บทที่ 1 ความหมาย ความสำคัญของสารชีวภาพเพื่อการเกษตร

สารชีวภาพเพอื่ การเกษตร [บทท่ี 1 ความหมาย และความสาคญั ของสารชีวภาพ] นายสันติ สรุ ิยะ

ความสาคญั ของสารชวี ภาพเพอื่ การเกษตร สารชวี ภาพเพ่ือการเกษตรมีความสาคัญกบั ระบบเกษตรกรรมในยุคปัจจุบันนี้ เพื่อนามาใช้ทดแทน สารเคมีทางการเกษตร เปน็ การทาการเกษตรกรรมทางเลอื กอย่างหนงึ่ ที่ประยกุ ตใ์ ชก้ ลมุ่ จลุ ินทรียท์ ่มี ี ประโยชน์ทางการเกษตรมาใช้ ทาให้สามารถผลติ อาหารที่ปลอดภยั กับผู้บริโภค และชว่ ยฟน้ื ฟู บารุง รกั ษา ระบบสิ่งแวดล้อม ให้คงอยใู่ นสภาพที่สมดุลตลอดไป ซ่งึ สามารถสรปุ ความสาคัญได้ดงั นี้ 1 ความสาคัญต่อระบบสิ่งแวดล้อม 1) ช่วยหมนุ เวียนธาตุอาหารในดิน สารชีวภาพทางการเกษตรเปน็ การนากลุ่มจุลินทรียท์ ่มี ี ประสทิ ธิภาพสูงและมีประโยชนน์ ามาใชใ้ นการผลิตทางการเกษตรโดยเฉพาะการผลิตพืช ซ่งึ จัดว่าพืชเปน็ ผู้ผลิตในระบบนิเวศทส่ี าคัญ ที่ต้องอาศัยดินเป็นที่เกาะยึด เปน็ แหลง่ อาหาร แหลง่ นา้ และแหลง่ อากาศ โดยเฉพาะธาตุอาหารพืชนนั้ ในสภาพธรรมชาตจิ ะถูกปลดปล่อยออกมาจากดินในรปู ของสารอนนิ ทรยี ์ และ ถูกปลดปล่อยออกมาจากชิน้ สว่ นของพชื สัตว์และจุลินทรยี ท์ ตี่ าย ในรปู ของสารอินทรยี ์ ใหพ้ ืชดดู ไปใช้ ซึ่ง จลุ ินทรยี ด์ นิ จดั วา่ เป็นสิง่ มชี ีวติ ในดนิ ท่มี บี ทบาทต่อการย่อยสลายสารอนิ ทรยี เ์ หลา่ นัน้ ทาให้เกดิ การหมนุ เวยี น ธาตุอาหารในวัฏจักรคารบ์ อน วฏั จกั รไนโตรเจน วัฏจกั รฟอสฟอรัส และวัฏจักรกามะถัน ท่มี ีส่วนสาคญั ที่ ทาให้ธาตุอาหารพืชดังกล่าวออกมาเปน็ ประโยชน์กบั พชื ดงั นัน้ หากดินมสี ารพิษตกค้างจากการใช้สารเคมี ทางการเกษตรกย็ ่อมทาให้จลุ ินทรียด์ ินทม่ี ีประโยชน์ในวฏั จกั รตา่ ง ๆ ลดจานวนลงหรอื ไม่มี ก็ยอ่ มทาให้การ หมุนเวียนธาตุอาหารในดนิ ท่ีเปน็ ประโยชน์กบั พืชหยดุ ชะงกั พืชกย็ ่อมไม่เจริญเตบิ โตตามวงจรชวี ิต จาเปน็ ต้องใช้ป๋ยุ เคมีในการเพมิ่ ธาตุอาหารซง่ึ หากใชต้ ิดต่อกนั ย่อมทาใหด้ นิ เสื่อมโทรมในที่สดุ 2) ทาให้ดนิ มีชีวิต การใช้สารชีวภาพทางการเกษตรในดินทมี่ ีคุณสมบตั ิทางชีวภาพ ที่ดี กล่าวคือดนิ ทม่ี ี สิง่ มีชีวติ ในดนิ จานวนมากท้งั ชนดิ และปริมาณ กย็ อ่ มไม่มีผลกระทบกับสง่ิ มชี ีวิตเหล่านั้นเพราะสารชีวภาพไม่มี ผลตกคา้ งในสงิ่ แวดลอ้ ม แต่ทาให้สิง่ มชี ีวติ ในดนิ เพ่มิ จานวนตามธรรมชาติไดม้ ากขน้ึ เพราะมแี หลง่ อาหารท่ี สมบรู ณ์ ส่วนการใช้สารชวี ภาพทางการเกษตรในดนิ ที่เสื่อมโทรมร่วมกบั การใสอ่ นิ ทรยี ว์ ัตถุ ก็ยอ่ มชว่ ยฟื้นฟู ดินให้มีส่ิงมชี วี ิตในดนิ เพมิ่ จานวนมากข้ึน ซึง่ จะสง่ ผลต่อการช่วยหมุนเวียนธาตอุ าหารพชื ในที่สุด ทาใหด้ ิน บริเวณนั้นมีความอดุ มสมบูรณ์ตามสภาพธรรมชาติ 3) ช่วยลดผลกระทบสิ่งแวดลอ้ มจากการทาการเกษตร การปลูกพชื การเล้ียงสตั ว์ และการประมง ทาให้ เกดิ กล่ินเหม็นจากการเล้ียงสตั ว์ น้าเนา่ เสยี จากการประมง ดังนนั้ หากนาสารชวี ภาพทางการเกษตรทีม่ ี คณุ สมบตั ใิ นการช่วยลดกลน่ิ และช่วยบาบัดน้าเสีย ก็ย่อมทาใหล้ ดผลกระทบจากสาเหตุดังกล่าวไดเ้ ป็นอย่างดี นอกจากนี้ปัญหาสารพิษตกคา้ งในดินและน้าก็ลดน้อยลงเชน่ เดยี วกัน

2 ความสาคญั ตอ่ สภาพเศรษฐกิจ 1) ลดตน้ ทุนในการผลติ การใช้สารชวี ภาพทางการเกษตร สามารถใช้ทดแทนสารเคมีทางการเกษตรใน ระยะยาวได้เป็นอย่างดี หากผู้ใชเ้ ข้าใจหลกั การผลิตและการใช้ที่ถูกตอ้ ง ทาให้ช่วยลดค่าใช้จ่ายในการซื้อ สารเคมีทางการเกษตรท่มี รี าคาแพงมาใช้ สง่ ผลต่อต้นทนุ การผลติ ที่ลดลง ลดความเสย่ี งต่อการขาดทุน จาก ราคาผลผลิตทไ่ี ม่แน่นอนได้เปน็ อย่างดี 2) สรา้ งอาชีพการผลติ สารชวี ภาพเชิงธุรกจิ ในสภาพปจั จุบันนีก้ ารใชส้ ารชวี ภาพทางการเกษตร เป็น ทางเลอื กหนึ่งของการทาการเกษตรอนิ ทรีย์ หรือเกษตรผสมผสาน หรือเกษตรทฤษฎีใหม่ ท่คี านงึ ถึงความ ปลอดภัยของผลผลติ เปน็ สาคญั ทดแทนการทาการเกษตรสมยั ใหม่ท่ีเนน้ การปลูกพชื เชงิ เดยี่ ว ทีใ่ ช้สารเคมี ทางการเกษตรในกระบวนการผลติ ทาให้ผลผลติ อาจมีสารพษิ ตกคา้ ง ดังนัน้ ผผู้ ลิตสารชวี ภาพทางการเกษตร จงึ สามารถพัฒนาผลติ ภัณฑใ์ ห้ตรงกับความต้องการของตลาด เป็นการสรา้ งงาน สร้างอาชีพ และสรา้ งรายได้ ให้กบั ครวั เรอื น หรอื ชุมชน อกี ทางเลือกหน่งึ 3) เปน็ พ้นื ฐานในการสรา้ งเศรษฐกจิ แบบพอเพียง พระราชดารัสเกยี่ วกับแนวทางเศรษฐกิจแบบ พอเพียงทด่ี ารถิ งึ การพัฒนาที่ต้ังอยู่บนพน้ื ฐานของทางสายกลางและไม่ประมาท โดยคานงึ ถงึ ความ พอประมาณ ความมเี หตุผล การสรา้ งภูมิค้มุ กนั ที่ดีในตวั ตลอดจนใช้ความรคู้ วามรอบคอบ และคณุ ธรรม ประกอบการวางแผน การตดั สนิ ใจและการกระทา น้ัน หากประชาชนชาวไทยนามาประยุกต์ใช้ในการ ประกอบอาชพี ทางการเกษตร กต็ ้องพจิ ารณาแนวทางการผลิต ที่ตอ้ งผลิตแบบพึ่งพาตนเอง ผลิตไวใ้ ช้ใน ครัวเรอื น หากมเี หลือกแ็ จกจา่ ยหรอื ขาย ส่วนการพิจารณาปัจจยั การผลิต ก็เชน่ เดียวกัน คอื ตอ้ งเปน็ ปัจจยั ทพ่ี งึ่ ตนเอง ดงั นัน้ การนาสารสารชวี ภาพทางการเกษตรมาใช้จงึ เป็นพน้ื ฐานสาคญั ของการพงึ่ ตนเอง 3 ความสาคัญต่อสภาพทางสงั คม 1) สรา้ งภูมคิ ุ้มกนั สุขภาพอนามัยใหก้ ับผู้ผลิตและผบู้ รโิ ภค การใชส้ ารชวี ภาพทางการเกษตรเป็นการ สร้างภูมิคุม้ กันสขุ ภาพอนามยั ใหก้ ับผูผ้ ลิตและผูบ้ ริโภคทีส่ าคัญ เพราะสารชวี ภาพทางการเกษตรไม่มีสารพษิ หรอื เชอ้ื โรคทีเ่ ป็นสาเหตทุ าใหม้ นษุ ยเ์ จบ็ ป่วย ดังนั้นผู้ผลิตจงึ มคี วามปลอดภัยในการใช้ ส่วนผบู้ ริโภคก็ได้ อาหารที่ปลอดภยั บริโภค ทาให้ภาระในการดูแลผ้ปู ่วยลดนอ้ ยลง 2) สรา้ งความเข้มแขง็ ใหค้ รวั เรือนและชมุ ชน การใช้สารชวี ภาพทางการเกษตรในการเพาะปลูกพชื เลย้ี ง สตั ว์ และการประมง ยอ่ มตอ้ งอาศยั ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ินโดยเฉพาะการใชส้ ารชีวภาพเพอื่ ปอ้ งกนั ศตั รพู ชื และ สตั ว์ ทต่ี อ้ งใช้พชื สมนุ ไพรในท้องถ่นิ มาใชใ้ นการผลิต การหาแหล่งเรยี นรู้ในชมุ ชนจึงเปน็ สงิ่ สาคัญ ดงั นนั้ สงั คมไทยจึงควรหันกลบั มามองตน้ ทนุ ทางทรัพยากร ทางสังคม และวฒั นธรรม ทส่ี ัง่ สมมาในชุมชนแตล่ ะ

ชุมชน เพ่ือการผลิตแบบพึง่ ตนเอง ส่ิงเหล่าน้หี ากมีกระบวนการขบั เคลอื่ นจากทกุ ภาคส่วนก็ย่อมทาให้ ครัวเรือนและชมุ ชนมคี วามเขม้ แข็งมากข้ึน สามารถลดการพ่งึ พาปัจจัยการผลิตจากภายนอกได้