. การขนสง่ ทางอากาศ (Air Transport) (ต่อ) 4. ศูนยบ์ ริการควบคุมการจราจรทางอากาศ (Air Traffic Control Services) เป็นหนว่ ยงานท่ีคอยใหบ้ รกิ ารแก่การจราจรทางอากาศ ในเรอ่ื งตา่ ง ๆ ท่ีจาเป็นในการเดินทาง เช่น การใชเ้ สน้ ทางบนพืน้ ดนิ ในการว่งิ ขนึ้ และลง การใชเ้ สน้ ทางในขณะท่ีกาลงั บนิ อยู่ในอากาศ นอกจากนีย้ งั มีหน่วยงานอ่ืน เช่น อตุ นุ ิยมวทิ ยาการบนิ โทรคมนาคมการบิน องคก์ ารอนามยั โลก สภาพการไปรษณียส์ ากล และองคก์ ารกรรมกรระหวา่ งประเทศ ฯลฯ

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station)

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) 5.1 เส้นทางสาหรับการขนส่ง การขนสง่ ดว้ ยระบบท่อ ในปัจจบุ นั มีบทบาทอย่างมากในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างย่ิงการขนส่ง นา้ มนั เชือ้ เพลิง และก๊าซธรรมชาติ ดงั นนั้ การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (ปตท.) จากดั (มหาชน) จึงไดม้ ีการประสานงานกบั ภาคเอกชนท่ีทาธุรกิจคา้ นา้ มนั จดั ตงั้ บริษัทท่อส่งปิโตรเลียมไทย จากดั และกลุ่มธุรกิจก๊าซธรรมชาติ นอกจากนั้น บริษัทการบินไทย จากัด (มหาชน) ก็ไดจ้ ัดตัง้ ระบบ โครงข่ายท่อ FTP เพ่ือให้บริการในการขนส่งน้ามันเชื้อเพลิงและก๊าซธรรมชาติได้อย่ างมี ประสิทธิภาพ จากการท่ีรฐั บาลมีนโยบายเรง่ ดว่ นในการพฒั นาระบบขนสง่ นา้ มนั ของประเทศ ในปี 2531 เน่ืองจาก ประเทศประสบปัญหาดา้ นการจราจรติดขดั และแออดั เป็นอย่างมาก ส่งผลใหเ้ กิดอปุ สรรคในการ ขนส่งนา้ มันอากาศยาน ทางรถบรรทุกจากคลังนา้ มันตน้ ทางในเขตกรุงเทพฯ มายังคลังนา้ มัน อากาศยานดอนเมือง อีกทงั้ เกิดมลภาวะทางสภาพแวดลอ้ ม และความเส่ียงในการเกิดอบุ ตั ิเหตทุ าง รถยนต์ สง่ ผลกระทบตอ่ ประชาชน และความม่นั คงของประเทศ ดงั นนั้ รูปแบบการขนส่งท่ีเหมาะสม สามารถทดแทนการขนสง่ ดว้ ยรถบรรทกุ คอื การขนสง่ นา้ มนั ผ่านระบบทอ่

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) “บรษิ ัท ขนสง่ นา้ มนั ทางท่อ จากดั ” หรอื “Fuel Pipeline Transportation Limited (FPT)” จึงก่อตงั้ ขนึ้ เม่ือวนั ท่ี 21 พฤษภาคม 2534 ส่วนการขนส่งก๊าซธรรมชาติทางท่อ นิยมก๊าซธรรมชาติท่ีมีสถานะเป็นก๊าซ ท่ีมีความถ่วงจาเพาะ ประมาณ 0.74-0.85 ซ่ึงมีนา้ หนกั เบากว่าอากาศ ดงั นนั้ ถา้ เกิดการร่วั ซึมจะลอยตวั ขึ้นส่อู ากาศโดย ไม่สะสมตวั อณุ หภมู ิท่ีสามารถทาใหก้ ๊าซธรรมชาติตดิ ไฟไดเ้ องสงู ถึง 540 องศา ท่อส่งก๊าซธรรมชาติ เสน้ แรกในประเทศไทยวางจากแท่นผลิตเอราวณั ในอ่าวไทยถึงมาบตาพดุ จงั หวดั ระยอง เป็นท่อ เหลก็ กลา้ ขนาด 34 นิว้ ยาว 415 กิโลเมตร ใหบ้ รกิ ารเม่ือปี พ.ศ. 2524 โดยปัจจบุ นั โครงข่ายท่อส่ง ก๊าซมีความยาวรวมทงั้ สิน้ 2,660 กิโลเมตร

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) เสน้ ทางในการขนสง่ ทางท่อจะถกู จดั สรา้ งโดยรฐั หรอื เอกชนเพ่ือวตั ถปุ ระสงคบ์ างอย่าง เสน้ ทาง จะเป็นไปตามจุดประสงคข์ องผูส้ รา้ ง เช่น เสน้ ทางจากแหล่งวัตถุดิบไปยังโรงงานโดยตรง หรือ เสน้ ทางจากโรงงานไปยงั ลกู คา้ เป็นตน้ เสน้ ทางของการขนส่งทางท่ออาจจะอย่บู นดิน ใต้ดิน ใตน้ า้ หรือวางไวเ้ หนือพืน้ ดิน ทงั้ นีแ้ ลว้ แต่สภาพและลกั ษณะของภูมิประเทศ ตลอดจนค่าใชจ้ ่ายในการ ลงทนุ สว่ นอปุ กรณใ์ นการขนสง่ ทางท่อนนั้ คอื ท่อ (Pipeline) หรอื สายท่อ ซ่งึ อปุ กรณใ์ นการขนส่งทาง ท่อนีแ้ ตกต่างกับอปุ กรณข์ องการขนส่งแบบอ่ืน ท่อหรือสายท่ออาจจะทาดว้ ยยาง พลาสติก เหล็ก หรอื วสั ดอุ ย่างอ่ืน สาหรบั สถานีในการขนสง่ ทางท่อก็มี • สถานีตน้ ทาง • สถานีปลายทาง • สถานีแยก • สถานีสบู ดนั (เพ่ิมแรงดนั )

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) เสน้ ทางในการขนสง่ ทางท่อจะถกู จดั สรา้ งโดยรฐั หรอื เอกชนเพ่ือวตั ถปุ ระสงคบ์ างอย่าง เสน้ ทาง จะเป็นไปตามจุดประสงคข์ องผู้สรา้ ง เช่น เสน้ ทางจากแหล่งวัตถุดิบไปยังโรงงานโดยตรง หรือ เสน้ ทางจากโรงงานไปยงั ลกู คา้ เป็นตน้ เสน้ ทางของการขนส่งทางท่ออาจจะอย่บู นดิน ใต้ดิน ใตน้ า้ หรือวางไวเ้ หนือพืน้ ดิน ทงั้ นีแ้ ลว้ แต่สภาพและลกั ษณะของภูมิประเทศ ตลอดจนค่าใชจ้ ่ายในการ ลงทนุ สว่ นอปุ กรณใ์ นการขนสง่ ทางท่อนนั้ คือ ท่อ (Pipeline) หรอื สายท่อ ซ่งึ อปุ กรณใ์ นการขนส่งทาง ท่อนีแ้ ตกต่างกับอุปกรณข์ องการขนส่งแบบอ่ืน ท่อหรือสายท่ออาจจะทาดว้ ยยาง พลาสติก เหล็ก หรอื วสั ดอุ ย่างอ่ืน

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) สาหรบั สถานีในการขนสง่ ทางท่อก็มี • สถานีตน้ ทาง • สถานีปลายทาง • สถานีแยก • สถานีสบู ดนั (เพ่ิมแรงดนั ) ผู้ประกอบการขนส่งทางท่อก็จะมี 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ผู้ประกอบการท่ีเป็ นของรัฐ และ ผปู้ ระกอบการเอกชน โดยท่วั ไปแลว้ การขนสง่ ทางทอ่ เทา่ ท่ีเป็นกนั อยู่ เช่น กิจการนา้ กินนา้ ใช้ กิจการ นา้ มนั ปิโตรเลียม การขนสง่ แก๊ส เป็นตน้

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) 5.2 อุปกรณส์ าหรับการขนส่ง การขนส่งทางท่อนบั ไดว้ ่าเป็นระบบของการขนส่งท่ีถือว่ามีประสิทธิภาพอย่างย่ิง เพราะทาใหเ้ กิด ความม่นั ใจในการขนสง่ และเป็นไปอย่างปลอดภยั และถือวา่ เป็นระบบการขนส่งท่ีผิดกับการขนสง่ ประเภทอ่ืน ๆ กลา่ วคอื การขนสง่ แบบอ่ืนนนั้ จะตอ้ งมีเครอ่ื งมือหรอื อปุ กรณท์ ่ีตอ้ งเคล่ือนท่ีในขณะท่ี ทาการขนส่ง แต่สาหรบั การขนส่งทางท่อนนั้ อปุ กรณท์ ่ีใชใ้ นการขนส่งไม่ตอ้ งเคล่ือนท่ี นอกจากนนั้ การขนสง่ ทางท่อจะใชก้ บั การขนสง่ สินคา้ และบรกิ ารเทา่ นนั้ และสินคา้ ท่ีทาการขนส่งนนั้ จะตอ้ งเป็น ของเหลวหรอื ก๊าซ เป็นตน้

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) 5.3 สถานีขนส่งทางทอ่ ในประเทศไทยการขนส่งบนเสน้ ท่อจะใชใ้ นของเหลวและแก๊ส ซ่งึ อย่ใู นรูปโรงกล่นั นา้ ถังเก็บนา้ ซ่งึ จะกล่าวในอตุ สาหกรรมนา้ มนั นอกจากท่ีโรงกล่นั นา้ มนั ในภาคตะวนั ออกแลว้ ยงั มีคลงั นา้ มนั และ สถานีสง่ นา้ มนั ท่ีสาคญั ในระบบขนสง่ ทางทอ่ ประกอบดว้ ย • คลงั นา้ มนั สระบรุ ี มีความจถุ งั รวม 174 ลา้ นลิตร สามารถจา่ ยนา้ มนั ใหร้ ถบรรทุกได้ 20 คนั ต่อครงั้ และสามารถจา่ ยนา้ มนั ใหร้ ถไฟได้ 14 ตตู้ อ่ ครงั้ • คลงั นา้ มนั ลาลกู กา มีความจถุ งั รวม 130 ลา้ นลติ ร สามารถจา่ ยนา้ มนั รถบรรทกุ ได้ 8 คนั ตอ่ ครงั้ • สถานีขนสง่ นา้ มนั ตน้ ทางศรรี าชา

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) 5.4 ข้อไดเ้ ปรียบและเสียเปรียบของการขนส่งทางทอ่ ข้อไดเ้ ปรียบ 1. สามารถทาการขนสง่ ไดท้ กุ เวลา ตลอดเวลาและทกุ ฤดกู าล การขนส่งทางท่อสามารถใชข้ นส่งได้ ตลอด 24 ช่วั โมง ในอตั ราความเรว็ สงู 2. ขนสง่ ไดป้ รมิ าณไมจ่ ากดั การขนสง่ ทางท่อสามารถประหยดั เวลาและค่าใชจ้ า่ ย 3. การขนสง่ ทางท่อเป็นการขนสง่ ท่ีน่าเช่ือถือวา่ สนิ คา้ จะมาถึงจดุ หมายปลายทางโดยปลอดภยั 4. สินคา้ จะไม่เสียหายหรือสูญหาย การขนส่งในเสน้ ท่อจะสูญหายต่อเม่ือระบบท่อร่วั หรือแตก เทา่ นนั้ มีความปลอดภยั สงู จากการสญู หายหรอื ลกั ขโมย 5. ใชก้ าลงั คนนอ้ ย ลดปัญหาดา้ นแรงงานสมั พนั ธ์ 6. กาหนดเวลาในการขนสง่ ไดแ้ นน่ อนชดั เจน

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) ข้อเสยี เปรียบ 1. ใชข้ นสง่ ไดเ้ ฉพาะสินคา้ ท่ีเป็นของเหลวหรอื ก๊าซเท่านนั้ 2. การขนส่งทางท่อนีก้ ็ตอ้ งใชก้ ารลงทนุ สงู และยงั ตอ้ งอาศยั การตกลงเจรจาขอผ่านท่อจากเจา้ ของ ท่ีดินหลายแห่ง ตอ้ งมีการขุดคูเพ่ือฝังท่อลึกประมาณ 1 เมตร ตอ้ งมีการวางท่อลงในคู ตอ้ งมีการ สรา้ งสถานีเพ่ือเพ่ิมกาลงั เป็นระยะ ๆ 3. เสน้ ทางท่ีสายท่อจะผ่านอาจจะประสบอปุ สรรคจากลกั ษณะธรรมชาติ เชน่ ตอ้ งผ่านหบุ เขา หว้ ย ลกึ เป็นตน้ และเม่ือไรก็ตามท่ีเสน้ ทางไดส้ รา้ งเสรจ็ แลว้ ก็จะปรบั ตวั ลาบาก ตอ้ งใชเ้ สน้ ทางนนั้ ตลอด ดงั นนั้ ก่อนท่ีจะตดั สนิ ใจเลอื กเสน้ ทางของท่อ ตอ้ งแน่ใจวา่ จะเป็นเสน้ ทางท่ีจะใชไ้ ปตลอด 4. ขอ้ จากดั ของการขนสง่ ทางท่อ คอื ตวั ผลติ ภณั ฑท์ ่ีจะขนสง่ โดยวิธีนีไ้ ดน้ นั้ ค่อนขา้ งจากดั เช่น ถา้ ใช้ ส่งนา้ มนั แลว้ ก็ไม่สามารถใชส้ ่งเบียรห์ รือนมได้ แต่ไม่ค่อยสาคญั มากนัก เพราะผทู้ ่ีขนส่งทางท่อ มกั จะสรา้ งขนึ้ มาเพ่ือสง่ สินคา้ ชนิดใดชนิดหนง่ึ โดยเฉพาะอย่แู ลว้

5. การขนสง่ ทางท่อ (Pipeline Transport station) (ต่อ) 5. การขนส่งทางท่อท่ีตอ้ งผ่านหลายประเทศอาจจะประสบกบั ภาวะ การเมือง เพราะบางประเทศ อาจจะไมอ่ นญุ าตใหผ้ ่านท่อได้ 6. การตรวจสอบหาจดุ บกพรอ่ งทาไดย้ ากมาก ท่อจะมีรอยตอ่ หลายแห่งท่ีตอ้ งระวงั การร่วั 7. การท่ีท่อผหุ รอื เป็นสนิม ตอ้ งดแู ลและบารุงรกั ษาอย่เู ป็นประจา 8. ทอ่ หลกั ท่ีใชข้ นสง่ เม่ือวางแลว้ เคล่อื นยา้ ยเปล่ยี นเสน้ ทางไม่ได้ 9. ไมเ่ หมาะกบั การขนสง่ ในภมู ิประเทศท่ีมีแผน่ ดินไหวบอ่ ย

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System)

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System) การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ เป็นการพฒั นาการขนส่งอีกขนั้ หน่ึง โดยการบรรจสุ ินคา้ ท่ีจะขนสง่ ลง ในตหู้ รอื กลอ่ งเหล็กขนาดใหญ่ ท่ีเรยี กวา่ คอนเทนเนอร์ แลว้ ทาการขนสง่ โดยรถบรรทุก รถไฟ เรอื หรือเคร่ืองบิน ไปยังจดุ หมายปลายทางโดยไม่มีการขนถ่ายสินคา้ ออกจากตรู้ ะหว่างทาการขนส่ง เท่ียวนั้น ซ่ึงตูค้ อนเทนเนอรต์ อ้ งสรา้ งจากเหล็กท่ีทนทานต่อสภาพลมฟ้าอากาศ สามารถวางไว้ กลางแจง้ ได้ โดยปกติจะสรา้ งใหม้ ีลกั ษณะแข็งแรงมาก เพ่ือใหท้ นทานต่อการยกขนถ่ายสินคา้ และ สบั เปล่ียนบรรทุกระหว่างรถบรรทุก รถไฟ เรือ หรือเคร่ืองบิน ในการเคล่ือนยา้ ยตนู้ ี้จะใชป้ ั้นจ่นั ใน การขนยา้ ย และจากคณุ สมบตั ิดงั กล่าว ตคู้ อนเทนเนอรจ์ ึงสามารถป้องกนั สินคา้ ชารุดเสียหายได้ เป็นอย่างดี

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System) (ต่อ) 6.1 ชนิดของตู้คอนเทนเนอร์ หรือตทู้ ใ่ี ช้ในการขนส่งสนิ ค้า เป็นตสู้ ่ีเหล่ียมผืนผา้ กวา้ ง 8 ฟุต สงู 8 ฟุต ยาว 20, 25, 40, 45 ฟุต ทาจากเหล็กหรืออลมู ิเนียมท่ี ไดร้ บั การผนกึ อย่างดี กนั ไมใ่ หน้ า้ เขา้ ในตไู้ ด้ ใชส้ าหรบั บรรทกุ สินคา้ ซง่ึ สามารถแบง่ ได้ 3 ชนิด คอื 1. ต้แู หง้ หรือตู้สนิ คา้ ท่วั ไป เป็นตทู้ ึบไม่มีแผ่นฉนวนอยู่ดา้ นใน ไม่มีเคร่ืองทาความเย็นติดตงั้ หนา้ ตู้ ใชบ้ รรทุกสินคา้ แหง้ หรือ สนิ คา้ ท่วั ไป

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System) (ต่อ) 2. ตคู้ วบคุมอุณหภมู ิ แบง่ ไดด้ งั นี้ • ตูห้ ้องเย็น จะมีเคร่ืองทาความเย็นในตู้ ภายในระบุฉนวนทุกดา้ น เพ่ือป้องกันความรอ้ นจาก ภายนอกเขา้ สดู่ า้ นใน นิยมเก็บผกั สด ผลไม้ • ตฉู้ นวน ภายในจะบฉุ นวนดว้ ยโฟมทกุ ดา้ น เพ่ือปอ้ งกนั ความรอ้ นแผเ่ ขา้ ตู้ นิยมเก็บผกั • ตรู้ ะบายอากาศ เหมือนกบั ตเู้ ย็นแต่มีพดั ลมมาแทนเคร่อื งทาความเย็น พดั ลมจะดูดก๊าซท่ีระเหย ออกจากตวั สินคา้ 3. ตู้พเิ ศษ • ตแู้ ท็งกเ์ กอรห์ รอื ตบู้ รรจขุ องเหลว • ตเู้ ปิดหลงั คา • ตแู้ พลตฟอรม์ • ตเู้ ปิดขา้ ง • ตบู้ รรทกุ รถยนต์ • ตสู้ งู หรอื จมั โบ้

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System) (ต่อ) 6.2 ประโยชนข์ องต้คู อนเทนเนอร์ 1. ทาใหข้ นถ่ายสินคา้ ไดร้ วดเรว็ 2. ลดความเสียหายของสินคา้ ท่ีขนสง่ และปอ้ งกนั การถกู โจรกรรมได้ 3. ประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ย 4. สามารถขนสง่ ไดป้ รมิ าณมาก 5. การส่งั จองเรอื ระวางเพ่ือขนสง่ ทาไดส้ ะดวก 6. ตรวจนบั สินคา้ ไดง้ ่าย

6. การขนสง่ ระบบคอนเทนเนอร์ (Container System) (ต่อ) ในปัจจบุ นั การขนสง่ สินคา้ มกั บรรจใุ นตสู้ ินคา้ (Container) เพ่ือความปลอดภยั ของสภาพสินคา้ จากการขนสง่ ซง่ึ อาจมีการกระทบกระแทก สินคา้ ท่ีตอ้ งควบคมุ อณุ หภมู ิก็สามารถใชต้ สู้ นิ คา้ ท่ีปรบั อณุ หภมู ิได้ นอกจากนนั้ ตสู้ นิ คา้ ยงั สามารถเคล่อื นยา้ ยไดด้ ว้ ยวิธีท่ีเป็นมาตรฐาน คอื การใช้ปั้นจ่ัน ยก จึงมีการใชต้ สู้ ินคา้ ในการขนสง่ สนิ คา้ ในปรมิ าณสงู กบั การขนสง่ ทางรถบรรทกุ รถไฟ เรอื ตลอดจนเครอ่ื งบนิ ซง่ึ การเคล่อื นยา้ ยจากพาหนะอย่างหน่งึ ไปสพู่ าหนะอีกอยา่ งหน่ึงก็สามารถทาได้ งา่ ย การขนสง่ ท่ีไมเ่ ตม็ ขนาดของรถบรรทกุ หรอื รถไฟ มกั จะก่อใหเ้ กิดตน้ ทนุ คา่ ขนส่งตอ่ หน่วยท่ีสงู ทาใหต้ อ้ งมีการขนสนิ คา้ หลายประเภทท่ีมีเสน้ ทางการเดนิ ทางเดยี วกนั ไปดว้ ยกนั เพ่ือช่วยกนั เฉล่ยี ค่าขนสง่ ตอ่ หนว่ ย เรยี กวา่ Fright Consolidation (การรวมคา่ ขนสง่ ) ทงั้ ขาไปและขากลบั ซ่งึ จะทาให้ สามารถมีจานวนเท่ียวออกรถท่ีบอ่ ยขนึ้ ไม่ตอ้ งรอใหม้ ีคาส่งั ซอื้ สนิ คา้ ชนิดเดียวกนั เต็มคนั รถเพ่ือ ประหยดั คา่ ขนสง่

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport)

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) การขนส่งหลายรูปแบบ (Multimodal Transport) หมายถึง การขนส่งสินคา้ จากผสู้ ่งไปถึงผรู้ บั ท่ีใชก้ ารขนส่งตงั้ แต่ 2 รูปแบบขึน้ ไป ซ่งึ อาจจะเป็นการ ผสมกนั ระหวา่ งการขนสง่ ทางรถยนต์ ทางรถไฟ ทางนา้ ทางอากาศ หรอื ทางท่อก็ได้ เพ่ือให้สามารถ นาสนิ คา้ ไปถึงผรู้ บั ไดต้ ามท่ีตอ้ งการ

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) ความสาคัญของการขนส่งหลายรูปแบบ • จากการท่ีการคา้ ขายไดข้ ยายตวั จากภายในประเทศเป็นการคา้ ระหว่างประเทศท่ีอย่ใู กล้กนั เช่น ประเทศไทยกบั ประเทศเพ่ือนบา้ นใกลเ้ คียง การขนส่งสินคา้ อาจตอ้ งอาศยั การขนส่งทางถนนกบั ทางนา้ รว่ มกนั และเม่ือการคา้ ขายไดข้ ยายตวั เป็นการคา้ ระหว่างประเทศท่ีห่างไกลกันออกไป ก็ ย่ิงจาเป็นตอ้ งอาศยั การขนส่งหลายรูปแบบ เพ่ือช่วยใหส้ ามารถทาการคา้ ระหว่างประเทศท่ีอยู่ ห่างไกลกนั ได้ • ในขณะท่ีการคา้ ขายไดข้ ยายตวั อยา่ งรวดเรว็ เช่นนี้ ก็ไดม้ ีการคดิ คน้ วิทยาใหม่ๆ และยานพาหนะท่ี ใชใ้ นการขนสง่ ใหท้ นั สมยั อย่เู สมอ การขนส่งหลายรูปแบบซง่ึ มีบทบาทสาคญั ในการขนสง่ มากขนึ้ เน่ืองจากมีสว่ นช่วยใหก้ ารขยายตลาดการคา้ ทาไดก้ วา้ งขวางกวา่ การขนสง่ เพียงรูปแบบเดียว

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) อย่างไรก็ตาม ในการพิจารณาเลือกใชร้ ูปแบบการขนส่ง ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบเดียวหรือหลาย รูปแบบก็ตาม ควรจะตอ้ งเขา้ ใจและคานงึ ถึงความรวดเรว็ ความแน่นอน และอตั ราค่าระวางของการ ขนส่งแต่ละรูปแบบเป็นพืน้ ฐานก่อน รวมทงั้ จะตอ้ งนาแนวความคิดและกลยทุ ธด์ า้ นการตลาดเขา้ มารว่ มพิจารณาดว้ ย ทงั้ นีเ้ พ่ือท่ีจะทาใหร้ ูปแบบการขนสง่ ท่ีเลือกใชม้ ีความเหมาะสม มีประสิทธิภาพ สงู และคา่ ใชจ้ า่ ยในการขนสง่ ต่า อนั เป็นองคป์ ระกอบสาคญั ท่ีทาใหส้ ามารถใชร้ ูปแบบการขนสง่ เพ่ือ การแข่งขนั ในวงการธรุ กิจได้ ตัวอย่างเช่น การขนส่งลาไยสดไปประเทศจีนจากประเทศไทย ผรู้ บั ท่ีจีนมีเง่ือนไขว่าจะตอ้ ง ไดร้ บั สินคา้ ภายใน 7 วนั นับแต่วนั ท่ีผูส้ ่งไดร้ บั ใบส่งั ซือ้ เม่ือเป็นเช่นนี้ผูส้ ่งท่ีประเทศไทยจะตอ้ ง พิจารณาก่อนว่า ในการขนส่งไปยงั ประเทศจีนสามารถใชก้ ารขนส่งรูปแบบใดไดบ้ า้ ง ซ่งึ ปรากฏว่า การขนสง่ สามารถใชไ้ ด้ 3 รูปแบบ คอื ทางแม่นา้ ทางอากาศ ทางบก (ทางบกรว่ มกบั ทางอากาศ)

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) ผสู้ ่งสินคา้ จะตอ้ งพิจารณาเปรียบเทียบถึงความเร็ว ความแน่นอนและอตั ราค่าระวางของการ ขนส่งแต่ละรูปแบบ ซ่งึ จะพบวา่ การขนส่งทางแม่นา้ โขงแมจ้ ะมีความแน่นอนและอตั ราค่าระวางต่า แตไ่ ม่มีความรวดเรว็ เลย ในขณะท่ีการขนสง่ ทางอากาศแมจ้ ะมีความแน่นอนและความรวดเร็วสงู แต่ อตั ราค่าระวางก็สงู ตามไปดว้ ย ส่วนการขนส่งทางบกรว่ มกับทางอากาศนนั้ มีความรวดเร็ว ความ แนน่ อน และตาก็ระวงั รวมอยใู่ นระดบั ปานกลาง ดังนั้น เม่ือพิจารณาแลว้ ผสู้ ่งสินคา้ จะจดั การขนส่งทางรถยนตไ์ ป แลว้ ส่งต่อการขนส่งทางอากาศ และขนส่งทางรถยนตต์ ่อไปยงั ลูกคา้ ซ่ึงในขนั้ ตอนนีจ้ ะตอ้ งนาแนวความคิดและกลยุทธท์ างดา้ น การตลาดเขา้ มาพิจารณา เพ่ือท่ีจะทาใหร้ ูปแบบการขนส่งท่ีไดม้ ีความเหมาะสม ประสิทธิภาพสูง และคา่ ใชจ้ ่ายรวมในการขนส่งต่า อนั เป็นเปา้ หมายท่ีสาคญั ของการขนสง่ ในปัจจบุ นั

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) การขนส่งหลายรูปแบบท่ีเหมาะสม มีประสิทธิภาพสูง และมีค่าใช้จ่ายรวมต่านั้น เป็นส่ิงท่ี จาเป็นอย่างย่ิง และตอ้ งใชเ้ วลาในการปรบั ปรุงพอสมควร ดังนนั้ การพิจารณาเปล่ียนแปลงและ ปรบั ปรุงขนั้ ตอนตา่ ง ๆ ของการขนสง่ หลายรูปแบบนนั้ จาเป็นตอ้ งพิจารณาใหร้ อบคอบกวา่ เดิม โดย การพิจารณาถึงผลกระทบต่อทงั้ ระบบการขนส่ง ซ่ึงจะรวมถึงประเทศค่คู า้ และประเทศท่ีเก่ียวขอ้ ง ดว้ ย ไม่ว่าจะเป็นในดา้ นนโยบาย อัตราค่าระวาง เอกสารต่าง ๆ การปฏิบตั ิงานท่ีท่าเรือ พิธีการ ศลุ กากร อปุ กรณก์ ารยกขน และลอ้ เล่ือนต่าง ๆ หรอื แมก้ ระท่งั กฎระเบียบขอ้ บงั คบั ต่าง ๆ ระหว่าง ประเทศและท่ีจดั ตงั้ ไวส้ าหรบั ควบคมุ ผูด้ าเนินการขนส่งหลายรูปแบบ ทงั้ นีเ้ พ่ือใหก้ ารดาเนินการ ขนส่งเป็นไปอย่างมีระบบ มีประสิทธิภาพ มีการประสานงานร่วมกัน และมีแนวปฏิบัติสาหรบั ผู้ ดาเนินงานการขนสง่ หลายรูปแบบ

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) ตามหลกั ท่วั ไปของการขนส่ง ผปู้ ระกอบการขนส่งจะเป็นผทู้ ่ีกาหนดขอ้ ตกลงการขนส่งสินคา้ จากจดุ หน่งึ ไปยงั อกี จดุ หนง่ึ รวมทงั้ จะตอ้ งทาหนา้ ท่ีออกเอกสารตา่ ง ๆ ท่ีเก่ียวขอ้ งในการขนส่งใหก้ บั ผสู้ ่งสินคา้ ดว้ ย ตลอดจนตอ้ งรบั ผิดในการสญู หายหรอื เสียหายของสินคา้ ท่ีเกิดขึน้ ระหวา่ งการขนส่ง ต่อมาเม่ือระบบของการขนส่งเรม่ิ เปล่ียนไปเน่ืองจากการคา้ ขายไดข้ ยายตวั มากขนึ้ การขนส่งเพียง รูปแบบใดรูปแบบหน่ึงไม่สามารถท่ีจะตอบสนองความตอ้ งการของผูส้ ่งสินคา้ ไดอ้ ย่างกวา้ งขวาง โดยเฉพาะในการขนส่งระหว่างประเทศ ดงั นนั้ จึงจาเป็นตอ้ งใชก้ ารขนส่งอีกรูปแบบหน่ึงเขา้ มา รว่ มกนั เป็นการขนสง่ หลายรูปแบบ ในการขนสง่ หลายรูปแบบนีจ้ ะตอ้ งมีผปู้ ระกอบการขนส่งรูปแบบตา่ ง ๆ ไม่ว่าจะเป็นทางนา้ ทาง ถนน ทางรถไฟ ทางอากาศ หรือทางท่อ มาทาหนา้ ท่ีรว่ มกนั ในการกาหนดขอ้ ตกลงการขนส่งสินคา้ จากจดุ หน่งึ ไปยงั อีกจดุ หนง่ึ รวมทงั้ จะตอ้ งทาหนา้ ท่ีออกเอกสารต่าง ๆ ท่ีสามารถใชร้ ว่ มกนั ไดต้ ลอด การขนสง่ ตลอดจนจะตอ้ งรบั ผิดรว่ มกนั เหมือนหน่งึ วา่ มีผปู้ ระกอบการขนสง่ เพียงรายเดียวทาหนา้ ท่ี ดแู ลการขนส่งตงั้ แตต่ น้ ทางจนถึงปลายทาง

7. การขนสง่ หลายรปู แบบ (Multimodal Transport) (ต่อ) อย่างไรก็ตามในทางปฏิบตั ิ ผูป้ ระกอบการขนส่งแต่ละรูปแบบ แต่ละรายไม่ว่าจะอยู่ในพืน้ ท่ี เดียวกันหรือคนละพืน้ ท่ีกนั ย่อมจะออกเอกสารกาหนดกฎระเบียบและรบั ผิดชอบในการสูญหาย หรือเสียหายของสินคา้ ท่ีแตกต่างกนั ดงั นนั้ การท่ีจะใหผ้ ใู้ ดผหู้ น่ึงกาหนดข้อตกลงการขนส่งสินคา้ และถือเสมือนหน่ึงว่าผนู้ นั้ เป็นผทู้ ่ีตอ้ งทาหนา้ ท่ีดแู ลสินคา้ ตงั้ แต่ต้นทางจนถึงปลายทาง ไม่วา่ จะใช้ การขนส่งก่ีรูปแบบ และมีขอบเขตความรบั ผิดชอบต่อการสญู หายหรอื เสียหายของสินคา้ มากนอ้ ย ขนาดใดก็ตาม จะทาใหเ้ กิดความสะดวกในการขนส่งอนั เป็นผลทาใหธ้ ุรกิจผดู้ าเนินงานการขนส่ง หลายรูปแบบขนึ้ มาก