ภูมิประปัญญาท้องถิ่น2

ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ เรือ่ ง ไมก้ วาดทางมะพร้าว นางสาว เกวลนิ คาค้อ เลขที่23 โรงเรียนคาแสนวิทยาสรรค์

ภมู ปิ ระปญั ญาท้องถ่นิ เรื่อง ไม้กวาดทางมะพร้าว มะพรา้ ว เปน็ พชื ที่คนไทยรจู้ กั กันเป็นอย่างดีเพราะในวถิ ี ชวี ติ ของคนไทย ไดน้ ามะพรา้ วมาผกู พนั กบั ชีวิตประจาวัน มากมายหลายอยา่ ง นับต้ังแตก่ ารนามาบรโิ ภค ปรงุ อาหาร คาว- หวาน การนาสว่ นตา่ งๆของมะพร้าวมาใช้ในงานพิธตี ่างๆ ถา้ จะพูดถึงประโยชนข์ องมะพร้าวโดยละเอียดเราจะพบว่าทุก สว่ นของต้นมะพรา้ วสามารถนามาใช้ประโยชน์ได้ทัง้ สนิ้ ส่วน ของก้านอกี สว่ นหนง่ึ สามารถนามาใชใ้ ห้เกิดประโยชนไ์ ด้ ดังนัน้ เราจึงเหน็ ก้านมะพร้าวของต้นมะพร้าวสามารถ นามาทาเปน็ ไมก้ วาดทางมะพรา้ วได้ เพ่ือเป็นการประหยดั คา่ ใช้จ่ายและยังลดภาวะโลกร้อน สามารถนาไปรวมกลุม่ ทา เป็นอาชีพเสริมของชาวบ้านได้ทาให้เกดิ ความสามัคคีใน หมู่บา้ น

วตั ถปุ ระสงค์ • เพ่ือนำกำ้ นมะพร้ำวมำทำให้เกิดประโยชน์ • เพอ่ื ลดภำวะโลกร้อน • เพือ่ เปน็ อำชพี เสริมของชำวบ้ำน • เพอื่ ทำไวใ้ ช้งำนในครวั เรือนประหยดั ค่ำใชจ้ ำ่ ย • เพือ่ เสรมิ สร้ำงอำชพี

วสั ด-ุ อปุ กรณ์ 1.สี ใชส้ ำหรับกำรระบำยสีหรือตกแตง่ ลวดลำย ให้สวยงำม 2. กำพ่น สีใชส้ ำหรบั ในกำรพน่ สี 3. คมี ใช้ สำหรับในกำรตัดลวดหรือใช้หนีบลวด ใหแ้ น่น 4. ลวด ใชใ้ นกำรมัดกำ้ นมะพรำ้ วให้แน่น 5. เชอื ก ใชส้ ำหรับในกำรถักก้ำนมะพร้ำวให้ แน่น 6. ก้ำนมะพรำ้ วท่ีเหลำแลว้ ใช้สำหรับถกั เปน็ ไม้ กวำด

ขน้ั ตอนการดาเนินงาน 1. นำก้ำนมะพรำ้ วมำตดั ออกจำกแกนใหญ่ 2. นคี่ อื ก้ำนมะพรำ้ วท่ีตดั ออกจำกแกนใหญแ่ ลว้ 3. นำกำ้ นมะพรำ้ วมำเหลำเอำใบออก ใหเ้ หลือแต่ ก้ำนแล้วนำมำผึง่ แดดประมำณ 2-3 วัน 4. นค่ี ือกำรนำก้ำนมะพร้ำวท่ีเหลำแลว้ มำผง่ึ แดดให้ ก้ำนมะพรำ้ วแห้ง 5. นำดำ้ มไมไ้ ผม่ ำสลกั ดำ้ นหัว เพื่อทจี่ ะให้ ก้ำนมะพร้ำวท่ีจะใชถ้ ักแนน่ และได้รปู ทรงท่ีสวยงำม

6. การขึ้นรปู จะต้องใชเ้ ชือกมามัดท่ไี ม้ไผ่ที่เราสลกั ไว้ 7. การทจี่ ะใช้ก้านมะพรา้ วมาถกั จะต้องนับ กา้ นมะพร้าวให้เท่าๆกนั ถา้ ถกั ชนั้ เดยี วจะต้องนบั 11 ก้าน ถา้ ถักสองช้นั จะตอ้ งนับ 9 ก้าน 8. นาก้านมะพร้าวที่นบั ไว้ มัดใหเ้ ปน็ วงกลมติดกับ ดา้ มไม้ไผ่ 9. นาเชือกแทงเข้าตรงกลางมัดกา้ นมะพรา้ วแลว้ ถัก ขึน้ ลงแบบหางปลา 10. มดั ลวดใหแ้ น่น เพ่ือใหก้ า้ นมะพรา้ วติดกบั ไมไ้ ผ่ ตัดปลายกา้ นใหเ้ สมอกนั กำรทำสี 1. ทารองพ้ืนดว้ ยสขี าวก่อน 2. วาดลวดลายตามทต่ี ้องการ

ความหมายและความสาคญั ของภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ภมู ิปญั ญำทอ้ งถนิ่ หมำยถึงหลักควำมรอู้ นั เกดิ จำกควำมสำมำรถ ประสบกำรณ์ และควำมเฉลียวฉลำดในกำรประดิษฐค์ ดิ คน้ ของคนใน ท้องถิ่น โดยเปน็ ผลมำจำกกำรสัง่ สมประสบกำรณ์ทผ่ี ำ่ นกระบำนกำร เรยี นรู้ เลือกสรร พัฒนำและถำ่ ยทอดสบื ตอ่ กันมำจำกบรรพบรุ ุษ จนถึงคนร่นุ ปัจจุบัน เพื่อใชป่ ระโยชน์ในกำรดำเนนิ ชวี ติ ในแต่ละทอ้ งถ่นิ จะมีภมู ิปญั ญำทคี่ นในท้องถ่นิ สร้ำงสรรคข์ ึน้ จนเปน็ เอกลกั ษณข์ องคนในทอ้ งถน่ิ ภมู ปิ ัญญำของแต่ละทอ้ งถ่ินจะแตกต่ำงกนั ขึน้ อยกู่ ับสภำพแวดลอ้ มและกำรดำเนนิ ชวี ิตของคนในทอ้ งถิ่น ดงั ตัวอยำ่ ง กำรรวมกลุ่มทำไมก้ วำดสำมำรถระดมห้นุ จำกสมำชกิ และได้รบั งบประมำณ สนับสนุนจำกหลำยหน่วยงำน เช่น สำนักงำนเกษตร อำเภอ , องค์กำรบริหำรสว่ นตำบลนำงแล, กลุ่มพฒั นำสตรี, กลมุ่ ออม ทรพั ย์เพ่อื กำรผลติ เป็นตน้ สมำชิกกลมุ่ ไดว้ ำงแผนรว่ มกันในกำรปลูก ไผร่ วกในพืน้ ทหี่ ม่บู ้านเพอ่ื ใชท้ าด้ามไมก้ วาด

ดา้ นการใชง้ าน ใชใ้ นกำรกวำดพื้นปัดหยำกไยห่ รอื ใช้ในกำรทำควำม สะอำดครัวเรือนคนในชุมชนผลิตใช้และจำหน่ำยเพือ่ เพิ่ม รำยได้ให้แก่ตนเองและครอบครวั ไม้กวำดยงั มีควำม ทนทำน ใช้งำนไดด้ ขี นำดเหมำะสมกับกำรใช้งำน คุณภำพ คงทน ใช้ได้นำนไม่หลุดขณะกวำด ทำให้ไมส่ ิ้นเปล้อื งเวลำ และพลงั งำนในกำรใชง้ ำน ด้ำนควำมสัมพนั ธ์ของวตั ถุดิบกับทรพั ยำกรในท้องถิ่น วัตถุดบิ ที่หำได้ในทอ้ งถ่ินคือไมไ้ ผ่เอำไว้สำหรับทำดำ้ มไม้ กวำดส่วนดอกหญำ้ ไม่สำมำรถปลกู ได้ในพ้ืนท่ีจึงตอ้ งรับซอื้ จำกท่ีอ่ืนมำ

ผลทเี่ กดิ จากการใชภ้ มู ปิ ญั ญา 1. เป็นการสร้างคณุ ค่าของทางมะพรา้ ว 2. ทาให้เพิม่ รายได้ให้กับตนเอง 3. อปุ กรณท์ ีใ่ ช้หาง่าย ตน้ ทุนตา่ เป็นวสั ดุธรรมชาติเปน็ สว่ นใหญ่ ปจั จยั ทน่ี าสคู่ วามสาเรจ็ 1. สรา้ งรายได้ใหก้ บั ตนเอง 2. รกั ษาภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่น 3. ได้เห็นจากคนข้างบา้ นแล้วเกดิ แรงบนั ดาลใจ คิดท่ีจะทา การถา่ ยทอด ถา่ ยทอดใหก้ บั กลุ่มหตั ถกรรมในชุมชน สามารถฝึกสอนและ ทาให้ดูเปน็ ตัวอย่าง

มณสิ ตา แนนดี https://naen2214.blogspot.com/2017/08/blog- post.html ไมก้ วำดทำงมะพร้ำว และวธิ ที ำไม้กวำดทำงมะพรำ้ ว https://puechkaset.com/%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0 %B9%89%E0%B8%81%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8 %94%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%A1 %E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0 %B8%B2%E0%B8%A7/