งานเครื่องมือกลเบื้องต้น

วชิ า งานเคร่ืองมือกลเบอื้ งต้น ผู้สอนอาจารย์ไพโรจน์ แสงศรีมณีวงศ์

เคร่ืองมือวดั ในงานเคร่ืองมือกล 1.บรรทดั เหล็ก บรรทัดเหล็กเป็ นเคร่ืองมือวัดขัน้ พืน้ ฐานที่นิยมใช้ กันอย่าง แพร่หลาย เนื่องจากสามารถใช้วดั ขนาดของงานได้อย่างรวดเร็วและ ยงั ใช้เป็นบรรทดั สาหรับขีดระยะงาน ลกั ษณะของบรรทดั เหลก็

เคร่ืองมือวดั ในงานเคร่ืองมอื กล ลักษณะของบรรทดั เหล็ก ปกติบรรทดั เหลก็ สร้างจากแผ่นเหลก็ แหนบท่ีอาบผวิ หรือเหลก็ ไร้สนิม มีความหนาไมเ่ กิน 1 มม. และไมบ่ างกว่า 0.3 มม. ความ กว้างและความยาวของบรรทัดเหล็กนัน้ มีหลายขนาด เพ่ือให้ เหมาะสมกับการใช้งาน และบรรทดั เหล็กท่ีดีจะต้องอ่านสเกลได้ งา่ ยและไม่บดิ งอง่าย หลกั การแบง่ สเกล และการอา่ นคา่ ของบรรทดั เหลก็ บรรทดั เหลก็ ได้แบง่ ขีดสเกลออกเป็น 2 ระบบ - ระบบองั กฤษ - ระบบเมตริก หลกั การแบง่ สเกลของระบบองั กฤษ มี 4 แบบคือ

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล บรรทดั สเกล 1 นิว้ แบง่ เป็น 8 ช่อง1 นิว้ แบง่ เป็น 8 ช่อง1 ช่องเทา่ กบั เศษ 1 สว่ น 8 นวิ ้ระยะ ก อา่ นได้ เศษ 3 สว่ น 8 นิว้ระยะ ข อา่ นได้ เศษ 4 สว่ น 8 = เศษ 1 สว่ น 2 นิว้ระยะ ค อา่ นได้ เศษ 6 สว่ น 8 = เศษ 3 สว่ น 4 นิว้ระยะ ง อ่านได้ 2 เศษ 5 สว่ น 8 นิว้

เคร่ืองมอื วัดในงานเคร่ืองมอื กลระยะ ง อา่ นได้ 2 เศษ 4 สว่ น 32 นิว้ บรรทดั สเกล 1 นิว้ แบง่ เป็น 32 ช่องเทา่ กบั 2เศษ 1 สว่ น 8 นิว้1 นิว้ แบง่ เป็น 32 ช่อง1 ชอ่ งเท่ากบั 1 สว่ น 32 นิว้ระยะ ก อา่ นได้ 3 สว่ น 32 นิว้ระยะ ข อา่ นได้ 9 สว่ น 32 นิว้ระยะ ค อา่ นได้ 1 เศษ 11 สว่ น 32 นิว้

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล บรรทดั สเกล 1 นิว้ แบง่ เป็น 64 ชอ่ ง 1 นิว้ แบง่ เป็น 64 ช่อง 1 ช่องเท่ากบั 1 สว่ น 64 นิว้ ระยะ ก อา่ นได้ 9 สว่ น 64 นิว้ ระยะ ข อา่ นได้ 57 สว่ น 64 นิว้ ระยะ ค อา่ นได้ 1 เศษ 33 สว่ น 64 นิว้ ระยะ ง อา่ นได้ 2 เศษ 1 สว่ น 64 นิว้

หลักการแบ่งสเกลระบบเมตริกและ การอ่านค่าของบรรทดั เหลก็ มี 2แบบคอื บรรทดั สเกลคา่ ความละเอียดชอ่ งสเกล- 1 ช่องสเกลมีคา่ ความระเอียดเท่ากบั

หลักการแบ่งสเกลระบบเมตริกและ การอ่านค่าของบรรทดั เหลก็ มี 2แบบคอื บรรทดั สเกลคา่ ความละเอียดช่องสเกล- 1ช่องสเกลมีคา่ ความละเอียดเท่ากบั

การใช้บรรทดั เหลก็ วัดชนิ้ งาน เร่ิมต้นจากจุดอ้างองิ ศูนย์ จากภาพเป็นการวดั ชิน้ งานโดยเริ่มต้นจากขอบ หรือขีดศนู ย์ (0) ของบรรทดั เหลก็ ในการวดั ลกั ษณะของชิน้ งานท่ีเป็นบา่ หรือเป็นแบบขนั้ บนั ได

การใช้บรรทดั เหล็กวดั ชนิ้ งานเร่ิมต้นจุดอ้ างอิงท่ีไม่ ใช่ ขอบของบรรทัดเหล็ก การวัดในกรณีนีค้ วรระวังการวางบรรทัดเหล็กในระหว่างการวัดว่าจะต้องขนานกบั ชิน้ งานด้วย แนวเล็งในการอ่านค่า เม่ือวางบรรทัดเหล็กทาบกับผิวงานความหนาของบรรทดั จะทาให้เกิดระยะห่าง ระหว่างผิวงานกับขีดสเกล ซ่ึงระยะห่างนีเ้ ป็นเหตใุ ห้วดั ขนาดของชิน้ งานผิดพลาดได้ อนัเน่ืองมาจากแนวเลง็ ผิดไป ในภาพที่ 2-10 ถ้าต้องการวดั ระยะ x แนวเล็ง ณ ตาแหน่ง B อนั เป็นตาแหน่งท่ีถกู ต้องจะพบว่าขีด 29 ตรงกบัจดุ สดุ ท้ายพอดี แตถ่ ้าแนวเลง็ ที่ตาแหน่ง A จะเห็นขีดท่ี 28 ตรง และแนวเลง็ ที่ตาแหน่ง C จะเห็นขีดท่ี 30 ตรง

การใช้บรรทดั เหล็กวัดชนิ้ งาน ตาแหนง่ แนวเลง็ ในการอา่ นสเกล

การใช้บรรทดั เหลก็ วัดชนิ้ งานการอา่ นคา่ ตาแหนง่ ท่ีต้องการวดั สายตาต้องมองตงั้ ฉากกบั ตาแหน่งท่ีอา่ นแนวการวางบรรทดั เหล็ก การทาบหรือวางบรรทัดเหล็กลงบนผิวชัน้ งานถือได้ว่าสาคัญมากเพราะหากวางแนวแกนของบรรทดั เหล็กไม่อย่ใู นแนววดั ชิน้ งานขนาดของชิน้ งานจะผดิ ไป

ข้อควรระวงั ในการใช้บรรทดั เหล็ก1. อยา่ นาบรรทดั เหลก็ ไปวดั ชิน้ งานท่ียงั ร้อนอยู่2. วางบรรทดั เหลก็ ในแนวระนาบเสมอ3. อยา่ นาบรรทดั เหลก็ วางปะปนกบั เคร่ืองมือคมตดั อื่น ๆ เช่น ตะไบดอกสวา่ น ฯลฯ4. กอ่ นการวดั งานต้องลบคมชิน้ งานให้เรียบร้อย5. ตรวจสอบความสมบรู ณ์ของสเกลก่อนใช้ทกุ ครัง้6. ทาความสะอาดทกุ ครัง้ ก่อนและหลงั การใช้งาน

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล2. ตลับเมตร ตลับเมตร คือเคร่ืองมือวัดชนิดหน่ึงท่ีมีสายวัดเก็บอยู่ในตลับอย่างมดิ ชิด ทาให้สะดวกในการนาตดิ ตวั ไปใช้งานได้ตลอดเวลา ตลบั เมตรใช้ในการวดั หาระยะหรือตรวจสอบขนาดของวสั ดุ ชิน้ งาน ฯลฯ เนื่องจากตรงหวัสายวดั ของตลบั เมตรมีขอเก่ียว ซึ่งใช้เป็นท่ีเกาะยึดกบั ขอบของชิน้ งานท่ีต้องการวดั ทาให้การดึงสายวดั ออกจากตลบั เพ่ือใช้ในการวดั ระยะหรือตรวจสอบขนาดของวัสดุหรือชิน้ งานได้สะดวก ซ่ึงผู้ใช้ควรเรียนรู้เร่ืองสาคญั ของตลบั เมตร ดงั นี ้

ลักษณะ รูปร่าง ขนาดของตลับเมตร ตลบั เมตรทาด้วยโลหะป๊ัมมีลกั ษณะรูปร่างเป็นตลบั เพ่ือม้วนเก็บสายวดั ชนิดบางท่ีเป็นโลหะมีสปริงไว้ภายในตลบั อย่างมิดชิ ตรงส่วนปลาสดุ ของสายวดั นีเ้ ป็นขอเกี่ยว และที่ด้านหน้าของสายวัดมีหน่วยการวัดเป็นนิว้ ฟุต หรือหน่วยเมตริกกากบั ไว้ หรือสายวดั บางชนิดของตลบั เมตรมีหน่วยนิว้ ฟุต กากบั ไว้ข้างหนึง่ และมีหน่วยเมตริกกากบั ไว้อีกข้างหน่ึงเพ่ือสะดวกในการใช้ ตลบั เมตรที่มีจาหน่ายตามท้องตลาดทวั่ ไป มีขนาดตลบั บรรจสุ ายวดั ได้ความยาวตงั้ แต่ 1.00 – 5.00 เมตรขนาดท่ีช่างไม้และช่างก่อสร้างนิยมใช้มากที่สดุ ได้แก่ขนาดตลบั ที่บรรจสุ ายวดั ได้ความยาว 2.00 เมตร

การใช้ตลับเมตร ตลบั เมตรใช้สาหรับการวดั ระยะ ตรวจสอบขนาดของวสั ดหุ รือชิน้ งาน มีวิธีปฏบิ ตั ิ ดงั นี ้1. กาหนดขนาดความกว้างหรือความยาวที่ต้องการวดั ขนาดให้ชดั เจน2. ให้ใช้ขอเกี่ยวของสายวดั เกี่ยวกบั ริมขอบของไม้ แล้วพยายามปรับสาย วดั ให้ได้มมุ ฉากกบั ริมขอบของไม้และตรงกบั ตาแหนง่ ที่กาหนด3. ดงึ สายวดั ให้ตงึ ใช้ดินสอหรือเหลก็ หมาดจดุ ให้ตรงกบั ระยะความกว้าง หรือความยาวลงบนแผน่ ไม้หรือชิน้ งาน

การบารุงรักษาตลับเมตร การบารุงรักษาตลบั เมตรให้อยใู่ นสภาพการใช้งานได้ดีมีวิธีปฏบิ ตั ิ ดงั นี ้1. หลีกเล่ียงการใช้ของแข็งหรือของมีคม ขูดลงบนหน่วยการวดั ซ่ึงทาให้หนว่ ยการวดั ไมช่ ดั เจน เกิดการวดั ที่ผิดพลาดได้2. การม้วนสายวดั เข้าเก็บในตลบั ควรใช้มือจบั ช่วยผ่อนแรงไม่ให้สายวดัม้วนเข้าตลบั เร็วเกินไป อาจทาให้สายวดั ตดิ ขดั เสียหายได้3. การดงึ ขอเก่ียวท่ีหวั สายวดั แรงเกินไปขณะวดั ระยะ อาจทาให้ขอเก่ียวบดิหรือยดึ ตวั ออก เป็นเหตใุ ห้หนว่ ยการวดั ผิดพลาดได้4. การวางของหนักทับลงบนตลบั เมตร อาจทาให้ตลบั เมตรแตกชารุดเสยี หายได้

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล3. วงเวียนถ่ายขนาด (Caliper and Divider) ลกั ษณะงานที่ใช้วดั ด้วยคาลปิ เปอร์ ได้แก่ การวดั เปรียบเทียบขนาดงาน งานตรวจสอบขนาดงานวา่ เลก็ หรือใหญ่กวา่ ขนาดกาหนด และงานวดั ขนาดที่มีลกั ษณะตกร่องภายนอก เมื่อต้องการความสะดวกรวดเร็วและไมต่ ้องการคา่ วดั ที่ละเอียดมากนกั ลักษณะของคาลปิ เปอร์ ลกั ษณะของคาลปิ เปอร์คล้ายกบั วงเวียนสามารถถ่ายขนาดเพื่อวดั ขนาดงานได้ ทงั้ ภายนอกและภายในด้วยขาของคาลปิ เปอร์ คาลปิ เปอร์นนั้ แยกตามประเภทของงานได้ 2 ประเภทคือ

เคร่ืองมือวดั ในงานเคร่ืองมือกลคาลิปเปอร์วัดนอก (Outside Caliper) มีชื่อที่เรียกกนั ทว่ั ไปวา่ “เขาควาย” ใช้วดั หรือตรวจสอบขนาดภายนอกของชิน้ งาน ขาของเขาควายมีลกั ษณะโค้งเข้าเพ่ือหลบผิวงาน ลกั ษณะสร้ างของคาลิปเปอร์ที่ใช้วัดขนาดภายนอก แบง่ ได้เป็น 2 ลกั ษณะคอื

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล คาลิปเปอร์ลกั ษณะนีแ้ ขนวงเวียนมีลกั ษณะบางแข็งแรง และไม่บดิ งองา่ ย สร้างด้วยเหลก็ สปริง แขนวงเวียนทงั้ สองยดึ ตดิ กนั ด้วยหมดุ ยา้ การกางออก หรือหบุ เข้าด้วยวิธีการเคาะท่ีแขนวงเวียน คาลปิ เปอร์ลกั ษณะนี ้แขนวงเวียน คอ่ นข้างใหญ่เพราะทาจากเหลก็ ออ่ นขาของวงเวยี นจะหบุ เข้าหากนั ตลอดเวลาด้วยแรงสปริง ระยะหา่ ง ของเกลยี วสมั ผสั ปรับด้วยการหมนุ แปน้ เกลียวเข้า / ออกตามต้องการคาร์ลปิ เปอร์แบบปรับด้วยแป็นเกลียว

เคร่ืองมือวดั ในงานเคร่ืองมือกล คาลปิ เปอร์วดั ใน (Inside Caliper or Divider) คาลปิ เปอร์วดั ใน หรือที่เรียกกนั ทวั่ ไปวา่ “ตีนผี” ใช้วดั หรือตรวจสอบขนาดภายในชนิ ้ งาน เช่นรูเจาะหรือรูคว้านโต ๆ เป็นต้น ขาของวงเวียนทาให้มีลกั ษณะโค้งออกเพ่อื ให้เขีย้ วสมั ผสั สมั ผสั กบั ผิวงานด้านในได้ ลกั ษณะสร้างของวงเวียนแบบนีอ้ าจแบง่ ได้เป็น 2 ลกั ษณะ เชน่ เดยี วกนั คอื แบบปรับด้วยความฝืดและด้วยการหมนุ แปน้ เกลียว โดยแบบปรับด้วยแปน้ เกลยี ว ขาของวงเวียนจะกางออกตลอดเวลาด้วยแรงสปริง ระยะหา่ งของเขีย้ วสมั ผสั ปรับด้วยการหมนุ แปน้ เกลยี วเข้าออกตามต้องการ

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล ลกั ษณะของคาลปิ เปอร์วดั ใน

เคร่ืองมอื วดั ในงานเคร่ืองมือกล ลักษณะงานวัดด้วยคาลิปเปอร์ แบง่ ออกเป็นลกั ษณะใหญ่ ๆ ได้ 3 ลกั ษณะ คอื - วดั เปรียบเทียบขนาด วา่ งานทงั้ สองชิน้ นนั้ วา่ เลก็ หรือใหญ่กว่ากนั โดยไม่จาเป็นต้องทราบคา่ วดั จริงที่เป็นตวั เลข - ตรวจสอบขนาด จากเครื่องมือวดั ที่มีขีดสเกลวดั เม่ือปรับขนาดคาร์ลิปเปอร์แล้วนาไปตรวจสอบขนาดชิน้ งานว่า เลก็ หรือใหญ่กวา่ ขนาดกาหนด - วัดถ่ายขนาด ขิงชิน้ งานแล้วนามาวัดหาค่ากับเครื่องมือวัดที่มี สเกลมาตรา

เคร่ืองมือวดั ในงานเคร่ืองมอื กล วิธีใช้งานคาลิปเปอร์ การท่ีจะใช้คาลิปเปอร์วัดขนาดให้ได้ค่าท่ี ถกู ต้องและแม่นยานนั้ ทาได้ยากมาก เน่ืองจากเป็นเคร่ืองมือวดั ที่ไม่มี ขีดสเกลให้อ่านได้ชดั เจน ผ้วู ดั ด้วยคาลิปเปอร์ต้องฝึกจนมีทกั ษะอย่าง เพยี งพอจงึ จะสามารถวดั ชิน้ งานได้อยา่ งถกู ต้อง กลา่ วคอื

เคร่ืองมอื วดั ในงานเคร่ืองมือกล การปรับระยะห่างของเขีย้ วสัมผัส โดยการเคาะแขนวงเวยี นเพื่อปรับระยะหา่ งของเขีย้ วสมั ผสั จะต้องทาอยา่ งถกู วิธีเพ่ือไมใ่ ห้เขีย้ วสมั ผสั เสียหาย

เคร่ืองมอื วดั ในงานเคร่ืองมอื กล หลงั จากปรับขนาดคร่าว ๆ ด้วยมือแล้ว จงึ ทาการปรับละเอียดโดย วธิ ีการจบั ตวั คาลิปเปอร์เคาะกบั วตั ถอุ ื่น ๆ โดยเคาะที่ขาวงเวียนด้าน ในเพื่อกางออก และเคาะที่ขาวงเวียนด้านนอกเพื่อหบุ เข้า

เคร่ืองมอื วัดในงานเคร่ืองมือกล การปรับระยะห่างเขยี ้ วสมั ผสั ของคาลิปเปอร์วดั ใน หลงั จากปรับขนาดคร่าว ๆ ด้วยมือแล้วจงึ ทาการปรับละเอียด โดยเคาะที่ขาวงเวียนด้านใน เพื่อกางออกและเคาะที่ขา วงเวยี นด้านนอกเพื่อหบุ เข้า

เคร่ืองมอื วัดในงานเคร่ืองมอื กล การเคาะปรับขาวงเวยี นท่ีผดิ วิธีี การเคาะปรับขาวงเวยี นเชน่ นีจ้ ะทาให้เขีย้ วสมั ผสั เยนิ เสียหาย เมื่อนาไป วดั ชิน้ งานจะทาให้คา่ วดั ผิดพลาด

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมอื กลการสัมผัสของเขีย้ วสัมผัสวัดทงั้ สองกบั ชิน้ งาน โดยจะต้องใช้ความรู้สึกสัมผัส ในการฝึกทักษะการจับ ควรจับในแนวด่ิง ก่อนเริ่มวดั หรือตรวจสอบขนาด จะต้องทาให้ระยะห่างของเขีย้ วสมั ผสั มากกวา่ ความโตงานเลก็ น้อยแล้วคอ่ ย ๆ ปรับให้แคบเข้าจนสมั ผสัพอดกี บั ผิวงานนนั้

เคร่ืองมือวัดในงานเคร่ืองมือกล แนวแกนวัดชิน้ งานของคาลิปเปอร์ ต้องคานึงว่าแนวแกนวดั ของ คาลิปเปอร์ (Axis of Caliper) อย่ใู นเส้นวดั ชิน้ งาน (Line of Measurement) นนั้ จริงหรือไม่ โดยทดสอบขยบั เขีย้ วสมั ผสั ดู หรือ เปรียบเทียบค่าวดั ได้สดุ แตล่ ะลกั ษณะงาน วิธีขยบั เขีย้ วสมั ผสั วดั ควร ขยบั เขีย้ วใดเขีย้ วหนงึ่ เพียงเขยี ้ วเดยี ว แนวการวดั ชิน้ งานทรงกระบอก

เคร่ืองมอื วัดในงานเคร่ืองมือกล เวอร์เนียคาลิเปอร์ (VERNIER CALIPER) เป็นเคร่ืองมือท่ีใช้วดั ความยาวของวตั ถทุ งั้ ภายใน และภายนอกของ ชิน้ งาน เวอร์เนียคาลเิ ปอร์มีลกั ษณะทว่ั ไป ดงั รูป

ส่ วนประกอบของเวอร์ เนียคาลิเปอร์สเกลหลกั A เป็นสเกลไม้บรรทดั ธรรมดา ซง่ึ เป็นมลิ ลเิ มตร (mm) และนิว้(inch)สเกลเวอร์เนีย B ซง่ึ จะเล่อื นไปมาได้บนสเกลหลกัปากวดั C – D ใช้หนีบวตั ถทุ ี่ต้องการวดั ขนาดปากวดั E – F ใช้วดั ขนาดภายในของวตั ถุแกน G ใช้วดั ความลกึป่มุ H ใช้กดเล่อื นสเกลเวอร์เนียไปบนสเกลหลกัสกรู I ใช้ยดึ สเกลเวอร์เนียให้ตดิ กบั สเกลหลกั

ค่าความละเอยี ดของเวอร์เนียค่าความละเอยี ด หรือ Least Count = 1 n = จานวนช่องของสเกลเวอร์เนียร์ n โดยปกตแิ ล้ว ตวั เลขท่ีแสดงคา่ ความละเอียดที่สดุ ของเครื่องวดั นี ้มกั จะเขียนไว้บนสเกลเวอร์เนียในหนว่ ยตา่ ง ๆ เสมอ เชน่ สาหรับสเกลเวอร์เนียชนดิ 10 ชอ่ ง (n = 10) สาหรับสเกลเวอร์เนียชนดิ 20 ช่อง (n = 20) เม่ือสเกลเวอร์เนียมีจานวนชอ่ ง 50 ช่อง (n = 50) เวอร์เนียท่ีอยใู่ นห้องปฏบิ ตั กิ ารฟิสกิ ส์สว่ นใหญ่จะมีทงั้ ชนิด n = 20และ n = 50

ลาดบั การอ่านค่าผลการวดั1.กอ่ นใช้เวอร์เนียต้องตรวจสอบดวู า่ มีคา่ least count เทา่ ใด โดยดูจากตวั เลขท่ีเขียนไว้บนสเกล สเกลเวอร์เนียหรืออาจคานวณจาก least count = 12. ต้องดวู า่ ขีดท่ีศนู ย์ของสเกลเวอร์เนียอยทู่ ี่ตาแหนง่ ใดบนสnเกลหลกัแล้วอา่ นคา่ บนสเกลหลกั ในหนว่ ยมิลลเิ มตร หรือนิว้ ก็ได้ ตามท่ีเราต้องการ3. ตอ่ ไปดวู า่ สเกลเวอร์เนียสเกลแรกที่ตรงกบั สเกลหลกั คอื สเกลใด4. จากนนั้ นบั ขีดบนสเกลเวอเนียจนถึงสเกลที่ตรงกบั สเกลหลกั (การถ5. นบั สเกลเวอเนียให้นบั เป็นชอ่ งสเกลเลก็ ๆ ได้เลย)ผลการวดั ท่ีได้คือ

ตัวอย่ างการอ่ านสเกลเวอร์ เนีย เม่ือผลการวดั ของวตั ถอุ นั หนง่ึ ดงั แสดงในรูป 1. ขณะนีข้ ีดท่ี 0 ของสเกลเวอร์เนียอยทู่ ี่ตาแหนง่ ท่ี 11.00 มิลลเิ มตร เลยออกมาเลก็ น้อยบนสเกลหลกั 2. และขีดที่ 13 ของสเกลเวอร์เนียตรงกบั ขีดบนสเกลหลกั จงึ นาเอาเลข 13 คณูกบั least count จะได้เป็นคา่ เศษของ มลิ ลเิ มตร คือ 13 x 0.05 = 0.65 มลิ ลเิ มตร 3. นาคา่ ที่อา่ นได้จากข้อ 1 บวกกบั คา่ ท่ีอา่ นได้ในข้อ 2 ก็จะเป็นผลการวดั ในครัง้ นี ้นน่ั คือ คา่ ที่วดั ได้ = 11.00 + 0.65 มลิ ลเิ มตร = 11.65 มิลลเิ มตร

การใช้เวอร์เนียคาลเิ ปอร์วัดขนาดของวัตถุในหลายลักษณะดงั รูป ในการวดั ความยาวของแทง่ วตั ถุ เส้นผา่ ศนู ย์กลางของทรงกระบอกทรงกรม ใช้ปากวดั CD

การวดั เส้นผา่ ศนู ย์กลางภายในของวงแหวน ทรงกระบอกกลวง ใช้ปากวดั EF ดงั รูป การวดั ความลกึ ของวตั ถุ ใช้แกน G

ไมโครมเิ ตอร์ ( Micrometer ) เป็ นเคร่ื องมือวัดขนาดของวัตถุที่ต้ องการความละเอียดสูงในระดบั ทศนยิ ม 3 ตาแหนง่ ในหนว่ ยมิลลเิ มตรเครื่องวดั ชนิดนีอ้ าศยั หลกั การการเคลื่อนที่ของสกรู ซง่ึ มีสว่ นประกอบที่สาคญั ดงั แสดงในรูป

ไมโครมิเตอร์ ( Micrometer ) โครง A มีลกั ษณะคล้ายกบั คนั ธนหู รือตะขอเก่ียว มีปากวดั C-D และแกนสเกลนอน B ติดอย่แู กนสเกลนอน B เป็นสเกลหลกั มีหน่วยเป็นมิลลิเมตร โดยแบง่ ออกเป็นขีดละ 1 มิลลเิ มตร ซงึ่ แตล่ ะขีดจะมีขีดแบง่ คร่ึงมิลลเิ มตรกากบั ด้วย สเกลวงกลม H มีลกั ษณะเป็นปลอกครอบสเกลหลกั B แบง่ จานวนขีดโดยรอบทงั้ หมด 50 ช่อง

ไมโครมิเตอร์ ( Micrometer ) แกน G ใช้สาหรับหมนุ เพื่อให้ปากวดั D เล่ือนไปสมั ผสั กบั ผวิ ของวตั ถทุ ี่ต้องการวดั ภายในป่มุ G มีสปริงเพื่อปรับแรงกด เม่ือปากวดั D สมั ผสั พอดีกบั ผิววตั ถุ จะมีเสียงดงั กริ๊กเบาๆ แสดงว่าสปริงรับแรงกดพอดีแกนวดั จะไม่เดินหน้าต่อไปอีก ป่ ุม I ใช้ตรึงแกนวดั ปลอกวดั และป่ มุ G ให้ตดิ กบั โครง A ทาให้สเกลไมเ่ ลอ่ื นตาแหน่งขณะอา่ นคา่ เวลาใช้ต้องบดิ ไปทางซ้ายสดุ

ค่าความละเอียดของไมโครมเิ ตอร์ เมื่อปากวดั C - D สมั ผสั กนั ขีดที่ 0 ของสเกลวงกลมจะทาบพอดกี บั แกนสเกลนอนและถ้าหมนุ สเกลวงกลมถอยหลงั ไป 1 รอบ ขีดท่ี0 ของสเกลวงกลมจะทาบพอดีกบั แกนนอน และขอบของสเกลวงกลมจะทบั พอดีกบั ขีดแบ่งคร่ึงมิลลิเมตรบนสเกลหลกั ซง่ึ หมายความว่า ถ้าหมนุ แกนวดั ถอยหลงั ไปเพียง 1 ช่อง ปากวดั C - D จะห่างกนั เป็นระยะ505.0= ซึ่งเป็นค่าที่น้อยที่สุดท่ีสามารถอ่านได้จากเคร่ืองวดั ชนิดนี ้เรียกวา่ least countปกติคา่ least count ของเคร่ืองไมโครมิเตอร์จะเขียนไว้บนโครง A เช่น0.01 mm

การอ่านค่าจากไมโครมิเตอร์ ผลการวดั จะประกอบด้วย ค่าสเกลหลัก, ค่าสเกลวงกลม, ค่าความละเอยี ดของเคร่ืองมือ วธิ ีใช้ไมโครมิเตอร์ หมนุ แกน G ให้แกนวดั ถอยหลงั เพ่ือทาให้ปาก C - D เปิดกว้างกว่าขนาดของวตั ถเุ ล็กน้อย แล้วนาวตั ถทุ ่ีจะวดั ขนาดไปไว้ระหว่างปาก C - Dให้ด้านหนงึ่ ชิดปากวดั C ไว้ แล้วหมนุ แกน G ให้ปากวดั D มาสมั ผสั พอดีกบั ผิวด้านหน่ึงของวตั ถุ โดยสงั เกตจากเสียงกริ๊กเบาๆ จากนนั้ ให้บิดป่ มุ Iไปทางซ้ายเพ่ือตรึงแกนวดั ไว้แล้วจงึ อา่ นคา่ การวดั ได้

ตวั อย่างการอ่านค่าการวัดบนสเกลไมโครมเิ ตอร์เมื่อวดั ขนาดของวตั ถอุ นั หนง่ึ ดงั แสดงในรูป โดยที่ Least Count ของไมโครมเิ ตอร์ = 0.01 mm 1. ขณะนีข้ อบของสเกลวงกลมอย่ทู ่ีตาแหน่งที่ 11.500 มิลลเิ มตร เลยออกมาเลก็ น้อยบนสเกลหลกั 2. ขีดที่ 22.5 ของสเกลวงกลมตรงกบั แกนนอนบนสเกลหลกั แล้วเอาตวั เลข 22.5 นีค้ ณู กบั คา่ Least Count จะได้เป็นคา่ เศษของมิลลิเมตรเป็น 22.5 x 0.010 = 0.225 mm

ตวั อย่างการอ่านค่าการวดั บนสเกลไมโครมิเตอร์ 3. นาคา่ ท่ีได้จากข้อ (1) และข้อ (2) รวมกนั จะได้เป็นผลการวดัครัง้ นี ้นน่ั คอื ผลการวดั = คา่ สเกลหลกั + (คา่ สเกลวงกลม x คา่ ความละเอียดของไมโครมเิ ตอร์) = 11.500 mm + 0.225 mm = 11.725 mm

ดงั นัน้ ลาดบั ขัน้ การอ่านค่าการวดั เป็ นดงั นี้ 1. ก่อนใช้ไมโครมิเตอร์ต้องดวู ่าคา่ Least Count เท่ากบั เท่าใด โดยดจู ากตวั เลขท่ีเขียนไว้บนโครง A หรืออาจจะคานวณก็ได้ (โดยดจู ากหวั ข้อความละเอียดของไมโครมิเตอร์) 2 .ต้องดวู า่ ขอบของสเกลวงกลมอยทู่ ี่ตาแหนง่ ที่เท่าใดของสเกลหลกั อา่ นในหน่วยมิลลเิ มตร 3. ตอ่ ไปดวู า่ ขีดท่ีเทา่ ใดบนสเกลวงกลมอยตู่ รงกบั เส้นแกนของสเกลหลกัแล้วเอาตวั เลขนีค้ ณู กบั คา่ Least Count จะได้เป็นเศษของมิลลเิ มตร 4. ผลรวมท่ีได้จากข้อ 2 และ ข้อ 3 คือผลการวดัท่ี ม า :https://wiki.stjohn.ac.th/groups/poly_basiscourse/wiki/15bae/attachments/21da6/Week%20Unit%207-8.ppt