หน่วยที่ 15 คำพังเพยและสุภาษิต

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑๕ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย เรื่อง คาพังเพยและสุภาษิต ให้ข้อคิดสอนใจ ครูผู้สอน : ครูธงชัย มีบุญ PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑๕ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย เรื่อง คาพังเพยและสุภาษิต ให้ข้อคิดสอนใจ ให้นักเรียนเตรีย๑มห. นังสือ ๒. ครูผู้สอน : ครูธงชัย มีบุญ PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

กฎการเข้าเรียน ปิดไมค์ทุกคร้ังขณะฟังครูสอน เม่ือมีคำถามค่อยเปิดไมค์ ตั้งใจเรียนและร่วมกิจกรรม อย่างสร้างสรรค์ PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑๕ คาพงั เพยและสุภาษติ …ให้ข้อคดิ สอนใจ ตวั ชี้วดั • บอกความหมายของสานวน (ท ๔.๑ ป. ๔/๖) หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔

อ่านบทนาเพื่อศึกษาเนื้อหา สานวน สุภาษติ คาพงั เพย สรุปความรู้ แบบพฒั นาทกั ษะในการทา ข้อสอบปรนัย หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔ เพ่ือประเมนิ ผลตัวชี้วดั

นักเรียนอ่านบทร้อยกรองเร่ือง “สุภาษติ คาพงั เพย” แล้วสังเกตตวั อกั ษรสีต่าง ๆ ว่าเป็ นสานวน สุภาษติ หรือคาพงั เพย สุภาษติ คาพงั เพย โบราณวา่ เรียนผูกต้องเรียนแก้ นา้ น้อยแพ้ไฟแน่อยา่ สงสยั น้าตาลใกล้มดใครจะอดได้ น้าหน่ึงใจเดียวกนั นน่ั แหละดี รักดหี ามจัว่ รักช่ัวหามเสา พระศุกร์เข้าพระเสาร์แทรกไม่สุขศรี อยา่ โลภมากลาภหายในทนั ที สานวนน้ีมีสุภาษิตคาพงั เพย ประพนั ธ์โดย นฤภร รุจิเรข หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๔

จากข้อสังเกตพบว่า เรียนผูกต้องเรียนแก้ , รักดหี ามจ่วั รักชั่วหามเสา, โลภมากลาภหาย เป็ น สุภาษติ น้าน้อยแพ้ไฟ, น้าตาลใกล้มดใครจะอดได้ เป็ น คาพงั เพย น้าหน่ึงใจเดียวกนั , พระศุกร์เข้าพระเสาร์แทรก เป็ น สานวน หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๔

ความหมายของสานวน สานวน เป็ นถ้อยคาที่กระชับ คมคาย และงดงาม เป็ นการรวมเนื้อความทย่ี าวให้ส้ันลง มีความหมายในเชิงเปรียบเทียบไม่ตรงตามถ้อยคา เป็ นถ้อยคาทกี่ ล่าวสืบต่อกนั มาช้านานแล้ว เปิดหนังสือหน้า ๗๔ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔

ตัวอย่างสานวน หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๔เปิดหนังสือหน้า ๗๔

ความหมายคาพงั เพย คาพังเพย คือ ถ้อยคาที่ใช้เปรียบเทียบเพ่ือให้ ตีความเข้ากับเร่ือง แฝงด้วยข้อคิดเตือนใจในการ ดาเนินชีวติ และการอยู่ร่วมกนั ในสังคม ส่วนให่่ มีคาคล้องจองกนั เพื่อให้จาได้ง่ายและไพเราะ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๕

ตวั อย่างคาพงั เพย คนรักเท่าผืนหนัง คนชังเท่าผืนเสื่อ หมายความวา่ คนรักมีนอ้ ย คนเกลียดมีมาก หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปี ที่ ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๕

ตวั อย่างคาพงั เพย ช้างตายท้งั ตวั เอาใบบวั ปิ ด หมายความวา่ ความผดิ หรือ ความชว่ั ร้ายแรงที่รู้กนั ทวั่ จะปิ ดอยา่ งไรกไ็ ม่มิด เปิดหนังสือหน้า ๗๕ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปี ท่ี ๔

ตวั อย่างคาพงั เพย นา้ พงึ่ เรือ เสือพง่ึ ป่ า หมายความวา่ คนเราจาเป็นตอ้ งพ่งึ พาอาศยั กนั และกนั หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๕

ตวั อย่างคาพงั เพย เปิดหนังสือหน้า ๗๖ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปี ที่ ๔

ความหมายของสุภาษติ สุภาษติ คือ ถ้อยคาท่เี ป็ นคติ เพ่ือสอนให้ ทา หรือเว้นไม่ให้ทา สอนใจให้ประพฤติ ส่ิงทดี่ งี าม ถูกต้อง เปิดหนังสือหน้า ๗๕ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๔

ตัวอย่างสุภาษติ คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ หมายความวา่ จะคบหาสมาคมกนั ควรพจิ ารณาใหล้ ึกซ้ึง หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๕

ตวั อย่างสุภาษติ รู้ไว้ใช่ ว่าใส่ บ่ าแบกหาม หมายความวา่ เรียนรู้ไว้ ไม่หนกั แรงหรือเสียหายอะไร หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๖

ตวั อย่างสุภาษติ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศกึ ษาปี ที่ ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๖

สรุปความรู้ คาพงั เพยและสุภาษิตเป็ นถอ้ ยคาสานวนท่ีมุ่งสอนใจ เพื่อให้ประพฤติตนดีงามเหมาะสม มีลักษณะเป็ น ขอ้ ความส้นั ๆ คลอ้ งจองกนั จดจาง่าย หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๔ เปิดหนังสือหน้า ๗๗

เฉลยแบบฝึ กหดั หนา้ ที่ ๙๔-๙๕

เฉลยแบบฝึ กหดั หนา้ ที่ ๙๖

เฉลยแบบฝึ กหดั หนา้ ที่ ๙๗

เฉลยแบบฝึ กหดั หนา้ ที่ ๙๘

แบบพฒั นาทกั ษะในการทาข้อสอบปรนัย เพื่อประเมินผลตวั ชี้วดั หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปี ท่ี ๔ ทาแบบทดสอบ

๑ ไดท้ ขี แี่ พะไล่ มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๒ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ื่นเพล่ียงพล้า ๓ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๒ ตนเป็ นทพ่ี งึ่ แหง่ ตน มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ พ่งึ ตนเองดีที่สุด ๒ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ่ืนเพล่ียงพล้า ๓ เมื่อกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ ไม่ควรนาเร่ืองราวของครอบครัวไปเล่าใหค้ นอื่นรับรู้ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๓ ช้าเป็ นการ นานเป็ นคุณ มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ เยาะเยย้ ดว้ ยกิริยาท่าทาง ๒ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๓ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๔ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๔ ยมิ้ ด้วยปาก ถากดว้ ยตา มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ เยาะเยย้ ดว้ ยกิริยาท่าทาง ๒ ไม่ไดผ้ ลตามตอ้ งการ ๓ พ่ึงตนเองดีที่สุด ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๕ เหน็ กงจักรเป็ นดอกบัว มคี วามหมายตรงกบั ขอ้ ใด ๑ พดู ไม่ออกเพราะเกรงจะมีภยั แก่ตนหรือผอู้ ่ืน ๒ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๓ พ่ึงตนเองดีที่สุด ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๖ เข้าตามตรอก ออกตามประตู มีความหมายตรงกบั ขอ้ ใด ๑ เม่ือกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๒ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๓ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๗ คนรักเทา่ ผืนหนัง คนชังเทา่ ผืนเส่อื มคี วามหมายตรงกับขอ้ ใด ๑ เห็นผดิ เป็นชอบ ๒ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๓ ซ้าเติมเม่ือผอู้ ่ืนเพลี่ยงพล้า ๔ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๘ เดนิ ตามหลังผู้ใหญ่ หมาไม่กัด มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ พดู ไม่ออกเพราะเกรงจะมีภยั แก่ตนหรือผอู้ ื่น ๒ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั ๓ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ื่นเพลี่ยงพล้า ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๙ หว่านพชื เช่นใด ยอ่ มได้ผลเช่นนัน้ มคี วามหมายตรงกับขอ้ ใด ๑ ไม่ไดผ้ ลตามตอ้ งการ ๒ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๓ เม่ือกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ มุ่งหวงั จะสบายตอ้ งทางาน ถา้ เกียจคร้านจะลาบาก ยาเกปจิดนแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๑๐ ไฟในอยา่ นาออก ไฟนอกอยา่ นาเข้า มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ เห็นผดิ เป็นชอบ ๒ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๓ เม่ือกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ ไม่ควรนาเรื่องราวของครอบครัวไปเล่าใหค้ นอ่ืนรับรู้ เปิดแบบฝึกหัดหน้า ๙๘

๑ ไดท้ ขี แี่ พะไล่ มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๒ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ่ืนเพลี่ยงพล้า ๓ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ ไปยงั ขอ้ ๒

๒ ตนเป็ นทพ่ี ง่ึ แหง่ ตน มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ พ่งึ ตนเองดีท่ีสุด ๒ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ่ืนเพลี่ยงพล้า ๓ เมื่อกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ ไม่ควรนาเร่ืองราวของครอบครัวไปเล่าใหค้ นอื่นรับรู้ ไปยงั ขอ้ ๓

๓ ช้าเป็ นการ นานเป็ นคุณ มคี วามหมายตรงกบั ข้อใด ๑ เยาะเยย้ ดว้ ยกิริยาท่าทาง ๒ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๓ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๔ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั ไปยงั ขอ้ ๔

๔ ยมิ้ ดว้ ยปาก ถากดว้ ยตา มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ เยาะเยย้ ดว้ ยกิริยาท่าทาง ๒ ไม่ไดผ้ ลตามตอ้ งการ ๓ พ่ึงตนเองดีท่ีสุด ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ ไปยงั ขอ้ ๕

๕ เหน็ กงจักรเป็ นดอกบัว มคี วามหมายตรงกบั ขอ้ ใด ๑ พดู ไม่ออกเพราะเกรงจะมีภยั แก่ตนหรือผอู้ ื่น ๒ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๓ พ่งึ ตนเองดีท่ีสุด ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ ไปยงั ขอ้ ๖

๖ เข้าตามตรอก ออกตามประตู มีความหมายตรงกับขอ้ ใด ๑ เมื่อกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับส่ิงน้นั ตอบแทน ๒ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๓ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ ไปยงั ขอ้ ๗

๗ คนรักเทา่ ผืนหนัง คนชังเทา่ ผืนเสอ่ื มีความหมายตรงกบั ขอ้ ใด ๑ เห็นผดิ เป็นชอบ ๒ คนรักมีนอ้ ย คนชงั มีมาก ๓ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ื่นเพลี่ยงพล้า ๔ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั ไปยงั ขอ้ ๘

๘ เดนิ ตามหลังผู้ใหญ่ หมาไม่กัด มคี วามหมายตรงกับข้อใด ๑ พดู ไม่ออกเพราะเกรงจะมีภยั แก่ตนหรือผอู้ ่ืน ๒ ประพฤติตามอยา่ งผใู้ หญ่ ยอ่ มปลอดภยั ๓ ซ้าเติมเมื่อผอู้ ื่นเพลี่ยงพล้า ๔ เห็นผดิ เป็นชอบ ไปยงั ขอ้ ๙

๙ หว่านพชื เช่นใด ย่อมไดผ้ ลเช่นนั้น มคี วามหมายตรงกบั ข้อใด ๑ ไม่ไดผ้ ลตามตอ้ งการ ๒ ค่อย ๆ คิด ค่อย ๆ ทา ดีกวา่ ด่วนทา ๓ เมื่อกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ มุ่งหวงั จะสบายตอ้ งทางาน ถา้ เกียจคร้านจะลาบาก ยากจน ไปยงั ขอ้ ๑๐

๑๐ ไฟในอยา่ นาออก ไฟนอกอย่านาเข้า มคี วามหมายตรงกบั ข้อใด ๑ เห็นผดิ เป็นชอบ ๒ ทาตามธรรมเนียมประเพณี ๓ เม่ือกระทาอะไรลงไป ยอ่ มไดร้ ับสิ่งน้นั ตอบแทน ๔ ไม่ควรนาเร่ืองราวของครอบครัวไปเล่าใหค้ นอ่ืนรับรู้

ขอขอบคุณPPT.จาก แล้วพบกันใหม่ ในคลิปหน้านะคะ