รายงานDQ จันทิมา 047 ภาษาอังกฤษหมู่1

จดั ทำโดย นำงสำว จันทมิ ำ เครือสำยสวำท 634102047 คบ.2 หมู่1 สำขำภำษำองั กฤษ เสนอ อำจำรย์สุธิดำ ปรีชำนนท์ รำยงำนนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งชองรำยวชิ ำนวตั กรรมและเทคโนโลยสี ำรสนเทศ เพ่ือกำรส่ือสำรกำรศึกษำและกำรเรียนรู้(PC62506) ภำคเรียนที่ 1 ปี กำรศึกษำ 2564 มหำวทิ ยำลยั รำชภัฏหมู่บ้ำนจอมบึง จงั หวดั รำชบุรี

คำนำ รำยงำนเล่มนีจ้ ัดทำขนึ้ เพ่ือเป็ นส่วนหนึ่งของวชิ ำนวตั กรรมและเทคโนโลยี สำรสนเทศเพื่อกำรสื่อสำรกำรศึกษำและกำรเรียนรู้ (PC62506 )ช้ันปี ที่ 2เพ่ือให้ได้ศึกษำหำ ควำมรู้เพมิ่ เตมิ ในเร่ืองควำมฉลำดทำงดจิ ิทัล (Digital Intelligence Quotient): DQ และได้ ศึกษำอย่ำงเข้ำใจเพื่อเป็ นประโยชน์กบั กำรเรียนวชิ ำนี้ และคำดหวงั ว่ำรำยงำนเล่มนีจ้ ะเป็ นประโยชน์กบั ผู้อ่ำนนักศึกษำ ทก่ี ำลงั หำข้อมูล เร่ืองนีอ้ ยู่หำกมขี ้อแนะนำหรือข้อผดิ พลำดประกำรใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้และขออภยั มำ ณ ท่ีนีด้ ้วย จนั ทมิ ำ เครือสำยสวำท ผู้จดั ทำ

สำรบัญ หน้ำ เร่ือง ก ข คำนำ 1-2 สำรบญั 3 ควำมฉลำดทำงดิจทิ ลั (Digital Intelligence Quotient) : DQ 4 พลเมือง ทกั ษะสำคญั 8 ทกั ษะ 5 ทกั ษะท1ี่ :ทกั ษะในกำรรักษำอตั ลกั ษณ์ทด่ี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) 6 ทกั ษะท2ี่ :ทกั ษะในกำรรักษำข้อมูลส่วนตวั (Privacy Management) ทกั ษะท3่ี :ทกั ษะในกำรคดิ วเิ ครำะห์มวี จิ ำรณญำณทด่ี ี (Critical Thinking) 7 ทกั ษะท4่ี :ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหน้ำจอ (Screen Time Management) 8 ทกั ษะท5่ี :ทกั ษะในกำรรับมือกบั กำรคุกคำมทำงโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) 9 ทกั ษะท6่ี :ทกั ษะในกำรบริหำรจัดกำรข้อมูลทผี่ ู้ใช้งำนทงิ้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) 10 ทกั ษะท7่ี :ทกั ษะในกำรรักษำควำมปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) 11 ทกั ษะท8ี่ :ทกั ษะในกำรใช้เทคโนโลยอี ย่ำงมจี ริยธรรม (Digital Empathy) 12 สรุปกำรเป็ นพลเมืองดจิ ิทลั 13 บรรณำนุกรม

ควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั (Digital Intelligence Quotient : DQ) คือกลุ่มของควำมสำมำรถ ทำงสังคม อำรมณ์ และกำรรับรู้ท่ีท ำให้คนคนหน่ึงสำมำรถเผชิญกบั ควำมท้ำทำยบนเส้นทำงของชีวติ ในยุคดจิ ทิ ลั และสำมำรถปรับตวั ให้เข้ำกบั ชีวติ ดจิ ทิ ลั ได้ ควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั ครอบคลมุ ท้งั ควำมรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละค่ำนิยมทจ่ี ำเป็ นต่อกำรใช้ชีวติ ในฐำนะสมำชิกในโลกออนไลน์ กล่ำวอกี นัยหนึ่งคือ ทักษะกำรใช้ส่ือและกำรเข้ำสังคมในโลกออนไลน์คล้ำยเป็ นกรอบแนวคดิ ท่ีครอบคลมุ ของควำมสำมำรถ ทำงเทคนิคควำมรู้ควำมเข้ำใจ และควำมคดิ ทำงสังคมทมี่ ีพืน้ ฐำนอยู่ในค่ำนิยมทำงศีลธรรม ช่วยให้บุคคล ทีจ่ ะเผชิญกบั ควำมท้ำทำยทำงดจิ ทิ ัล ควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั มี 3 ระดบั 8 ด้ำน และ 24 สมรรถนะท่ี ประกอบด้วยควำมรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละค่ำนิยม



พลเมืองดจิ ทิ ลั จงึ หมำยถงึ สมำชิกบนโลกออนไลน์ ท่ีใช้เครือข่ำยอนิ เทอร์เน็ต ซึ่งมีควำม หลำกหลำยทำงเชื้อชำติ อำยุ ภำษำ และวฒั นธรรม ดงั น้ัน พลเมืองดจิ ทิ ัลทุกคนจงึ ต้องมี ‘ควำมเป็ นพลเมืองดจิ ทิ ัล’ ที่มีควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั บนพืน้ ฐำนของควำมรับผดิ ชอบ กำรมี จริยธรรม กำรมสี ่วนร่วม ควำมเห็นอกเหน็ ใจและเคำรพผ้อู ่ืน โดยมุ่งเน้นควำมเป็ นธรรมใน สังคม ปฏบิ ตั แิ ละรักษำไว้ซ่ึงกฎเกณฑ์ เพ่ือสร้ำงควำมสมดุลของกำรอยู่ร่วมกนั อย่ำงมี ควำมสุขกำรเป็ นพลเมืองดจิ ทิ ัลน้ัน มีทักษะสำคญั 8 ประกำร ทีค่ วรบ่มเพำะให้เกดิ ขนึ้ กบั พลเมืองดจิ ทิ ัลทุกคนในศตวรรษที่ 21 ดงั นี้

ทักษะในกำรรักษำอตั ลกั ษณ์ท่ดี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ต้องมคี วำมสำมำรถในกำรสร้ำงสมดุล บริหำรจดั กำร รักษำอตั ลกั ษณ์ทดี่ ขี องตนเองไว้ให้ ได้ ท้ังในส่วนของโลกออนไลน์และโลกควำมจริง โดยตอนนีป้ ระเดน็ เรื่องกำรสร้ำงอตั ลกั ษณ์ออนไลน์ถือเป็ นปรำกฏกำรณ์ใหม่ ท่ีทำให้บุคคลสำมำรถแสดงออกถงึ ควำมเป็ น ตวั ตนต่อสังคมภำยนอก โดยอำศัยช่องทำงกำรสื่อสำรผ่ำนเวบ็ ไซต์เครือข่ำยสังคมในกำร อธิบำยรูปแบบใหม่ของกำรสื่อสำรแบบมีปฏสิ ัมพนั ธ์ทำงอนิ เทอร์เน็ต ซึ่งเป็ นกำร แสดงออกเกยี่ วกบั ตวั ตนผ่ำนเวบ็ ไซต์เครือข่ำยสังคมต่ำงๆ

ทกั ษะในกำรรักษำข้อมูลส่วนตวั (Privacy Management) ดุลพนิ ิจในกำรบริหำรจดั กำรข้อมูลส่วนตวั โดยเฉพำะกำรแชร์ข้อมูลออนไลนเ์ พื่อป้องกนั ควำมเป็ นส่วนตวั ท้งั ของตนเองและผู้อ่ืนเป็ นส่ิงสำคญั ที่ต้องประกอบอยู่ในพลเมืองดจิ ทิ ัล ทุกคน และพวกเขำจะต้องมคี วำมตระหนักในควำมเท่ำเทียมกนั ทำงดจิ ทิ ัล เคำรพในสิทธิ ของคนทุกคน รวมถงึ ต้องมีวจิ ำรณญำณในกำรรักษำควำมปลอดภยั ของข้อมูลตนเองใน สังคมดจิ ทิ ลั รู้ว่ำข้อมูลใดควรเผยแพร่ ข้อมูลใดไม่ควรเผยแพร่ และต้องจดั กำรควำมเส่ียง ของข้อมูลของตนในส่ือสังคมดจิ ทิ ลั ได้ด้วย

ทกั ษะในกำรคดิ วเิ ครำะห์มีวจิ ำรณญำณท่ีดี (Critical Thinking) ควำมสำมำรถในกำรวเิ ครำะห์แยกแยะระหว่ำงข้อมูลทถี่ ูกต้องและข้อมูลทผ่ี ดิ ข้อมูลท่มี ีเนื้อหำดแี ละข้อมูล ทเ่ี ข้ำข่ำยอนั ตรำย รู้ว่ำข้อมูลลกั ษณะใดท่ถี ูกส่งผ่ำนมำทำงออนไลน์แล้วควรต้งั ข้อสงสัย หำคำตอบให้ ชัดเจนก่อนเช่ือและนำไปแชร์ ด้วยเหตุนี้ พลเมืองดจิ ทิ ัล จงึ ต้องมีควำมรู้ควำมสำมำรถในกำรเข้ำถงึ ใช้ สร้ำงสรรค์ ประเมนิ สังเครำะห์ และส่ือสำรข้อมูลข่ำวสำรผ่ำนเครื่องมือดจิ ทิ ัล ซึ่งจำเป็ นต้องมคี วำมรู้ด้ำน เทคนิคเพื่อใช้เครื่องมือดจิ ทิ ัล เช่น คอมพวิ เตอร์ สมำร์ตโฟน แทบ็ เลต็ ได้อย่ำงเช่ียวชำญ รวมถงึ มที กั ษะใน กำรรู้คดิ ข้นั สูง เช่น ทักษะกำรคดิ อย่ำงมีวจิ ำรณญำณ ทจ่ี ำเป็ นต่อกำรเลือก จดั ประเภท วเิ ครำะห์ ตคี วำม และเข้ำใจข้อมูลข่ำวสำร มีควำมรู้และทกั ษะในสภำพแวดล้อมดจิ ทิ ัล กำรรู้ดจิ ทิ ลั โดยมุ่งให้เป็ นผู้ใช้ที่ดี เป็ นผู้เข้ำใจบริบททีด่ ี และเป็ นผู้สร้ำงเนื้อหำทำงดจิ ทิ ลั ทด่ี ี ในสภำพแวดล้อมสังคมดจิ ทิ ัล

ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหน้ำจอ (Screen Time Management) ทกั ษะในกำรบริหำรเวลำกบั กำรใช้อุปกรณ์ยุคดจิ ทิ ัล รวมไปถงึ กำรควบคุมเพื่อให้เกดิ สมดุลระหว่ำงโลกออนไลน์และโลกภำยนอก นับเป็ นอกี หนึ่งควำมสำมำรถทบี่ ่งบอกถงึ ควำมเป็ นพลเมืองดจิ ทิ ลั ได้เป็ นอย่ำงดี เพรำะเป็ นท่รี ู้กนั อยู่แล้วว่ำกำรใช้เทคโนโลยี สำรสนเทศทข่ี ำดควำมเหมำะสมย่อมส่งผลเสียต่อสุขภำพโดยรวม ท้งั ควำมเครียดต่อ สุขภำพจติ และเป็ นสำเหตุก่อให้เกดิ ควำมเจบ็ ป่ วยทำงกำย ซึ่งนำไปสู่กำรสูญเสีย ทรัพย์สินเพ่ือใช้รักษำ และเสียสุขภำพในระยะยำวโดยรู้เท่ำไม่ถงึ กำรณ์

ทักษะในกำรรับมือกบั กำรคุกคำมทำงโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) จำกข้อมูลทำงสถติ ลิ ่ำสุด สถำนกำรณ์ในเร่ือง Cyber bullying ในไทย มีค่ำเฉลย่ี กำรกลนั่ แกล้งบนโลกออนไลน์ในรูปแบบต่ำงๆ ที่สูงกว่ำค่ำเฉลยี่ โลกอยู่ที่ 47% และเกดิ ในรูปแบบท่ี หลำกหลำย อำทิ กำรด่ำทอกนั ด้วยข้อควำมหยำบคำย กำรตดั ต่อภำพ สร้ำงข้อมูลเทจ็ รวมไปถงึ กำร ต้งั กลุ่มออนไลน์กดี กนั เพื่อนออกจำกกล่มุ ฯลฯ ดงั น้ัน ว่ำท่พี ลเมืองดจิ ทิ ัลทุกคน จงึ ควรมี ควำมสำมำรถในกำรรับรู้และรับมือกำรคุกคำมข่มขู่บนโลกออนไลน์ได้อย่ำงชำญฉลำด เพื่อป้องกนั ตนเองและคนรอบข้ำงจำกกำรคุกคำมทำงโลกออนไลน์ให้ได้

ทักษะในกำรบริหำรจดั กำรข้อมูลท่ผี ้ใู ช้งำนทงิ้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มรี ำยงำนกำรศึกษำวจิ ยั ยืนยนั ว่ำ คนรุ่น Baby Boomer คือ กล่มุ Aging ที่เกดิ ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใช้งำนอุปกรณ์คอมพวิ เตอร์หรือโทรศัพท์เคลื่อนทข่ี องผอู้ ื่น และเปิ ด ใช้งำน WiFi สำธำรณะ เสร็จแล้วมักจะละเลย ไม่ลบรหสั ผ่ำนหรือประวตั กิ ำรใช้งำนถึง 47% ซึ่งเสี่ยงมำกท่จี ะถูกผู้อ่ืนสวมสิทธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน์ และเข้ำถงึ ข้อมูลส่วนบุคคลได้ อย่ำงง่ำยดำย ดงั น้ัน ควำมเป็ นพลเมืองดจิ ทิ ัล จงึ ต้องมที กั ษะควำมสำมำรถท่ีจะเข้ำใจธรรมชำติ ของกำรใช้ชีวติ ในโลกดจิ ทิ ัล ว่ำจะหลงเหลือร่องรอยข้อมูลทิง้ ไว้เสมอ รวมไปถงึ ต้องเข้ำใจ ผลลพั ธ์ท่ีอำจเกดิ ขนึ้ เพ่ือกำรดูแลส่ิงเหล่ำนีอ้ ย่ำงมคี วำมรับผดิ ชอบ

ทักษะในกำรรักษำควำมปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ควำมสำมำรถในกำรป้องกนั ข้อมูลด้วยกำรสร้ำงระบบควำมปลอดภยั ทเี่ ข้มแขง็ และ ป้องกนั กำรโจรกรรมข้อมูลไม่ให้เกดิ ขนึ้ ได้ ถ้ำต้องทำธุรกรรมกบั ธนำคำรหรือซื้อสินค้ำ ออนไลน์ เช่น ซื้อเสื้อผ้ำ ชุดเดรส เป็ นต้น ควรเปลย่ี นรหสั บ่อยๆ และควรหลกี เลย่ี งกำรใช้ คอมพวิ เตอร์สำธำรณะ และหำกสงสัยว่ำข้อมูลถูกนำไปใช้หรือสูญหำย ควรรีบแจ้งควำม และแจ้งหน่วยงำนท่เี กยี่ วข้องทนั ที

ทกั ษะในกำรใช้เทคโนโลยอี ย่ำงมจี ริยธรรม (Digital Empathy) ควำมสำมำรถในกำรเห็นอกเหน็ ใจและสร้ำงควำมสัมพนั ธ์ทด่ี กี บั ผ้อู ื่นบนโลกออนไลน์ พลเมืองดจิ ทิ ลั ทด่ี จี ะต้องรู้ถงึ คุณค่ำและจริยธรรมจำกกำรใช้เทคโนโลยี ต้องตระหนักถงึ ผลพวงทำงสังคม กำรเมือง เศรษฐกจิ และวฒั นธรรม ท่ีเกดิ จำกกำรใช้อนิ เทอร์เน็ต กำร กดไลก์ กดแชร์ ข้อมูล ข่ำวสำร ออนไลน์ รวมถงึ รู้จกั สิทธิและควำมรับผดิ ชอบออนไลน์ อำทิ เสรีภำพในกำรพดู กำรเคำรพทรัพย์สินทำงปัญญำของผ้อู ื่น และกำรปกป้องตนเอง และชุมชนจำกควำมเส่ียงออนไลน์ เช่น กำรกลน่ั แกล้งออนไลน์ ภำพลำมกอนำจำรเดก็ สแปม เป็ นต้น

สรุปควำมฉลำดทำงดจิ ทิ ลั (Digital Intelligence Quotient) : DQ กำรจะเป็ นพลเมืองดจิ ิทลั ทดี่ นี ้ัน ต้องมคี วำมฉลำดทำงดิจทิ ลั ซ่ึงประกอบขนึ้ ด้วย ชุดทกั ษะและควำมรู้ท้งั ในเชิงเทคโนโลยแี ละกำรคดิ ข้นั สูง หรือทเี่ รียกว่ำ “ควำมรู้ ดจิ ทิ ลั ” (Digital Literacy) เพ่ือให้สำมำรถใช้ประโยชน์จำกข้อมูลข่ำวสำรในโลก ไซเบอร์ รู้วธิ ีป้องกนั ตนเองจำกควำมเสี่ยงต่ำงๆ ในโลกออนไลน์ เข้ำใจถงึ สิทธิ ควำมรับผดิ ชอบ และจริยธรรมทส่ี ำคญั ในยุคดจิ ทิ ลั และใช้ประโยชน์จำก อนิ เทอร์เน็ตในกำรมสี ่วนร่วมทำงกำรเมือง เศรษฐกจิ สังคม และวฒั นธรรม ท่ี เกยี่ วกบั ตนเอง ชุมชน ประเทศ และพลเมืองบนโลก ได้อย่ำงสร้ำงสรรค์

บรรณำนุกรม บทควำมเรื่อง “พลเมืองดจิ ทิ ัล (Digital Citizenship)” โดย Phichitra Phetparee| เผยแพร่บนเวบ็ ไซต์ สสส. (วนั ที่ 27 มนี ำคม 2562) เอกสำรวชิ ำกำรออนไลน์เรื่อง “คู่มือพลเมืองดจิ ทิ ัล” โดย วรพจน์ วงศ์กจิ รุ่งเรือง เผยแพร่คร้ังแรก: มิถุนำยน 2561